پاورپوینت اندوکرینولوژی زایمان و بعد زایمان و شیردهی

بسم الله الرحمن الرحیم

BIRTH HORMONES
Neuroendocrinology
In labor and birth

سیستم های کنترل کننده اعمال بدن
اندوکرین:
انتقال شیمیایی به واسطه هورمونها

عصبی:
سلول به سلول بدون واسطه خونی با واسطه عصبی

عوامل موثر بر سیر لیبر و زایمان
هورمون ها Hormones
اکسی توسین و آدرنالین

نوروترنسمیترهاNeurotransmitters
نورآدرنالین ، آندورفین و سروتونین

BIRTH HORMONES
Cortisol
Prostaglandins
Progesterone
Estrogen
Relaxin
Oxytocin
Endorphin
Adrenaline and noradrenaline
Prolactin

کورتیزولCortisol
هورمون استرس

تولیدتوسط جفت

با افزایش سن بارداری، تولید بیشتر

حداکثر مقدار در زمان زایمان

کورتیزولCRH,Cortisol
CRHتوسط جفت و هیپوتالاموس
افزایش درهفته 6-8 بارداری
سبب سکون در طول بارداری و افزایش انقباضات رحمی این تناقض در عملکرد به اثرات CRHR1 آن است که درفاز زایمان عمل نمیکند
تمایل CRH به CRHH1 ……….فعال شدن CAMP………مهار تولید IP3وتثبیت Ca
در میومتر درحال زایمان ……..فعال شدن 2 پروتئین G q,i………افزایش Ca ……..IP3 انقباضات رحمی
موجب افزایش تاثیر اکسی توسین
تحریک ترشح سورفاکتانت
رسیدن ریه جنین
افزایش ترشح پروستاگلاندین در مایع آمنیون
تحریک آدرنال جنین برای ترشح استروژن
ترشح بوسیله اندورفین
مهار بوسیله استروژن و پروژسترون

پروستاگلاندینProstaglandins
2آنزیم اصلی در سنتز آن سیکلواکسیژناز 1و2……PGD2ناپایداروPGH2 این آنزیمها هدف خیلی از NSAID
PGH2……..PGF2α,PGE2,PGI2 که باعث شلی ماهیچه صاف عروق و اتساع عروق
در طول بارداری باعث شلی میومتر وباشروع زایمان انقباض رحمی
هورمون التهاب
اثرات متفاوت و عمدتا یوتروتونیک
تولید بوسیله آمنیون وکوریون
افزایش در اواخر بارداری
نازک شدن دیواره پرده ها و اجازه پاره شدن پرده ها
نرم شدن سرویکس
القای انقباضات

پروژسترونProgesterone
تجویزپروژسترون ازپیشرفت زایمان جلوگیری میکند
آنتاگونیست پروژسترونRU486 درمراحل انتهایی چرخه تخمدان باعث القا خونریزی پریود
باافت پروژسترون آماده سازی سرویکس وافزایش حساسیت میومتر به یوتروتونیک

هورمون شل کننده رحم

مقادیر بالا موجب مهار انقباضات رحم

کاهش حساسیت گیرنده ها در اواخر بارداری

استروژن
استروژن باعث القا زایمان وپروژسترون باعث مهار آن
در انسان حضور هر دو باعث حفظ سکون رحمی میشود ولی ………افزایش PR

مخالف اثر پروژسترون

تقویت انقباضات

اکسی توسین
نام: هورمون عشق
محل ساخته شدن: هیپوتالاموس
اولین یوتروتو.نیک و نانوپپتید

محل ذخیره شدن و آزادسازی: هیپوفیز خلفی
استروژن با افزایش Rاکسی توسین و پروژسترون باتجزیه رسپتور ….مهار اکسی ………حفظ سکون رحمی

اکسی توسین
نقش در سیستم باروری

در تخمک گذاری و قاعدگی
در فعالیت جنسی و ارگاسم
در حاملگی
در زایمان
در شیردهی

اکسی توسین
متعاقب ترشح در حین مقاربت
مکش اسپرم
ارگاسم و انقباضات رحم
افزایش حرکت لوله های فالوپ
افزایش دمای بدن

اکسی توسین
عوامل محرک ترشح هورمون:
تحریک نیپل
تحریک واژن
تحریک کلیتوریس
تحریک عضلات کف لگن
تحریک پرینه
تماس پوست با پوست
تماس چشمی مادر و نوزاد
گریه نوزاد

اکسی توسین
بارداری

نگه داشتن محصولات بارداری
بسته نگه داشتن سرویکس
انقباضات رحم

اکسی توسین و فاز صفر
فاز صفر با ارامش رحم و از بین رفتن انقباضات همراه است
اکسی توسین در این مرحله به میزان کم تولید و توسط کوریون صاف سریعا متابولیزه میشود
وجود انقباضات مختصر تحت تاثیر اکسی توسین سبب حفظ تونیسیته عضلات وتقویت جریان خون جفتی – رحمی میشود

اکسی توسین و فاز تعلیق و زایمان
بر هم خوردن بالانس استروژن و پروژسترون
– افزایش پروستاگلندین طبیعی بدن
– افزایش حساسیت بدن نسبت به اکسی توسین
– افزایش تعداد گیرنده اکسی توسین

پیش شرط های تاثیر اکسی توسین در زایمان

بر هم خوردن بالانس استروژن و پروژسترون

افزایش پروستاگلاندین طبیعی بدن و تغییر عملکرد مکشی سرویکس

افزایش حساسیت گیرنده نسبت به اکسی توسین

مرحله اول زایمان و اکسی توسین

تاثیر پوزیشن مادر بر ترشح اکسی توسین ایستاده(upright)↑
تاثیر پرزانتاسیون و پوزیشن جنینی بر ترشح اکسی توسین (اکسی پوت قدامی و سفالیک ↑)
تاثیر استیمولیشن یا اینداکشن بر ترشح اکسی توسین که با ااشغال گیرنده ها از طریق اکسی توسین اگزوژن موجب کاهش حساسیت اندوژن میشود↓
تاثیر ناشی از استفاده از مخدر ها ↓
تاثیر وضعیت کیسه آب بر ترشح اکسی توسین ↑
تاثیر ناشی از ترشح اکسی توسین در مرحله اول از طریق تحریک انقباضات رحمی موجب فشار عضو نمایش جنین بر روی سرویکس میشود واز طریق تحریک سرویکس افزایش اکسی توسین

نقش اکسی توسین در مرحله اول زایمان
علت ترشح: فشار عضو پرزانته روی سرویکس

تاثیر ترشح : انقباضات مداوم و منظم

نوع پرزانتاسیون و پوزیشن

وضعیت کیسه آب بر دردهای زایمانی درآمنیوتومی با اکسی توسین موثرتر بوده 44 دقیقه کوتاهتر

اکسی توسین در مرحله دوم زایمان
تاثیرپوزیشن مادر بر ترشح اکسی توسین ایستاده(upright)↑
تاثیر اپیدورال بر ترشح اکسی توسین ↓
تاثیر اپی زیاتومی بر ترشح اکسی توسین ↓
تاثیرات ناشی از ترشح اکسی توسین در مرحله دوم ….افزایش 50 برابری تعداد رسپتورها……..درزایمانهای طول کشیده
با اثر بر بافت دسیدوایی…….افزایش تحریک PG
– کشش پرینه باعث افزایش اکسی توسین ←حفظ یا تشدید انقباضات←خروج جنین

نقش اکسی توسین و مرحله دوم زایمان

تغییر در انقباض

موجب ترشح اندورفین

اکسی توسین در مرحله سوم
کشش پرینه باعث افزایش اکسی توسین تا پس از زایمان شده و با حفظ انقباضات رحمی موجب خروج بهتر جفت میشود
ترشح اکسی توسین خطر خونریزی را کاهش می دهد
بر رحم تاثیر گذاشته تا به اندازه قبل از بارداری برسد
رفتارهای پرورشی وتغذیه ای مادر را افزایش می دهد
درجه حرارت سینه را افزایش داده تا در طی شیردهی برای کودک حفاظت واسایش بیشتر فراهم کند
تولید اکسی توسین باعث خروج شیر میشود

اکسی توسین
پس از زایمان و شیردهی

فوران شیر
رفتارهای حمایت گرایانه
برگشت رحم به حالت قبل از بارداری

عوامل مهار کننده ترشح اکسی توسین در لیبر
عوامل مستقیم :
ترس یا اضطراب:
فاکتورهای خارجی مثل بوی نامطبوع، صدا، افراد غریبه، نور، نبودن حریم خصوصی
فاکتورهای داخلی مثل نگرانی از سلامت نوزاد، نگرانی از پارگی پرینه و ترس از درد زایمان
تزریق داروهای بی حسی مخدر
Induction & Augmentation
Episiotomy
جداسازی مادر از جنین
احساس غمگینی و ناراحتی مادر
عوامل غیر مستقیم:
خاطره قبلی( سوء استفاده های جنسی یا زایمان قبلی)

نتایج مهار اکسی توسین در لیبر

Prolong labor
اختلال در پیشرفت Dilatation & Effacement
طول کشیدن مرحله دوم زایمان
افزایش خونریزی بعد زایمان
تاثیر برشیردهی

Catechol amines کاته کولامین ها

آدرنالین Adrenalin
نام: هورمون جنگ و گریز
محل ساخته شدن: غده آدرنال
عوامل محرک ترشح: تهدید موقعیت، ترس، اضطراب و عصبانیت

آدرنالین
واکنش بدن درمقابل کتکولامین ها :

شیفت خون از از اعضاء داخلی به سمت مغز ،ریه و انتهاها
کاهش خونرسانی رحم
کاهش اکسیژن در بافت عضلانی رحم و هیپوکسی رحم
افزایش درد ناشی از انقباض رحم
کاهش خونرسانی جفت
دیسترس جنینی

آدرنالین
FIGHT TO FLIGHT SYNDROM
علائم سندرم جنگ وگریز:
افزایش ضربان قلب
افزایش تعداد تنفس
افزایش فشار خون
افزایش قند خون
شیفت خون از ارگانهای داخلی به سمت مغز ،ریه و انتهاها
گشاد شدن مردمک و نگاه خیره
پوست سرد و چسبناک

تاثیرات کلی افزایش کتکولامین ها برسیر لیبر
خونرسانی رحم ↓
اکسیژن رسانی رحم ↓
هیپوکسی رحم ↑
درد از طریق کاهش اندورفین↑
خونرسانی جفت ↓
دیسترس جنینی ↑
زایمان زورس یا دیررس،
دفع مکونیوم
کاهش فاکتور رشد و تولد نوزاد کم وزن

تاثیر افزایش کاتکولامین ها در مراحل مختلف لیبر
ابتدای فاز فعال قبل از تثبیت سیر لیبر
توقف لیبر
فاز فعال بعد از تثبیت سیر لیبر
کوشش در لیبر
مرحله ترانزیشنالTransitional
تسریع خروج جنین

تاثیر افزایش کاته کولامین ها در مراحل مختلف لیبر
ابتدای فاز فعال قبل ازتثبیت سیر لیبر(مهار انقباضات و فاز نهفته طولانی به دلیل کاهش اکسی توسین )
فاز فعال بعد تثبیت سیر لیبر ((tug of war عدم هماهنگی در انقباضات رحمی بین سگمان فوقانی و تحتانی (عدم پیشرفت یا توقف دیلاتاسیون)
مرحله ترانزیشنال تشدید میشود. رفتارهای پانیک(آژیته بودن مادر ، حرکات تند و سریع ، فعالیت زیاد، داد زدن، احساس ناراحتی)

مقدار زیاد آدرنالین
دیسترس جنین
توقف یا کاهش انقباض
حرکات پانیک مادرمثل: سردی پوست، افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب، تنفس تند، گشاد شدن مردمک ها، خشکی دهان، بی قراری
سزارین و مداخلات طبی

ساخته شدن آدرنالین در جنین
شیفت خون به ارگانهای اصلی
گشاد شدن مردمک
تولید حرارت
افزایش قند خون

عوامل کاهش دهنده آدرنالین
برطرف کردن منبع ترس
فراهم کردن محیط مناسب و سالم و به دور از هیجان
کاهش تحریک گیرنده ها
قرار گرفتن در آب گرم
قرار گرفتن در محیط خانوادگی مناسب
در جریان مراحل زایمان قرار گرفتن

ترشح کتکولامینها بلافاصله پس از زایمان کاهش می یابد.

علائم: سرما و لرز

اجازه به ترشح اکسی توسین

اندورفین
مخدر طبیعی بدن است
هورمون ضد استرس است
به تدریج از هفته 12 بارداری افزایش می یابد
سطوح این هورمون در طی لیبر بیشتر بالا میرود
کاهش ناگهانی ان پس از تولد باعث ناراحتی پس از زایمان (سه روز پس از زایمان)
باعث افزایش تمرکز میشود
باعث افزایش خوداگاهی میشود
باعث تعدیل درد و استرس میشود
باعث تغییر در درک زمان و مکان میشود
باعث احساس خوب توسط مادر میشود

اندورفینEndorphin
محل ساخته شدن : ساقه مغز، انتهای اعصاب، جفت
علت ترشح: بالا بردن تحمل
تاثیرات مهم (سه اثر کلی ):
کاهش درد
احساس سرخوشی
تغییر درک زمانی و مکانی

اندورفین
موجب تحمل لیبر

تحریک ترشح پرولاکتین و آماده سازی مادر برای شیر دهی

مقادیر زیاد موجب مهار ترشح اکسی توسین

مزایای اندورفین
ازبین برنده طبیعی درد ناشی انقباض رحم
احساس سلامتی و تقویت حالات مثبت
رابط مهم بین مادر و کودک در اولین ملاقات
افزایش اعتماد به نفس
اثر :Amnesic فراموش کردن بدترین شرایط درد زایمان و پذیرش باروری مجدد

تاثیرات رفتاری اندورفین
در بارداری: سازگاری مادر با تغییرات فیزیولوژیک
فاز نهفته: آماده شدن مادر
فاز فعال: کنترل درد
فاز انتقالی: درون گرا شدن به همراه فراموشی
مرحله دوم : شادی، حس خوب و مثبت
بعد از زایمان: تماس بهتر مادر و نوزاد و آمادگی برای شیر دهی از طریق تحریک ترشح پرولاکتین

عوامل مساعد کننده ترشح اندورفین
تلاشهای فیزیکی مثل ورزش های هوازی
محرکهایی مثل خنده و موزیک
برخی غذاها مثل شکلات
حین تولد نوزاد
راه رفتن ،چرخش کمر ،طب سوزنی وغوطه وری در آب حین لیبر

تاثیر مقدار کم اندورفین
در د زیاد و عدم تحمل مادر

مداخلات طبی

میزان ترشح اندورفین
در بارداری تولید می شود.

در زمان زایمان به حداکثر می رسد.

روز سوم پس از زایمان کاهش می یابد.

Relaxin
از جسم زرد ترشح شده …هفته 8-12 به حد اکثر رسیده ….بعد به صورت پلاتو تا آخر بارداری
هورمون پپتیدی …از نظر ساختمانی شبیه انسولین دارای 2 زنجیره الفا و بتا
در حفظ سکون رحمی دخالت دارد
در مرحله 2 زایمان با تغییر شکل ماتریکس خارج سلولی رحم،سرویکس، واژن و تکثیر سلولی باعث رشد انها می گردد.
تغییر رشد سلولی وشکل پستان …….آمادگی شیر دهی
شل شدن لیگامانها
قابل تحرک بودن استخوانهای لگن و بویژه پوبیس
آماده شدن کانال زایمان برای عبور جنین

سروتونین
مهمترین ناقل عصبی ، نوروترنسمیتر
به منزله چوب ارکستر
فاکتورهای افزایش دهنده:
راه رفتن، جویدن، آگاهانه نفس کشیدن، حرکات موزون، کربوهیدراتها، تریپتوفان، گوشت مرغ، دانه های خوراکی و ب6
فاکتورهای کاهش دهنده:
کاهش استروژن، افزایش پروژسترون، کربوهیدرات بیش از حد،تغییر ناگهانی وزن،الکل

پرولاکتین
دسیدوا منبع پرولاکتین در مایع آمنیوتیک و کمتر وارد خون مادر
نمونه ای کلاسیک از عملکرد پاراکرین بین مادر و جفت
وظایف:
حفظ حجم مایع آمنیونی
تنظیم عملکرد ایمنی بافتی در بارداری
تنظیم ساخت وساز عروقی در لانه گزینی
با سرکوب بیان بعضی ژنها جهت عملکرد حفاظتی درطول بارداری
هورمون شیر
تولید در طول بارداری
حداکثر در زمان زایمان
افت بعد از زایمان
بالارفتن مجدد با ساکینگ

پرولاکتین
بسیار موثر پس از زایمان
تولید شیر
تاثیر روی روح ، روان و رفتار مادر
به همراه اکسی توسین موجب شیر دهی موفق

عوامل مهار پرولاکتین
دوپامین
سیتوکین ها و عوامل رشد ،فاکتورهای رشد اپیدرمی با کاهش ترشح پرولاکتین همراهند
عدم رعایت خلوت و حریم خصوصی مادر
ترس
جداکردن مادر ونوزاد
سرما
نور زیاد

High oxytocin levels > Efficiency

High levels of Endorphin > comfort

Low levels of Adrenaline > Faster Labor
OXYTOCIN
کارایی و اثربخشی مطلوب رحم
ENDORPHIN
راحتی و آسایش
ADRENALIN
زایمان سریعتر

اقداماتی برای تعادل هورمونهای تولد
وضعیتهای UPRIGHT
رعایت خلوت مادر
ارائه دهنده خدمت مورد اعتماد
اعتقاد به زایمان فیزیولوژیک
ماساژ پرینه
حمام
ماساژ درمانی
خوردن و آشامیدن

خسته نباشید