بسم الله الرحمن الرحیم
بنام خداوند بخشنده مهربان
دگرگونی های آب و هوایی و ساز و کارهای حاکم بر آنها
آیا ندیدند که ما پیوسته به سراغ زمین می آییم و از اطراف (و جوانب) آن کم می کنیم؟! و خداوند حکم کننده ای است که هیچ کس را یارای جلوگیری یا رد احکام او نیست; و او سریع الحساب است!
سوره رعد آیه 41
اَوَلَمْ یَرَوْاْ اَنَّا نَاْتِی الاَرْضَ نَنقُصُهَا مِنْ اَطْرَافِهَا وَاللّهُ یَحْکُمُ لاَ مُعَقِّبَ لِحُکْمِهِ وَهُوَ سَرِیعُ الْحِسَابِ
«آیا ما از آفرینش نخستین از پا درآمدیم؟! نه تنها درنیامدیم بلکه اینها پیوسته در آفرینشی جدید نیز هستند».
ق 15
اَفَعَیینَا بِالْخَلْقِ الْاَوَّلِ بَلْ هُمْ فِی لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدِیدٍ
تعریف آب و هوا (اقلیم)
انواع دگرگونی و تحول آب و هوا و دیدگاه های مرتبط
ساز و کارها و فرایندهای حاکم بر دگرگونی های آب و هوایی
واکنش های محیطی به دگرگونی های آب و هوایی
فهرست مباحث
شرایط جوی : عناصر (تابش و دما- بارش و رطوبت- فشار و باد)
آب و هوا (اقلیم) شرایط جوی غالب در یک محل معین را اقلیم گویند
نمایی ساده از ابعاد آب و هوا
عوامل ( طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع، دوری و نزدیکی به دریا و…)
آب و هوا (اقلیم) شرایط جوی غالب در یک محل معین را اقلیم گویند
اجزا یا مولفه ها (هوا سپهر، آب سپهر، سنگ سپهر، زیست سپهر)
آب و هوا (اقلیم) شرایط جوی غالب در یک محل معین را آب و هوا (اقلیم) گویند
زمان
آب و هوا (اقلیم) شرایط جوی غالب در یک محل معین را آب و هوا (اقلیم) گویند
مکان
آب و هوا (اقلیم) شرایط جوی غالب در یک محل معین را آب و هوا (اقلیم) گویند
1- برهم کنش (ارتباط متقابل) عناصر، عوامل و اجزای آب و هوا
2- وابستگی به زمان (هنجار آب و هوایی )
3- وابستگی به مکان
نتایج حاصل از تعریف آب و هوا
پارادایم(مدل مفهومی)
مجموعه باورهایی که حداقل برخی از اندیشمندان یک رشته علمی یا شاخه ای از آن رشته به آن اذعان دارند.
« اثر پروانه ای» لورنز (1964): در این پارادایم اعتقاد براین است که با تغییری اندک در هر یک از متغیرهای دستگاه آب و هوا، نتایج متفاوت و متنوعی مورد انتظار خواهد بود. بدین دلیل و به دلیل چند بُعدی بودن دستگاه آب و هوا، نیروهای مولد حرکت و دگرگونی در این دستگاه عواملی هستند که می توانند دگرگونی های ناحیه ای را به دگرگونی های جهانی و تغییرات کوتاه مدت را به بازه های بزرگ تر و بلعکس مبدل سازند. این الگو موجب تکوین روش ها، فنون و ابزار متنوع و متعددی برای بررسی و وارسی روابط مختلف اجزای دستگاه اقلیم شده است.
یک پارادایم اقلیمی
انواع دگرگونی و تحول اقلیم و دیدگاه های مرتبط
2- دگرگونی پراش
« افت و خیز (Fluctuation)»
«ناهنجاری (Anomaly) »
«ناپیوستگی (Discontinuity )»
« مشاهدات فرین (Extreme Values )»
«رویداد تصادفی (Random Events )»
1- دگرگونی میانگین
روند (Trend)
نوسان (Oscillation) و حالت (فاز Phase)
جهش (Jump )
پی آیی (Persistence)
روند: تغییرات آرام، یکنواخت و دراز مدت در میانگین مشاهدات را «روند»گویند.
نوسان (Oscillation) و حالت (فاز Phase): تناوب تدریجی و آرامِ دوره های مختلف (مثلاً دوره های گرم و مرطوب با دوره های سرد و خشک) با واژه « نوسان» تبیین می شود. بخش های واقع در فرود و فراز های تناوبی را «حالت (فاز)» گویند.
جهش (Jump ): گاهی تعدادی از مشاهدات در یک بازه از سری زمانی، به طورمتوالی و جدای از مشاهدات متوالی پیشین و (یا) پسین قرار می گیرند. این وضعیت به «جهش» موسوم و با طول دوره ی مختلف محتمل است.
پی آیی یکی از حالت هایی است که به صورت تمایل مشاهدات به استمرار حالت خود طی یک دوره دیده می شود.
پی آیی (Persistence):
« افت و خیز (Fluctuation)»
«ناهنجاری (Anomaly) »
«ناپیوستگی (Discontinuty )»
« مشاهدات فرین (Extreme Values )»
«رویداد تصادفی (Random Events )»
دگرگونی پراش
نظام سلسله مراتبی
بازخورد (پسخورد) یا بازخور (پسخوراند)
تعادل
زمان پاسخ (تاخیریا واکنش)
پیوند از دور
دگرگونی های خودبه خود
ساز و کارها و فرایندهای حاکم بر دگرگونی های آب و هوایی
نظام سلسله مراتبی
تعریف:
واکنش هایی که بر سرعت، جهت یا مراحل دگرگونی و پاسخ های اساسی دستگاه اقلیم تاثیر می گذارد.
انواع:
بازخور(پسخوراند) مثبت: واکنشی از سیستم اقلیمی که دگرگونی را وسعت و سرعت بخشیده، نظم سیستم را به هم می زند را پس خور مثبت گویند.
پس خورد منفی ( خودتنظیم ): واکنشی از سیستم اقلیم که سرعت و وسعت دگرگونی را کاهش می دهد، به پس خور منفی معروف است .
بازخورد (پس خور) و انواع آن
اقلیم میل به حفظ تعادل و نوعی ثبات دارند. سیستم های ثبات گرا را « سیبرنتیک » گویند. یک سیستم ثبات گرا نظامی است که شکل و تطابق پذیری در آن با دادن اطلاعات به سیستم حفظ شده، خود را بر اساس سازوکار بازخورد تنظیم نماید. این وضعیت انعطاف پذیری سیستم را در مقابل تغییرات فزونی می بخشد
تعادل
مولفه های اقلیم معمولاً نامتجانس هستند. خرده سیستم های مزبور با تاثیر متقابل بر یکدیگر اثرات پس خوراند را بوجود می آورند. بدین دلیل تحرکات آب و هوایی در مقیاس زمان – مکان از مکانیزم بازخورد بطور یکسان و همزمان متاثر نمی شود. زیرا اغلب، اهمیت اثرات بازخورد به مقیاس زمانی واکنش خرده سیستم هایی که از آن متاثر می شوند، وابسته است. این مقیاس زمانی به وسیله واژگانی چون زمان پاسخ (زمان تاخیر یا زمان تعادل)، زمان واکنش و زمان لختی تبیین می شود:
Response Time = Reaction Time + Relaxation Time
زمان پاسخ (تاخیریا واکنش)
زمان تعادل برخی خرده سیستم های اقلیم
گاهی اجزاء سیستم اقلیمی اثرات خود را بر موقعیتی فراتر از محل وقوع آن تحمیل می کنند. این گونه تاثیرگذاری به «پیوند از دور» معروف است. یکی از نمودهای جالب توجه این ساز و کار را می توان در پدیده های ال نینو و نوسانات جنوبی یافت.
پیوند از دور
برخی الگوهای پیوند از دور نیمکره شمالی
نمایی ساده از ال نینو – نوسانات جنوبی
ـ دگرگونیهای خود به خود
تغییرات دمایی
کاهش روزهای یخبندان
تغییر میزان و نوع ریزش های جوی
تغییر در فراوانی رخداد طوفان های گرد و غبار
جابه جایی مرزهای گیاهی
تغییر طول دوره رشد گیاهی
تغییر پهنه های یخچالی و عقب نشینی یخچال ها
افت و خیزهای قابل تامل دبی رودها
تغییر ویژگی های شیمیایی دریاچه ها
تغییر سطح آب دریاچه ها
واکنش های محیطی به دگرگونی های آب و هوایی
از توجه و حوصله شما بسیار سپاسگزارم
پاینده و سرافراز باشید.