استان گیلان از لحاظ زیبائی و مناظر طبیعی یکی از بکرترین استانهای کشور می باشد . که به خاطر هوای معتدل و همجواری با دریا شرائط لازم را برای تبدیل شدن به یک منطقه توریستی دارد و یکی از شرائط برای احراز این امر پاک بودن منطقه از هر نوع آلودگی احتمالی است که این امر باعث ایجاد انگیزه برای مطالعه آلودگی های احتمالی در این استان را باعث می وشد و دلیل بعدی بررسی روند کاهش یا افزایش آلودگی فاسیون پس از شانزده سال را که اولین اپیدمی در این استان ایجاد شد را نشان می دهد که شاید یک معیار برای سنجش میزان کارائی و نحوه مقابله با اپیدمی های بعدی بیمارییهای مختلف باشد.
فاسیولا.
این روماتود با وجوه زیر مشخص می شود1- اندازه بزرگ 30-20 میلی متر در 13-8 میلی متر 2- شکل برگ مانند و تخت آن با نمای مشخص مخروط ردسی 3- بادکش دهانی و شکمی تقریباً مساوی در مخروط راسی 4- روده با انشعابات متعدد 5- بیضه های بسیار منشعب و پشت سر هم 6) غده زرده با شاخه های منتشر در قسمتهای جانبی و خلفی بدن و 7- رحم کوتاه و پیچ خورده تخم بزرگ بیضوی و زرد مایل به قهوه ای و دریچه دار کرم به ابعاد 150-120 میکرون و 90-63 میکرون هنگم دفع توسط کرم تقسیم نشده است.
کرم بالغ در مجاری صفراوی مرکزی کیسه صفراء گاهی مکانهای غیر عادی زندگی می کند این کرم دارای متابولیسم بیهوازی بوده و مواد غذایی خود را از ترشحات صفراوی به دست می آورد و دوره زندگی آن حداقل 10 سال است.
چرخه زندگی:
این توماتود انگل گوسفندان، گاو، گوزن، خرگوش و نیز دیگر پستانداران علفخوار است میزبان واسط انگل حدود 21 گونه از حلزونهای لیمد هستند که در بین این لیمند ترونکاتوک.
حلزونی که در آبهای موقتی و جریان های آرام زندگی می کند مهمتر از بقیه است در حلزون میراسیدیوم دچار دگردیسی شده و تبدیل به اسپور سپت، ردی و گاهی روی دختر و سرکر می شود سرکر با خروج از بدن حلزون ب رروی علف های شاهی آب، پوست درختان وخاک وارد کیست می شود متاسرکر بعد از خورده شده توسط میزبان قطعی از دیواره روده عبور کرده و سرانجام وارد کپسول کبدی شود و در حالی که در مسیر خود پارانشیم کبد را مصرف می کند به مجاری صفراوی می رود این کرم در طی 12 هفته بالغ میشود.
همه گیر شناسی:
این ترماتود در کشورهای پرورش دهنده گوسفند و گاو سراسر جهان دیده می شود عفونت در انسان با خوردن گیاهانی مانند شاهی آبی و یا احتمالاً آب حاوی متا سرکر مبتلا به عفونت می شود حیوانات علفخوار و همه چیز خوار عفونت را در مرتع پست و تپه ای جای که علفها با متاسرکر آلوده شده اند کسب می کنند.
آسیب شناسی:
وسعت آسیب های و و نشانه شناسی بیماری بستگی به شدت عفونت و دوره بیماری دارد یک ترماتود در مسیر مهاجرت خود از پارانشیم کبد تا مجرای صفراوی با نکروز بافت کبدی جای پای شخص ایجاد می کند در مجرای صفراوی کرم باعث تغییرات التهابی و غده ای در مخاط و گاهی انسداد می گردد مردود شدید، لرز، تب، کهیر و درو ناگهانی زیر جناغ و در و ربع فوقانی و راست شکم که به سمت پشت و شانه ها تیر می کشد از شواهد اولیه ابتلا به عفونت هستند با پیشرفت عفونت، بزرگی و حساسیت کبد یرقان اختلالات گوارشی، اسهال و کمخونی ایجاد می شود.
تشخیص
عفونت های شدید در افرادی که اخیراً از سفر به مناطق دیگر جای که در آنجا به کرات سالادهای تهیه شده از سبزیجات آب مصرف کرده اند بازگشته اند و قبلاً به بیماری عمومی تب دار حساسیت شکم و انوزینوفیلی مشخصی هستند باید مورد تردید قرار گیرد تشخیص آزمایشگاهی بر اساس یافتن تخمهای مشخص و دریچه دار انگل به طول 150 تا 130 میکورن و عرض 90 تا 63 میکرون و بسیار شبیه به تخمهای فاسیولوپیس در مدفوع و یا صفرا صورت می گیرد یا این وجود ممکن است تخمها تا 3 یا 4 ماه پس از خوردن متاسرکر در مدفوع دیده نشوند همچنین ممکن است تخمها در مدفوع بیمارانی که کبد حیوانات آلوده را مصرف کرده اند دیده شده و منجر به تشخیص کاذب شدند آزمایش مثبت ثبوت مکمل و واکنشهای مثبت داخل پوستی با آنتی ژنهای فاسیولا در افراد آلوده و نیز بیمارانی که از جهت بالینی بهبود یافته اند مشاهده شده است و چنین آزمایشاتی می توانند در تشخیص عفونتهای خارج کبدی و یا در شرایطی که آزمایش مستقیم مدفوع منفی بوده است مفید واقع شود.
درمان
بیماران متعددی بادی کلروفنل (بیتیونول) و همچنین دی هیدروامتین به صورت عضلانی به مدت 10 روز که دارای عوارض قلبی است.
پیشگیری:
کنترل وسیع مستلزم ریشه کنی بیماری در علفخوران است درمان حیوانات اهلی عملی است ولی این کار درحیوانات وحشی ممکن نیست انهدام حلزونها و لاروهای انگل مشکل است پیشگیری از عفونتهای انسانی با حذف سبزیجات خام و یا نپخته از رژیم غذائی امکان پذیر است تامین آب سالم و مطمئن با اهمیت است.
آلودگی انگلی فاسیولیازیس در استان گیلان:
میزان شیوع عفنوتهای انگلی ناشی از ترماتودها در انسان و مقایسه با عفونت های انگلی ناشی از نما تودها و ستودها در ایران بسیار کم است انگل فاسیولا در اکثر نقاط دنیا بخصوص در مناطقی که دامداری رایج است بسیار شایع بوده ولی به ندرت عفونت های انسانی با این انگل دیده می شود.
در مناطقی از دنیا بخصوص در سالهایی که میزان بارندگی زیاد توده اپیدمی هایی اتفاق افتاده است 500 مورد بیماری در منطقه لیون شمال فرانسه و 49 مورد در ویلز غرب انگلستان در سال 1968 گزارش شده است با توجه به اینکه فاسیولا در وامهای ایران بسیار شایع است ولی موارد انسانی گزارش شده تا کنون (قبل از اپیدمی استان گیلان) زیاد نبوده است.
در اواخر 1367 بیمارانی با علائم غیراختصاصی به پزشکان استان گیلان مراجعه نموده که تنها یافته آزمایشگاهی غیر طبیعی در آنها لکوستیوز همراه با انوزنیوفیلی بوده است که این مسئله لزوم بررسی شیوع یک بیماری انگلی در استان گیلان را فراهم آورد.
در این مطالعه در مرحله اول از 2363 نفر بیمار که هیپرانوزنیوفیل داشته 884 نفر جهت بررسی تخم انگلی معرفی شده که تعداد فوق 423 نفر به عبارت 4/37 درصد تخم انگل دفع می کرده اند روش بکار گرفته شده در آزمایش مدفوع روش کاتو بوده است.
مطالعه دیگری نیز به طور راندوم یمپلینگ در شهرستان انزلی بر روی 458 نفر صورت گرفت که تعداد موارد ثبت تخم انگل 45 مورد که با توجه به جمعیت شهری شهرستان انزلی که بالغ بر یکصد هزار نفر می باشد موارد ابتلا به انگل زنده در شهر معادل 9800 نفر، پیش بینی می شود.
برای بررسی اپیدیولوژیک و علائم بالینی آزمایشگه و تاثیر دارو و بر روی بیماران 100 نفر بمیار که مدفوع ثبت از نظر فاسیولا داشته انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته که نتایج بدست آمده بهشرحزیر است.
شیوع عفونت در زنان 79/0 و در مردان 21/0 و از نظر سنی بیماری در تمام سنین بخصوص 49-10 سالگی شیاع بوده و علائم بالینی در مراحل اولیه بمیار شامل تب 77/0 تعریق 983% کاهش وزن 88/0 دردهای مفصلی 77/0 درد شانه راست 67% درو گردن 69% سوهاضمه 55% بی اشتهائی 75% درد اپیگاستر 887% درد هیپوکندر راست 79% سرفه 75% تنگی نفس 57% درد قفسه صوری 61% کهیر 32% ضایعات جلدی 16% هپاتومگالی 20% اسپلتو مگالی 5% ویزینگ 10% بوده ولی در مراحل بعدی که معمولاً با جایگیزینی انگل در مجاری صفراوی همراه است فروکش نموده و علائم گوارشی مثل درو اپیگامتر، هیپوکندر راست همچنان به قوت خود باقی می ماند.
در زمینه پاراکینگ 56% بیماری دکوستیوز ودر 80% مواد و اثوزینوفیلی بالای 30% مشاهده شده ESR در 68% بیماران در مراحل ابتدائی بیماری بالای 50 میلی متر در ساعت و در 8% بالای 100 میلی متر در ساعت و CRP در 55% بیماری مثبت بود.
از نظر شیوع فصلی میزان آلودگی در فصل بهار بخوصص درماه اردیبهشت 53% بوده که با زمان بارندگی در استان گیلان مطابقت دارد و اکثریت بیماران از سبزی ملحل (91%) استفاده نموده که خالواش بیشترین سبزی مصرفی را تشکیل می داد.
روش انتخابی برای جستجوی تخم فاسیولان در مدفوع
ساده ترین روش برای جستجوی تخم انگل در مدفوع روش مستقیم است ولی این روش از حساسیت کمی برخوردار بوده و برای نتایج بهتر روش های متراکم سازی را پیشنهاد می کنند. برای متراکم سازی معمولاً یا از تکنیک شناور کردن و یا متد رسوب دادن استفاده می نمایند در معمول ترین روشهای شناور کردن از سولفات روی یا از آب نمک اشباع استفاده می نمایند که در هر صورت فقط تخمهای سبک را می تاوان شناور ساخت.
اولنی روش رسوب دادن یعنی روش اسید راتر را به وجود آورد ولی بعد از آن تغییرات زیادی در این روش داده شده و اکنون در بسیاری از آزمایشگاه ها برای دقت عمل بیشتر از روش فرمل- اتر استفاده می نماید.
در این تحقیقات از روش تغیی یافته کاتو که معمولاً برای شمارش تخم انگل ها در مدفوع به کار می رود جهت یافتن تخم فاسیولا درمدفوع استفاده شده است ونتیجه حاصل با پاسخ های به دست آمده از روش های مستقیم فلوتاسیون و فرمل اتر مورد مقایسه قرار گرفته است.
کاتو فقط با یک لام 75% فرمل – اثر با تهیه 3 لام از رسوب 19% فرمل اتر با تیه و یک لام از رسوب 12% فلوتاسیون 2% مستقیم 7%
تعداد تخم های مشاهده شده روی یک لام در موارد ثبت با ورش کاتو به مراتب بیشتر از تعداد تخم های مشاهده شده با روش های دیگر بوده است.
یک روش ایده آل برای جستجو تخم انگل های در مدفوع باید دارای خصوصیات زیر باشد.
1- قابل اجرا در هر آزمیشگاه و حتی در شرایط صحرائی
2- سهولت در انجام کار
3- حداقل نیاز به وسایل
4- حداقل اشتغال وقت تکنولوژیست
5- ایجاد حداقل آلودگی مقورن به صرفه بودن
6- مقرون به صرفه بودن
7- حساسیت برای تخم همه انگل ها
8- قابلیت نگهداری نمونه های تهیه شده به مدت طولانی بدون تغییر شکل فاحش در تخم انگل ها روش کاتوی تغیی یافته کلیه خصوصیات بالا را دراد یعنی بهدلی عدم نیاز به حجم زیادی از محول مثل آب نمک (روش شناور کرن) یا فرمل اتر ( روش رسوب دادن) و کم حم بودن وسائل کار در مقایسه با لوله ها آزمایش (روش شناور کردن) و قیف والکو سانتریفوژ (روش رسوب دادن) و حتی عدم احتیاج به برق که در سانتریفوژ کردن نمونه های فرمل اتر (روش رسوب دادن) ضروری است در بیرون از آزمایشگاه نیز قابل اجرا است.
تنها وسایل آلوده شده توری های کوکی هستند که می توان آنها را در یک ظرف جمع آوری نمود و در موقع مناسب اتوکلاو کرده و یا جوشانید. یا در این روش از هیچ وسیله شکستنی استفاده نمی شود استهلاک وسایل برق وجود ندارد و حجم زیادی از محلول مصرف نمی شود پس مقرون به صرفه تر از مدهای مقایسه شده می باشد برای تهیه هر نمونه کمتر از یک دقیقه وفت صرف می شود و هر فرد غیر متخصص نیز می توان نمونه ها را تهیه نماید همه تخم انگل ها در این روش جدا شده و ماه ها و شاید سالها در روی لام تهیه شده قابل تشخیص می مانند.
درصد بالائی پاسخ ها ثبت این روش برای تشخیص فاسیولیازیس در مقایسه با روش خهای دیگر نشانه این نکته است که این متد از حداکثر حساسیت برخوردار است.
بررسی از داروهای پرازی کوانتل، بیتیونول و تریکلا بندازول بر روی فاسیولیازیس در استان گیلان با توجه به اینکه در ابتدای درمان فاسیو لیازیس در اپیدمی استان گیلان نتایج رضایت سنجشی با داروهای موجود ضد فاسیولا مشاهده نشده بود و همچنین تناقص در رفرانس های مختلف پس لذا آزمایشات روی سرما روی پرازیکوانتل، بی تیرنول، تریکلا بنداازول را بر روی فاسیو لیازسین این استان انجام شد.
پرازیکوانتلی:
پرازیکوانتل به عنوان داروی انتخاب در درمان عفونت های انگلی ناشی از ترماتودها منجمله فاسیولا مورد استفاده قرار گرفت و هنوز بسیاری از کتب معتبر پزشکی این دارو را به عنوان دراوی اصلی در درمان بیماران مبتلا به فاسیولیازیس معرفی می نمایند درحالی که کتابهای دیگری تاثیر دارو را در فاسیولا مورد تردید قرار داده اند لذا جهت برسی تاثیر داروی فوق روی 100 بیمار که تخم انگل دفع می کردنئد و از نظر لرولوژی الایزا نیز ثبت بودند انتخاب و 25 میلی گرم بازاء هر کیلو گرم سه بار در روز به مدت یکروز تحت درمان با پرازیکوانتل قرار گرفتند سپس این بیماران از نظر علائم بالینی میزان عود عوارض دارو، رفع تخم انگل که تنها شاخص قطعی ادامه حیات انگل در بیمار می 'اشد تحت کنترل قرار گرفتند. 90% بیماران دارو را به راحتی تحمل نمودن و از عارضه ای شکایت نداشته اند و فقط 10% بیماران مختصر علائم گوارشی مثل دل درد داشته اند 20% بیماران در ابتدا بهبود علائم کلینیکی پیدا کرده که 2 تا 3 هفته بعد علائم بالینی مجدداً در 60 درصد بیماران عود نموده از نظر جستجو تخم انگل در 98% موارد 2 تا 4 هفته بعد از درمان تخم انگل در مدفوع مشاهده شد که نتایج حاصل از این مطالعه بی تاثیر بودن اینویوواین دارو را بر روی فاسیولیازیس اثبات می نماید.
2-بیتیونول
داروی بعدی که مورد مطالعه قرار گرفت بیتیونول بود که به علت عدم دسترسی به داروی فوق فقط 26 بیمار که دارای مدفوع مثبت از نظر تخم انگل بودند با 40 میلی گرم کیلوگرم در روز در سه نوبت و یک روز در میان به میزان 15 دوز تحت درمان قرار گرفتند در 60% بیماران عدم تحمل به دارو مشاهده شد که دچار عوارضی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و دردهای شکمی شده و حتی بعضی از بیماران به علت علائم شدید ناچار به بخش عفونی بستری گردیدند نتیجه اینگونه حاصل شد. داروی بیتیونول سبب منفی شدن آزمایش مدفوع در 69% بیماران شد.
3- تریکلا بندازول
مشتق بنزایمیدازول و در دامپزشکی مصرف می شود و برعلیه کرم بالغ و نابالغ فاسیولا در دام موثر گزارش شده است گزارش های موجود نشان می دهد که تاکنون 6 مورد فاسیولیازیس انسانی تحت درمان با این داور قرار گرفته اند در یک طرح بیماران دچار فاسیولیازیس انسانی تحت درمان داروئی تریکتلابندازول یا فاسینکس قرار گرفته اند کسانی برای این طرح انتخاب شده اند که دارای گزارش پارازیتولوژی مثبت بوده و تخم انگل فاسیولاهپاتیکا در مدفوعشان دیده شده است این مطالعه طی پنج ماه که از تاریخ 1/3/ 69 در مرکز بهداشتی درمانی شماره 1 شهرستان بندرانزلی انجام گرفت شاخص های چون سن، وزن، جنسیت، قد مورد نظر بوده است سعی بر این شده است که تا حد امکان از بیماران با سطح فرهنگ نسبی خوب استفاده گردد تا برنامه طرح درمانی برایشان قابل توجیه باشد. مطالعه بر روی 96 بیمار انجام شده است از این تعداد 2 تن با مصرف دارو دیگر مراجعه ننموده و حذف شدند این گروه مورد مطالعه بر اساس نحوه توزیع دارو دوزاژ دارو و زمان دارو (ناشتا یا غیر ناشتا بودن) به چهار گروه A با دوز درمانی 5 میلی گرم در کیلوگرم سه روز ناشتا گروه B بادوز درمانی 10 میلی گرم در کیلوگرم و گروه C با دوز 10 میلی گرم در کیلوگرم ناشتا و گروه D با دوز 10 میلی گرم در کیلوگرم غیر ناشتا تقسیم بندی شده اند گروه A شامل 26 بیمار گروه B شامل 22 بیمار و هر یک از دو گروه C و D شامل 23 نفر از نقطه نظر شاخص جنسی در این مطالعه را زنان تشکیل داده است.
از نظر شاخص وزن و قد هم با توجه به اینکه دارو بر حسب وزن داده می شود میانگین وزن در هر گروه براورده شده است که در گروه A 5/56 کیلوگرم و گروه B 56 کیلوگرم و گروه های Dو C هر یک دارای میانگین وزن 52 کیلوگرم می باشد.
از نظر شاخص سنی سعی بر این شده است که بیماران بین متوسط سنی 15-65 سال انتخاب کردند گروههای سنی زیر 15 سال و بالای 65 سال به دلیل احتمال بروز عوارض داروئی شدیدتر برای این مطالعه تا مناسب تشخیص داده شدند. معذالک با توجه به شرائط فیزیکی خوب بدن و حال عمومی بیماران 9 بیمار بین سن 10 تا 15 سال می باشند اکثریت مبتلایان را افراد جوان و میانسال جوان تشکیل می دهد. یعنی 72-67% بیماران این طرح در گروه متوسط سنی جوان و میانسال جوان می باشند.
هر یک از بیماران مورد مطالعه در گروههای نامبرده 8 روز به فواصل مشخص مراجعه نموده اند و از نظر شرح حال بالینی و معاینات بالینی و پاراکلینیک مودر بررسی قرار گرفته اند بسیاری از این بیماران را طی 2 سال قبل مورد درمانهای مختلف قرار گرفته بودند و تعدادی هم داور درمانی نشده بودند از تعداد 94 بیمار مورد مطالعه 12 نفر را مبتلایان جدید که از اوایل بهار 69 مبتلا شده اند تشکیل می دهد. از نظر شرح حال بالینی که هر یک از بیماران در بدو ورود به طرح درمانی داشتند اکثریت بیماران دارای علائمی چون تعریق، درد، شکم، حساسیت کبدی، دردهای عضلانی، استخوانی،خارش وغیره …. بوده اند با توجه به که کشت شیوع علائم بالینی 44/57 بیماران دچالر تعریق، 40/54% بیماران دچار درد شکمی 66/44% بیماران دچار حساسیت ناحیه RUQ ، 34/22% بیماران دچار خارش و علائم ریوی و فقط 3/6% بیماران دچار ایکتر بوده اند.
پیگیری بیماران که مرتب و کامل بوده است و خوشبختانه آنان به خوبی از این طرح با وجود تعدد دفعات آزمایش و کثرت مراجعه استقبال نمودند و فقط در صورتی پیگیری هر بیمار ناقص است که غددی موجه چون بستری شدن در بیمارستان، مسافرت طولانی و یا انتقالی به شهرستان دیگر داشته اند مجمومعاً 44/92% بیماران مرتباً پیگیری شده اند و یا فقط یک روز مراجعه ننموده اند که اکثراً روز شصتم بوده است و فقط 3/6% بیماران مراجعاتشان به دلائل ذکر شده فوق کامل نبوده است.
عوارض داروئی تویکلابندازل
عوارض را می توان به چهار گروه تقسیم نمود.
1- عارضه گوارشی
2- عارضه کبد و سیستم صفراوی
3- عارضه پوستی
4- عارضه عمومی
الف- عارضه گوارشی: بیشترین موارد از عوارض را شامل می شد که موردهای زیر را در بر می گیرد.
1- درو اپیس گاستر
2- درو RUQ
3- تهوع و استفراغ
1- درواپی گاستر: حدود 8/64% بیماران دچار این عارضه شده اند که در حدود 34% آنها درو خفیف و قابل تحمل و در مابقی یعنی حدود 8/30% از شدت بیشتری برخوردار بود. درو به طور متناوب و با ماهیت کوچکی بروز کرده و در بعضی موارد با انتشار به پشت و بین دو کتف همراه بوده مدت درو از حداقل 15 دقیقه تا حداکثر 5/2 ساعت طول کشید شورع این عارضه در آخر هفته اول بعد از درمان بود. در مواردی که درد شدید بود بیماران نیاز به دریافت داروهای آنتی اسپاسمودیک مانند هیوسین و بلادونا داشتند.
2- درد RUQ
در 17% موارد بروز کرد و اغلب اب تندرستی همین ناحیه همراه بود.
3- تهوع.و استفراغ: در 2/20% دیده شد.
ب- عارضه کبدی و سیم صفراوی
1- کلانژیت: در پنج نفر از بیماران یعنی 31/5% در روز ششم بعد از درمان دیده شد. که با تب 8/37 درد و تندرستی RUQ، لرز، خارش، ایکتر، ادرار پررنگ همراه بود. در پاراکلینک افزایش بیلی روبین کوتال ازر 9/2 تا 4/6 گزارش شده که برای این دسته از بیماران جنتامایسین تجویز گردید و در عرض حداکثر چهار روز بهبودی یافتند.
2- هپاتیت: تنها در یک مورد از بیماران هپاتیت به عنوان عارضه شدید دیده شد این بیمار در گروهدرمانی c قرا راشت که از روز ششم بعد از مصرف دارو دچار ایکتر و هپاتومگالی درد شدید RUQ ادرار پررنگ گردید که در بیمارستان بستری شد.
در روز اول بستری بیلی رو بین توتال 6/7 و مستقیم 4 و آلکالن فسفاتاز 510 SCOT = 26 و SGPT= 13 رسید آنتی ژن هپاتیت B و Ag و HB منفی بود بیماران به مدت دو ماه بستری گردید و بیوپسی کبدی انجام شد که تشخیص پاتولوژی آن کلستاز به همراه نکروز فوکال مطابق توکسیک هپاتیت بود.
برای همین بیمار ERCP نیز انجام دادند که در مجرای کبد چپ انگل فاسیولا مشاهده گردید ولی CBD پاک بود با انجام پاپیلتومی در همان زمان زردی و خارش بیمار تا حد زیادی رفع گردید. اسمیر مدفوع بیمار در آن زمان از نظر تخم فاسیولا منفی بود.
ج- عارضه پوستی:
تنها عارضه پوستی بروز کهیز هماره خارش بود که از 94 بیمار تنها حدوئد 2/20% دچار این عارضه بودند که نسبت وجود خارش در 34/22% در قبل از درمان تفاوت محسوسی نداشت در 5 درصد موارد خارش را اثوزینوفیلی بالا همراه بوده است.
د- عارضه عمومی:
که بیشتر سرگیجه و ضعف و بی حالی بود که به ترتیب 3/22 و 6/10 درصد را در بر می گرفت توجه به ارقام ذکر شده فوق دیده می شود که بیماران بیشتر دچار عارضه گوارشی بودند و از میان آ"ها درد معده از بیشترین موارد ابتلا بود درحالی که کلانزسیت و هپاتیت داروئی از کمترین مورد ولی شدیدترین عوارض محسوب می شد و با توجه به سایر عوارض کلاً داروی تریکلابنداازول برای بیماران قابل تحمل بود مشکل عمده ای را ایجاد نکرد.
غیر از 21% بیماران که فقط در آخرین روز پی گیری مراجعه نکردند 70% بیماران رضایت کامل و بهبود کلیه علائم قبل از درمان را داشتند در 10% بیماران علائم چون تعریق وخارش همچنان باقی ماند بنابراین در می یابیم که در سرکوب بیماری انگلی فاسیولاریز، تریکلابندازول از موفقیت چشمگیری نسبت به سایر داروهی هم تراز خود برخوردار است و می توان دراوی اولیه انتخابی در درمان بیمار فاسیولاریز باشد.
سرو اپیدمیولاوژی فاسیولیازیس در استان گیلان:
در نیمه دوم سال 1367 تعداد 452 نمونه خون با ضریب 200/1 کل جمعیت شهرستان بندر انزلی به طریقه کلاستر سمپلینگ از 8 منطقه شهرستان بندر انزلی جمع آوری و پس از تعیین میزان اثوزینوفیلی در آنها با استفاده از تکنیکهای سرولوژی به روش الیزا و کانتر کورنت ایمونوالکتروفورز (C.C.I.E.) میزان آنتی بادی ضد فاسیولا در آنها مشخص گردیده است.
از نظر گروههای سنی میزان آلودگی در گروه سنی کمتر از 20 سال بالا بوده سپس از سنین 20 سالگی به بعد کاهش داشته متعاقباً حالت صعودی به خود گرفته و از 30 سالگی به بعد مجدداً کاهش داشته است. از نظر توزیع جغرافیائی بیشترین میزان آلودگی به منطقه 6 شهرک طالقانی به میزان 12/34 درصد تعلق داشته و در سایر مناطق میزان آن کمتر و دارای توزیع یکسان بوده است در روش لیزا 50 درصد نمونه ها و در روش ایمونوالکتروفورز 95/34 درصد آنها از نظر فاسیولیاذیس ثبت بوده اند که در واقع بالاترین آلودگی این بیماری در شهرستان بندر انزلی محسوب می گردد مواردی که در این بررسی دارای پادتن فاسیولا بوده اند تماماً هیپر اتوزینوفیلی داشته اند.
در این بررسی روش الیزا 6/52 درصد بیشتر از روش ایمونوالکتروفورز حساست داشته است به موجب این پژوهش 7/13 درصد افراد تحت بررسی فقط دارای پادتن IgG بوده که وضعیت مزمن این بیماری را داشته اند 5/26 درصد دارای پادتن IgG، IgG بوده که وضعیت تحت حاد داشته اند: 6/37 درصد فقط دارای پادتن IgG بوده که وضعیت تحت حاد داشته اند: 6/37 درصد فقط دارای پادتن IgM بوده که وضعیت حاد داشته اندد و 2/22 درصد بقیه فاقد IgG و IgM بوده و فقط درای IgA بوده اند میزان بروز این بیمای به روش الیزا 19 درصد بوده است.
از نمودارها این چنین بر می آید که در هشت سال اخیر دارای یک پیک آلودگی در سال 78 با 2590 عدد آلودگی هستیم و بعد از آن سال 79 با 1209 عدد در رتبه بعدی است. عمدتاً بعد از هر سال ملایم از نظر هوا ما دارای یک اپیدمی درسال بعد هستیم به ازن خاطر که حلزون واسط به هوای سرد و یخ بندان خیلی حساس است وبعد از یک سال سرد دارای تراکم آلودگی کمتری در سالهای بعدی هستیم.
و همچنین از نظر آلودگی شهری انزلی در رتبه اول و رشت در رتبه دوم است یکی از دلایل مهم در آلودگی بالای این شهر وجود مرداب انزلی و هوای مرطوب وهم جوای با دریا است.
مرداب انزلی به خاطر دارا بودن محیط خوب برای رشد میزبان واسط از دلائل عمده این آلودگی بالای این شهر وجود مرداب انزلی و هوای مرطوب و هم جواری با دریا است مرادب انزلی به خطر دارا بودن محیط خوب برای رشد میزبان واسط از دلائل عمده این آلودگی است شهر رشت به خاطر هم جواری با انزلی وکم بودن مسافت بین این دو شهر دلیل بالا بودن مورد در این شهر است.
در مورد بعد میزان آلودگی در بین مردان و زنان است که زنان دارای آلودگی بسیار بیشتر از مردان هستند دلیل آن به همین خاطر است که زنان ارتباط نزدیکی با مواد و سبزیجات خام دارند و از لحاظ ذائقه نیز زنان نسبت به درمان خام خوارتر هستند.
از نظر پراکندگی آولدگی در ماههای سال نمی توان نظر خاصی داد چون تعداد آن در ماههای سال شاخص خوبی نیست هر چند از لحاظ تئوری آلودگی در بهار بیشتر است ولی با همین حال از زمان آلودگی تا بروز علائم و کمبود فرهنگ و تشخیص به موقع نمی توان زمان مشخصی برای آلودگی تعینی کرد.
پیشیگیری های انجام شده در استان گیلان:
به گفته مسئولان مربوط تنها با انجام کارهای فرهنگی مثل سمینارهای مختلف نصب پلاکارت و غیره سعی در مهار و کنترل انگل شده است.
یکی از مشکلات مهم در این استان به خاطر گردشگر بودن استان است که کنترل را کمی شکل می کند چون ورود افراد و کم اطلاع به این استان به آلودگی دادن می زند و یا توریست را آلوده وآلودگی را به نقاط مختلف کشور محمل می کنند که باز هم در اطلاع راسانی را ترجیح و عمل به آن را نشان می دهد.
درمان های انجام شده در استان،
در حال حاضر درمان شامل دو داروی فازینکس را کاتن می شود که سپس ارجاع بیمار به بهداشت و اخذ فرم مربوطه اقدام به درمان می شود.
راحل های پیشنهادی:
شاید به خاطر دلائلی که قبلاً گفته کنترل بیماری (انگل) کمی مشکل باشد مثل بزرگ بودن محیط آلودگی و مساعد بودن شرائط برای حلزون واسط بالا بودن هزینه مبارزه با میزبان وسط وعدم کنترل خروج و ورود افراد غیربومی کم بودن اطلاعات مردمی عدم رعایت بهداشت همگانی رابطه نزدیک دام و حیوانات با انسان مشکل جغرافیایی و پراکندی جمعیت نزدیکی شهرهای آلوده و ارتباط بالای دردی در این نقاط از دلائل مهم آندمیک شدن این انگل است و باز هم اهمیت اطلاع رسانی به مردم مشخص می شود که یکی از موثرترین راههای موجود است که به با عدم خوردن سبزیهای آولده چرخه این انگل را حداقل در انسان قطع کرد.
منابع و ماخذ:
بخش اول
1- کتاب انگل شناسی پزشکی نوا – برون
2- عفونت های انگلی و قارچی طلب هاریسون
بخش دوم
که شامل مقالات مختلف نوشته نویسندگان زیر است.
1- دکتر مهدی آسمار- دکتر احمد میلانی- دکتر عارف امیرخانی- دکتر داوودیاد گاری- دکتر کامبیز فوقان پست- دکتر هاله طالایی- دکتر سدادی – دکتر جواد گل چای- دکتر یحیی دولتی مقالات مطرح شده در سال 69
دکتر جهانگیر دلخوش- دکتر نور صالحی- دکتر سرشاد
مقالات مطرح شده در سال 76
1
1