دیستمپر یا بیماری سگ های جوان
مقدمه
دیستمپر یکی از بیماری های تب دار و بسیار مسری سگها و سایر گوشتخواران می باشد که گسترش جهانی دارد . ویروس دیستمپر در مقایسه با سایر ویروس هایی که در سگها بیماری ایجاد می کند، ابتلا و مرگ و میر بیشتری را سبب می گردد . بروز بیماری در سگهای جوان 3 تا 6 ماهه که ازایمنی کامل و فعالی برخوردار نمی باشند بیشتر مشاهده می شود . تنها ویرو س هاری در میان سایر ویروس هایی بیماری زا در سگ میزان کشندگی بیشتری از ویروس دیستمپر دارد.
اتیولوژی
ویروسCanine Distemper از خانواده ی پارامیکسویریده عامل بیماری است که اپیتلیو لنفوتروپ می باشد. این ویروس با روش های رایج ضدعفونی از بین می رود و در آب و هوای گرم در صورتی که سگ مبتلا از لانه خارج شود ویروس قادر به ادامه حیات در لانه نمی باشد . در محیط سرد و در طول فصل زمستان، ویروس برای مدت بیشتری زنده می ماند . ویروس نسبت به اشعه ماوراء بنفش حساس است .
علائم بالینی
در فرم حاد بیماری دیستمپر، دوره ی نهفتگی معمولاً 14 تا 18 روز است در چهارمین تا هفتمین روز بیماری، بدون آنکه علامت آشکاری از بیماری دیده شود، لوکوپنی و تب ناپایداردرحیوان بروز می کند . درجه حرارت بدن برای مدت 7 تا 14 روز کاهش یافته و به حد طبیعی خود می رسد اما پس از آن مجدداً افزایش یافته و با التهاب مخاط بینی و ملتحمه چشم همراه می شود، سرفه، اسهال ، استفراغ، بی اشتهایی، دهیدراتاسیون و کاهش وزن از نشانه های شایعی هستند که در فرم حاد بیماری مشاهده می شوند ودر فرم پوستی بیماری با هایپرکراتوز و هاپرپلازی بالشتک های کف پاو همچنین ایجاد خراش هایی بروی سطح شکم مواجه می شویم.
در فرم عصبی علائم به صورت آنسفالیت حاد،، آتاکسی،، چرخش، حساسیت شدید، سفتی و سختی عضلات، احساس ترس، ناله کردن و کوری مشاهده می شود. لازم به ذکر است سگهایی که نشانه های عصبی در آنها با تاخیر بروز می کند غالباً مصونیتی در برابر ویروس کسب می نمایند و بنظر می رسد علت آن مهار شدن ویروس توسط واکنش های ایمنی و اثرات حفاظتی سد خونی مغزی باشد . سگهایی که از بیماری جان سالم بدر می برند ممکن است ضایعات عصبی از قبیل اسپاسم عضلات جمع کننده و اختلالات بینایی و بویایی در آنها باقی بماند . در سگهای بالغ علاوه بر آنسفالیت حاد و تحت حاد، ویروس قادر به ایجاد دو فرم کاملا متفاوت آنسفالیت مزمن نیز می باشد . که یک فرم آن در سگهای 4 تا 8 ساله بروز می کند، آنسفالیت چند کانونی نامیده می شود و دوره بالینی آن بیش از یک سال است . و فرم دیگر آنسفالیت مزمن که در دیستمپر بروز می کند به نام آنسفالیت سگهای مسن معروف است. که یک بیماری پیشرونده و نادر بوده و غالباً سگهایی را که سن آن ها بیشتر از شش سال است، گرفتار می سازد.
علائم آزمایشگاهی و کالبد گشایی
جهت انجام آزمایش ازمعده، مثانه و لگنچه ی کلیه نمونه برداری می کنیم .
زیر میکروسکوپ در بافت پوششی این اندام ها گنجیدگی های داخل هسته ای قرمز یا سیتوپلاسمی میبنیم که از نشانه های پاتوگونومونیک بیماری می باشد.
مشاهده هایپر پلازی بالشتک های کف پا ،نازو فارنجیازیس موکوسی چرکی ،تخریب مینای دندان و پنومونی هم از علائم کالبد گشایی بیماری می باشند.
راه های انتقال
ویروس دیستمپر به سرعت از طریق ذرات دفع شده در عطسه و سرفه انتقال می یابد و بیماری به سرعت در میان سگهای جوان و حساس گسترش می یابد و پیشرفت آن در توله سگها سبب بقای عفونت در جمعیت سگهای جوان می گردد . از نظر بیولوژیکی در دیستمپر سویه های بیماری زای متعددی شناخته شده است . بعضی از انواع آن قدرت بیماری زایی خفیف داشته و فرم پنهان بیماری را ایجادمی کند . و بعضی انواع دیگر نیز فرم حاد بیماری را پدید می آورند که با فراوانی مرگ و میر بالا همراه است.. شایع ترین عوارض که به عنوان وجه اشتراک تمامی سویه های ویروس دیده می شود اثرات تضعیف کننده سیستم ایمنی در سگها می باشد که به دنبال تکثیر ویروس در غدد لنفاوی و در طول دوره نهفته بیماری ایجاد می شود.سگهایی که در مبارزه با ویروس پیروز می شوند مصونیت یافته و به فرم پنهان بیماری مبتلا می گردند به جز موارد نادری که دچار آنسفالیت می شوند.
درمان و پیشگیری
هیچگونه دارو یا ترکیب شیمیایی ضد ویروسی که از ارزش عملی خاصی در درمان دیستمپر سگها برخوردار باشد وجود ندارد . به منظور کنترل عفونت ثانویه ی باکتریایی از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف و جهت درمان و مکمل تغذیه ای استفاده می شود . الکترولیت ها، ویتامین های خانواده B و دی اتیل اتر در درمان دیستمپر موثر است.. دگزامتازون در درمان سگهایی که به علت ابتلا به دیستمپر علائم عصبی از خود بروز میدهند مفید واقع می گردد.توصیه می شود که از غذاهای پخته و به خصوص سوپ در تغذیه حیوان تا بهبودی کامل استفاده شودمصونیتی که از مادر به فرزند منتقل می گردد مانع ایمن سازی توله ها می گردد. به منظور دستیابی به بیشترین شانس مصونیت بخشی و به حداقل رساندن احتمال عفونت توسط ویروس، واکسیناسیون توله ها باید از سن شش هفتگی آغاز شده و تا سن 14 هفتگی هر دو هفته یک بار ادامه یابد