سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان
اداره آموزش و پرورش ناحیه 2
دبیرستان فرزانگان امین 2 (دوره اول متوسطه )
نام درس :پیام های آسمانی
موضوع :ستون دین (درس10)
نام معلم : سرکار خانم نجفی
تهیه کننده: سارا مبارکه
نام کلاس : هفتم 3
ستون دین (10)
وقت دیدار
گویا از آسمان آتش می بارد. زمین مثل تنور داغ و سوزان است. چند روزی است که در محاصره اند و دشمن نمی گذارد از رود فرات آبی بردارند. حالا تشنگی خودش را بیشتر نشان می دهد و تحمل آن در این گرمای طاقت فرسا سخت و جانکاه شده است.
اندک اندک یاران شجاع و با ایمان امام حسین علیه السلام، با عشق به شهادت به میدان نبرد می روند و پس از نبردی دلاورانه، به شهادت می رسند.
خورشید که به میانه آسمان می رسد، یکی از یاران حضرت پیش می آید:
وقت نماز است. دوست دارم پیش از شهادت با شما نماز بگزارم.
امام با لبخندی دلنشین می فرماید: نماز را یاد کردی، خداوند تو را از نمازگزاران قرار دهد.
اللّه اکبر، اللّه اکبر …
فرزند امام ((علی اکبر)) اذان میگوید و سپس نماز پرشکوه ظهر عاشورا آغاز می شود.
امام با عده ای اندک از اصحاب به نماز می ایستد و چند تن از یاران نیز برای محافظت از نمازگزاران در برابر آنها صف می کشند.
دشمنان با دیدن این صحنه در گرماگرم نبرد، می خندند وآنها را مسخره می کنند. آن گاه کمان ها را با خشم می کشند و سپس بارانی از تیر بر روی بهترین بندگان خدا باریدن می گیرد.
گویا شیطان تاب تماشای نماز امام حسین و یارانش را ندارد. نماز که پایان می یابد، دو تن از یاران امام،آسمانی می شوند.
آنها شهیدان راه نماز و امام شده اند.
اهمیت نماز
برپا داشتن نماز آن قدر نزد خداوند ارزشمند است که آن را به تمام پیامبرانش آموخت و از آنان خواست مردم را نیز به برپا داشتن نماز سفارش کنند.
پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله در این باره می فرماید:
آن گاه که انسان با ایمان، به نماز می ایستد تا پایان نمازش خداوند به او توجه می کند
و رحمتش را بر سر او می گستراند. فرشتگان اطراف او را می گیرند و به او می گویند: ای نمازگزار، اگر می دانستی مورد توجه چه کسی قرار گرفته ای و با چه کسی مناجات میکنی، هرگز نماز را رها نمی کردی.
امام باقر علیه السلام درباره ارزش نماز اول وقت می فرماید:
نمازی که در اول وقت خوانده شود، به صورتی درخشان به سوی صاحبش برمی گردد
و می گوید: تو مرا خوب حفظ کردی، خداوند هم تو را حفظ کند.
خوب گوش کن! می شنوی؟ …
حَیَّ عَلَی الصَّلاِه؛ بشتاب به سوی نماز
حَیَّ عَلَی الفَلاحِ؛ بشتاب به سوی رستگاری
آیا شایسته است هنگامی که خداوند ما را به گفتگوی با خود می خواند و اجازه مناجات با خود را به ما می دهد، ما کار دیگری را ترجیح دهیم؟
پیامبر اکرم فرموده است:
پروردگارتان می فرماید: هر کس به نمازهای پنچ گانه اش اهمیت دهد و آنها را در وقت خود بخواند، من قول می دهم در روزی که به ملاقات من می آید او را به بهشت ببرم.
کسی که نمازش را بدون دلیل به تاخیر بیندازد، دعوت خداوند در برپایی نماز را سبک شمرده و به آن بی احترامی کرده است. نماز اول وقت موجب نزدیکی هرچه بیشتر انسان به خداوند و دوری از شیطان می شود.
بر پا داشتن درست و به موقع نماز، باعث می شود انسان از گناهان و زشتی ها دور شود. هر قدر انسان از گناه دور شود به بهشت نزدیک تر می شود.
شاید از خودمان بپرسیم چگونه چنین چیزی ممکن است؟
پاسخ این سوال را می توانیم در قرآن کریم ببینیم:
وَ اَقِمِ الصَّلاهَ و نماز را به پا دار
اِنَّ الصَّلاهَ تَنهی عَنِ الفَحشاءِ وَ المُنکَرِ که بدون شک نماز از گناهان و زشتی ها باز می دارد
سوره عنکبوت، آیه 45
نماز در ادیان مختلف
نماز دراسلام
نماز فرض پنج نوبت در شبانه روز (۱۷ رکعت) رو به قبلهٔ مسلمانان – کعبه در مکه – بصورت فردی (فرادا) یا گروهی (نماز جماعت) برگزار می شود.
در این عبادت در رکعت های اول و دوم سورهٔ حمد و معمولاً آیه یا سورهٔ کوتاهی از قرآن ـ مثل سورهٔ توحید ـ و در رکعتهای بعدی تعدادی اذکار به زبان عربی خوانده می شود. جزئیات این عبادت در فرقه های مختلف اسلام با هم تفاوت دارد. نماز یک فرهنگ جهانی است. نماز در قرآن با واژه صلاه مشخص شده است که به همراه مشتقاتش ۹۹ بار در قرآن تکرار شده است. ریشه صلاه می تواند دارای سه معنی باشد:
از ریشه ا صل: شراب را از صافی می گذرانند و آن گاه ماده ای روشن و شفاف به دست می آورند
از ریشه اصلی: سوزانیدن و گرم کردن
از ریشه وصل: ایجاد اتصال و ارتباط
نماز در مسیحیت
در شریعت عیسی علیه السلام برپایی نماز از واجبات مهمی است که خداوند، در همان آغاز تولد به ایشان توصیه کرد. اولین کلماتی که حضرت عیسی پس از تولد در جمع مردم حیرت زده بیان کرد، در مورد نماز بود. قرآن می فرماید: حضرت عیسی علیه السلام چنین گفت:
انی عبدالله آتانی الکتاب و جعلنی نبیاً و جعلنی مبارکاً این ما کنت و اوصانی بالصلاه و الزکاه مادمت حیاً (مریم: 30)
من بنده خدا هستم. خداوند به من کتاب داده و مرا پیامبر قرار داده است مرا مایه برکت قرار داد هرکجا که باشم و تا زنده ام به نماز و زکات سفارش کرد.
قرآن در توصیف مریم علیها السلام – مادر حضرت عیسی علیه السلام – نیز پس از این که او را به خاطر ایمان، تقوا و پاکدامنی برگزیده زنان جهان نام می نهد
نماز در دین یهود
برای بررسی نماز در آیین یهود از سه منبع قرآن و روایات، تورات یا عهد عتیق و نویسندگان و مورخان صاحب نظر، مطالبی را نقل می کنیم.
حضرت موسی علیه السلام از همان آغاز رسالتش از سوی خداوند، به برپایی نماز مامور می شود. وقتی حضرت موسی علیه السلام با همسرش از مدین عازم مصر می شود و در تاریکی و ظلمت شب نوری را در کنار طور مشاهده می کند و چون به سوی آن می رود تا شعله ای را از آن برگیرد و به سوی خانواده اش بازگردد، ندا می آید که: «اننی انا الله لا اله الا انا فاعبدنی و اقم الصلوه لذکری؛ همانا من الله هستم و معبودی جز من نیست. پس مرا عبادت کن و نماز را برای یاد من به پادار…» (طه:14) این آیه علاوه بر نمازگزاری بر انس و حضور قلب و نماز در آیین یهود دلالت دارد.
در آیه شریفه خداوند از آن رو خطاب به موسی می فرماید: «نماز را برای یاد من به پا دار» که برپاداشتن نماز برای خدا با نماز بدون روح که همراه انس و حضور قلب نیست منافات دارد. این آیه بر نمازگزاری همراه با انس، در آیین یهود دلالت دارد. در منابع معتبر و اصیل دینی یهود نیز بر این موضوع تاکید شده است.
واجبات نماز
صدای اذان در فضای مدرسه پیچیده بود …
اللّه اکبر، اللّه اکبر …
وحید با اذان همه را به اقامه نماز دعوت می کرد.
مسعود و رضا وضو گرفتند و به نمازخانه رفتند. حاج آقا پارسا -امام جماعت مدرسه- در محراب روبروی بچه ها نشسته بود و با کسانی که وارد نمازخانه می شدند، سلام و احوال پرسی می کرد.
رضا و مسعود هم بعد از سلام و احوالپرسی با حاج آقا، در صف اول نشستند. رضا که از ورزش خسته شده بود، به مسعود گفت: ای کاش می شد همین طور نشسته نمازمان را بخوانیم.
مسعود جواب داد: خوب نشسته بخوان، این که اشکالی ندارد. اگر هم شک داری از حاج آقا بپرس.
رضا رو به حاج آقا کرد و پرسید: ببخشید حاج آقا! ما می توانیم نمازمان را نشسته بخوانیم؟
مسعود جواب داد: خوب نشسته بخوان، این که اشکالی ندارد. اگر هم شک داری از حاج آقا بپرس.
رضا رو به حاج آقا کرد و پرسید: ببخشید حاج آقا! ما می توانیم نمازمان را نشسته بخوانیم؟
آقای پارسا گفت: ایستادن یکی از واجبات نماز است و نمازگزار باید تا جایی که برایش امکان دارد نمازش را ایستاده بخواند. فقط کسانی می توانند نمازشان را نشسته بخوانند که به دلیل ناتوانی یا بیماری، نمی توانند بایستند.
رضا گفت: ببخشید حاج آقا، اگر کسی بخواهد فقط واجبات نمازش را انجام دهد، باید چگونه نماز بخواند؟
بعد می ایستد، سپس دو بار سجده میکند و ذکر سجده را میگوید: » سُبحان رَبِّیَ الاَعلی وَ بحِمَدِه «
آقای پارسا گفت: هنگامی که رو به قبله می ایستد، ابتدا قصد می کند که برای خشنودی خداوند نماز می خواند، سپس » اللّه اکبر « می گوید. بعد سوره حمد و یک سوره دیگر از قرآن را می خواند و در ادامه ، به اندازه ای که دستش به زانوهایش برسد خم می شود و ذکر رکوع را می گوید : » سُبحان رَبِّیَ العَظیمِ وَ بحَمدِه «
رضا پرسید: آیا به جای» سُبحانَ رَبِّیَ العَظیمِ وَ بحَمدِه «، و » سُبحان رَبِّیَ الاَعلی وَ بحَمدِه «
می توان سه بار » سُبحانَ اللّه « گفت؟
بله فرقی ندارد. رکعت دوم را هم مانند رکعت اول می خوانیم و پس از سجده دوم مینشینیم و می گوییم اَشهَدُ اَن لا الهَ الَّ اللّهُ وحَدَه و لا شَریکَ لَه و وَ اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبدُه و وَ رَسولُه و اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ « سپس اگر نماز صبح می خوانیم باید بگوییم« السَّلامُ عَلَیکَ اَیُّهَا النَّبیُّ وَ رَحمَهُ اللِّهِ وَ بَرَکاتُه و السَّلامُ عَلَینا وَ عَلی عِباِد اللِّهِ الصّاِلحینَ السَّلامُ عَلَیکُم وَ رَحمَهُ اللِّهِ وَ بَرَکاتُه »
اگر نمازمان سه یا چهار رکعتی باشد، بعد از صلوات بلند می شویم و در رکعت های سوم و چهارم یک سوره حمد به تنهایی می خوانیم و یا سه مرتبه آهسته می گوییم
« سُبحانَ اللِّهِ وَ الحَمدُ للِّهِ وَ لا الهَ الَّ اللّهُ و اللّهُ ا َکبَر »
علاوه بر این، باید تمام کارهای نماز را به ترتیب و بدون فاصله انجام دهیم.
در این هنگام مسعود پرسید: مگر قنوت در رکعت دوم واجب نیست؟
اگرچه خواندن قنوت در نماز ثواب بسیاری دارد و ما می توانیم دعاهایمان را در قنوت از خداوند بخواهیم، اما توجّه داشته باشیم که خواندن قنوت در نماز واجب نیست و ترک کردن آن نماز را باطل نمی کند.
در این هنگام آقای مدیر جلو آمد و گفت: بچه ها بهتر است بقیه سوال هایتان را برای وقت دیگری بگذارید تا نماز اول وقت به تاخیر نیفتد.
واجبات نماز یازده مورد است که عبارتند از:
1 -نیت 2- قیام 3- تکبیره الاحرام 4 رکوع 5 سجود ٦ قرائت ٧ ذکر ٨ تشهّد ٩ سلام 10 ترتیب 11موالات
یک بار دیگر صحبت های آقای پارسا را با دقت بخوانید و با کمک معلم خود ، جای هر از واجبات فوق را در متن مشخص کنید.
بین واجبات یازده گانه ای که گفته شد، پنج مورد اول، ارکان نماز نامیده می شود. ارکان، قسمت هایی از نماز است که اگر نمازگزار آنها را فراموش کند یا به اشتباه، اضافه انجام دهد نمازش باطل خواهد شد، ولی اگر واجبات دیگر را فراموش کند یا به اشتباه، اضافه انجام دهد، نمازش باطل نخواهد شد.
بیشتر بدانیم
امام صادق علیه السّلام همواره مراقب و دلسوز شاگردان و یاران خود بود و تعالیم دینی و اخلاقی آنها را با مهربانی به آنها گوشزد می کرد روزی آن حضرت از یکی از یاران خود خواست در حضورش یک نماز دو رکعتی بخواند او که فرصت خوبی برای اصلاح اشکالات نماز خود یافته بود، دو رکعت نماز خواند0
امام به او فرمود: شایسته نیست یاران ما این گونه نماز بخوانند آن گاه حضرت خود به پا خاست و دو رکعت نماز برای آموزش او اقامه کرد:
نماز امام با آرامش و سکون بود به اطراف خود نگاه نمیکرد و تمام تمرکز ایشان بر نماز بود اعمال نماز را با دقت و پشت سرهم انجام می داد و در انجام هیچ واجبی کوتاهی نمی کرد نماز امام سرشار از خضوع و خشوع در برابر پروردگار بود.
در پناه حق شاد و خرم باشید .