بسم الله الرحمن الرحیم
آلزایمر
آلزایمر یا بیماری فراموشی، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که در اثر آن به تدریج توانایی های ذهنی بیمار تحلیل می رود. البته با بالا رفتن سن، اندکی فراموشکار شدن در افراد طبیعی است. اما در بیماری آلزایمر این اختلال حافظه به تدریج پیشرفت می کند.
نشانه ها و علائم بیماری آلزایمر
روند بیماری آلزایمر را معمولا در سه مرحله توصیف می کنند؛ که درخصوص مشکلات شناختی و کارکردی، الگویی پیشرونده دارد. این سه مرحله عبارتند از: اولیه یا خفیف، میانه یا متوسط، و متاخر یا شدید.
بیماری آلزایمر، قسمت هیپوکامپ مغز را هدف می گیرد که با حافظه مرتبط است و به همین دلیل علائم اولیه این بیماری، نقص حافظه است و با پیشرفت بیماری، نقص حافظه شدت می گیرد.
نشانه ها و علائم بیماری آلزایمر
مرحله میانه
مرحله اولیه
زوال پیشرونده کارکردهای مغز در این بیماری باعث می شود که بیمار بعد از مدتی دیگر قادر نباشد رایج ترین کارهای روزمره را انجام بدهد. به دلیل ضعف در به یاد آوردن واژگان (نام پریشی)، مشکلات گفتاری بیمار مشهود می شود و باعث می شود فرد در جایگزینی کلمات به مشکل بربخورد (پارافازیا). مهارت های خواندن و نوشتن به مرور از دست می روند. ترتیب حرکات پیچیده بدن با گذشت زمان و پیشرفت بیماری کاهش می یابد و به همین دلیل خطر افتادن بیمار بالا می رود. طی این مرحله، مشکلات حافظه بدتر می شود و ممکن است بیمار اقوام نزدیک خود را نشناسد. نقص حافظه بلندمدت نیز آغاز می شود.
در افراد مبتلا به آلزایمر، نقص فزاینده یادگیری و حافظه در نهایت منجر به تشخیص قطعی بیماری می شود. در درصد کمی از مبتلایان، مشکلات دز زبان، کارکردهای اجرایی، ادراک یا انجام حرکات (آپراکسی) شاخص تر از مشکل حافظه هستند. آلزایمر تمام قابلیت های حافظه را به یک اندازه تحت تاثیر قرار نمی دهد. خاطرات قدیمی تر از زندگی فرد (حافظه رویدادی)، آموخته ها (حافظه معنایی) و حافظه ناآشکار (حافظه بدن در مورد نحوه انجام کارها مثلا استفاده از قاشق و چنگال یا نوشیدن از لیوان) آسیب نسبتا کمتری می بینند.
نشانه ها و علائم بیماری آلزایمر
مرحله آخر
در مرحله نهایی و شدید آلزایمر، بیمار کاملا به مراقبان خود وابسته می شود. قابلیت های زبانی محدود به عبارات ساده و حتی کلمات می شود و در نهایت بیمار توان سخن گفتن را از دست می دهد. علیرغم از بین رفتن توانایی های زبانی، اغلب بیماران می توانند سیگنال های عاطفی را دریافت کرده و بازگردانند. هرچند پرخاشگری ممکن است در این مرحله نیز وجود داشته باشد اما بی تفاوتی شدید و خستگی مفرط به مراتب شایع ترند. بیمار در نهایت قادر نخواهد بود حتی ساده ترین کارها را مستقلا انجام بدهد؛ توده عضلات و توانایی های حرکتی بیمار به حدی کاهش پیدا می کند که بیمار زمین گیر می شود و قادر به تغذیه نیست. علت مرگ در این مرحله از بیماری اغلب عاملی بیرونی است مثل عفونت زخم بستر یا سینه پهلو، و نه خود بیماری آلزایمر.
علت بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر هنگامی رخ می دهد که مقادیر غیرطبیعی آمیلوئید بتا به صورت خارج سلولی در قالب پلاک آمیلوئیدی و پروتئین تاو، و به صورت داخل سلولی در قالب توده های نوروفیبریلار در مغز ایجاد می شود و بر عملکرد عصبی و ارتباطات مغز تاثیر می گذارد و منجر به نابودی تدریجی عملکرد مغز می شود. این تغییر در توانایی پاکسازی پروتئین (اتوفاژی) مربوط به سن است، توسط کلسترول تنظیم می شود و با دیگر بیماری های زوال عصبی نیز مرتبط است.
علت اغلب موارد آلزایمر هنوز عمدتا ناشناخته است، به جز ۱ تا ۲ درصد موارد که در آنها تفاوت های ژنتیک تعیین کننده شناسایی شده است.
علائم هشداردهنده ابتلا به آلزایمر
حافظه بلندمدت معمولا دست نخورده باقی می ماند اما حافظه کوتاه مدت مختل می شود. شخصی که دوستش دارید ممکن است صحبت های شما را فراموش کند. او ممکن است سوالاتی را که پاسخ داده شده تکرار کند. این بیماری گفتار را نیز مختل می کند، بنابراین او ممکن است در یادآوری کلمات معمول دچار چالش شود.
آلزایمر می تواند سبب تغییرات رفتار و پریشانی شود. ممکن است عزیز شما در محلی آشنا گم شود. بی ثباتی خلقی و لغزش در قضاوت نیز عوارض رایج آن هستند. او بهداشت ضعیفی نیز دارد. افرادی که قبلا شیک پوش بودند ممکن است لباس های آلوده پوشیده و شستن موهای سرشان را فراموش کنند.
تشخیص بیماری آلزایمر
آلزایمر معمولاً به کمک توضیح علائم و نشانه های زندگی روزمره، مخصوصاً توسط یکی از نزدیکان بیمار، قابل تشخیص است. همچنین آزمایشات خاصی برای بررسی میزان قدرت حافظه و تفکر، و رد کردن احتمال وجود مشکلات دیگر، وجود دارند که پزشک در مراحل تشخیص از آنها استفاده می کند.
اما فقط پس از مرگ، با معاینه ی میکروسکوپی مغز، که پلاک ها و میزان درگیر شدن مغز را نشان میدهد، می توان در مورد وجود این بیماری با اطمینان نظر داد.
آزمایشات تشخیصی بیماری آلزایمر
تست های آزمایشگاهی
معاینه جسمی و تست اعصاب
برای تشخیص علت، سایر بیماری هایی که منجر به گیجی و اختلال در حافظه می شوند (مثل تیروئید یا کمبود ویتامین)، آزمایش خون انجام می شود.
پزشک، ابتدا معاینه ی جسمی را انجام می دهد، پس از آن، توسط تست های رفلکس، قدرت عضلانی، توانایی بلند شدن از روی صندلی و راه رفتن در اتاق، بینایی و شنوایی، هماهنگی و تعادل، سلامت کلی اعصاب را ارزیابی می کند.
راه حل های موثر برای رفتار با این بیماران
به جای توجه به رفتار نا مطلوب این بیمار به احساسات بیمار که باعث این رفتار میشود توجه کنید.
رفتار تکراری بیمار را به فعالیت مبدل کنید
صبور باشید و به آرامی با وی رفتار کنید.
پاسخ بیمار را بدهید.
بیمار را به کاری مشغول کنید.
درمان بیماری آلزایمر
دارو: داروهایی که در حال حاضر برای بیماری آلزایمر تجویز می شود، تنها برای مدتی به کنترل علائم و سایر مشکلات شناختی کمک می کنند:
مهار کننده های کولین استراز: نحوه عملکرد این دارو، به این صورت است که سطح ارتباط سلول با سلول را افزایش داده، و با حفظ یک پیام رسان شیمیایی (که در اثر بیماری آلزایمر از بین رفته است)، موجب بهبودی جزئی در علائم می شوند. این داروها ممکن است سایر علائم مشکلات عصبی، مثل آژیتاسیون (بی قراری روانی) یا افسردگی را کاهش دهند. مانند: دونپزیل، گالانتامین و ریواستیگمین. عوارض جانبی این داروها شامل اسهال، تهوع، بی اشتهایی، اختلالات خواب است. در افراد مبتلا به بیماری قلبی، ممکن است دارای عوارض جدی مثل آریتمی قلبی باشد.
ممانتین: این دارو، که در برخی موارد در کنار یک مهار کننده ی کولین استراز تجویز می شود، روی شبکه ی ارتباطی دیگری از مغز کار کرده و روند پیشرفت علائم آلزایمر را کند میکند. عوارض جانبی نسبتاً نادر این بیماری، شامل سرگیجه و ضعف است.
در برخی موارد، داروهای ضد افسردگی برای کنترل علائم رفتاری بیماران آلزایمری تجویز می شود.
درمان های مکمل بیماری آلزایمر
اسیدهای چرب امگا3
ویتامین E
اسید های چرب امگا 3 موجود در ماهی یا مکمل های غذایی، ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهد. اما مطالعات بالینی نشان داده است که این اسید ها، تاثیری روی درمان علائم بیماری آلزایمر ندارند.
اگرچه مصرف ویتامین E از آلزایمر جلوگیری نمی کند، اما مصرف روزانه 2000 واحد از این ویتامین، ممکن است پیشرفت بیماری را در بیماران مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط، به تاخیر بیندازد. با این حال هنوز شواهد زیادی در مورد این ادعا در دسترس نیست و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
درمان های مکمل بیماری آلزایمر
جینکو
کورکومین
جینکو، شیره ی گیاهی است که خواص دارویی زیادی دارد. طبق تحقیقات معتبر سازمان ملی بهداشت، این دارو، به پیشگیری یا به تاخیر انداختن بیماری آلزایمر کمکی نمی کند.
این دارو که از زردچوبه تهیه می شود، دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بوده و ممکن است روی روند شیمیایی مغز، تاثیر مثبت داشته باشد. با این وجود، مطالعات، تاثیر این دارو بر درمان آلزایمر را اثبات نکرده اند.
درمان های مکمل بیماری آلزایمر
ملاتونین
تاثیر این مکمل هورمونی که برای تنظیم خواب از آن استفاده می شود، در کنترل خواب افراد مبتلا به آلزایمر، در حال بررسی است. اما برخی از تحقیقات نشان داده است که استفاده از ملاتونین ممکن است باعث تشدید علائم رفتاری افراد مبتلا به آلزایمر شود. بنابراین برای استفاده از این دارو، تحقیقات بیشتری لازم است.
سبک زندگی و درمان های خانگی
ورزش
ورزش منظم، قسمت مهمی از یک برنامه ی درمانی است. فعالیت هایی مثل پیاده روی روزانه، باعث بهبود روحیه بیمار و حفظ سلامت مفاصل، عضلات و قلب، خواب آرام و جلوگیری از یبوست می شود.
سبک زندگی و درمان های خانگی
تغذیه
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است غذا خوردن را فراموش کنند، اشتیاقی به آشپزی نداشته باشند و بد غذا شوند. آنها حتی ممکن است نوشیدن مایعات را فراموش کرده و دچار کم آبی بدن و یبوست شوند. برای مقابله با این مشکلات، شما می توانید موارد زیر را انجام دهید:
◾غذاهای سالمی که خوردن آنها آسان است را تهیه کنید.
◾آنها را به نوشیدن آب و سایر نوشیدنی های سالم تشویق کنید. از مصرف کافئین خودداری کنید (به این علت که باعث افزایش استرس، بی خوابی و تکرر ادرار می شود).
◾ژله ها و اسموتی های پر کالری و سالم مثل میلک شیک هایی با پودر های مکمل، که با میوه های مورد علاقه ی آنها تزئین شده است را تهیه کنید. مخصوصاٌ در زمان هایی که آنها میلی به غذا ندارند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
ارتباطات و فعالیت های اجتماعی
انجام کار هایی که به فرد آرامش می دهند، می توانند به بهبود حال عمومی فرد بیمار کمک کنند. مثل:
گوش دادن به موسیقی یا رقص
خواندن یا گوش دادن به کتاب ها
باغبانی یا صنایع دستی
شرکت در رویدادهای اجتماعی در مراکز مراقبت از سالمندان
بازی با کودکان