بسم الله الرحمن الرحیم
تربیت قرآنی
اهمّیّت ونقش تربیت در زندگی :
1.یکی از اهداف بعثت پیامبران :
– هوالذی بعث فی الامیین رسولا منهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب والحکمه (سوره جمعه -2)
– (( انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق ))
اهمّیّت ونقش تربیت در زندگی :
2.فلاح و رستگاری ، نتیجه ی تزکیه ی
نفس از آلودگی ها :
قد افلح من زکیها و قد خاب من دسیها
(سوره شمس -9و10)
اهمّیّت ونقش تربیت در زندگی :
3.افزایش موهبت های الهی :
ولو ان اهل القری آمنوا واتّقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء والارض (اعراف – 96 )
امام صادق (علیه السلام ) :
حسن الخلق یزید فی الرّزق
اهمّیّت ونقش تربیت در زندگی :
4.از بین بردن کینه ها ،نفرت ها و دشمنی ها :
ادفع بالتی هی احسن فاذا الذی
بینک و بینه عداوه کانّه ولی حمیم
( فصلت -34 )
اهمّیّت ونقش تربیت در زندگی
5.بر قراری ارتباط موثر با دیگران :
فبما رحمه من الله لنت لهم و لو کنت فظاً غلیظ القلب
.
لا نفضوا من حولک فاعف عنهم واستغفرلهم و شاورهم فی الامر
(آل عمران – 159)
اهمّیّت ونقش تربیت در زندگی
6.حیات طیبه (زندگی پاکیزه ) :
من عمل صالحا من ذکر او انثی و
هو مو من فلنحیینه حیوًه طیبّه
(نحل – 97 )
اصول مسائل تربیتی
1.مسائل تربیتی در ارتباط با خویش :
اخلاص – خودباوری – عزت نفس – بردباری
2. 1.مسائل تربیتی در ارتباط با دیگران :
محبت – خوش اخلاقی – تواضع – همدردی – ایثار
3. 1.مسائل تربیتی در ارتباط با خداوند :
شکرگزاری – رضا و تسلیم
4. 1.مسائل تربیتی در ارتباط با جهان آفرینش و طبیعت :
حفظ محیط زیست – حقوق حیوانات
تحقیق ، بررسی و تطبیق :
1. عباد الرحمن ——— سوره فرقان ار آیه 63 تا 76
2.مومنون ——— سوره ی مومنون از آیه 1 تا 11
3.اولوالباب ——— سوره ی رعد از آیه 19 تا 25
4.سفارش های لقمان حکیم — سوره ی لقمان از آیه 12 تا 19
5.حکمت— سوره ی اسراء از آیه 22 تا 39
تحقیق ، بررسی و تطبیق :
6.محّرمات —– سوره ی انعام از آیه 151 تا 153
7. متقین —– سوره ی آل عمران از آیه 133 تا 136
8.متقین – نهج البلاغه ، خطبه ی 193 – اوصاف متقین
9.سفارش های اخلاقی امام علی (علیه السلام ) به امام مجتبی (علیه السلام ) —- نهج البلاغه – نامه ی 31
10.اخلاق معاشرت (ارتباط موثر)
تحقیق ، بررسی و تطبیق :
11.تکبر و تواضع
12 .آداب دانشجویی
13 خودباوری ، عزت نفس و اعتماد به نفس
14 .راه های مقابله با خشم (خود و دیگران )
15 . حرص و قناعت
16.حسادت
17.خودپسندی
18.توکل
تحقیق ، بررسی و تطبیق :
19.بخل و سخاوت
20.عجله و شتاب
21.صبر و شکیبایی.
22.ظن وگمان
23.رزق و روزی
24.ربا و ربا خواری
25.رشوه
26.دوست و دوست یابی
27.شهوت پرستی و عفت و پاک دامنی
پیوند مسائل تربیتی با یکدیگر
امام حسن عسگری (علیه السلام ) :
جعلت الخبائث کلها فی بیت
و جعل مفتاحها الکذب
(بحارالانوار ، جلد 69 ، ص 263)
پیوند مسائل تربیتی با یکدیگر
امام صادق (علیه السلام ) :
ان خصال المکارم بعضها مقید ببعض :
صدق الحدیث و صدق الباس (مقاومت در میدان جنگ ) و اعطاء السائل والمکافات بالصنایع (پاداش نیکی به نیکی ) واداء الامانه وصله الرحم والتودد الی الجار و الصاحب و قری الضیف
(پذیرایی شایسته از میهمان )وراسهن الحیاء.
(بحارالانوار ،جلد 66، ص375)
نقش استاد و راهنما
طی این مرحله بی همرهی خضر مکن
ظلمات است بترس از خطر گمراهی
قرآن کریم :
فاسئلوا اهل الذکر ان کنتم لا تعلمون
(انبیاء – آیه ی 7)
امام سجاد (علیه السلام ) :
هلک من لیس له حکیم یرشده
(بحارالانوار ،جلد 75،ص159)
نقش استاد و راهنما
امام علی (علیه السلام ):
ایها الناس استصبحوا من شعله مصباح واعظ متعظ
(نهج البلاغه – خطبه 105)
به نصیحت آدمی شونه به خویشتن که سعدی
هم از آدمی شنیده است بیان آدمیّت
نقش زمینه ها درتربیت صحیح
1.محیط پاک
وجاوز نا ببنی اسرائیل البحر فاتوا علی قوم یعکفون علی اصنام لهم قالوا یا موسی
اجعل لنا الها کما لهم آلهه قال انکم قوم تجهلون
(اعراف – 138 )
نقش زمینه ها درتربیت صحیح
2.معاشرت با دوستان خوب
ویوم یعض الظا لم علی یدیه یقول یا لیتنی
اتخذ ت مع الرسول سبیلا یا ویلتی لیتنی لم اتخذ فلانا خلیلا لقد ا ضلّنی عن الذکر بعد اذ جاء نی
و کان الشیطان للا نسان خذولا
(فرقا ن – 27 تا 29)
نقش زمینه ها درتربیت صحیح
فی جنات یتسائلون عن المجرمین (:)
ما سلککم فی سقر (؟)
قالوا لم نک من المصلّین
ولم نک نطعم المسکین
وکنا نخوض مع الخائضین
وکنا نکذب بیوم الدین
نقش زمینه ها درتربیت صحیح
امام علی (علیه السلام ) :
مجالسه الا شرار تورث سوء الظنّ بالاخیار
(بحار ، ج 71،ص 197)
منشین با بدان که صحبت بد
گر چه پاکی ، تورا پلید کند
آفتاب ارچه روشن است اورا
پاره ای ابر ،ناپدید کند
(حکیم سنایی غزنوی)
نقش زمینه ها درتربیت صحیح
3. تربیت خانوادگی ووراثت
یا ایها الذین آمنوا قوا انفسکم
واهلیکم نارا وقودها الناس والحجاره
(تحریم ،6)
رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) :
کل مولد یولد علی الفطره حتی یکون ابواه هما اللّذان یهودانه و ینصّرانه
(مجع البیان – سوره ی روم – آیه 30)
نقش زمینه ها درتربیت صحیح
4.علم و آگاهی
قل هل یستوی الاعمی والبصیرام
هل تستوی الظلمات والنور (؟) (رعد — 16)
هل یستوی الذین یعلمون و الذین لایعلمون (!)
(زمر -9)
انما یخشی الله من عباده العلماء (فاطر – 28 )
وقا لوا لو کنا نسمع او نعقل ما کنا فی اصحاب السعیر
(ملک – 10)
نقش زمینه ها درتربیت صحیح
امام علی (علیه السلام ) :
ثمره العقل مداراه الناس (غررالحکم )
لا تری الجاهل الا مفرطا او مفرّ طا
(نهج البلاغه – کلمات قصار — ش 70 )
نقش زمینه ها درتربیت صحیح
5.تغذیه و اخلاق
یا ایهاالرّسل کلوا من الطیبات و اعملوا صالحا
(مومنون – 51 )
اولئک الّذین لم یرد الله ان یطهّر قلوبهم …. سمّا عون للکذب ا کاّ لون للسّحت
(مائده – 41و42)
نقش زمینه ها درتربیت صحیح
انما یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوه
والبغضاء فی الخمر والمیسر
(مائده – 91)
رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) :
من احب ان یستجاب دعا وه فلیطیب مطعمه و مکسبه
(بحار ، ج 90 ، ص 373 )
گام های عملی برای تهذیب نفس
1.توبه
2.مشارطه
3.مراقبه
4.محاسبه
5.معاتبه و معاقبه (سرزنش وکیفر دادن )
6.اخلاص در نیت وپرهیز از ریا و خودنمایی
نشانه های ریاکار :
امام علی (علیه السلام ) :
للمرائی اربع علامات :
یکسل اذا کان وحده
وینشط اذا کان فی الناس
ویزید فی العمل اذا اثنی علیه
وینقض منه اذا لم یثنی علیه
(میزان الحکمه ، ج 2،ص1020 )
گام های عملی برای تهذیب نفس
7.حفظ زبان
رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) :
لایستقیم ایمان عبد حتی یستقیم قلبه
و لا یستقیم قلبه حتی یستقیم لسانه
(بحار،ج68 ، ص 287 )
الجمال فی اللسان
(بحار ،ج74 ، ص141)
گام های عملی برای تهذیب نفس
امام علی (علیه السلام ) :
من کثر کلامه ،کثر خطا وه
و من کثر خطاوه ،قلّ ورعه
ومن قل ورعه مات قلبه
ومن مات قلبه دخل النار
(نهج البلاغه ، کلمات قصار ،ش 349)
گام های عملی برای تهذیب نفس
8.خودشناسی
رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) :
من عرف نفسه فقد عرف ربّه
امام علی (علیه السلام ) :
جهل المرء بعیوبه من اکبر ذ نوبه
(بحار ، ج74 ، ص 419)
گام های عملی برای تهذیب نفس
9.عبودیّت ونیایش
واقم الصلوه ان الصلوه تنهی عن الفحشاء و المنکر
(عنکبوت ، 45 )
یا ایها الذین آمنوا استعینو ا بالصبر
و الصلوه ان الله مع الصابرین
(بقره ، 153 )
گام های عملی برای تهذیب نفس
10.یاد خدا
الذین آمنوا و تطمئن قلوبهم بذ کر الله
الا بذکر الله تطمئن القلوب (رعد،28)
ومن اعرض عن ذکری فان له معیشه ضنکا
(طه ،124)
رجال لاتلهیهم تجاره ولا بیع عن ذکرالله
(نور،37)
عوامل رفتار های اجتماعی
بر اساس سطح تحول شخصیت
بر اساس سطح تحول هوشی
بر اساس ارزش های فرهنگی
سطح تحول شخصیت
نیازهای فردی :
خود شکوفایی – خود باوری- رشد و تکامل و تعالی – مودت و رحمت
نیازهای اجتماعی :
امنیت روانی – نیاز به تعلق داشتن به دیگران- تشویق و تحسین
سطح نیازهای بدنی :
آب و غذا – جفت – دمای مناسب – نیاز به امنیت (حفظ و حراست بدن ) – نیازجنسی
تحول شخصیت (رویکرد دینی )
نفس مطمئنه :
تسلط کامل عقل و خرد بر تمایلات نفسانی
نفس لوامه (سرزنش گر – وجدان )
رشد نسبی عقل
نفس اماره : ضعف عقل و لذت طلبی
سطح تحول هوشی
مراحل مختلف رشد هوش :
مر حله ی اول : دوره ی حسی – حر کتی (تولد تا 2 سالگی )
مر حله ی دوم : دوره ی منطق عینی (3 تا 11 سالگی )
مر حله ی سوم : دوره ی منطق انتزاعی (12 سالگی به بعد)
بهره ی هوشی فرد :
ارزش های فر هنگی
نگرش (( سر بار )) به دختر !
نگرش ((رفع مشکل پسر)) با ازدواج !
نگرش ارتباط آزاد بین دختر و پسر !
(= تزلزل بنیان خانواده)
انواع بر خورد های بین دختر و پسر
برخوردمبتنی برشرم افراطی
برخورد دستپاچه وهیجان زده
برخوردخشک ومحدود
برخوردمبتنی برپرخاشگری
انواع بر خورد های بین دختر و پسر
برخوردهای غیرعادی وناپخته
روابط پنهانی
افراط درمعاشرت(=میهمانی ها-جشن تولدها –مراسم ورزشی –مسافرتها…)
برخوردمبتنی برشناخت واحترام متقابل
وضع مطلوب درروابط دختروپسر
شناخت واقعیت های جنس مخالف
اجتناب ازخیال بافی وتصوررویایی درموردجنس مخالف
غلبه برترس –دلهره-هیجان وهرگونه احساس منفی نسبت به جنس مخالف
حفظ خونسردی وصلابت شخصیت به هنگام برخوردباجنس مخالف
وضع مطلوب درروابط دختروپسر
فقدان روابط پنهانی باجنس مخالف ومشورت باوالدین
برخوردمبتنی براحترام بامراعات حدودشرعی درموردمحرم ونامحرم-حلال وحرام.
اجتناب ازبرقراری روابط صمیمانه باجنس مخالف قبل ازعقدشرعی
نداشتن رفتارسبک-خودنمایی وجلب توجه جنس مخالف
قرآن کریم:
الخبیثات للخبیثین والخبیثون للخبیثات
والطیبات للطیبین والطیبون للطیبات
(سوره ی نور-آیه ی26)
پایان