1
به نام خدا
کلیدهای 1000 آمپر به بالا و فشار قوی
2
محتوای دوره
انواع کلیدهای فشارضعیف و فشارقوی و عملکرد آنها
وظایف کلیدها و مشخصات آنها
انواع مکانیزم عمل کننده در کلید های فشارقوی
انواع اینترلاک در کلیدهای فشارقوی
تعمیرونگهداری سکسیونرها
تعمیر و نگهداری دیژنکتورها
استانداردهای کلیدهای فشارضعیف وفشارقوی
نحوه ی انتخاب کلیدهای فشارضعیف وفشارقوی
بررسی عوامل اصلی در قطع و وصل جریان های مختلف
نحوه ی تنطیم رله ها در کلید های اتوماتیک
لیست کامل معایبی که در کلید های فشارضعیف وفشارقوی ایجاد می شود.
راهنمای کامل نحوه ی برطرف کردن معایب در کلید های فشار ضعیف و فشارقوی
3
شناسایی
انتخاب
نصب و راه اندازی
بهره برداری
سرویس و نگهداری
تعمیرات
فاکتور ها ی مهم در ارتباط باتجهیزات الکتریکی
4
آنها انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد
برای قطع و وصل مدارهای الکتریکی و حفاظت سیم هاتاسیسات و مصرف کننده های بزرگ در تاسیسات برق فشارضعیف که ولتاژU≤1000 V است ، از کلیدهای مختلف استفاده می شود که عبارتند از :
کلید تیغه ای
کلید خودکار(اتوماتیک)
1- کلید تیغه ای
این کلیدها ساده و ارزان بوده وهمراه با فیوزکاربرد زیادی دارند. مزیت این کلیدها،آشکاربودن قطع کنتاکت های کلید حتی ازفاصله دوراست.
کلیدهای تیغه ای با قدرت زیاد دارای جریان نامی 1000 تا 9000 آمپر و ولتاژ تا 1000 ولت هستند.
کلیدهای تیغه ای بدون بارفاقد محفظه ی جرقه گیر و کلیدهای تیغه ای که بعنوان کلید بارکاربرد دارند ، دارای محفظه جرقه گیرهستند.
شکل 1 کلید تیغه ای بدون بارباجریان نامی 3150 آمپرو شکل 2 کلید تیغه ای سه فازبرای قطع زیربار با جریان نامی 2000 آمپر را نشان می دهد.
شکل 1
شکل 2
5
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
جدول زیر جریان نامی(IN ) برحسب آمپر(A)واستقامت الکتریکی اتصال کوتاه (IS ) برحسب کیلوآمپر(KA) را برای کلیدهای تیغه ای بدون بار و بار نشان می دهد.
شکل 3 یک کلیدتبدیل بدون بارتیغه ای را نشان می دهد . این کلید برای ارتباط مصرف کننده با دو شین بسیار مناسب است.
شکل 4 یک کلید تیغه ای برای قطع بار سه فاز در ولتاژ500 ولت و قطع بار DC در ولتاژ 250 ولت با جریان نامی 3200و4000 آمپر و جریان ضربه ای 60کیلوآمپر را نشان می دهد.
شکل 3
شکل 4
6
انواع کلیدهای فشارضعیف 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
مدار شماتیک کلیدهای تیغه ای فشارضعیف 1000به بالا:
شکل 5 و6 و7 به ترتیب مدارشماتیک کلید های تیغه ای سه فاز با فرمان دستی ، موتوری و پنوماتیک را نشان می دهد.
هر کلید فشار ضعیف با آمپراژ زیاد دارای سه تیغه ی قدرت و چند تیغه ی کمکی است.
2-کلید اتوماتیک
درشبکه سه فازهنگام وقوع خطا وافزایش جریان ، قطع سه فاز لازم و ضروری است. کلید اتوماتیک نسبت به کلید تیغه ای دارای مزایای زیر است.
قطع مدار به محض برگشت جریان و یا کم شدن و افت بیش ازحد مجاز ولتاژ
آماده بهره برداری مجدد، بلافاصله پس از قطع مدار در اثر جریان زیاد و بار زیاد و یا هر عامل دیگری.
تعیین وضعیت کلید (قطع یا وصل ) توسط سیگنال در اطاق فرمان با استفاده از کنتاکت های کمکی
قطع سریع به وسیله ی رله جریان زیاد کلید ، هنگامی که کلید به روی یک مدار اتصال کوتاه شده بسته می شود.
شکل 5
شکل 6
شکل 7
7
انواع کلیدهای فشارضعیف 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
کلید اتوماتیک از قدرت فوق العاده ای برخوردار بوده و قادر به قطع جریان اتصال کوتاه خیلی زیاد است. بنابراین به آن کلید قدرت گفته می شود.
شکل 8 یک کلید قدرت 1000 آمپر موتور دار را نشان می دهد.در این شکل r1 موتور ، 8 rتکمه قطع ،r9 ترمینال ،r12 روپوش rدسته ی کلید است.نمونه هایی از این کلید با جریان نامی 1250، 1600 ، 2000 ، 2500 ، 3150 آمپر وجود دارد.
شکل 9 یک نوع کلیدخودکار 1250 آمپررا نشان می دهد.
d محفظه برای خفه کردن جرقه ، h1پیچ تنظیم برای قطع کننده ی جریان زیاد حرارتی ، j قطع کننده ی ولتاژ کم ، L5 علامت وضعیت اتصال کلید ، m پیچ برای اتصال بدنه کلید به زمین ، p قطعه ی پایینی برای محکم کردن کلید به بدنه ی تابلو است.
شکل 8
شکل 9
8
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
بعضی از کلیدهای اتوماتیک با آمپراژ زیاد دارای سه نوع کنتاکت است. این کنتاکت ها عبارتند از کنتاکت اصلی ( کنتاکت جریان رسان ) ، کنتاکت فرعی وکنتاکت جرقه گیرکه در شکل 10 مشاهده می شود.
برخی از کلیدها فقط دارای یک نوع کنتاکت برای قطع و وصل هستندکه ممکن است درجریان های زیاد از چند تیعه ی موازی تشکیل شده باشد.
در بعضی از کلیدها، مالش کنتاکت هاهنگام بسته شدن کلید سبب کاهش مقاومت در مقابل عبورجریان وتمیزشدن کنتاکت ها می شود.
در برخی از کلید ها فنر مارپیچی محکمی باعث فشردن کنتاکت ها به هم می شود.دراین کلیدها سرعت قطع و وصل فقط بستگی به سختی و نرمی فنر دارد.
در شکل های 11و 12 دیاگرام مدار دو کلید خودکار با فرمان دستی و موتوری و با رله ولتاژکم، رله الکترومغناطیسی جریان زیاد لحظه ای برای قطع اتصال کوتاه، رله الکترومغناطیسی با تاخیر کوتاه برای قطع جریان زیاد و رله تاخیر حرارتی برای قطع بار زیاد مشاهده می شود.
شکل 10
شکل 11
شکل 12
کنتاکت جرقه گیر
کنتاکت فرعی
کنتاکت اصلی
9
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
انواع کلید اتوماتیک
کلیدهای اتوماتیک با توجه به نوع رله ای که حفاظت مدار الکتریکی مصرف کننده و عملکرد کلید را بعهده دارد ، به شرح زیرتقسیم بندی می شو ند:
کلید اتوماتیک با رله جریان زیاد و بار زیاد
کلید اتوماتیک با رله ولتاژکم
کلید اتوماتیک با رله برگشت جریان
کلید اتوماتیک با رله جریان کم
کلید اتوماتیک حفاظت موتور
کلید اتوماتیک با رله جریان زیاد و بار زیاد
این کلید برای حفاظت سیم ، کابل و ماشین آلات صنعتی در مقابل جریان اتصال کوتاه و بار زیاد و در طرف فشارضعیف ترانسفورماتور ها ی قدرت برای حفاظت ترانسفورماتور در مقابل خطرات خارجی مانند اتصال کوتاه و بار زیاد کاربرد دارد.
شکل 13 یک نوع کلید اتوماتیک کشویی را نشان می دهد.رله بار زیاد در این کلید یک نوع رله تاخیری یا بی متال است.
نقطه کار رله بار زیاد بین 1.05 تا 1.2 برابر جریان نامی است. در کلید های اتوماتیک 1000 آمپر به بالا رله بار زیاد از ثانویه CT یا ترانسفورماتور جریان تغذیه می شود.
در مشخصه ی زمانی- جریانی رله که در شکل 14 آمده است ، منحنی a مربوط به رله بارزیاد و منحنی n مربوط به رله الکترومغناطیسی جریان زیاد است.
شکل 13
شکل 14
10
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
در شکل 15 مشخصه ی زمانی- جریانی یک نوع کلید اتوماتیک ، با رله بار زیاد ( منحنی a ) ، رله الکترومغناطیسی جریان زیاد(منحنیn ) و رله قطع سریع جریان( منحنی s ) مشاهده می شود.
کلید اتوماتیک با رله آنی وسریع جریان قادر به قطع جریان اتصال کوتاه شدید در زمان بسیار کوتاه ( در حدود چند میلی ثانیه ) است.
در شکل 16 روش تنظیم رله جریان زیاد یک نوع کلید اتوماتیک را بوسیله ی پیچ گوشتی نشان می دهد.
تنظیم رله بوسیله ی جابجا کردن هسته یا عضو متحرک رله انجام می شود.
درشکل 17 محدوده ی تغییرو تنظیم زمان و جر یان رله ی جریان زیاد با فلش مشخص شده است.
شکل 16
شکل 17
شکل 15
11
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
تنظیم جریان در کلیدهای اتوماتیک
تنظیم جریان چند نمونه کلید اتوماتیک درجدول روبرو نشان داده شده است.
12
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
کلید اتوماتیک با رله ولتاژ کم
این کلید علاوه بر قطع کننده های بار زیاد و جریان زیاد مجهز به رله ی ولتاژ کم است.مورد استفاده این کلید در محلی است که افت ولتاژ بیش از حد مجاز ، برای مصرف کننده ی الکتریکی خطرناک است.
برای جلوگیری از قطع بی موقع کلید در اثر تغییرات آنی و زود گذر ولتاژ، اولا“ نقطه کار رله ی ولتاژ کم در حدود 60 تا 70 دزصد ولتاژ نامی انتخاب می شود.ثانیا“ کلید مجهز به یک رله تاخیری می باشد.
درشکل18و 19دوکلید اتوماتیک مجهز به رله ولتاژکم ودرشکل 20 اتصال مدارآنهامشاهده می شود.
شکل 20
شکل 18
شکل 19
13
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
کلید اتوماتیک با رله برگشت جریان
این کلید برای اتصال موازی ژنراتورهای اضطراری واتصال موتورهای سه فاز فشار ضعیف با قدرت زیاد که بارهای سنگین را به حرکت در می آورند، به منظور جلوگیری از ژنراتوری شد ن موتور هنگام اتصال کوتاه در شین تغذیه ی آن و برگشت جریان به محل اتصال کوتاه به کار می رود. شکل 21 علامت رله برگشت جریان را نشان می دهد.
کلید اتوماتیک با رله جریان کم
این کلید برای اتصال الکتروپمپ به شبکه کاربرد دارد. هنگامی که دبی خروجی پمپ کاهش می یابد ، رله ی جریان کم با علامت( I< ) به کار افتاده و با قطع کلید مانع از آسیب رساندن به الکتروپمپ می شود.محدوده تنظیم جریان برای این نوع رله 4/0 تا 9/0 جریان نامی موتور است.
کلید حفاظت موتور
کلید حفاظت موتور یک نوع کلید اتوماتیک مخصوص است که می تواند جریان راه اندازی موتور را طبق استانداردVDE 0665 در زمان راه اندازی تحمل کند.
شکل 22 یک نوع کلید حفاظت موتور وشکل 23 دیاگرام مدار آن را نشان می دهد.
شکل 21
شکل 22
شکل 23
14
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
انواع کلید حفاظت موتور
کلید حفاظت موتور برای دو جریان راه اندازی مختلف ساخته می شود.
کلید حفاظت موتور برای راه اندازی سبک
این کلید جریان راه اندازی موتور را در صورتی که از 5 برابر جریان نامی تجاوز نکند تا 20 ثانیه نگه می دارد. منحنی زمانی- جریانی رله های این کلید مطابق شکل 24 است.
کلید حفاظت موتور برای راه اندازی سنگین
این کلید جریان راه اندازی موتور را در صورتی که از 10 برابر جریان نامی تجاوز نکند تا 4 ثانیه نگه می دارد. منحنی زمانی- جریانی رله های این کلید مطابق شکل 25 است.
برای راه اندازی سنگین تر از یک قطع کننده ی حرارتی که از ثانویه یک ترانسفورماتور جریان قابل اشباع تغذیه می شود ، استفاده می کنند.در چنین کلیدی جریان ثانویه CT از یک حد معینی نمی تواند تجاوز کند.بنابراین در موقع راه اندازی ، موتور تا 6 برابر جریان نامی را در مدت 40 ثانیه تحمل خواهد کرد.
بعضی از کلید های حفاظت موتور برای جلوگیری از اتصال بدنه مجهز به یک ترانسفورماتور جمع کننده جریان (I ∑ ) مطابق شکل 26است.
شکل 24
شکل 25
شکل 26
15
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
روش موازی کردن کلید اتوماتیک
جدول زیر جریان نامی کلید اتوماتیک IN بر حسب آمپر واستقامت الکتریکی (جریان ضربه ای) آنIS بر حسب کیلو آمپر را نشان می دهد.
با موازی بستن دو کلید اتوماتیک مشابه می توان جریان نامی را دو برابر کرد . برای موازی بستن دو کلید مشابه باآمپراژ زیاد مانند2500 ، 3150 و 4000 از اتصال شکل27 و 28 وبرای موازی بستن دو کلید مشابه باآمپراژ 2000 وکمترازآن از اتصال شکل 29 استفاده شود.
شکل 27
شکل 28
شکل 29
16
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
انتخاب کلید اتوماتیک
هنگام انتخاب کلید اتوماتیک 1000 آمپربه بالابه دلیل حفاظت صحیح شبکه باید به نکات زیر دقیقا توجه شود:
نوع کلید و قطع کننده ی آن و حفاظتی که بعهده دارد.
ولتاژ نامی } ولتاژ AC (220 ،380 ،500 ،660 و1000 ولت) ، ولتاژ DC (220 ،440 ،600 و750 ولت){
ولتاژ عایقی مطابق استاندارد DIN VDE 0110
جریان نامی ( 1000 ،1250 ،1600 ،2000 ،2500 ،3150 ،4000 ،6300 و 8000 آمپر )
جریان اتصال کوتاه در محل نصب کلید بر حسب کیلو آمپر
استقامت دینامیکی کلید (جریان ضربه ای اتصال کوتاه)
استقامت حرارتی کلید:برای تعیین استقامت حرارتی کلید از شدت جریان اتصال کوتاه به مدت یک ثانیه استفاده می شود.
فرکانس: 50 تا 60 هرتس
تعداد قطب : 3 یا 4
توانایی تعداد قطع و وصل : بر اساس استاندارد DIN VDE 0660 و IEC 157.1 توانایی قطع و وصل کلید بوسیله دو سیکل قطع و وصل پیشنهادی ( t – CO- t- CO- O ) و ( O – t – CO ) انجام می شود.
درجه حرارت کلید هنگام کار
درجه حفاظت کلید ( IP )
تعداد و نوع کنتاکت های کمکی
17
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
خصوصیات موادکنتاکت های اصلی کلید
در شکل های 30و31 مسیر خط چین ،سطح اولیه کنتاکت را قبل از بهره برداری نشان می دهد.
در کنتاکت های نقره ای ،ذرات نقره پس از تبخیر وجدا شدن از کنتاکت مجددا روی سطح آن می نشیند و مطابق شکل 31 کنتاکت ترمیم می شود.
در کنتاکت های مسی ، ذرات مس پس از تبخیر و جدا شدن از سطح کنتاکت ، به صورت اکسید مس در آمده و مجددا روی سطح آن می نشیند .لذا از بین رفتن کنتاکت های مسی بسیار شدید است.
مطابق شکل 32 در کنتاکت با مواد نقره ای وسطح بزرگتر ، بازیافتی مواد بهتر اتجام می شود ،در صورتی که در کنتاکت با سطح کوچکتر مانند شکل 33 باز یافتی مواد بنحو مطلوب انجام نمی گیرد.
خصوصیات مهم کنتاکت های اصلی کلید
هدایت الکتریکی زیاد
هدایت حرارتی زیاد
نقطه ذوب بالا
سختی واستقامت مناسب
پایین بودن درجه تمایل مواد به تغییرشکل وسوختن
سادگی کار
قیمت مناسب
شکل 34 و 35 دو نوع کنتاکت اصلی کلید را نشان می دهد.
شکل 30
شکل 31
شکل 32
شکل 33
شکل 34
قسمتی ازکنتاکت مسی
قسمتی ازکنتاکت نقره ای
18
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
در شکل 36 خصوصیات مواد مورد مصرف در ساختمان کنتاکت های اصلی کلید قدرت آمده است.
توجه : هرگز به کنتاکت های کلید سمباده نزنید.
انواع کنتاکت های کمکی کلید
از کنتاکت های کمکی برای مدارات فرمان ، تحریک ، آلارم ، سیستم اینترلاک ، کنترل و اندازه گیری استفاده می شود.
کنتاکت های کمکی بر حسب مورد و نوع کاربردشان به چند دسته تقسیم می شوند:
کنتاکت های باز در وضعیت عادی کلید NO (Normally-open )
کنتاکت های بسته در وضعیت عادی کلید NC (Normally-closed)
کنتاکت های تعویض کننده ی مدار
کنتاکت های با عمل کوتاه مدت
درشکل 37 مقادیر ولتاژ نامی استاندارد جهت مدارات کمکی و مدارات کنترل وسایل قطع و وصل آمده است.
شکل 35
شکل 37
شکل 36
19
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
واژه های مربوط به مراحل زمانی عمل وصل کلید
در مرحله وصل کلید و عبور جریان از مسیر های اصلی کلید ، بویژه برای کلید هایی که از راه دور فر مان می گیرند ، مراحل زمانی وصل مطابق شکل 38 است.
تاخیر در حرکت مکانیزم کلید:
فاصله زمانی لحظه ارسال سیگنال فرمان تا لحظه شروع حرکت مکانیزم کلیداست.
زمان وصل کلید :
فاصله زمانی بین لحظه شروع حرکت مکانیزم کلیدتالحظه اولین تماس کنتاکت ها است.
تاخیر در وصل کلید :
فاصله زمانی بین لحظه ارسال سیگنال فرمان تا لحظه اولین تماس کنتاکت است.
طول مدت جهش یا پرش های کنتاکت های کلید :
فاصله زمانی بین اولین لحظه تماس کنتاکت ها تا لحظه اتصال کامل آنها است.
زمان کلی وصل کلید :
فاصله زمانی بین لحظه ارسال سیگنال فرمان تا لحظه نهایی کامل شدن اتصال کلیه عضو های عامل وصل کلید است .
شکل 38
20
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
واژه های مربوط به مراحل زمانی عمل قطع کلید
هنگام قطع کلید مراحل مختلف زمانی در مسیر اصلی جریان کلید مطابق شکل 39 به شرح زیر توصیف می شود.
زمان قطع کلید:
فاصله زمانی بین لحظه بوجود آمدن شرایط قطع کلید تا لحظه آزاد شدن ضامن کلید واز بین رفتن نیروی نگهدارنده وصل کلید است.
زمان کار طبیعی کلید:
فاصله زمانی بین آزاد شدن مکانیزم یا ضامن نگهدارنده حالت وصل کلید تا لحظه باز شدن کامل کنتاکت ها در آخرین مرحله عمل قطع کلید است .
تاخیر در قطع کلید:
فاصله زمانی بین لحظه بوجود آمدن شرایط قطع کلید تا لحظه شروع باز شدن آخرین کنتاکت کلید است. این مدت زمان قطع و زمان کار طبیعی کلید را می پوشاند.
طول مدت قوس کلید:
فاصله زمانی بین لحظه شروع باز شدن اولین کنتاکت تا لحظه خاتمه عبور جریان در کنتاکت است.
زمان کلی قطع کلید:
فاصله زمانی لحظه بوجود آمدن شرایط قطع کلیدتا لحظه خاتمه عبور جریان در کنتاکت های کلید است.
شکل 39
21
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
حداقل مدت سیگنال فرمان:
عبارت است از کوتاه ترین زمان سیگنال فرمان که برای انجام عمل قطع یا وصل کامل کلید لازم است( شکل38 و39 ).
زمان انتقال درکلیدهای تعویض کننده (over Change):
قطع وضعیت 1 تا لحظه اتصال وضعیت 2 می باشد. در کلید های تعویض کننده که قبل از وصل وضعیت 2، وضعیت 1را قطع می کند ، زمان انتقال برابر فاصله زمانی بین لحظه قطع
زمان تداخل در کلید های تعویض کننده:
در کلید های تعویض کننده که قبل از قطع وضعیت 1 ، وضعیت 2 را وصل می کند ، زمان تداخل عبارت است از فاصله زمانی بین لحظه بسته شدن کامل یک کنتاکت در وضعیت 2 تا لحظه قطع کنتاکت دیگر در وضعیت 1
تشریح مراحل عملکرد کنتاکت های کمکی:
برای تحریک کنتاکت های کمکی ، بویژه در کلیدهایی که از راه دور فرمان می گیرند ، مراحل مختلف زمانی کار آنها با توجه به شکل 40 تشریح می گردد.
22
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
تاخیر در وصل کنتاکت کمکی NO :
فاصله زمانی بین لحظه ارسال سیگنال فرمان تالحظه اولین اتصال کنتاکت
طول مدت جهش ها در کنتاکت کمکی NO :
فاصله زمانی بین لحظه اولین تماس کنتاکت NOتا لحظه اتصال کامل آن است.
زمان کلی بسته شدن کنتاکت کمکی NO :
مجموع تاخیر زمانی وصل کنتاکت NO و طول مدت جهش های آن
تاخیر قبل از حرکت کنتاکت تا وضعیت کار عادی :
فاصله زمانی بین لحظه ارسال سیگنال فرمان تا لحظه شروع حرکت کنتاکت
تاخیر در قطع کنتاکت کمکی NO :
فاصله زمانی بین لحظه ارسال سیگنال فرمان تالحظه باز شدن کنتاکت
تاخیر در قطع کنتاکت کمکی NC :
فاصله زمانی بین لحظه ارسال سیگنال فرمان تا لحظه باز شدن کنتاکت
تاخیر در وصل کنتاکت کمکی NC :
فاصله زمانی بین لحظه ارسال سیگنال فرمان تا لحظه کامل شدن اتصال آن است.
شکل 40
23
انواع کلیدهای 1000 آمپر به بالاوعملکرد آنها
طول مدت جهش ها ی کنتاکت کمکی NC :
فاصله زمانی بین لحظه اولین تماس کنتاکت NCتا لحظه اتصال کامل آن
زمان کلی وصل کنتاکت کمکی NC :
مجموع تاخیر زمانی شروع حرکت کنتاکت NC و طول مدت جهش های آن تا لحظه ایستایی کامل
زمان اتصال کنتاکت های تعویض کننده کمکی:
زمان اتصال در کلید های تعویض کننده که قبل از وصل وضعیت دوم ، وضعیت اولیه را قطع می کند ، برابر است با فاصله زمانی بین لحظه باز شدن کنتاکت از لحظه اول تا لحظه اتصال آن در وضعیت دوم .
زمان تداخل در کلید های تعویض کننده:
در کلید های تعویض کننده که قبل از قطع وضعیت اولیه ، وضعیت ثانویه را وصل می کند ، زمان تداخل عبارت است از فاصله زمانی بین آخرین مرحله اتصال کنتاکت (پس از مرحله پرش کنتاکت) تا لحظه قطع مدار اولیه توسط کنتاکت دیگر.
طول مدت سیگنال در یک کنتاکت کوتاه اثر:
عبارت است از زمان حد فاصل بین قطع و وصل سریع مدار توسط کنتاکت مذکور در جریان بهره برداری (شکل 41 ) .
درجه حفاظت کلید (IP) :
درجه حفاظت کلید مطابق شکل 42 انتخاب می شود.
شکل 41
شکل 42
24
انواع کلیدهای فشار قوی وعملکرد آنها
اهمیت کلید های فشارقوی
کلید های فشارقوی به منظور قطع و وصل خطوط فشارقوی انتقال ، فوق توزیع و توزیع انرژی الکتریکی ، ترانسفورماتور های قدرت ، ژنراتور ها و سایر تجهیزات فشارقوی به کار می رود.
هنگام بروز عیب در تجهیزات فشارقوی لازم است که قسمت معیوب شبکه فورا بوسیله کلید فشارقوی بطور اتوماتیک از شبکه جدا و از ادامه برقراری و توسعه عیب جلوگیری شود.
قطع و وصل کلیدهای فشارقوی در شبکه به دو صورت انجام می شود :
قطع کلید توسط اپراتور با برنامه قبلی و با اطلاع مسئولان شبکه ، به منظور بازرسی ، سرویس و تعمیرات تجهیزات و غیره .
قطع کلید توسط رله های حفاظتی و سیستم های کنترلی ، هنگام بروز عیب بطور اتوماتیک و بدون برنامه قبلی .
در خطوط فشارقوی ممکن است کلید بطور اتوماتیک مجددا وصل شود.
انواع کلیدهای فشارقوی
جداکننده یا سکسیونر
کلید بار یا سکسیونر قابل قطع زیر بار
کلید قدرت یا دیژنکتور
25
انواع کلیدهای فشار قوی وعملکرد آنها
1- جداکننده یا سکسیونر
پس از قطع بار یا جریان اتصالی توسط کلید قدرت ، برای جدا کردن تجهیزات تحت ولتاژ از سکسیونر استفاده می شود .
قطع سکسیونر عمدا بطور دستی انجام می شود.
خصوصیات کار سکسیونر
سکسیونر بر خلاف کلید قدرت توانایی قطع جریان بار و یا جریان عیب را نداشته وتنها پس از قطع جریان عبوری از آن باز و بسته می شود.
سکسیونر بطور دستی عمل کرده و دارای فرمان قطع اتوماتیک از رله ها و دستگاه های حفاظتی نمی باشد.
سکسیونر برای قطع جریان عیب ساخته نشده ، لذا به منظور محافظت شبکه در مقابل اتصالی ها به کار نمی رود.
سکسیونر هنگام انجام بازرسی ، سرویس ، تعمیرات و کار بر روی تجهیزات فشار قوی باز و بسته می شوند . بنابراین موقع کار عادی شبکه همواره بسته است.
ترتیب قرار گرفتن سکسیونر
طبق استانداردجلوی هر کلید قدرت خط در شبکه KV 1 به بالا که از یک طرف انرژی می گیرد، یک سکسیونر و یا در هر خط ورودی به پست برق ویا اتصال دو شین ، مطابق شکل 43 دو سکسیونر در دو طرف کلید قدرت خط نصب می شود.
شکل 43
26
انواع کلیدهای فشار قوی وعملکرد آنها
انواع مختلف سکسیونر
سکسیونر را می توان از نظر ساختمانی به انواع مختلف زیر تقسیم کرد :
تیغه ای
کشویی
دورانی
قیچی ای
سکسیونر تیغه ای
این سکسیونر ها تا ولتاژ KV 30 مانند شکل 44 و 45 است .
تیغه ها در جریان کم به صورت تسمه و در جریان زیاد به صورت پروفیل است.
به منظور جلوگیری از ارتعاشات کلید هنگام عبور جریان اتصال کوتاه ، تیغه های سکسیونر دوتایی و به صورت موازی نصب می شوند.
پلاک یک نوع سکسیونر تیغه ای در شکل 46 آمده است.
شکل 44
شکل 45
شکل 46
27
انواع کلیدهای فشار قوی وعملکرد آنها
شکل 47 یک نوع سکسیونر تیغه ای را همراه با فیوز فشار قوی نشان می دهد.
شکل 48 یک نوع سکسیونر تیغه ای KV 220 را نشان می دهد.
شکل 49 ، 50 و 51 تیغه های سکسیونر را که مملو از یخ است نشان می دهد.
شکل 52 و 53 مکانیزم موتوری و دستی را برای قطع و وصل سکسیونر
تیغه ای شکل 48 نشان می دهد.
شکل 47
شکل 48
شکل 49
شکل 50
شکل 51
شکل 52
شکل 53
28
انواع کلیدهای فشار قوی وعملکرد آنها
سکسیونر کشویی
سکسیونر کشویی برای کیوسک یا قفسه هایی که دارای عمق کم هستند بسیار مناسب است.
مهمترین مزیت این نوع سکسیونر امکان ساخت تیغه ها به صورت لوله ای است.
شکل های 54 ، 55 ،56 و 57 سه نوع سکسیونر کشویی را نشان می دهد.
شکل 54
شکل 55
شکل 56
شکل 57
29
انواع کلیدهای فشار قوی وعملکرد آنها
سکسیونر دورانی
سکسیونر دورانی برای ولتاژ های زیاد بخصوص ولتاژهای 60 و KV 110 به کار می رود.
مهمترین مزیت این سکسیونر دارا بودن دو تیغه متحرک و دورانی است .
نیروی وزش باد و نیروی وزن سکسیونر به هیچ وجه سبب وصل بی موقع آن نمی شود.
شکل های 58، 59 ،60 ، 61 ،62و 63 چند نوع سکسیونر دورانی را نشان می دهد.
شکل 58
شکل 59
شکل 60
شکل 61
شکل 62
شکل 63
30
انواع کلیدهای فشار قوی وعملکرد آنها
سکسیونرقیچی ای
سکسیونر قیچی ای برای ولتاژ فشارقوی وفوق فشارقوی مناسب بوده وکنتاکت ثابت این سکسیونر شین یا خط هوایی است.
شکل های 64 و 65 این نوع سکسیونر را در دو حالت قطع و وصل نشان می دهد.
سکسیونر قابل قطع زیر بار
این کلید می تواند جریان های کم و جریان های بار را که چند برابر جریان نامی آن است ، بدون هیچ مشکلی قطع کند.
مورد استفاده آن درکلید های موتوری وانشعاب های کوچک است. این کلید همیشه با فیوز فشار قوی بطور سری در مدار قرار می گیرد.
شکل 66
شکل 64
شکل 65
شکل 68
شکل 67
31
انواع کلیدهای فشار قوی وعملکرد آنها
مشخصات سکسیونر
سکسیونر باید در مقابل حرارت ناشی از عبور جریان های نامی، اتصال کوتاه و جریان های ضربه ای استقامت کافی داشته باشد.
سکسیونر در حالت باز باید عایق خوب و مطمئن برای پتانسیل های بین تیغه و کنتاکت ثابت هر فاز و با زمین باشد.
مشخصات سکسیونر عبارتند از:
ولتاژ نامی
جریان نامی
جریان اتصال کوتاه ، کوتاه مدت (1تا 3 ثانیه )
جریان اتصال کوتاه ضربه ای
جدول مقابل مشخصات سکسیونر های مختلف را نشان می دهد.