سقف های سازه ای
از زمان آفرینش موجودات ، همیشه خطراتی آن ها را تهدید می کرده اند . خطراتی همچون باران ، سیل ، آتش ، باد ، حمله ی حیوانات وحشی و… . انسان ها نیز از این حملات مستثنی نبوده اند که برای در امان ماندن از این مشکلات همیشه دنبال سرپناهی بوده اند. که به تدریج از غارنشینی و چادر نشینی شروع شده و امروزه با گسترش شهرنشینی ، مردم در خانه های ساخته شده با مصالح ساختمانی سکونت می کنند.
در هر دوره ای از این سیر صعودی ، سقف نقش مهمی در این سکونت گاه ها داشته است. امروزه نیز مهندسان ساختمان به دنبال هر چه مقاوم تر سازس سقف ها در عین حال سبک بودن آن ها هستند.
مقدمه
مطالب در سه بخش سقف های مسطح ، سقف های قوسی و سقف های شیب دار تقسیم بندی شده اند که در مورد هر کدام از آن ها سعی شده تا موارد استفاده از سقف ها ، مکان های مورد استفاده ، مزایا و معایب استفاده از آن ها گنجانده شود.
سقف های مسطح
سقف تیرچه بلوک
تعریف:
اجرای سقف های تیرچه بلوک به خاطر امتیازهای خاصی که نسبت به انواع سقف های متداول در ایران دارد ، مورد توجه دست اندرکاران امور ساختمان در ایران قرار گرفته است . برای سبک تر کردن وزن سقف و صرفه جویی در مصرف بتن ، قسمتی از مقطع کششی بتن را که تاثیر زیادی در مقاومت سقف ندارد حذف می کنند و فقط آن مقدار از سطح مقطع را که برای جاگذاری میل گرد های کششی لازم است باقی می گذارند.
تیرچه ی بتنی
برای ساخت تیرچه های بتنی ، آرماتورهای اصلی مورد نیاز سقف را به یک شبکه ی خرپایی با ایستایی کافی متصل می کنند تا بتواند وزن بلوک ها ، وسایل و افرادی که روی آن کار می کنند ، در پاشنه ی بتنی محدودی ، تحمل کند. این بتن می تواند در قالب های فلزی ناودانی شکل ، یا در فوندوله ی سفالی شکل گرفته و خود را بگیرد.شکل پاشنه ی تیرچه به گونه ای است که تکیه گاه کافی و مناسبی را برای نسب بلوک ها فراهم می سازد.
بلوک های سقفی
از بلوک به عنوان قالب دائمی یا قالبی که پس از اجرای سقف قسمتی از آن باقی می ماند استفاده می شود
روش حمل تیرچه و انبار کردن آن
معمولاً وزن یک تیرچه در حدی است که ، با توجه به طول آن ، یک یا دو نفر بتوانند آن را حمل کنند.البته تیرچه های به طول کمتر از 3 متر را یک نفر هم می تواند حمل کند مشروط بر آن که وسط تیرچه را بگیرد، ولی تیرچه های بلند تر از 3 متر ، حتماً باید توسط دو نفر حمل شوند به طوری که از هر طرف ، مقداری کنسول شده باشد.
کلاف میانی
برای جلوگیری از پیچش تیرهای T و برای توزیع یکنواخت بار روی سقف تیرچه بلوک و همچنین در محل هایی که بار منفرد موجود باشد ، یک کلاف میانی بتنی که جهت آن عمود بر جهت تیرچه ها است ، در سقف تعبیه می شود. حداقل عرض کلاف میانی برابر عرض بتن پاشنه ی تیرچه ، و ارتفاع آن برابر ارتفاع سقف خواهد بود.در صورتی که بار زنده ی سقف ، کمتر از 350 کیلوگرم بر متر مربع و طول دهانه بیش از 4 متر باشد یک کلاف میانی در سقف تعبیه می شود که حداقل سطح مقطع آهن های طولی آن باید برابر نصف مقادیر میل گرد کششی تیرچه ها باشد .
مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک
سقف تیرچه بلوک را طی مراحلی به شرح زیر اجرا می کنند :
1- نصب تکیه گاه های موقت (شمع بندی)
2-آرماتور بندی سقف تیرچه بلوک
3- نصب تیرچه ها بر روی تکیه گاه
4-نصب بلوک ها در بین تیرچه ها
5- تکمیل قالب بندی
6- آماده سازی سقف برای بتن ریزی
7- بتن ریزی و متراکم کردن آن
8- عمل آوردن بتن
9- باز کردن قالب ها و جمع آوری تکیه گاه های موقت
سقف کُرمیت
سقف تیرچه و بلوک کُرمیت
سقف پلیمری کُرمیت
سقف کامپوزیت کُرمیت
سقف ضربی کُرمیت
مزایای سقف کرمیت
– کاهش هزینه
– امکان حذف کش ها
– سرعت و سهولت اجرا
– عدم نیاز به شمع بندی
– پایین بودن تنش در بتن
– سهولت اجرا داکت (بازشو)
– حذف رد فولاد در زیرسقف
– امکان اجرای همزمان چند سقف
– مقاومت نهایی و شکل پذیری بالا
– یکنواختی زیر سقف (مصرف گچ و خاک کمتر)
– امکان نظارت بر اجرای سقف در طول عملیات اجرایی
– کاهش مصرف بتن و وزن کمتر سقف (حدود 20% )
– یکپارچگی سقف و اسکلت (مقاومت در طول اجرای سقف)
– امکان طراحی و اجرای سقف با دهانه ها و باربری های خاص
مزایای سقف کامپوزیت کرمیت
– کاهش وزن سقف
– کاهش مصرف تیرچه
– کاهش هزینه های تمام شده
– عدم نیاز به محل دپوی مصالح
– سهولت اجرای داکت و عبور تاسیسات
– سهولت اجرای سقف با دهانه های بلند
– نداشتن لرزش نسبت به سیستم کامپوزیت معمولی
سقف تیرچه فولادی با جان باز
بطور کلی سقف تیرچه فولادی با جان باز دارای عملکرد دال یکطرفه می باشد . در این سیستم تیرچه عضو پیش ساخته ای است که به صورت خرپای دو سر مفصل به تیر های تکیه گاهی متصل می گردد . این تیرچه در دو مرحله تحت بارگذاری قرار می گیرد.
اجزاء تشکیل دهنده سیستم:
1 – تیرچه 2 – بلوک 3 – بتن
مزایای سقف تیرچه های فولادی با جان باز :
عدم نیاز به شمع بندی -امکان اجرای همزمان چند سقف – سرعت و سهولت اجرا – کاهش میزان بتن مصرفی – کاهش وزن سقف – یکپارچگی سقف و اسکلت -امکان حذف کش ها- مقاومت نهایی و شکل پذیری بال – پایین بودن تنش در بتن
حذف رد فولاد زیر سقف – یکنواختی زیر سقف
سقف کامپوزیت :
سقف های کمپوزیت سقف هایی هستند که ترکیبی از فولاد و بتن برای اینکه یکپارچگی این سقف رعایت شوند شود از برشگیر (نبشی) استفاده می شود که این نبشی با بتن درگیری ایجاد کرده و یکپارچگی درست می کند و چون تیرهای فرعی کمپوزیت به علت گیردار بودن تیرهای اصلی و با توجه به لنگر پوش (لنگر زلزله) بتن روی تیرهای اصلی نمی تواند به مقاومتش کمک کند.
سقف کاذب
سقف های کاذب اولیه به صورت قطعات پلاستیکی در سالهای 1365 به بعد در اولین سقف های کامپوزیت کُرمیت به کار رفت. اما گران بودن مصالح ، نچسبیدن به گچ و خاک و خزش (Creep) باعث گردید که استفاده از آن مقید گردد. از سوی دیگر انواع تولیدات ورق گالوانیزه به صورت رابیتس در شکلها و فرمهای مختلف و تولید مواد اولیه آن (ورق گالوانیزه) در ایران ، ما را به سمت استفاده از این محصول سوق داد.
سقف های قوسی
قوس که در زبان فارسی کهن چَفد خوانده میشود، در تعریف هندسی٬خط یا شکل منحنی است و در اصطلاح معماری٬به باریکه تاقی که روی سر در یک درگاه قرار میگیرد، اطلاق میشود. تاق به طور کلی٬به مفهوم پوشش بین دو دیوار است و شکلی که تاق از نظر ترکیب تابع آن میشود٬همان چفد است. لذا با تعریفی دیگر٬ میتوان تاق را ادامه چفد دانست. به طور کلی پوشش بر دو نوع است:
۱-تخت. ۲-منحنی(سَغ
معرفی انواع چفدهای ایرانی
انواع چفدهای مازه دار
چفد مازه ای تیز یا بستو / چفد مازه ای تند-بیز-هلوچین تند / چفد مازه ای کند-بیز یا هلوچین کند/ چفد مازه ای کفته
انواع چفدهای تیزه دار
چفد چمانه/سروک / پنج او هفت تند/ پنج او هفت کند/ پنج او هفت کفته/چفد کلیل(پارتی و آذری)/ چفد کلیل کمشی/ چفد سه بخشی تند/ چفد سه بخشی کند/ چفد شاخ بزی تند/ چفد شاخ بزی کند/چفد شبدری تند/ چفد شبدری کند/ چفد پا تو پا و …..
تاقها
ساده ترین تعریفی که می توان برای تاق با رعایت اصطلاحات معماری عنوان کرد این است که تاق حرکت یک یا چند چفد در امتداد یک محور یا محورهای مختلف است در سطحی محصور مابین دو دیوار یا دست کم چهار ستون باربر. تاق را غیاث الدین جمشید کاشانی((ازج)) گفته است (ازج معرب ازگ است به معنی شاخه خمیده) و لغت تاق را به جای چفد آورده است.
نحوه اجرای تاقها
-تاق ضربی=پر=زخم
– اجرای تاق به صورت رومی= ایلامی= هره
۳-اجرای تاق به صورت چپیله=تیغه ای= لاپوش
انواع تاقها
1-تاق آهنگ
تاق کلمبو
تاق و تویزه
تاق چهاربخش
بامهای شیبدار (شیروانی)
انواع بامهای شیبدار (شیروانی)
شیبدار سنتی
لاپه ای یا مضاعف
شمال نور
بامهای فانوسی
کله بام
دتایل سقف شمال نور
دتایل سقف کله بام
پوشش بام های شیبدار
سفال ها
پوششهای ورق فلزی بام
برای پوشش بام از چهار نوع ورق فلزی استفاده می شود:
سرب، مس، روی و آلومینیم.
پایان