میانسالی و سالمندی
یک فرآیند زیست شناختی مشترک برای تمامی موجودات زنده است.
از زمان تولد شروع می شود و نمیتوان آن را متوقف یا معکوس نمود.
با مراقبت صحیح می توان فرآیند سالمندی را به تاخیر انداخت.
از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
مقایسه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه
در حال توسعه توسعه یافته
نرخ تولد بالا نرخ تولد پایین
درصد سالمندان پایین (5-4 درصد) درصد سالمندان بالا (25-15 درصد)
نرخ مرگ و میر در حال کاهش نرخ مرگ و میر پایین
امید زندگی پایین امید زندگی بالا (80-75 سال)
پدیده سالمندی یک مسئله نوین است پدیده سالمندی یک مسئله مشهود است
تغییرات استخوانی
استخوانها فشردگی خود را از دست داده و شکننده می شوند (استئوپوروز)
استئوپروز در زنها پس از یائسگی شایعتر است.
با افزایش سن کاهش کلسیم از استخوان بسیار بیشتر از ذخیره کلسیم تازه می باشد.
با یک فشار مختصر ممکن است استخوانها شکسته شوند.
استخوانهای شکسته به آسانی بهبود نمی یابند.
تغییرات عضلانی
عضلات به تدریج دچار لاغری و ضعف می شوند.
عضلات مسئول حرکات سریع بیشترین آسیب را می بینند (عضلات اسکلتی)
عضلات مسئول کارهای جسمی سنگین کمتر تحت تاثیر قرار می گیرند.
تغییرات چربی بدن
ذخیره چربی در قسمت پایین شکم، باسن و قسمتهای بالای ران شایع است.
کاهش فعالیت و عدم کاهش غذای مصرفی سبب افزایش چربی بدن می شود.
پاها لاغرتر با تنه گرد و وزن ثابت (توزیع مجدد چربی در بدن)
فقدان چربی زیر جلدی ← ظاهر تکیده+عضلات لاغر
پوست ← خشک خارش
تغییرات آب بدن در دوران سالمندی
درصد طبیعی آب بدن درصد آب بدن در دوران پیری
دوران جنینی 90% وزن بدن مرد 65 ساله 60% وزن بدن
دوران نوزادی 80% وزن بدن مرد 80-70 ساله 55% وزن بدن
دوران بلوغ 70% وزن بدن زن 80-70 ساله 50% وزن بدن
افراد سالمند کمتر احساس تشنگی می کنند و کمتر آب می نوشند بنابراین به سادگی دچار کم آبی می شوند که خطرناک است.
در دوران سالمندی آب بدن به شدت کاهش می یابد.
کاهش عملکرد قلب، کلیه و … بوجود می آید.
فونکسیون کلیه در یک فرد 70 ساله حدود 30 درصد کاهش می یابد.
دستگاه گوارش
دستگاه عصبی
و…….
حفظ تندرستی
چون پیر شدن قابل اجتناب نیست، بنابراین باید با کمی مراقبت و احتیاط از بسیاری از ناتوانی ها جلوگیری یا آنها را به تعویق انداخت.
مراقبتها باید از میانسالی (دهه پنجم زندگی) شروع شود چرا که میانسالان فعلی سالمندان آینده خواهند بود.
پیشگیری از حوادث
عدم توانایی حرکات سریع و سرگیجه از علل عمده حوادث در سالمندان می باشد.
شکستگی استخوان پاها و لگن شایع و از دلایل عمده ناتوانی در سالمندان می باشد.
75 درصد حوادث در منزل یا حوالی آن رخ می دهند که شایعترین نوع حادثه افتادن می باشد.
اقدامات حفظ تندرستی نسبی
انجام فعالیتهای روزمره زندگی (A.D.L) در ساعات مشخص و منظم برای حفظ نظم ریتم بیولوژیک بدن
داشتن یک برنامه خواب منظم (خوابیدن در ساعات منظم + عدم مصرف قرصهای خواب آور و …)
حفظ بهداشت فردی (استحمام روزانه، بهداشت دهان و دندان و …)
حفظ حرکات طبیعی روده ها (رژیم غذایی حاوی فیبر، داشتن فعالیت و ورزش و …)
حفظ فعالیتهای اجتماعی (حفظ بهداشت روانی، مشارکت در امور اجتماعی و…)
اقدامات بهداشتی و پیشگیری کننده (کنترل منظم فشارخون، وزن بدن، معاینات دوره ای و …)
دقت و احتیاط در دریافت داروها (عدم مصرف خودسرانه، کمک گرفتن از افراد حرفه ای و…)
پیام های بهداشتی
1- فعالیت های روزمره حفظ شوند و اجتناب از نشستن و خوابیدن طولانی
2- انجام پیاده روی و اجتناب از تمرینات سنگین و ورزشی
3- رژیم غذایی مناسب و متناسب با فعالیتهای فیزیکی
4- کنترل چاقی با رژیم غذایی و ورزش
5- خواب شبانه بدون استفاده از قرص
6- رعایت بهداشت فردی (استحمام روزانه و استفاده کمتر از صابون)
7- اجتناب از یبوست با تمرینات ورزشی و برنامه منظم اجابت مزاج
8- اجتناب از تنهایی و خستگی و داشتن فعالیت اجتماعی
9- درمان و مراقبت صحیح از بیماریها
10- دریافت معاینات بطور مکرر
11- اجتناب از هوای بسیار سرد و بسیار گرم
پیام های بهداشتی
12- دقت لازم در زمان عبور از پله ها
13- روشنایی کافی محیط
14- اجتناب از انجام حرکات سریع
15- دقت در راه رفتن روی فرشها و قالیچه ها
16- در صورت افتادن حتماً با پزشک مشورت شود.
17- احتیاط در عبور از عرض خیابان
18- مصرف داروها با مشاوره پزشک
19- کمک گرفتن از اعضاء خانواده برای مصرف صحیح دارو
20- استفاده از دارو فقط در موارد ضرورت
21- مصرف مایعات فراوان و رژیم غذایی متناسب (ماهی، میوه، سبزیجات، کم نمک و …)
بیماریها و اختلالات شایع
هیپرتانسیون
بیماری های قلبی
حوادث عروقی مغز
دیابت
سرطان
بیماریهای تنفسی
بی اختیاری ادراری
اختلال در بینایی و نابینایی
ناشنوایی و کم شنوایی
اختلالات حرکتی (آرتریت، آرتروز و …)
اختلالات روانی
اختلالات دهان و دندان