داستان شلوار جین همان شلوار لی خودمان
واژه جین یا جینزJeans از واژه فرانسوی bleu de Gênes به معنی (آبی ازجنوای ایتالیا) آمده است. جین نام نوعی پارچه کتانی با بافت راه راه و ضخیم و زبر است که به پارچه دِنیم یاDenim نیز شناخته می شود. اگرچه همه گونه لباس از جنس جین وجود دارد، ولی پارچه جین عمدتا برای دوخت شلوار به کار می رود.
لی، یک برند محبوب شلوار جین است و شلوار جین و شلوار لی در پارچه و دوخت هیچ فرقی ندارند، بلکه فقط به علت محبوبیت بسیار شرکت لی این نام هم در کنار شلوار جین بکار برده می شود.
شلوار جین چه فرقی با شلوار لی دارد؟
چرا پارچه جین آبی رنگ بود؟
در اواخر قرن نونزدهم قبل از ابداع رنگ های مصنوعی از رنگ های گیاهی طبیعی برای رنگ کردن پارچه ها استفاده می شد. از آنجا که رنگ نیلی به دلیل تیرگی دیرتر کثیف می شد و برای لباس های کار نیز انتخاب بهتری بود، مهم ترین و پرطرف دارترین رنگ در میان مردم بود.
کارگران معادن طلای کالیفرنیا و کارگران مزارع به علت سختی و فیزیکی بودن کارشان، لباس هایی با دوام و محکم نیاز داشتند و بسیاری از آنها خیلی زودتر از اینکه مجبور باشند شلوارهایشان را وصله بزنند آنها را دور می انداختند.
دهه 1850 و کارگران کالیفرنیا
خیاطی به نام ژاکوب دیویس که متوجه این قضیه شده بود به ایده ای برای حل این مشکل رسید. ایده ژاکوب دیویس این بود که نقاط تحت فشار شلوار مانند گوشه های جیب ها و پایین زیپ را با پَرچ های فلزی محکم کند.
در پی استقبال شدید مردم از این مدل شلوارها، ژاکوب نگران شد که شاید کسی این ایده ماهرانه اش را بدزدد؛ بنابراین تصمیم گرفت حق امتیاز این کار را به نام خودش ثبت کند. اما از آنجایی که ژاکوب پول لازم برای کار های اداری لازم را نداشت؛ به عنوان شریک تجاری به سراغ شخصی به نام لوای استراوس رفت.
استراوس که یک تاجر خبره بود با دیدن این محصول جدید بلافاصله پیشنهاد ژاکوب را پذیرفت. در بیستم ماه مه سال ۱۸۷۳، این دو نفر حق امتیازی جین را در آمریکا به نام خود ثبت کردند. این تاریخ امروزه به عنوان تاریخ تولد رسمی جین آبی شناخته شده است.
البته این دو نفر با توجه با استقامت پارچه کتان جین که مناسب برای شلوار های کار بود، تصمیم گرفتند شلوار های پرچ دار خود را با استفاد از این نوع پارچه تولید کنند و اینگونه بود که اولین شلوار های جین وارد بازار شد.
پارچه های کتان برای دوخت این شلوار ها از یکی از معروفترین کارخانه های پارچه سازی منچستر تامین می شد. در مدت زمانی کوتاه، تمام کارگران ازاین شلوار های جدید استفاده می کردند.
اشتراوس و دیویس بعد از آن شرکت لیوایز را تاسیس کردند و حق انحصاری تولید جین را به مدت حدود ۳۵ سال در دست داشتند، اما با پایان این دوره بسیاری از کارخانجات تولید پوشاک و برند های معروف هم وارد بازار شدند که مشهور ترین آن ها شرکت لی است که بسیاری در ایران شلوار جین را با این نام می شناسند.
آنها تا سال ۱۸۷۵ به تولیدات خود ادامه دادند و دو کارخانه دیگر در سانفرانسیسکو راه اندازی کردند. در سال ۱۸۹۰ این شلوار ها مدل ۵۰۱ نام گرفت که هنوز هم با این نام در بازار به فروش می رسد.
شلوار جین مدرن در دهه ۱۹۲۰ ظاهر شد، اما فروش تا حد زیادی به کارگران غرب ایالات متحده، مانند گاوچران ها، چوب بران، و کارگران راه آهن محدود شد.
در دهه 1930 گاوچران ها در اکثر فیلم های وسترن شلوار جین به پا داشتند. این کار باعث رواج شلوار های جین در آن سال ها بین مردم شد. شلوار جین لیوایز ظاهراً برای اولین بار در خلال شور و شوق مزرعه داری در دهه ۱۹۳۰ به شرق معرفی شد، زمانی که شرقی هایی که در تعطیلات به سر می بردند با نمونه هایی از شلوارهای سخت با پرچ به خانه بازگشتند.
در دهه 1940 و جنگ جهانی دوم، تولید شلوار جین کاهش یافت اما، سربازان آمریکایی وکارگران کارخانه ها شلوار جین می پوشیدند. بعد از جنگ تولید کننده های معروف پوشاک مانند لی، شروع به رقابت با لیوایز برای در دست گرفتن بازار جهانی کردند.
در دهه 1950 تنوع و مدل انواع شلوار جین بسیار کم بود، شلوار های جین برعکس امروز بسیار گشاد دوخته می شدند و زیپ شلوار های جین مردان در جلوی شلوار و زیپ شوار های جین زنان در قسمت راست شلوار دوخته می شد.
اما آنچه به نظر بسیاری از متخصصان مد و پارچه شلوار جین را به یک نماد و همه گیر تبدیل کرد؛ استفاده از این نوع لباس از سوی بازیگران در برخی از فیلم ها در دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی بود؛ مانند جیمز دین در فیلم شورش بی دلیل یا مارلون براندو در فیلم وحشی.
شهرت فیلم «شورش بی دلیل» و محبوبیت شخصیت جیمز دین در این فیلم که شلوار جین به تن داشت در سال ۱۹۵۵ باعث شد تا جین به نماد روحیه ماجراجویانه و یاغی گری در بین نوجوانان و جوانان تبدیل و به سرعت همه گیر شود تا جایی که در برخی موارد صاحبان برخی رستوران ها، کافه ها و سالن های تئاتر ورود جوانان و نوجوانان جین پوش را ممنوع کرده بودند.
جیمز دین
یک محقق مطرح تاریخ لباس و پوشاک معتقد است: «طراحان لباس هالیوود تمام پسران بد فیلم ها را درون شلوار های جین در دهه ۶۰ جا می دادند و اگر شما هم در سال ۱۹۵۳، ۱۵ ساله بودید حتماً دوست داشتید که مارلون براندو شوید.»
مارلون براندو
در دهه ۱۹۶۰، هم شلوار های مردانه و هم شلوار های زنانه دارای زیپ در قسمت جلو بودند. و مدل های مختلف شلوار جین به بازار آمد. جین های گل دوزی شده و جین های رنگی.
در کشور های غیر غربی جین به عنوان سمبل فساد غرب تبدیل شده بود. در دهه ۱۹۷۰ شلوارجین بیش از همیشه طرفدار پیدا کرد. از زمانی که مردم لغت لیوایزLevi's را برای این شلوار ها به کار بردند، شرکت لوی استراوس نیز این لغت را به عنوان علامت تجاری اش ثبت کرد.
از دهه 1980 به بعد جین به لباس مد روز تبدیل شد. طراحان معروف لباس شروع به طراحی مدل های مختلف جین با مارک های اختصاصی خود کردند. فروش جین دائما رو به افزایش بود.
در دهه ۱۹۸۰، صنعت شلوار های جین تکنولوژی سنگ شویی را مورد استفاده قرار داد. یک بوتیک در نیویورک اولین فروشگاهی بود که در آن شلوار های جین شسته می شدند تا کهنه و مستعمل به نظر آیند. این ایده به زودی طرفداران بسیاری پیدا نمود.
در سال ۱۸۸۵، شلوار های جین به قیمت ۱/۵ دلار خریداری می شدند. امروزه می توان یک شلوار جین را در آمریکا به قیمت ۴۰ دلار خریداری نمود. جین های مارک های گران قیمت تا چند صد دلار و حتی تا ۱۰۰۰۰ دلار و بیشتر می توانند قیمت داشته باشند. آمریکایی ها در سال ۲۰۰۴ بیش از ۱۴ میلیارد دلار و در سال ۲۰۰۵، ۱۵ میلیارد دلار را صرف خرید پوشاک جین نمودند.
هزینه خرید شلوار های جین
یکی از گران قیمت ترین شلوارها، یک شلوار جین ۵۰۱ بود که در دهه ۱۸۸۰ تولید گشته و در سال ۲۰۰۵ توسط یک کلکسیونر ژاپنی به قیمت ۶۰/۰۰۰ دلار خریداری شد.
شلوار جین چه زمانی وارد ایران شد؟
شلوار های جین بیشتر با مارک «لی» وارد ایران می شدند و به همین دلیل شوار جین در ایران به اسم لی شناخته می شد. پوشیدن شلوار جین در کشور در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی بیشتر همه گیر تر شده و در سال هایی (بین ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۵) به مد اصلی پوشاک در کشور تبدیل شده بود.
در بیشتر آلبوم عکس های قدیمی و مجلات آن روز ها زنان و مردانی را می بینید که شلوار های جین با پاچه های گشاد ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتری که از اروپا و آمریکا به تهران وارد می شدند، به تن داشتند. شلوار هایی که برای خرید آن ها بین ۵۰ تا ۱۵۰ تومان پول پرداخت می کردند.
هم اکنون شلوار های جین تبدیل به یکی از پوشش های اصلی مردم آمریکا گشته. بنا بر آمار، در آمریکای شمالی هر فرد به صورت متوسط دارای هفت شلوار جین است. شلوار و لباس جین هر ساله تنها در آمریکا تجارتی حدود ۲۰ میلیارد دلار است و از این جهت دارای اهمیت بسیاری است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مد و پوشاک به سختی می توان لباسی را مانند شلوار جین یافت که تا این حد همه گیر شده باشد و به پای ثابت کمد لباس همه از کارگران و کارمندان گرفته تا مقامات و رئیس جمهور ها تبدیل شده باشد.
ریگان رییس جمهور سابق آمریکا
دنی میلر، نویسنده کتاب «جین آبی»، می گوید در تمام کشور هایی که او به آن ها مسافرت کرده است از فیلپین گرفته تا برزیل از بین صد نفر اولی که او از کنار آن ها گذشته است تقریباً نیمی شلوار جین به تن داشته اند. به گفته او در همه جای جهان به غیر از روستا های چین و برخی مناطق جنوب آسیا شلوار جین جزو پوشاک عادی است.
دو طرح خلاقانه با پارچه شلوارهای جین
تصویر میکروسکوپی از شلوار جین
باشگاه خبرنگاران جوان
صفحه ویکیپدیای انگلیسی و فارسی