بسم الله الرحمن الرحیم
اسم تفضیل و اسم مکان
« تعریف اسم تفضیل »
به اسمی که برتری شخصی نسبت به شخص دیگر یا شی ای نسبت به شی ای دیگر را بیان کند ، « اسم تفضیل » می گویند.
اسم تفضیل در زبان فارسی معادل « صفت برتر یا صفت برترین » است.
« مهم ترین وزن های اسم تفضیل »
برای اسم های مذکر : « افعَل » « اَفَلَّ » « اَفعی »
اصغَر – اعظَم – اکثَر – اوسَع – اوضَح – اَجَلَّ – اَعلی و ….
برای اسم های مونث : « فُعلی »
صُغری – کُبری – عُظمی – سُفلی – دُنیا – عُلیا و ….
غالبا جمع اسم تفضیل بر وزن « افاعِل » می آید.
اکابر – اعاظِم – اقارب – اراذل _ افاضل و ….
« نکات اسم تفضیل »
اسم تفضیل در حالت مقایسه بین دو مونث بر وزن « افعَل » به کار می رود.
مثال : فاطمه اکبَرُ مِن زینب : فاطمه از زینب بزرگتر است.
کلمه « آخَر » همیشه اسم تفضیل است و مونث آن « اُخری » می باشد اما کلمه ی « آخِر » اسم فاعل است و مونث آن « آخِرَه » می باشد.
« نکات اسم تفضیل »
اسامی رنگ ها همچون « ازرق – اصفر – ابیض – اسود – اخضر و … » اسم تفضیل محسوب نمی شوند.
اسم های تفضیل هرگز تنوین نمی گیرند.
« نکات اسم تفضیل »
اگر در یک جمله یک اسم بر وزن اسم تفضیل باشد اما معنایش بر نقص و عیب یا رنگ دلالت کند ، اسم تفضیل نمی باشد.
مثال : احمر – احمق و ….
« نکات اسم تفضیل »
اگر دو کلمه « خَیر » و « شر » بدون ال و به معنای « بهتر – بهترین » و « بدتر – بدترین » باشند ، « مشتق از نوع اسم تفضیل » محسوب می شوند که در این حالت غالبا بعد از آن ها حرف جر « مِن » یا « مضاف الیه » می آید.
مثال :
1. حی علی خیر العمل : به سوی بهترین کار بشتاب.
2. تفکر الساعه خیر من عباده سبعین سنه :
ساعتی اندیشیدن بهتر از هفتاد سال عبادت است.
« نکات اسم تفضیل »
هرگاه « اسم تفضیل » همراه حرف جر « مِن » بیاید ، غالبا معنای « صفت برتر » را دارد.
هرگاه « اسم تفضیل » به همراه مضاف الیه بیاید ( مضاف واقع شود ) ، غالبا معنای « صفت برترین » را دارد.
« تعریف اسم مکان »
اسمی است که بر مکان وقوع فعل دلالت می کند.
« وزن های اسم مکان »
بر وزن های « مَفعَل » « مَفعِل » « مَفعَلَه » می آید.
مثال : المغرب – المشرق – المدرسه – المعبد و …..
جمع همه ی اسم های مکان بر وزن « مَفاعِل » می آید.
مثال : مغارب – معابد – مدارس و ….
« نکات اسم مکان »
اسم های « موقع » و « موضع » اسم مکان به حساب می آیند.
اسمی که بر وزن « مَفال » باشد حتما اسم مکان است به شرط آن که معنایش بر مکان دلالت کند.
مثال : مطار – منام – مزار – مکان و …
« نکات اسم مکان »
اگر یک اسم جمع بر وزن « مَفاعِل » بیاید ، زمانی اسم مکان به حساب می آید که معنایش بر مکان دلالت کند و این وزن را با وزن « مَفاعیل » اشتباه نگیریم.
مثال : مجامع _ مواعظ _ مناطق و …..
کلماتی مانند : « بیت _ الصف و …. » هر چند بر مکان دلالت می کنند اما اسم مکان نیستند.
پایان