کاداستر
«والارض وضعها للانام»
«الرحمن،آیه 10»
Cadastre
1-مقدمه
2-معنی لغوی و تاریخچه
3-تعریف کاداستر
4-مزایای کاداستر
6-انواع کاداستر
7-مراحل اجرایی کاداستر
8-کاداستر در ایران
فهرست
5-جایگاه کاداستر
در بین سیستم های
اطلاعاتی
یکی از وظایف قانونی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، اشراف کامل برحدود واقعی املاک ، مستحدثات و اراضی درکشور است تا بتواند پایه و اساس تثبیت و استقرار مالکیت مشروع صاحبان املاک را فراهم و میزان اراضی دایر، بایر و موات شهری و موقوفات را تعیین نماید و برای حصول به آن، به نظامی نیاز مند است که اطلاعات هندسی جامع از محدوده کلیه املاک کشور(نقشه املاک) را همراه با شماره هر ملک ، مشخصات مالک و حدود حقوق مالک در ملک را بطور کامل بنحوی در اختیار داشته باشد که امکان بازنگری پیوسته مجموعه اطلاعات میسر باشد تا بتواند وظایف خود را با دقت و سرعت و صحت کامل انجام دهد. این سیستم را با توجه به تعاریف موجود کاداستر نامند.
مقدمه
(موسوی بیوکی، 1386)
در حقیقت کاداستر سیستمی بوده که برای ثبت استان های مختلف کشور یونان جهت مقاصد مالیاتی استفاده می شده است .
کاداستر واژه ای یونانی که فرهنگستان زبان فارسی آن را حدنگار نامید .
البته میتوان ریشه ایرانی فارسی «کد دستیر» یا کد دستور نیز برآن قائل شد .
البته نقشه های ملکی سابقه ای بیش از این دارند. نقشه قدیمی 4هزار ساله کلدانی، نقشه های مالیاتی اراضی دره نیل و یا رصد املاک در دوره ساسانیان از این جمله اند.
اما شاید زمانی که ناپلئون بناپارت در سال 1816 میلادی با بیان این جمله که کاداستر به عنوان تضمین قابل اعتماد برای مالکیت زمین به هر شهروند می تواند نقطه سرآغاز امپراطوری ها باشد، دستور نقشه برداری و طبقه بندی بیش از 100میلیون قطعه زمین براساس میزان حاصلخیزی خاک و برآورد ظرفیت تولید را صادر کرد، هیچ گاه فکر نمی کرد که کشور ایران 1500 سال بعد از نقشه ملکی ساسانیان هنوز بدون نقشه کاداستر و ثبت جامع املاک به سر برد.
ریشه لغت کاداستر، در حقیقت کلمه یونانی Katastichon به معنی دفتر یادداشت است که با گذشت زمان در زبان لاتین به Captasrum تبدیل شده است.
معنی لغوی و تاریخچه
(پورکمال, ۱۳۷۷)
فدراسیون بین المللی نقشه برداری (FIG)،
کاداستر را اینگونه تعریف نموده است: فهرست مرتب شده ای از اطلاعات مربوط به قطعات زمین (در داخل مرز جغرافیایی یک کشور) که شامل نقشه برداری و افزودن سایر مشخصه های زمین نظیر حقوق مالکیت، کاربری، اندازه و ارزش، به نقشه مقیاس بزرگ بوده و به طور رسمی به ثبت می رسد.
کاداستر به روندی گفته می شود که در آن اموال غیر منقول شامل ملک، زمین و آپارتمان و غیره و در برخی کشورها حتی اموال غیر منقول شامل خودرو (مانند کاداستر کشور سوئیس) ثبت می شود.
تعریف
.1حدنگار (کاداستر) : فهرست مرتب شده اطلاعات مربوط به قطعات زمین است که مشخصه های زمین مانند اندازه، کاربری، مشخصات رقومی، ثبتی و یا حقوقی به نقشه بزرگ مقیاس اضافه شده است. .2حدنگاری (عملیات کاداستر): مجموعه فعالیت های مرتبط با حدنگار (کاداستر) است که شامل تهیه نقشه با استفاده از عکس ها و تصاویر زمینی، دریایی، هوایی، ماهواره ای، تبدیل رقومی عکسها و تصاویر، عملیات زمینی نقشه برداری، ویرایش و تکمیل نقشه های زمینی و تطبیق نقشه با وضعیت واقعی و موجود املاک و اضافه کردن کلیه اطلاعات ثبتی، حقوقی و توصیفی و کنترل نهائی و به روزرسانی آن است. .3نظام جامع: نظام جامع اطلاعات املاک و حدنگار (کاداستر) کشور و سامانه اطلاعات رایانه ای مکان محوری است که کلیه اطلاعات حدنگاری از جمله اطلاعات نقشه ها و اسناد مالکیت حدنگار و سایر اطلاعات ثبتی، حقوقی و توصیفی کلیه املاک و عارضه های طبیعی کشور در آن ثبت می شود. .4نقشه حدنگار: نقشه ای است که براساس حدنگاری تهیه می شود. .5سند مالکیت حدنگار: سند مالکیتی است که براساس حدنگاری و تحت نظام جامع تهیه می شود. این قانون در اجرای اصل یکصدو بیست و سه قانون اساسی با امضاء رئیس جمهور در تاریخ ١٩ / ١٢ /١٣٩٣ برای اجرا به وزارت دادگستری ابلاغ شد.
قانون جامع حد نگار (کاداستر) کشور مصوب ١٢ / ١١ / ١٣٩٣ مجلس شورای اسلامی پس از تائید شورای نگهبان ، در اجرای اصل (١٢٣) قانون اساسی برای اجرا به وزارت دادگستری ابلاغ گردید.
(کاداستر ، بخش تحقیقات و برنامه ریزی اداره کل کاداستر تهران ، 1393 )
مزایای کاداستر
کاداستر از ضروریات توسعه :
مسائل جهانی : با توجه به اینکه زمین سرمایه محدودی است مساله مدیریت زمین اهمیت می یابد.
مدیریت اراضی : جلوگیری از تنزل بیشتر وضع موجود مستلزم اعمال یک سیاست عادلانه مدیریت اراضی و منابع
مزایای کاداستر برای یک فرد یا شهروند : ایجاد امنیت حقوقی می کند
مزایای کاداستر برای دولت یا جامعه : نظام کارآمد و منصفانه ای جهت وصول مالیات اراضی و املاک ایجاد می شود.
سیستم اطلاعات زمینی :
سیستم اطلاعات زمینی یا Lis زیر مجموعه ای از فناوریGIS بوده که بر طبق تعریف فدراسیون بین المللی نقشه برداری، ابزاری برای تصمیم گیری های قانونی ، مدیریتی ، اقتصادی و اجتماعی بوده و عنصر اصلی در برنامه ریزی و توسعه می باشد . این سیستم از یک سوی شامل یک پایگاه داده می باشد که حاوی اطلاعات توصیفی و فضائی زمین مرجع بوده و از سوی دیگر شامل روال ها و تکنیکهای جمع آوری ، به هنگام سازی ، پردازش و توزیع داده ها می باشد.
(روستایی, ۱۳۸۵)
(پورکمال, ۱۳۷۷)
کاداستر ملکی :
کمیته علمی طرح کاداستر کشور: کاداستر ملکی به نظامی اطلاق میشود که با بهره گیری از خدمات فنی ( نقشه برداری و درحال حاضرکامپیوتر) و همچنین خدمات ثبتی و حقوقی تشکیل گردیده و این نظام بر کلیه مسائل هندسی و حقوقی املاک به منظور تثبیت و تحکیم مالکیت ،اشراف و حاکمیت پیدا می کند.
کاداستر مالی Fiscal Cadastre :
این کاداستر از قدیمی ترین نوع کاداستر است .کاداستر مالی بطور کلی متولی تدوین نظام و استراتژی واحدی برای امور و توابع مربوط به بها و ارزش مالی زمین می باشد. اموری چون نظارت و کنترل بر ساخت و سازها و دریافت عوارض شهرداری ، بازار خرید و فروش زمین و ملک ، نظام مالیات املاک ، امور بیمه و… همگی ازفعالیتهائی هستند که به نوعی از خدمات کاداستر مالی می توانند منتفع گردند.
انواع کاداستر
قطعه کاداستری و حقوق مالکیت
(موسوی بیوکی، 1386)
مراحل اجرایی کاداستر
تهیه نقشه های رقومی املاک شهری
داده های آماری اطلاعات املاک
(کاداستر ، بخش تحقیقات و برنامه ریزی اداره کل کاداستر تهران ، 1393 )
ادغام اطلاعات و یکپارچه سازی نقشه های کاداستر
نمونه نقشه عرصه سازی شده
اولین بخشنامه سازمان ثبت در خصوص کاداستر به سال 1334 برمیگردد . صدور سند مالکیت منوط به تهیه نقشه ثبتی کاداستر بود . عملا یک پایه و محرک نگردید.
تصویب اولین قانون کاداستر در سال 1351
در کشور ما در سال 1351 با تصویب ماده 156 قانون ثبت تثبیت مالکیت های حقوقی مورد توجه قرار گرفت. وبراساس آن مقرر گردید ، برمبنای نقشه های 1:500 در نواحی مرکزی و 1/1000 در حاشیه شهرها که توسط سازمان نقشه برداری تهیه میشد .
قزوین ، مشهد ، عباس آباد تهران جهت پروژه راهنما انتخاب گردید .
سال ۱۳۶۸ : تاسیس کاداستر در زیر مجموعه سازمان ثبت اسناد و املاک
سال ۱۳۶۹ : تشکیل شورای فنی کاداستر و آغاز کار مطالعاتی و مقدماتی طرح کاداستر و مطالعات اجرایی ، تعیی خطوط کلی آن برای یک دوره 25 ساله، شامل 5 دوره 5 ساله .
جنوب تهران ، قشم و خرمشهر ، نقشه همگی در مقیاس 1:500 در طرح کاداستر تهیه شد .
سال ۱۳۷۴ : طرح کاداستر عملاً وارد مرحله اجرایی شد (ابتدای برنامه دوم توسعه در کشور آغاز شد و هم اکنون در ۳۰ استان کشور درحال فعالیت است.)
کاداستر در ایران
یکی از اهداف کاداستر در ایران تعیین محدوده های قانونی مالکیت انواع مستحدثات و اراضی متعلق به افراد حقیقی، حقوقی، دولتی ،موقوفه بمیزان 1.200.000 هکتار اراضی شهری است .
(کاداستر ، بخش تحقیقات و برنامه ریزی اداره کل کاداستر تهران ، 1393 )
(موسوی بیوکی، 1386)
گزارش عملکرد شش ماهه اول سال 1392
امور نقشه برداری و کاداستر استان تهران
(گزارش عملکرد شش ماهه اول سال 1392، امور نقشه برداری و کاداستر استان تهران)
رییس سازمان ثبت اسناد واملاک کشور در گفت وگو با ایرنا همچنین از صدور 9 میلیون سند کاداستر خبر داد و گفت: این سندها بیشتر در مناطق شهری صورت گرفته است. معاون امور املاک سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نیز در گفت وگو با ایرنا از تهیه 18 میلیون قطعه نقشه کاداستر در سراسر کشور خبر داد و گفت: 400 هزار سند از این سندهای کاداستری صادره در دو ماه نخست سال1393 صادر شده است.
بکاییان از کاداستر املاک ملی و منابع طبیعی خبر داد و گفت: با همکاری وزارت جهاد کشاورزی حدود 60 میلیون هکتار از زمینهای ملی و طبیعی در طرح حدنگار جانمایی شده است. معاون اموراملاک سازمان ثبت اسناد واملاک کشور ادامه داد: در تعامل با دستگاههایی مانند وزارت نیرو، راه و شهرسازی و همچنین محیط زیست از آنها خواستیم تا با این سازمان همکاری کرده و حریم خود را برای تهیه نقشه حدنگار مشخص نمایند.
بکائیان معاون امور املاک سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
: نقشه کاداستر املاک شهری به پایان رسیده و همچنین بیش از سه میلیون هکتار از املاکی که به شهر متصل است نیز کاداستر شده است.
اخبار کاداستر
منابع