عنوان:
تکنیکها و روش های افزایش خلاقیت
مقدمه
آرامش زندگی در گرو برآوردن نیازهاست. نیازها به طور کلی به 5 گروه تقسیم می شوند:
نیازهای فیزیولوژیکی ، نیاز به امنیت ، نیازهای اجتماعی ، نیاز به احترام ، نیاز به خودیابی که بترتیب نیازهای اول نیازهای رده پایین و نیازهای آخری نیازهای رده بالا به حساب آمده و نیاز به خودیابی حد بالای نیازهاست.
برآورده شدن مناسب نیازها شرط لازم برای بوجود آمدن آمال و آرزوهاست. به عنوان مثال یک فرد گرسنه و آواره هرگز به فکر پرواز بر فراز کوهها نخواهد افتاد. بسیاری نیز معتقدند که خلاقیت در نیاز متولد می شود همانگونه که بسیاری از اختراعات بزرگ نه محصول تعریف مشکلی خاص بلکه برای برآورن نیازی خاص به وجود آمده اند.
خلاقیت : به کار گیری توانایی های ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید .
لزوم پرورش خلاقیت در دوران کودکی
توصیف خلاقیت و اثر محیطی
برای خلاقیت توصیفهای مختلفی مانند: قدرت ایجاد ترکیبها و هماهنگیهای نو- توان راه حل یابی نو برای مسایل- و سر انجام، هنر استفاده از هوش را می توان بیان کرد و این هنر نیز مانند هر هنر دیگری بهتر است از دوران کودکی آموخته شود تا نهادینه شود. ضمناً بر اساس این توصیف نمی توان باهوش بودن را الزاماً با خلاق بودن همراه دانست .
در روشهای کلاسیک برای پرورش خلاقیت نسل فردا، آموزشهایی کارشناسی که بیشتر در قالب فعالیتهای هنری (نقاشی- ادبیات- تئاتر ….) و یا کاردستی (ساخت لوازم تزئینی- فنی و علمی …) است به کودکان داده می شود که می تواند مفید واقع گردد، اما آیا این کافیست؟
پرورش خلاقیت( چرا؟ – مزایا؟):
صرف نظر از نوعی خلاقیت که جنبه ناخودآگاه و اتفاقی دارد، خلاقیت را می توان مترادف با قدرت تفکر بهتر دانست که اکتسابی است و مستقل از هر نوع توصیف برای خلاقیت، بطور کلی می دانیم کودکی که تفکر بهتر و خلاق تری دارد در تحصیل و کار و زندگی موفقتر خواهد شد، و حتی تربیت او نیز می تواند راحت تر باشد،چون قدرت تفکر بهتری دارد و قدرت تمیز خوب و بد مسیر زندگی را بهتر و زودتر بدست میآورد.
پرورش خلاقیت ( چطور؟- روشها؟):
حداقل کار مهم و زیربنایی که مطابق روشهای اندیشه گرا برای پرورش خلاقیت کودکان می توان انجام داد بسیار ساده و بی هزینه است، و آن توجه خاص به سئولات و پرسشهای کودکان و همچنین تشویق او به طرح پرسشهای بیشتر در باره موضوعات مختلف است. پرسش، کلید آغاز فرایند تفکر در مغز کودکان و بزرگسالان است. کودکان از همان هنگامی که سخن گفتن را آغاز می کنند، طرح پرسشهایی را نیز آغاز می کنند که این موضوع نشانگر تمایل ذاتی آنان به آغاز یادگیری و تمرین تفکر است. این پرسشها در ابتدا بر مبنای کلماتی مانند کجا؟ شکل می گیرند و سپس پرسشهایی بر مبنای کلمات چرا؟ و چطور؟ نیز به آنها اضافه می شود. ( این پرسشگری معمولاً در کودکان باهوش زیادتر است)
خصوصیات افراد بسیار خلاق
از مطالعه افراد بسیار خلاق موارد زیر نتیجه شده است. البته این خصوصیات شخصیتی آنهاست نه اینکه با اینگونه رفتارها، انسان بتواند به خلاقیت برسد:
تمایل به تعریف و تمجید از خود دارند
اشخاص خلاق مخصوصاً خواهان قبول پیچیدگی و حتی بی نظمی در دریافتهای خود هستند بدون آنکه نگران آشفتگی ناشی از این امر باشند. این بدان معنی نیست که آنان فی نفسه بی نظمی را دوست دارند بلکه پرمایگی موجود در بی نظمی را به کم مایگی نظم ترجیح می دهند. تمایل دارند نزد دیگران به داشتن نظرات تند و احمقانه شهرت داشته باشند
سایر روش های پرورش خلاقیت
در حقیقت پس از پرورش شخصیت خلاق باید فرد را به سوی آمادگی برای پذیرش نقشهای تخصصی در قالبهای گوناگون نظیر نقاشی، طراحی، نویسندگی، شاعری، موسیقی، کارگردانی و … هدایت کرد. آنچه تحت عنوان سایر روشها نام میبریم فعالیتهاییاند که به پرورش خلاقیت تصویری، خلاقیت کلامی، خلاقیت حرکتی و خلاقیت مکانیکی یاری رسانند.
خلاقیت تجسمی
نقاشی
خلاقیت کلامی
نویسندگی
قصه گویی
خلاقیت موسیقیایی
خلاقیت حرکتی
بازی
نمایش و تئاتر
خلاقیت مکانیکی
کاردستی
نتیجه گیری
مسئله اینکه خلاقیت ذاتی است یا اکتسابی، موضوع ای نیست که این روزها ضرورت بحث بر سر آن در میان باشد. دنیای امروز تلاش میکند خلاقیت و مباحث مرتبط با آن را، چه در زمینههای روان شناسی و علوم تربیتی و چه در زمینههای مدیریت و کسب و کار، به درستی بشناسد و ابعاد مختلف آن را توسعه دهد.
نتیجه کلی که از این مقاله می شود گرفت، برای آن که بتوانیم خلاق باشیم، باید ابتدا معنی و مفهوم خلاقیت را به درستی بشناسیم و بتوانیم بین خلاقیت، هوش، دانش و مهارت تفاوت قائل شویم. دانستن این که ساختار ذهن چیست و چگونه در فرآیند شکل گیری تفکر خلاق تاثیر میگذارد، با این که ممکن است مستقیماً روی افزایش خلاقیت فرد اثر نگذارد، بدون تردید باعث میشود که نگاه فرد به روشها و تکنیکهایی که برای افزایش خلاقیت مطرح میشوند تغییر کند.