روشهای استریلیزاسیون
به نام خدا
استریلیزاسیون Sterilization
عبارتست از کاربرد روشهای فیزیکی و یا شیمیایی برای تخریب و در هم ریختن ساختار کلیه ارگانیسم ها از جمله میکروبهای بسیار مقاوم دارای اندوسپتور
روشهای استریلیزاسیون
الف – فیزیکی
ب – شیمیایی
سطح اطمینان از استریلیزاسیونSterility Assurance Level (SAL) : بعد از یک سیکل کامل استریلیزاسیون باید احتمال زنده ماندن باکتری کمتر از یک در میلیون باشد.
روشهای استریلیزاسیون
روشهای فیزیکی :
حرارت خشک
حرارت مرطوب
اشعه
اشعه یونیزان
اشعه ماوراء بنفش دارای طول موج 260 نانومتر
روشهای شیمیایی
گاز اتیلن اکساید
انتخاب روش استریلیزاسیون:
سازگاری روش با وسایل
سازگاری روش با نوع بسته بندی
استریلیزاسیون حرارت خشک :
نوعی فرایند استریلیزاسیون که از هوای گرم و خشک به عنوان عامل استریل کننده استفاده می کند بطوری که باعث اکسیده شدن عوامل عفونت زا می شود.
Thermal Death Time : زمان لازم برای مرگ در دمای مشخص
Thermal Death Point : دمای لازم برای مرگ در مدت 10 دقیقه
وسایلی که حساس به رطوبت هستند یا در مقابل گرمای مرطوب نفوذی از خود نشان نمی دهند با گرمای خشک سترون می شوند.
مزایا :
سهولت و سادگی
نبود سمیت بعد از فرایند
معایب :
زمان بالای فرایند
دمای بالا
انواع استریل کننده های گرمای خشک :
مکانیزم انتقال حرارت
همرفتی
تشعشع
هدایت
فور :
سیکل کاری
بالا رفتن دما
قرارگیری و نگهداری
پایین آمدن دما (شکل )
دما های به کار رفته در فور :
170 درجه به مدت 1 ساعت
160 درجه به مدت 2 ساعت
150 درجه به مدت 5/2 ساعت
140 درجه به مدت 3 ساعت
قسمت های اصلی فور :
منبع انرژی : المنتهای الکتریکی
محفظه استریلیزاسیون
کنترل کننده دما ی محفظه
تایمر
نمایشگر
عایق حرارتی
کنترل کننده دمای محفظه :
سنسور حرارت
ترموکوپل
مقاومت متغیر با دما (NTC و PTC)
نیمه هادی ها
مدار کنترل
نوع ON-OFF
نوع PI
نوع PID
استریلیزاسیون حرارت مرطوب :
اولین روش استریلیزاسیون در پزشکی بوده است
اعمال گرما همراه رطوبت در یک درجه حرارت مشخص 7 بار موثرتر از اعمال گرمای خشک در همان درجه حرارت می باشد.
در این روش میکروارگانیسمها با تخریب متابولیسم و اجزای ساختاری ضروری آنها کسته می شوند.
مزایا :
بازدهی بالا
سرعت فرایند
سادگی فرایند
عدم سمیت
شرایط استریلیزاسیون حرارت مرطوب :
دمای 121 درجه سانتیگراد به مدت 15 دقیقه
دمای 134 درجه سانتیگراد به مدت 3 دقیقه
انواع اتوکلاو :
Vacuum autoclave
Gravity autoclave
Steam flush pressure pulse autoclave
قسمت های اصلی اتوکلاو :
مولد بخار
محفظه استریلیزاسیون
کنترل کننده دما یا فشار محفظه
نمایشگر
شیر اطمینان
شیرهای کنترل شونده ورود/خروج بخار و آب
عایق حرارتی
انواع کلاسهای اتوکلاو :
Class N : تنها اینسترومنتهای بدون پوشش و جامد را استریل می کند.
Class S : اینسترومنتهای بدون پوشش ، با پوشش ، مواد نساجی و سوراخدار نوع B را استریل می کند.
Class B : تمام انواع اینسترومنتها ، مواد نساجی و … را استریل می کند.
نشانگرهای کیفیت استریلیزاسیون :
نشانگرهای فیزیکی
معمولا شامل آلیاژی است که فقط در دمای 121 درجه سانتی گراد بعد از 15 دقیقه ذوب می شود.
نشانگرهای شیمیایی
شامل ماده ایست که در شرایط لازم برای اتوکلاو تغییر رنگ می دهد.
نشانگر های بیولوژیکی
شامل اسپور یک باکتری مقاوم به حرارت است. اگر اوتوکلاو به دمای لازم نرسد باکتریها تولید شده و متابولیسم آنها باعث تغییر رنگ محیط می شود.