تهیه کننده : دکتر بهزاد زراعت
اصول ایمنی ساختمان های مسکونی
اصول ایمنی
ایمنی یعنی مصون و محفوظ بودن سلامت افرادی که به نحوی در یک مجتمع مسکونی.تجاری…. در ارتباط دارند.
ب :مصون و محفوظ بودن سلامت کلیه افرادی که در مجاورت یا نزدیکی آن مجتمع فعالیت یا زندگی میکنند.
1.تمام پلکان هایی که در راه خروج واقع شوند باید دارای ساختاری
پایدار و ثابت باشند. عرض راه پله ها و پاگردها نباید در هیچ قسمت
از طول مسیر کاهش یابد.
2.هر راه پله باید دست کم 110 سانتی متر عرض مفید داشته باشد (مگر آنکه
تعداد متصرفان از 50 نفرکمتر باشد که درآن صورت عرض راه پله به حداقل
90 سانتیمتر کاهش داده شود.)
110
3.هر راه پله باید دست کم 205 سانتی متر تا سقف بالای خود ارتفاع داشته و بین هر دو پاگرد متوالی حداکثر فاصله قائم 370 سانتی متر باشد. 4. ارتفاع هر پله حداکثر 18 سانتی متر و حداقل 10 سانتی متر داشته باشد. 5. هر کف پله باید حداقل 28 سانتی متر پاخور و حداکثر 2% شیب داشته باشد.
205cm
6. استفاده از پله های قوسی در راه های خروج در صورتی مجاز است که : الف)حداقل اندازه کف (پاخور) هر پله در فاصله 30 سانتی متر از باریک ترین قسمت، 28 سانتی متر باشد. ب) اندازه شعاع قوس کوچکتر پله از دو برابر عرض آن کمتر نباشد. 7. استفاده از پله های مارپیچ در راه های خروج برای حداکثر 5 نفر با توجه به رعایت ضوابط زیر مجاز خواهد بود: الف) عرض مفید پله از 65 سانتی متر کمتر نباشد. ب) ارتفاع هر پله از 24 سانتی متر بیشتر نباشد. ج) ارتفاع مفید روی پله (قد راه پله) از 200 سانتی متر کمتر نباشد. د) اندازه کف (پاخور) هر پله در فاصله 30 سانتی متر از باریک ترین قسمت پله، حداقل 20 سانتی متر باشد.
پله فرار ساختمان های بلند بیش از پیش ضرورت نیاز به راهی برای خروج ایمن و بی حادثه در شرایط بحرانی برای ساکنان خود دارند. پله فرار، تنها راه میانبر برای نجات ساکنان ساختمانهای مرتفع، در مواقع اضطراری و وقوع حادثه است. راهی که ساختمان ها یا فاقد آن می باشند و یا بدون رعایت استانداردهای لازم، طراحی و اجرا شده و ساکنین این ساختمانها نیز فرهنگ استفاده صحیح آن را ندارند. کمبود فضا، کاهش متراژ مفید ساختمان و هزینه بالا از جمله دلایلی است برای اجرا نشدن پله فرار در ساختمان است و توجه به منفعت شخصی، بی توجهی به حفظ جان انسان ها و درک پایین از حق و حقوق ساکنان ساختمان، از دیگر دلایلی است که مانع اجرای پله فرار می باشد.
1- محل قرار گیری پله فرار باید به گونه ای باشد که برای رسیدن به آن عبور از میان آشپزخانه ، انبارها، سرویسهای بهداشتی، فضاهای کاری، رختکنها، اتاقهای خواب و فضاهای مشابهی که در های آنها در معرض قفل شدن هستند، لازم نباشد. 2- رعایت حداقل فاصله یک متری پله فرار از پنجره های مشرف 3- محل و وضعیت پله فرار باید طوری باشد که دسترسی کلیه واحدها به آن میسر باشد. 4- عرض پله ها،پا گردها و مسیر راه خروج باید حداقل 90 سانتیمتر باشد و نباید در هیچ قسمت از طول مسیر کاهش یابد. 5- درب پله فرار به طرف پله فرار باز شود. ( درب باید بیرون بازشو باشد.) 6- کل سازه پله فرار از پشت بام تا کف تراز خروجی باید مشرف به فضای آزاد (حیاط یا خیابان) اجرا گردد.
90 cm
فضای آزاد
به سمت پله فرار
7- عرض هیچ یک از دسترسهای خروج نباید از 91 سانتیمتر کمتر در نظر گرفته شود. 8- پا خور تمام پله ها باید از یک جنس بوده و تمام تدابیر لازم به منظور ممانعت از لغزندگی بر روی سطح آن اتخاذ گردد. 9- ارتفاع نرده پلکان فرار حداقل 80 سانتیمتر و فاصله حفاظ داخلی ( عمودی ) حداکثر 10 سانتیمتر در نظر گرفته شود . (نصب حفاظ داخلی بصورت افقی مورد تایید نمی باشد. 10- دو طرف پلکان فرار باید دارای گارد باشد. 11- کف پله های فرار با ورق آجدار با ضخامت حداقل 3 میلی متر پوشانده شود. ( باز نباشد تا موجب رعب وحشت شود) 12- به منظور جلوگیری از ریزش برف، باران و لغزندگی و سقوط اشیاء از پله فرار باید مسقف بوده و تمهیدات ایمنی لازم پیش بینی شود. 13- نصب روشنایی اضطراری در مسیر هر رمپ پلکان فرار (در طراحی نقشه های تاسیسات برقی پیش بینی شود.) 14- نصب علائم خروج اضطراری و شماره های طبقات در محل های مناسب ( طبق نظر کارشناس بازدید ) 15- پله فرار باید بصورت شمشیری ( رفت و برگشت ) اجرا شود و پیچ و دوار قابل نباشد (مگر با شرایط مبحث 3 مقررات ملی ساختمان) 16- شیب رومپ نباید از 32 درجه بیشتر باشد و ارتفاع پلکان فرار نباید از 18 سانتی متر بیشتر و کف آنها از 29 سانتی متر کمتر باشد. 17- جنس سازه پلکان فرار بهتر است از فولاد ( بخاطر استحکام بیشتر ) ساخته شود.
اصول ایمنی در طراحی درب ها و پنجره ها:
باز شوند. 1.تمام درهای واقع در راه خروج باید از نوع لولائی بوده و موافق خروج
2.تمام درها در راه خروج باید دست کم 80 سانتی متر عرض مفید داشته باشد.
3.در مواردی که از درهای دو لنگه استفاده می شود، یکی از لنگه ها
باید دارای 80 سانتی متر عرض مفید باشد، همچنین عرض هیچ در یک لنگه
نباید از 120 سانتی متر بیشتر باشد.
80-120
0.8
4 .درهای دو لنگه واقع در راه خروج باید چنان باشد که برای باز شدن هرلنگه نیازی به باز کردن لنگه دیگر نبوده و هر کدام از لنگه ها به طور مستقل قابل باز شدن باشد. 5 .سطح کف در هر دو قسمت در یا درگاه باید افقی و همتراز باشد. (مگر در خروج واقع در جداره های خارجی خانه های یک یا دو خانواری که سطح کف بیرون درگاه ها می توانند حداکثر 20 سانتی متر نسبت به سطح کف درون درگاه پایین تر باشد
نکته:درهای حریق به طور عموم باید بدون سطح شیشه خور و از نوع خودکار یا بسته شو در نظر گرفته شوند.
FD30s
حداکثر طول مسیر فرار 7.5
هواکش خودکار
F/M
F/M
FD30s
حداکثر طول مسیر فرار4.5
هواکش خودکار
اگر هواکش های خودکار در دالان تعبیه شوند بیشترین مسافت گذر می تواند تا 7.5 افزایش یابد
F/M
F/M
حفاظ پله ها:
ارتفاع دست اندازها یا جانپناه های شیب دار (مایل) پله ها باید از
لبه پله 90 سانتی متر باشد.
2. فاصله خالی بین دو نرده عمودی دست انداز نباید بیش از 11 سانتی متر
باشد.
3 .در صورت وجود نرده های تزئینی، نباید از هیچ قسمت آن کره ای به قطر
11 سانتی متر عبور کند.
90 CM
بالکن و تراس و جانپناه :
2.ارتفاع دست انداز بالکن ها و تراس ها با ارتفاع بیش از10.5
حداقل 110 سانتی متر باشد.
3.جمع آوری و هدایت آب باران و برف، توسط شیب بندی با ناودان در
بالکن ضروری است.
4.در محل هایی که اختلاف سطح آن ها نسبت به هم از 70 سانتی متر بیشتر
باشد، باید به وسیله دست انداز یا جانپناه از احتمال سقوط افراد
ممانعت شود.
5.در مورد جانپناه ها درصورتی که ضخامت دیوار جان پناه ١٠ یا ٢٠ سانتیمتر
باشد ارتفاع آن نباید به ترتیب از ۵٠ و ٧٠ سانتیمتر تجاوز کند .
1.ارتفاع دست اندازه بالکن ها و تراس ها با ارتفاع بیش از 10.5 حداقل 90 سانتی متر
1.دودکش قائم ساختمانی باید با مصالح ساختمانی یا بتن مسلح ساخته شود.
.2 معبر دود باید از ٢٠ سانتیمتر پایین تر از پایین ترین لوله رابط به دودکش قائم
شروع شود و در تمام ارتفاع دودکش ساختمانی، تا بالاترین قسمت آن ادامه یابد.
3.هر وسیله حرارتی باید از طریق
درزبندی شده و یک دودکش سالم بدون درز و شکستگی و به طور مستقل و
مختص به خود وصل شود. دودکش باید بدون هیچ گونه انشعابی در تمام طول
مسیر تا بالاترین قسمت ساختمان امتداد یابد.
4.اگر در داخل شافت قائم ساختمانی دو عدد معبر دود جداگانه برایدودستگاه
دودکش ها:
5 .دهانه خروجی دودکش باید دست کم 100 سانتی متر از نقطه ای از بام که دودکش از آن خارج می شود بالاترباشد. 6. این دهانه خروجی باید از بلندترین قسمت ساختمان در شعاع ٣ متر از دودکش ، دست کم ۶٠ سانتی متر بالاتر باشد. 7. لوله رابط دودکش باید در برابر ضربات فیزیکی که ممکن است به آن وارد شود ، حفاظت گردد. 8.لوله رابط دودکش با دمای پایین باید از ورق فولادی گالوانیزه ساخته شود.
نورگیرها، داکت ها، تهویه ها :
..1 بازهای قائم و یا تنوره های موجود در بنا ( از قبیل پلکان ها، شفت
ها، چاههای آسانسور و نظایر آن )بایستی همواره ساختار مقاوم حریق
داشته باشد .
2.در شفت هایی که تا آخرین طبقه یا بام ساختمان ادامه ندارن د ، سقف
باید با ساختار مقاوم ، دارای مقاومتی همسان با دیوارهای جانبی خود
پوشیده شود .
3 .تمام شفتها و نورگیرهایی که تا بام ادامه می یابند باید یا رو باز
باشند ، ویا توسط قاب فلزی و شیشه های ساده که از زیر به وسیله تور
سیمی محافظت شده اند ، به صورت پنجره سقفی پوشیده شوند .
4 .دیوارهای شفتها باید مانند دیوارهای جانپناه ، تا ارتفاع 80 سانتی
متر بالاتر از کف تمام شده بام ادامه یابند ، مگر آنکه بام دارای
ساختار مقاوم حریق باشد ، که در آنصورت نرده ای با همان ارتفاع را
می توان جایگزین دیوار جانپناه شفت کرد .
یا نصب توری فلزی ریزباف با قاب فلزی زیر نورگیرهای پشت بام
5.به جای پنجره های سقفی شفت می توان پنجره های جانبی تعبیه نمود ، در صورتیکه در دیواره های جانبی جانپناه شفت ، سطح لازم وجود داشته باشد و پنجره یا بازشویی که نصب می شود نسبت به مرز مالکیت و ساختمان 4 متر فاصله داشته و کف تمام شده بام دست کم 60 سانتی متر / مجاور حداقل 5 بالاتر باشد . 6. استفاده از کوپل طلق دار به جای شیشه در قسمت نورگیرهای پشت بام و یا نصب توری فلزی ریزباف با قاب فلزی زیر نورگیرهای پشت بام
B
A
0.3A*B
Q=0.5R
1 .طراح باید تعداد، ظرفیت و نوع آسانسورهای ساختمان را در مراحل اولیه طراحی تعیین نموده و جانمائی نماید. 2 .در ساختمان های با طول مسیر قائم حرکت بیش از 9 متر از کف ورودی اصلی تعبیه آسانسور الزامی است ( 3 طبقه) تبصره: در ساختمان های غیرمسکونی طول مسیر قائم حرکت از کف پایین ترین طبقه تا کف بالاترین طبقه محاسبه می شود. 3 .در ساختمان های 8 طبقه یا با طول مسیر حرکت 28 متر و بیشتر از کف ورودی اصلی باید حداقل دو دستگاه آسانسور پیش بینی شود (حتی اگر از نظر محاسبات تعداد و ظرفیت، یک دستگاه آسانسور کفایت کند)
آسانسور:
80 CM
A
B
4.حداکثر فاصله پیاده رو از در ورودی ساختمان یا در آپارتمان برای سوار شدن به آسانسور در هر طبقه 40 متر می باشد.
ورودی
پله
40M
کلیات اصول ایمنی
پلکان عمومی:
3 -3 -3 -1 – علاوه بر مندرجات فصل 1 موارد ذیل نیز باید رعایت گردد . ( 3
مبحث 3 مقررات ملی ساختمان)
1 .مجزاسازی باکس پله از ورودی واحدها
مناسب (درغیر (S=N+ -2 در صورت دارابودن آسانسور وجود فضای فیلتر ( 3
این صورت اجرای خروجی دوم اصولی با دسترسی مناسب از فضای عمومی
واحدها) (( مصوبه شورای شهر ))
تاسیسات برقی:
یا محافظ جان جهت هر واحد (RCCB) -1 نصب کلید ایمنی جریان نشتی زمین
2 .نصب سیستم نشت یاب گاز جهت هر واحد
3 .اجرای سیستم اعلام حریق اتومات
روشنایی اضطراری :
نصب روشنایی اضطراری در پلکان عمومی، راهروها، زیرزمین و طبقه همکف
الزامی می باشد.
ایمنی زیرزمین:
1 .اجرای تهویه طبیعی و داکت های مناسب جهت زیرزمین ها
2 .نصب سیستم اعلام حریق اتومات
3 .نصب سیستم اطفاء اتومات (اسپرینکلر)
نکته : در صورت افزایش طبقات؛ تعبیه خروج دوم و یا اضطراری در
واحدهای مسکونی 7 سقف و بالاتر ضروری و مطابق با واحدهای مسکونی 7 سقف
به بالاست.
نکته : درج موارد استفاده از آسانسور مطابق با واحدهای مسکونی 7 سقف
1 .دوربندی و با درب ایزوله ضد دود و خودبسته شو از سایر بخش ها مجزا
9 مقررات ملی ساختمان ) -4 -4 -1 – شوند. ( 3
2 .اطراف پلکان عمومی ابتدا سیمان اندود و سپس گچکاری گردد .(بهتر است
دیوارهای دودبند خروج ها با مصالح بتن آرمه اجرا گردد)
3 .اجرای تهویه طبیعی در خرپشته با ایجاد بازشوهای مناسب در سقف و
دیوارهای جانبی با ارتفاع قابل دسترسی
تاسیسات برقی :
1 .کلیه تابلوهای برق بایستی به سیستم ارتینگ (جلوگیری از برق گرفتگی)
مجهز و برای هر کدام از تابلوها فرش عایق مناسب تهیه گردد.
یا آرتیکیج یا محافظ جان جهت (RCCB) -2 نصب کلید ایمنی جریان نشتی زمین
هر واحد
2.نصب سیستم اعلام حریق اتومات و شستی اعلان در ساختمان
4.نصب سیستم نشت یاب گاز جهت هر واحد
با تشکر از
حسن نظر شما