پاورپوینت فناوری نانو در بسته بندی مواد غذایی

فناوری نانودربسته بندی مواد غذایی

انواع بسته بندی های موجود:
یکی از روشهای طبقه بندی بسته بندی ها طبقه بندی آنها بر اساس جنس مواد مصرفی است
شیشه و ظروف شیشه ای
مزایا و معایب بسته بندی با ظروف شیشه ای

ظروف فلزی یا حلبی
تاریخچه ساخت ظروف فلزی در دنیا
و در ایران

مزایای قوطی فلزی
معایب قوطی فلزی

بسته بندی مدرن
روزانه بیش از پنج میلیارد لیتر آب آشامیدنی، شیر، آب میوه و سایر مواد غذایی مایع در جهان مصرف می شود. بسته بندی و روش نگهداری نقش مهمی در حفظ کیفیت این محصولات دارد. در واقع مواد غذایی سالم باید بدون نیاز به افزودن مواد نگهدارنده و یا نگهداری در یخچال، بسته بندی شود و در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرد. چنین امری چگونه ممکن است؟ مقاله حاضر در صدد ارائه تاریخچه مختصری از روش های بسته بندی و تشریح آخرین فناوری ها در این زمینه است که در قالب بسته بندی اسپتیک ظهور پیدا کرده است.

انواع بسته بندی
امروزه انواع بسته بندی در بازار به چشم می خورد که از مواد مختلف نظیر کاغذ، پلاستیک، فلز یا شیشه ساخته می شوند. اما شیوه اصلی برای شناخت بسته بندی ها ، تقسیم آنها به «انعطاف پذیر» ، «نیمه منعطف» و «سخت» است. بسته بندی به شیوه منعطف شامل کیسه های کاغذی، پوشش های پلاستیکی که چیپس در آن ریخته می شود و پاکت های کاغذی یا نایلونی که وسایل خریداری شده برای منزل حمل می شوند.
رنگ در گرافیک بسته بندی
نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد استفاده ی به جا از رنگ هاست به عنوان مثال رنگ سبز در جایی بیانگر فساد و پوسیدگی ودر جایی بیانگر طراوت و تازگی باشد. در انتخاب رنگ مواد غذایی و نوشیدنی ها علاوه بر توجه به رنگ مواد غذایی می توان با توجه به ویزگی های گروه مصرف کننده از رنگ ها به عنوان ابزاری قدرتمند بهره جست. به عنوان مثال در طراحی جعبه ی چای گیاهی می توان از رنگهای ملایم و لطیف که مترادف فراورده های گیاهی است بهره گرفت اما برای چای خشک می توان از زمینه ی تیره برای حس مرغوبیت محصول در مشتری استفاده کرد.

صنایع غذایی شامل:
خطوط تولید انواع کنسرو، خطوط تولید انواع کنستانتره، خطوط تولید انواع شیرینی شامل (آب نبات، شکلات، ویفر و غیره).
صنایع بسته بندی:
تجهیزات مربوط به صنایع بسته بندی که به کشورهای مختلف جهان صادر گردیده است می تواند در ارائه بهتر محصولات نقش اساسی داشته باشد.
بسته بندی سهم بسزایی در فروش کالا دارد زیرا نیمی از مشتریان با مشاهده کالا در بسته بندی مناسب و جذاب تصمیم به خرید می گیرند.

مشخصات فنی: ۱- دستگاه بسته بندی گرانول، مخصوص بسته بندی حبوبات، غلات حجیم شده، ماکارونی فرمی، نمک کریستال و مواد شوینده و …
۲- دستگاه های بسته بندی انواع پودر، مخصوص بسته بندی آرد، ادویه جات، مواد شیمیایی و …

۳- دستگاه های بسته بندی گرانول مخصوص بسته بندی چیپس، چای، خشکبار، سبزی و میوه خشک، و قند و شکر و …
۴- دستگاه های قوطی پر کن پودری و گرانول جهت بسته بندی مواد پودری شامل آرد، ادویه جات، مواد شیمیایی و خشکبار، دانه قهوه، حبوبات و … در قوطی های فلزی،شیشه ای و پلاستیکی (PET).

۵- دستگاه های بسته بندی ساشه جهت بسته بندی موادی شامل شکر، قهوه، نمک و … در اندازه های کوچک (یک نفره).
جهت بسته بندی انواع قطعات بدون تعویض قالب به صورت اتوماتیک و نیمه اتوماتیک و به طریقه مکانیکی و پنوماتیکی مناسب جهت بسته بندی لوازم آرایشی، تولیدات بهداشتی، دارویی، صنعتی و شیمیایی، جعبه، کارتن، شیشه، لیوان، بطری، نوشابه، حشره کش، مواد غذایی، انواع کنسرو و کمپوت، قوطی پنیر، کاغذ دیواری، طاقه و رول پارچه، کاشی و سرامیک، بخاری و ماشین لباسشویی، پالتهای سیمان، پالتهای چسب و قطعات صنعتی و …

فناوری نانو چیست ؟
فناوری نانو هنر و علم دستکاری و بازچینی اتم ها برای ساخت مواد ، ابزار ها و سیستم های مفید در مقیاس یک میلیاردم متر است .
منظور از مقیاس نانو ابعادی حدود nm1 تا nm100 است.

نانوتکنولوژی علم مطالعه و تحقیق پدیده ها و عملکردها در سطح اتمی، ملکولی و نانو ملکول می باشد. این عمل دارای کاربرد در زمینه های مختلفی می باشد، صنایع غذایی یکی از موضوعاتی می باشد که به آن توجه بیشتری شده است و اولین عرصه در صنایع غذایی که نانو تکنولوژی بر آن موثر است، بسته بندی مواد غذایی می باشد. درکل هدف از بسته بندی مواد غذایی این است که هم زمان نگهداری آنها افزایش یابد و هم مواد غذایی به طور کامل ا زخطر عوامل فساد درونی و یبرونی و میکروبی حفظ شود.

معجزه نانو در ماندگاری موادغذایی بسته بندی شده
در تحقیقاتی که در مصر باستان انجام پذیرفت، مشخص شد که نوع رنگ به کار رفته بر روی ظروف سفالی یافته شده، از نوعی ذرات نانویی تشکیل شده است.
در تحقیقاتی که در مصر باستان انجام پذیرفت، مشخص شد که نوع رنگ به کار رفته بر روی ظروف سفالی یافته شده، از نوعی ذرات نانویی تشکیل شده است. این نوع رنگ را بر روی شیشه هایی که در برخی از ساختمان های باستانی به کار رفته بود نیز پیدا کرده اند. فن آوری نانو را می توان به عنوان یاری رسان آینده صنایع بسته بندی به خصوص در دو زمینه بسته بندی مواد غذایی و کشاورزی به حساب آورد. فن آوری نانو این توانایی را به بشر بخشیده است تا عمق ذرات، تا حد مولکول، اتم و حتی ذرات کوچک تر از اتم را بشناسد و قادر باشد با انجام تغییراتی در این ذرات غیرقابل دسترسی، آنها را به صورت دلخواه خود تغییر داده و مورد استفاده قرار دهد.

فراوری مواد غذایی:
فناوری نانو علاوه بر بسته بندی، تاثیر زیادی روی گسترش مواد غذایی کاربردی و تعاملی دارد؛ موادی که به نیازهای بدن پاسخ داده، می توانند در رسانش مواد غذایی موثر باشند. گروه های تحقیقاتی مختلفی در حال کار روی ساخت مواد غذایی جدید بر اساس تقاضا هستند. این مواد به صورت غیر فعال در بدن باقی می مانند و مواد غذایی را در صورت نیاز به سلول ها می رسانند. عنصر کلیدی این بخش، توسعه نانوکپسول هایی است که با استفاده از آنها در مواد غذایی می توان کار رسانش را به خوبی انجام داد. از پیشرفت های دیگر در فرآوری مواد غذایی، افزودن نانوذرات به مواد خوراکی برای افزایش جذب آنها در بدن است.

بسته بندی مواد گوشتی چیست؟
بسته بندی های مواد گوشتی معمولا از انواع مختلف پلاستیک ها تشکیل می شوند. مواد گوشتی در یک بسته پلاستیکی مصنوعی غیرشفاف گذاشته می شود و روی آن یک بر چسب پلاستیکی نصب می شود. بسیاری از شرکت ها تکنیک هایی برای بسته بندی ابداع کرده اند که از اثرات میکروب ها بر محیط مواد جلوگیری می کند. این اثرات از طریق ذرات نقره ای بدست می آیند که در روی بسته پلاستیکی ایجاد می شود. این ذرات باعث جلوگیری زنده ماندن باکتری ها و قارچ ها می شوند. بدین طریق مواد گوشتی می تواند از نگهداری طولانی تری برخوردار باشد.
نقش نانوتکنولوژی در این رابطه چیست؟ ذرات نقره ای نامبرده در این رابطه بسیار کوچکتر از این هستند که در طبیعت وجود دارند. این ذرات معروف به ذرات نانو می باشند.
مزایا: با بکارگیری ذرات نانو سیستم بسته بندی این فرآیند را بطور کلی انجام می دهد. مدت نگهداری مواد گوشتی طولانی تر می شود .
معایب: کارشناسان هنوز در این مورد که آیا ذرات نقره ای (ذرات نانو) بسته بندی اثراتی را به مواد گوشتی بجا می گذارند یا خیر، اطلاعات کافی ندارند. در دفع بسته بندی این امکان وجود دارد که ذرات نانو احتمالا عواقب بدی را برای محیط زیست و سلامتی انسانها به همراه داشته باشد.

امروزه از فناوری نانو در صنایع آرایشی مانند ساخت کرم های شفاف استفاده می شود. شرکت Royal BodyCare، که از فناوری نانو علوم غذایی استفاده می کند محصول جدیدی با نام NanoCeuticals را وارد بازار کرده، که امولسیونی از ذرات با قطر کمتر از 5 نانومتر است. این شرکت ادعا می کند این محصول، رادیکال های آزاد را جمع آوری کرده، آب رسانی را بالا برده و pH بدن را تنظیم می کند. این شرکت همچنین در حال توسعه نانوخوشه ها و پودرهای نانومقیاسی است که با مکمل های غذایی ترکیب می شوند و هنگام مصرف، قدرت جذب مواد غذایی را در بدن افزایش می دهند.

نانو در بسته بندی مواد غذایی
الف) اهمیت بسته بندی : بسته بندی چهره کالاست و به همراه آن مواردی مانند طرح و نام تجاری و کیفیت به نحوی با هم ترکیب می شوند تا کالا به راحتی معرفی شود همچنین محصولات را از صدمات فیزیکی و آلودگی ها حفظ می کند. ب) کاربردهای فناوری نانو در بسته بندی و حفاظت از محصولات : 1- بسته بندی های نانو سید (آنتی میکرو بیال) 2- بسته بندی های هوشمند

3-برچسب گذاری و پایش : الف) RFID این برچسب ها دارای یک تراشه مدار مجتمع می باشند که دارای یک مدار رادیویی و یک کد شناسایی تعبیه شده  در داخل خود هستند .  مزیت برچسب ها : 1. قابلیت ذخیره سازی اطلاعات بیشتر 2. از فاصله دور هم قابل اسکن هستند 3. قابلیت اسکن کردن تعداد زیاد بسته در یک زمان 4. قابلیت اتصال به گوش حیوان و یا تزریق کردن آن به بدن حیوان  ضعف اصلی این روش افزایش هزینه ی تولید است که نتیجه ساخت سیلیکونی آن می باشد 

ب) UPC Code (بارکد) 1. این برچسب ها از فاصله ی 1 متری بوسیله بار کد خوان خودکار خوانده می شوند (برای خواندن بارکد در بنادر مناسب است) . 2. مدل مولکولی بارکدهای سنتی می باشند و شامل نانو ذرات فلزی می باشند که اثر انگشت شیمیایی قابل شناسایی و خاصی دارند و می توانند از طریق یک لامپ UV یا میکروسکوپ نوری تشخیص داده شوند. 3. برای حفاظت از مارک و ارزیابی مواد غذایی که نمی توان بارکد سنتی را روی آن ها چسباند استفاده می شوند. 4. برای تشخیص پاتوژن ها در غذا مثل E.coli بکار می روند .

بهبود طعم و رنگ
 افزودنی های غذایی : 1. تولید یک نوع کاروتنوئید که به غذا ها رنگ نارنجی می دهد برای استفاده در نوشابه ها ، آبمیوه ها ، مارگارین و لیموناد ها 2. تولید کاروتنوئید لیکپون 3. استفاده از دی اکسید تیتانیوم که رنگ سفید درخشانی را به عنوان روکش بیسکویت ها و کیک ها ایجاد می کند . 4. دی اکسید سیلیکون : به عنوان پوشش غیر آلی خوراکی برای جلوگیری از رسیدن اکسیژن و رطوبت به محصولات غذایی زیر پوشش بکار می رود این پوشش از چسبیدن آب نبات های سخت به یکدیگر ، بیات شدن کلوچه ها و وارفتن غلات صبحانه ای در شیر و … جلوگیری می کند. ضخامت پوشش مناسب برای این نوع مواد غذایی 5-20 nm است .

فرآیندهای غذایی
1.غذاهای دارای انتشار مخصوص در بدن : کنترل و مهندسی انتشار مواد مغذی در بدن یکی از زمینه های تحقیقاتی نانو فناوری است . این مواد غذایی که غذا و دارو نامیده می شوند اجزای فعالشان توسط نانو کپسول در بدن توزیع می گردد .    مواد خوراکی دارای آب درونی هستند و می توانند برای حمل موادی مانند لیکوپن، β-کاروتن، لوتین، فیتوسترول ها، CoQ10 وDHA/EPA مورد استفاده قرار بگیرند. این ذرات به ترکیبات اجازه می دهند به راحتی از طریق معده وارد رگهای خونی شوند. بنابراین زیست دسترسی آن ها افزایش می یابد.  با استفاده از نانو کپسول از جنس پلیمر خوراکی می توان مزه و بوی مولکول های غذا را از تخریب تدریجی حفظ نمود و با این روش مدت زمان ماندگاری محصول را افزایش داد .

2. غنی کردن غذاهای کم چرب به کمک فناوری نانو : مهندسین تغذیه در موسسه Technion با استفاده از نانو ذرات پروتئین که بطور طبیعی در شیر وجود دارند راهی برای تزریق مواد مغذی سالم و اصلاح شده ابداع کردند. 3. روند غنی سازی شیر بکمک فن آوری نانو :
1) ساخت محلول فاقد میسل ها و حاوی کازئین 2) افزودن ویتامین D به محلول 3) اتصال کازئین به ویتامین D 4) اتصال کلسیم و فسفات به کازئین غنی شده با ویتامین D 5) سازماندهی مجدد پروتئین ها

حفظ سلامت مواد غذایی با کمک فناوری نانو  از دیگر محصولات کلیدی حسگرهای بویایی الکترونیکی (بینی الکترونیکی) و هم خانواده ی جدیدتر آنها حسگرهای چشایی الکترونیکی (زبان الکترونیکی) هستند .

 گروه تحقیقاتی دانشگاه انگلیسی لیدز دریافتند که نانو ذرات اکسید منیزیم و اکسید روی باعث ازبین بردن میکروارگانیسم ها می شوند .  گروهی از دانشمندان شمال اروپا ، کنسرسیوم نانو غذایی را با هدف توسعه کاربردهای فناوری نانو در این صنعت با تاکید بر مواد غذایی سالم و مطمئن تشکیل داده اند . نمونه هایی از فعالیت های فناوری نانو در کشور ایران  تولید پلاستیک بسته بندی برای نگهداری طولانی مدت مواد غذایی در خارج ازیخچال

نتیجه گیری :
مرحله ی نهایی در هر محصول اعم از هنری و صنعتی ، مبحث ارایه و presentation است این جاست که معرفی محصول جهت خرید و حس وابستگی صورت می گیرد شاید این مرحله از موضوعات گم شده ای مخصوصا" در صنایع دستی کشور ما باشد . در بیان تفاوت بین هنر نو و هنر کلاسیک گفته شده که هنر کلاسیک فیگور های طبیعت را در بهترین شکلش نشان می داد ولی هنر نو می گوید طبیعت باید از فیلتر ذهن هنرمند بگذرد تا هنر گردد . ما معتقدیم امر بسته بندی یک بحث هنری – صنعتی است یعنی برای بهره مندی از اهداف آن باید به هر دو مقوله هنر و تکنولوژی آن توجه داشت . اگر از دید هنری بخواهیم به بسته بندی نگاه کنیم باید گفت هر محصول بسته بندی دارای سه هدف عمده است : جلب توجه – خلق یک حالت بصری فراموش نشدنی

– مخابره ی یک پیام . بهترین راه به نتیجه رسیدن دو هدف اولیه در نظر گرفتن تاثیرات بصری و استفاده از مبادی سواد بصری است . طراحی بسته تعیین خواهد کرد که آیا هر کس برای آنچه به عنوان کالا و پیام ارتباطی عرضه می کنید به قدر کافی توقف می نماید یا خیر . در این بین استفاده از مواد اولیه مناسب و هماهنگی آنها با محصول بسته بندی شده ، می تواند در جلب نظر مصرف کننده و اعتماد او بسیار ماثر باشد . بسته بندی در واقع زبان ، هویت و شخصیت محصول است پس هرچه گویا تر عرضه گردد بهتر خواهد توانست محصول را معرفی نماید .

جمع بندی:
امروزه بسیاری از کشورهای جهان به توانایی فناوری نانو در صنایع غذایی پی برده اند و در حال سرمایه گذاری قابل توجهی در این راه هستند. موسسه استاندارد مواد غذایی انگلستان (FSA) تحقیقاتی برای دستیابی به توانایی استفاده از فناوری نانو در غذا و مشخصاً بسته بندی موادغذایی ترتیب داده است. هم زمان دولت این کشور نیز بودجه بیشتری برای تحقیق و توسعه در زمینه غذاهای کاربردی، سیستم های رسانش موادغذایی و شیوه های بهینه سازی ظاهر غذا مانند رنگ، مزه و غلظت در نظرگرفته است.

منبع: http://www.icfp.ir/rcfp_fmainpage.php?id=7

?