پرتوهای مادون قرمز و مرئی Infra-Red & Visible Waves
پرتوهای مادون قرمز چیست؟
پرتوهای مادون قرمز را میتوان از طریق اثر حرارتی آنها تشخیص داد
پرتوهای مادون قرمز دارای طول موج بلندتر از نور قرمز (بین 760 nm تا 1mm ) تا منطقه طول موج میکروویو بوده
به سه دسته A، B و C طبقه بندی شده که براساس ویژگی جذب طول موجهای مختلف مادون قرمز می باشد.
پرتوهای A و B برای اهداف درمانی بکار میرود
هر ماده ای با حرارت بالاتر از صفر مطلق، مولد مادون قرمز است. که متناسب با دمای جسم بعضی فرکانسها حداکثر شدت تشعشع را دارند . بنابراین حرارت بیشتر منجر به فرکانس بیشتر و طول موج کوتاهتر میشود
طبقه بندی پرتوهای مادون قرمز
آثار ناشی از جذب پرتوهای مادون قرمز چیست؟
جذب تمام این پرتوها منجر به حرکات لرزشی مولکولها میشود
که موجب بروز اثر حرارتی در بافت می گردد
پرتوهای کوتاهتر مرئی علاوه بر اثر افزایش حرکات لرزشی موجب شکستن اتصالات شیمیایی نیز می شود. که تحریک عصب بینایی و توانایی ناشی از این اثر است
چگونه می توان پرتوهای مادون قرمز تولید کرد؟
هر جسم گرمی مولد پرتو مادون قرمز با طول موج متناسب با دمای جسم
دو نوع مولد موجود است
مولدهای مرئی
مولدهای غیر مرئی
خصوصیات مولدهای غیر مرئی چیست و پرتوهای انها از چه ویژگیهایی برخوردارند؟
این مولدها مقداری پرتو در محدوده مرئی تولید می شود، اما حداکثر تشعشع در محدوده مادون قرمز قرار دارد. بنابراین فقط مادون قرمز تولید شده و پرتو مرئی ایجاد نمی کند
این مولدها نیاز به زمان گرم شدن دارند (5 دقیقه)
پرتوها عمدتاً با طول موج 3000 تا 4000 nm (مادون قرمز بلند) منتشر می شوند، حدود 10% پرتوها بین 1500 nm (مادون قرمز کوتاه) و امواج مرئی قرار دارند
لامپهای کوچک دارای توان خروجی 250-500W و لامپهای بزرگتر با توان خروجی 750-1000W هستند.
عمق نفوذ کمتر و ایتفاده جهت تحریکات حسی
خصوصیات مولدهای مرئی چیست و پرتوهای انها از چه ویژگیهایی برخوردارند؟
تولید مادون قرمز توسط فیلامنت درون حباب شیشه ای
این مولدها نیاز به زمان گرم شدن ندارند
حداکثر تابش با فرکانس 1000 nm بوده اما طول موج پرتوها از مادون قرمز بلند تا امواج مرئی و ماوراء بنفش امتداد دارد
پرتوهای خروجی شامل: تقریباً 70 % مادون قرمز کوتاه، 5% پرتو مرئی، 4% مادون قرمز بلند و 1% پرتوها ماورای بنفش
لامپهای کوچک با توان خروجی 250-500W و لامپهای بزرگتر با توان خروجی 750-1000W هستند.
عمق نفوذ بیشتر و کاربرد گرمایی
عوامل موثر بر جذب پرتوهای مادون قرمز در بافت زنده کدام هستند؟
عمق نفوذ (عمقی که پرتوها 63% انرژی را از دست داده) پرتوهای مادون قرمز تابع عوامل زیر است
ساختمان بافت (اب و پروتئین بیشترین میزان جذب)،
مقدار عروق بافت،
مقدار رنگدانه های پوست،
بیشتر از همه طول موج پرتوها
اثر شکست و پراکندگی پرتوها بر نفوذ و جذب پرتوهای وارد شده به پوست.
نفوذ و جذب بعضی از پرتوهای مادون قرمز و مرئی بداخل پوست بر حسب طول موج آنها
1.5mm
3 mm
0.3 mm
0.1 mm
آثار فیزیولوژیک ناشی از جذب پرتوهای مادون قرمز چیست؟
اثر روی عروق سطحی (اتساع عروقی ناشی از ازادی مواد شبه هیستامین)
تعریق
تحریکات حسی
افزایش متابولیسم
کاهش ویسکوزیته
افزایش گردش خون
تغییر رنگ پوست ناشی از تخریب اریتروسیت و ازاد شدن رنگدانه در طولانی مدت
کاربردهای درمانی مادون قرمز چیست؟
تسکین درد،
کاهش اسپاسم عضلانی،
تسریع روند ترمیم و التیام.
افزایش هدایت الکتریکی قبل از تحریکات الکتریکی یا بیوفیدبک
آثار و موارد استفاده پرتوهای مرئی کدام است؟
نور درمانی جهت بیماران روانی و اختلالات خواب ،
نور ابی جهت کودکان مبتلا به یرقان (شکستن بیلی روبین)،
رنگ درمانی جهت اثرات تحریکی و یا ارامش بخشی.
مراحل و نحوه استفاده از پرتوهای مادون قرمز چگونه است؟
آماده سازی بیمار: وضعیت مناسب و نمایان بودن ان همراه با توضیح ماهیت و آثار درمان.
آزمایش و تست بیمار:
آماده سازی دستگاه:
تنظیمات محل درمان: شامل برداشتن موانع، پوشاندن چشمها، عمود بودن مولد، فاصله مناسب مولد از سطح بدن
دستورالعمل و احتیاطات:
نحوه کاربرد: تنظیم شدت گرما، جلوگیری از گرم شدن مناطق مجاور
انتهای درمان: وجود اریتمای متوسط روی پوست
خطرات استفاده از پرتوهای مادون قرمز چیست؟
خطرات
سوختگی ناشی از حرارت زیاد، نبود حس، لمس قسمتهای داغ، عدم کنترل حرارت، عدم اطلاع بیمار از گرمای لازم و وجود فلز روی پوست.
کاهش یا تغییر جریان خون محیطی:
عفونت:
التهاب پوست
صدمه به چشم (کاتاراکت)
موارد عدم استفاده
اختلال گردش خون شریانی و بیماریهای پوستی حاد،
بعد از رادیوتراپی، و وجود عفونتهای و یا تومورهای سطحی.
لیزردرمانی
ویژگیهای پرتوهای لیزر چیست؟
Laser مخفف “Light Amplification by the Stimulated Emission of Radiation” است به معنی “نور تقویت شده توسط گسیل القایی تابش” با سه ویژگی عمده
تک رنگی، Monochromaticity
هم فازی، Coherence (زمانی و فضایی)
موازی بودن، Collimation
شبیه تمام پرتوهای دیگر رفتار می کنند،
منعکس می شوند.
منکسر شده، لذا متمرکز یا پراکنده می شوند.
جذب می شوند.
بنابراین پرتو لیزر مجموع تعداد زیادی فوتونهای یکسان انتشار ، که بصورت هم فاز و موازی حرکت می کنند.
ز
انواع طبقه بندی لیزرها
نحوه اندازه گیری انرژی لیزر
انرژی ایجاد شده در سطح = واحد ژول بر سانتی متر مربع (J/cm2)
توان لیزر= یک وات توان (1 W) برابر یک ژول انرژی در هر ثانیه (J/s).
چگالی لیزر = متوسط توان خروجی در واحد سطح W/cm2.
هنگام استفاده از لیزر منقطع، باید بین حداکثر توان زمانی و متوسط توان زمانی تفاوت قائل شد.
حداکثر توان زمانی = توان هر پالس،
متوسط توان زمانی بستگی به طول پالس و فرکانس پالس دارد
پرتوهای لیزر کاملاً موازی نیستند و انحراف پرتوها را می توان با واحد زاویه بیان کرد.
موارد استفاده لیزر درمانی کدام است؟
ترمیم بافتی
مطالعات مختلف انجام شواهد قوی حاکی بر اثرات سودمند ان بر ترمیم زخم، آسیب تاندونی، زخمهای وریدی، ترومای عضلانی و زخم فشاری ارائه نکرده
دردهای عضلانی اسکلتی
کاهش درد ناشی از بیماریهای مزمن مفصلی
درمان استئوارتریت دردناک زانو
درمان آرتریت روماتوئید
استئوآرتریت گردن و کمر
نقاط ماشه ای (Trigger Point) و آکوپانکچر
ناحیه گردن و پشت (کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی)
سندرم تونل کارپ (کاهش درد)
تورم (کاهش اثر تورم)
پدیده رینولد (کاهش شدت علائم)
نحوه و اصول کاربرد لیزر چگونه است؟
آماده سازی بیمار: توضیح ماهیت درمان، خطرات و استفاده از عینک
آماده سازی دستگاه: قرار دادن مناسب دستگاه لیزر و حفاظت از چشم بیمار و درمانگر
آماده سازی بخش تحت درمان: تمیز کردن پوست با الکل میشود، و قرار دادن راحت عضو تا فشار اپلیکاتور موجب ناراحتی یا حرکت نشود
کاربرد لیزر: استفاده از کلیدهای اضافه بخاطر ایمنی (سوئیچ درب، سوئیچ دستگاه)
تابش عمودی، ثابت بودن اپلیکاتور، اعمال فشار مختصر برای نفوذ بیشتر
روش تابشی شامل: تابش تکی، تابش اسکنی، تابش شبکه ای
استفاده از پروبهای قلمی، کلاستر (خوشه ای) و یا پروبهای اسکنر
پایان درمان: خاموش کردن دستگاه قبل از برداشتن اپلیکاتور و ثبت جزئیاتی نظیر دوز درمانی و هرگونه واکنش بیمار نظیر افزایش یا کاهش درد
عوامل موثر بر دوز درمانی کدام است؟
طول موج: لیزر GaAlAs (810- 940 nm) عمق نفوذ بالاتر (3- 4 mm) ، از لیزر He-Ne (8/632 nm) با عمق نفوذ 1 تا 2 mm دارند
چگالی انرژی: یا همان دوز درمانی که معمولاً با واحد J/cm2 یا mJ/cm2 اندازه گیری میشود شامل:
متوسط توان خروجی که با میلی وات (mV) اندازه گیری شده و ثابت است
دانسیته توان یا توان تشعشع که با واحد mW/cm2 نشان داده می شود
دانسیته انرژی را با واحد Joules/cm2
بنابراین اگر
15 mV÷ 0.2 cm2= 75 mV/cm2دانسیته توان
75 mV/cm2× 60 s= 4500 mJ/cm2 دانسیته انرژی or 4.5 mJ/cm2
اصول انتخاب دوز لیزردرمانی چیست؟
وجود پنجره انرژی برای بافت زنده بین دوز 0/5تا 4 J/cm2 برای لیزر
شروع درمان: با دوز کمتر از 4 Jcm-2 و دوز جلسه بعدی برحسب واکنش بیمار تنظیم شود
ضایعات حاد: از کمترین دوز درمانی (کمتر از 4 Jcm-2) استفاده می شود و دوز جلسه بعدی برحسب واکنش بیمار تنظیم شود
ضایعات مزمن: از دوز بین 4 تا 50 Jcm-2 استفاده می شود.
ساختمانهای عمقی: از بالاترین دوز استفاده شود تا انرژی لیزر به عمق مورد نظر برسد
خطرات، موارد احتیاط و عدم استفاده لیزر درمانی چیست؟
خطرات:
تمرکز روی قرنیه و عدسی چشم و افزایش حرارت و اسیب چشم
احتیاطات:
تابش لیزر فقط روی مناطق لازم.
اجتناب از انعکاس پرتو لیزر روی سطوح براق.
روشن کردن دستگاه فقط هنگام تماس اپلیکاتور لیزر با پوست،
از عینک محافظ مناسب استفاده کنید
نصب تابلو تابش لیزر در جلو کابین لیزردرمانی
رعایت موارد استریل هنگام تابش روی مناطق عفونی
موارد عدم استفاده:
تومورها و مناطقی که اخیرا" تحت درمان رادیوتراپی قرار داشتند.
رحم خانمهای باردار
چقدر میخوابی
بسه دیگه پاشو بریم کلاس تموم شد