فرهنگسرای نیاوران
تاریخچه : این بنا توسط آقای کامران دیبا و همکارانش صورت گرفته است. ساخت این بنا در تاریخ 1355شروع و در سال 1356 به اتمام رسید. کل فضا مجموعه نیاوران 110 هزار متر مربع است و زیر بنای ساختمان 10 هزار متر مربع می باشد. این مکان از سال 1364 تا 1374 به عنوان دانشکده هنر و زیر نظر وزارت ارشاد فعالیت نموده و در سال 1374 با عنوان رسمی فرهنگسرا شروع به کار کرد. در حال حاضر ریاست این مجموعه بر عهده جناب آقای دکتر سید محمد فدوی می باشد .
فرهنگسرای نیاوران
بیوگرافی کامران دیبا(طباطبایی)—متولد تهران- 5 مارس 1937 کامر ان دیبا آرشیتکت برنامه ریز شهری و نقاش ایر انی در رشته معماری دانشگاه هارواد واشنگتن دی سی تحصیل کرد.در سال 1964 در این رشته فارق التحصیل شد و پس از آن به مدت یک سال تحصیلات تکمیلی را در رشته جامعه شناسی ادامه داد. در سال 1966 به تهران بازگشت و یک سال بعد رئیس و طراح ارشد شرکت مهندسین مشاور “DAZ” شد."DAZ" در ایران پروژه های بزرگ و گوناگونی به انجام رسانید و به سرعت توسعه یافت به طوریکه در سال 1977 صدوپنجاه پرسنل داشت. دیبا در ایران صرفا در بخش دولتی فعالیت می کرد.وی به سنت های بومی و هم چنین نیاز های جامعه شهری مدرن و اثر متقابل انسان علاقه مند بود. پروژه نیمه تمام "شهر جدید شوشتر" (1974-80) در خوزستان که وی آرشیتکت و برنامه ریز آن بود بیشترین موفقیت خود را مرهون الگوهای ساختاری و گونه های ساختمانی سنتی است که دیبا مورد استفاده قرار داده است.
وی این شیوه را جای گزین طراحی بر اساس الگوهای غربی- که مورد حمایت افراد با نفوذ و سردمداران بود_ نمود.
فرهنگسرای نیاوران
این شهر با ظرفیت جمعیتی بالغ بر 30000 نفر در راستای یک شاهراه اصلی ارتباطی طراحی شد .چهار راه ها میادین عمومی و محله های کوچک در اطراف آن شکل می گرفتند و وجود باغ ها و بازارها زندگی اجتماعی را تقویت می کرد. بناهای آجری شاعرانه دیبا معماری شاخصی را خلق می کند که زیبا و با شکوه است . دیگر کارهای شاخص وی در ایران شامل چندین ساختمان در دانشگاه جندی شاپور (1976-8) است.اما بنایی که شاید شناخته شده ترین اثر وی باشد موزه هنر های معاصر تهران (1976) است که با سقف های نیم هلالی اش یاد آور باد گیر های سنتی خاور میانه است .وی موسس و هم چنین اولین مدیر موزه بود.(1967-8)
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
دیبا به عنوان مشاور و برنامه ریز شهری در وزارت مسکن و توسعه شهری ایران خدمت کرد. هم چنین دفتر وی طرح جامعی برای برخی شهرها ارائه داد که از جمله آنها خرمشهر بندری مهم در خلیج فارس است.جایی که وی با طراح یونانی A.Doxias که در بخش خصوصی فعالیت می کرد همکاری کرد. وی در سال 1977 ایران را به قصد زندگی در پاریس و واشنگتن دی سی ترک کرد تا به صورت شخصی کار کند. پروژه های وی شامل طرح های خانه سازی در ویرجینیا و طرح توسعه هتل ها در اسپانیا ست. وی در سال 1977 به عنوان منتقد با دانشگاه "کرنل" همکاری کرد. دیبا به عنوان یک نقاش چندین نمایشگاه انفرادی در ایران بر پا کرد.وی هم چنین گردآورنده و واسطه فروش آثار نقاشی معاصر غرب بود
بررسی از نظر اقلیم : فرهنگسرای نیاوران به لحاظ اقلیم در موقعیت معتدل کوهستانی می باشد در این اقلیم به علت وجود بادهای شمال معماری فرهنگسرا به صورت شرق و غرب طراحی شده است. نورگیری این بنا از 4 طرف صورت می گیرد.گر چه ساختمان نیاوران به صورت قسمتهای مجزا طراحی شده و بعد در کنار هم قرار گرفته اما با بداعت های خاص طراح توانستند،ارتباطی صحیح و جستجوگر میان دو ساختمان بوجود آید. بررسی بنا : سازه این بنا از بتون مسلح می باشد .در زیبا شناختی این ساختمان طراح با ترکیبی میان بافت( بتون و سنگ ) ، فرم ( ساده هندسی ) و سنت ( سنتهای ایرانی ) توانسته ساختاری جدید از معماری سنتی و مدرن خلق نماید. ورودی : سر در ورودی این بنا، به صورت متقارن می باشد. این سر در به عنوان پیش ورودی برای دسترسی به درب اصلی فرهنگسرا می باشد. سر درفوق بر گرفته ازساختار فضای هشتی در معماری سنتی می باشد.
فرهنگسرای نیاوران
سمت راست درب ورودی اتاق نگهبانی قرار دارد. دسترسی به ساختمانهای اصلی از طریق پله ها صورت می گیرد. وجود دو عامل بعدی سکوها و شمشادهادر دو طرف پله ها عمل هدایت مخاطب به سمت ساختمان اصلی را به عهده دارد.
برای ورود به حیاط مرکزی مخاطب مقید به گذشتن از زیر قالب سنتی که به شکل سر در ورودی است می باشد.
فرهنگسرای نیاوران
حیاط مرکزی یکی دیگر از نمودهای سنتی است که در این بنا استفاده شده است. این قسمت دارای دو آب نما و دو باغچه می باشد و تمامی دربهای مختلف ساختمان به سمت حیای مرکزی باز می شود.
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
در حقیقت ساختمان فرهنگسرا از کنار هم نشستن احجام کامل و منفرد به وجود آمده است، این احجام در یکدیگر حل نشده اند تا کل واحدی را بسازند، بلکه در کنار هم نشسته اند
فرهنگسرای نیاوران در سال 1356 ، با مساحت 25000 مترمربع ساخته و افتتاح شد. کامران دیبا معمار و طراح فضای فرهنگسرا بوده که هم زمان موزه هنرهای معاصر و پارک شفق را نیز طراحی و اجرا کرده است . ساختمان فرهنگسرای نیاوران در بخش جنوب غربی بستر طرح واقع شده و ترکیبی از اجزاء مختلف است که به گرد حیاط مربع شکلی انتظام یافته اند و حجم نعلی شکلی دارد. حجم کلی بنا با با ارتفاعی حدود 2 طبقه دیده می شود و تمامی اجزاء محموعه دارای ارتفاع تقریبا یکسانی هستند. ضخامت حجم ساختمان در همه جا یکسان نیست، به این دلیل حجم را نیمه منظم و گوناگون می یابیم. در حقیقت ساختمان فرهنگسرا از کنار هم نشستن احجام کامل و منفرد به وجود آمده است، این احجام در یکدیگر حل نشده اند تا کل واحدی را بسازند، بلکه در کنار هم نشسته اند، در بعضی مواقع گویی احجام با هم برخورد کرده اند و مجموعه ای را فراهم ساخته اند. تفاوت طراحی نما در آن ها نیز به گونه گونی و استقلال آنها از یکدیگر کمک می کند. این گونه گونی و تنوع، فرهنگسرا را نه به شکل یک بنا، که به صورت مجموعه ای از بناها و حیاط آن را به صورت مرکز محله ای کوچک جلوه می دهد.
فرهنگسرای نیاوران
در حیاط مرکزی دو ساختمان مشاهده می شود : سمت چپ ( ساختمان شماره 1) که شامل 2 طبقه می باشد: طبقه اول سالن آمفی تئاتر که بعنوان سالن سینما از آن استفاده می شود. آمفی تئاتر : سالن آمفی تئاتر شامل سه قسمت اصلی است. پذیرش خروجی ها سن اصلی این مکان دارای یک ورودی یا سراسرست که یک حسن برای آن تلقی می گردد.زیرا افرادی که می خواهند به بیرون از آمفی تئاتر بروند ابتدا به یک هال انتظار وارد شده و سپس به محیط بیرون هدایت می شوند . اتاق پروژکتور سالن مجهز به دیوارها و سقفهای مقاوم در برابر آتش سوزی می باشد و یک اتاق برای برق اضطراری و ترانسفورماتور در زیر آریتوریم طراحی شده است.طول سن آمفی تئاتر تقریبا" دو برابر عرض است واز شیب طبیعی زمین برای شیب آمفی تئاتر استفاده شده است . طبقه دوم : اتاق رئیس و معاونین سمت راست ( ساختمان شماره 2) بوسیله چند پله به طرف در ورودی نگارخانه و بخش اداری می رسد.
فرهنگسرای نیاوران
ورودی :
سر در ورودی این بنا، به صورت متقارن می باشد. این سر در به عنوان پیش ورودی برای دسترسی به درب اصلی فرهنگسرا می باشد. سر درفوق بر گرفته ازساختار فضای هشتی در معماری سنتی می باشد. سمت راست درب ورودی اتاق نگهبانی قرار دارد. دسترسی به ساختمانهای اصلی از طریق پله ها صورت می گیرد. وجود دو عامل بعدی سکوها و شمشادهادر دو طرف پله ها عمل هدایت مخاطب به سمت ساختمان اصلی را به عهده دارد.
برای ورود به حیاط مرکزی مخاطب مقید به گذشتن از زیر قالب سنتی که به شکل سر در ورودی است می باشد.
بررسی از نظر اقلیم :
فرهنگسرای نیاوران به لحاظ اقلیم در موقعیت معتدل کوهستانی می باشد در این اقلیم به علت وجود بادهای شمال معماری فرهنگسرا به صورت شرق و غرب طراحی شده است.
نورگیری این بنا از 4 طرف صورت می گیرد.گر چه ساختمان نیاوران به صورت قسمتهای مجزا طراحی شده و بعد در کنار هم قرار گرفته اما با بداعت های خاص طراح توانستند،ارتباطی صحیح و جستجوگر میان دو ساختمان بوجود آید.
فرهنگسرای نیاوران
حیاط مرکزی
یکی دیگر از نمودهای سنتی است که در این بنا استفاده شده است. این قسمت دارای دو آب نما و دو باغچه می باشد و تمامی دربهای مختلف ساختمان به سمت حیای مرکزی باز می شود.
فرهنگسرای نیاوران
نگارخانه : از حیاط مرکزی بوسیله چند پله به طرف در ورودی نگارخانه هدایت می شویم.
قبل از ورود به نگارخانه یک هشتی وجود دارد که هم به رستوران و هم به کتابخانه راه دارد. برای ورود به نگارخانه از یک راهروی چرخشی ، هدایت کننده به طرف جلو استفاده شده که ازآن به عنوان بخشی از نگارخانه استفاده می شود و فضای مفیدی نیز برای نگارخانه ایجاد کرده است .ساختار چرخشی راهرو باعث شده تا فاصله راهرو تا قسمت اداری کمتر احساس گردد. نگارخانه از 5 نیم طبقه تشکیل شده که از 3 نیم طبقه آن به عنوان سالن اصلی استفاده می شود. بخش اداری : بخش فوق از 3 طبقه مجزا تشکیل شده است. طبقه همکف : شامل اتاق تایپیستها و طبقه دوم و سوم ، شامل بخشهای مالی، اداری، موسیقی، کامپیوتر و مدیریتهای فرهنگسرا و مشاورین می باشد که همگی توسط پارتیشنهای شیشه ای از هم جدا شده است . لازم به تذکر است که قسمت اداری به قسمتهای دیگر فرهنگسرا اشراف ندارد.
فرهنگسرای نیاوران
رستوران : فضای رستوران در دو طبقه پیش بینی شده که دسترسی به آن از سه بخش ساختمان امکان پذیر می باشد: 1- حیاط مرکزی 2- ورودی نگارخانه 3- کتابخانه سالن گوشه : سالن فوق در انتهای حیاط مرکزی و بین دو ساختمان قرار گرفته به طوری که ،توانستند این دو ساختمان را به هم متصل کند. این سالن جهت برگزاری فعالیتهای گوناگون هنری آماده سازی شده است. کتابخانه : فضای کتابخانه شامل : 1- ورودی 2- هال ورودی 3- قسمت کاتالوگ 4- مراجعه و تحویل 5- مخزن کتاب 6- سالن مطالعه آرایش داخلی این مجموعه به نحوی است که خوانندگان می توانند به آنچه می خواهند دست پیدا کنند و احساس آرامش بنمایند. کتابخانه شامل کتابهای تخصصی هنر بوده و برای استفاده هنرجویان و اساتید هنر می باشد .
فرهنگسرای نیاوران
بررسی بنا : سازه این بنا از بتون مسلح می باشد .در زیبا شناختی این ساختمان طراح با ترکیبی میان بافت( بتون و سنگ ) ، فرم ( ساده هندسی ) و سنت ( سنتهای ایرانی ) توانسته ساختاری جدید از معماری سنتی و مدرن خلق نماید.
فرهنگسرای نیاوران
آمفی تئاتر :
سالن آمفی تئاتر شامل سه قسمت اصلی است.
پذیرش
خروجی ها
سن اصلی
این مکان دارای یک ورودی یا سراسرست که یک حسن برای آن تلقی می گردد.زیرا افرادی که می خواهند به بیرون از آمفی تئاتر بروند ابتدا به یک هال انتظار وارد شده و سپس به محیط بیرون هدایت می شوند .
اتاق پروژکتور سالن مجهز به دیوارها و سقفهای مقاوم در برابر آتش سوزی می باشد و یک اتاق برای برق اضطراری و ترانسفورماتور در زیر آریتوریم طراحی شده است.طول سن آمفی تئاتر تقریبا" دو برابر عرض است واز شیب طبیعی زمین برای شیب آمفی تئاتر استفاده شده است .
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای نیاوران
منبع
روزنامه ایران
سایت کافه دیزاین