تحلیل خانه ی بوردو ؛ رم کولهاس
گروه طراحی- مساحت- موقعیت
معماران: OMA / Rem Koolhaas
مکان: بوردو ، فرانسه
تیم: Jeanne Gang, Julien Monfort, Bill Price, Jeroen Thomas, Vincent Costes, Chris Dondorp, Erik Schotte, Yo Yamagata, Oliver Schütte
مساحت: 500 متر مربع
سال پروژه: 1994 – 1998
مهندسان: ARUP ، سیسیل بالموند
معرفی پروژه
خانه ی بوردو به صورت منفرد بر فراز یک تپه ی انباشته از درختان جنگلی، در جنوب شرقی شهر بوردو فرانسه واقع شده و دید مناسبی به دورنمای شهر و حاشیه ی رودخانه ی گارونه دارد.
پروژه ی بوردو به سفارش شخصی که در یک حادثه ی رانندگی مجروح شده و از صندلی چرخ دار استفاده می کند ساخته شده است.
Maison à Bordeaux یک اقامتگاه خصوصی سه طبقه در تپه ای شبیه دماغه و مشرف به بوردو است. سطح پایین مجموعه ای از غارهای تراشیده شده از تپه است که برای صمیمی ترین زندگی خانواده طراحی شده است.
به همین دلیل یک بالابر نسبتا بزرگ وظیفه ی انتقال و حرکت افراد در بین سطوح مختلف خانه را بر عهده دارد. این بالابر علاوه بر آن که به عنوان یک محیط کار طراحی شده، در امتداد قفسه ی بزرگی از کتاب به بالا و پایین در حرکت خواهد بود.
سبک بنا، بررسی سلسه مراتب پروژه
سلسه مراتب عملکردی در این پروژه به این شکل است که از معبر منتهی به حیاط و درب ورودی در زیر دیوار محوطه قرار دارد و با رمپی که به صورت مصنوع طراحی شده در حیاط به تراز همکف پروژه خواهد رسید .
درب ورود و مسیری که در امتداد آن طراحی شده ، جهان خارج را از محیط داخل جداکرده است، محیط داخل به شکلی دقیق، با ابعاد هندسی و به واسطه ی ذهن انسان طراحی شده و در مقابل آن، جهان خارج بی نظم و بدون قاعده ای یکپارچه به صورت طبیعی خلق شده است .
این اختلاف و تضاد را به صورت مشابه در ساختمان های نئوکلاسیک قرن هجدهم نیز می توان مشاهده کردو به این ترتیب مخاطب پروژه همواره در فضایی مملو از نور خورشید و شفافیت بصری مناسبی رو به جهان خارج مواجه خواهد شد.
فضا و ساختار پروژه کولهاس به گونه ای است که به واسطه ی تفکرات و ایده های مطرح شده ی لوکوربوزیه، توانسته است تا با رویکردی متفاوت فضای سیالی را در تراز همکف و محیط پیرامون خود به نمایش بگذارد .
در پروژه ی فارنزورث میس ون دروهه نیز ویژگی مثبت آن سطح و بام مسطح خانه از زمین است، کولهاس نیز همین رویکرد را به شکلی متفاوت و همسو با اندیشه های لوکوربوزیه، و البته بدون طراحی پیلوت در پروژه ی خود دخیل کرده است .
ورودی مجموعه
بررسی سقف، مصالح و ساختار
در نگاه نخست به نظر می رسد جعبه ی بتنی صلب به طرف پایین فشار داده می شود تا سقف همانند یک بالن به سمت آسمان پرواز نکند!در واقع سقف به وسیله ی تکیه گاه بزرگی به شکل یک تیر آهن در امتداد خود و لنگری که وزن سقف در جهت دیگربه خودگرفته است پایدار ومستحکم در جای خود قرارگرفته است .
معمار در این میان ترفند های بسیاری را به کاربرده است تا احساسی از شفافیت و سبکی در خانه ارائه کند و این احساس را تنها با حذف جلوه ی ظاهری سازه در پروژه خود برقرار کرده است .
طبقه همکف در سطح باغ یک اتاق شیشه ای – نیمی داخل ، نیمی بیرون – برای زندگی ؛ و طبقه فوقانی به منطقه کودکان و والدین تقسیم شده است.
قلب خانه یک سکوی آسانسور 3×3.5 متری است که آزادانه بین سه طبقه حرکت می کند ، بخشی از فضای نشیمن یا آشپزخانه می شود یا خود را به یک فضای اداری صمیمی تبدیل می کند و دسترسی به کتاب ، آثار هنری و انبار شراب را امکان پذیر می کند
دسترسی بین طبقات از طریق پله صورت می گیرد
زمان و تغییرپذیری در این پروژه را می توان بر اساس نیاز افراد در مواجهه با عملکرد های متفاوت و همچنین تعامل در جهت تغییر فصول به شیوه های مختلفی پاسخ داده شده است .
این تطبیق پذیری کارکرد فضا را می توان در اندیشه ی ایجاد " اتاق ناهارخوری تابستانه " در انتهای جداره ی غربی ساختمان در طبقه ی فوقانی و یا " اتاق ناهارخوری زمستانه " در فضای داخلی طبقه ی اول مشاهده کرد .
در نگاه آخر می توان گفت ،فرانک لوید رایت تلاش داشت تا مفاهیم بی شماری از قبیل واقع بینی، طبیعت محور بودن معماری، توجه به جوهره ی زندگی و تعاملات اجتماعی و همچنین بی آلایش بودن معماری بومی را ترویج دهد .
در حالی که رم کولهاس در مقابل خلق یک بیان شخصی از معماری، ساختگی بودن را (در مقابل طبیعت محور بودن) ، تضاد و پیچیدگی را همسو با اندیشه ی زبان معاصر در معماری ترویج و گسترش داد.
ساختمان بوردوی رم کولهاس نیز اثری است که آگاهانه با واژگون ساختن قوانین و انتظارات مخاطب خود در جهت ارائه ی این اندیشه قدم بردارد . این رویکرد بیش از هر چیز به واسطه ی تلاش معمار در خلق تغییرپذیری در فضای معماری، مهارت او در جهت ساختن نگرشی متفاوت به جهان پیرامون و نیز امکان بروز آن به وسیله ی هنر مصنوع معماری شکل گرفته است
ترکیب مواد بر دوگانگی مکرر تاکید می کند: سیمان شیشه و آلومینیوم را در تضاد قرار داده و با فولاد مخلوط می شود و ابهام ساختاری جذابی ایجاد می کند.
http://etoood.com/NewsShow.aspx?nw=2152
https://divisare.com/projects/302583-oma-maison-a-bordeaux
https://en.wikiarquitectura.com/building/house-in-bordeaux/
https://www.archdaily.com/120340/dutch-house-rem-koolhaas
https://archello.com/story/42457/attachments/photos-videos