مراحل ساخت ساختمانهای بتنی



بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع:
پروژه کارآموزی مراحل ساخت ساختمانهای بتنی

سال 97

فـهـرسـت
مـقـدمـه 3
آرماتور بندی 5
قالب بندی و بتن ریزی : 10
مطالب عمومی ساختمان 16
خواص ملات 18
گود برداری : 24
پیاده کردن پی ها : 24
قالب بندی : 25
ساخت بتن : 25
بتن ریزی : 26
اجرای تیر ها و ستون ها : 26
دستورالعملهای حفاظتی و ایمنی کارگاه های ساختمانی 26
پاک سازی خرابه 27
گودبرداری 27
پـیـاده کـردن نـقـشـه 29
بـتـون مگــر 29
قـالـب بـنـدی فونداسیون و شمع بندی 30
آرماتوربندی 30
پی کنی : 31
کرسی چینی: 32
نحوه کرسی چینی یا ساخت پی سنگی: 32
قالب بندی: 33
انواع قالب از لحاظ جنس: 34
آرماتوربندی: 35
هدف از بکار بردن فولاد در قطعات بتنی: 36
بستن میلگردها به یکدیگر: 37
نحوه خم کردن میلگردها: 37
برش میلگردها: 39
نحوه ساخت شناژهای افقی وعمودی: 39
قلاب انتهای میلگرد واندازه استاندارد آن: 42
بتن سازی: 42
حمل بتن: 43
نسبتهای اختلاط: 43
بتن ریزی: 45
بتن ریزی در هوای گرم: 47
مشخصات نامطلوب بتن اب انداخته : 48
تراکم بتن تازه: 49
نگه داری از بتن : 50
هم سطح کردن کف اتاقها با شناژ افقی: 51
قالب بندی شناژ های عمودی: 51
دیوار چینی: 52
نحوه پر کردن شناژ های عمودی: 53
هم سطح کردن دیوار: 54
قالب بندی سقف : 55
سقف تیرچه بلوک : 55
حمل و نقل وانبار کردن تیرچه ها : 56
میلگردهای حرارتی: 58
کلاف عرضی(شناژ مخفی): 58
بتون ریزی سقف: 59
عوامل موثر درافت : 61
راههای مقابله با افت : 62
عوامل موثربرخزش : 63
راههای مقابله با خزش : 63
شمشه گیری: 65
کف سازی: 66
سفید کاری یا کف مال گچ: 66
علت استفاده فولاد و میل گرد در ساختمانها و پی 67
نحوه ی آرماتوربندی 68
خم کردن آرماتور : 69
بتون ریزی فونداسیون : 71
مخلوط کردن بتون : 74
سقف : 76
کشیدن دیوار بیست و دو سانتی 77
کشیدن دیوار و پارتیشن های ده سانتی 79
منابع: 92

مـقـدمـه
نخـستن مرحله در اجرای یک ساخـتمان پی سـازی می باشد که این کار باید بعد از گود برداری وپی کنی انجام گیرد .همانطورکه می دانیم در زمینهای خوب حداقل عمق پی های نوادی در حدود 50 سانتی متر می باشد . و اگردراین عمق زمین بکر در دسترس نباشد باید عمق پی را تا زمین بکر ادامه دهیم .
1) گود برداری : بعد ازپیاده کردن نقشه و کنترل آن را صورت لزوم اقدام به گود برداری می نماید گود برداری برای آن قسمت از ساختمان انجام می شود که در طبقات پائین تراز ترازکف طبیعی زمین ساخته می شوند مانند موتورخانه ها وپارکینگ ها وانبارها وغیره … در موقع گود برداری چنان که محل گود برداری بزرگ نباشد از وسایل معمولی مانند بیل وکلنگ و فرغون استفاده می شود برای گود برداریهای بلند و بزرگتراستفاده از بیل وکلنگ مقرون بی صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی مانند لودر و غیره استفاده شود در اینگونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گود برداری و حمل آن به خارج کارگاه معمولا از سطح شیب دار استفاده می شود بدین طریق که در ضمن گود برداری سطح شیب داری درکف گود برداری برای عبور کامیون و غیره ایجاد می گردد و بعد از اتمام کار این قسمت بوسیله دستی گود برداری می شود .
1-1) تا چه عمقی گود برداری را ادامه می دهیم : ظاهرا حداکثر عمق مورد نیاز برای گود برداری تا روی پی می باشد بعلاوه چند سانتی متر برای فرش کف و عبور لوله ها که دراین صورت باید محل پی ها را با دست خاکبرداری نموده و بهتر است گود برداری را تا زیر سطح پی ادامه دهیم زیرا در این صورت اول برای قالب بندی پی ها آزادی عمل بیشتری داریم در نتیجه پی ها تمیزترودرست ترخواهد بود .
2) پی کنی : اصولا پی کنی با دودلیل انجام می گیرد .

1-2) دسترسی به زمین بکر 2-2) برای محافظت پایه ساختمان
1-2) با توجه به اینکه کلیه بار ساختمان بوسیله دیوارها وستونها به زمین منتقل می شود در نتیجه ساختمان باید روی زمینی که قابل اعتماد باشد وقابلیت تحمل بار ساختمان را داشته باشد بنا گردد .برای دسترسی به چنین زمینی ناچاربه ایجاد پی برای ساختمان می باشیم .
2-2) برای محافظت پایه ساختمان وجلوگیری از تاثیرعوامل جوی در پایه ساختمان باید پی سازی نماییم در این صورت حتی در بهترین زمینها نیز باید حداقعل پی هایی با عمق 40تا 50سانتی متر حفر کنیم پس در این صورت پی کنی یکی از عوامل مهم در ساختمان سازی است تا یکی ازریشه های اصلی ساختمان به حساب می آید
3) بتن مگر: بتن مگرکه به آن بتن لاغر یا بتن کم سیمان نیز می گویند اولین قشر پی سازی می باشد و مقدار سیمان در بتن مگر در حدود 100الی 150کیلوگرم در متر مکعب است بتن مگر درپی سازی با دو دلیل انجام می گیرد.
1- برای جلوگیری از تماس مستقیم بتن اصلی با خاک : وعلت اینکه بتن اصلی با خاک نباید با همدیگر تماس پیدا کنند این است که در خاک معمولا مواد زائد زیادی وجود دارد که مسرورزمان می تواند بتن ما را خورده وباعث پوسیده شدن آرماتورهای بتن اصلی ما گردد .
2- برای رگلاژ کف پی و ایجاد سطح کافی برای ادامه پی سازی : وقتی زمین ها پستی وبلندی زیادی داشته باشد ویا اگر زمین ما هنگام گود برداری یا پی کنی به پستی وبلندی تبدیل شده باشد ما قبل از ریختن بتن مگر آن را رگلاژی کنیم وزمین را برای بتن مگر آماده می کنیم و بتن مگر دیگر این بحران را به خوبی بر طرف می کند وهمه زمین را در هنگام پی رادیه و پی های زمین را در هنگام پی های نوازی هم کد می کند وآن را تصحیح می کند .

ضخامت بتن مگر در حدود 100سانتی متر بوده و معمولا قالب بندی از روی بتن مگر شروع می شود .
آرماتور بندی
کلیه مصالح بنائی ازجمله بتون تاب وتحمل کشش را نداشتند ودراندک مدت درمقابل نیروی کششی ازهمدیگر گسیخته میشوند و حداکثر نیروی که بتون می تواند تحمل نماید 32کیلوگرم برسانتی مترمربع میباشد و این در صورتی است که بتن با مشخصات عالی ساخته شده باشد که درکارگاه های معمولی کمتر می توان به این نتیجه رسید برای اینکه تاب تحمل نیروی کششی در بتن را درحد دلخواه برسانیم ازفولاد که معمولا به صورت میله گرد آجدار یا ساده می باشد استفاده می کنند در مقاطعی که بتن تحت تاثیر نیروی کششی باشد فولاد گذاری میشود. فولاد آلیاژی است که از آهن کربن تشکیل شده هر قدر درصد کربن بیشـتر باشد فولاد سخـت تر و شکننده تر شده و خاصیت شکل پذیری آن کمتر می شود فولادی که در ساختمان مصرف می شود باید به راحتی شکل پذیر باشد تا همیشه و همه آنها بصورت دلخواه وسرد خم شوند باید توجه داشت که سطح فولاد کاملا تمیز بوده و عاری از مواد خارجی باشد در نقشه های ساختمانی میله گرد ساده را با علامت Ø و میله گرد آجدار را با علامتΦ نشان میدهند و میله گرد را با قطرآن می خوانند مثلا میله گرد نمره 18میله گردی است که قطر آن 18 میلی متر می باشد و در بازار میله گرد به قـطرهای6- 8-10وجود دارد و میله گردها معمولا به طول 12 و یا کلافی به بازار عرضه می شود .
1- بستن آرماتور:
آرماتوربندی از حساس ترین و با دقت ترین قسمتهای ساختمانی نتونی میباشد زیرا همانطوری که قبلا گفته شد کلیه نیروهای کششی در ساختمان بوسیله میله گردها تحمل می شود بدین لحاظ در اجرای آرماتور بندی ساختمانیهای بتونی باید نهایت دقت و حوصله به عمل آید برای تعین تعداد میله گردها آرماتورها و تعیین قطر آنها از دو راه که یکی محاسـبه ودیـگری آئیـن نامه اسـت استفاده می کنیم . در مورد اول مهندس محاسب با توجه به مشخصات قطعه بتونی قطر میله گردها را تعین نموده ودر نقشه های مربوط مشخص می نماید .
کارگاه آرماتور بندی باید درقسمتی از کارگاه اصلی تشکیل شود که در کارگاههای کوچک آرماتورها را با دست خم می نماید .مسئول کارگاه باید از روی نقشه ها تعداد و شکل هر آرماتور تعین نموده و کارگران داده خم کردن هر کدام را زیر نظر داسته باشد تا همه مشخصات از جمله (خم کردن – نحوه کردن و زوایه خم کردن و طول قلابها ) طبق نقشه انجام شود ومیله گردها باید عین نقشه باشد ونوع آنها هم باید با نقشه ها مطابقت داشته باشد آجدار یا ساده میله گردهای نمره پائین مثلا نمره 8و10که گاهاً به صورت کلاف به کارگاه آورده می شوند اینها را باید قبلا به طولهای مناسب بریده و بوسیله کشیدن صاف نموده و آنگاه مصرف نماید یا به آنها شکل دهند .
نکته : آرماتورها باید طوری به هم بسته شوند تا در موقع بتن ریزی از جای خود تکان نخورده وجابجا نشوند وفاصله آنها ازیکدیگر باید طوری باشد که بزرگترین دانه بتن به راحتی از بین آنها رد شده در جای خود قرار گیرد و معمولا برای بستن آرماتورها در گوشه ها از 8ودر وسطها از ساده استفاده شود .
2- خم کردن آرماتورها :
بعلاوه آرماتورهای تا قطر 12میلی متر را می توان با آچار(گوساله f ) وبا دست به راحتی خم نموده ولی آرماتورهای بزرگتر از12میلی متر براحتی خم نمی شوند وتا قطر 25 را به طوری با دست می توان خم کرد با فشار زیاد ولی آرماتورهای بزرگتر از آن را با دست به هیچ نحو نمی توان خم نمود وباید با دستگاهای مکانیکی مجهز به فلکه خم شود و قطر فلکه خم مناسب با قطر آرماتور بوده و باید به وسیله مهندس محاسب و مهندس کارگاه تعین شود وکلیه آرماتور ساده باید به صورت قلاب در آورده و به قلاب ختم کنیم ولی آرمـاتورهای ساده را می توان به صورت گونیا در آورد وخم کرد و سرعت خم کردن آن باید متناسب با درجه حرارت محیط باشد و از خم کردن آرماتورها در حرارت کمتر از 5درجه سانتی گراد خوداری نمود و نباید میله گردهای خم شده را دوباره باز کرد و در جای دیگر استفاده شود ودر مواقع ضروری باید باز کردن خم ها با نظر مهندس ناظر باشد. ومعمولا گونیا هایی که برای هرآرماتورمی زنندحداقلDB12می باشد یعنی12 برابرقطر میله گرد باید خم شود مثلا آرماتورهای نمره 18 باید بدین صورت خم شود و خم آنها ازپشت خم تا اینها این قدر باشد. mm6/2=18×12 18حداقل 22میلی متر هنگامی که می خواهیم برای خاموتها قلاب بزنیم باید قلاب با زاویه 135 درجه خم شود و زاویه داخلی آن450 باشد تا دو قلاب بصورت موازی همدیگر قرار گیرند و در داخل بتن اصلی پوشانده شوند .
نکته : همه آرماتور باید به صورت سر خم شود واز خم کردن آرماتورها بوسیله حرارت خوداری شود .
3- وصله کردن آرماتورها :
باید توجه داشت که میله گردهای که به بازار عرضه می شود طول آنها 12متر می باشد ودر بعضی از قسمتهای ساختمانها که طول آنها از 12متر بیشتر میباشد برای یکپارچه شدن تیر یا ستون یا پوتره اتصالی باید انجام دهیم و باید آن اتصال وصالی که میله گردها باهم دارند حدالمقدور این وصال به حداقل برسد یعنی طول هم پوشانی میله گردها با همدیگر طوری باشد که حـداقل کشـش تیر را تحمل کند در واقع ما ناچارا این اتصـال را انجام می دهیم و یا اگر از افت و ریز آرماتورها جلوگیری کنیم با نظر مهنس ناظر طبق هم پوشانی در نقشه ها از تکه های بریده استفاده می کنیم در واقع ما باید در هنگام برش طوری اندازه ها را با هم جور کنیم که ریزش آنها زیاد نباشد و این اتصالات باید در جائی باشد که تنش در آنها حداقل باشد و باید توجه داشت باشیم که کلیه آرماتورها در یک مقطع وصالی نباشد یعنی اتصال را یک در میان انجام دهیم و اتصال دو آرماتور در ساختمانهای بتونی اغلب بصورت پوتینی بوده و با روی هم آوردن دو قطعه انجام می شود .
این نوع اتصالها و وصله ها برای آرماتورهای تا نمره 32 مجاز می باشد و آن بدین طریق است که دو قطعه آرماتور را در کنارهم قرار داده و بوسیله سیم آرماتوربندی به همدیگر متصل می نمایند طول روی هم آمدن دو قطعه باید به اندازه قید شده درنقشه باشد و چنانچه در نقشه ها قید نگردیده باشد باید به وسیله مهندس ناظرکارگاه تعیین شود این طول معمولا40 برابرقطر میلگرد مصرفی است

4- آرماتورهای ریشه یا انتظار :
آرماتورهای ریشه یا انتظار که برای اتصال شالوده به ستون بکار می رود باید تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه داشته باشد ولی اگر ارتفاع پی از 25/1 متر تجاور کند می توان فقط 4عدد آرماتورهای گوشه های ستون را تا آرماتور زیرین پی ادامه داد و بقیه آرماتورهای ستون را به اندازه صافی داخل بتن پی نمود و کلیه آرماتورها ریشه باید در انتهای دارای خم900باشند .واین آرماتورها به صورت خاموت به یکدیگر متصل شوند ودر داخل پی به خوبی مستقر شوند و یا به عبارت دیگر باید خاموتهای ستون تا داخل پی ادامه یابد وطول آن قسمتی از آرماتور ریشه که باید خارج از پی قرار گیرد تا میلگردهای ستون به آنها بسته شوند این کار به وسیله مهندس محاسب تعیین می گردد ولی هیچگاه نباید از50 الی 60 سانتی متر کمتر باشد .
5- چگونه شبکه میلگرد ستون را به ریشه وصل کنیم :
بعد از فونداسیون وگذاشتن میلگردهای ریشه اگر بخواهیم میلگردهای ستون را در کنار میلگردهای ریشه قرار دهیم به اندازه کلفتی میلگرد ریشه ستون از محور خود منحرف گردد .بهتر آن است که آرماتورهای ستون انحنای کوچکی ایجاد کنیم تا ستون درست درمحل محور خود قرار گرفته و کوچکترین انحرافی نداشته باشد این انحنا باید به اندازه قـطر میله گرد ستـون باشد و آنها را در زمین اگر کوچک باشد و سبک باشد با سیم آرماتور بندی محکم می کنیم و با خاموتهای ستون آن را به یک شبکه تبدیل می کنیم و بعد از بتن ریزی پی قفسه آرماتورهای ستون را که ازقبل آماده نموده اند. آرماتورهای ریشه متصل می کنیم این کار باید حداقعل 3-4 روز بعد از بتن ریزی پی انجام شود زیرا در غیر این صورت با توجه به اینکه بتن پی هنوز هنوز سخت شده است در اثر لنگر آرمـاتورهای ستون میـله گردهای ریشه از جای خود تکان خورده وپی متلاشی می شود و بعد از بتن آرماتورهای ستون برای تثبیت موقعیت هر ستون ابعاد آن را به وسیله تیرهای چوبی در پای ستون مشخص می نمایند و باید توجه داشت که هیچ وقت نباید برای تثبیت ابعاد ستون با ریختن در پای آن اقدام نمود و یا با ریسمان رنگ ابعاد ستون را خط می زنند تا قالب را برروی آن قراردهند.
مقطع اغلب ستونها در ساختمانهای معمولی مربع یا مستطیل میباشد گاهی نیز دایره یا چند ضلعی میباشد در حال عرض مقطع ستون نباید از20سانتی متر کمتر و همچنین سطح مقطع آن نباید از600 سانتی متر کمتر باشد .
آرماتورهای طولی و عرضی ستونها طوری باید به هم یافته شوند که در موقع حمل ونقل وکار گذاشتن وبتن ریزی خطر جابجا شدن آرماتورها ودور و نزدیک شدن آنها از همدیگر وجود نداشته باشد و حداقل قطر آرماتورهای طولی 14میلی متر و حداقل تعداد آرماتورهای طولی در مقاطع مربع و سریع مستطیل 4عدد و در مقطع دایره 6 عدد ودر مقطع چند ضلعی تعداد اضلاع میباشد.
قالب بندی و بتن ریزی :
1- قالب بندی
درکارگـاههای ساختـمانهای و بتنی سه کارگاه وجود دارد که همزمان به کار خود ادامه می دهند این سه کارگاه عبارتند از: کارگاههای بتن سازی-آرماتور بندی- قالب بندی . از آنجا که بتن قبل از سخت شدن روان بوده لذا برای شکل دادن به آن احتیاج به قالب داریم .قالبهای که برای بتن ساخته می شوند اغلب چوبی می باشند برای کارهای سری سازی ازقالبها از قالبهای فلزی هم استفاده می کنند. قالبها علاوه بر شکل دادن به بتن وزن آن را نیز تحمل می کنند تا زمان سخت شدن بدین لحاظ اگر در اجرای آن دقت کافی نشود ممکن است در موقع بتن ریزی واژگون شده و موجب خسارت شود . تخته و چوبی که برای قالب بندی استفاده می شود باید کاملا خشک ودر برابر رطوبت تغییر شکل ندهد زیرا تغییر شکل قالب موجب تغییر شکل بتن گشته و بر شکل تیرها وستونها و همچنین برهانهای وارده بر آنها موثری باشد و در ایران معمولا از تخته های چوبی به نام چوب روسی معروف میباشد برای قالب بندی استفاده می نمایند .تخته های که برای قالب بندی مصرف می شود باید از نوع چوبهای صمغدار یا جنگلی یا مشابه باشند و مصرف چوب سفید جز برای قالب شالوده ویا قالب بتن های بدون آرماتور مجاز نیست ضخامت تخته های مورد مصرف در مورد ستونها و کف تیرها حداقل سه سانتی متر و ضخامت تخته های گونه تیرها وقالب دالها حداقل دو سانتی متر می باشند و پهنای تخته ها متناسب با ابعاد قطعه ای میباشند که قالب برای آن ساخته می شود .
و حداقل پهنای تخته ها بین 10 – 20 سانتی متر بوده ولی معمولا در قالب بندی های به پهنای 15 تا 20 سانتی متر و طول 4 متر استفاده می نمایند .معمولا سطح تماس بتن و تخته قالب بندی را بوسیله روغنهای معدنی خنثی شده ( بدون اسید وقلیا ) چرب می نمایند در واقع از روغنی باید استفاده شود .که در واکنشهای شیمیایی بتن دخالت نداشته باشد .مالیدن روغن بروی قالب بدان علت است که اولا تخته که از ابتدا کاملا خشک است آب بتون مجاور خود را نمکیده و موجب فساد بتن نشود ودر ثانی در موقع باز کردن قالب تخته ها به خوبی از بتن جدا شود ودر صورت مناسب بودن برای قالب بندی دیگر استفاده شوند . زیرا از یک تخته قالب چندین باربرای قالب بندی استفاده می کنند در موقع مالیدن روغن باید دقت شود که آرماتور ها به روغن آغشته نشوند زیرا در این صورت روغن مانع چسبیدن بتن به دور میلگرد گردیده و جسم یکپارچه تشکیل نداده وبتن و آرماتورهر یک به تنهایی کار می کنند و موجب ضعف در همگن بودن فولاد وبتن می گردد .برای بهم بسـتن تخته ها به همـدیگر از چوبهایی که در اصطلاح قالب بندی به آنها چـهار تراش می گویند استفاده می کنند کوچکترین بعد این چـهار تـراش ها که به آنها پشت بند هـم
می گویند نباید از 8 سانتی متر کمتر باشد.
2- انواع قالب
1-2) قالب بندی پی ها:
درساختمانهای کوچک معمولا برای قالب بندی پی ها از آجر استفاده می کنند بدین طریق که بعد از خاکبرداری و تعیین پی ها و محورها اندازه آنهارا با آجر چیده و بعد شنازها را به آن متصل می کنند ضخامت این آجر چینی حتی می تواند 10 سانتی متر هم باشد بهتر است برای این آجرچینی از ملات گل استفاده شود زیرا در این صورت بعد از سخت شدن بتن می توان آجرها را برداشته و مجددا استفاده نمود ولی در این طریق ممکن است هنگام بتن ریزی دیوارهای قالب تحمل وزن بتن را نداشته باشد واز همدیگر متلاشی شوند که در این صورت باید قبل از بتن ریزی پشت کلیه آجرها با خاک یا نخاله آجر یا ….پر شوند بطوری که بتواند بخوبی وزن بتن را تحمل نماید مشکل اساسی دراین نوع قالب بندی آن است که آجر آب بتون مجاور خود را مکیده وآن راخشک نموده وفعل انفعالات شیمیایی درآن متوقف می شود برای جلوگیری از این مشکل بهتر است که رویه آجر را با یک ورقه نایلونی پوشانیده شود تا آجر و بتن مستقیما در تماس نباشند مزیت دیگر این نایلون آن است که بعد از سخت شدن بتن آجرها براحتی از قالب جدا شده و می تواند در محلهای دیگر استفاده شود .
در ساختمانهای بزرگ قالب پی ها را که ارتفاع پی ها راکه ازروی نقشه مشخص می باشد تعیین نموده و با کنار هم قرار دادن تخته ها به همان اندازه واتصال آنها به یکدیگر بوسیله چوبهای چهار تراش قالب پی یا هر قسمت دیگر را می سازند باید توجه داشت که تخته ها باید آن چنان به یکدیگر متصل باشند که به خوبی بتواند وزن بتن و ضربه ها و ارتعاشات بوجود آمده بوسیله ویبراتور را تحمل کنند مخصوصا در مورد شنازها باید تخته ها را ازبالا بوسیله قطعات چوب چهار تراش را به یکدیگر متصل نمود وتخته ها باید طوری درزبندی شوند که شیره بتن ازآنها خارج نشود .
2-2 قالب بندی ستونها :
اغلب ستونها به صورت چهارضلعی میباشندگاهی نیز ممکن است معمار ساختمان از نظر زیبایی مقاطع دیگر از جمله دایره – بیضی و غیره پیشنهاد نماید وبرای قالب بندی ستونها ابتدا ابعاد ستون را از روی نقشه تعیین نموده ودو ضلع قالب را به همان میزان از تخته های مناسب بریده و به چوبهای چهار تراش تا به آن پشت بندی گویند میخ می نمایند با توجه به اینکه در قالب ستونها دو ضلع مقابل داخل دو ضلع دیگر قرار می گیرند در نتیجه پهنای دو ضلع دیگر قالب باید به اندازه کلفتی تخته از از ابعاد قید شده در نقشه بیشتر باشد تا از داخل ابعاد مورد نظر را به ما بدهد . باید توجه داشت که پشت بند های اضلاع مقابل اولا درحدود 10 الی 15 سانتی متر از پهنای قالب بیشتر باشد و در ثانی پشت بندهای اضلاع مقابل درست مقابل همدیگر قراربگیرند تا در موقع اتصال چهار ضلع ستون به یکدیگر با بستن سیم نجاری به این زایده ها امکان اتصال آنها به یکدیگر به سهولت امکان پذیر باشد حداکثر فاصله این پشت بندها از همدیگر نباید از 80 سانتی متر تجاوز نماید این پشت بندها باید به وسیله میگرد و مهره یا سیم نجاری به هم اتصال پیدا کنند.
ستونها معمولا به محض آنکه بتن حالت روانی خود را از دست بدهد و بتواند شکل هندسی خود را حفظ کند قالب آن را باز می کنند و این در حدود 48 ساعت بعد از بتن- ریزی میباشد در موقع باز کردن قالب باید توجه شود که قالب را با احتیاط طوری جدا نمایید که گوشه های تیز ستون خراب نشوند برای جلوگیری از این کار بهتر است در گوشه های قالب فیتیله های مثلثی شکل نصب نمایند تا در داخل قالب پَخی هایی ایجاد گردد تا بتن ریخته شده در قالب تیز گوشه نبوده ودر نتیجه شکننده نباشند .
قالب ستون بعد از 48 ساعت باید حتما باز شود زیرا در غیر این صورت آب دادن به بتن براحتی میّسر نیست و ممکن است بتن خشک شده و بسوزد باید توجه داشت که در موقع نصب قالب ستونها باید کاملا شاقولی نصب شود زیرا اگر ستون کاملا شاقول نباشد بارهای وارده محوری نبوده و ممانهای محاسبه نشده در آن به وجود آمده و موجب تخریب ساختمان می گردد .حداقل ضخامت تخته مورد نظر برای استفاده قالب بندی ستونها 3 سانتی متر می باشد باید در پای هر ستون سوراخی به ابعاد 10×10تعبیه گردد تا تراشه های چوب و مواد اضافه را از آنجا خارج نموده ودر موقع بتن ریزی آن سوراخ را مسدود نمود .
تثبیت موقعیت ستون باید تنها به وسیله تیرهای چوبی که در چهار جهت در پای ستون روی کف قرار داده شده انجام گیرد و ریختن بتون به ابعاد ستون برای تثبیت موقعیت آن به هیچ وجه مجاز نیست قالب بندی هر ستون باید مستقیما دارای ایستایی کافی باشد و تکیه دادن قالب بندی یا داربست آن به ستونهای مجاور مجاز نیست.

3-2 قالب تیرهای اصلی :
در اغلب موارد بتون تیرهای اصلی وسقف یکپارچه ریخته می شوند و آرماتورهای سقف وتیرهای اصلی به یکدیگر متصل میباشند اگر ضخامت تیرهای اصلی از سقف بیشتر باشند اغـلب این تفاوت ضخـامت را از پائین منـظور نموده وآنگاه آن را باسقف کاذب اصلاح می نمایند . تیرهای اصلی از دو قسمت تشکیل می شود که این دو قسمت عبارتند از کف وگونه های چپ و راست ولی اگر ضخامت سقف تیرهای اصلی مساوی باشد فقط احتیاج به کف دارد وساختن قالب آن بدین طریق است پایه های با کلاهک به تعداد لازم بین دو ستون قرار داده وکف تیر اصلی را به پهنای تعیین شده در نقشه از قبل ساخته شده است روی این پایه ها نصب می نمایند و با آن میخ می کنند تعداد این پایه ها باید آن قدر باشدکه بخوبی بتوان وزن آرماتور و بتن وکارگران که روی آن کارمی کنند و وسایل بتن ریزی را تحمل نمایند . معمولا هر قدر تخته قالب بندی نازکتر باشد باید به همدیگر نزدیکتر باشند و فاصله آنها به هم کمتر باشد تا بتواند بارهای وارده راتحمل نماید درحال فاصله این پایه ها که به آنها صلیب نیزگفته می شوند نباید از 80 سانتی متر تجاوز کند و باید کاملا دقت شود که کلیه قسمتهای تیر در یک تراز باشند که آنها هم بدین طریق اول با شلنگ تراز ارتفاع معینی روی تمام ستونها علامتگذاری نموده وکلیه ارتفاعات ابتدا و انتهای تیر را با این علامت مشخص نموده و بقیه نقاط را بوسیله ریسمان و با تراز بنائی در یک سطح قرارمی دهند . در قالب بندی تیرهائی که دهانه آنها بیش از 4 متر به ازائ هر متر طول 3 میلیمتر به طرف بالا در وسط دهانه خیز داده می شود واز دهانه 10 متر به بالا مقدارخیز طبق نقشه اجرائی باید انجام شود حداقل ضخامت تخته کف تیرها 3 سانتی متر و حداقل ضخامت تخته دالها وگونه ها 2 سانتی متر است .
4-2 قالب بندی سقف :

در مورد سقف ساختـمانهای بتنی آنچه که در ایران معمول اسـت اغلب تیـرچه بـلوکی می باشند. گاهی نیز از دال بتنی پیش ساخته ویا بتن ریخته شده در محل استفاده می کنند . در مورد سقفهای بتنی ریخته شده در محل و سقفهای تیرچه بلوک برای هر کدام احتیاج به قالب بندی مخصوصی می باشد برای سقفهای بتنی که احتیاج به قالب بندی مفصل تر و محکم تر دارد معمولا از به هم میخ کردن تخته ها و تشکیل صفحه ای به ابعاد مورد نیاز استفاده می کنند که این تخته ها را روی داربستهای چوبی قرار داده آنگاه شبکه های فلزی ( آرماتور بندی) را روی آن قرار می دهند و بتن ریزی می نمایند . برای تنظیم قالب بندی و سهولت در قالب برداری از کوه استفاده می نمایند بدین طریق که دو عدد کوه زیر هر پایه قرار می دهند و بوسیله چکش آن را در جای خود محکم نموده و آنگاه آن را بوسیله گچ در محل خود ثابت نگه می دارند تا خطر هر گونه جابجایی پایه ها به حداقل برسد بوسیله همین کوه ها تراز تیر یا سقف را نیز تکمیل می نمایند زیرا هر قدر کوه به داخل برود پایه ها در سطح بالاتری قرار می گیرند. کوه باید از چوب سخت مانند بلوط یا گردو باشد و بوسیله یک عدد میخ 5/7 سانتی متری تثبیت شود حداکثر شیب گوه 1 به 4 می باشد حداقل ضخامت انتهای باریک آن یک سانتی متر است و حداقل عرض آن مساوی تیری است که روی آن قرار می گیرد و گذاشتن پایه روی آجر خشک مجاز نیست.
برای پایه های داربست بعضی مواقع از لوله های فلزی استفاده می کنیم که بوسیله اهرمی بالا و پایین می رود و به آن اصطلاحا جک می گویند. و مورد سقف های تیرچه بلوک احتیاج به بستن تمام سقف با تخته نیست فقط باید کمر تیرچه ها به فاصله های 5/1 تا 2 متر بسته شود. تا از شکم دادن آنها جلوگیری شود که به آنها اصطلاحا در قالب بندی کش گفته می شود .
3- باز کردن قالب :
اصولا قالب برداری از ساختمان های بتونی وقتی باید انجام شود که اجزای بتونی بتواند وزن خود را تحمل نماید. برای ستونها و گونه تیرها همین قدر که شکل هندسی آنها تشکیل گردید می توان قالب را باز کرد. ولی باید دقت شود که در مورد قالب برداری به گوشه آنها آسیب نرسد . زیرا به علت سست بودن بتن در اثر کوچکترین ضربه گوشه آنها خواهد ریخت ولی در مورد تیرها و سقف ها حداقل 2-4 هفته بعد از بتن ریزی باید قالب برداشته شود. در این مدت هر قدر هوا سردتر باشد قالب ها باید دیرتر برداشته شوند. زیرا همانطوری که گفته شد در هوای سرد بتن دیرتر سخت می شود. برای آنکه از سخت شدن بتن و باربر بودن آن مطمئن شویم بهتر است در موقع بتن ریزی چند نمونه از بتن را برداشته و درهمان شرایط قطعه مورد نظر قرار دهیم قبل از قالب برداری مقاومت نمونه ها آزمایش کرده و در صورت رضایت بخش بودن اقدام به قالب بردای نماییم در این مورد هرگز نباید به مشاهدات چشمی اطمینان نمود و در موقع قالب برداری باید از برداشتن کلیه پایه ها در یک مرحله خوداری نمود. بهتر است قالب ها را در مرحله اول یک در میان برداشته و در مراحل بعد نیز بتدریج به قالب برداری ادامه دهیم. تقریبا مدت زمانی که باید از اجزاء مختلف ساختمان بتونی قالب برداری شود بدین طریق است.
قالب گونه تیرها – دیوار و ستون (قالب عمودی) 2روز
قالب دالها دو طرفه 8روز
قالب دالها یک طرفه و کف تیر و دالهای قارچی و تخت 16روز
قالب کف تیرهای بزرگ و شاه تیرهای بزرگ 21روز
پایه های اطمینان پس از برداشتن قالب 14روز
زمانهای بالا برای هوای مناسب که درجه حرارت آن از0c5 کمترنباشد تعیین شده چنانچه پس از ریختن بتن یخبندان شود باید مدت نگهداری قالب را حداقل به اندازه مدت یخبندان اضافه کرد قالب برداری باید جز به جزء با کشیدن میخ ها انجام شود و ضره زدن به قالب و برداشتن ناگهانی مجاز نیست .
مطالب عمومی ساختمان

1- بتن مگر:
برای بدست آوردن سطح صاف و محـکم در حدود 10 سانتی متر بتن مگر می ریزند.
2- دیوار زیرزمین:
هر قسمت از ساختمان که پایین تر از سطح زمین ساخته شود اصطلاحا به آن زیرزمین گفته می شود. معمولا قسمتهای ساختمان که دارای اهمیت کمتری است در زیرزمین ساخته می شود مانند انبارها ، پارکینگ ها و موتورخانه ها.نظر به اینکه دیوارهای خارجی و جانبی زیرزمین با خاک در تماس است اگر در موقع ساختن رعایت اصول فنی در آن به عمل نیاید همیشه رطوبت به داخل زیرزمین نفوذ نموده و ایجاد مزاحمت می نماید روی این اصل در موقع ساختن دیوار زیرزمین یک لایه قیرگونی بین لایه های ان به کار می بند. تا مانع نفوذ رطوبت به داخل زیرزمین شود طریقه انداختن قیرگونی بدین ترتیب است که اول یک دیوار محافظ در حدود 10 الی 20 سانتی متر کار می کنند و بعد روی آن سیمان کاری کرده با ماسه و سیمان و بعد دو لایه قیر و یک لایه گونی به پلاستر می چسبانند. و بعد دیوار اصلی را شروع می کنند تا مانعی در برابر رطوبت قرار گیرد .
3- دیوار سازی:
با توجه به اینکه ابعاد آجر 5/5×11×22می باشد در ساختمان دیوارهای آجری را به عرض 22 سانتی متر(یک آجر) 35 سانتی متر(یک و نیم آجر) و یا 45 سانتی متر(دوآجر) می چینند. دیوار در ساختمان به دو منظور ساخته می شود .
الف) برای جدا سازی قسمت های مختلف ساختمان: به این نوع دیوارها پارتیشین یا جدا کننده و یا تیغه گویند تیغه دیواری است به پهنای 5 یا 10 و یا 20 سانتی متر. در ضمن تیغه های بلند و طویل را نمی توان به ابعاد 5 یا 10 یا 20 سانتی متر ساخت. زیرا تیغه های 5 یا 10 سانتی متری با ابعاد زیاد ایستا نخواهد بود .
ب) دیـوار حمال: این نوع دیوارها که دیوارهای اصلی ساختمان های آجر می باشند برای انتقال بار ساختمان به زمین ساخته می شوند و فقط در ساختمان های تمام آجری مورد استعمال دارند و حداقل ضخامت این نوع دیوارها 35 سانتی متر است. این نوع دیـوار علاوه بر حمال بودن عهـده دار جدا سازی بین قسمتهای مختلف ساختمان نیز می باشند.
4- هشت گیر:
چنانچه چیدن کلیه قسمتهای یک دیوار با هم دیگر ممکن نیست بهتر است آن را با سطح شیب داری چید تا با دیوارهای بعدی قفل بست شده و به صورت یکپارچه دربیاید . به این طریق دیوار چینی لاریز گفته می شود . ممکن است برای قفل بست کردن دیوارها از هشت گیر هم استفاده نمود بدین ترتیب یک رگ در میان تقریبا قدری کمتر از ⅛ طول آجر را به صورت زبانه از انتهای دیوار بیرون کار می گذارند و دیوار بعدی را به آن قفل بست می کنند .
نکته:چون در هنگام چیدن قسمت دوم دیوار ملات بین دو قسمت راکاملا پر نمی نماید و بین دو قسمت دیوار همیشه یک درز بوده و هنگام نشست های طبیعی ساختمان در این قسمت ها ترکهایی بر می دارد بهتر است حتی الامکان از لاریز برای قفل بست کردن استفاده کنیم .
5-ملات:
ملات ماده چسبنده ای است که بین دو قشر از مصالح ساختمان قرار گرفته آن دو قشر را به خود می چسباند و ملات یکی از مهمترین مصالح مصرفی در ساختمان است که در همه جای ساختمان به شکلهای مختلف مصرف می شود به همین دلیل باید در انتخاب ملات و عیار مواد تشکیل دهنده آن دقت کافی به عمل آورد.
خواص ملات
1) ملات باید دارای خاصیت چسبندگی باشد
2) از نظر تحمل بارقدرت ملات باید حداقل مساوی مصالح باشد که در بین آنها قرار می گیرد زیرا درغیراین صورت ارزش مقاومت مصالح مصرفی را پائین می آورد .

3) ملات باید به صورت ارزان وفراوان در دسترس باشد .
4) ملات باید خاصیت شکل پذیری داشته وبه خوبی روی دیوارپهن شده وسطح صافی ایجاد نماید .
6- سقف :
در ساختمانهای آجری همه نوع سقف می توان به کاربرد مانند سقفهای تیرچه بلوک – طاق ضربی – پیش ساخته وغیره تیرچه بلوک را که قبلا توضیح دادیم .می خواهم با شرح اجرای سقف طاق ضربی بپردازم طاق ضربی معمولا دربین تیرآهن های پوشش سقف انجام می شود در بعضی از شهرستانهای ایران مانند یزد طاق ضربی را با خیزبلند در حدود نیم دایره روی دهانه هایی تا حدود 6مترهم اجرا می کنند برای اجرای طاق ضربی بدین ترتیب عمل می کنیم که روی دهانه های اطاق را با فاصله های تقریبا 1متر به 1متر تیر آهن مناسب که نمره آن با توجه دهانه اطاق بوسیله محاسبه تعیین شده است قرار می دهند وآنگاه بین آن را بوسیله آجرهای فشاری با ملات گج وخاک پر می نمایند باید توجه نمود که آجر طاق ضربی نباید کاملا زنجاب شده باشد فقط باید آجر آب ندیده را قبل از مصرف بلافاصله در آب فرو برد و بیرون آورد تا اجرا شود برای اطـمینان از مقاومت طاق بعد از اتمام کار روی آن را بوسـیله دوغـابی از گچ می پوشانند تا کلیه محافظ اطاق را که احتمـالا خالی مـانده است پر نموده و جسـم تو پر و یک پارچه ای ایجاد می نمایند . بهتر است در فصل بارندگی از اجرای این این قسمت خوداری کرده ودرغیراین صورت چنانچه بعد از اجرای طاق ضربی و قبل از اجرای پوششهای دیگران اگر باران ببارد آب باران روی سقف می ماند و موجب فاسد شدن گچ گشته وایجاد خسارت می نماید .
خیز طاق ضربی باید حداقل در حدود 2سانتی متر باشد اگرکمتر از 2سانتی متر باشد به واسطه تخت بودن طاق ممکن است در اثرهایی که از بالا به آن وارد می شود فرو ریزد و اگر بیشتر از 2سا نتی مترباشد به علت آنکه مجبور هستیم از زیر سطح صافی داشته باشیم ناچارا باید خیز آن را زیر با گچ و خاک پرنموده و در این صورت طاق ها سنگین تر خواهد شد در موقع اجرا معمولا چند دهانه را با هم می زنند زیرا هر طاق به آهن های کناری خود ضربه وارد می کند و در حقیقت با آن لگد می زند وآن را به سمت متمایل کرده و خود در اثر گشاد شدن جا فرو می ریزد بدین لحاظ چند دهانه را با هم شروع می کنند تا فشار های جانبی طاقها یکدیگر را خنثی کنند وآخرین تیرآهن را به تیرآهن ما قبل آخربوسیله میلگرد جوش می دهند تا از کناررفتن آخری جلوگیری شود و یا میلگرد را دو سر رزوه کرده و با مهره دهنه ها را به همدیگر وصل می کنند که به این میل گردها در اصطلاح میل مهار می گویند و قطراین میل مهارها با محاسبه تعیین می شوند ولی برای دهانه یک متر میلگرد 10الی 12کافی می باشد . ودرساختمانهای آجری که سقف آن با تیر آهن طاق ضربی می کنند برای اینکه با شاه تیرها بروی سطح بیشتری از دیوار وارد شود ( فشارنسبت معکوس با سطح دارد ) زیرسر این تیر آهن قطعه بتنی به پهنای دیوار و ضخامت 30الی40سانتی متر و در ازای 50- 60 سانتی متر می سازند و برداخل آن صفحه فلزی قرار می دهند و تیر را بر آن جوش می زنند و به این بالشتک گویند .
7- شمشه گیری :
پس از دیـوار چینی با توجه به اینکه دیـوارهای داخـلی را بصورت گری می چینند و دقت این نوع دیوار از لحاظ شاقول بودن و تراز بودن زیاد نیست بوسیله شمشه گیری دیوار را در یک سطح قرارویا به اصطلاح کارگری دیوار را در یک باد قرار می دهند و آن بدین گونه است که ابتدا با چشم بلندترین نقطه دیوار را معین می کنند و با گچ ماسه نقطه صافی را در آن ایجاد می کنند و بعد از این نقطه را با شاقول به پائین منتقل کرده و سطح کوچکی نیز هم باد آن با گچ و خاک پائین دیوار ایجاد می نمایند و آنگاه در نقطه دیگر دیوار نقطه گیری را عین اولی قرارمی دهند حال سه نقطه داریم و طبق اصـول هنـدسی بر آن می توان سطـحی داد و حال بوسیله ریسمان بین دو نقطه می کشند و به فاصله یک متر به یک متر زیر ریسمان نقاطی با گچ وخاک و ماسه ایجاد کرده بطوری که کلیه این نقاط هم باد ریسمان باشند بعد به وسیله شاقول این نقاط را به پائین دیوارمنتقل کرده و بعد شمشه صافی را انتخاب کرده و به دو نقطه هم سطح و در امتداد یک شاقول متکی می نمایند و با گچ وخاک پشت آن را پرمی کنند واین عمل را هر یک متر به یک مترانجام می دهند به این کار در اصطلاح شمشه گیری گویند و بعد از شمشه گیری گچ وخاک اطاق را تکمیل کرده و بعد سفید کاری می کنند . در مورد سیمان کاری هم همین کار را انجام می دهند ولی در سیمانکاری بجای گچ از ملات ماسه و سیمان استفاده می کنند .
8- سنگ قرنیز : با توجه به اینکه گچ در مقابل رطوبت مقاوم نبوده و به سرعت فاسد می شود برای جلوگیری از رسیدن رطوبت به دیوارگچ کاری شده درموقع شستن کف دور اتاقها را به ارتفاع 10سانتی متر یک رگ سنگ پلاک کار می گذارند که به آن اصطلاحا قرنیز می گویند و برای قرنیز می توان از سنگهای مختلفی مانند سنگ تراورین یا سنگ مرمر و غیره استفاده نمود بهتراست در موقع اجرا سنگ با سطح گچ دیوار هم سطح باشد زیرا اگرجلوترازگچ کاری دیوار نصب شود به علت پیش آمدگی آن همیشه جای گردو خاک خواهد بود و اگرعقب ترازگچ کاری نصب می شود در نتیجه گچ لبه تیزی پیدا خواهد کرد. در اثر مسرور زمان لب پریده شده و منظره زشتی پیدا خواهد نمود و بهتر است از نظر زیبایی در محل برخورد سنگ قرنیز وگچ وخاک فرو رفتگی کوچکی که به آن در اصـطلاح چفت گویند درگـچ ایجاد نمود . سنـگ قرنیز را با ریسمان کار می گذارند .
9- کف سازی نهایی
نوسازی در آن قسمت از ساختمان اجرا می شود که سطح مفید سالن ها و اتاق ها و سرویس ها و انبارها وغیره تشکیل می دهد با توجه به محل استفاده کف سازی انواع مختلف داردمخصوصا برای آخرین قشرکف سازی واحدهای مسکونی انواع مصالح لوکس و تزئینی موجود می باشد از قبیل انواع . موزاییک یا سنگ و یا کاشیهای لعابی و یا انواع پارکت ویاکفپوشهای دیگر.
10- سرویسها:
حمام – توالت – روشویی – آشپزخانه – دستشویی

قسمتهای فوق که از مهمترین مکانهای ساختمان است از لحاظ اجرای ساختمانی مخصوصا در مورد قیر گونی دارای یک نوع دتییل می باشند فقط ممکن است از لحاظ بیماری با تاسیسات و یا نوع لوله کشی باهم متفاوت باشند.
لایه های کف سرویس ها ازپایین به بالا بعد ازطاق ضربی به شرح زیر است.
1- بتن سبک برای شیب بندی
2- یک لایه ماسه و سیمان
3- قیرگونی
4- فرش کف
1- بتن سبک برای شیب بندی :
چنانچه در کف سرویسها کف شور کار گذاشته شودحتما باید تمام قسمتهای کف شیب ملایمی به طرف کف شور داشته باشند نصب کف شو درحمام ها لازم است ولی درآشپزخانه ها یا قفسه های لوکس ومدرن قفسه بندی میشوند چندان آبریزی درکف نداریم احتیاج به کف شور نمی باشداگر هم باشد برای احتیاط مسئله ای نیست و در کف محل دستشویی ها توالت آبی را که در کف ریخته می شود. می توان با T دستی زمین شور خشک کرد.
2- ماسه سیمان برای زیر قیرگونی:
همیشه یک قشر ماسه و سیمان برای زیر قیرگونی انجام می شود این لایه و لایه قیرگونی افقی و عمودی برای تمام سرویسها لازم است.
3- قیرگونی

قیرگونی سرویسها بهتر است در دو مرحله انجام شود. مرحله اول دیوارها و مرحـله دوم چون معمولا کاشیـکاری سرویسها را قبل از فرش کف انجام می دهند و اگر قیرگونی کف نیز همزمان با دیوارها انجام دهیم هنگام کاشیکاری به آن آسیب می رسد و خسارات وارد می کند و برای جلوگیری از دو باره کاری بهتر است ابتدا دیوارها را قیرگونی نموده و حداقل 10سانتی متر بر روی کف خوابیده شود و بعد از اجرای کاشی کاری و بلافاصله قبل از فرش کف نسبت به قیرگونی کف اقدام نموده وفورا کف را شروع می نمائیم بهتر است قیرگونی کف سرویسها در دو لایه گونی و و سه لایه قیر انجام شود و پس از اجرا حتما بوسیله آب بستن در محل از غیر قابل نفوذ بودن آن مطمئن شویم باید توجه داشت که در کاشیکاری دیوارها چون ماسه و سیمان به قیرگونی خوب نمی چسبد و بعد از خشک شدن این دو لایه بصورت دو جسم جدا از هم کارمی کنند و در اثرکوچکترین ضربه لایه رویی فرو می ریزد برای جلوگیری از این موضوع چنانچه قیرگونی را تا ارتفاع 30سانتیمتر بالاتر از دوش می برند برروی آن یک لایه تور سیمی می کشند که ملات پشت کاشی لعابی به آن بچسبد و معمولا تورسیمی را با میخ به دیوار متصل می نمایند.
4- فرش کف :
اگر کف سرویس دارای شیب باشدیعنی اگردرکف،کف شورکارگذاشته شود محل سرویس را باید با کفپوش هایی که ابعاد آن کوچکتر باشد فرش نمائیم این ابعاد بستگی به بزرگی وکوچکی سرویس دارد زیرا با قطعات بزرگ مثل 30×30 نمی توان شیب های لازم را در مکان های کوچک اجرا نمود ولی اگر شیب نداشته باشد با هرسایزی می توان کف را اجرا کرد. مراحل صفر تا 100 ساخت ساختمان
مراحل ساخت ساختمان را میتوان از نقطه نظر های گوناگون تقسیم بندی کرد . به طور کلی برای ساخت سازی طی کردن مراحل زیر الزامیست : بازدید از زمین و ریشه کنی ، نقشه برداری و پیاده کردن نقشه ، پیاده کردن محل پی ها و شناژ ها ، آرماتور بندی ، قالب بندی ، ساخت بتن ، بتن ریزی ، اجرای به ترتیب ستون ها ، تیر ها و سقف ها
بازدید از زمین و یافتن نقطه مناسب برای شروع پروژه : برای آغاز هر گونه عملیات ساختمانی لازم است منطقه مورد بررسی قرار گیرد ، فاصله تا خیابان و پل و منابغ آب و غیره اندازه گیری شده و خاک زمین ( از طریق نمونه برداری و فرستادن به آزمایش خاک ) وارسی شود . آزمایش خاک به این دلیل صورت می گیرد که مطمئن شویم خاک منطقه توانایی تحمل بار ساختمان یک یا چند طبقه ما را دارد . باید منطقه را از لحاظ دسترسی به جا های مختلف بررسی شود و از امکان عبور و مرور ماشین آلات اطمینان حاصل کرد . همچنین باید زمین را با نقشه ی قبلی مطابقت داد و زوایای مختلف آن را در نظر گرفت .
نقشه برداری و پیاده کردن نقشه : می توان گفت این مرحله مهم ترین عنصر در ساخت سازه است . اگر به درستی صورت نگیرد گاهی ممکن است منجر به لزوم تخریب ساختمان گردد . در طر این مرحله باید نقشه را از روی کاغذ بر روی زمین پیاده کرد . به این گونه که محل پی ها ، ستون ها و … را با روش های گوناگون مشخص می کنیم . انتخاب روش بستگی به ابعاد پروژه دارد . اگر سازه کوچک باشد از طریق متر و ریسمان و گچ ( یعنی به صورت دستی ) اگر عظیم باشد با دوربین نقشه برداری انجام می گیرد .
گود برداری :
گود برداری امری ضروری است که ربطی به کیفیت خاک ندارد . در هر شرایطی باید خاک بر داری انجام شود تا پی های ساختمان روی محلی بدون رانش گذاشته شوند. این کار باعث می شود پس از اتمام کار پی ها نشست های نا برابر نداشته باشند .
بخش های پایین تر از سطح طبیعی مانند پارکینگ و موتور خانه در قسمت گود برداری شده قرار می گیرند .
گود برداری ساختمان|فروشگاه اینترنتی تجهیزات ساختمانی به تام
پیاده کردن پی ها :
قبل از ایجاد پی ها و آرماتور گذاری ابتدا مخلوطی از آهک و شفته روی سطوح مورد نظر زمین و پس از آن 5 تا 10 میلیمتر بتن ( اصطلاحا بتن لاغر ) ریخته می شود . این کار بهخ یک سطح شدن زیر پی ها کمک می کند و نا همواری های سطح خاک را می گیرد.
پی های ساختمان انواع مختلفی دارند ; پی های عمومی ، پی های نواری و پی های نقطه ای
ساخت پی های سراسری نیازمند محاسبات بسیار دقیق هستند . در ساختمان های سنگین طول و عرض پی ها بیشتر از ساختمان های کوچک تر است .
آرماتور بندی :
بتن مقاومت کششی ندارد در نتیجه از میلگرد طولی و عرضی استفاده می شود . میلگرد های طولی را با خاموت ها ( یا همان میلگرد های عرضی ) به هم متصل می کنند . میزان آرماتور هر قسمت بستگی به بار احتمالی آن نقطه دارد .
پس از قرار دادند ملگرد ها ، با استفاده از انبر و قیچی آهنبر انتهای آرماتور ها را چیده و یا خم میکنیم .
شناژ در زبان فرانسوی به معنای زنجیره است . شناژ ها با این هدف گذاشته می شوند که بخش های مختلف سازه به هم متصل شده و با را انتقال دهند . در این صورت هنگام وزش باد یا آمدن زلزله نیروی زیاد به یک نقطه از ساختمان وارد نمی شود . همچنین مناطق مختلف ساختمان نشست یکسان خواهند داشت . شناژ را میتوان با استفاده از میلگرد ، تیر آهن یا تیر چوبی ساخت .
قالب بندی :
قالب بندی برای شکل دادن بتن و تحمل وزن بتن ریخته شده تا زمان سخت شدن انجام می شود . در این مرحله باید توجه داشت که قالب های قبل از ریختن بتن تمیز و بدون رطوبت باشند . قالب ها اکثرا چوبی و در موارد اندکی ( قالب ستون ها ) فلزی هستند .

قبل از ریختن بتن به قالب ها روغن مخصوص می زنند تا به راحتی از بتن جدا شده و از خشکی بیش از حد در بیایند .
قالب بندی ساختمان|فروشگاه اینترنتی تجهیزات ساختمانی به تام
ساخت بتن :
بتن مخلوطی از سیمان ، سنگ دانه ، آب و مواد افزودنی است که باید با نسبت های تناسب مشخص با هم مخلوط شوند . طرح اختلاط بتن این نسبت ها را معین می کند .
بتن ریزی :
بتن باید کارایی و روانی مطلوب را داشته باشد تا به آسانی فضای بین میلگرد ها را در قالب پر کند .
اجرای تیر ها و ستون ها :
تیر ها بار وارده از سقف را به ستون ها و ستون ها نیز به پی منتقل می کنند .
دستورالعملهای حفاظتی و ایمنی کارگاه های ساختمانی
اجرای کـارهـای ساختمانی شـامـل مراحـل متعددی است که ضمن آن افراد با ماشین آلات ساختمانی، ابزار و مصالح گوناگون سروکار دارند . این روابط ویژگی ها امکان وقـوع حوادث را بـرای نیروی انسـانی را افـزایش می دهـنـد . محـافظت از افراد انسانی در قبال حوادث نـاشـی از کـار از اهمیت ویژه ای برخوردار اسـت . از این رو بـاید ابـزار و ماشین آلات بـه طور مستمر مورد بازرسی کامل قرار گـرفـتـه و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود . در بکار گیری ماشین ها نیز باید از افراد با تجربه استفاده شود . برای تامین ایمنی کارگاه هـای ساختمانی بـاید همه ی کـارهـا بـا دقت و برنامه ریزی دقیق انجام گیرند. در ضمن باید دقت داشته باشیم و کـه هنگام کار یا تخلیه ی مصالح مزاحمتی برای همسایگان و سایرین ایجاد نشود. همچنین از انجام کارهای پر سر و صدا در شب خودداری شود . در صورتی که لازم است کاری در شب انجام شود باید قبلا اجازه ی شهرداری و مقامات مسئول کسب شـود .
ابـتدا کارفرما موظف است بـرای انجام مراحل قانونی و کسب مجوز پاک سازی بـه شهرداری و دیگر مراجع ذیربط مراجعه کند .
پس از انجام مراحل قانونی و کسب مجوز پاک سازی کارفرما موظف بـدادن تعهـدی مبنی بـر عدم ایجاد مزاحمت و سلب آسایش بـرای همسایگان و عـدم ایجاد سد معبر در خیابان به هنگام ساخت و پاک سازی می باشد . در ضمن کار فرما موظف به تعهد مبنی بر جلو گیری از تخریب و صدمه به ساختمان های مجاور هنگام پاک سازی و سـاخت و سـاز می باشد .
پس از انجام مراحل بالا و گـرفتن مجوز پاک سازی با اجازه مهندس ناظر و با احتیاط کامل و ارئه تمهیداتی خاص در هنگـام پاک سازی جهت جلو گیری از آسیب بـه ساختمانهای مجاور شروع بـه پاک سازی خرابه می نماییم.
پس از اخذ مجوز پاک سازی از شهرداری و قبل از پاک سازی خرابه باید سـازمانهای مربوطه از قبیل سازمانآب برق گـاز … را در امور کار قرار داده و هماهنگی هـای لازم را بعمل آوریم و نسبت به نصب آنها اقدام نماییم .
پاک سازی خرابه
کارفرما برای صرفه جویی در وقت و هزینه عملیات پاک سازی و گودبرداری را به یک اکیپ پیمانکار سپـرده و پـس از بستن قـرار داد پیمانکـار طبق قرار داد منعقد شده موظف می شود خرابه پر از زباله جات را تمیز کرده و به بیرون از کارگاه منتقل کند.
یک نکته حائز اهمیت در پروژه های عمرانی و ساخت و ساز رعایت کامل نکات ایمنی می باشد. می دانیم که امروزه طبق آئین نامه سازمان نظام مهندسی ایران سازه های فلزی باید از تیرآهن ضرب دری در سازه های خود استفاده کنند و نیز سازه های بتونی که با سیستم دیوار باربر اجرا می شوند باید دارای شناژ بندی افقی و عمودی طبق قوانین مندرج در آئین نامه باشند. می دانیم که این عمل برای مقابله سازه با نیروهای جانبی می باشد.
حال با توجه به اینکه کشور ما در منطقه ی زلزله خیز قرار گرفته اجرای این نکته از الزامات و دارای اهمیت فوق آلعاده ای می باشد.
گودبرداری
یـک لـودر چـرخ لاستیکی بـه کـارگاه آورده شد و سپس لودر شروع به کار کرد. سپس خاک حاصله را توسط همان لودر در یک کامیون بارگیری کرده و بـه مکان دیگری انتقال دادیم.
برای عبور و مرور لودر هنگام گودبرداری به محل کارگاه یک رمپ ایجاد کرده بودیم که پـس از اتمام کار لودر آن را توسط کارگران و دست افزار بیل و کلنگ تخریب نمودیم .
کـارگـران به وسیله ی بیل و کلنگ مشغول تخریب و خاک برداری رمـپ گردیدند. پس از اتمام کـار و پـایان این مرحله سطح کار ــ زمین کارگاه ــ را کاملا آب داده و توسط غلتک دستی کوبیدند.تا سطح کـار کاملا متراکم شود و بعدهـا در اثـر وزن ساختمان نشست نـکـنـد .
البته باید متذکر شوم که قبل از شروع به گودبرداری باید درخت و بوتـه های احتمالی را که در محل کارگاه موجود است از محل کار جمع آوری نمود که به این کار عملیات بوته کنی می گویند.
همچنین باید محل چاه های قدیمی یا تختـه سنگ و موانعی را که ممکن است موجب حادثه شوند شناسایی و نسبت به ایمن سازی آنها اقدام نمود. و نیز اگر با گود برداری پایداری ساختمان هـای مجاور دچـار مخاطره می شود بـاید از ایمنی آنها بوسیله شمع بندی زیر پایه هـا، سپر و مهار کردن ساختمان هـا بطور مطمئن اطمینان حاصل نمود.
این عوامل حفاظتی باید تـا رفع خطر مرتباً به وسیله ی اشخاص ذیصلاح بـازدید شـونـد تـا موجبات حفاظت مـوثـر ساختمان هـای مجاور و امنیـت جانی کـارگـران و هـمـسـایـه هـا نـیـز تـامیـن بـاشـد. پیمانکارموظف است تجهیزات ایمنی لازم بـرای حفاظت کارگران را در اختیار آنها قرار دهـد. در حفاری با بیل و کلنگ کارگران باید فاصله کافی ازیکدیگر داشته باشند. در گـودالـهـا و شیارهـای عمیق کـه عمق آنها از یک مـتـر بیشتر باشد نباید کارگران را به تنهایی بکار گمارد .
خاکـبـرداری در زمین هـای بـا رطـوبـت طبیعی را می تـوان تـا عمق یک مـتـر، بـرای مـاسـه 25/1 مـتـر، برای ماسه رس دار 5/1 مـتـر، بـرای خـاک رس 2 مـتـر و برای خاک بسیار متراکم را بدون پایه هـای ایمنی، سپر و حائل انجام داد. در سـایر موارد بـا تـوجـه بـه جنس خاک ، عمق گـودبـرداری و شرایط ترافیکی اطراف تدابیر ایمنی لازم توسط مسئولان اتخاذ می گـردد. لازم ذکر است که خاک این منطقه از جنس رس می باشد.
پـیـاده کـردن نـقـشـه
هدف از پیاده کردن نقشه به معنی انـتـقـال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین با ابعاد اصلی می باشد. بطوریکه محل دقیق پی ها و ستون هـا و ابعاد آنها روی زمین مشخص گردد. در موقع پیاده کردن نقشه از نقشه ی پی کنی استفاده می شـود. بـرای نقشه ی ساختمان هـای مهم معمولا از دوربین نقشـه بـرداری استفاده می شـود. برای نقشه ی ساختمان های کوچک و معمولی از مـتـر و ریسمان کـار استفاده می شـود .
کــارگــران بـا حـضـور مهندس نـاظـر بـه پیاده کـردن دقیق نقشه فونداسیون اقـدام کـردنـد. بـه گـونـه ای که به وسیله ی متر، ریسمان کار و گچ کاملا ابعاد فونداسیون را مشخص کرده و آن را در زمین پیاده کـردنـد.
بـتـون مگــر
بتون مـگـر کـه بـه آن بـتـون لاغر نـیـز می گـویند اولین قـشر پی سـازی می بـاشد. مقدار سیمان در بتون مگر حدود 100 الی 150kg/m3 است . بتون مگر معمولا به دو دلیل مورد استفاده قرار می گـیـرد :
1 : برای جلو گیری از تماس مستقیم بتون اصلی فونداسیون با خاک.
2 : برای رگلاژ کف فونداسیون و ایجاد سطحی صاف برای ادامه پی سازی.
کـارگـران پـس از ساختن بـتـون مگر، آن را در جـاهـای مشخص شـده بــه ضخامت حدودا ده سانتی متر ریخته و سطح روی آن را بـا ماله تقریباً صاف کردند .
جالب توجه است کـه بـرای ساختن بتون مگـر با عیار صد و پنجاه ، برای پیمانه کـردن و تعیین عیار از حـلـب هـای بیست کیلوگرمی روغن استفاده می شد .
کارگران پس از ریختن بتون مگر و گذشت حدودا سه الی چهار ساعت به آب دادن مختصر و سطحی آن پرداختند. لازم به ذکر است که در هنگام ریختن بتون مگـر حدوداً از هر طرف هفت تا ده سانتیمتر بیشتر از ضـخـامـت فونداسیون بتون ریزی کردیم. که البته این کار برای سهولت در اجرای قالب بندی و کفراژبندی بود.
قـالـب بـنـدی فونداسیون و شمع بندی
قـالـب بندی معمولا بـه چـنـد صورت می تواند صورت گیرد. یـا به صورت فلزی یا به صورت چوبی و یا بـه صورت آجری .
در کارگاه مورد نـظـر از قالب آجری استفاده شد که ذیلاً به آن اشاره
می کنیم :
در ابـتـدای روز بـعـد کارگـران و بنا مشغول به کار شده ابعاد فونداسیون را کاملا مشخص کرده بـه وسیله ی ریسمان کار جدا کرده سپس به ساختن قالب آجری فونداسیون با ارتفاع مشخص پرداختند. و دو کارگر شروع کردند به کندن زمین برای ایجاد چاه های شمع بندی.
پس از ساختن قالب بندی فونداسیون کار کاملا آماده تحویل به گروه آرماتوربند برای اجرای شبکه مش و آرماتور بندی پی بود.
پس از تهیه ی میل گرد بـا شماره هـای مشخص کار را تحویل گروه آرماتوربند دادیم.

آرماتوربندی
با توجه به وسعت مانور توسط کارگران، کار گروه آرماتوربند به سرعت انجام می شد البته در این هنگام چاله های بین شناژ بندی فونداسیون را از خاکی که از خاک برداری رمپ توسط کارگران و چاه های شمع بندی باقی مانده بود پـر کردیم. تا در هنگام بتون ریزی ، پشت قالب آجری که در واقع یک تیغه ی پنج سانتیمتری بود پر بـاشـد. تـا در واقع تاب و تحمل وزن بتون را داشته باشد و از تخریب آن جلوگیری گردد.
گـروه آرماتوربـنـد کـاملا طبق نقشـه مشغـول بـه بریـدن ، انـدازه کـردن و ساختن شبکه آرماتور و مش بندی فونداسیون شـدنـد. در این مدت همواره یک کارگـر بـه وسیله ی کـارگاه و آچـار گـوساله طبق نقشه مشغول تهیه ی خاموت هـا و تـنگ هـا بـه تعداد و اندازه های مورد نیاز شد.
پی کنی :
اصولا پی کنی به دو دلیل انجام می شود .1-دسترسی به زمین بکروبرای محافظت ازپی ساختمان .
با توجه به اینکه کلیه بار ساختمان به وسیله دیوارها یاستونها به زمین منتقل می شود در نتیجه ساختمان باید روی زمینی که قابل اعتماد بوده و قابلیت تحمل بار ساختمان داشته باشد بنا گردد. برای برای دسترسی به چنین زمینی ناچار به ایجاد پی برای ساختمان می باشیم . برای محافظت پایه ساختمان وجلوگیری از تاثیر عوامل جوی در پایه ساختمان باید پی سازی کنیم در این صورت حتما در بهترین زمینها باید حداقل پی هایی به عمق 40تا50 سانتیمترحفر کنیم.
طول وعرض وعمق پی ها کاملا بستگی به وزن ساختمان وقدرت تحمل خاک محل ساختمان دارد.
در ساختمانهای بزرگ قبل از شروع کاربوسیله ازمایشهای مکانیک خاک
قدرت مجاز تحملی زمین را تعیین نموده وازروی ان مهندس محاسب ابعاد پی را تعیین میکند. ولی در ساختمانهای کوچک که ازمایشات مکانیک خاک در دسترس نیست باید از مقاومت زمین در مقابل بار ساختمان مطمئن شویم.
اغلب مواقع قدرت مجازتحملی زمین برای ساختمانهای کوچک با مشاهده خاک پی ودیدن طبقات ان وطرز قرار گرفتن دانه ها به روی همدیگرو با ضربه زدن بوسیله کلنگ به محل پی قابل تشخیص است.
البته قبل از ان باید مهندس محاسب وزن ساختمان و میزان باری که ازطرف ساختمان به زمین وارد میشود اگاه باشد.
باید متذکر شد که نوع پی استفاده شده در این ساختمان پی نواری میباشد.
با توجه به تشخیص مهندس محاسب ساختمان وبررسی نوع خاک محل
حداقل عمق پی در این پروژه 50 سانتیمتردر نظر گرفته واجرا شد.
البته باید در نظر داشت که اگر در این عمق به زمین بکرنرسیدیم باید عمق پی را تا زمین بکر ادامه داده ویااز روشهایی دیگراز جمله شمع کوبی ویا تسطیع اقدام به اصلاح مقاومت زمین کرد.
کرسی چینی:
معمولا در طبقه همکف ساختمانها سطح اتاقها را چند سانتیمتراز کف حیاط یا کوچه بلندتر میسازند که به این اختلاف ارتفاع کرسی چینی .
معمولا کرسی چینی به سرعت انجام میشود.هدف از ساخت کرسی در ساختمان این است که درابتدااز قدیم بشر تمایل بیشتر داشت قدری بلندتر از کف زمین سکونت کند وبدین ترتیب احساس امنیت بیشتری میکرد درثانی ارتفاع طبقه همکف با سطح زمین مانع ورود برف وباران وغیره به داخل اطاقها میگردد.
وسوم اینکه چون اغلب زمینهایی که ما برای ساختمان انتخاب میکنیم کاملا مسطح نبوده ودارای شیب میباشند واز طرفی اتاقها وسالنهای ساختمان باید کاملا در یک سطح ساخته شوند لذا برای مسطح کردن اطاقها قسمتهای پایین را بوسیله کرسی چینی با قسمتهای دیگرهم سطح میکنند.

عرض کرسی چینی باید قدری از دیوار اصلی وقدری کمتر از پی زیر ان باشد اگر ارتفاع کرسی چینی فقط در حدود 10الی 15 سانتیمتر باشد میتواند پهنای ان مساوی دیوار روی ان باشد اماهمیشه بایددر نظر داشت برای کلیه دیوارهای اعم از حمال ویا تیغه ای و پارتیشنها پی سازی و کرسی چینی انجام شود.
نحوه کرسی چینی یا ساخت پی سنگی:
روز قبل از اجرای کرسی چینی چند کمپرسی سنگ معدنی(لاشه) و چند کمپرسی ماسه شسته به دستور مهندس گارگاه به محل آورده شد.
پس از اماده شدن ملات سیمان انرا بوسیله فرغون در کنار پی برای شروع اجرای پی میاوردند. ملات ماسه وسیمان را به نسبت 1به4 با پیمانه مخلوط وبه ان اب دادند.اب دادن به این طریق بود که مخلوط ماسه وسیمان رابصورت دپو در اوردند سپس شروع به ساختن حوضچه کوچکی با این دپو کردند.
بعد از ان اب را به اندازه کافی وبا نظر مهندس کارگاه درون این حوضچه ریختن به این کاردر اصطلاح آبخور کردن میگویند. سپس دو کارگر شروع به مخلوط کردن ان شدند.
پس از ساخت ملات ماسه سیمان برای حمل کردن ان به محل از فرغون استفاده شد وبعد ازاوردن ملات به محل ایجاد پی یک نفر کارگر با بیل ملات را در پی میریخت و استاد کار بوسیله کمچه ملات را درون پی پخش میکرد وسنگهای لاشه را روی ان میچید. از این ملات هم به عنوان بتن مگر وهم به عنوان ماده چسباننده بین سنگها استفاده میشد.
در موقع چیدن سنگها اگر سنگی وجود داشت که نسبتا بزرگ بود یکی ازکارگرهابوسیله پتک اقدام به شکستن انها میکرد واز قطعات کوچکترمعمولا استفاده میشد.
این کاررادر سرتاسرپی انجام میدادند تااینکه کار بعد از3 روز به پایان رسید.
استاد کارساختمان با وسیله ای بنام شیلنگ ترازسطح پی ها راترازنمود و ریسمان کشی کرد وملات صافی را روی ان کشید.
بعد از خشک شدن پی ها تا چند روز سطح پی ها را اب میدادند تا ملات سیراب شود وبه مقاومت خوبی برسد ودر این مدت زمان که سطح پی ها را اب میدادند کار تعطیل بود.
قالب بندی:
قالب یک سازه موقت است و مانند ظرفی میتواند بتن تازه وخمیری راتا زمان گیرش وکسب مقاومت کافی بصورت کاملا متراکم در برگیرد وبه ان فرم دهد. تهیه وساخت قالب را قالب بندی میگویند که از اصول وضوابطی از نظر طراحی وساخت پیروی میکند.
قالب بایدبه اندازه کافی محکم باشد تا بتواند دربرابرفشارهای وارده از بتن خمیری در زمان بتن ریزی و فشار ناشی از وسایل بتن ریزی و کارگران مقاومت کند وبیش از حد مجاز تغییر شکل ندهند.
همیشه باید توجه کرد که ابعاد قالب بندی دقیق باشد واتصالات قالب بندی باید محکم ومتناسب با جنس قالب باشد.
برای جلوگیری از خروج شیره بتن در زمان بتن ریزی مصالح مورد استفاده باید قالب بندی به گونه ای انتخاب شوند که قالب درزپیدا نکند.
قالب بندی باید طوری طراحی واجرا شود که پس از گرفتن بتن باز کردن قالبها به راحتی امکان پذیر باشد.
تخته و چوبی که برای قالب بندی مصرف میشود باید کاملا خشک بوده ودر برابر رطوبت تغییر شکل ندهد زیرا تغییر شکل قالب موجب تغییر شکل بتن گشته ودرشکل تیرها وستونها و همچنین ممانهای وارده برانها موثر میباشد.
این تخته ها باید به اندازه کافی نرم باشند تا در موقع نجاری دچار اشکال نشویم.
از طرفی باید انچنان محکم باشد که بتواند وزن بتن و ارماتورها و کارگران بتن ریزی ووسایل بتن ریزی از قبیل چرخ دستی و ویبراتور را بخوبی تحمل کند.

انواع قالب از لحاظ جنس:
انواع قالب از لحاظ جنس عبارتند از قالب چوبی – قالب فلزی-قالب فایبرگلاس-قالب آجری -قطعات پیش ساخته و قالب لغزان.
در این پروژه از قالب بندی چوبی استفاده شد.
قالب چوبی:
معمولا در ایران از تخته ای که به روسی معروف است برای قالب بندی
استفاده میشود.ضخامت این تخته ها از 2تا3سانتیمتر وحداقل بعد ان 8 سانتیمتر است. درقالب بندی چوبی تمام قسمتهای ان از چوب استفاده میشود قبل از کار گذاشتن قالب چوبی رویه قالب را روغن مالی میکنند که علت ان این است که شیره بتن توسط تخته خشک مکیده نشود ودر موقع باز کردن قالبها به راحتی از سطح بتن جدا شود.
قبل از قرار دادن قالبها در جای خود باید انها را روغن مالی کردتا روغن آرماتورها را آلوده نکند زیرادر صورت الوده شدن آرماتورها باعث نچسبیدن بتن به آرماتورمیگردد.
مهمترین دلایل استفاده از قالب چوبی عبارتند از:
1- دارا بودن مقاومت کششی وفشاری وبرشی مناسب برای تحمل بارهای وارد شده
2- سبک بودن نسبی ان برای حمل ونقل
3- ساده بودن اتصال و طویل کردن تخته ها به یکدیگر که با میخ به سرعت انجام میشود.
4- چوب به علت داشتن ضریب حرارتی کم نسبت به فلز در فصل سرما و یخ بندان ودر نقاط سردسیربا بتن ریزی در مناطق گرم برای قالب بندی بسیار مناسب است.
5- نسبت به قالب فلزی به جز مواردخواص هزینه ای کمتر دارد.

آرماتوربندی:
برای ایجاد مقاومت در مقابل نیروهای کششی دربتن داخل شناژبتنی چند ردیف در بالاوپایین میلگردهای طولی قرار میدهند واین میلگردهای طولی را بوسیله میلگردهای عرضی که به آن خاموت میگویند به همدیگر متصل میکنند.
میلگردهای طولی وعرضی را از قبل در گارگاه آرماتوربندی میبافند وبعد در داخل قالب بندی شناژ قرار میدهند.
باید توجه داشت که پهنای این قفسه بافته شده باید در حدود 5 سانتیمتر کوچکتر از پهنای قالب شناژ باشد یعنی از هر طرف 5/2 سانتیمتر بطوریکه این میلگردها کاملا دربتن غرق شده وآنرا از خورندگی در مقابل عوامل جوی محفوظ نگه دارد. این 5/2 سانتیمتر در مناطق مختلف اب و هوایی وهمچنین محل قرار گرفتن قطعه بتن وهمچنین میزان سولفاته بودن ابهای مجاور ان
متفاوت است که میزان ان بوسیله موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتی ایران تعیین شده است.
هدف از بکار بردن فولاد در قطعات بتنی:
بتن جسمی شکننده است که در مقابل نیروهای فشاری مقاومتی قابل توجه دارد اما مقاومت ان در برابر نیروهای کششی ناچیز است.
به همین دلیل در محاسبات بتن آرمه این مقاومت در نظر گرفته نمیشود.
مقاومت بتن در برابر نیروهای کششی تقریبا 10/1مقاومت فشاری آن در نظرگرفته میشود.
با توجه به اینکه قطعات بتنی مدام تحت تاثیر انواع نیروهای فشاری و برشی وکششی قرار میگیرند لازم است قطعات بتن برای مقاومت کافی در مقابل این نیروها با عنصر مناسبی مسلح گردند. که بهترین عناصر فلزاتی هستند که بنام آرماتور معروف هستند.
انواع ارماتور استفاده شده در شناژ عبارتند از ارماتور طولی و عرضی.
وظایف ارماتور طولی عبارتنداز تقویت ستون در مقابل بارهای فشاری و خمشی است.
اما ارماتورهای عرضی وظیفه نگه داشتن ارماتورهای طولی در جای خود و جلوگیری از کمانه کردن ارماتورهای طولی در هنگام وارد شدن نیروهای فشاری را برعهده دارند.
تقویت ستون در جهت عرض ودر مقابل بارهای جانبی از وظایف دیگر
ارماتورهای عرضی میباشد. ارماتور عرضی را خاموت میگویند.
بسته به نوع شکل هندسی ستون از خاموتهای مختلف الشکلی استفاده میشود.
اگر ستونها استوانه ای یا دایره ای شکل باشند ویا برای ساخت شمعها از
خاموتهایی دایره ای شکل به نام دورپیچ یا اسپیرال استفاده میکنند .
دورپیچها علاوه بر داشتن عملکرد تنگها باعث محصور شدن هسته داخلی ستون وافزایش مقاومت آن میشوند و همچنین در حین زلزله رفتار شکل پذیر
تری- دارند یعنی بدون ترک خوردن تغییر شکلهای خوبی نشان میدهند.
بستن میلگردها به یکدیگر:
میلگردهای فولادی باید قبل از بتن ریزی براساس طرح ومحاسبه به
یکدیگربسته ویکپارچه شوند تا از جابجا شدن آنها طی عملیات بتن ریزی تا گیرش بتن جلوگیری شود.
بستن میلگردها به یکدیگراز نظر زمان ومکان بستگی به وضعیت کارگاه و نوع قطعه دارد که تصمیم گیری در مورد چگونگی آن به عهده تکنسین ساختمان میباشد تا حداکثر کارایی حاصل شود.
گاهی تمام یا قسمتی ازمیلگردها را خارج از قالب میبندند و یک شبکه را تشکیل میدهند وسپس انرا در قالب میگذارند مانند شبکه کف فونداسیون تکی وگاهی نیزمیلگردها را در روی قالب به یکدیگر میبندند مانند میلگردهای سقف بتنی.
برای بستن دو میلگرد به یکدیگراز مفتول فلزی نرم با قطر 5/1تا2میلیمتر استفاده میکنند که اصطلاحا به این عمل گره زدن میگویند.
نحوه خم کردن میلگردها:
با توجه به سنگینی نسبی کار میلگرد خم کنی و فشارهای نسبی زیادی که در هنگام خم کردن میلگرد بر دستها وکمر وبعضا تمامی اعضای بدن وارد میشود بهتر است برای کاهش این فشارها ازمیز میلگرد خم کنی استفاده میشود.
ارتفاع این میز معمولا 80 سانتیمترو عرض ان یک متر است وطول ان با توجه به طول میلگردها و امکانات کارگاه میتواند بین 3تا9متر درنظر گرفته شود. بر روی این میز صفحه خم کن میلگرد قرار دارد.
این صفحه عبارت است از صفحه فولادی مربع یا مستطیلی که برروی آن تعدادی خار فولادی تعبیه شده است واین خارها از حرکت میلگرد در بعضی از جهات جلوگیری میکند.
صفحه خم کن میلگرد را از طریق پیچهایی بر روی میز ثابت کرده وبا
استفاده از اچار F یا اچار گوساله میلگردها را را به شکلهای مورد نظر خم میکنند.
برای ایجاد قلابها و خمهای استاندارد قطر خار که میلگرد به دور ان میچرخد وخم مورد نظر را بوجود میاورد باید متناسب با قطر میلگرد مورد خم باشد.
با توجه به اینکه وظیفه اصلی میلگردها در بتن تحمل نیروهای کششی است باید میلگردهای مصرفی در بتن صاف باشد .
با وارد شدن نیرو به میلگرد مقطع ان باید در مقابل نیروی وارده مقاومت کند.
در میلگردهای ناصاف قبل از اینکه مقطع میلگرد مقاومتی بروز دهد به دلیل طول اضافی ناشی ازناصافی میلگرد فاصله بین دونقطه ای که بر انها نیروهای عمل وعکس العمل وارد میشوند میتواند زیاد شود که این امر در قطعات بتنی جایز نیست بنابراین میلگردهای مصرفی در بتن باید حتما صاف وعاری
از خمیدگی باشند.
درکارگاههای ساختمانی میلگردهای خم شده را از طریق کشیدن بوسیله دستگاههای کشش برقی صاف میکنند امادر کارگاههای کوچک که فاقد این دستگاهها هستند برای صاف کردن میلگردها از پتک یا سندان استفاده میشود.
در این صورت باید وزن پتک انتخابی با توجه به قطر میلگرد سنگین نباشد.
چنانچه ضربات پتک سنگین باشد امکان ایجاد تنش در میلگرد وجود دارد یا ممکن است در بعضی از قسمتهای میلگرد لهیدگی ایجاد شود وسطح مقطع از مقدار محاسبه شده کمتر گردد.
برش میلگردها:
برش میلگردها به دو روش سرد وگرم انجام میشود که برش سرد از مزایای بیشتری برخوردار است.
اما معمولا برش گرم ممنوع است واستفاده از ان تنها با اجازه دستگاه نظارتی امکان پذیر میباشد. ساده ترین وسیله برای برش سرد قیچی دستی ساده است.
این قیچیها در اندازه متفاوت وبا قدرت برش مختلف ساخته میشود.
نوع دیگری از قیچیهای دستی برروی پایه قرار دارند .
این قیچیها دارای ظرفیت برش بالاتری میباشند و میتوان با انها میلگردهای قطور رانیز برید. البته ماشینهای برقی برش میلگرد که به گیوتین معروف هستند نیز وجود دارند که باعث سرعت بخشیدن در برش بدون نیازبه نیروی کارگر میشود.
آچارخم کن میلگرد یا آچار F:
ساده ترین وسیله دستی برای خم کردن مناسب میلگردها ی نازک اچاری است به شکل F که اصطلاحا به ان اچار گوساله نیز میگویند که قسمت سر اچار از فولاد سخت ساخته میشود تا در اثر نیروهایی که هنگام خم کردن میلگرد به ان وارد میشود فشرده و له نشود.

نحوه ساخت شناژهای افقی وعمودی:
نحوه ساخت شناژهای افقی وعمودی بدین صورت بود که دو نفر کارگر
برای درست کردن خاموتها ابتدا میلگردهای آج دار نمره 8 را به اندازه مشخص شده قطع میکردند وانرا روی میز میلگرد خم کنی میگذاشتند وبا چند حرکت انرا بصورت مربع یا مستطیل خم میکردند واین کار را با اچارF یا یک لوله که میلگرد را توی ان میگذاشتندانجام میدادند ودر انتها به خاموت خم غیر 90 درجه میدادند که این کار برای خاموتهای شناژهای افقی به تعداد مشخص شده انجام شد.
اما برای میلگردهای طولی از میلگرد شماره 14 استفاده شد بطوری که 4عدد میلگرد را به طول پی بعلاوه طول خم(قلاب) میبریدند که مجموعا برای یک قسمت پی 4 عدد میلگرد را با خاموت به فاصله 25 سانتیمتر با سیم ارماتوربندی و وسیله ای بنام سیم چین میبستند . به این قفسه ارماتوری شناژ میگویند.
بعد از ان شناژها را روی پی سنگی گذاشتند ودر جاههای عمود بر هم
شناژها را با سیم به هم محکم میبستند.
بعد از اینکه شناژهای افقی تمام شد وهمه را در جای خود گذاشتند دوباره میلگردهایی به قطر 8 میلیمتر را به اندازه طولی طبق نقشه بریدند وانها را به شکل خاموت در اوردند. سپس میلگردهای به قطر 20میلیمتر را با توجه به اندازه های موجود در نقشه بریدند وچهار میلگرد را در گوشه های خاموتها میگذاشتند وخاموتها را بفاصله 25سانتیمتر از همدیگر قرار دادند وبا سیم ارماتوربندی محکم میبستند.
این کار را برای تمام شناژهای عمودی انجام دادند وبعد از اماده شدن شناژها انها را در جای خود قرار دادند . قالب بندی شناژهای افقی وعمودی:
پس از آماده شدن شناژها قبل از انکه انها را در جای خود قرار دهند ابتدا با اب سطح پی سنگی را تمیز کردند وبه فاصله معین قطعات بتنی کوچکی بنام فاصله نگهدار یا لقمه را در زیرشناژها قرار دادند.
قطر این قطعات در حدود 5/2تا3 سانتیمتر بود که در زیر شناژهای افقی کار گذاشته شد تا اینکه سطح زیر شناژها به اصطلاح کارگری بتن خور داشته باشد.
البته علت اصلی استفاده از فاصله نگهدار ایجاد فاصله مناسب با سطح پی میباشد تا این فضای ایجاد شده توسط بتن پر شود و میلگردها عملا در بتن غرق شوند.
بعد از اینکه شناژها در جای خود مستقر شدند کار قالب بندی شروع شد که سه روز تمام کارگران ارماتوربند مشغول این کار بودند اما نحوه کار قالب بندی به این گونه بود که ابتدا چند تخته نسبتا طویل را کنار همدیگر قرار میدادند سپس بوسیله تخته های زخیم تری که عمود بر تخته های اول
بودند و انها را پشت بند میگفتند تخته های طویل را میخ میکردند.
بدین طریق یک صفحه قالب چوبی ساخته میشد. تعداد وابعاد پشت بندهای لازم برای یک صفحه قالب با توجه به ابعاد قالب ونیروهای وارد بران تعیین میشد.
بعد از اینکه این صفحات به اندازه کافی ساخته شد انها را در دوطرف یک شناژ قرار دادند وابتدا با تیرهای چوبی به اسم مهاری نگه داشته شدند.
نحوه قرار گرفتن این تیرها بدین شکل است که یک سر انها را به بدنه قالب تکیه میدهند و سر دیگر را بر روی زمین مهار میکنند .
برای مهار کردن این قسمت از سر تیرک ان را بوسیله گچ بر روی زمین
محکم کردند.
برای حفظ فاصله مناسب بین صفحات قالب بر روی سر این صفحات تخته هایی با فاصله های مناسب در نظر گرفته شد و بوسیله میخ محکم کردند.
البته برای محکم کاری بیشتر دو صفحه قالب را به همدیگر بوسیله سیم
ارماتوربندی محکم بستند . با اتمام این کار قالب اماده بتن ریزی شد.
فاصله نگهدار یا لقمه:
برای ایجاد پوشش یکنواخت بتن روی میلگردها از قطعاتی بنام فاصله نگه دار یا لقمه استفاده میشود.این قطعات قبل از بتن ریزی در فواصل مناسب به شبکه میلگرد متصل میشوند.
در صورت عدم استفاده از فاصله نگه دار ممکن است هنگام بتن ریزی
بخصوص هنگام ویبره کردن بتن میلگردها تغییر مکان دهند و در نتیجه پوشش بتن کم وزیاد شود.
گاهی این تغییر مکان انقدر زیاد است که میلگرد به صفحات قالب میچسبد و در نتیجه هیچ گونه پوششی ایجاد نمیشود.
فاصله نگهدارها را معمولا از بتن وبه اشکال مناسب میسازند.
فاصله نگهدار ها باید از جنس ونوع پایا باشند تا موجب خوردگی میلگرد و قلوه کن شدن پوشش بتن نشوند.
بهتر است مخلوطی که در ساخت لقمه ها بکار میرود از نظر مقاومت و پایایی وتخلخل با بتن اصلی یکسان باشد.
اما در انجام این پروژه برای ساخت لقمه از قالبهای کوچک پلاستیکی استفاده شد.بدین صورت که ابتدا ملات ماسه سیمان اماده شد سپس درون قالبهای پلاستیکی ریخته شد پس ازطی زمان گیرش و سخت شدن و گذشت یک روز لقمه ها را از قالب پلاستیکی بیرون اوردند وبرای یک روز تمام در حوضچه اب قرار دادند.
با گذشت این مراحل لقمه ساخته شده اماده استفاده میباشد.
قلاب انتهای میلگرد واندازه استاندارد آن:
برای افزایش چسبندگی بین میلگردها و بتن باید در انتهای میلگردهای فولادی قلاب ایجاد کرد.
این قلابها درمواقعی که قطعه بتنی به کشش می افتد باعث جلوگیری از هم گسیختگی قطعه میشود .
قلابها انواع مختلف و اشکال متفاوتی دارند از قبیل چنگک و گونیا و قلاب 180 درجه .
ایجاد هر یک از قلابهای فوق در انتهای میلگردها الزامی میباشد.
بتن سازی:
برای ساخت بتن حتی المقدور باید از ماشینهای بتن ساز(بتونیر) استفاده کرد.
این ماشینها دارای دیگ گرداننده ای هستند که به اهستگی حول محوری نسبت به افق میگردد و بوسیله تیغه ای که در داخل ان تعبیه شده است محتویات خود را مخلوط مینماید.
نوع بزرگتر این دستگاه دارای پیمانه ای میباشد که این پیمانه جهت ریختن شن وماسه در دستگاه از ان استفاده میشود.
گنجایش این پیمانه برحسب متر مکعب شن وماسه بر روی ان قید شده است.
این پیمانه بوسیله کارگرها از شن وماسه وسیمان پر شده انگاه بوسیله اهرمی محتویات ان به داخل دیگ خالی میگردد.
زمان مخلوط کردن کلیه دفعات بتن سازی مساوی میباشد و تقریبا هر بار 5/1 دقیقه به دستگاه فرصت داده میشود تا شن و ماسه وسیمان را مخلوط کند.
حمل بتن:
اگر کارگاه بتن سازی از محل بتن ریزی فاصله داشته باشد برای حمل بتن از ماشینهای مخصوص حمل بتن استفاده میشود . این ماشینها را دمپر میگویند.حتی المقدورباید از ریختن بتن داخل دیگ به روی زمین و بارگیری مجدد و حمل ان بوسیله فرغون خودداری کرد.
باید توجه داشت که با هر وسیله که بتن را حمل میکنیم اعم از پمپاژ یا دمپر یا باگتهای حمل بتن اجزاء متشکله بتن از همدیگر تفکیک نشود.
بتن باید به حدی روان باشد که دانه های ان بخوبی روی یکدیگر غلطیده و کاملا آرماتورها را احاطه نموده و گوشه های قالب خود را کاملا پر نموده و کلیه هوای موجود در قالب از ان خارج شود وباید حداقل اب ممکنه را برای انجام کارهای فوق مصرف نمود زیرا اب بیش از اندازه تبخیر شده و جای انرا هوا پر خواهد کرد.
نسبتهای اختلاط:
منظور از نسبت مخلوط کردن اجزاء بتن ان است که که نسبت مناسبی برای اختلاط شن وماسه به دست بیاوریم تا دانه های ریزتر فضای بین دانه های درشت تر را پر کرده و جسم توپر بدون فضای خالی و با حداکثروزن مخصوص بدست اید و همچنین تعیین مقدار لازم اب بطوری که بتن به راحتی قابل حمل بوده و در قالب خود جای گرفته و دور میلگردها را احاطه نموده و کلیه فضای خالی قالب را پر نماید ودرمجاورت ان فعل وانفعالات شیمیایی سیمان شروع شده وتا مرحله سخت شدن ادامه یابد وبالاخره تعیین مقدارسیمان مورد لزوم برای بدست آوردن بتن با مقاومت کافی که بتواند به راحتی بارهای وارده ساختمان را تحمل نماید. مقاومت نسبی با افزایش سیمان بالا می رود.
حداکثر سیمانی که آئیین نامه های مختلف برای بتن مجاز دانسته اند400kg سیمان در متر مکعب شن وماسه می باشد وچنین معتقد هستند اگر مقدار سیمان ازkg 400 بیشتر باشد جای مصالح سنگی را میلگرد وبجای قطعات سنگی که مقاومت بیشتری دارد قطعات سیمانی خواهیم داشت ودر نتیجه باعث ضعف قطعه بتنی میشود.
البته مقدار سیمان به ریزی و درشتی دانه های مصرفی بستگی دارد هر قدر دانه های مصرفی ریزتر باشد ودر نتیجه سطح مخصوص دانه ها زیادتر باشد به سیمان بیشتری نیاز داریم زیرا فرض بر این است که دوغاب سیمان مانند نوار نازکی دور تمام دانه ها را آغشته کرده و انها را به یکدیگر میچسباند رایجترین نسبت اختلاط اجزاء بتن در ایران نسبت حجمی برای شن و ماسه و نسبت وزنی برای سیمان میباشد و حتی نام گذاری و طبقه بندی بتن نیز بر حسب کیلوگرم سیمان در متر مکعب شن و ماسه انجام میگیرد.
با توجه به اینکه سیمان عرضه شده در بازار ایران اغلب در پاکتهای 50 کیلویی میباشد این اختلاط به راحتی انجام میگیرد.
در مواردی که در کارگاه از سیمان فله استفاده شود باید از قبل پیمانه ای که مقدار 50کیلو گرم سیمان را تعیین میکند ساخته ودر اختیار گروه بتن ساز قرار داد .
برای تعیین نسبت شن وماسه و اب جداول و راهنماهایی موجود است ولی از انجا که همیشه ودر همه کارگاهها وسایل تعیین دانه بندی شن وماسه در دست نیست بهتر است به نتایج آ زمایشگاهی بیشتر تکیه شود.
بتن ریزی:
قبل از بتن ریزی باید کلیه آرماتورها با نقشه کنترل شود مخصوصا دقت شود که آرماتورها به همدیگر با سیم آرماتور بندی بسته شده باشند و اگر جایی فراموش شده است مجددا بسته شود.
فاصله ارماتورها یکنواخت باشد زیرا اغلب اتفاق می افتد که فاصله بین
آرماتورها یکنواخت نیست .
بعضی از انها به هم چسبیده وبعضی با فاصله از همدیگر قرار میگیرند این موضوع باعث میشود که بتن نتواند کلیه میلگردها را احاطه نموده و قطعه همگن و توپری بوجود بیاورد.
باید توجه شود که محل بتن ریزی عاری از خاک و مواد زاید باشد.
اگر بین اتمام کار آرماتور بندی و بتن ریزی چند روز فاصله باشد حتی میباید محل کار با دقت بیشتری بازدید شود ودر تمام روز بتن ریزی حتما باید یک نفر کارگر با تجربه مدام قالبها را کنترل نموده و اثرات اضافه شدن وزن را روی آنها در نظر داشته باشد ودر موقع بروز خطر افراد دیگر را مطلع کند.
در موقع بتن ریزی باید از رفت و امد زیاد روی آرماتورها جلو گیری نمود زیرا در این صورت در اثر وزن کارگران در آرماتورها انحنای موضعی بوجود خواهد امد .
بهتر است از قسمتی که به مرکز بتن نزدیک تر میباشد شروع به بتن ریزی نمود زیرا در این صورت رفت و امد کارگران از روی ارماتورها به حد اقل خواهد رسید و برای انکه پای کارگر ها در بتن تازه ریخته شده فرو نرود باید در مسیر عبور و مرور کارگر ها از تخته هایی زیر پای آنها استفاده شود.
باید مطمئن شویم که همه گوشه های قالب از بتن پر شده و کرمو نمی باشد.
در مورد ستونها باید ضربه های یکنواختی به بدنه قالب کوبید تا در اثر
ارتعاش بوجود امده بتن در قالب بخوبی جابجا شود.
در دالها و تیر ها وسقفها باید با کوبیدن مدام بتن انرا به تمام گوشه های قالب راهنمایی نمود و جسم تو پری بوجود اوریم در بتن ریزی با ارتفاع زیاد بهتر است انرا در لایه های 30 سانتیمتری ریخته و لایه را بخوبی کوبیدو بعد لایه بعدی را بریزیم.
در موقع بتن ریزی های با ارتفاع زیاد مانند دیوارها و سدها چنانچه اب اضافی بتن بالا بیاید باید بتن بعدی را قدری خشک تر ریخت تا این اب جمع شود.
تا انجا که ممکن است بهتر است که بتن ریزی بدون وقفه انجام گیرد تا موقع سخت شدن یکپارچه باشد ولی گاهی مجبور هستیم که بتن ریزی را تعطیل نموده و کار را در روز بعد شروع کنیم که در چنین مواقعی باید محل قطع بتن حتما با نظر مهندس کارگاه انجام شود.
اما برای انجام بتن ریزی در این پروژه ابتدا همه مصالح مورد نیاز که عبارت بودند از یک کامیون مکادم و ماسه شسته برای اجرای بتن ریزی به محل کارگاه اورده شد البته سیمان پاکتی نیز از قبل اماده شده بود. یک منبع اب نیز برای استفاده در بتن سازی به محل کارگاه اورده شد.
برای مخلوط کردن بتن نیز از دستگاهی بنام میکسر استفاده میکردندو طریقه ریختن مصالح در ان به این روش بود که ابتدا 1 پیمانه سیمان و 2پیمانه ماسه و1 پیمانه شن و در حدود 5/1 پیمانه اب را در دستگاه میریختند و در حدود 5/1 دقیقه تمامی مصالح مخلوط میشد.
چون که سطح پی سنگی در تمام جهات تراز بود دیگر نیازی به تراز کردن سطح بتن ریزی بوسیله شیلنگ تراز نبود و بوسیله یک نخ بنایی سطح شناژها در یک اندازه ارتفاعی که مهندس کارگاه انرا تایید کرد کشیدند تا سطح بتن یکنواخت و تراز در اید .
یک ساعت قبل از بتن ریزی سطح پی سنگی را اب پاشی کردند و سپس راه مناسب برای عبور فرغونها اماده کردند و دستگاه بتونیر یا میکسررا روشن کردند این دستگاه توسط یک کارگر ماهر هدایت میشد که این کارگر اب مورد نیاز در بتن را درون دستگاه میریخت وبا اهرمی که در دست داشت بتن اماده شده را درون فرغون ها میزیخت.
از ابتدای شروع بتن ریزی همه کارها را مهندس کارگاه تقسیم بندی کرد بطوری که دو نفر مسئول ریختن مصالح در دستگاه میکسر بودند و یک نفر نیز مسئول هدایت دستگاه بود. دو نفر دیگر نیز مصالح را با فرغون به محل قالب ها انتقال میدادند ودر انجااستاد کار محل خالی کردن بتن در قالب ها را نشان میداد انها نیز به اهستگی بتن را درون قالب میریختند.
بتن درون قالبها بوسیله یک نفر کارگر ویبره میشد بدین طریق که با کوبیدن ضرباتی به پشت قالب ها بتن را به همه قسمتهای قالب هدایت میکرد.
البته سطح قالب بتن نیز بوسیله ماله کشی صاف و هموار میشد. بتن ریزی تا عصر ان روز ادامه داشت.
بتن ریزی در هوای گرم:
بتن ریزی در این شرایط دمایی تابع تکنیکهای خاصی میباشد.
اگر در هوای گرم بتن ریزی می کنیم باید سعی کنیم که حداقل تا چند روز بعد از ریختن بتن انرا مرطوب نگه داریم زیرا در غیر اینصورت آب بتن به سرعت تبخیر شده وبتن سخت نمیگردد.
به این نوع بتن که در اثر نرسیدن اب سخت نشده است بتن سوخته میگویند ونشانه های ان این است که بتن حتی با فشار دست خرد میشود.
در صورت مشاهده چنین وضعی قطعه ریخته شده باید جمع اوری شود و مجددا ریخته شود برای مرطوب نگه داشتن بتن بهتر است با پاکتهای سیمانی روی انرا پوشانده وکاغذ را مرطوب نگه داریم ویا از گونی مرطوب استفاده شود.
یکی دیگر از تکنیکهای بتن ریزی در هوای خیلی گرم استفاده از سیمان تیپ 4 است که در موقع سخت شدن حرارت کمی را تولید میکند.
بعضی از مسائلی که ممکن است در بتن تازه بوجود اید:
1- آب انداختن
2- جدا شدن دانه ها
اب انداختن بتن از نظر یک پدیده ظاهری اینگونه تجلی می کند که پس از بتن ریزی و پرداخت سطحی بتن یک لایه نازک آب اغشته به سیمان روی سطح بتن ظاهر می شود .
این اب از قسمتهای زیرین بتن به دلیل خاصیت مویینگی به قسمتهای سطحی بالا امده ودر مسیر خود احتمالا مقداری سیمان را نیز با خود شسته و همراه میکند.
لذا در قسمتهای بالایی بتن مقداراب موجود از ابی که در طرح اختلاط در نظر گرفته شده بیشتر خواهد شد وبه عکس در قسمتهای پایینی بتن مقدار اب کمتری وجود خواهد داشت.
مشخصات نامطلوب بتن اب انداخته :
بتن اب انداخته پس از سخت شدن نامرغوب بوده و به مقاومت مطلوب و مورد نظر نخواهد رسید.
لایه رویی بتن اب انداخته پس از سفت شدن به مرور زمان وبا استفاده های ترافیکی از ان پودر شده و به صورت گرد وخاک در می ایدو به این جهت سطح رویی ناصاف شده وپدیده پودر شدگی اتفاق می افتد.
چنین بتنی اولا بدنما شده ودر ثانی نقطه ضعفی برای شرایط یخ زدگی و هوازدگی خواهد بود .
اب انداختن پدیده بسیار نامطلوبی است وباید حتی المقدور از ایجاد ان جلوگیری کرد.
بعضی از استاد کاران سعی می کنند با زیاد ماله کشیدن بر روی سطح بتن یک قشر اب در سطح ایجاد کنند غافل از اینکه این عمل ضعف های اساسی برای بتن ایجاد می کند.
یکی از دلایل مهم اب انداختن بتن اسلامپ بیش از حد است بنابراین کارایی و اسلامپ کم در کنار مزایای دیگر احتمال اب انداختن را کاهش می دهد.
دلایل دیگری از جمله ویبره کردن بیش از حد ونیز نامناسب بودن دانه بندی احتمال اب انداختن بتن را افزایش می دهد.
3- جدا شدن دانه ها :
جدا شدن دانه ها از پدیده های است که در بتن تازه اتفاق می افتد به این ترتیب که دانه های درشت مخلوط نشست کرده و به سمت پایین حرکت می کنند و دانه های ریزتر به سمت بالا منتقل میشوند .
بنابراین بتن حالت یکنواختی خود را از دست داده و توزیع دانه بندی به هم می خورد.
جدا شدن دانه ها در بتن تازه یک پدیده نامطلوب محسوب میشود ومهندسین کارگاه همواره سعی می کنند که از عواملی که ممکن است منجر به بروز این حالت شود جلوگیری نمایند.
بتنی که دانه های ان جدا شده از نظر مقاومت فشاری وخمشی ضعیف شده وبه حد مطلوب نخواهد رسید.
مهمترین دلایل جدا شدن دانه ها در بتن تازه اسلامپ بالا و بیش از حد است.
دلایل دیگری از قبیل ویبره بیش از حد ویا جابجا کردن بتن در قالب بوسیله بیل یا ویبراتورویاریختن بتن از ارتفاع نیز ممکن است به جدا شدن دانه ها منجر شود.
انبار کردن نامناسب دانه ها ممکن است به جدا شدن دانه ها قبل از ساختن بتن واحتمالا عدم وجود دانه بندی یکنواخت وصحیح در بتن ساخته شده منجر شود.
به همین جهت لازم است انبار کردن دانه های شن وماسه در کارگاه به صورت مجزا ودر دپوهای جداگانه صورت گیرد.
تراکم بتن تازه:
تراکم بتن یعنی به حرکت در اوردن ذرات بتن و کم کردن اصطکاک بین انها و خارج کردن حبابهای هوا از بتن.
روشی که معمولا برای تراکم بتن به کار می رود ارتعاش است .
هدف از متراکم کردن بتن و خارج کردن حبابهای هوا ان است که بتن تو پری بدست اید تا در نتیجه ان بتن از مقاومت بهتری برخوردار باشد ودر مقابل عوامل مخرب محیطی از خود دوام بهتری نشان دهد .
تراکم بتن با افزایش سطح تماس بین بتن و میلگرد چسبندگی بهتری بین انها فراهم کرده ونیز سبب می شود که پس از باز کردن قالب ها سطح ظاهری صاف وبدون خلل وفرجی برای بتن حاصل شود.
قدیمی ترین روش برای ویبره کردن ضربه زدن به قالب بتن است .
طبیعی است که این نحوه ویبره برای کارهای کوچک و کم اهمیت می تواند تا حدودی مناسب باشد.
نگه داری از بتن :
سیمان موجود در بتن ریخته شده در مجاورت رطوبت باید سخت شده و دانه های سنگی موجود در مخلوط را به همدیگر چسبانده و مقاومت بتن را به حد اکثر برساند بدین لحاظ باید از خشک شدن سریع بتن جلوگیری نموده و انرا ازتابش شدید آفتاب و وزش بادهای تند محفوظ نگه داشته وسطح آنرا حداقل تا هفت روز مرطوب نموده و برای این کار بهتر است که روی بتن تازه ریخته شده را با گونی یا کاغذ پوشانده و این پوشش را مرطوب نگه داریم.
با توجه به گرمی هوا بعد از 4تا5 ساعت از گذاشت بتن ریزی باید شروع به آب دادن بتن کرد زیرا در غیر اینصورت سطح ان ترک مویی خواهد خورد که ایجاد این ترکها باعث نفوظ هوا به داخل بتن شده وآرماتور بکار رفته در بتن در معرض خورندگی قرار میگیرد.
بتن تازه ریخته شده نباید در معرض بارانهای تند قرار گیرد زیرا باران
دوغاب سیمان و مصالح ریز دانه را شسته و سنگ های درشت را نمایان میکند.
اما در این پروژه نیز پس از بتن ریزی هر قسمت بوسیله پاکتهای سیمانی روی سطح بتن تازه ریخته شده را پوشاندند و پس از گذشت چند ساعت همه کاغذ ها را طوری مرطوب کردند که سطح بتن در زیرکاغذ کاملا مرطوب باشد.
واین کار را روزانه چهار بار انجام میدادند.
هم سطح کردن کف اتاقها با شناژ افقی:
پس از اینکه شناژهای افقی زیر دیوار و شناژهای عمودی ریخته شد بطوری که در قسمتهای قبل توضیح داده شد بتن ریخته شده را بوسیله پوشاندن کاغذ از تابش مستقیم آفتاب محافظت کردندو همراه با آن روزانه سه تا چهار بار سطح بتن را آب میدادندپس از گذشت یک هفته قالب های افقی را باز کردند.
به دستور مهندس کارگاه چند کامیون مخلوط قلوه سنگ و چند کمپرسی مخلوط سرند شده را به محل کارگاه آوردند و بوسیله یک ماشین لودر ابتدا قلوه سنگها را درون فضاهای خالی بین شناژها ودرون اتاقها ریختندبطوری که سطح قلوه سنگها در همه اتاقها در یک سطح بود و بعد از ان مخلوط سرند شده را روی این قلوه سنگها ریختند بصورتی که سطح تمام اتاقها بالا امد و هم سطح شناژ افقی شد.
بعد از اینکه خاک ریزی توسط لودر به اتمام رسید تمام سطح خاک ریزی شده را اب پاشی کردندوبعد از ان بوسیله غلطک دستی شروع به متراکم کردن ومسطح کردن خاک شدند با این کار سطح تمام اتاقها یکی شد و به اصطلاح کف همه اتاقها همسطح شناژافقی شد.
قالب بندی شناژ های عمودی:
اغلب شناژهای عمودی بصورت چهار ضلعی مربع یا مستطیل می باشند.
برای قالب بندی شناژهای عمودی ابتدا ابعاد شناژ را از روی نقشه تعیین نموده و دو ضلع قالب را به همان میزان از تخته های مناسب بریده وبه چوبهای چهار تراش که به ان پشت بند می گویندمیخ می کنند.
پشت بند های اضلاع مقابل قالب اولا در حدود 10تا15 سانتیمتر از پهنای قالب بیشترباشد در ثانی پشت بندهای اضلاع مقابل درست مقابل یکدیگرقرار گیرد تادر موقع اتصال چهار ضلع شناژ به یکدیگر با تعیین سیم نجاری به این زاییده ها امکان اتصال آنها به یکدیگر به سهولت انجام پذیر باشد.
اما در مورد باز کردن قالب معمولا به محض اینکه بتن حالت روانی خود را از دست داد و شکل هندسی خود را حفظ کرد می توان قالب آنرا باز کرد و معمولا 48 ساعت بعد از بتن ریزی این امکان وجود دارد.
در موقع باز کردن قالب باید توجه شود که قالب را با احتیاط طوری باز کرد که گوشه های تیز شناژ خراب نشود.
باید توجه نمود که در موقع نصب شناژهای قائم و مخصوصا ستونها کاملا شاغولی نصب شود زیرا اگر ستون کاملا شاغولی نباشد بارهای وارده محوری نبوده و ممانهای محاسبه نشده در ان بوجود امده و موجب تخریب ساختمان می گردد.
پس از بستن قالب شناژهای قائم موقعیت قالب را با تیرهای چوبی که در چهار جهت در پای شناژ روی کف قرار داده شده اند تثبیت می کند.
قالب بندی هر شناژ عمودی باید مستقیما دارای ایستایی کافی باشد و تکیه دادن قالب بندی یا داربست آن به شناژهای مجاور مجاز نمی باشد.
دیوار چینی:
برای انجام عملیات دیوار چینی ابتدا استاد کار شمشه را در دو طرف یک دیوار شاغول و سپس گچ زد و بوسیله یک نخ به دو شمشه به ارتفاع 15الی17 سانتیمتراز سطح کرسی سفت کرد و یک کارگر هم که فقط موظف بود ملات را با یک فرغون پیش استاد کار ببرد وبا بیل ملات را جلو دست استاد کار روی سطح کرسی (دیوار) می ریخت و استاد کار ملات را روی دیوار بوسیله کمچه پهن می کرد و بلوکها را یکی یکی روی ملات می گذاشت و فشار می داد تا بلوکها درون ملات قرار گیرند.
پس از اینکه بلوکها در ملات قرارمی گرفتند یک نفر کارگر مقداری قلوه سنگ به دست استاد کار می داد و او نیز قلوه سنگها را درون بلوکها می ریخت البته قلوه سنگها همه فضا های بلوک را پر نمی کردند وبه همین دلیل فضاهای باقی مانده را بوسیله ملات ماسه سیمان پر می کردند و سطح بلوک را کاملا صاف میکردند تا برای رج بعدی یا ردیف بعدی آماده باشد.
کل کار تقسیم بندی شده بود بصورتی که یک کارگر فقط مسئول آماده کردن ملات و آوردن آن با فرغون بود و کارگر دیگری هم مسئول آوردن قلوه سنگ با فرغون بود و کارگری دیگر هم بوسیله فرغون بلوکها را نزدیک کار میبرد و به دست استاد کار می داد .
هر رج که تمام می شد استاد کار نخی را که ازقبل برای صاف گذاشتن و در یک امتداد قرار دادن بلوکها بسته بود را به اندازه یک بلوک بالا می اورد و مجددا بر روی بلوکها ملات پهن می کرد و و بلوک دیگری را روی ان می چید.
این کار را تا زمانی انجام دادند که دستشان به محل گذاشتن بلوکها می رسید و سپس برای تسلط بیشتر اقدام به درست کردن چوب بست کردند.
نحوه ساخت چوب بست به این روش بود که ابتدا چند بلوک را روی هم قرار دادند و یک تخته پهن را روی ان گذاشتند که این روش ساده ترین روش ساخت چوب بست می باشد البته یکی از مزایای ساخت این مدل چوب بست ساخت سریع ان می باشد در ضمن این نوع چوب بست به سهولت قابل انتقال به محلی دیگر از کارگاه می باشد.
نحوه پر کردن شناژ های عمودی:
قبل از آماده کردن بتن ابتدا یک چوب بست را در کنار شناژ عمودی درست کردند وسپس یک نفر کارگر روی چوب بست ایستاد.
دو نفر کارگر دیگر نیز مسول آوردن بتن به پای چوب بست بودند.
یکی از کارگرها بوسیله بیل بتن را از درون فرغون برمی داشت و درون استانبولی میریخت و کارگری که روی چوب بست ایستاده بود نیز استانبولی را درون قالب خالی میکرد.
یک نفر نیز هر بار بعداز ریختن تقریبا 30سانتیمتر بتن درون قالب با ضرباتی محکم که به پشت قالب وارد میکرد سعی در ویبره کردن بتن میکرد والبته در بعضی از مواقع نیز به بالای قالب رفته و بوسیله میلگردی که در دست داشت شروع به کوبیدن بتن درون قالب میکرد.
این کار را تا زمانی انجام دادند که همه شناژهای عمودی پر شد.
هم سطح کردن دیوار:
به وسیله ملات ماسه سیمان تمام سطح دیوارراکه درآن قسمت شناژافقی زیرسقف قرار میگرفت به سطح هموار ویکسان تبدیل کردند سپس قفسه های آرماتور را روی آن قرار دادند وقالب بندی کردند.
سپس بلوک سقفی به محل کارگاه آوردهشد . تیرچه ها را روی شناژها صف دادند . پس از چیدن تیرچه ها بلا فاصله یک بلوک در ابتدا ویک بلوک در انتهای تیرچه قرار دادند تا فاصله یکسانی وجودداشته باشد قبل از کار گذاشتن بلوکها درون تیرچه ها ملات گچ وسیمان را به
صورت دوغاب درست کرده وبلوکها را روی صفحه پلاستیکی قرار دادند و دوغاب را روی آنها ریختند وفضای خالی روی بلوکها را با این کار پر کردند.
پس از آن چیدن تمامی بلوک ها انجام شد . پس از گذاشتن تمام تیرچه ها طبق نقشه جای لوله گازو لوله های محافظ برق را دردیوار د رآوردند و بعد لوله ها را نصب کردند البته قبل از اینکه بلوکها رابچینند شروع به شمع زدن زیرتیرچه کردند بطوری که شمع ها را به فاصله 5/1 متری از همدیگر قرار می دادند .
زیر همه شمع ها را تخته ای گذاشتند که به آن گوه گفته می شود که برای تنظیم ارتفاع شمع استفاده میشود و آنها را محکم کردند. بعد از گذاشتن شمعها بلوکهای بین تیرچه ها را چیدند در انتهای هر تیرچه که به علت اینکه نمیتواستند از بلوکCm30 استفاده کنند از بلوک cm10 استفاده شد . در وسط تمام بلوکها وبصورت عمود برتیرچه ها فضاهای خالی cm10 را قرار دادند برای ایجاد شناژ مخفی وپس از آن 1 تخته سپری کردند واز دو میلگرد 14 استفاده کردند وبرای میلگردهای افت وحرارت از آرماتور 8 استفاده شد و سپس عملیات بتن ریزی به ضخامت 5 تا7 سانتیمتر انجام شد .
قالب بندی سقف :
در ایران سقف های مختلفی وجود دارد که رایج ترین آنها سقف تیرچه بلوک یا دال بتنی یا بتن پیش ساخته می باشد . دال های پیش ساخته نیازی به قالب ندارند ولی در مورد سقف های تیرچه بلوک یا دالهای بتونی ریخته شده در محل برای هر کدام احتیاج به قالب بندی مخصوص می باشد .
سقف های بتنی ریختهشده در محل نیاز به قالب بندی محکم تری می باشد معمولا از به هم میخ کردن تخته ها وتشکیل صفحه ای به ابعاد مورد نیاز استفاده می کنند که این تخته ها را روی دار بست های چوبی قرار داده آنگاه شبکه های آرماتور بندی را روی آن قرار میدهند وبتن ریزی انجام می شود .
بعد از اتمام کار هم سطح کردن دیوار دستور قالب بندی سقف توسط مهندس کارگاه داده شد و کارگران آرماتور بند شروع به انجام این کار کردند.
البته سقف اجرا شده در این پروژه سقف تیرچه بلوک بود وتنها از شمعهایی درزیر تیرچه ها استفاده شد چرا که قالب بندی سقف تیرچه بلوک منحصر به استفاده از همین شمعها می باشد.
سقف تیرچه بلوک :
اجزای تشکیل دهنده سقف تیرچه بلوک عبارتند از تیرچه – بلوک – میلگرد ممان منفی – میلگرد حرارتی – کلاف عرضی – قلاب اتصال – بتن پوششی متداولترین نوع تیرچه در ایران تیرچه های بتونی می باشد که با قالب سفالی ریخته وعرضه میگردد.
تیرچه های معمولی با خرپا مسلح می شوند خرپااز سه قسمت تشکیل می شود.
1- میلگردهای کف خرپا که تعداد وقطر آن با محاسبه تعیین میشود وباید از لحاظ طول وتعداد ونوع میلگرد کاملا مطابق نقشه باشد برای ا ین که میلگردها موقع بتن ریزی جا به جا نشود بهتر است آنها را بوسیله یک یا چند میلگرد عرضی به همدیگر جوش بدهند .
2 – میلگرد فوقانی خرپا که از میلگرد 8یا10یا12آجداربوده و معمولا داخل بتن سقف و میلگردهای حرارتی قرار می گیرد.
3- میلگردهای مارپیچ یا میلگردهای مهاری خرپا که میلگرد کف را به میلگرد فوقانی متصل می نماید.متداولترین نوع خرپا از میلگرد ساخته می شود.
این خرپارا درداخل قالب فلزی یاسفالی قرارمیدهند آنگاه بتن باعیار 400یا450 کیلوگرم برمترمکعب سیمان ومصالح سنگی ریزدانه تهیه نموده و قالب را که درحدود cm10پهنا وcm4ارتفاع دارد از این بتن پر کرده و آنرا ویبره میکنند .
بعد از سخت شدن بتن آنرا از قالب جدا کرده وچند روز در حوضچه های آب قرار داده آنگاه از آن استفاده میکنند درهر حال چه قالب سفالی وچه قالب فلزی باشد تیرچه باید چند روز در حوضچه ها ی آب نگهداری شود .
حمل و نقل وانبار کردن تیرچه ها :
حمل ونقل وانبارکردن تیرچه ها باید با دقت انجام شود زیرا دراثر کوچکترین بی احتیاطی در موقع حمل ونقل ویا انبارکردن آنها ممکن است تیرچه شکسته
ویاترک بخورد ودرموقع نصب نیزترکها مشاهده نشده ودردرازمدت موجب خسارت جبران ناپذیر بشود . درموقع حمل ونقل بهتراست از میلگردهای فوقانی بعنوان دستگیره استفاده شود وبهتراست که بوسیله دونفر کارگر دوسرتیرچه گرفته شده . در موقع انبار کردن تیرچه ها باید زیر آنرا کاملا مسطح نموده وآنها را در کنار هم قرار دهیم آنگاه روی تیرچه های ردیف اول را حداکثر بفاصله یک متر به یک متر چوب چهار تراش قرار داده وتیرچه ردیف بعد را روی آن قراردهیم البته باید دقت شود که کلیه چهار تراشهای هر ردیف در یک محور واقع شوند.
بعد از خریداری کردن و انتقال تیرچه ها به محل کارگاه به همین روش همه تیرچه ها انبار شدند البته به دستور مهندس کارگاه روزانه دو تا سه بارهمه تیرچه ها را آبپاشی می کردند.
بلوک:
بعد از انتقال تیرچه ها به محل کارگاه مجددا به دستور مهندس کارگاه بلوکهای سقفی خریداری شد وبه وسیله یک دستگاه کامیون به محل کارگاه انتقال داده شدند.
بلوکهای مورد استفاده شده در سقفهای تیرچه بلوک معمولا بتونی یا سفالی است و هیچ گونه باری را تحمل نمی کنند و فقط به عنوان قالب مورد استفاده قرار می گیرند.
بلوکهای سفالی از لحاظ وزن سبک تر بوده و بار کمتری را به ساختمان واردمی نمایند عرض بلوکها معمولا40سانتیمتر بوده گاهی نیز آنها را تا 60سانتی متر هم میسازند و ارتفاع آن تابع ضخامت سقف بوده و بین 20تا 25 سانتیمتر است بلوک باید طوری طراحی شوند که به راحتی قابل حمل ونقل بوده و زایده های تعبیه شده در ان به راحتی روی قسمت بتنی تیرچه قرار بگیرند.
ایجاد درز یا زائدگی در بلوکهای سقفی باعث قفل و بست شدن بلوک با قسمت بتونی تیرچه می شود که این قفل و بست شدن تا زمان اجرای سقف از حرکت و جابجایی بلوکها در جهت عمود برتیرچه و یا به سمت پایین جلوگیری می کند.
میلگرد های ممان منفی:
اگر دو تیرچه به یک تیر یا شناژ ختم شوند میلگرد فوقانی تیرچه ها را بوسیله قطعه میلگردی به طول 2تا5/2 متر به همدیگر متصل می کنند قطر این میلگردها بوسیله محاسبه تعیین می شود و معمولا از میلگردی به قطر 8یا10یا 12 استفاده می شود .
در آخرین دهانه ای که تیرچه به یک تیر یا شناژ ختم می شود نیز میلگردی را بصورت گونیا خم نموده و قسمت کوتاه گونیا را داخل آهنهای تیر یا میلگردهای تیر بتونی قرار داده و قسمت مستقیم را روی میلگرد فوقانی تیرچه گذاشته و چند جای انرا با سیم ارماتور بندی می بندند به این قطعات میلگرد ممان منفی میگویند
استفاده از میلگردهای ممان منفی در سقفهای تیرچه بلوک الزامی است .
میلگردهای حرارتی:
بعد از اتمام سقف و گذاشتن کلیه آهنها یک سری میلگرد در جهت عمود بر میلگردهای بالای تیرچه به فاصله تقریبی 25الی 40 سانتیمتر قرار می دهند قطر این میلگردها به وسیله محاسبه تعیین می شود و معمولا میلگردی با قطر 6 یا 8یا 10میلیمتر می باشد .
به این آهنها میلگرد حرارتی می گویند . این میلگردها باید به کلیه آهنهای تیرچه بوسیله سیم آرماتوربندی بسته شوند .
کلاف عرضی(شناژ مخفی):
استفاده از کلاف عرضی در سقفهای تیرچه بلوک الزامی می باشد. از دهانه های 2/4 متر به بالا ودر وسط دهانه بین بلوکها و عمود بر جهت تیرچه فاصله ای در حدود حداقل 10 سانتی متررا در نظر می گیرند و زیر این فاصله را تخته بندی می کنند.
درون این فاصله حداقل 2 میلگرد به قطر 10میلیمتر یکی بالا ویکی در پایین قرار می دهند میلگرد بالا را به میلگردهای بالایی تیرچه می بندند و میلگرد پایینی را هم به آهنهای مارپیچ تیرچه متصل می نمایند واین فضای بوجود امده بعد از انکه بوسیله بتن پر شد مانند تیری عمود بر تیرچه ها قرار گرفته ودر مقابل ممانهای بوجود امده در وسط تیرچه مقاومت خواهد نمود .
به این تیرتعبیه شده در وسط تیرچه ها کلاف عرضی یا شناژ مخفی می گویند.
برای دهانه های بیش از 6متر دو عدد کلاف عرضی با فاصله های مساوی در نظر گرفته می شود .
برای اطمینان بیشتر بهتر است کلاف عرضی را از دهانه های 5/2 متر به بالا ایجاد نماییم.
قلاب اتصال:
برای جلوگیری از حرکت سقف در اثر نیروی زلزله میلگردی را که قطر ان با محاسبه تعیین میشود و معمولا از میلگرد 12یا 14 می باشد خم می کنند و بوسیله آن تیرچه ها را به شناژ افقی روی سقف متصل میکنند.
بتون ریزی سقف:
پس از چیدن تیر چه ها وبلوکها و بستن میلگردهای ممان منفی و میلگردهای حرارتی و گذاشتن قلاب اتصال و ایجاد شناژ مخفی نوبت به عملیات بتون ریزی سقف رسید.
قبل از بتن ریزی یک بار دیگر کلیه آرماتورهای سقف توسط مهندس کارگاه کنترل شد وبیشتر دقت می شد که فاصله ارماتورها از همدیگر بصورت یکنواخت باشند.
بعد از کنترل فاصله ارماتورها از همدیگر اقدام به بتون ریزی شد
بتون ریزی طوری برنامه ریزی شده بود که کلیه بتن سقف در یک روز ریخته شد.
ضخامت بتن روی سقف باید کاملا یکنواخت باشد ودر ضمن بتون ریزی و قبل از انکه بتن کاملا سخت شود روی انرا بوسیله ماله کشی صاف وتخت می کنند روز قبل از بتن ریزی به دستور مهندس کارگاه یک دستگاه کامیون مسئول اوردن مصالح لازم از قبیل شن وماسه به محل کارگاه شد.
روز بتن ریزی دو نفر کارگر شن و ماسه وسیمان را بوسیله فرغون درون
میکسر می ریختند و یک نفر کارگر که مسئول هدایت میکسر بود اب را بوسیله سطل درون دستگاه می ریخت البته تعداد سطلهای اب در ابتدای شروع کار توسط مهندس کارگاه تعیین شد.
بعد از اماده کردن بتن انرا بوسیله دستگاه بالابربه محل بتن ریزی روی سقف انتقال می دادند وپس از ریختن بتن در محلهای مربوطه توسط یک دستگاه ویبراتور بتن ریخته شده را ویبره می کردند .
در انتها نیز یک نفر بتن ریخته شده را ماله کشی کرد تا سطحی صاف و هموار بوجود اورد.
عملیات بتن ریزی تا عصر همان روز ادامه و خاتمه یافت.
افت بتن (انقباض) :
افت بتن پدیده ای است که ازلحظات شروع گیرش بتن آغاز ودر طول زمان سخت شدن ادامه می یابد .
افت بتن در حقیقت یک نوع کاهش حجم است که در طول زمان اتفاق می افتد .
وقوع پدیده افت در اثر آب اضافی به کار رفته در ساخت بتن می باشد آب مورد نیاز جهت انجام واکنش شیمیایی سیمان 25در صد وزنی سیمان است . یعنی اگر نسبت آب به سیمان را برابر 25% در نظر بگیریم تمام این آب صرف واکنشهای شیمیایی می شود . ولی به دلیل حصول کارایی مطلوب آب را بین 4/.تا 6/.درنظرمی گیرند که این آب اضافی مازاد بر 25% آب در بتن باقی می ماند . در روزهای اول عمر بتن قسمتی از این آب اضافی براساس خاصیت موئینگی به سمت سطح بتن بالا آمده وتبخیر می شود بدین ترتیب جای آن خالی می ماند . به همین لحاظ بتن تمایل پیدا می کند که خودش آب را جمع کرده وحجم ازدست رفته راپر کند. تا زمانی که بتن تر (تازه ) باشد مانع ومشکلی جهت جمع شدن ندارد .
اماچنانچه بتن تا حدودی سفت شود دیگر محیط اجازه کاهش حجم را به آن نمی دهد لذا این تمایل به کاهش حجم به صورت تنش کششی بتن بسیار ناچیز است این پدیده موجب ترک خوردگی سطحی بتن می شود. بنابراین می توان در یک جمله گفت: افت پدیده ای است که دراثر بکارگیری آب اضافی در ساخت بتن ایجاد شده وبه صورت ترک های موئین در سطح بتن جلوه می کند . این ترک ها را گاهی از حدود یک تا دو هفته پس از بتن ریزی می توان در سطح بتن مشاهده کرد که با
گذشت زمان تشدید میشود .
اکثرا ظهور افت به صورت یک سری ترک های منظم به فاصله چندین متر (4الی6) متر بوده که هرچه بتن نامرغوب تر ونسبت آب به سیمان بیشتر باشد فاصله اینترک ها نزدیک تر است . افت دربتن ازپدیده های نامطلوب محسوب می شود از آن جهت که هم در سطح بتن ترک می اندازد وهم درقطعه تنش کششی ایجاد می کند .
برای کاهش افت باید دو نکته را مورد توجه قرار داد :
1- کاهش نسبت آب به سیمان
2- افزایش مراقبت ( مراقبت از بتن بخصوص درطول 7الی 10روز اولیه موجب کاهش افت می شود ).
کرنش (تغییر طول نسبی ) ناشی ازافت در بتن در محدوده 0003./ تا 0007./است .
دراثر این کرنش تمایل به کم شدن ابعاد در قطعه بتنی بوجود می آید لکن محیط این امکان را به قطعه سخت شده نمی دهد . لذا کرنش مذکور دربتن ایجاد تنش کششی کرده که پس از ترک خوردن بتن ممکن است قسمتی از ظرفیت باربری آرماتورها رانیز اشغال کند .
معمولا 15الی35 درصد افت درهمان دو هفته اول 40الی 80 درصد افت درسه ماهه اول و65الی 85 درصد افت دریکسال اول اتفاق می افتد وبعداز 3 الی 5 سال افت کاملا متوقف می شود .
عوامل موثر درافت :
1- میزان مصالح سنگی بکار رفته در ساخت بتن :
هر چه مصالح سنگی به کارفته دربتن بیشتر باشد میزان افت کمتراست .
2- نوع مصالح سنگی :
هر چه درساخت بتن از مصالح سنگی مرغوب تری استفاده شود افت کمتری اتفاق می افتد . آزمایش نشان داده که افت یک نمونه بتن که از ماسه سنگ تهیه شده 3برابر افت نمونه مشابه که از کوارتز تهیه شده است می باشد .
3- نسبت آب به سیمان :
واضح است که هر چه آب کمتری در بتن باشد افت کمتر است .
4- رطوبت محیط :
آزمایش نشان داده که هر چه رطوبت محیط ( به خصوص در روزهای اول )بیشتر باشد افت کمتراست (بتن هایی که در مناطق خشک هستند افت بیشتری دارندوبالعکس بتن هایی که درمناطق مرطوب مثلا در کنار دریا هستند داری افت کمترهستند ) لذا نتیجه می شود که مراقبت خوب از بتن کمک می کند که افت بتن کمتر شود .
راههای مقابله با افت :
1- کم کردن عوامل تشدید کننده افت ( بکارگیری مصالح سنگی مرغوب و متراکم نمودن بتن )
2- استفاده از سیمان ضد افت : سیمان ضد افت همزمان با گیرش خود افزایش حجمی را در بتن ایجاد می کند که این افزایش حجم می تواند با کاهش حجم ناشی از افت مقابله کند .( البته این سیمان گران قیمت بوده ومصرف آن باید توجیهاقتصادیداشته باشد ) .
3-استفاده از درزهای مناسب : یعنی بتن را در فواصل مناسب (مثلا 5 متربه5 متر) توسط درزهای انقباض از هم جدا کنند . استفاده از درزهای انقباض کمک می کند که با استفاده از ضعفی که در فواصل معین ایجاد کرده ایم ترک ناشی از افت دقیقا در محل دلخواه اتفاق بیفتد .

4- استفاده از آرماتور افت (مثلا آرماتور افت وحرارت ) : این آرماتورها برای خنثی نمودن تنش های کششی ناشی از افت در بتن به کار گرفته می شود .
درعمل اکثرا از آرماتورهایی موسوم به آرماتور افت وحرارت استفاده
می شود. آرماتورهایی هم برای تحمل تنش های ناشی از افت وهم برای تحمل تنش های ناشی از حرارت به کار برده می شود . حداقل آرماتور افت وحرارت002 ./ تا 0018./ سطح مقطع بتن است . آرماتورهای افت را میتوان به صورت ساده درنظر گرفت .
خزش یا وارفتگی :
خزش عبارت است از تغییر طول اجسام تحت تنش ثابت در طول زمان .
اگر قطعه ای تحت تنش قرار بگیرد در همان لحظه اول تغییر طولی خواهد داشت که به این تغییر طول تغییر طول آنی یا الاستیک گفته می شود .
اگر همین قطعه تحت تنش ثابت نگهدای شود با گذشت زمان تغییر طول اضافی تری نسبت به تغییر طول اولیه خواهد داشت که به آن تغییر طول یا کرنش ناشی ازخزش می گویند .
کرنش ناشی از خزش معمولا 2 الی 3 برابر کرنش اولیه است .
مسئله خزش از آنجا مورد توجه قرار می گیرد که متناسب با کرنش ناشی از خزش در بتن تنش ایجاد میشود و لذا اگرتنشی از خزش را درمحاسبات اولیه وارد نکرده باشند ممکن است عضو بتنی تحت بار کمتری نسبت به بار طراحی بشکند .
عوامل موثربرخزش :
1- مقاومت فشاری بتن : هرچه مقاومت فشاری بتن بیشتر باشد خزش در آن کمتراست .
2- تنش وارد بر بتن : هر چه تنش وارده بتن بیشتر باشد خزش بیشتر خواهد بود .
3- رطوبت محیط : هر چه بتن مسن ترباشد وتحت بار قرار گیرد خزش در آن کمتراست .
راههای مقابله با خزش :
1- کم کردن عوامل تشدید کننده خزش (بتن را مرغوب ترساخته ومقاومت فشاری بالاتری در نظر گرفته می شود ) .
2- تعبیه آرماتورهایی که ناشی از خزش را جبران کند .
3- افزایش رطوبت محیط اطراف بتن ( ازجمله مراقبت صحیح وخوب از بتن ) .
خستگی در بتن :
اگر در قطعه ای که تحت بارهای متناوب قرارگرفته بطوریکه هر یک از این بارها کمتر از مقاومت قطعه باشد شکست اتفاق بیفتد اصطلاحا گفته میشود دراثر خستگی شکسته است . پدیده خستگی مخصوص بتن نبوده ودر دیگر مواد ازجمله فولاد نیزممکن است خستگی اتفاق بیفتد . خستگی برای اولین بار در پل های فلزی کشف شد .
در این رابطه ملاحظه شد پلی که ظاهرا از نظر قطعات وجوش و اتصالات وپیچ ها و… در وضعیت مطلوبی بود به ناگهان تحت اثر باری که کمتر از مقاومت باربری آن بودشکسته ومنهدم شد . توجیه این اتفاق با پدیده خستگی صورت گرفت.
در سازه های بتن آرمه خستگی اکثرا در پلها اتفاق می افتد . اصولا بارهایی که کمتراز 50% مقاومت قطعه نزدیکتر نباشد خستگی در تعداد سیکل های کمتری ازبار گذاری اتفاق می افتد .
روشهای مراقبت از بتن سقف :
به عمل آوردن یا مراقبت از بتن مراقبتی است که سازنده بتن باید در طول 7ال 10روز اول از بتن به عمل آورد . هر چه در شروع مراقبت تاخیر شود سبب کاهش بیشتر در مقاومت 28روزه می شود .
در مراقبت از بتن دو مسئله زیر مورد توجه قرار گیرد :
1- رطوبت کافی ومناسب
2- دمای خوب وکافی
کنترل دما در هوای معمولی چندان ضرورتی ندارد ولی در هوای بسیار گرم ویا در هوای سردتر از 4درجه سانتیگراد باید تدابیر ویژه ای اتخاذ شود .
مراقبت از بتن را می توان به طرق مختلف انجام داد که استفاده ازهر یک ازاین روشها با توجه به نوع سازه بتنی وامکانات وشرایط کار متفاوت می باشد.
یکی از این روشها ایجاد برکه اب است بدین صورت که در طول دوره مراقبت همواره یک لایه اب به ضخامت 5الی 10 سانتیمتر روی بتن باقی بماند .
استفاده از این روش فقط برای سطوح تخت و افقی مناسب است.
در اجرای پروژه مذکور نیز برای ابیاری سقف از همین روش استفاده کردند بدین صورت که پس از گیرش اولیه بتن دور تا دور قطعه بتنی را ماسه ریختند وبه شکل برکه ای در اوردند سپس این برکه را پر از اب کردند و تا 5 روز تمام سطح سقف در زیر برکه ای پر ازاب قرار داشت.
پس از یک هفته تمام شمع هایی که در زیر تیرچه ها قرار داشتند را برداشتند.
شمشه گیری:
پس از اتمام عملیات اجرای سقف معمولا تمام دیوارهای بیرون ساختمان را شمشه گیری می کنند .
بوسیله شمشه گیری تمام سطح دیوار را در یک سطح قرارمیدهند.
این کار بدین صورت انجام می گیرد که ابتدا با چشم بلندترین نقطه دیوار را معین می کنند وسپس با ملات ماسه وسیمان یا گچ وخاک نقطه صافی را در ان محل ایجاد می کنند وبعد این نقطه را با شاغول به پایین دیوار منتقل می کنند و سطح کوچکی نیزهم بار ان با گچ در پایین دیوار ایجاد می کنند انگاه در گوشه دیگر دیوار نقطه ای را انتخاب کرده و باز با گچ یا ملات ماسه سیمان نقطه صافی رادر ان ایجاد می کنند حال سه نقطه داریم که طبق اصول هندسی می توان بر ان سطحی را عبور داد پس از ایجاد نقاط مورد نیاز در دیوار شمشه صافی را انتخاب کرده وبه دو نقطه همسطح ودر امتداد یک شاغول متکی می نمایند و با ملات پشت انرا پر می نمایند بدین وسیله روی دیوار خطی به پهنای چند سانتی متر و به طول دیوار ایجاد می نمایندواین عمل را هر یک متر به یک متر تکرارمی کنند و آنگاه بین این خطوط را با ملات ماسه سیمان پر می کنند.
به این کار در اصطلاح شمشه گیری می گویند.
قبل از اجرای عملیات شمشه گیری می بایست حتما لوله کشی برق انجام شده باشد زیرا در این صورت به مقدار قابل توجه از کند کاری برای عبور لوله برق ودر نتیجه هزینه ان کاسته خواهد شد.
کف سازی:
بعد از عملیات شمشه گیری در این پروژه عملیات ساخت کف همه اتاقها و حیاط اجرا شد.
اصولا کف سازی در ان قسمت از ساختمان انجام می شود که سطح مفید اطاقها سالنها و سرویس ها وانبارها را تشکیل می دهد.
با توجه به محل استفاده کف سازی انواع مختلف دارد مخصوصا برای اخرین قشر کف سازی واحد های مسکونی انواع مصالح از قبیل موزاییک و انواع سنگ ویا کاشی های لعابی ویا انواع پارکت وکف پوش ها وجود دارد.
برای اجرای عملیات کف سازی چنانچه ساختمان احداث شده در زمینهای خاک دستی ویا زمینهای سست باشد برای جلوگیری نشست های احتمالی زمین کف اطاقها ابتدا خاک انجا را می کوبند وسپس اقدام به اجرای کف می کنند.
البته در این پروژه با تشخیص مهندس کارگاه عملیات متراکم کردن خاک کف اتاقها انجام نشد.
البته در این پروژه از موزاییک های 30 سانتی متری برای مفروش کردن کف استفاده شد.
سفید کاری یا کف مال گچ:
این عملیات مخصوص دیوارهای داخل ساختمان می باشد. کف مال گچ به عنوان پیش زمینه ای برای نازک کاری یا کشته کشی محسوب می باشد.به علت زود گیر بودن ملات گچ انرا به مقدار کم در استانبولی می سازند.
در موقع ساخت ملات گچ ابتدا باید درون استانبولی مقداری اب ریخته سپس پودر گچ را درون اب استانبولی پاشید تا تمام ذرات گچ در مجاورت اب قرار گرفته و تر شوند انگاه انرا با ماله روی دیوارها ی داخل ساختمان می مالندبطوری که سطح کاملا صاف و یکنواختی ایجاد شود.
انجام این کار را در اصطلاح کف مال گچ می گویند.
کشته کشی یا نازک کاری:
به علت زودگیر بودن گچ نمی توان سطح ان راکاملا صاف نمود بدین علت بعد ازسفید کاری وقبل ازانکه ملات گچ خشک شود روی ان رایک ورقه گچ کشته به ضخامت تقریبایک میلیمترمی کشند تاسطحی کاملا صاف بوجود اید.
ملات کشته گچ را بدین طریق تهیه می کنند که ابتداگچ راازالک بسیار ریز گذرانده انگاه انرا مانند تهیه گچ معمولی روی اب می پاشند و بوسیله هم زدن ملات با دست مانع سخت شدن ان میشوند.
این کار را چند دقیقه ادامه داده تا گچ حد اکثر ازدیاد حجم خود را بدست اورد.
این ملات کاملا یکنواخت بوده و هرگز سخت نمی شود(خشک شدن با سخت شدن دو مقوله جداگانه هستند) بلکه در اثر تبخیر سطحی خشک می شود.
با اتمام عملیات سفید کاری کاراجرای ساختمان به پایان رسید وعملیات سیم کشی برق ولوله کشی شروع شد.
علت استفاده فولاد و میل گرد در ساختمانها و پی
بطور کلی ما از فولاد بکار رفته در بتون انتظار تاب و تحمل نیروهای کششی را داریم زیرا بتون به تنهایی دارای مقاومت فشاری بالا و قابل قبولی می باشد لیکن در مقابل نیروهای کششی ضعیف است. ما با استفاده از میلگرد در بتون سعی در بهبود این شرایط داریم.

نحوه ی آرماتوربندی
فولاد را که گفتیم به صورت میل گرد در بتون استفاده می کنیم باید به صورت یک شبکه و کلاف یک پارچه در آورده تا بتواند به خوبی در مقابل نیروهای وارده از خود مقاومت نشان دهد . بـه این شبکه میل گرد و آرماتورهای بـه هم بافته شده حصیری می گویند.
میل گردها را معمولا با توجه به قطر آنها می خوانند مثلاً میل گرد 18، میل گردی است که قطر آن 18 میلیمتر می باشد .
لازم ذکر است با توجه به آئین نامه حداقل میل گردی که در ساختمانها مصرف می شـود نـمـره 6 می باشد.
البته قابل ذکر است که ساختمان ما فلزی می باشد و ما از میلگرد بیشتر در فنداسیون( پی ) و شناژها استفاده می کنیم.
مـیـل گـردها معمولا به طول 12 متربه بازار عرضه می شوند. که با توجه به شکل و ابعاد فونداسیون باید آنها را به اندازه ی دلخواه قیچی کنیم. بـا تـوجـه بـه توضیح بالا که شبکه آرماتورها باید به صورت یک کلاف یک پارچه عمل کند نحوه ی اتصال آنها بـه یکدیگر بسیار حائز اهمیت است. کـه مسلماً باید با نظارت مهندس ناظر اجرا شود .
معمولا در کارگاه ها برای اتصال دو نخ آرماتور 40 برابر قطر آرماتور آنـهـا را بـا هــم اورلــب کـرده و بـه وسیله ی مفتول آنـهـا را بـه هـم می بندیم . کـه البته این نوع اتصال طبق آئین نامه برای آرماتورهای تـا نـمره ی 32 مجاز می باشد . روشهای دیگری نیز برای اتصال آرماتورها وجود دارد.
بـا تـوجـه بـه خاصیت میل گـرد و عـلت استفاده آن در بتون باید اندازه قطر و نحوه اجرای آرماتورها دقیقاً طبق نقشه و با نظر مهندس محاسبه و اجرا شود، مقدار میزان مصرف میل گرد در بتون با توجه به سطح مقطع آن است .
بـا دقت در شکـل ظاهری فونداسیون و محاسبه می توانیم به این نتیجه برسیم که در سطح بالایی پی نیروهای کششی وارده کم و نیروهای فشاری وارده که بـتـون بـه خـوبـی می توانـد در مقابل آن مقاومت کند زیاد است . و در سطح پایینی پی نیروهای کششی وارده زیاد و نیروهای فشاری وارده کم است . پس باید در سطح پایینی پی از تعداد میل گردهـای بیشتر و قویتری استفاده کنیم تـا در مـقـابـل نیروهای کششی وارده به خوبی مقاومت کند . در کارگاه هـای کوچک مثلا در کارگاه مورد نظر ما با توجه به مشکلات اجرایی و نظر به اهمیت سـطح مقطع فولاد در بتون بـه جای استفاده از میل گردهـای بـا نمره بالاتر در شبکه پایین پی از تعداد بیشتری میل گرد با نمره میل گردهای شبکه بالایی پی البته با نظر مهندس ناظر استفاده می شود.
کارگران پس از آماده سازی شبکه کف پی آن را در ته پی قرار دادند. چون در کارگاه ما از بتن مگر در سطح کار استفاده شده بود حداقل فاصله خارجی شبکه زیر پی از بتون مگر می باید حدوداً 3 سانتی متر باشد . برای این کار از تکه ها و نخاله های ساختمانی موجود در کارگاه استفاده شد .
نـکـتـه حـائـز اهمیت در اجـرای کـار این است کـه باید فاصله میل گردهـا و خاموت هـا را دقیقاً طبق نقشه اعمال کنیم کـه البته این فـاصلـه هـا را باید از مرکز به مرکز آرماتورهـا در نظر بگیریم .
فقط در موقع جاگذاری باید دقت لازم انجام گیرد تـا قفسه هـا و مش میل گردی درست در وسط گود قرار گیرد تا در هنگام بتون ریزی از همه طرف توسط بتون احاطه شونـد . در واقع بتون مثل کاوری دور و اطراف آن را بپوشاند. معمولاً میلگردهای مصرفی در بتون را از نوع میلگرد آجدار انتخاب می کنند.
خم کردن آرماتور :
در کارگاه های کوچک آرماتورها را با دست ــ کارگاه و آچار گوساله خم می نمایند . ولی در کارگاه هـای بـزرگ خم کـردن آرماتور بوسیله ی ماشین انجام می شود . مسئول کارگاه آرماتوربندی باید از روی نقشه تعداد و شکل هر آرماتور را تعیین نموده و به کارگران داده و خم کردن هر سری را دقیقاً زیر نظر داشته باشد تا طول آرماتور و محل خم کردن و زاویه ی خم کـردن و طول قلاب ها طبق نقشه انجام شـود . طول قلاب معمولا نباید از 10 سانتی متر کمتر باشد . میل گردها باید از نوع ذکر شده در نقشه باشد. یکی از نکات اجرایی که باید مد نظر قرار دهیم این است که اگر میل گرد خمیدگی موضعی داشت می باید این خمیدگی قبلاً صاف گـردیده بعد اقدام به شکل دادن آرماتور بـشـود. بـرای صاف کـردن میل گرد چکش کاری مجاز نیست . بلکه باید بـه وسیله ی کشش این کار را انجام دهیم .
آرماتورها باید طوری بسته شود تا در موقع بتون ریزی از جـای خـود تکـان نخورده و جـابـجـا نـشـونـد .
آرمـاتـورهـای تـا قطـر 12 میلی متـر را می تـوان بـا دسـت خـم نـمـود ولـی آرماتورهای بزرگتر از 12 میلی متر بهتر است با دستگاه مکانیکی مجهزبه فلکه خـم شـود قطر فـلکـه خـم متناسب بـا قطر آرماتور بوده و توسط مهندس محاسب و مهندس کارگاه تعیین می شود .
کـلـیـه آرمـاتـورهـای ساده باید بـه قلاب ختم شود ولی آرماتورهـای آجدار را می توان به صورت گونیا خم نمود. سرعت خم کردن باید متناسب با درجه ی حرارت محیط بـاشد و باید بـا نظر مهندس کارگاه بطور تجربی تعیین شـود. این نـکـتـه در کـارگـاه ما با توجه به گرمای هوا در منطقه حائز اهمیت می بـاشد کـه کما کان رعایت می شـد . باید از خم کردن آرماتورها در دمای کـمـتـر از پنج درجه ی سانتیگـراد خـودداری نمود . حتی المقدور باید از بـاز کـردن خـم هـای آرماتورهـای شکل داده شده و مصرف آن خـودداری نـمـود. بولت ها یا آرماتورهـای انتظاری که برای اتصال شالوده بـه صفحه ستون به کار رفت تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه یافت تا انتهای شمع بندی.
کلیه ی بولت ها درانتها دارای خـم نـود درجه بودند. این آرمـاتـورهـا بـه وسیله خاموت بـه یکـدیگـر متصل شده و داخل فونداسیون به خوبی مستقر شدند و در داخل پی ادامه داشتند تا انتهای شمع بندی. قـبـل از بـتـون ریزی یـک بـار دیگـر فاصله محور تـا محـور بولت ها کنترل شد . کـارگـران به علت سهولت در اجرا جهت خم خاموت ها را در یک جهت قرار داده بودند که توسط مهندس ناظر تذکر داده شد وکارگران مجبور بـه باز کردن تعدادی از آنها شدند و جهت آنها را تغییر دادند.
سپس کارگران با نظارت مهندس ناظر شروع به کار گذاشتن صفحات بیس پلیت بر روی بولت ها شدند . تمام صفحات را به وسیله تراز دستی و آجر و مهره های نصب شده بر روی بولت ها و صفحه بیس پلیت تراز نمودند .
در این موقع کارگاه جهت بتون ریزی فونداسیون آماده بود. البته لازم ذکر است که میل گردها را جهت استحکام بیشتر با خال جوش به هم وصل کردیم.
بتون ریزی فونداسیون :
بـتـون تـشکـیل شده از دانـه هـای سنگی بـه اضافه ی سیمان وآب است. کـه سیمان و آب تشکیل خمیـر سیمان را می دهـنـد . خمیر سیمان کـه در واقـع مخلوط سیمان و آب می باشد در اثر واکنش شیمیایی سیمان و آب روند سخت شـدن را طـی می کـنـد و در نتیجه دانه که شامل ماسه و شن یا سنگ شکسته می باشد را به صورت توده ی سنگ مانندی به یکدیگرمی چسباند که به بتون سخت شده معروف است . البته به آن سنگ مصنوعی نیز می گویند .
دانه های سنگی عموما به دو گروه ریز و درشت تقسیم می شوند . دانـه هـای ریز از ماسه طبیعی یا کارخانه ای که اندازه ی ذرات آنها تا یک چهارم اینچ می رسد تشکیل شده و دانه های درشت دانه هایی است کـه روی الک شماره 16 باقی می ماند .
همانطور که گفتیم خمیر سیمان از مخلوط سیمان و آب تشکیل شده و چون به طور کامل اشباع نمی شود پس هوا نیز در آن وجود دارد .
خمیر سیمان معمولا حدود 25 تا 40 درصد کـل حجم بتون را در بـر می گیرد که حجم مطلق سیمان معمولا بین 7 تا 15 درصد و حجم آب از 14 تا 21 درصد است . مقدار هوا در بتون تا حدود 8 درصد حجم بتون تغییر می کند که البته این مقدار به اندازه درشت ترین دانه ها بستگی دارد.
از آنجا که دانه ها حدودا 60 تا 75 درصد بتون را شامـل می شـود
انتخاب آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است . دانـه هـا باید از موادی تشکیل یافته باشند که دارای مقاومت کافی بوده و در مقابل شرایط محیطی مقاوم بـاشـنـد . کیفیت بتون تا حد زیادی به کیفیت خمیر سیمان بستگی دارد . در بتونی که به طور صحیح ساخته می شود هر یک از دانه هـا کاملا به خمیر سیمان آغشته می شود و تمامی فضای موجود بین دانه ها کاملا با خمیر سیمان پر می شود. دانه های درشت باید به حدی مصرف شـود کـه فضای خالی در بتون ایـجـاد نکند . یعنی مانع مخلوط شدن دانه های کوچکتر نشود و فضای بین دانه های درشت را دانه های متوسط پر نمایند .
مصرف دانـه هـای متوسط هم باید به حدی باشد که جای دانه های درشت را نگیرد . بتونی کـه دارای دانه بندی متعادل باشد از مقاومت بالایی برخوردار خواهد بود .
مصرف دانـه هـای ریز ، سیمان و آب هم باید به حدی باشد که کاملا اطراف کلیه ی دانه ها را آغشته نماید و فضای خالی دانه ها را بپوشاند. اگر مصرف دانه های ریز زیاد باشد بتون معایب زیر را پیدا خواهد نمود :
1 ــ مقاومت فشاری بتون کم می شود .
2 ــ سیمان مصرفی مورد نیاز بتون زیاد خواهد شد .
3 ــ بتون به آب زیادی احتیاج خواهد داشت که بعد ازسخت شدن به صورت حباب های هوا در بتون باقی خواهد ماند .
علت اینکه مقاومت فشاری بتون کم می شود دلیل مستقیم با مصرف آب زیاد و سیمان زیاد دارد . چرا که هر کدام مقاومت فشاری بتون را به گونه ای کـه توضیح می دهیم کم خواهد نمود .
ــ مصرف آب زیاد : زیرا همانطور که گفته شد بعد از سخت شدن بتون ایجاد خلا در بتون می نماید و هرچه تخلخل بتون زیاد باشد مقاومت آن کمترخواهد شد . ما در هنگام ساخت بتون به دنبال دستیابی بـه یـک جسم متراکم و تـوپـر هستیم . هنگام اضافه کردن آب باید در نظر داشته باشیم کـه آب مصرفی در حدی باشد که بتون اولا براحتی جابجا شود یعنی آب باعث لغزاندن دانه های سنگی روی همدیگر شود و ثانیاً آب مورد نیاز جهت انجام فعالیت شیمیایی و هیدراتاسیون سیمان فراهم گردد .
در زیر برخی از مزایای ناشی از کاهش آب در بتون را شرح می دهیم :
1 ــ افزایش مقاومت فشاری و خمشی
2 ــ باعث افزایش قابلیت آب بندی بتون می گردد
3 ــ افزایش مقاومت و پایداری بتون در مقابل عوامل جوی
4 ــ چسبندگی بهتر بین میلگرد و بتون
پس هر اندازه آب کمتری در بتون استفاده شود بتون مرغوب تری بدست می آید به شرط آنکه بتوان آنرا به طور صحیح مخلوط و متراکم نمود .
مصرف زیاد سیمان در بتون : سیمان اگر با آب مخلوط شود فقط کار یک ماده ی چسباننده را انجام می دهد.
پس دانه های سنگی در بتون توسط سیمان به هم چسبانده می شود. این دانـه های سنگی هستند که باید مقاومت کافی در مقابل عوامل مختلف را دارا باشند.
اگر جای مواد سنگی را در بتون مواد دیگری بگیرند طبیعتاً از مقاومت بتون کاسته می شود . هنگامی که در هنگام ساخت بتون مقدار سیمان زیاد بـاشـد جـای دانـه هـای سـنگـی را اشغال خواهـد کرد در نتیجه مقاومت بتون را کـم خواهد کرد . در ثانی از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه نخواهد بـود کـه مصرف سیمان را زیاد نماییم زیرا هـزینـه ی تهیه ی دانـه های سنگی خیلی کمتر از هزینه ی تهیه ی سیمان خواهد بود.
مصرف زیاد ماسه در بتون : تقریبا تـوضیح در این بـاره مشابه توضیح مصرف زیاد سیمان خواهد بـود .
مصرف سیمان در صورتی در بتون کـم خواهـد شد کـه سطح دانـه هایی کـه سیمان می خواهد آنها را بـه همدیگـر بچسباند کـم شود و این نیز در صورتی ممکن خواهد بود که دانه بندی درشت تر باشد. هرچه دانه های سنگی درشت تر باشد مصرف سیمان نیز لزوماً کمتر می شود چراکه سطحی که سیمان می خواهد دانه ها را بهمدیگـر بچسباند کمتر می شود و هـرچـه مصرف ماسه در بتون زیاد شود سطح جانبی دانـه هـای بتون نسبت به حجم زیاد شده و لذا باید برای چسباندن آنها سیمان بیشتری مصرف نمود .
مخلوط کردن بتون :
مواد تشکیل دهنده ی بتون در ابتدا به طور جداگانه است که باید برای ساختن با هم مخلوط شوند . ترتیب تغذیه ی این مواد در هنگام ساخت نقش مهمی در یکنواختی بتون دارد . بـا این وجود با تغییر ترتیب تغذیه ی این مواد همچنان می توان بتون خوبی تولید کرد .
زمـان افـزودن آب تعداد دور کـل دیـگ مخلوط کـن و سرعت دوران آن باید کنترل شوند . عوامل مهم دیگر در اختلاط عبارتند از اندازه هر پیمانه نسبت به اندازه دیـگ مخلوط کـن ، زمـان مخلوط کـردن ، پیمانه کـردن و اختلاط ، طراحی و شبکه بندی دیگ و تیغه های مخلوط کن .
بتونی که تازه مخلوط می شود باید حالت نیمه پلاستیک و روانی داشته باشد . بـه گـونـه ای کـه بتوان آن را بـه راحتی شکل داد و در درون قالب قرار داد . بتون پلاستیک بتونی است کـه قابلیت خمیری دارد و شکـل پـذیـری آن مـانند خمیر خاک رس در صنعت سفالسازی است. در هنگام حمل نباید جدایی اجزا از هـم صورت گیرد . وقتی کـه بتون سخت می شود مخلوط یک نواختی از مواد متشکله بدست می دهد .
اگر پیمانکار در بدست آوردن عیار بتون مثلا بتون 350 کوتاهی کرده باشـد و عیار کمتری بدست آورده باشد در صورتی که عیار بدست آمده 60 درصد عیار اصلی باشد بـا توجه بـه نوع پروژه دستور تخریب داده نمی شـود بـلکـه جریمه تعلق می گیرد . ولی اگـر 60 درصـد جواب ندهد دستور تخریب داده خواهد شد . این نکات در کتاب رواداری های مجاز کاملاً ذکر شده است.
همانطور کـه گفته شـد مـا در کارگاه برای قالب بندی فونداسیون از آجـرهـای موجود در کارگاه استفاده کردیم . حال برای اجرا و شروع بتون ریزی برای جلو گیری از خورده شدن آب بتون سطح داخلی آنها را که می باید با بتون در تماس باشد با یک ورقه ی نایلون پوشاندیم به این ترتیب از تماس مستقیم بتون بـا قـالـب آجـری جلو گیری نمودیم .
همانطور که می دانیم آجر آب بتون را خورده و درنتیجه باعث فاسد شدن آن می شود .
بـعـد از این مرحـله کارفرما مهندس ناظر را در جریان قرار داده و ناظر در روز بعد برای بازدید به کارگاه آمد . پـس از کنترل دقیق شبکه آرماتـوربندی اجازه ریختن بتون فونداسیون را صادر کـرد .
بـا تـوجـه بـه نظر مهندس محاسب بتون 350 برای کار آماده شده کـه البته کـارگـران در محل بـه سـاخـت آن اقـدام نـمـودنـد و شـروع بـه ریختن بـتـون فونداسیون نمودیم .
کارگـران از دستگاه بتون ریز استفاده نمودند و از قسمت انتهایی ساختمان اقـدام بـه بتون ریزی کـردنـد . بـالای آن قسمت از قا لب ها و فونداسیون که ناگزیر به عبور و مرور بودیم تخته الـوار گذاشته تا رفت و آمد مسیر و از آسیب احتمالی به قالب جابجا شـدن احتمالی آرماتورهای فونداسیون جلوگیری به عمل آوریم . قابل ذکر است کـه همواره در طول بتون ریزی یک کارگر به وسیله دستگاه ویبراتور بتون ریخته شـده در قالب را ویبره می نمود تا هوای موجود در بتن را خارج کرده و از پوکی بتون جلوگیری بـه عمل آورد . البته باید دقت داشته باشیم که شیلنگ دستگاه ویبراتور همواره تقریبا عمود بر زمین و محل بتون ریزی بـاشـد . زیرا اگـر شیلنگ دستگاه ویبراتور تقریبا عمود نباشد در سطح بتون گیرکـرده و بـرای خارج کـردن آن دچار مشکل می شویم.
پس از پایان عملیات بتون ریزی و با توجه به هوای منطقه و مراقبت های ویژه ای که باید بعد از بتون ریزی از بتون به عمل آید کارفرما به نگهبان کارگاه گوشزد کرد که بعد از گذشت حدودا چهار الی پنج ساعت از پایان کار به محل بتون ریزی شده آب دهـد .
این کار بـا تـوجه بــه هوای منطقه برای عمل آوری بتون از اهمیت فوق العاده ای برخورداربود . کار مراقبت و آب پاشی بتون چهار روز به طول انجامید .
سقف :
کارگران اقدام به کارگذاشتن تیرچه ها نمودند . ابتدا تیرچه هـا را خوابانده و سپس به وسیله ی بلوک هایی کـه باید در سقف بـه کـار می رفت فـاصـله ی بین آنها را انـدازه کـردنـد . بطوریکه در دو سر تیرچه هـا یک ردیف بلوک قرار داده و پس از اندازه کردن آنها را به وسیله ی مفتول در جای خود محکم می نمودند . سپس به کار گذاشتن سنجاقی ها پرداختند . بـعـد از این کـار اقـدام بـه فرش نمودن سقف کردند . نکته ی قابل ذکر در فرش نمودن سقف این بود که سوراخ های بلوک هایی را که می باید در مقابل تیرهای اصلی قرار گیرند به وسیله ی گچ می پوشانیدند. این کـار بـرای جلو گیری از حدر رفتن بتون در هنگـام بتون ریزی سقف اجرا شد . به این ترتیب در هنگـام بتون ریزی بتون ریخته شـده ازطریق سوراخ های مذبور وارد بلوک ها نشده و هم از سنگین شدن سقف و هـم از ضایع شـدن بـتـون جلوگیری نمودیم . نـکته ی دیگـر اینکه در فواصل معین شده طبق نقشه بـه اجـرای کلاف عـرضی پـرداختند . این فاصـله را ازپایین به وسیله ی تخته پوشاندند . سپس میل گردهای آن را کار گذاشتند .
بعد از آنکه سقف را کاملا به وسیله ی بلوک فرش نمودند به کار گذاشتن میل گردهای ممان منفی و حرارتی پرداختند . میل گردهـای حرارتی از نـوع میل گردهای ساده بوده و به صورت کلاف به کارگاه آورده شد . کارگران آنها را به همان صورت به بالای سقف برده و در آنجا آنها را بـاز کـرده و بـه وسیله نیروی کشش آنها را راست می نمودند . البته به علت کـم بـودن قطر آنها این کار به آسانی میسر بود. بعد از آنکه میل گردهای حرارتی را خوابانیدند اقدام به کارگذاری جک ها نمودند . جک های چوبی را که به وسیله گروه نجاری به اندازه ی مورد نظر ــ ارتفاع سقف ــ ساخته شده بود به فاصله ی حدوداً هر هشتاد سانتی مـتـر در زیر سـقـف قرار دادنـد . کـارفرما مهندس ناظر را در جریان امور قـرار داده و ناظر پـس از بازدید از کـارگـاه اجـازه بتون ریزی سقف را صادر نمود . عملیات بتون ریزی بـه فردا موکول شـد . این عملیات طبق نظر مهندس ناظر باید در یک روز انجام می پذیرفت . می دانیم که این کار برای جلو گیری از ایجاد درز سرد می باشد .
کـارفـرمـا برای این کـار تصمیم گـرفت بتون آمـاده را از کارخانه خریداری نـمـایند. و از قبل بـا کـارگـران تـوافـق کـرده کـه در صورت بطول انجامیدن عملیات همه ی کارگران به اضافه کاری بپردازند . صبح زود پس از حاضر شدن اکیپ بتون ریز و گارگران اقدام به بتون ریزی نمودیم. ماشین بتونیر در مکان مناسب استقرار پیدا کرد و جرثـقیلی که حامل پمپ بتون ریزی بود نیز با زاویه مناسب مستقر شد . کارگران برای جلوگیری از تـنش ها و تکان های شدید لوله ی بتون ریز آن را بـه وسیله ی طناب هـای ضخیمی مهار نمودند
به گونه ای که ابتدا طناب را به دور لوله ی بتونریز پیچیده سپس چهار کارگر از چهار طرف سر طناب هـا را محکم گـرفتند . بعد از انجام این کارها پمپ بتون ریز را روشن کرده و شروع به بتون ریزی نمودیم . یک کارگر با ماله به صاف کردن مختصر سطح بتون ریزی شده مشغول شد. این عملیات چون به وسیله ی ماشین انجام گرفت از سرعت قابل ملاحضه ای برخوردار بـود .
پـس از بتون ریزی سفارش هـای لازم جهت عمل آوری و مراقبت از بـتـون توسط کارفرما به کارگران مربوطه داده شد .
کشیدن دیوار بیست و دو سانتی
بطور کـلی نحوه اتصال و چیدن آجرها به سه گونه ی متفاوت صورت می پذیرد. روشی که در آن آجرها روی یکدیگر خوابانیده می شوند تا به صورت یک طرح یا نقشه ی مشخصی شکل بگیرند به روش آجرچینی الگو مرسوم اسـت . روش دوم کـه بـه روش سـازه ای از آن یاد می کنیم حالتی اسـت کـه واحدهای منفرد در یک سازه ی آجری به یکدیگر بسته می شونـد . در روش سوم از چسبیدن ملات به آجرها یا به تقویت کننده هـای فـولادی در اتصالات استفاده می شود که به روش آجرچینی با ملات موسوم است .
خصوصیات دیوارهـای آجری تحت تاثیر خصوصیات فیزیکی آجرها با تاثیر کـمـتـر و خصوصیات ملات ، نحوه ی اجرا و طراحی دیوارها با تاثیر بیشتر قرار می گیرند . بـرای مثال بیشتر آجرهای ساخته شده دارای مقـاومت هـای فـشـاری بیش از 13 مگـا پـاسکـال می باشند ، امـا زمانیکه آنها در دیوار بـا ملات تـرکـیـب می گـردنـد تـنشهای فشاری مجاز به 4/3 ــ 5/0 مگا پاسکال تغییر می یابد که این به واسطه ی ضریب محدود کننده ی ملات می باشد .
توانایی یک دیوار ساخته شده جهت مقاومت در برابر عبور حرارت یکی از مهم ترین ملاحظات در انتخاب مصالح جهت ساخت دیوار و روش بکارگیری شـده در چیدن دیوار خـواهـد بـود . هنگامی کـه در بسیاری از ساختمان هـای مـدرن کاهش و افزایش دما به طور گسترده ای با سطوح شیشه ای کنترل می گردد . این سازه ی دیوارهای خارجی است که حرارت سطح داخلی دیوار را کنترل می نمآید و مـانـع از مسئله ی انقباض می گـردد کـه خـود عامل مهمی اسـت کـه باید در نـظـر گرفته شود . این ماسئله خصوصاً در منطقه ی ما با توجه به شرایط آب و هوایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
توانایی مصالح جهت مقاومت در بـرابـر آتش سوزی بـه توانایی مقاومت در برابر انتقال حرارت بستگی دارد . ضمنا برای ساختمان های باربر ضروری است که مواد و مصالح موجود پس ازاینکه در معرض حرارت ناشی از آتش سوزی قرار گرفتند بتوانند به تحمل بارهای وارده ادامه دهند . بـرای دیوار، کف و تیغه بندی ها میزان سرعت آتش سوزی بر حسب ساعت داده می شود
که این مسئله بر اساس آزمایش های استاندارد آتش سوزی می باشد . حداکـثر زمان در بیشتر آتش سوزی ها چهار ساعت می باشد . توانایی دیوار بـا کف جهت مقاومت در برابر عبور صـوت از یک جهت و از جهت دیگر عامل مهمی در انتخاب مصالح دیوار می باشد . دیوارها بـا جذب صوت و انعکاس آن از انتقال سر و صدا جلوگیری می نمایند . امـا نـکـتـه ی مهم تـر اینکه بـه وسیله ی عمل یا دیافراگمی از انتقال صوت از یک سـوی دیوار به سوی دیگر ممانعت به عمل می آورند .
حال پس از آشنایی با خصوصیات دیوارهـای آجری بـه چگونگی اجرای آن می پردازیم .
در اجرای این دیوارها اول ریسمان بین دو دهنه ی دیوار می زنند سپس یک لایه ملات به اندازه ی بیست سانتی متر به طول دو دهنه می ریزند و آجرهـا را روی آن به صورت عرضی می چینند . چیدن آجرها را طوری انجام می دهند که خط درز بالایی روی خط درز پایینی قرار نگیرد . این کار را تا زیر سقف انجام می دهند و بدین صورت دیوار چینی آجری صورت می گیرد .
کشیدن دیوار و پارتیشن های ده سانتی
پس از کشیدن دیوارهای بیست و دو سانتی خارجی ساختمان دیوارهای داخلی را به صورت تیغه های ده سانتی انجام می دهند . اجرای این دیوارها نیز مثل دیوارهای بیست و دو سانتی است .

منابع:
بررسی خواص بتن خود تراکم(SCC)
بررسی رفتار خمشی تیرهای ساخته شده از بتن خود متراکم مرتضی حسینعلی بیگی، استادیار دانشکده فنی و مهندسی بابل، دانشگاه مازندران
جواد واثقی امیری، استادیار دانشکده فنی و مهندسی بابل، دانشگاه مازندران
پیام شفیق، عضو هیئت علمی موسسه آموزش عالی شمال – آمل
رضا مولوی، کارشناسی ارشد عمران – سازه دانشگاه علوم و فنون بابل، مازندران
4- ویژگی های بتن خود تراکم( SCC) و جنبه های کاربردی آن (دومین کنفرانس بین المللی بتن و توسعه 10-12 اردیبهشت 1384 تهران – ایران)

1

پروژه کارآموزی مراحل ساخت ساختمان بتنی