به نام آنکه جان را به فکرت آموخت چراغ دل به نور حکمت افروخت دوره آموزشی ایمنی عمومی و پیشگیری از حوادث ناشی از کار
1
ماده 85ـ برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستورالعملهایی که از طریق شورایعالی حفاظت فنی (جهت تامین حفاظت فنی ) و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی (جهت جلوگیری از بیماریهای حرفه ای و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار) تدوین می شود، برای کلیه کارگاهها، کارفرمایان ، کارگران و کارآموزان الزامی است .
ماده 91ـ کارفرمایان و مسوولان کلیه واحدهای موضوع ماده 85 این قانون مکلفند براساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تامین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل فوقالذکر را به آنان بیاموزند و در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند. افراد مذکور نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل حفاظتی و بهداشتی فردی و اجرای دستورالعملهای مربوط کارگاه می باشند.
2
ماده 92ـ کلیه واحدهای موضوع ماده 85 این قانون که شاغلین در آنها به اقتضای نوع کار در معرض بروز بیماریهای ناشی از کار قرار دارند باید برای همه افراد مذکور پرونده پزشکی تشکیل دهند و حداقل سالی یک بار توسط مراکز بهداشتی درمانی از آنها معاینه و آزمایشهای لازم را به عمل آورند و نتیجه را در پرونده مربوط ضبط نمایند.
ماده 93ـ به منظور جلب مشارکت کارگران و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظتی و بهداشتی در محیط کار و پیشگیری از حوادث وبیماریها، در کارگاههایی که وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ضروری تشخیص دهند کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار تشکیل خواهد شد.
3
تبصره 1ـ کمیته مذکور از افراد متخصص در زمینه حفاظت فنی و بهداشت حرفه ای و امور فنی کارگاه تشکیل می شود و از بین اعضا، دو نفر شخص واجد شرایطی که مورد تایید وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی باشند تعیین می گردند که وظیفه شان برقراری ارتباط میان کمیته مذکور با کارفرما و وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی می باشد
4
ماده 95ـ مسوولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار برعهده کارفرما یا مسوولین واحدهای موضوع ذکر شده در ماده 85 این قانون خواهد بود. هرگاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور از سوی کارفرما یا مسوولین واحد، حادثه ای رخ دهد، شخص کارفرما یا مسوول مذکور از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازاتهای مندرج در این قانون مسوول است .
تبصره 1ـ کارفرما یا مسوولان واحدهای موضوع ماده 85 این قانون موظفند کلیه حوادث ناشی از کار را در دفتر ویژه ای که فرم آن از طریق وزارت کار و امور اجتماعی اعلام می گردد ثبت و مراتب را سریعاً به صورت کتبی به اطلاع اداره کار و امور اجتماعی محل برسانند.
5
تبصره 2ـ چنانچه کارفرما یا مدیران واحدهای موضوع ماده 85 این قانون برای حفاظت فنی و بهداشت کار، وسایل و امکانات لازم را در اختیار کارگر قرار داده باشند و کارگر با وجود آموزشهای لازم و تذکرات قبلی بدون توجه به دستورالعمل و مقررات موجود از آنها استفاده ننماید کارفرما مسئولیتی نخواهد داشت . در صورت بروز اختلاف ، رای هیات حل اختلاف نافذ خواهد بود.
ماده 184
در کلیه مواردی که تخلف از ناحیه اشخاص حقوقی باشد ، اجرت المثل کار انجام شده و طلب وخسارات باید از اموال شخص حقوقی پرداخت شود ، ولی مسئولیت جزائی اعم از حبس ، جریمه نقدی و یا هر دو حالت متوجه مدیرعامل یا مدیر مسئول شخصیت حقوقی است که تخلف به دستور او انجام گرفته است وکیفر در باره مسئولین مذکور اجرا خواهد شد.
6
ماده 13
در مواردی که کار از طریق مقاطعه انجام می یابد ، مقاطعه دهنده مکلف است قرارداد خود را با مقاطعه کار به نحوی منعقد نماید که در آن مقاطعه کار متعهد گردد که تمامی مقررات این قانون را در مورد کارکنان خود اعمال نماید .
ماده 120
اتباع بیگانه نمی توانند در ایران مشغول به کار شوند مگر آنکه اولا دارای روادید ورود با حق کار مشخص بوده و ثانیا مطابق قوانین و آئین نامه های مربوطه ، پروانه کار دریافت دارند .
تبصره 1
اتباع بیگانه ذیل مشمول مقررات ماده 120 نمی باشند :
الف – اتباع بیگانه ای که منحصرا در خدمت ماموریتهای دیپلماتیک و کنسولی هستند با تائید وزارت امور خارجه .
ب – کارکنان و کارشناسان سازمان ملل متحد و سازمانهای وابسته به آنها با تائید وزارت امور خارجه .
ج – خبرنگاران خبرگزاریها و مطبوعات خارجی به شرط معامله متقابل و تائید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
7
تعاریف
8
ایمنی چیست؟ ایمنی به معنی درامان بودن از خطر و میزان دوری از خطر است. مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته می شود که با به کارگرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیطهای صنعتی به گونه ای موثر و کارا نگه داری کرد و به این وسیله یک محیط کار بی خطر و سالم برای افزایش کارایی کارکنان بوجود آورد. این مقررات اغلب ساده هستند ولی عدم رعایت آنها می تواند به همان سادگی عامل بروز حادثه شود. ایمنی نوعی تدبیر و چاره اندیشی است که هر سیستمی با توجه به شناختی که از محیط کارخود و مشاغل موجود دارد ، برای جلوگیری از بروز حوادث بکار می گیرد.
9
خطر چیست؟
خطر به شرایطی اطلاق می شود که دارای پتانسیل رساندن آسیب و صدمه به کارگران یا خسارت به وسایل و تجهیزات و ساختمانها و محیط کار و محیط زیست می باشد.
10
مخاطره چیست؟ قرارگرفتن در معرض یک خطر است. حادثه چیست؟ رویدادی غیرمنتظره که درهنگام کار روی می دهد و جریان عادی کار را متوقف می سازد و دارای پیامدهای جسمی و روانی برای کارگران و خسارات اقتصادی برای شرکت یا سازمان باشد. حادثه می تواند در اثر یک عمل ناایمن یا شرایط ناایمن و یاترکیبی از آن دو به وقوع می پیوندد.
بیماریهای شغلی: هرکاری که با فیزیولوژی بدن انسان تطابق نداشته باشد می تواند تولید بیماری ناشی از کار نماید ، که دو خاصیت عمده آن عبارت است از اینکه اکثرآنها قبل از وقوع قابل پیشگیری هستند ولی پس از وقوع ، اغلب غیر قابل درمان هستند.دو فاکتور اساسی موثر در بروز بیماری ناشی از کار ، شدت تماس و مدت تماس با عوامل بیماری زا است و با کاهش هرکدام می توان بیماری های ناشی از کار را کنترل نمود.
11
حادثه ناشی از کاریعنی چه: براساس ماده 60 قانون تامین اجتماعی حادثه ناشی از کار عبارت است از حادثه ای که در حین انجام وظیفه و به سبب آن ، برای کارگر اتفاق می افتد. مقصود از حین انجام وظیفه ، تمام اوقاتی است که کارگر در کارگاه ، موسسات وابسته ، ساختمان ها و محوطه آن مشغول کار باشد یا به دستور کارفرما درخارج از محوطه کارگاه مامور انجام کاری می شود. ضمنا تمام اوقات رفت وآمد بیمه شده از منزل به کارگاه و برعکس جزء این اوقات محسوب می شود.
12
ایمنی و حادثه
13
دلایل عمده اهمیت ایمنی 1. ارزش زندگی یک انسان چقدر است؟ 2. از همه مهمتر ، ما به عنوان انسان نمی توانیم بپذیریم که افراد در محیط کار صدمه و آسیب ببینند ، یا جان خود را از دست بدهند ، بوییه اینکه تقریبا می توان از بروز همه حوادث پیشگیری کرد. 3. جامعه انتظار دارد که هر کاری به صورت ایمنی انجام بگیرد و اگر چنین نشود ، مقررات قانونی به منظور بالا بردن سطح استاندارد وارد عمل خواهند شد 4.ایمن بودن برای کسب و کار مفید و باعث افزایش بهره وری می شود. آیا هیچ کاری ارزش آنرا دارد که جان و سلامتی خود و دیگران را به خطر بیندازیم؟
14
چرا ایمنی و بهداشت شغلی؟(آمار حوادث و بیماریهای ناشی ازکار) سالانه 270 میلیون حادثه ناشی از کار در جهان رخ می دهد و هر سال بیش از دو میلیون نفر در اثر حوادث و بیماریهای ناشی از کار جان خود را از دست می دهند. بیش از 4 درصد تولید ناخالص ملی کشورهای جهان به جبران خسارت ناشی از حوادث ناشی از کار اختصاص می یابد. به طور متوسط بیش از 6300 کارگر به واسطه کار در هر روز در جهان مرده اند از کل مرگ و میر ناشی از بیماریهای شغلی ، 29% سرطان ، 21% بیماریهای خونی و 25% بیماریهای مسری را شامل می شوند.
15
16
هرم حوادث
حوادث شدید(منجر به فوت ، نقص عضو ، غیبت بیش از 3 روز از محل کار)
حوادث کوچک (منجر به غیبت یک روز از محل کار)
حوادث جزیی(با کمک های اولیه در محل کارگاه رفع می شود)
شبه حادثه(رویدادی که منجر به صدمه جسمی به کارگر نشده و در واقع به خیر گذشته است)
طبق بررسی های انجام شده ، مشخص شده است که وقتی در یک کارگاه یک حادثه شدید اتقاق افتاده ، تعداد حوادث کوچک و جزئی بیشتر بوده است ، تعداد شبه حوادث ( NEAR MISS) نیز به مراتب بیشتر از آن بوده است (600 به 1 ) . ضمن اینکه شبه حوادث که منجر به صدمه به افراد نشده است ، کمتر ثبت و گزارش می شوند . به همین دلیل شبه حوادث که چه بسا هر کدام استعداد ایجاد یک حادثه شدید را نیز داشته باشند ، به صورت حوادث پنهان در کارگاه باقی می مانند و اقدامات اصلاحی نیز در مورد آنها صورت نمی گیرد .لذا بایستی شبه حوادث را ثبت و گزارش نمود و نسبت به اصلاح موارد غیر ایمن در محیط کار اقدامات لازم را انجام داد به این ترتیب می توان امیدوار بود که حوادث شدید از راس هرم حوادث نیز حذف شوند و این چنین حوادثی در کارگاه اتفاق نیفتند .
17
18
هزینه های حوادث ناشی از کار هزینه های حوادث ناشی از کار شامل هزینه های مستقیم و هزینه های غیر مستقیم است. هزینه های مستقیم بخش کوچکی از هزینه حوادث ناشی از کار بوده و مخارجی را شامل می شود که بابت آن پول پرداخت می شود .هزینه های غیر مستقیم مانند کوه یخ بخش عمده ان پنهان و غیر قابل مشاهده است و اکثرا قابل محاسبه نیز نمی باشد . هزینه های غیر مستقیم معمولا 4 تا 10 برابر هزینه های مستقیم است .
19
هزینه های مستقیم هزینه های پزشکی و درمان هزینه های غرامت دستمزد هزینه های غیر مستقیم هزینه جایگزین و آموزش افراد جدید خسارت اموال توقف کار و تولید جایگزینی تجهیزات هزینه های تهیه تمهیدات اضطراری و پاکسازی هزینه های بررسی حادثه هزینه های اجرایی تعهدات قانونی جرایم ،غرامت و تعهدات آتی از بین رفتن روحیه و انگیزه کارکنان از دست دادن شهرت ، آبرو و فرصت های تجاری
20
سازمان های ابتدایی سازمانهای پیشرفته
تفاوت های رویکردی نسبت به ایمنی
تولید
ایمنی
تولید ایمن
21
انسان
ماشین
محیط
اگر رابطه نامناسب برقرار باشد نتیجه بیماری و حادثه
اگر رابطه مطلوب برقرارباشد نتیجه کاربا بازده
22
23
بیماریهای ناشی از کار 1. گردش خون 2.پوست،مو و چشم 3.سیستم شنوائی 4.سیستم تنفسی 5.سیستم مغزواعصاب 6.بیماریهای مشترک بین انسان و دام 7.بیماریهای اسکلتی و عضلانی 8. انواع سرطانهای شغلی 9. ……………
24
مصداق های خطر * افتادن و لیز خوردن * ریزش و ماندن زیر آوار * سقوط از ارتفاع * حمل بار * برق گرفتگی * غرق شدن * تجهیزات متحرک (چرخان و دوار) * خفگی (آب و گاز) * تماس با اجسام و سطوح داغ و سوزاننده * برخورد با اشیاء و ماشین آلات * پاشیدن مواد سوزنده یا مذاب * سقوط اشیاء * درمعرض انفجار و آتش سوزی قرارگرفتن * ارتعاش زیاد * بارهای سنگین معلق در حال حرکت * پرتوها و تشعشعات یونیزان و غیریونیزان * تماس موادشیمیایی و خطرناک یا مسمومیت حاصل از موادشیمیایی و دود و گاز و بخارات سمی * گیرکردن داخل یا بین اشیا و ماشی آلات
25
علل بروز حوادث دلایل ایجاد حادثه الف: جنبه های فنی و مادی (شرایط ناایمن) عبارت است از تمام شرایطی که ممکن است یک کارگر در معرض انواع خطرات فیزیکی ، شیمیایی ، ارگونومیکی و… قراربگیرد ، بدون اینکه خودش امکان پیشگیری از این مواجهه را داشته باشد. ب: جنبه های انسانی (عمل ناایمن): عبارت است از انجام هرنوع کاری که توسط یک یا چندنفر کارگر به گونهای که احتمال بروز یک حادثه افزایش یابد. ج: تلفیق دومورد فوق: درمورد اعمال ناایمن ، افراد در وقوع حادثه نقش اصلی را ایفا می کنند و در مورد بعدی (شرایط ناایمن ) ، محیط و سایر عوامل خارجی بعنوان علت اصلی وقوع حادثه شناخته می شود. )حدود 10 درصد حوادث نیز در اثر شرایط ناایمن ایجاد می شوند دو درصد حوادث نیز غیرقابل پیش بینی می باشند.)
26
براساس آمار ، 88% حوادث ، سهم انسانی داشته و تنها 12% آنها بر اثر عوامل محیطی رخ میدهند.
الف) جنبه های فنی ومادی (شرایط ناایمن ناشی از عدم نظارت کارفرما) طراحی ناصحیح روش کار محیط کار ماشین آلات و تجهیزات و عدم رعایت اصول ایمنی و حفاظتی در ساختمانها و تاسیسات از نظر طرح ساختمان و مصالح بکار رفته. وجود نقایص فنی و معایب فیزیکی و مکانیکی در ماشین آلات و ابزار کار و معیوب بودن وسایل و ابزار و ادوات کار عدم حفاظ گذاری مناسب موثر و کارآمد برای ماشین ها یا عدم کفایت حفاظ های مکانیکی ماشین آلات . در پاره ای موارد کیفیت بد وسایل حادثه را تشدید و تسریع می کند. فقدان وسایل حفاظت انفرادی یا عدم کارآیی این وسایل و نیز داشتن البسه و تجهیزات نامناسب
27
ادامه شرایط ناایمن….. – عدم پیشگیری از احتراق و انفجار – شرایط نامطلوب و نامناسب فیزیکی محیط کار از قبیل آلودگی هوا و عدم وجود تهویه مناسب – اختلال در مکانیسم کنترل ماشین های اتوماتیک و رباط ها – عوامل جوی نامناسب و فقدان تجهیزات و آمادگی های لازم برای مقابله با آنها در کارخانه – عدم رعایت اصول حفاظتی درنصب دستگاههای الکتریکی و فقدان سیستم اتصال به زمین درماشین ها و تاسیسات کارخانه – وضعیت نامناسب و خطرناک ماشین – وجود دهانه ها یا سوراخ هایی در ساختمان و محوطه کارگاه که احتمال سقوط افراد به داخل آنها می رود.
28
ادامه شرایط ناایمن … ازکار انداختن طرح های ایمنی عدم آموزش کارگر صدور دستور غلط توسط مافوق عدم در اختیار قراردادن وسایل و امکانات حفاظتی ازجمله وسایل حفاظت فردی عدم نظارت کافی برکار کارگران استفاده از کارگر در شغل غیرتخصصی واگذاری کار به کارگر فاقد مهارت لازم به کارگیری کارگر خسته به کارگیری کارگر دارای نقص جسمانی و روانی استفاده از سیم نول به جای ارت
29
ادامه شرایط ناایمن … استفاده از ابزار ناایمن وجود مواد قابل اشتعال و انفجار ، مواد سوزاننده و خورنده ، سموم وجود دود ، گاز، گردوغبار و بخارات سمی بلند کردن بار بیش از حد توان و استاندارد درست بلند نکردن بار عدم تطابق فرد با ماشین وجود سروصدای زیاد ، ارتعاش ، گرماو سرما، پرتوهای یونیزاسیون چیدمان مواد اولیه و محصولات کارگاه بصورت انبوه و در ارتفاع نامناسب و عدم رعایت اصل نظم و نظافت کارگاهی
30
ادامه شرایط ناایمن … صیقلی بودن بیش از حد اتاقها و راهروها و لغزندگی آنها ساییدگی و ناصافی پله ها کافی نبودن نور و روشنایی وجود سیمهای وسایل برقی پریزهای برق بطور نادرست وجود وسایل تجهیزات و ماشینها مخصوصا قسمتهای متحرک ماشینها اگر بدون پوشش باشند. وجود موانعی که ممکن است بر سر راه بوده و موجب تصادم شوند. گوشه ها و لبه های تیز تجهیزات فلزی و وسایل شیشه ای مخاطرات ناشی از افتادن اشیاء و وسایل مخاطرات ناشی از آتش سوزی و ازدحام افراد فقدان کپسولها و وسایل اطفاء حریق یا فقدان دسترسی سهل و سریع به آنها پیش بینی نکردن پلکانها و راهروهای خروج اضطراری و علائم هدایت کننده به هنگام و در موارد بروز خطر یا سانحه و آتش سوزی
31
ب) جنبه های انسانی (خطای انسانی) به کارگیری تجهیزات معیوب یا ناایمن کار با ماشین با سرعت غیرمجاز تنظیم و تعمیر دستگاه در حین کار قصور در انجام وظیفه حرکات خطرناک مانند دویدن ، توقف ناگهانی ، پرت کردن اشیاء و غیره دخالت در کار دیگران کارکردن به شیوه ناایمن (روش کار غلط) عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی شوخی در هنگام کار سهل انگاری و بی احتیاطی وسواس و عدم رعایت عمدی دستورها دستپاچگی در کار کار با وسایل و تجهیزات بدون مجوز از کار انداختن وسایل ایمنی دستگاهها پرت کردن حواس دیگران بی توجهی به نکات ایمنی و دستورالعملهای ایمنی (آیین نامه های حفاظتی)
32
دلایل بوجود آمدن خطاهای انسانی 1. عدم وجود استانداردهای شغلی در انجام کار 2. نداشتن آموزش کافی 3. ناتوانی جسمی ، روحی و عدم تطابق با استانداردها 4. نامناسب بودن استانداردها و عدم بازنگری آنها 5. نبود تشویق در تولید و عدم وجود نظارت کافی 6. فشار کاری زیاد (روانی و جسمی)
33
برخی از عوامل افزایش سوانح ناشی از کار در محیطهای صنعتی تمرکز ماشین آلات زیاد و پرسروصدا تراکم کارکنان در فضاهای نسبتا کوچک افزایش سرسام آور سرعت حرکت ماشینها و محدود بودن قابلیت عکس العمل به موقع انسان یا تطابق نداشتن ماشین با توانائیهای انسان افزایش قدرت ماشین آلات و پیچیدگی کار با آنها تقسیم کار زیاد باعث می شود هر کارگر ساده بعد از دریافت آموزش اند از عهده انجام گوشه کوچکی از کار برآید بدون آنکه تجربه و احساس کافی از کل کار داشته باشد و این موضوع خود از نظر روانی باعث خستگی زودرس ، دلسردی ، دلزدگی و کسالت از کار ، بی حوصلگی افزایش اشتباهات حین کار و در نتیجه سبب ایجاد حادثه می شود.
34
ادامه عوامل افزایش سوانح ناشی از کار … کمبود آموزش برای کار با ماشین آلات به ویژه ماشین آلات سنگین فقدان آگاهی کافی از شرایط سانحه زا و عوامل فیزیکی و شیمیایی زیان آور محیط کار و پیشگیری آنها سرمایه گذاری نکردن برای تحقیقات حفاظتی و برای تنظیم و اجرای برنامه های ایمنی نبود هماهنگی و انطباق دانش و توانائیهای جسمی و روانی کارکنان با کار مربوطه توجه بیش از حد به افزایش سطح تولید به جای توجه به شان و منزلت عامل انسانی.
35
فاکتورهای اساسی فاکتورهای اساسی که نتیجه آنها توسعه اعمال و شرایط ناایمن می باشد مانند: مهارت و دانش ناکافی آموزش ناکافی نقص طرحهای عملیاتی نقص روشهای تعمیر و نگهداری
36
حذف عوامل فردی ناایمن کننده محیط محیط کار از راه های زیر امکان پذیر است: معاینات پزشکی: بمنظور پیشگیری از ناامنی در محیط کار انجام معاینات پزشکی قبل از استخدام و معاینات دوره ای حین استخدام ضروری است آموزش ایمنی: کارکنان قبل از ورود به محل کار و نیز در حین کار باید تحت آموزش ایمنی قرارگرفته و خطرات محیط کار را به آنان یادآوری نمود. استفاده از لوازم حفاظت فردی: استفاده از لوازم حفاظت فردی از راههای پیشگیری از خطرات محیط کار محسوب میشود و قصور از آن عدم رعایت مقررات کار به شمار می رود. رعایت مقررات و دستورالعملهای ایمنی: بطور کلی ، برای ایمن نگهداشتن محیط کار ، رعایت نکات زیر الزامی است:
37
پاره ای از مقررات و دستورالعمل های ایمنی: قبل از شروع به کار دستگاه یا ابزار یا ماشینی که روی آن کار میکنید ، رابازدید نمایید. دستگاهها را تا قبل از توقف اطمینان بخش تعمیر یا نظافت ننمائید. مشکل و نقص دستگاه خود را به سرپرست خود اطلاع دهید و هرگز خود اقدام به تعمیر آن نکنید. از دست زدن به مواد جامد و یا مایعی که نمیشناسید ، خودداری کنید. در محیط کار از مسیرهایی تردد کنید که برای تردد تعیین شده اند و دیگر مسیرها و یا از لابلای دستگاهها و ماشین ها تردد نکنید. کاری که مسئولیت آن به شما واگذار نشده است ، انجام ندهید. محیط کار را مرتب و منظم نگهدارید. از شوخی در محیط کار پرهیز کنید. از ابزار ناقص استفاده نکنید و ابزار را صحیح بکار ببرید. به علائم و هشدار های ایمنی توجه نمایید.
38
پیشگیری از حوادث
39
تعریف: پیشگیری از حوادث به مجموعه تلاشها ، قوانین ، مقررات ، دستورالعمل ها و اقداماتی گفته می شود که برای کاهش تعداد و شدت حادثه انجام می گیرد و یا همچنین به طراحی و بکارگیری اقدامات اساسی در محیط کار را که به منظور کاهش حوادث و پتانسیل حادثه انجام می گیرد ، گفته می شود. پیشگیری و کنترل مخاطرات پیشگیری و کنترل مخاطرات ، فرآیند یافتن نواقصی است که منجر به شرایط ناایمن و اعمال ناایمن در محیط کار می شود و نقص ناتوانی سیستم یا بخشی از سیستم برای انجام شرایط کاری مشخص در دوره زمانی مشخص است.
40
روشهای شناسایی خطر در بحث پیشگیری از وقوع حادثه ، شناسایی خطر مد نظر می باشد.در این مورد می توان با مطالعه و بررسی از کلیه نواحی کاری مراجعه به گزارشات مربوط به حوادث و یا صدمات ناشی از کار بررسی عملیات و پروسه تولید و مرور گزارشات مربوط به عملکرد ماشین آلات مشورت با کارگران ، کارفرمایان و اعضای کمیته های بهداشت و ایمنی و… و با محدوده و حوزه خطراتی که افراد در معرض آنها قراردارند آشنا شده و در پیشگیری از وقوع آنها اقدام نمود.
41
جهت حذف خطر می توان تکنیک های زیر را بکار برد: انتخاب یک مرحله مجزا و جدید بجای مراحل خطرناک اصلاح مراحل موجود جایگزینی مواد خطرناک و سمی با مواد کم خطر اصلاح و یا تغییر ابزار و تجهیزات مصرفی خطرناک در این روش ها ، هدف حذف کامل خطرات موجود می باشد. اما در مواردی که چنین امری غیرممکن به نظر می رسد ، باید سعی در کنترل خطرات و به حداقل رساندن احتمال آسیب دیدگی افراد شود. در این مورد می توان از روشهایی نظیر گذاشتن حصار در محلهای خطرساز ، نصب علائم خطر ، حفاظ گذاری ماشین آلات ، استفاده از لوازم حفاظت فردی ، کاهش زمان تماس مواجه با عوامل خطرساز و… اشاره نمود.
42
تجزیه و تحلیل حوادث کاری و اجرای تکنیک های ایمنی یکی از اقدامات اساسی جهت پیشگیری از حوادث ، تجزیه و تحلیلی حوادث به وقوع پیوسته و بررسی علل وقوع آنها برای پیشگیری از بروز حوادث مشابه می باشد. بازرسی بازرسی ها کمک بسزایی در پیشگیری از بیماریها و حوادث شغلی می نمایند زیرا در طی بازرسی ، خطرات محیط کاری ، ثبت و معرفی می گردد. بازرسی های دوره ای محیط کار ، یکی از قسمتهای مهم برنامه بهداشت و ایمنی می باشد.از جمله اهداف بازرسی ، کسب اطلاعات بیشتری در زمینه کارها و خطرات ناشی از آنها ، شناسایی خطرات موجود (بالفعل) و خطرات بالقوه محیط کار و تعیین و شناسایی عوامل ایجاد کننده خطر می باشد.
43
کمیته های حفاظت فنی یکی از اهداف تشکیل این کمیته ها و نیز از وظایف آنها پیشگیری از حوادث و بیماریهای ناشی از کار می باشد. کمیته ها می توانند با انعکاس کلیه نواقص حفاظتی و بهداشتی به کارفرما ، طرح مسائل و مشکلات ایمنی ، ارائه آموزشهای لازم به کارگران ، تهیه دستورالعملهای لازم و خط مشی ایمنی و بهداشت کار ، سهم بسزایی را در کاهش حوادث ایفا کنند. ضمنا می توان از طریق این کمیته ها ضمن تشریک اطلاعات علمی ، زمینه لازم جهت هم اندیشی و آموزش کارگران مهیا نمود. مدیریت سیستم های ایمنی و بهداشتی کارفرما مسئول سازماندهی و ایجاد هماهنگی بین کلیه سیستم های ایمنی و بهداشت حرفه ای می باشد. اگر مدیریت نقش خود را در زمینه نظارت بر بخشهای مختلف برنامه ایمنی ، بدرستی ایفا نکند ، کلیه اقدامات صورت گرفته در پیشگیری از حوادث بی اثر خواهد بود. بنابراین اعمال مدیریت صحیح این سیستم ها ، یکی از عوامل مهم دیگر در بحث پیشگیری از حوادث می باشد.
44
سیستم های مدیریت ایمنی روش های گوناگونی جهت اجرای تکنیک های ایمنی و تجزیه و تحلیلی حوادث وجود دارد روش هایی چون JSA – آنالیز ایمنی شغلی HAZOP – مطالعه عملیات و خطر PHA – آنالیز مقدماتی خطر FTA – آنالیز درخت خطا
45
خطرات زیست محیطی خطرات ناشی از: 1.زباله های صنعتی 2.پساب های صنعتی 3.پسماندهای صنعتی 4. تخریب اکوسیستم بواسطه عملیات انسانی و صنعتی 5. بهم خوردن تعادل اکو سیستم
46
چند نکته ایمنی تخصصی
47
انواع خطرات مکانیکی خطر مکانیکی سقوط خطر مکانیکی پرتاب خطر مکانیکی گیرایش خطر مکانیکی له شدگی خطر مکانیکی سطوح داغ و سرد خطر مکانیکی NIP خطر مکانیکی برش
48
نکات ایمنی تعمیرکاران 1. تسمه و فلکه و کوبلینگ و زنجیر چرخ دنده و درام نوار نقاله ها و شافت ها و پره های هواکش های سیار و… باید داریا حفاظ باشد. 2.قبل از شروع به تعمییر یا نظافت و روغن کاری ماشین ها ابتدا آنها را به طور اطمینان بخشی متوقف کنند . 3. جهت شستشوی قطعات از حلال های نفتی و آتشگیر استفاده نشود که خطر آتش سوزی و جذب پوستی را دارد لازم است از حلالهای غیر قابل اشتعال (نظیر حلال های پایه گیاهی) جهت شستشو و نگهداری قطعات استفاده گردد. 4. لازم است ضایعات و زباله های قابل اشتعال و کهنه های چرب در ظروف درب دار فلزی در محلی نگهداری شود که خطر آتشسوزی وجود نداشته باشد .
49
نکات ایمنی تعمیرکاران: لازم است کف تعمیرگاه بدون حفره و چاله بوده و قابل شستشو ، دارای شیب مناسب و عاری از چربی و روغن باشد. برروی دستگاه سنگ سمباده باید حفاظ مناسب در مقابل شکستن احتمالی سنگ نصب گردد تیغ اره برقی (اره آتشی) موجود در کارگاه نباید شکستگی داشته باشد. میکروسوئیچ ها دستکاری نشوند. حتما در هنگام کار از وسایل حفاظت فردی مناسب استفاده گردد. کلیه حفاظ ها پس از انجام کار در محل نصب شوند. اصل نظم و انضباط در کارگاه رعایت شود.
50
حفاظ ها یکی از علل وجود خطرات مکانیکی وجود ماشین های ناقص است. بطورکلی ماشین هایی ناقص می گویند که فاقد حفاظ و سیستم ایمنی باشند. از نظر ایمنی نصب حفاظ و سیستم ایمنی در کامل نبودن ماشین از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از مهمترین شرایط خطرناک در کاربا ماشین آلات زمان تعمیرات می باشد. مهمترین اصل در زمان تعمیرات از نظر ایمنی این است که ماشین در حالتی قرار گیرد که احتمال به راه افتادن غیرمنتظره ماشین و حرکت هایی که سبب آسیب می شود به حداقل ممکن برسد. شیوه هایی که در این رابطه وجود دارد عبارتند از : خاموش کردن lock off قفل کردن lock out خاموش کردن نیروی محرکه power lock off قفل کردن نیروی محرکه power lock out
51
کلیه منابع نیروی محرکه ذیل لازم است مهار گردد 1- منابع الکتریکی و سیستم های الکتریکی 2- منابع انرژی هیدرولیکی 3- کمپرسورهای هوا 4- انرژی های ذخیره شده در فنرها 5- انرژی های بالقوه موجود در قطعات معلق در هوا 6- انرژی ناشی از انواع سوخت ها 7- هر منبعی که بتواند بصورت غیر منتظره انرژی خود را آزاد کرده و سبب حرکت غیر منتظره ماشین گردد.
52
53
نکات ایمنی مربوط به سیستم برق: وسایل و ادوات برقی باید دارای حفاظ باشند. نصب ، امتحان و تنظیم ادوات الکتریکی باید به وسیله افراد متخصص انجام شود. کلیه دستگاههای الکتریکی باید به سیستم ارت متصل باشد. حفاظت مکانیکی از سیم های ارت باید صورت پذیرد قطع جریان برق دستگاه و تابلوهای برق هنگام تعمیر باید انجام شود. اثر خازنی و جریان های سرگردان باید شناسائی و تخلیه شوند. سیم ها و کابلها باید دارای روپوش عایق باشند. درهنگام کار باید از تجهیزات عایق استفاده نمود. استفاده از لوازم و زینت آلات رسانا در هنگام کار روی مدارهای الکتریکی ممنوع است.
54
پیرامون تابلوهای برق کارگاه به صورت مناسب عایق کاری شود. سیم ها و هادی های الکتریکی نباید در معرض عوامل شیمیایی و رطوبت و بخارات قرار گیرند. در بکارگیری سیم های برق ، استاندارد رنگ سیم ها رعایت شود. تابلو برق در برابر گردوغبار محافظت گردد. تابلوهای برق کارگاه به نحو صحیحی نظافت شوند. در زمانیکه تابلوهای برق ، بی برق نشده اند کارگران اقدام به نظافت آنها نکنند.
55
ویژگی بیماریهای شغلی 1- بواسطه عوامل زیان آور محیط کار بیماریهای شغلی ایجاد می گردند. 2- بیماریهای شغلی مزمن هستند. 3- بیماریهای شغلی قابل پیشگیری هستند. 4- غیرقابل درمان هستند.
56
عوامل زیان آور محیط کار
57
58
فیزیکی
شیمیایی
بیولوژیکی
روانی
ارگونومی
مکانیکی
عوامل زیان آور فیزیکی 1- سروصدا طبق مقررات ، صدای مجاز برای 8 ساعت کار 85 دسیبل می باشد.در صورت امکان بایستی نسبت به کاهش صدا در محیط کار پایین ترا ز حد مجاز (85دسیبل) اقدام نمود ، در غیر اینصورت از گوشی ها و وسایل حفاظتی مناسب استفاده نمود. اثرات صدا بر سلامت کارکنان: اثرات شنوایی: اثرات فیزیولوژیکی: افزایش شمار ضربان قلب، افزایش فشارخون ، افزایش شمار تنفس اثرات روانی: صدا باعث کاهش دقت در فعالیتهای مغزی و ناهماهنگی کارهای فکری می گردد. اثرات عمومی: صدای زیاد باعث پیدایش علائمی مانند تهوع ، استفراغ ، سرگیجه می شود.
59
راههای پیشگیری:
حذف منبع آلودگی : بهترین راه پیشگیری در سروصدا
کنترل مهندسی : نصب جاذبهای صوتی – جداسازی منبع آلودگی از قسمتهای دیگر
کنترل مدیریتی: کم کردن زمان کاری – جابجایی افراد با قسمتهای دیگر – استفاده از وسایل حفاظت فردی
2– روشنایی در محیط کار 1- کمبود روشنایی در محیط کار: باعث اثربر بینایی ، افزایش خستگی ، افزایش خطای انسانی ، پایین آمدن دقت و در نهایت کاهش بهره وری می شود. 2- نور شدید مانند نور خورشید: باعث آفتاب سوختگی ، سرطان پوست و آب مروارید و آب سیاه می گردد.
60
راه های پیشگیری:
استانداردهای روشنایی در محیط کار برای مشاغل مختلف در دسترس می باشد که رعایت آنها در جلوگیری از این عوارض کمک میکند.
3 – شرایط جوی محیط کار امروزه مطلوب ترین حرارت برای زندگی را 21 درجه سانتیگراد می دانند و از نظر شرایط اقلیمی با رطوبت 50 درصد و جریان هوا در حدود 10 سانتی متر در ثانیه همراه باشد. گرما: دما و گرمتر شدن محیط کار می تواند اثرات نامطلوبی فوری (گرمازدگی) و بلندمدت (نظیر فرسودگی ناشی از گرما) بر کارگر داشته باشد. ضمن آنکه هر چه قدر کار سنگین تر شود می توان با کاهش دما اثرات کار سنگین را تقلیل داد. سرما: در صورتی که کارگر برای طولانی مدت در محیط سرد کار کند دچار بیمارهائی چون سرخی و کهیر سرمازدگی ، یخ زدگی و پای سنگر می شود. ترکیب گرما و سرما با رطوبت زیاد یا سرعت باد کم و زیاد می تواند باعث تشدید اثرات آنها گردد
61
راه های پیشگیری:
استفاده از حجاب هایی مانند سطوح انعکاس دهنده صاف و صیقلی برای کارگران ، پوشاندن منبع حرارت با جسم دافع یا جاذب حرارت استفاده از لباس مخصوص حفاظت از گرما یا لباس خنک کننده گرما را کنترل نمود.
تشعشعات: منبع اصلی پرتو UV نور خورشید و منبع مصنوعی آن قوس الکتریکی در جوشکاری است که منجر به عوارضی همچون تیرگی پوست – سرطان پوست – التهاب ملتحمه و قرنیه (نورترسی ، دردچشم و التهاب پلک) می گردد. منبع پرتو IR نورخورشید ، کوره ها و درکل کلیه اجسام ملتهب (داغ) می باشد.که منجر به عوارضی همچون قرمزی ، سوختگی و تیرگی پوست – آب مروارید (کاتاراکت) می گردد.
62
راه های پیشگیری:
مواجهه کمتر با نور خورشید ، جداسازی و محصور کردن منبع تولید کننده پرتو ، استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب مانند ماسک ، شیلد صورت ، دستکش و لباس کار
5 – ارتعاش وسایل و ابزارهای دارای ارتعاش (نظیر مته برقی ، چکش بادی صندلی خودروهای دارای ارتعاش بالا ، غلطک ها و غیره) به بافت های نرم بدن صدمه زده و در مفاصل دستها ، بخصوص مچ و آرنج و ستون فقرات ایجاد آسیب و تولید درد می نماید.
63
راه های پیشگیری:
میراکردن ابزار درونی – میراکردن ارتعاش بین بدنه ابزار و دست کاربر – هدایت ابزار از فاصله دور – کاهش زمان اثر پذیری روزانه از طریق اتخاذ روش های مدیریتی از جمله چرخش شغلی
عوامل شیمیایی موادشیمیایی که به هر صورت وارد بدن شوند باعث بروز عوارض مختلف خواهند شد.میزان تحمل بدن انسان برای عناصر و ترکیبات مختلف تفاوت دارد و برای هر ماده شیمیایی حدود مجاز تماس شغلی تعریف می شود که در اثر تماس مداوم در مدت اشتغال فرد باعث بروز بیماری نشود.راههای ورود مواد شیمیایی به بدن از طریق پوست-تنفس-دستگاه گوارش-مخاط چشم-و… می باشد.مهمترین راه ورود مواد شیمیایی به بدن از راه تنفس است. تقسیم بندی آلاینده های شیمیایی مواد التهاب آورو محرک محلول در آب بوده و به سرعت جذب مخاط چشم و بینی و گلو شده و سوزاننده و تاول آور بوده و سطوح مخاط مرطوب را متورم می کنند مثل آمونیاک – اسیدهاوبازها. این مواد بخاطر التهاب ایجاد شده به راحتی قابل احساس و تشخیص می باشند وفرد به سرعت از محل دور شده و اقدام به درمان می نماید. مواد خفقان آور:این مواد محلول در آب نیستند و در ابتدا هیچ علامت سوزش و یا التهابی مشاهده نمیشود و لذا در مراحل ابتدایی تماس قابل تشخیص نیستند و پس از نفوذ در اعماق ریه و جذب درخون و بافت ها ، به علت اختلافی که در اکسیداسیون نسوج پیش می آورند علایم خود را ظاهر می سازند از اینرو تماس با این مواد میتواند بسیار خطرناک و کشنده باشد و شامل انواع زیر است: موادخفقان آور ساده که موجب کاهش اکسیژن به طور جدی در هوای تنفسی و موجب خفگی می شوند مانند اتان موادخفگی آور شیمیایی که به طریق شیمیایی یکی از مراحل انتقال اکسیژن به بافت ها را از کار می اندازد مانند co2 که در اثر ایجاد ترکیب پایدار با هموگلوبین از ترکیب آن با اکسیژن جلوگیری می کند و باعث خفگی میشود.
64
مواد بیهوشی آور و مخدر: اثر رخوت آور روی سلسله اعصاب مرکزی مانند هیدروکربورهای استیلنی ، استرها گردغبار گردوغبار یکی از عوامل شیمیایی است که وارد محیط تنفسی شده و به نسبت قطر ذرات در قسمتی از دستگاه تنفسی رسوب کرده و در نهایت باعث بیماری های تنفسی می شود. در صورتی که گردوغبار حاوی ذرات کریستالی سیلیس باشد ، در درازمدت ایجاد بیماری سیلیکوزیس می نماید. گردوغبار اولیه :در اثر خردایش مواد ، ریزش از داخل دستگاهها ، ریزش از روی نوار نقاله گردوغبارثانویه:گردش مجدد گردوغبار در محیط کار در اثر عدم جمع آوری گردوغبار از روی زمین ، گسترش گردوغباراز محل تولید به سایر قسمت ها ،تمیزنکردن دستگاه ، خشک بودن محیط ، وزش باد، عبور افراد و ماشین آلات و لیفتراک و… دیگر مواد شیمیایی: دود – دمه فلزی – میست – گازوبخار – اسیدو بازها – الکل ها – موادآلی – آروماتیک
65
راه های پیشگیری:
حذف منبع آلودگی و جایگزینی ماده ای به جای ماده زیان آور – محصور کردن محل تولید آلودگی و جداسازی آن – نصب تهویه صنعتی مناسب در صورت امکان – استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب
ارایه اطلاعات موادشیمیایی (MSDS) از آنجا که هر فرد حق دارد و لازم است که موادشیمیایی که با آن سروکار دارد را بشناسد و از خطرات آن آگاه باشد ، ضروری است این اطلاعات روی برچسب ظروف مواد شیمیایی درج شده باشد و یا در بروشور همراه آن در اختیار مصرف کننده قراربگیرد. درج اطلاعات موادشیمیایی روی لیبل ها و محتوای مواد داخل قوطی ها اطلاعات مربوط به مضرات و علائم مسمومیت با مواد شیمیایی تشکیل دهنده و محتوی در ظروف و اطلاع از خطرات مواد شیمیایی و کلاس خطر آن و امکان انتشار آن در هوا کمک های اولیه در صورت تماس با مواد شیمیایی و مسمومیت نصب برچسب خوانا همراه علائم اختصاری روی ظروف مواد شیمیایی و اطلاعات تکمیلی در بروشور مربوطه آشنایی با علائم و نشانه های هشدار برای مواد خطرناک، سمی ، خورنده ، قابل اشتعال و انفجار و رادیواکتیو روی ظروف مواد شیمیایی
66
عوامل بیولوژیک عوامل بیولوژیک شامل میکروب ها و موجودات زنده ای هستند که بیشتر در مشاغل پزشکی و پرستاری ، صنایع تولید ، تهیه و فرآوری موادغذایی دیده می شوندو فرد شاغل به اقتضای شغل خود با آن در تماس بوده و تماس شغلی با آنها سبب بیماری می گردد ، این عوامل شامل باکتری ها ، ویروس ها ، قارچ ها ، انگل ها ، کرم ها و…. می باشد. عوامل زیان آور بیولوژیک مانند: آنتراکس (عامل سیاه زخم ) ، ویروس HIV ، هپاتیت B ، کرم های حلقوی ، قارچ و عوامل عفونت های پوستی ، تولارمی(عامل طاعون) ، کوکسیلا بارنتی (عامل تب Q) عوامل آلرژی زا این عوامل طیف گسترده ای از مواد و محصولات طبیعی و مصنوعی را شامل می شود.
67
عوامل مرتبط با ارگونومی ومهندسی انسانی ارگونومی یا مهندسی انسانی به تناسب کار و شغل با بدن انسان می پردازد و ضمن اصلاح و بهینه سازی محیط کار ، مشاغل و تجهیزات و متناسب سازی محیط کار با محدودیت هاو قابلیت های بدن کارگر ، شرایط را به نحوی آماده میکند تا کمترین فشار و آسیب در اثر کار یا شغل به بدن کارگر وارد شود. کارگران در اثر فشار کاری و عدم رعایت مسایل مربوط به ارگونومی ، معمولا در سنین میان سالی دچار کمر درد ناشی از کار می شوند. کاربرد مسایل مربوط به ارگونومی در محیط کار باعث افزایش تولید و کاهش هزینه های درمانی ، افزایش رضایت شغلی و افزایش بهره وری
68
راههای پیشگیری از بیماریهای اسکلتی و عضلانی در محیط کار: طراحی ارتفاع میز کار در سطح آرنج (در حالت نشسته و ایستاده) حذف باراضافی ، تکرار ، شرایط و پوزیشن نادرست ، استراحت ناکافی حمل بار سبک با تواتر زیاد تنظیم زوایا در ابزار کار و فضای دسترسی و اعمال نیرو در ارتفاع مناسب ممنوعیت کار بالاتر از ارتفاع شانه و کار در فضای پشت بدن ممنوعیت استفاده از کف دست یا مچ به جای ضربه زدن با ابزار و چکش پرهیز از فعالیت های استاتیک و ایستا حرکت اعضای بدن در هنگام کار و رعایت حداکثر 3 ثانیه برای کارهای ایستا ایجاد تکیه گاه های مناسب برای مچ و بازو در هنگام کار طراحی مجدد کار برای استفاده از عضلات قوی تر بدن در کار (هل دادن به جای کشیدن) پیشگیری از فشار به یک قسمت از دست یا بدن و تناسب با ابعاد بدن
69
تنظیم ابزار کار به تناسب نیروی لازم برای کار تنظیم زاویه دست و بازو طریق گرفتن ابزار با توجه به کوچکی و بزرگی آن و تناسب با نیروی وارده پرهیز از کشیدگی پنجه و استفاده از لبه های تیز برای بلندکردن اجسام طراحی میزکار برای کمک به برداشتن و بلندکردن اجسام از سطح میز حمل و بلند کردن دستی کالا: بطور کلی دو حالت متمایز برای بلندکردن بار به صورت دستی ممکن است اتفاق بیفتد. 1) حالت استوپ (روش اشتباه در بلند کردن بار): ستون فقرات خم شده و پاها مستقیم هستند در واقع بلندکردن بار به این روش باعث می شود که نیروهای زیادی بر دیسک های بین مهره ای اعمال شوند. 2) حالت اسکات (روش صحیح بلندکردن بار ) : ستون فقرات کاملا به صورت کشیده و مستقیم ، زانوها خم شده و بار را کاملا به بدن نزدیک نموده ، بار با دست ها محکم گرفته می شود و سپس با نیروی عضلات پا ، بار به طرف بالا هدایت می شود. در این روش نیروهای وارده به ستون فقرات در حد قابل ملاحظه ای کنترل می شوند.
70
عوامل روانی محیط کار بواسطه بارکاری ، مناقشات ، عدم توجه به محدودیت ها و توانایی ها و استعدادها وبرنامه نامنظم سازمانی و تصمیمات متناقض و اختلافات داخلی و… ایجاد می گردد. شامل:عدم تناسب فشار کاری و مسئولیت های فردی با توان کارگر ارتباط ضعیف کارگر با همکاران ، سرپرستان و مدیران انتقال درگیری های خانوادگی و مشکلات مالی و اجتماعی به محیط کار استرس ناشی از کار و رفتار خشونت آمیز و پرخاشگری در محیط کار مشکل تطابق فرد با تغییرات شغلی و مدیریتی در محیط کار مشکلات شخصیتی و گریز از فرمانبرداری بی اطلاعی از شیوه های انجام کار ، کمی تجربه و آموزش ناکافی خستگی مفرط و عدم تمرکز ناشی از کار دوم یا اضافه کاری بیش از حد اضطراب مداوم و عدم امنیت شغلی
71
72
73
74
تنظیم ارتفاع سطح کار
75
76
سعی شود با طراحی مناسب فشار بیش از حد را کاهش دهید . مانند ایجاد دستگیره برای کارتن ها و یا تجهیزات کمکی برای جابجایی اجسام (نظیر بالابرها) و یا زنجیر کمک کننده و اهرمها
77
همه چیز را در محدوده دسترسی خود قرار دهید.
78
حرکات اضافی را کاهش دهید.
79
فضای کافی در نظر بگیرید.
80
انجام کارهای طولانی مدت در وضعیت بدنی ایستاده سبب ناراحتی پاها و ناحیه پایین کمر می شود.
81
خطرات مکانیکی محیط کار: پرتاب اجسام رها شده از طبقات یا برخورد با قطعات و مواد پرتاب شده در اثر سنگ زنی ، جوشکاری ، برشکاری ، تراشکاری گیرافتادن اعضای بدن بین اجزای متحرک ماشین آلات مانند شفت ها ، نوارنقاله ، وینچ ، تسمه ، پولی ، پره های در حال گردش ، تراشکاری در ماشین تراش ،فرزکاری له شدگی بین اجسام متحرک و دارای حرکت رفت و برگشتی مثل ماشین صفحه تراش سطوح داغ و سرد (عامل شوک ، سوختگی و پرت شدن کارگر در نتیجه عدم تعادل) گیرکردن دست و لباس و کشیده شدن قسمتی از بدن به داخل دستگاه (بین دوچرخ دنده درگیر باهم ، چرخ و زنجیر یا غلتک های دوار) ایجاد ضربه و بریده شدن اعضای بدن برخورد با ماشین آلات در اثر تغییر فاصله آنها با دیواره ها و سایر ماشین آلات
82
پیشگیری از حوادث مکانیکی تعیین مسیر عبور لیفتراک و ماشین آلات حمل و نقل پیشگیری از سرخوردن ، پرت شدن و سکندری رفتن (اصلاح مسیر رفت و آمد و نصب حفاظ) نظافت سطوح و جمع آوری گل و لای و رفع لغزندگی وجود دستگیره در مسیرهای شیبدار و ایجاد و استفاده از سکوی مناسب ایتفاده ایمن از وسایل حمل ونقل برقی ، جرثقیل و بالابرها و ماشین آلات حمل و نقل جمع آوری اشیاء تیز و برنده و فلزات بدون علاءم هشدار دهنده در محل کار عدم عبور جرثقیل (با بار یا بدون بار) از بالای سرافراد (کارگران و عابران) عدم حضور افراد غیرمجاز در محل فعالیت جرثقیل خاموش کردن کلیه وسایل نقلیه در زمان استراحت یا در زمانی که فعالیتی صورت نمیگیرد
83
سقوط از ارتفاع طبق مقررات و دستورالعملهای ایمنی ، ارتفاع 120 سانتی متر نیاز به حفاظت از سقوط دارد. براساس آمارهای موجود بیشترین حوادث ناشی از کار درکارگاهها به دلیل سقوط از ارتفاع و استفاده از تجهیزات ساختمانی موقت و ناایمن بوده و عواقب آن نیز به خاطر صدمه به سر و ستون فقرات معمولا بسیار شدید و از نوع فوتی یا قطع نخاع می باشد. راههای پیشگیری از سقوط: محدودکننده ها:با نصب حفاظ و نرده کشی و علامت گذاری مناسب از ورود افراد به محدوده خطر جلوگیری شود و احتمال سقوط به حداقل برسد.(محدودیت نزدیک شدن به لبه ها و پرتگاه ها هنگام کار در ارتفاع) متوقف کننده ها:در زمان کار درارتفاع از سقوط به طبقه همکف و سقوط از طبقات جلوگیری می کنند استفاده از عوامل نگهدارنده مانند کمربند نجات (هارنس) و طناب نجات که به نقطه ای با فاصله از لبه و پرتگاه متصل باشد. کاهش دهنده صدمات:با نصب تور نجات و ایجاد طبقات فرعی، در صورت سقوط ، از برخورد فرد با زمین جلوگیری کرده و از بروز صدمات شدید جلوگیری می نماید.
84
نصب داربست و سکوی کار مناسب: محاسبه استحکام داربست و نصب صحیح داربست محکم بستن اتصالات نصب پاشنه برای عدم نفوذ در خاک رعایت مواد ایمنی برای عابران نصب گاردریل ها در 3 سطح کمر،زانو و مچ ایجاد راه پله و دسترسی مناسب همسطح بودن الوارها و عدم وجود لبه به هم بستن صحیح الوارها عرض مناسب الوارها و لغزنده نبودن آنها و توجه به استحکام آن محکم بستن داربست به ساختمان سنگین نکردن سکوی کار آموزش داربست بند برای نصب صحیح داربست استفاده از کمربند ایمنی در مناطق بدون حفاظ چک کردن داربست بر اساس چک لیست ایمنی داربست
85
موارد ایمنی در عملیات گودبرداری،تخریب و فضاهای محدود: لزوم آموزش تخصصی برای کار در مخازن و فضای بسته،نصب لوله های گاز و آب ، کار و تعمیرات در داخل مخازن،داخل لوله ها و سیستم های انتقال آب و فاضلاب، حفاری چاه ها و قنوات و سایر حفاری های زیرزمینی کنترل و نگهداری شیب و دیواره گودال، کانال و ترانشه چک دیواره ها در هر شیفت بخصوص پس از بارندگی ها راه دسترسی و خروج مناسب با نردبان (حداقل ارتفاع 2متر) توجه به علائم ریزش دیواره ها و سقف و آموزش کارگران برای واکنش سریع در زمان ریزش تهویه مناسب و کنترل نشتی گاز در فضاهای بسته روشنایی مناسب لبه ها و راههای خروج و اطراف جرثقیل استفاده از کلاه ایمنی و سایر وسایل حفاظت فردی در شروع عملیات حفر چاه وجود حداقل دونفر و با افزایش عمق چاه به 5نفر، وجود حداقل سه نفر الزامی است عملیات تخریب باید از بالاترین قسمت و طبقات ساختمان شروع و به پائین ادامه یابد قبل از عملیات تخریب و گودبرداری و حفرچاه، زمین مورد نظر باید با توجه به جنس خاک و لایه های زمین و از لحاظ استحکام و وجود قنات و سیستم آب و فاضلاب و برق کاملا بررسی شود.
86
خطرات ناشی از انرژی الکتریکی: مهمترین عوارض ناشی از برخورد با انرژی الکتریکی عبارتست از برق گرفتگی ،اختلالات قلبی، اختلالات و ضایعات عصبی،اختلالات حسی و سوختگی در اثر برق گرفتگی که شدت آن به میزان مقاومت بدن بستگی دارد. عوامل موثر در میزان مقاومت بدن: ضخامت پوست،رطوبت،مسیرعبور جریان،مدت عبور جریان،نوع جریان و فرکانس الکتریکی انواع برق گرفتگی:1 -تماس مستقیم با اجزاء زنده برقدار(مانند سیم های برق – شبکه توزیع هوایی و زمینی) 2-تماس غیرمستقیم با اجزاء در اثر تماس برقدارشده (مانند بدنه فلزی دستگاهها – اتصال بدنه) حفاظت در برابر تماس مستقیم: 1-حفاظت از نزدیک شدن به منطقه خطر توسط بازدارنده ها و موانع ، نظیر حصار و حفاظ و نرده 2-حفاظت توسط ایجاد فاصله و دور از دسترس قرار دادن (رعایت فاصله ایمن از خطوط انتقال برق) 3-عایق نمودن بخش های برقدار 4-حفاظت بوسیله فیوزها و کلیدهای خودکار ایمنی 5-ممنوعیت کار در شرایط مرطوب و نمناک و دیگر شرایط خطرناک 6-شناسایی محل عبور کابل های برق زمینی هنگام عملیات حفاری و ساختمانی
87
حفاظت در برابر تماس غیرمستقیم: پیشگیری از برق گرفتگی و آتش سوزی و آسیب به تجهیزات با حفر چاه ارت و سیستم اتصال به زمین برای تمام دستگاههای مصرف کننده (ارت) پرهیز از خارج شدن از جرثقیل ، بیل مکانیکی یا هر وسیله ای که با شبکه برق اتصال پیدا کرده است.
88
الزامات کارگران در هنگام کار: هیچ کارگری نباید عملی را که سبب ایجاد خطر برای دیگر کارگران ، صدمه به تجهیزات یا توقف تولید می شود ،انجام دهد. هر کارگر باید کاملا از قوانین و مقررات و دستورالعملهای حفاظتی صادر شده توسط مسئول ایمنی پیروی کند و برای مراقبت از خود،به درستی از وسایل حفاظت فردی مناسب استفاده کند. هرکارگر در طول کار باید از خود یا دیگر افرادی که تحت تاثیر اعمال و یا سهل انگاری وی ممکن است صدمه ببینند مراقبت کند. در صورتی که کارگری از خطرات احتمالی آگاه شود که سلامت خود یا دیگر کارکنان را با خطر مواجه سازد و خود از عهده رفع آن ناتوان باشد موظف به آگاه نمودن بی درنگ کلیه کارگران بوده و بایستی در اسرع وقت نسبت به گزارش هر نوع وضعیت خطرساز به سرپرست و مسئول ایمنی کارگاه ، اقدام نماید. هر حادثه ،اعم از شدید یا جزئی و منجر به جراحت یا رویداد خطرناک و شبه حوادث ، که در هنگام کار ایجاد می شود ،حتی اگر صدمه ای به فرد یا کارگر وارد نکند باید در دفتر مخصوصی ثبت شده و به مسئولین و مراجع ذیربط گزارش شود.
89
حمل دستی بار
90
تا 30 درصد کل صدمات صنعتی و بیش از 22 درصد ضایعات پشت و کمر ناشی از صدمات حمل بار می باشد.
91
اصول حمل دستی بار
92
حمل دستی بار به صورت انفردای در موارد ذیل ممنوع است: الف- برای نوع کاری که انجام میگیردسنگین باشد . ب- در جای بسیار بلند یا کوتاه (خارج از حدود بین ران پا و شانه) قرار گرفته باشد به گونه ای که امکان بلند کردن ایمن آن وجود نداشته باشد . ج- بسیار بزرگ ، حجیم و یا دارای شکلی بوده که امکان دسترسی به آن مشکل باشد و یا جلوی دید شخص را بگیرد . د – مرطوب ، لغزنده و یا دارای لبه های تیز بوده به طوری که گرفتن آن مشکل باشد ه- بی ثبات بوده و مرکز ثقل آن به دلیل حرکت محتویات آن تغییر نماید
93
اگر حمل دستی بار اجتناب ناپذیر باشد باید بار در حد امکان در مقابل و نزدیک تنه قرار گیرد و در فاصله بین لگن خاصره و سینه حمل شود .
94
حمل دستی بار بصورت گروهی
95
96
97
وسایل حفاظت فردی
وسایل حفاظت فردی حفاظت از نیروی کار بدون استفاده از وسایل حفاظت فردی ممکن نیست آنها وسایلی هستند که شخص با استفاده از آنها خود را در برابر خطرهای گوناگون تا حدی محافظت می نماید. لباس کار ، کلاه ، سربند ، انواع ماسک ها ، انواع دستکشها ، انواع کفش ها و غیره در زمره این وسایل هستند. اصولا وسایل حفاظت فردی ، شخصی بوده باید به موقع ضدعفونی ، نظافت و از نظر کارکرد مرتبا بازبینی شوند و دقیقا متناسب با شرایط کار استفاده شوند. یک وسیله حفاظت فردی که برای ایمنی در مقابل حادثه ای خاص طراحی شده ممکن است در حادثه ای دیگر و محیط کاری متفاوت کارآیی نداشته باشند.
98
وسایل حفاظت از چشم حساس ترین عضو بدن انسان چشم است که باید از هرگونه آسیبی مصون بماند، زخم و جراحت چشم به سختی قابل علاج می باشد و در صورت وارد شدن جسم خارجی در آن ضربه شدید به چشم وارد شده و ضایعات عمیقی که احتمالا کوری نیز بدنبال دارد ، عارض می گردد. مخاطراتی که چشم را تهدید می کند بشرح ذیل است: گردوغبار و براده فلزات ، چوب و اجسام پرتاب شدنی و… موادمذاب اسیدها و سایر موادشیمیایی مواد بیولوژیک و عفونی نور شدید انواع امواج الکترومغناطیس کارگرانی که در مشاغل زیر کار میکنند نیاز به عینک حفاظتی دارند:ریخته گری-جوشکاری-تراشکاری-سنگ سمباده-دستگاههای کنکاسور-کوبیدن چکش-محل های پرگزدوغبارو غیره.
99
پیش بند: کار با مواد داغ مثل پای تنور یا پاتیل های جوشان و غیره با استفاده از پیش بند نسوز است.کارگرانی که در مقابل قطعات گردان و متحرک دستگاهها کار میکنند نباید از پیش بند استفاده کنند و اگر کار کردن با این دستگاهها نیاز پیش بند داشته باشد باید به صورت دو تیکه بوده بطوریکه قسمت پایین تنه از بالا تنه مجزا و طوری گره خورده باشد تا در مواقعی که پیش بند به قسمتهای گردان گیر می کند به سهولت از تن کارگر جدا شودکار در جاهایی که مایعات خورنده مثل اسید و غیره وجود دارد باید از پیش بندی که تمام سینه را بپوشاند و از جنس کائوچوی طبیعی و غیره باشد استفاده نمود حفاظت در برابر اشعه ایکس با استفاده از پیش بند سربی با ضخامت مناسب می باشد. گتر حفاظتی:به منظور حفاظت ساق پا تا روی کفش ها در مواقعی که کارگران در معرض ترشحات اسیدی ، قلیایی ، جرقه های آتش ، ریختن مواد مذاب یا مایعات داغ قرار دارند باید از گتر حفاظتی استفاده نمایند.مثلا نوع گترهای مورد استفاده در کارگاههای ریخته گری باید از جنس مواد نسوز باشد و این گترها باید تا زانو را بپوشاند و کاملا به وسیله بندک یا سگک به پاها بچسبد ، بطوریکه مانع از داخل شدن مواد مذاب به داخل پاهای کارگر شوند.
100
وسایل حفاظت از سر: در زمانیکه احتمال برخورد سر با تجهیزات یا سقوط اشیاء از بالا یا برخورد و پرتاب اشیاء وجود دارد یا در زمان کار در مجاورت هادی های جریان الکتریسیته از کلاه استفاده می شود.مشخصات کلاه حفاظتی: وزن کلاه به طور کامل نباید از 400 گرم تجاوز نماید کلاه ایمنی باید از مواد غیرقابل احتراق ساخته شده باشد در محل هایی که خطر برق گرفتگی وجود دارد جنس کلاه باید عایق برق باشد دورتا دور کلاه باید لبه داشته باشد تا سروگردن و صورت و پشت گردن کارگر را محافظت نماید ضمنا کلاه یک وسیله شخصی بوده و استفاده از آن توسط دیگری می بایست با ضد عفونی نمودن داخل کلاه و در صورت لزوم تعویض چرم و نوارهای داخل آن انجام شود.
101
طبقه بندی وسایل حفاظت سر نوع A نوع عمومی (برای کارهای ساختمانی و …) مقاوم و ضربه گیر خوب (اما در مقابل ولتاژهای مختلف محدودیت دارد) نوعB عایق برق (مقاومت بالا در برابر برق) در مقابل سقوط اجسام از ارتفاع و شوک های الکتریکی با ولتاژ بالا مقاوم هستند نوعC برای راحتی طراحی شده اند ، برای محدوده خاصی از محافظت کردن پیشنهاد می شوند. در برخورد با اجسام ثابت مقاوم ، ولی در مقابل سقوط اجسام و یا شوک های الکتریکی مقاوم نمی باشند.
102
حفاظ های صورت:حساسترین عضو بدن انسان چشم است که باید ازهرگونه آسیبی مصون مصون بماند ، زخم و جراحت چشم به سختی قابل علاج می باشد و در صورت وارد شدن جسم خارجی در آن ضربه شدید به چشم وارد شده و ضایعات عمیقی که احتمالا کوری را نیز بدنبال دارد عارض میگردد.استفاده از عینک های حفاظتی مناسب یکی از راه های جلوگیری خطرات چشمی انسان می باشد.کارگرانی که در مشاغل زیر کار میکنند نیاز به عینک حفاظتی دارند: ریخته گری- جوشکاری –تراشکاری- سنگ سمباده – دستگاههای کنکاسور –کوبیدن چکش-محل های پرگردوغبار در محل هایی که گاز ، دود و مایعات مضر شیمیایی مانند اسیدها و قلیاها ، ممکن است باعث سوزاندن چشم یا زخم شدن آن شود.عینک های حفاظتی مورد استفاده با توجه به هر نوع کار متناسب با نوع کار تهیه شده، بعنوان مثال عینک ضد گردوغبار دارای قابلیت های شفاف و قابل انعطاف می باشد و کاملا با صورت کارگر تطبیق می کند.
103
عینک های حفاظتی کاترگران ریخته گر ضمن اینکه اشعه ماورائ بنفش و اشعه خیره کننده را جذب می کند ، در برابر گرما و حرارت نیز مقاوم است ، عینک های ضد اسید و عینک های مورد استفاده در مقابل دودهای خطرناک و ناراحت کننده باید دوره آنها از طرف داخل مجهز به جنس نرم و نسوز قابل انعطاف باشد و کاملا روی صورت چسبیده و فاقد هر گونه منفذی باشند. عینک کارگران جوشکار با شیشه های رنگی جهت جلوگیری از خیره شدن و خستگی چشم می باشد.
104
وسایل حفاظتی سیستم شنوایی افراد ممکن است اصوات مضره گوناگونی را در محیط کار تحمل نمایند و بدین لحاظ حسب نوع کار و مدت زمان مواجهه با این اصوات از وسایل حفاظتی فردی مختلفی ضرورت دارد که استفاده شود پلاک های گوش و گوشی های روگوشی برای این کار استفاده می گردند.در مکانهایی که سروصدا بیش از حد مجاز باشد (بیش از 85 دسیبل) و کارگاه هایی که سروصدا باعث رنجش گوش کارگران می شود باید حتما از حفاظ گوش استفاده شود ایرپلاگ های یادشده با دست شکل گرفته و با کمی فشار در مجرای شنوایی جای میگیرند.پس دست ها باید هنگام شکل دهی به آنها تمیز باشند.این نوع ایرپلاگ ها در شروع شیفت کاری به دقت در مجرای گوش قرارگرفته و در طول آن جابجا نشوند مگر مجبور باشید و آن هم با دست های تمیز. ایرماف ها وسایل حفاظت از شنوایی هستند که با قرارگیری در روی گوش و پوشاندن لاله آن از رسیدن امواج صوتی به گوش جلوگیری می کنند این نوع وسایل حفاظتی به گوشی های فنجانی معروفند.
105
حفاظت تنفسی، و ماسک ها: بطور کلی در کارگاه های که گردوغباریا گازهای زیان آور و سمی تولید می شود ، درصورتی که امکان تهویه مناسب در کارگاه وجود نداشته باشد، می بایست برای کارگران جهت جلوگیری از ورود گازهای زیان آور و یا گردوغبار به داخل محدوده تنفسی آنها ماسک های حفاظتی مناسب تهیه و دراختیارشان قرارگیرد: 1-ماسک های فیلتردار ضدگردوغبار ماسک های مذکور دارای فیلترهایی از جنس کاغذی ، پنبه و الیاف مختلف بوده و موقع استفاده گردوغبارهای معلق در محیط کار از طریق فیلترهای مذکور جذب می شود.فیلتر ماسک های مذکور را می توان تمیز یا تعویض نمود.در بعضی از کارگاه ها که کارگران هنگام کار در معرض گردوغبار قراردارند استفاده ماسک های فیلتردار ممکن است باعث عرق کردن اطراف دهان و بینی شود می توان از این نوع ماسک ها و یا از ماسک های کاغذی یکبار مصرف استفاده نمود گاهی نیز از پارچه های نازک یا گاز استریل چند لایه ماسک موقت تهیه و مقابل دهان و بینی قرار می دهند.
106
2-ماسک های فیلتردار ضدگاز: در محیط های کار که گازهای سمی تولید می شوند مانند گاز کلر ، دی اکسید کربن ،بخارات اسید سولفوریک و غیره، باید از ماسک های فیلتردار ضد گاز که دارای فیلترهای جاذب و یا خنثی کننده هستند استفاده نمود و هنگام استفاده به زمان اعتبار و ظرفیت و نوع و غلظت گازها و مواد آلاینده اطمینان حاصل نمود و از صحت و دقت آن با توجه به نوع و غلظت گازها و مواد آلاینده اطمینان حاصل نمود مدت استعمال هر فیلتر محدود بوده و پس از آنکه قابلیت خنثی کردن گاز مورد نظر را از دست داد باید بلافاصله تعویض شود.لازم به ذکر است که استفاده از ماسک های فیلتردار تصفیه کننده در محل های کوچک که تهویه کامل نمی باشد و میزان اکسیژن آن کم می باشد یا ممکن است حاوی گازهای ناشناخته و با غلظت زیاد باشند مثل چاهای فاضلاب و مخازن مواد شیمیایی ممنوع می باشد و در این مکانها بایستی از ماسک های هوارسان که همراه کپسول و یا پمپ هوارسان هستند استفاده نمود. 3- ماسک های هوارسان ، مجهز به کپسول هوا: با توجه به اینکه در محل هایی که اکسیژن کافی وجود ندارد ، استفاده از ماسک های فیلتردار تصفیه کننده بی فایده خواهد بود.معمولا برای نجات کارگران گرفتار شده در معادن یا حریق زدگان در دود و آتش یا کارگرانی که در چاه ها دچار گازگرفتگی می شوند و نجات مصدومین توسط گروه های نجات ، از کپسولهای هوای قابل حمل استفاده می نمایند. در بعضی موارد می توان به جای ماسک تنفسی مجهز به کپسول اکسیژن از ماسک تنفسی که دارای یک لوله لاستیکی بلند تا حدود 15 الی 20 متر است و توسط پمپ با هوای آزاد تماس دارد استفاده نمود.استفاده از این نوع ماسک معمولا توسط کارگران تخلیه فاضلابها و یا کارگران نقاش و غیره صورت می گیرد.
107
وسایل حفاظتی پاها زمانی که خطر لغزش یا صدمه دیدگی پاها وجود دارد و در مورد کارگرانی که موقع کار پاهایشان با مواد اسیدی و قلیایی تماس دارند در رطوبت کار میکنند در معرض سقوط اجسام سنگین قرار دارند خطر برق گرفتگی آنها را تهدید می کند و… باید از کفش حفاظتی متناسب با نوع کار استفاده نمایند. کارگرانی که با مواد خورنده سروکار دارند از کفش لاستیکی بدون بند باید استفاده کرده و این کفش ها می بایست کاملا پا و قوزک پا رو بپوشانند.کفش کارگرانی که در آب و رطوبت کار میکنند باید از نوع لاستیکی با ساق های بلند تا زانو باشد. کفش کسانی که در معرض سقوط اجسام سنگین می باشند باید دارای پنجه فولادی باشد و کفش کارگرانی که در معرض خطرات برق گرفتگی قرار دارند باید دارای تخت لاستیکی باشد و بالاخره در محل هایی که در اثر ایجاد جرقه امکان خطر انفجار و آتش سوزی وجود دارد به هیچ عنوان نباید از کفش میخدار استفاده شود.
108
خطرات عمده برای پا در محیط های صنعتی شامل موارد زیر است: افتادن اشیاء سنگین روی پا حفاظت در مقابل سطوح داغ حفاظت در مقابل سطوح لغزنده مخاطرات ناشی از عبور جریان برق یا عدم انتقال الکتریسیته ساکن مخاطرات کار با مواد شیمیایی
109
وسایل حفاظتی دست ها برای حفاظت دست ها آنها در مقابل خطراتی مثل سوختگی در اثر گرما،ساییدگی،بریدگی و خراشیدگی باید از دستکشهای حفاظتی مناسب استفاده نمود به طوری که ضمن حفاظت از دست ها هیچگونه ناراحتی نیز برای حرکت انگشتان ایجادنکرده و باعث حساسیت پوست دست نیز نشوند. کارگرانی که با دستگاه هایی مثل مته یا تراش و غیره که قسمت های گردان دارند و احتمال برخورد دستان کارگران با آنها وجود دارد و دقت عمل کارگر نیز به همراه استفاده از دستکش کم می باشد نباید از دستکش استفاده کنند . انواع دستکش هایی که کارگران باید از آنها با توجه به شغلی که دارند استفاده کنند عبارتند از: دستکش های چرمی برای کار جوشکاری و کار با فلزات و دستکش پنبه ای برای کارهای حمل و نقل دستکش های لاستیکی یا جنس مخصوص مشابه عایق الکتریسیته برای برق کاران ، دستکش های لاستیکی برای جابه جا کردن ظروف اسید و مواد سمی و تحریک کننده و عفونی سر و کار دارند باید دارای شرایط زیر باشند : -ساق آنها به قدری بلند باشد که بازوها را بپوشاند . – کلیه قسمت های آن دارای مقاومت کافی در مقابل مواد سمی و تحریک کننده باشد – فاقد سوراخ یا پارگی باشد . خطراتی که در محیط کار دست افراد را تهدید می کند بشرح زیر است: خطرسوختگی خطر خراشیدگی خطر بریدگی خطر سوراخ شدن دست خطر شکستگی خطر قطع عضو خطر تماس شیمیایی
110
انواع دستکش ها دستکش های بادوامی که از چرم ، فلز یا پارچه های کتانی تهیه می شوند. در مقابل برش ها ، سوختگی ها گرما حفاظت می کنند. دستکش هایی که از پوشش پارچه ای تشکیل شده اند . در مقابل سایش و کثیفی محافظت می کنند. دستکش هایی که در مقابل موادشیمیایی و مایعات خطرناک مقاوم هستند در مقابل سوختگی حفاظت می کنند. دستکش های لاستیگی در مقابل حساسیت های پوستی ، انواع خارش ها حفاظت می کنند.
111
وسایل حفاظتی تمام بدن و لباس های کار لباس کار اولین وسیله ایمنی و بهداشتی است که می بایست از طرف کارفرما تهیه و در اختیار کارگر قرار داده شود.باید متناسب با بدن بوده و قسمتهای آزاد نداشته باشد. حفاظت از بدن در مقابل مخاطرات زیر صورت میگیرد. گرمای شدید پاشیدن فلزات و مایعات داغ برخورد با ماشین آلات و تجهیزات بریدگی مواد شیمیایی خطرناک تماس با مواد عفونی مثل خون تشعشعات
112
کمربند ایمنی ، طناب نجات، هارنس: کارگران ساختمانی ،مقنی ها ، کارگران برق و مخابرات در روی تیرهای خطوط هوایی و مکانهایی که امکان سقوط وجود دارد به منظور جلوگیری از سقوط باید مجهز به کمربند ایمنی و طناب نجات باشند. نحوه استفاده از کمربند ایمنی بدین ترتیب است که یک سر طناب نجات را به حلقه کمربند قلاب نموده و سر دیگر آن را به تیر چوبی یا یک میله فلزی ثابت و یا امثال آن در محل کار محکم می بندند . کمربند ایمنی باید مجهز به شوک گیر باشد تا از وارد ساختن ضربه و شوک به بدن و ستون فقرات جلوگیری نماید ، در غیر این صورت ممکن است باعث صدمات زیادی مانند قطع نخاع شود . کلیه قطعات و ضمایم کمربند باید مرتبا بازدید شده و از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل نمود و قطعات فرسوده یا خراب آن با قطعات استاندارد تعویض گردد . در صورت نیاز باید از وسایل حفاظتی نیز استفاده کرد طبق قانون ، و یا نماینده او (پیمانکار) تهیه وسایل حفاظت فردی به مقدار کافی و در اختیار کارگر گذاشتن آن و کنترل و نظارت بر استفاده بموقع و صحیح از آن در زمان کار می باشد. وظیفه کارگر نیز استفاده از وسایل ایمنی و حفاظتی همراه با حفظ و نگهداری و توجه به نظافت آن و رعایت موارد ایمنی و حفاظتی طبق دستوالعمل های ارائه شده می باشد.
113
روش اجرایی واکنش در شرایط اضطراریی هر زمان که کارگاه حادثه ای رخ دهد ، کارهای ذیل باید به سرعت انجام پذیرد : انتقال کارگر آسیب دیده به محلی امن برای درمان های اولیه رفع خطرات بیشتری که امکان دارد از حادثه ناشی گردد هر کارگری که در عملیات امداد و نجات نقش دارد ، مسئول ایمنی و سلامت فرد است و نباید با کارهای شتاب زده که خطرات پنهانی را در خود نهفته دارند ، خود و فرد صدمه دیده را به خطر اندازد . هر جراحت هر چند کوچک که به کارگر وارد می شود ، باید به مسئول ایمنی و بهداشت کارگاه گزارش شود تا برای درمان و بررسی شخص آسیب دیده قبل از بازگشت به کار یا ترک کارگاه پرداخته شود برای جابجایی فرد آسیب دیده یا انتقال به بیمارستان یا استفاده از دیگر تسهیلات پزشکی باید هماهنگی لازم صورت گیرد. انجام تمرین و مانور ایمنی و نجات و تعیین گروهای امداد و نجات باعث موفقیت بیشتر و کاهش صدمات و ضایعات انسانی در زمان وقوع حوادث خواهد شد . مواردی شامل : – قرار دادن تابلو و علامت گذاری و مشخص ساختن راه های خروج اضطراری و تمرین استفاده از راه های فرار اضطراری -قطع و راه اندازی مجدد برق و گاز و منابع دیگر انرژی -آلارم ها و ابزار و وسایل ارتباطات با تمام قسمت ها در شرایط اضطراری نصب سیستم ورود و خروج افراد به کارگاه و شمارش افراد قبل و پس از تخلیه و فرار – تجمع در مکان های تعیین شده در زمان وقوع حادثه -تمرین عکس العمل به حریق و گزارش آن – تمرین امداد و نجات و فوریت های پزشکی – تعیین تیم هایی که از قبل بدانند چه کار باید انجام دهند و تعیین جانشین های احتمالی افراد
114
ایمنی دوست خانواده است.
115
تولید ایمن تنها معیار QHSE است
116