پاورپوینت اقدامات پیشگیری در بخشهای ویژه


اقدامات پیشگیری در بخشهای ویژه

مقدمه
اصول کنترل عفونت در بخش های ویژه از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا مراجعه کنندگان به این واحد ها در واقع پر خطر ترین بیماران خواهند بود. خطر عفونت یا عوارض و واکنش های ناخواسته با رعایت جدی روش اسپتیک و اقدامات لازم برای ضد عفونی کردن وسایل وارزیابی د قیق همه وسایل واعمالی که باعث آلودگی باکتریال یا شیمیایی میگردند، می تواند کاهش پیدا کند. واحد های ویژه ای که در اقدامات پیشگیری از کنترل عفونت مد نظر قرار گرفته است شامل مراکز دندانپزشکی، دیالیز، آندوسکوپی، بخشهای ICU واتاق عمل می شود.

کنترل وپیشگیری عفونت در بخش های ویژه
مسایل مربوط به محیط بخش
مسایل مربوط به دستگاه های مورد استفاده
مسایل مربوط به کارکنان
مسایل مربوط به بیماران

مسایل مربوط به محیط بخش
ساختارفیزیکی در رعایت وجود فضای کافی بین تخت ها، وجود اتاق های مجزا، نصب و تعبیه دستشویی
در نظر گرفتن اتاق ایزوله، تریتمنت، توالت ها، نحوه رفت و آمد و نظا فت، تهویه و لوازم و تجهیزات باید کنترل گردد.

مسایل مربوط به دستگاه های مورد استفاده
پرسنل مشخص و آموزش دیده مسئولیت استفاده از دستگاه ها را به عهده داشته باشند .
اصول تمیز کردن Cleaning اعم از سطوح خارجی وداخلی
استریل کردن و ضد عفونی کردن Strilization & Disinfection

مسایل مربوط به کارکنان
نظارت بر رعایت احتیاطات لازم بر حسب موازین استاندارد
آموزش دوره ای ممتد بر اساس دستورالعمل کنترل عفونت برای پرسنل درگیر
بهره مند شدن همه پرسنل از وسایل وامکا نات حفاظتی و امنیتی

مسایل مربوط به بیماران
توجه به مسایل مربوط به خود بیمار
بهره مند شدن بیمار از تمامی امکانات و لوازم درمان در طول مدت بستری به طور مجزا
حمایت های آموزشی و فرهنگی از بیماران در مراکز درمانی وجامعه

مسایل مربوط به بیماران
مراجعه کنندگان پرخطر از افراد مبتلا به هپاتیت B و CوHIV تشکیل میشود که گاهی نیز فرد از عفونت مربوطه بی اطلاع می باشد. لذا طبق اصول احتیاطات استاندارد باید تمامی بیماران را بالقوه آلوده تلقی نمود و هرگونه مراقبت که نیازمند تماس مستقیم با اندام بیمار باشد و یا هر گونه اقدامی که با کمک اجسام یا اقلام قابل آلوده شدن با این ترشحات صورت پذیرد باید اصول احتیاطات همه جانبه به دقت و در حد استاندارد رعایت گردد .

مسایل مربوط به محیط بخش دیالیز
پروتکلهای لازم در مورد تمیز نمودن و ضد عفونی کردن سطوح بخش و لوازم تدوین گردد.
بعد از دیالیز هربیمار تخت، صندلی و سطوح خارجی ماشین دیالیز تمیز گردیده و ضد عفونی صورت گیرد.
تمام ملافه ها برای هر بیمار در هر روز عوض گردد.
قطرات خون بلافاصله تمیز شده و محل آن ضد عفونی گردد.
پرسنل خدماتی واحد دیالیز بایستی بلافاصله آلودگی ها و زباله های عفونی را بردارند.
تمام لوازم مصرف شده یکبار مصرف بایستی در کیسه غیر قابل نفوذ جمع آوری شده و دفع گردند. کلیه زباله در بخش دیالیز عفونی تلقی می شود.

مسایل مربوط به دستگاه همودیالیز
پرسنل مشخص و آموزش دیده مسئولیت کیفیت آب مصرفی را داشته باشند.
آب مورد استفاده بایستی استاندارد لازم وزارت متبوع را داشته باشد و آب بطور ماهیانه از نظر استانداردهای باکتریولوژیک و شیمیایی بررسی گردند.
آب مورد استفاده بایستی از نظر باکتریایی، شیمیایی و اندوتوکسین شرایط لازم را داشته باشد.
اجزا سیستم تصفیه آب هفته ای یکبار ضد عفونی شوند.

مسایل مربوط به دستگاه همودیالیز
لوله ها و اتصالات آب ورودی یا مایع دیالیز را در پایان هر روز ضد عفونی کنید.
سطوح خارجی ماشین بایستی تمیز و ضد عفونی بشود. این کار در فاصله بین بیماران بر طبق توصیه دستگاه سازنده انجام گیرد.
تمام مسیرهای مایعات ورودی را بلافاصله قبل از اولین استفاده و بعد از هر بیمار ضدعفونی کنید.
اگر خون نشت کرده باشد. اقدام ضد عفونی از نظر باکتریال کافی خواهد بود.
زباله های خروجی نباید اجازه بازگشت به داخل ماشین را داشته باشد.

برای برطرف نمودن آلودگی از لوله های خونی اقدامات زیر صورت گیرد:
لوله خونی را به هنگام دیالیز مستقیماً به لوله جمع کننده زباله وصل نکنید.
بعد از هر گونه تماس با زباله های اولترافیلتره دستکش را تعویض نموده و دست خود را بشوییید.
روزانه ظروف جمع آوری زباله های اولترا فیلتره را آلوده زدایی کنید.
شستشوی دستگاه single pass را در شروع دیالیز یا پایان روز انجام دهید.
در مورد دستگاه Recirculating-machine، تخلیه نموده، شستشو داده و ضد عفونی را بعد از هر بار مصرف انجام دهید.
محافظ های ترانسدیوسر فشار وریدی، باید در مورد هر بیمار تعویض شده و مجدداً استفاده نشود.

مسایل مربوط به کارکنان بخش دیالیز
قبل و بعد از کار کردن با ماشین دیالیز، بعد از ترک محل یک بیمار و تماس با بیمار بعدی بایستی دستها شسته شوند.
قبل از اجرای یک اقدام تهاجمی نظیر کاتتر وریدی، circulatory access و کاتتر صفاقی و قبل و بعد از وصل کردن بیمار به دستگاه دیالیز از طریق فیستول شریانی وریدی، دستها باید با مواد آسپتیک ضد عفونی گردند.
به هنگام اقداماتی که احتمال پخش خون و یا مواد خونی وجود دارد باید از محافظ صورت، عینک و ماسک استفاده کنید.

مسایل مربوط به کارکنان بخش دیالیز
در صورت کار مداوم در بخش دیالیز از گان و لباس اسکراب استفاده نموده و در پایان روز تعویض نماید.
توجه ویژه در جابجایی وسایل نوک تیز به منظور پیشگیری از آسیب سر سوزن داشته باشید.
پرسنل بیمارستان از سیگار کشیدن، خوردن و آشامیدن در داخل بخش و اتلق درمان و یا آزماشگاه خودداری کنند.
قبل از داخل کردن کاتتر وریدی مجموعه ای از مواد استریل آماده شود.

مسایل مربوط به کارکنان بخش دیالیز
قبل از وارد کردن فیستول بازوی مریض در صورت امکان با صابون تمیز گردد.
قبل از باز کردن کاتتر گاز آغشته به مواد آنتی سپتیک به مدت 5 دقیقه روی محل گذاشته شود.
پرسنل بخش دیالیز بایستی از نظرهپاتیت B غربالگری و در صورت منفی بودن HBsAg، علیه هپاتیت B واکسینه شوند.

مسایل مربوط به بیماران بخش دیالیز
بیماران باید جای مخصوص به خود داشته باشند و میز و تخت آنها پس از هر بار مصرف تمیز شوند.
وسایل چند بار مصرف در فواصل مصرف در بین بیماران تمیز شده و به شکل صحیح ضد عفونی گردند.
داروها باید در قسمت متمرکز و مشخص تهیه و عرضه شوند و از ترالی حمل داروها نباید استفاده شود.
بایستی آموزش لازم در مورد تمیز نگهداشتن و خشک نگاه داشتن محل ورود کاتتر به بیمار داده شود.
بیماران بایستی در مورد علایم بیماری و عفونت محل آموزش ببینند.

پیشگیری از هپاتیت B، C و HIV و عفونتهای باکتریال بخش دیالیز
تست HBsAg از همه بیماران به عمل آید.
بیماران HBsAg مثبت بایستی در اتاق اختصاصی، دستگاه دیالیز و لوازم و تجهیزات مجزا داشته باشند و پرسنل این بیماران نیز مخصوص باشد.
بیماران HBsAg وHBsAb منفی با واکسن هپاتیت B تحت واکسیناسیون قرار گیرند.

در دو مورد زیر کنترل مضاعف باید مدنظر باشد:
وجود زخم عفونی توام با ترشحات چرکی
بی اختیاری مدفوعی و اسهال غیر قابل کنترل
برای این بیماران باید احتیاطات زیر انجام گیرد:
پرسنل بایستی گان مجزا بر روی لباسهای خود بپوشند و بعد از تمام شدن مراقبت، گان را در بیاورند.
این بیماران در جایگاه خاص بخش مثل انتهای بخش یا گوشه بخش تحت دیالیز قرار گیرند.

پیشگیری از عفونت در بیماران با دیالیز صفاقی مزمن:
بیماران انگیزه دار را انتخاب و در مورد روش استریل آموزش دهید.
دستها را قبل از از هر گونه اقدام مربوطه بشویید.
دستکاری را به حداقل برسانید
مراقبت از محل کاتتر را به وسیله شستن با آب و صابون انجام دهید و هر روز از نظر علایم عفونت معاینه کند.

پیشگیری و کنترل عفونت در بخش آندوسکوپی:
همه پرسنل آندوسکوپی باید در برابر هپاتیت B ایمونیزه شوند.
پرسنل بهداشتی که مشکلات ریوی از قبیل آسم دارند قبل از شروع به کار و تماس با مواد میکروب کش های شیمیایی مورد ارزیابی قرار گیرند.
شستن کافی دست در بین تماس با هر بیمار، درآوردن دستکش، وارد شدن یا خارج شدن از اتاق آندوسکوپی انجام گیرد. در صورت آلودگی دست با خون یا مایعات خونی بدن بلافاصله شسته شود.

توصیه های لازم در مورد دستگاههای آندوسکوپی:
تمیز کردن دستی مهم ترین بخش در فرآیند تمیز کردن است.
تمام لوله ها بایستی برس زده شده و برای از بین بردن خرده ها مواد شستشو داده شود. یک نفر لوله شور برای تمیز کردن کامل لوله ها استفاده شود.
تمام لوله ها و اندوسکوپ را بعد از تمیز کردن برای از بین بردن اجزا آنزیمی با آب بشویید.
تمام آب اضافی را از لوله ها با تزریق هوا بخاطر کاهش احتمال رقیق شدن محلول ضد عفونی کننده از بین ببرید.

توصیه های لازم در مورد دستگاههای آندوسکوپی:
تمام سطوح داخلی و خارجی و لوله های اندوسکوپ بایستی به مدت 20 دقیقه با مواد ضد عفونی کننده در تماس باشد.
مواد ضد عفونی کننده بایستی بطور دقیق انتخاب شده و بر اساس دستورالعمل تولید کننده بکار گرفته شوند.
استریل کردن با گاز اتیلن اکساید برای تکمیل کردن استریلیزاسیون و فرایند هوازی نمودن به مدت طولانی استفاده شود.

کنترل و پیشگیری از عفونت در ICU :
در ساختار ICU چند مسئله مهم باید مد نظر باشد:
طراحی بخش ICU
فضای ICU
– وجود فضای کافی بین تختهای ICU (فاصله 3-5/2 متر) برای رسیدگی پرسنل بیماران و پیشگیری از انتقال متقاطع عفونت در بیماران
– نصب و تعبیه دستشویی در محل مناسب جهت سهولت شستن دستها و قرار دادن مواد ضد عفونی کننده در فضای مجزا
– در صورت باز بودن فضای ICU اختصاص 1 تا 2 اتاق ایزوله با امکانات شستشوی دست

کنترل و پیشگیری از عفونت در ICU :
– توالتها در فضای خارج ICU تعبیعه گردد.
– نحوه رفت و آمد، نظافت لوازم و تجهیزات و محل باید کنترل گردد.
تهویه ICU
نوع تهویه باید از طریق سیستم مرکزی صورت گرفته و از نظر عملکرد مرتباً ارزیابی گردد.
نحوه رفت و آمد به بخش کنترل گردد و در صورت نزدیکی ICU به اتاق عمل یا بخش اورژانس حتماً بایستی از آن بخش ها جدا گردد.

کنترل و پیشگیری از عفونت در ICU :
ملاقات کنندگان بایستی از نظر داشتن عفونت مسری بررسی گردند و در صورت استفاده از همراهان جهت کمک به بیماران ICU آموزش لازم از نظر شستن دست به آنها داده شود.
پرسنل غیر ICU در صورت ورود به بخش ICU نکات زیر را باید رعایت نمایند:
پوشش خارج بیمارستانی و روپوش خود را در آورند.
دستهای خود را در ورود به ICU بشویند.
در صورت مراقبت از بیمار اقدامات مخصوص اعمال گردد
قبل از ترک بخش دستهای خود را بشویند

مسایل مربوط به کارکنان بخش ICU :
پوشیدن دستکش: براساس نیاز و شرایط از دستکش استریل و غیر استریل
برای جابجایی ترشحات دستگاه تنفس و لوازم مورد استفاده، دستکش بپوشید
در موارد تماس بین بیماران، جابجایی ترشحات دستگاه تنفس ، قبل از تماس با بیمار بعدی، اشیا و سطوح مورد تماس، دستکش را عوض کنید و دستها را ضد عفونی کنید.
آپرون های پلاستیکی را در صورت تماس با مایعات آلوده بدن بپوشید
ماسک فیلتر دار با کارآیی بالا و یکبار مصرف در مراقبت از زخم بپوشید

مسایل مربوط به کارکنان بخش ICU :
برای مراقبت های روتین کفش و کلاه لازم نیست.
تمام پرسنل ICU باید قبل از شروع بکار واکسن هپاتیت B بزنند.
آموزشهای رسمی و غیر رسمی در فرصتهای مختلف و به شیوه های مختلف بایستی به پرسنل ICU داده شود.

مسایل مربوط به بیمار در بخش ICU :
کاتترهای ساکشن بسته که دارای یک پوشش حفاظتی است نیاز به تعویض هر 24 ساعت ندارد مگر اینکه بطور مشخص آلوده شده یا از کار افتاده باشد
کاتترهای ساکشن یکبار مصرف باید مورد استفاده قرار گیرد. این کاتتر بعد از هر بار استفاده باید تعویض گردد.
آب مورد استفاده جهت شستشوی سریع بعد از هر بار ساکشن بایستی استریل بوده و هر بارتعویض گردد.
تمام نواحی ICU باید هر 2-1 هفته بطور کامل تمیز گردند. ظرف و زمین شوی مجزا باید استفاده شود. لوازم شسته شده را بایستی خشک کرده و بعد از بسته بندی نگهداری شود.

مسایل مربوط به بیمار در بخش ICU :
از آنجائیکه شایعترین علت عفونت در ICU پنومونی ناشی از آسپیراسیون است اقدامات زیر در پیشگیری از آن اساسی است:
هرچه زودتر لوله نازوگاستریک و لوله تراشه را در آورید.
مریض را در وضعیت نیمه نشسته و یا در وضعیت خوابیده به پهلو قرار دهید.
از دیستانسیون معده جلوگیری به عمل آورید
ناحیه زیر گلوت را مرتب ساکشن کنید
مایع و ترشحات بالای حلقه لوله تراشه را درناژ کنید
از انتقال غیر ضروری بیمار و لوله گذاری غیر واجب بپرهیزید.
دستگاه تنفس مصنوعی را باید هر 7 روز یکبار عوض کنید.

اصول کنترل عفونت در بخشهای مراقبت ویژه نوزادان (NICU) :
مهمترین راه انتقال عفونت به نوزادان در NICUها، از طریق دستهای پرسنل است و از طریق قطرکهای تنفسی (droplet) یا ذرات معلق در هوا (Airborne) نسبتاً ناشایع هستند. از سایر روشهای انتقال میکروارگانیسم ها آلوده بودن مایعات داخل وریدی یا مسیر مربوطه یا آلودگی تجهیزات مرتبط با ونتیلاتور را می توان نام برد.

مروری بر اقدامات شایع در بخشهای NICU :
رعایت اصول بهداشتی جهت تزریق مایعات داخل عروقی
بهداشت پوست نوزادان
رعایت بهداشت چشم ها
رعایت بهداشت تغذیه

اصول کلی کنترل عفونت در NICU :
شستشوی دستها توسط پرسنل، ملاقات کنندگان و مادران
استفاده از دستکش و گان
استفاده روتین از گان(Gown) در بخشهای ویژه نوزادان توصیه نمی شود
نیاز به اتاق ایزوله فقط در صورت وجود بیماریهای منتقله از طریق airborne مانند آبله مرغان، سل، سرخک و احتمالاً آنفلوانزا وجود خواهد داشت.

مسایل مربوط به پرسنل بخش NICU :
به ازای هر 8-6 نوزاد، یک نفر و در NICU ها، به ازای هر 3-2 نوزاد یک پرسنل ورزیده موجود باشد.
پرسنل بخش های NICU باید پیش از شروع بکار از نظر سوابق بیماری های قبلی یا عدم ابتلا به برخی از بیماریها (مانند سرخجه)، مورد مصاحبه و بررسی قرار گیرند.
پرسنلی که دچار عفونت های تنفسی فعال هستند، بهتر است تا زمان بهبودی در NICU کار نکنند.
پرسنلی که دچار درماتیت شدید دستها هستند، باید از تماس با نوزادان خودداری کنند.
پرسنلی که دچار تبخال دهانی یا لب هستند، باید از ماسک صورت استفاده نمایند.

مشخصات کلی NICU :
در کلیه بخشهای نوزادان و NICU ها باید سینک و وسایل دستشویی مناسب در نقاط مختلف بخش و بخصوص ورودی بخش موجود باشد.
از شلوغی بیش از حد بخش های NICU و نرسری باید اجتناب کرد.
برنامه ملاقات نوزادان باید از قبل کاملاً مشخص و به دقت نظارت گردد.
نیازی به استریل کردن روتین ملحفه ها برای نوزادان نیست.

پیشگیری و کنترل عفونت در اتاق عمل:
در مورد بیمار بایستی مراقبتهای قبل از عمل و آمادگی وی مد نظر باشد که با فرآیندهای زیر قابل است:
ارزیابی از نظر وجود عفونت
دوش گرفتن با آنتی سپتیک قبل از عمل
چیدن موی محل عمل:
موهای محل عمل را مگر اینکه ایجاد مزاحمت برای عمل جراحی نماید اصلاح نکنید
در صورت نیاز به اصلاح
آماده نمودن پوست بیمار در اتاق عمل
درمان پرسنل آلوده یا عفونی
پیشگیری با آنتی بیوتیک قبل از عمل

پرسنل اتاق عمل
شستشوی جراحی دست یا مالش جراحی دست بایستی قبل از عمل توسط پرسنل اتاق عمل اجرا شود. شستشوی جراحی دست در تمام اعمال جراحی تهاجمی و برای تمام پرسنل اتاق عمل شامل پزشکان، متخصصین بیهوشی و پرستاران لازم است.
ماسک جراحی استاندارد استفاده شود.
تمام پرسنل اتاق عمل باید از گان استریل استفاده نمایند.
شان استریل برای ایجاد سدی بین فیلد جراحی و منبع بالقوه باکتری ها استفاده گردد.

کنترل محیط اتاق عمل
حفظ سالم ترین محیط در محل انجام عمل:
– اتاق اختصاصی برای انجام عمل جراحی و اقدامات تهاجمی با وسایل و تجهیزات استریل مشخص گردد.
– ورود پرسنل به اتاق عمل فقط محدود به پرسنل ضروری گردد.
کف اتاق عمل از مواد مقاوم و دیوارهای آن از مواد قابل شستشوی غیر قابل جذب پوشیده شود.
اتاق عمل در ناحیه Aseptic قرار گیرد.
مناسبترین میزان رطوبت 55-50%
مناسبترین دما یک درجه سردتر از محیط خارج از اتاق عمل می باشد (24-18 درجه سانتیگراد)

تهویه اتاق عمل
در اتاق عمل سیستم تهویه فشار مثبت برقرار و حفظ شود.
حداقل 15 بار تعویض هوا در ساعت انجام شده و حداقل 3 بار آن هوای تازه باشد.
ورود کل جریان هوا از سمت سقف و خروج آن نزدیک به کف زمین باشد.
تمام هوا باید فیلتره شده گردش مجدد داشته و تازه باشد.

پاک کردن و گندزدایی سطوح محیطی
در مواقعی که حین عمل جراحی، آلودگی قابل رویت سطوح یا تجهیزات با خون یا سایر مایعات بدن ایجاد می شود، قبل از انجام عمل جراحی بعدی از گندزذایی مناسب بیمارستانی برای تمیز کردن محل آلوده استفاده کنید.
بعد از اعمال جراحی کثیف یا آلوده اتاق عمل را تعطیل نکنید و یا از روشهای مخصوص برای پاک کردن محیط استفاده نکنید.

دفع زباله های اتاق عمل
به علت خطر انتقال بیماریهای منتقله از طریق خون، زباله ها بایستی با کمترین دستکاری دفع گردند.
مایعات بدن با پوشش حفاظتی مناسب مثل گان، آپرون و محافظ چشم می تواند دفع گردد.
نمونه گیری بصورت روتین از محیط اتاق عمل توصیه نمی شود. فقط تحت عنوان تحقیقات اپیدمیولوژی از سطوح محیطی یا هوایی اتاق عمل نمونه میکروبیولوژیک تهیه شود.

با تشکر از توجه شما