پاورپوینت کارگاه آموزشی مهارت های فرزند پروری

6
کارگاه آموزشی مهارت های فرزند پروری

حساس سازی والدین نسبت به یاد گیری مهادت های فرزند پروری
فرزند پروری مهارت وعلمی است که نیاز به آموزش وفراگیری دارد.
اهمیت پرورش فرزند از دیدگاه اسلامی

6

6
امام سجاد (ع):خداوندا مرادر تربیت فرزندانم یاری فرما

مسائل رایج تبدیل به مشکل

در موارد حادتر ناتوانی در ادره کردن رفتارهای نامناسب کودکی که سرشت مشکل یا دشوار دارد موجب تشدید مشکل کودک وتبدیل به اختلال می شود.
6

6

برخی ازباور های اشتباه والدین:

این رفتار موقت وزود گذر است.
او عمدا این کارها را می کند
همه این مشکلات تقصیر من است.
6

6

حوزه یابخش های تاثیر گذار بر تربیت فرزند
سرشت ,ذات تفاوت ها ی فردی
ژنتیک
محیط خانوادگی
محیط اجتماعی(جامعه)
6

هر بچه از همان بدو تولددارای خلق وخویی خاص ، رفتار ،سرعت و روش ویژه ی رشد است.جدای تفاوت در فیزیک بدن تفاوت در حیطه های ذیل قابل مشاهده است:
ا-سطح فعالیت
2-نظم طبیعی وسازگاری با تغییرات محیطی

6

حدود 10% بچه هادر برخی ازخصوصیات سرشتی مانند قدرت سازگاری ,سطح فعالیت و….متفاوت تر از بقیه همسن وسالان هستند این بچه ها کودکان لجباز یا دشوار نامیده میشوند
تفاوت این ویژگی سرشتی در اوایل کودکی با ویژگی استقلال طلبی که در حدود 2سالگی دیده میشود

6

خلق و خوی کودک یک صفحه سفید و خالی نیست که مربیان بتوانند هرچه مورد پسند آنهاست در آن بنگارند همچنین ، یک قالب سیمانی هم نیست که نتوان آن را تغییرداد
6

نتیجه می گیریم که:
روش تربیتی والدین وسرشت کودک باهم تعامل داشته ودر اکثر مواقع روش فرزند پروری والدین در تثبیت ویا تعدیل رفتارهای کودک موثر است.

6

6
شیوه های غلطی که موجب افزایش رفتارهای منفی کودک می شود
تله های نردبانی
توجه کم به رفتارهای مثبت
عدم ثبات در پاسخ به مشکلات رفتاری

الگو برداری از رفتار نامتناسب والدین
الگو برداری ویادگیری از همسالان
نداشتن استراحت وخواب کافی

پیام های هیجانی

استفاده غیر موثر از تنبیه:تهدید به تنبیه که گاهی روشی برای به مبارزه طلبیدن والدین تبدیل شود.

6

تنبیهی که در حالت خشم انجام شود ,کودک باخود فکر می کند عصبانیت مادر موجب تنبیه من شد
این کودکان برای محافظت کردن از خودشان در برابر احساس های ناراحت کننده گناه ,ممکن است این هیجان رانکار کرده ووجدان ضعیفی را پرورش دهند.

مشاهده دیگران
دستور دادن اشتباه

6

سایر عوامل موثرمانند ارتباط والدین با یکدیگر ,هیجانات والدین(احساس اضطراب وافسردگی),فشار روانی ناشی از مسائل مالی وکاری
عوامل موثر خارج از خانه :دوستان وهمسالان ,مدرسه,رسانه ها وتکنولوژی

6

استرس های خانوادگی تماشای مداوم تلویزیون
6

انواع روش های فرزند پروری: والدین براساس پاسخ به نیاز های کودک وبرقراری انضباط
فرزند پروری مقتدرانه:والدین روابط صمیمانه ودلسوز,لذت بخش دارند
نسبت به نیاز های کودک حساس هستند
به تدریج استقلال مناسب به کودک داده می شود
فرزندان چنین خانواده هایی از اعتماد به نفس بالایی برخوردار هستند.
کودک را به ابراز افکار واحساسات ترغیب می کنند

6

فرزند پروری مستبدانه:از نظر پذیرش وروابط نزدیک پایین هستند
از نظر کنترل اجباری بالا,واز نظر استقلال دادن پایین هستند
فرزندان این والدین مضطرب وناخشنودند
6

فرزند پروری آسان گیر:مهورز وپذیرا هستند وکنترل کمی بررفتار فرزند دارند
اجازه می دهند د رهر سنی تصمیم گیری کنند
فرزندان این خانواده تکانشی وسر کش هستند

6

فرزند پروری بی اعتنا:
به قدری غرق در استرس خانوادگی هستند که وقت وانرژی کمی برای فرزندان دارند
6

نظریه های رشد کودک
6

اختلالات کودکان ونوجوانان
6

اغلب شناختن مشکلات کودکان ونوجوانان دشوار تر از شناسایی مشکلات بزرگسالان است.
اولا مشکلات کودکان در شرایط وبافت رشد روانی روی می دهد .از انجایی که رشد طبیعی در کودکان مختلف با سرعت های متفاوتی پیش می رود در نتیجه متمایز کردن مشکل روانی واقعی ،از مشکلی که صرفا عقب ماندگی مربوط به رشد رامنعکس می کند اغلب کار دشواری است.
6

ثانیا کودکان نمی توانند از طریق زبان مشکلات خود رابیان کنند در عوض پریشانی آنها به طور غیر مستقیم از طریق رفتارهای ناسازگارانه آشکار می شود.
6

مشکلات کودکان معمولا به موقعیت خاص محدود می شود.
آنچه اختلال کودکی رااز تغییرات طبیعی در جریان رشد متمایز می کند ,به استثنای چند مورد مربوط به شدت اختلال است.
6

اختلال های رفتار مخرب :
اختلال بیش فعال همرا بانقص توجه
اختلال سلوک

اختلال های هیجانی :
اختلال اضطراب جدایی
افسردگی
ترس واضطراب از مدرسه(تفاوت آن با مدرسه گریزی)
6

اختلال های عادتی :
اختلال های دفعی
اختلال های گفتاری

اختلال های مربوط به رشد:
عقب ماندگی ذهنی
اختلال های یادگیری
اوتستیک

6

تنها 29%آنهایی که واجد اختلال روانی بودند به متخصصین بهداشت روانی ارجاع می شوند.
6

اختلال نقص توجه – بیش فعال

شیوع در جامعه 50%

در صورت عدم درمان …
اختلال پایداری است
اگر به موقع تشخیص داده شودبه خوبی درمان می شود

عدم توجه کافی به جزییات ، اشتباهات ناشی از بی دقتی
ناتوان از حفظ توجه بر روی تکالیف
گوش نمی کند
علایم پایین بودن توجه:

دستور العمل ها را کامل اجرا نمی کند
در سازماندهی تکالیف و فعالیتها ناتوان است
از تکالیفی که نیازمند فعالیت ذهنی مستمر است اجتناب دارد
غالبا اشیاء لازم برای انجام تکالیف را گم می کند
محرک های بیرونی غالبا حواسش را پرت می کند
در فعالیت های روزمره غالبا فراموشکار است .

قبل از پایان سوال جواب را می پراند
ناتوان از رعایت نوبت است
غا لبا حر ف دیگران را قطع کرده و یا مداخله می کند
بدون فکر عمل کردن

شلخته
روابط ضعیف با همسالان
اعتماد به نفس پایین
در جستجوی هیجان و تازگی

سایر علایم

در جاهایی که مناسبتی ندارد از در ودیوار بالا می رود
از بازی و تفریح بی سرو صدا ناتوان است
غالبا در حال حرکت است
غالبا زیاد حرف می زند

علایم بیش فعالی

اختلالات یادگیری
اختلالات اضطرابی
اختلالات افسردگی
تیک
اختلالات همراه

اشکال در تلاش برای انجام تکالیف
موفقیت تحصیلی
ارتباط با همسالان
عدم پذیرش
سن مدرسه

احساس بیقراری
سازماندهی ضعیف
ضعف در پیگیری تکالیف
شکست در عملکرد تحصیلی
رفتارهای پرخطر
اعتماد به نفس پایین
روابط ضعیف با همسالان
نوجوانی

بی برنامگی
از کاری به کاری
کارهای نا تمام
به تعویق انداختن کارها
خلق انفجاری
پرحرفی
بیقراری
رانندگی پرخطر
بزرگسالی

سوء مصرف مواد
زندان
اسیب های عمدی
اقدام به خودکشی
مردودی

اخراج از شغل
پیامدها

موارد خفیف
آموزش والدین
مداخله در مدرسه
موارد شدید
درمان دارویی

پاسخ به درمان دارویی 70%
85-90%

کلاس ساختار یافته
کودک د رمیز جلو..
استفاده از پاداش
قابل پیش بینی بودن
Time out

مداخله در مدرسه

تکالیف …
زمان امتحان …
سوالات برای دانش آموز خوانده شود.
دفترچه یادداشت
نظارت بر دارو

معلم بایستی:
محکم
صبور
با ثبات
علاقمند
آموزش انفرادی

6

مداخله در خانواده

مثبت باشید
استفاده از وقتی ….بعد. بجای اگر
هرگز اجازه ندهید کودک بر اساس قولی که میدهد به خواسته اش برسد (قبل از اجرای تکلیف )

صبر کن : ببین مشکل چیه ؟
فکر کن : همه را ه حل های ممکن را
عمل کن : بهترین را ه حل را انتخا ب کن
خودت را ارزیابی کن
صبر کن ، فکر کن ، عمل کن

تسریع پاسخ ها و پیامدهای رفتاری

شکار رفتار مثبت
کودکان پر تحرک به پاسخ های سریعتری برای تقویت رفتارهای مثبت خود نیاز دارند.

آموزش به خانواده

حساسیت کودکان پر تحرک به تشویق های ذاتی و درونی و محیطی یا بیرونی کمتر از کودکان طبیعی است.
کودکان پرتحرک به تشویق های سریعتر، متعددتر و بزرگتر و ملموستری برای تقویت رفتارهای مثبت خود نیاز دارند.
 

ارجحیت تشویق بر تنبیه :
تشویق بر تنبیه ارجحیت دارد.
تنبیه باید گاه به گاه، پس از تشویق موارد مثبت، خفیف، تنها برای یک عمل منفی مشخص و بلافاصله پس از رفتار منفی انجام شود.
کودک بداند چرا تنبیه می شود.
فقط از تنبیه های مجاز استفاده نمایید.

توانایی پیش بینی مشکلات :
در کودکان پر تحرک توانایی صبر و تحمل و به تعویق انداختن خواسته ها ضعیف است.
اماکن جدید و عمومی می تواند باعث تحریک کودکان پر تحرک شده و باعث بروز رفتارهای زشت در آنها گردد.
برای ورود به چنین اماکنی باید کودک را از قبل آماده کرد.
چنین شرایطی قابل پیش بینی است و رعایت نکات یاد شده می تواند مانع بروز رفتارهای مشکل زا در کودک گردد.

کاهش حجم تکالیف :
راندمان کار بچه های پر تحرک کمتر از بچه های طبیعی می باشد.
حجم تکالیف را با میزان توانایی کودک تنظیم نمایید.

روش تعلیم را تغییر دهید :
کودکان پر تحرک انگیزه و تمرکز کمتری برای یادگیری دارند.
روشهای آموزشی آنها باید با استفاده از وسایل کمک درسی و کمک آموزشی، جالب و جذاب باشد.
روشهای آموزشی آنها باید انعطاف پذیر بوده، از زنگ تفریح های بیشتری استفاده کند و همچنین خود بچه ها را نیز در تدریس مشارکت دهد.

اختلال یادگیری:
این دسته از اختلالات به صورت ناتوانی در یادگیری خواندن ، نوشتن و ریاضیات دیده می شود . بچه هایی که اختلال خواندن دارند توانایی خواندنشان در زمینه های میزان خواندن ، دقت خواندن و درک مطلب پایین است .
اختلال ریاضی با مشکل در محاسبات و منطق و ریاضی مشخص می شود . در اختلال نوشتاری نقص در تواناییهای نوشتن است این اختلال استفاده از گرامر ، نقطه گذاری ، سازماندهی ، هجی کردن و دستخط را در بر می گیرد .

ناخن جویدن
این اختلال عادتی در کودکان است که تا سن 7سالگی شایع بوده و به ندرت دیده می شود . این اختلال در دخترها شایعتر بوده و علت اصلی آن اضطراب می باشد.معمولاً هنگامی که کودک در محیط های ناامن قرار گرفته دچار اضطراب می شود . و برای کاهش آن به این عادت متوسل می شود . در خانواده هایی که بین پدر و مادر اختلال موجود بوده و یا برای تربیت کود کان از فحش و کتک استفاده می شود ، بیشتر دیده می شود .

شب ادراری :
عبارت از دفع ارادی و غیر ارادی و تکرار شونده ادرار در شلوار و یا در رختخواب در روز و یا شب اگر این اختلال بعد از سن 5 سالگی و حداقل 2 بار در هفته و به مدت 3 ماه اتفاق افتد و یا اینکه باعث بروز استرس و افت عملکرد شدید شود غیر طبیعی تلقی می شود . این اختلال دو نوع اولیه و ثانویه دارد . نوع اولیه در کودکانی که هیچ کنترلی بر ادرار خود بدست نیاورده اند و نوع ثانویه زمانیست که کودک مدت 6 ماه توانایی کنترل ادرار را داشته است . 10% از کودکان مبتلا به شب ادراری دچار ضایعات عضوی مثل بیماری قند ، صرع ، عفونتهای ادراری و یا سنگ مجاری ادرار هستند و 90% علل غیر عضوی دارند .

لکنت زبان :

عبارت از تکرار و طولانی شدن اصوات و کلمات که باعث کاهش روانی کلام می شود و معمولاً همراه با وقفه ها و سکوتهای مکرر است . 5% از کودکان دچار لکنت زبان هستند و معمولاً تا سن نوجوانی ادامه پیدا می کند و بیشتر آنها بدون درمان بهبودی پیدا می کنند . این ناراحتی در پسران بیشتر از دختر ها است و در سنین 2 تا 5،3سالگی بیشترین شیوع را دارد . این گونه کودکان به هنگام روخوانی ، صحبت کردن با خود

در تنهایی ، صحبت با نزدیکان ، آواز خواندن و صحبت با حیوانات و اشیاء از آنجا که اضطرابی ندارند ، لکنت هم ندارند . شایعترین علل آن به شرح ذیل است .
1-احساس تهدید و ناامنی در خانواده 2- رشد روانی ، احساسی و هوش کودکان سریعتر از رشد فیزیولوژیک دستگاه عصبی ، عضلانی و تکلم است . این نوع لکنت پایدار نیست و با افزایش سن خود به خود بهبود پیدا می کند 3– تنبیه های بدنی در مدرسه وخانواده ، اضطراب، ترس و یا مرگ عزیزان

اختلال اضطراب جدایی

اختلالی است که با نشانه های اضطرابی در موقعیت جدایی یا پیش بینی جدایی از والد یا مراقب مشخص می شود .این اختلال باید حداقل 4هفته طول کشیده و بیش از اضطراب جدایی طبیعی که متناسب با سن کودک است .
علائم و نشانه ها:
کودک به هنگام جدائی از مراقب دچار استرس شدید می شود .

کودک نگرانی شدید و پایدار در خصوص از دست دادن مراقبش دارد
کودک برای رفتن به مدرسه مقاومت کرده و یا با اکراه به مدرسه می رود .
کودک از تنها ماندن در منزل یا سایر مکانها بدون حضور مراقب اجتناب می کند .
کودک حاضر نیست جدای از مراقب بخوابد .
کابوسهای تکرار شونده با محتوای جدایی از مراقبش دارد .
شکایتهای جسمی متعدد مثل سر درد و یا دل درد

اوتیسم و یا در خود ماندگی

این کودکان تماس چشمی ضعیفی دارند ، از نظر عاطفی بی تفاوت و در چهره شان پاسخدهی عاطفی مشاهده نمی شود ، از حدود 18 تا 24 ماهگی که کودک به طور طبیعی باید اضطراب غریبه و جدائی داشته باشد در مواجهه با غریبه ها و هنگام جدایی از والدین دچار اضطراب نشده و یا اضطراب غیر عادی بروز می کند ، این کودکان برای بیان خواسته هایشان قادر نیستند به دور دست اشاره کنند و به جای آن دست بزرگترها را گرفته و آنها را به سمت شی مورد نظر هدایت می کنند .

عقب ماندگی ذهنی
توانایی حل مساله ، یادگیری موضوعات جدید ، بکارگیری تجارب گذشته و درک موقعیتهای جدید کارکردهای مغز هستند به مجموعه این کارکردها هوش گفته می شود . عقب ماندگی ذهنی به ضعف این کارکردها و کمبود هوش گفته می شود . عقب ماندگی ذهنی یک بیماری خاص نیست بلکه اختلال در رشد مغزی می باشد . کودک عقب مانده کودکی است که سن روانی او کمتر از سن زمانی و یا سن تقویمی اوست .علل بیماری :عوامل پیش از تولد : کمبود مواد غذایی در دوران بارداری – ابتلای مادر به بیماریهایی مزمنی همچون انواع کم خونی ها – ناراحتی تنفسی و قلبی –عروقی- مصرف خود سرانه بعضی از داروها – مصرف الکل در دوران حاملگی- ابتلای مادر به سرخچه –بیماریهای ارثی، مادرزادی – عوامل زمان تولد: زایمان دیررس – طولانی شدن زایمان – تاخیر یا ناتوانی نوزاد در تنفس – عوامل بعد از تولد : تشنج –کم کاری تیروئید – سوء تغذیه شدید – زردی شدید – تب بالا- ضربه مغزی – عفونتهای مغزی مانند آنسفالیت و مننژیت.

محروم کردن

مدیریت واصلاح رفتارهای نا مطلوب
قوانین اساسی وضع کنید
از نادیده گرفتن برنامه ریزی شده برای مواجهه بامشکل رفتاری استفاده کنید
دستورات آرام وواضح بدهید
دستورات خود راباپیامد های منطقی تقویت کنید

6

خط قرمزها:
آسیب زدن به خود
آسیب زدن به دیگران
آسیب زدن به اشیا
رعایت نکردن قوانین ودستورات

محیط تنبیه :
کسالت آور باشد
امنیت داشته باشد
ترسناک برای کودک نباشد

رفتارهای غلطی که والدین به کار می برند:
دلیل ومنطق آوردن
تهدید کردن
کتک زدن وبر خورد همراه باعصبانیت در نتیجه کودک تصور می کند:
به خاطر عصبانیت والدین وانتقام شخصی والدین هست که تنبیه می شود

روش های تنبیه
محروم کردن از وسیله خاص
بیش اصلاحی
بی اعتنایی کردن (قطع توجه مثبت)قهر کردن
قطع فعالیت جاری ودر خواست به سکوت (قرار دادن کودک در زمان خلوت)
استفاده از اتاق خلوت(اخراج کردن)

روش انجام اتاق خلوت
یک دستور ساده وواضح به کودک بدهید
اگر بعد از 5ثانیه دستور را انجام نداد یک اخطار به کودک بدهید
اگر بعد از 5ثانیه باز هم اطاعت نکرد( …باید به ا تاق خلوت بروی)
بدون بحث کردن ,سرزنش کردن دست اورا گرفته وبه اتاق خلوت ببرید
فریاد زدن ,اعتراض کردن وقول دادن ر نادیده بگیرید

وقتی که ساکت نشست زمان ر اشروع کنید
مدت زمان :
یک دقیقه برای هر سن
سن 2سال یک دقیقه
سن 3-5سال دو وقیقه
سن 5-10دقیقه پنج دقیقه

توجه داشته باشیم
هدف از تنبیه باید گرفتن توجه از کودک باشد ,نه ترسانیدن کودک
در ابتدا اجرا ممکن هست رفتارهای نامناسب بیشتر شود
در زمان تنبیه کودک بداند بزای چه چیزی تنبیه می شود به همین منظور لازم هست والدین واکنش فری وثابت نشان بدهند

باچه مشکلاتی در زمان تنبیه روبرو می شویم

تاثیرات تنبیه
در صورتی که از تنبیه زیاد استفاه شود فقط موجب اطاعت لحظه ای می شود،نه تغییرات بادوام رفتاری
کودک تصور می کند پرخاشگری فیزیکی یک راه حل برای مشکلات هست
در برخورد باکودکان کوچکتر وهمسن سالان در مدرسه به همین شکل برخورد می کند.

6

کودکان احساس تهدید می کنند به جای همدردی روی ناراحتی خودشان تمرکز می کنند
از بزرگسالان دوری می کنند فرصت برای یاد گیری رفتارهای مثبت پیش نمی آید

6