پاورپوینت شادی در اسلام

1

2
شادی در اسلام

3
مقام معظم رهبری :

آنچه که ما امروز از جوانان انتظار داریم ، عینا همان چیزی است که روز اول انقلاب و قبل از انقلاب از جوانان انتظار داشتیم ، ما از جوانان می خواهیم که در عین پاکی و پارسایی و دینداری ، با نشاط و پرشور باشند ، کار کنند و از تنبلی و بیکاری بپرهیزند.

4
قال الصادق ( علیه السلام ) :

المومن دعب ولعب و المنافق قطب و غضب . [ بحارالانوار ، ج 74 ، باب ما جمع من مفردات…]
مومن ، شوخ طبع و خوش مشرب است و منافق گرفته و
خشم آلود است.

5
فهرست مطالب
شادی چیست ؟
شادی از منظر آیات و روایات
انواع شادی
فواید شادی
معیارهای شادی
مزاح
عوامل شادی آفرین
شادی واقعی

6
شادی چیست ؟
هیجان ها بسته به عوامل پدیدآورنده و نیز گاه بسته به
اندیشه ها و دیدگاه های انسان ، مثبت و یا منفی هستند،
یکی از این هیجان ها شادی است.

سرور ، حالت خوش و لذت بخشی است که از علم و اطلاع بر این که یکی از هدف ها و آرزو ها انجام یافته یا انجام خواهد یافت ، به انسان دست می دهد .

شادی احساس مثبتی است که از حس ارضاء و پیروزی به دست می آید.

شادی عبارت است از مجموع لذت ها ، منهای دردها.
اخلاق

7
شادی در قرآن
قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ. ﴿ یو نس : 58 ﴾
بگو: به فضل و رحمت خدا باید خوشحال شوند، که این، از تمام آنچه گردآوری کرده اند، بهتر است.
هدف :
رسیدن به اهداف
الهی
اخلاق

8
شادی در قرآن
آیات مربوط به شادی در قرآن بر دو دسته اند :

آیاتی که دعوت به شادی می کنند
وَیَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُوْمِنُونَ. بِنَصْرِ اللَّهِ . ﴿ روم :4و5 ﴾
و در آن روز، مومنان بخاطر پیروزی دیگری خوشحال خواهند شد به سبب یاری خداوند.

آیاتی که شادی را نهی می کنند
…ِاذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لاَ تَفْرَحْ اِنَّ اللَّهَ لاَ یُحِبُّ الْفَرِحِینَ. ﴿ قصص:76 ﴾
به خاطر آورید هنگامی را که قومش ( قوم قارون ) به او گفتند: این همه شادی مغرورانه مکن، که خداوند شادی کنندگان مغرور را دوست نمی دارد.
اخلاق

9
شادی از منظر روایات
حضرت علی ( علیه السلام ) می فرمایند :
ان هذه القلوب تمل کما تمل الابدان فابتغوا لها طرائف الحکمه. [نهج البلاغه ، حکمت ش 188 ]
این دل ها همانند بدن ها خسته و افسرده می شوند ( و نیاز به استراحت دارند ) در این حال نکته های زیبا و نشاط انگیز برای آنها انتخاب کنید.

اخلاق

10
امام رضا( علیه السلام ) می فرمایند :
اوقات خود را به چهار بخش تقسیم کنید ، بخشی را برای عبادت ، بخشی را برای کار و فعالیت برای تامین زندگی ، بخشی را برای معاشرت و مصاحبت با برادران مورد اعتماد و کسانی که شما را به عیب هایتان واقف می سازند و بخشی را به تفریحات و لذائذ خود اختصاص دهید و با مسرت و نشاط و تفریح و شادی ، نیرو و توان انجام وظایف دیگر را تامین کنید. [ بحارالانوار ، ج 17 ، ص 208 ]
شادی از منظر روایات
اخلاق

11
شادی از منظر بزرگان
اخلاق
حضرت امام خمینی ( رحمه الله ) مکرر می فرمودند :

من در طول زندگی نه یک ساعت تفریح را برای درس
گذاشتم و نه یک ساعت درس را برای تفریح .

12
انواع شادی
شادی منفی
شادی مثبت
اخلاق

13
شادی های مثبت
 ملاقات با برادران دینی
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) در وصیت خویش به امیرالمومنین
( علیه السلام ) می فرمایند :
یا علی ! ثلاث فرحات للمومن فی الدنیا : لقاء الاخوان و الافطار من الصیام و تهجد فی آخر اللیل . [ بحارالانوار ، ج 74 ، ص44 ، باب ما اوصی رسول الله الی امیرالمومنین ]

ای علی ! برای مومن در دنیا سه خوشحالی است : دیدار برادران دینی ، افطار از روزه و شب زنده داری در آخر شب .

اخلاق

14
شادی های مثبت
انجام یک عمل عبادی

 شادی برای حل مشکلات
گفته اند که شیخ طوسی تا صبح روی مساله ای فکر می کرد و هنگامی که به حل آن می رسید آنچنان شاد می شد که فریاد می زد : پادشاهان و شاهزادگان کجا هستند ( که این لذت را درک کنند ) .
اخلاق

15
شادی های منفی
 شادی های تمسخرآمیز
اِنَّ الَّذِینَ اَجْرَمُوا کَانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ. ﴿ مطففین : 29 ﴾
بدکاران در دنیا پیوسته به مومنان می خندیدند.

 شادی به لغزش های دیگران
قال امیرالمومنین ( علیه السلام ) :
لاتفرح بِسَقطَهِ غیرک فانک لا تدری متی یحدُثُ الزمانُ بک.
[ اعلام الدین ، ص 155 ، فصل فیما جاء فی الخصال ]
به لغزش های دیگران خوشحال مشو ؛ زیرا تو نمی دانی که زمانه با تو چه خواهد کرد.
اخلاق

16
شادی های منفی
 شادی مستانه به خاطر مال و ثروت
مانند شادی قارون
…ِاذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لاَ تَفْرَحْ اِنَّ اللَّهَ لاَ یُحِبُّ الْفَرِحِینَ. [قصص : 76]
به خاطر آورید هنگامی را که قومش ( قوم قارون ) به او گفتند: این همه شادی مغرورانه مکن، که خداوند شادی کنندگان مغرور را دوست نمی دارد.
 شادی با دروغ
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) :
یا اباذر ! ویل للذی یُحَدِث فیکذب لیُضحک به القوم ویل له ویل له ویل له . [ وسائل الشیعه ، ج 12 ، باب تحریم الکذب فی … ]
وای بر کسی که سخن دروغ بگوید تا مردم را بخنداند ، وای بر او ، وای بر او ، وای بر او .
اخلاق

17
شادی های منفی
 شادی در مصیبت دیگران
امام حسن عسگری ( علیه السلام ) فرمودند :
در برابر افراد محزون ، اظهار شادی کردن بی ادبی است.

 شادی به گناه
حضرت علی ( علیه السلام ) :
التبهج بالمعاصی اقبح من رکوبها. [ میزان الحکمه ، ج 3 ]
شادی به گناه زشت تر است از انجام آن.
اخلاق

18
اخلاق
فواید شادی
رشد علمی
کاهش جرائم
رشد اقتصادی
سلامتی بدن
نشاط روحی

19
پیامدهای شادی ناروا
جنگ و دعوا
حضرت علی ( علیه السلام ) :
رب طرب یعوذ بالحرب . [ غررالحکم ، ص101 ]
چه بسا خوشی و شادی که به جنگ و دعوا منتهی می شود.

ذلت و رسوایی
حضرت علی ( علیه السلام ) :
من تلذذ بمعاصی الله اَورثه الله ذلا. [ غررالحکم ، ص 186 ]
کسی که از گناهان و معاصی لذت ببرد ،خداوند او را ذلیل خواهد نمود .
اخلاق

20
پیامدهای شادی ناروا
هلاکت و سقوط
وَاِذَا اَرَدْنَا اَن نُّهْلِکَ قَرْیَهً اَمَرْنَا مُتْرَفِیهَا فَفَسَقُوا فِیهَا فَحَقَّ عَلَیْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِیراً. ﴿ اسراء : 16 ﴾
و هنگامی که بخواهیم شهر و دیاری را هلاک کنیم، نخست اوامر خود را برای مترفین آنجا، بیان میداریم، سپس هنگامی که به مخالفت برخاستند استحقاق مجازات یافتند،آنها را بشدت درهم می کوبیم.

 عذاب الهی
پیامبر اعظم ( صلی الله علیه و آله ) :
من اَذنب ذنباً و هو ضاحک دخل النار و هو باک .[ وسائل الشیعه ، ج 15 ، باب وجوب اجتناب الخطایا و الذنوب] کسی که گناه کند در حالی که می خندد ، در قیامت داخل آتش جهنم می شود در حالی که گریان است.
اخلاق

21
عوامل و معیارهای شادی
 زیستن در زمان حال
حضرت علی ( علیه السلام ) می فرمایند :
لا تحمل همّ یومک الذی لم یاتِ علی یومکَ الذی اتاک. [ نهج البلاغه ، حکمت 267 ]
نگرانی روزی را که نیامده بر امروز نیفزا .
لا تشعر قلبک الهمّ علی مافات فیشغلک عن الاستعداد عما هو آت .
[ غررالحکم ، ص 321 ، باب آثار الهم و الغم ]
قلبت را از اندوه گذشته آکنده مساز ؛ چون تو را از آمادگی برای آینده باز می دارد.
فلا تحمل همّ سِنتک علی همّ یومک !کفاک کل یومٍٍٍ ٍعلی ما فیه . [ نهج البلاغه ، حکمت 379 ]
نگرانی های سال را بر نگرانی های امروزت اضافه نکن ؛ برای امروز مشکلات خودش کافی است.

اخلاق

22
عوامل و معیارهای شادی

 انجام امور خیر
حضرت علی( علیه السلام ) :
اکثر سرورکَ علی ما قدمت من الخیر و حزنک علی ما فات منه .
[ غررالحکم ، ص 145 ]
سرورت را زیاد کن بر آنچه از کارهای خیری که برای آخرتت انجام داده ای و اندوهت را به آنچه از کارهای خیر محروم گشته ای .
اخلاق

23
عوامل و معیارهای شادی
 رضایت و تحمل مشکلات
امام صادق ( علیه السلام ) :
نشاط و شادی ، در پرتو راضی بودن به رضای خدا و یقین به دست می آید و اندوه و غم ، در شک و ناخشنودی به مقدرات الهی حاصل می شود . [ بحارالانوار ، ج 71 ، ص 195 ]

 اطاعت خداوند
حضرت علی ( علیه السلام ) :
سرور المومن بطاعه ربه و حزنه علی ذنبه. [ غررالحکم ، ص 81 ]
شادی مومن ، به طاعت پروردگارش می باشد و حزنش بر گناه و عصیان است.
اخلاق

24
عوامل و معیارهای شادی
 احیای ارزش ها
امام صادق ( علیه السلام ) می فرمایند :
السرور فی ثلاث خلال : الوفاء و رعایه الحقوق و النهوص فی النوائب. [ بحارالانوار ، باب مواعظه الصادق جعفر بن محمد ]

شادی در بین سه جیز نهفته است : وفاداری ، رعایت حقوق دیگران و ایستادگی در برابر مشکلات و گرفتاری ها .

اخلاق

25
شرایط و آداب شادی
گناه و معصیت نباشد.
امام صادق ( علیه السلام ) :
لا ینبغی للمومن من ان یجلس مجلساً یعصی الله فیه و لایقدر علی تغیره.
[ اصول کافی ، ج2 ، باب مجالسه اهل المعاصی ]
برای مومن سزاوار نیست در مجلسی بنشیند که در آن نافرمانی خدا می شود و او نمی تواند جو مجلس را عوض کند.

 همراه با اذیت و آزار نباشد .
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) می فرمایند :
من آذی مسلما فقد آذانی .
کسی که مومنی را آزار دهد مرا آزار داده است.

 لهو نباشد.
انسان اشرف مخلوقات است و برای کسب مقام قرب الهی آفریده شده و مجلس شادی که هدف عقلائی نداشته باشد به لهو می انجامد .
اخلاق

26
مزاح
مزاح چیست ؟
به کارگیری جملات مسرت
بخش برای شادکردن دیگران
اخلاق

27
جایگاه مزاح در اسلام
پیشوایان معصوم ( علیهم السلام ) شوخی و مزاح را مانند داروی شفا بخشی می دانند که مصرف درست آن در درمان و تسکین آلام جامعه مفید و سودمند و مصرف زیاد آن را زیان بار و نکوهیده دانسته اند.
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) :
من هم بشری هستم مانند شما که قهرا شوخی و مزاح می کنم.

امام باقر ( علیه السلام ) :
ان الله یحب المداعب فی الجماعه بلارفث. [ اصول کافی ، ج 2 ، باب الدعایه و الضحک ، ص663 ]
خداوند کسی را که در میان جمع بدون ناسزاگویی مزاح کند ، دوست می دارد .
اخلاق

28
حدود مزاح و شوخی
اخلاق

زیاده روی در مزاح نکوهش شده است.

 مزاح دلیل رعایت نکردن ادب و احترام نیست.

 مزاح برای شادکردن است ، اما اگر سبب رنجش شود زشت و ممنوع است.

 استمرار و عادت به آن ، انسان را به صورت دلقک و بذله گو در اذهان مردم قرار می دهد .
اخلاق

29
جنبه های منفی مزاح
شخصیت انسان را از بین می برد.
حضرت علی ( علیه السلام ) می فرمایند :
ایاکم والمزاح فانه یذهب بهاء الوجه. [ بحارالانوار ، ج 77 ، ص 567 ]

کسی که زیاد مزاح کند شکوه و وقار او کم می شود.

زشوخی بپرهیز ای باخرد که شوخی تو را آبرو می برد

سبب جری شدن مردم می شود.
مردم برایش ارزش و احترام قائل نبوده ، حجب و حیاء از بین می رود.
اخلاق

30
جنبه های منفی مزاح
عامل کینه و عداوت می شود .
حضرت علی ( علیه السلام ) می فرمایند :
شوخی بسیار آبرو را می برد و موجب کینه توزی و دشمنی می گردد.

نور ایمان را از بین می برود.
سبب خنده ی زیاد شده ، دل را می میراند و انسان را از یاد خدا و آخرت غافل می کند.

سبب کم شدن عقل و خرد می شود.
موجبات هرزه گویی را پیش آورده و به مرور عقل و خرد را کم می کند .
اخلاق

31
جنبه مثبت مزاح
امام صادق ( علیه السلام ) :
هرگاه رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) یکی از یاران خود را اندوهگین می دید ، با شوخی کردن او را شاد می نمود و می فرمود : خداوند دشمن کسی است که با روی گرفته و عبوس با برادرانش ملاقات نماید.
قال رسول الله ( صلی الله علیه و آله ) :
انی لاَمزاح و لا اِقول اِلا حقا. [ بحارالانوار ، ج 16 ، باب نادر فیه ذکر مزاح،ص298 ]
من شوخی می کنم ولی در گفتارم به جز حق و راست نمی گویم.
انسان باید از دروغ در شو خی پرهیز کند ، زیرا با گفتن دروغ کوچک بد ، دروغ بزرگ جرات می یابد و آماده راه یابی در دروغ های جدی می شود.
اخلاق
نکته :

32
عوامل شادی آفرین
احساس شخصیت
ثروت کافی
زیستن در حال
پرهیز از گناه
رضایت و تحمل
سلامتی
مسافرت
کار
یادخدا
ورزش
اخلاق

33
عوامل شادی آفرین
تبسم و خنده
بوی خوش
پوشیدن لباس های روشن
حضور در مجالس شادی
تفکر در آفرینش
صدقه و احسان
نگاه به سبزه
رفاقت
تلاوت قرآن
اخلاق

34
راه های شاد زیستن
ایمان و اعتقاد به خداوند

 توجه به این نکته که دنیا بهشت نیست.

 در دنیا چیزی به اسم راحتی مطلق و پایدار نداریم.

 زندگی بی معنا نیست ، یاس و ناامیدی را از خود دور کنید.

 استفاده از امکانات وفرصت ها.

 برخورد واقع بینانه با مسائل دنیوی از جمله عمر ، حوادث و مشکلات.
اخلاق

35
شادی واقعی
رسول اکرم ( صلی الله علیه و آله ) خطاب به ابوذر می فرمایند :
شادی تو در آن است که قوی ترین مردم باشی ، پس بر خدا توکل کن .
شادی تو در آن است که عزیزترین مردم باشی ، پس از خدا بترس .
شادی تو در آن است که غنی ترین مردم باشی ، پس نسبت به آنچه که در دست قدرت خداست مطمئن تر باش به آنچه که در دست خودت است .
اخلاق

36
شادی واقعی
امام رضا ( علیه السلام ) :
شادی تو در آن است که در حالی خدا را ملاقات کنی که گناه نکرده باشی ، پس امام حسین ( علیه السلام ) را زیارت کن.
شادی تو در آن است که در غرفه های بهشت با پیامبر( صلی الله علیه و آله ) همنشین باشی ، پس قاتلان امام حسین ( علیه السلام ) را لعنت کن.
شادی تو در آن است که به درجه ثواب کسانی برسی که با امام حسین ( علیه السلام ) شهید شدند ، پس هرگاه آن ها را یاد کردی بگو " یا لیتنی کنت معهم فافوز فوزا عظیما."
شادی تو در آن است که در درجات بالای بهشت با ما باشی ، پس در حزن ما محزون و در شادی ما شاد باش .
اخلاق

37
شادی واقعی
امام سجاد ( علیه السلام ) می فرمایند :
از هر لذتی که غیر از انس با تو بردم استغفار می کنم ، هر سروری که جز از لقای تو حاصل می شود ، برای من گناه است . از چنین شادمانی به تو پناه می برم .
[ مفاتیح الجنان ،، مناجات ذاکرین ]

به هر حال ملاک ، شاد کردن مومن است و مومن از آن جهتی که مومن است هیچ گاه به گناه شاد نمی شود ؛ شادی او مستقیم یا غیر مستقیم با خدا ارتباط دارد .
اخلاق

38
 قرآن کریم
امام علی بن ابی طالب : نهج البلاغه ، ترجمه : محمد دشتی
بیستونی ، محمد : شادی و آرامش از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه ، تهران ، بیان جوان ، 1384.
تمیمی آمدی ، عبدالواحد بن محمد : غررالحکم ودررالکلم ، قم ، دفتر تبلیغات ، 1366.
دیلمی ، حسن بن ابی الحسن : اعلام الدین ، قم ، موسسه آل البیت ، 1408 .
صفرلکی ، شمس الله : احکام جشن و شادی ، قم ، نورالسجاد
عاملی ، حر : وسائل الشیعه ، قم ، موسسه آل البیت ، 1409 .
قمی ، عباس : مفاتیح الجنان
کلینی ، یعقوب : اصول کافی ( 8 جلدی ) ، تهران ، دارالکتب اسلامیه ، 1365.
نشریه سلسله نشت های زلال معرفت، دکتر مهدوی بیات
مجلسی ، محمد باقر : پندهای امام صادق (علیه السلام ) به ره جویان صادق، قم ، موسسه آموزشی – پژوهشی امام خمینی (ره )

فهرست منابع
اخلاق

39
حسن ختام
ای تکیه گاه هر که تکیه گاه ندارد ! اتکا به هر که جز تو ، خانه ساختن در
رهگذر آب است . چه حلاوتی دارد تکیه بر دستهای تو وقتی همه
تکیه گاهها فرو می ریزد !
ای استناد هر که سند ندارد !
مقام و قدرت را به عده ای سپردی و وعده مهلت داده ای و ستمکشان
و مظلومان را نیز وعده نصرت با ظهور آخرین سند ،وعده خودت را محقق
کن . ای پشتوانه هر که پشتوانه ندارد !
آنان که ستم می کنند از پشتوانه مظلومان غافلند . و غافلند که پشت و پناه
محرومان در همین جهان نیز دادشان را از بیدادگران می ستاند . حضور
خودت را عیان کن.

40