نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس
کتاب: ریاضی
پایـه: دوم دبستان
فصل4 : عددهای سه رقمی
مبحث: معرفی عددهای سه رقمی
مباحث این فصل: معرفی پول، معرفی عددهای سه رقمی، حل مسئله، عددهای سه رقمی تقریبی، آمادگی برای جمع و تفریق
مقدمه فصل4
عنوان فصل4 کتاب ریاضی پایه دوم دبستان، عددهای سه رقمی می باشد. هدف از صفحه عنوان این فصل، آموزش و یادآوری عدد 100 و ورود به بحث عددهای سه رقمی است. فصل4 شامل مباحث مختلفی می باشد از جمله: معرفی پول، معرفی عددهای سه رقمی، حل مسئله، عددهای سه رقمی تقریبی، آمادگی برای جمع و تفریق.
بهتر است معلم برای ورود به این فصل از بازی دکان و مغازه بازی کمک بگیرد و یا از یک بانکدار خواهش نماید و به سر کلاس بیایند و یک ارتباط منطقی از نظر محاسبات مالی در زندگی او ایجاد نماید و یا با ایفای نقش خود معلم نقش یک مغازه دار در فروشندگی و استفاده از چرتکه و سکه بازی مغازه بازی را به نمایش بگذارد. و یا بچه ها با بازی و خرید به ارزش سکه و تبدیل سکه ها پی ببرند که به این صورت درک ذهنی نسبت به عدد سه رقمی پیدا می کنند.
** در ادامه، نکات آموزشی و طرح درس برای آموزش مبحث معرفی عددهای سه رقمی آورده شده است. **
اهداف کلی
آموزش و معرفی اعداد سه رقمی به کمک سکه، چرتکه، جدول ارزش مکانی، تصویر چینه
اهداف جزئی
* معرفی اعداد سه رقمی با چهار نمایش (سکه، تصویر چینه، چرتکه، جدول ارزش مکانی)
* برقراری ارتباط بین نمایش های مختلف از یک عدد
* شمارش ترتیبی با مضارب صدتایی و الگوی صدتا صدتا
* بیان عدد به صورت تصویری، سکه و نمایش آن در جدول ارزش مکانی
پیامدهای آموزشی
* دانش آموزان باید بتوانند ارزش سکه ها را درک کنند و یک عدد سه رقمی را به صورت ارزش سکه، چینه و چرتکه به نمایش بگذارند. سپس آن را داخل جدول ارزش مکانی ببرند و از آن خارج کنند و بین نمایش های مختلف از یک عدد ارتباط منطقی برقرار نمایند.
* در صفحات 60 و 61 تبدیل عدد چینه به عدد ارزش سکه و برعکس و بردن آن به داخل ارزش مکانی و خروج عدد از جدول ارزش مکانی و شمارش ترتیبی اعداد و نوشتن به حروف آن ها و تبدیل سکه ها به یکدیگر و هم چنین کاشی کاری و پوشاندن سطح را یکبار دیگر به نمایش بگذارند.
* معلم انتظار دارد یک عدد سه رقمی را با چینه، سکه، چرتکه، درون جدول نمایش دهد، عددی را که چینه نشان می دهد با سکه نشان دهند، عددی را که سکه نشان می دهد درون جدول ارزش مکانی و خارج از آن نمایش دهند و حروف آن را بنویسند. سکه ها را به یکدیگر تبدیل کنند و ارزش سکه را بگویند و در آخر کاشی کاری کنند و سطح را بپوشانند.
مهارت ها
تبدیل سکه ها به یکدیگر، نشان دادن یک عدد با چند نمایش سکه، چرتکه، چینه، جدول ارزش مکانی، مهارت الگویابی، خواندن و نوشتن یک عدد سه رقمی، پوشاندن سطح و کاشی کاری، ارتباط کلامی و بیان گفتاری در هر یک از تبدیلات.
پیشنهاداتی برای تدریس و پیشبرد درس
* معلم با دادن سکه، چینه های کوئیزنر، چرتکه می خواهد در گروه ها عدد سه رقمی داده شده را به نمایش بگذارند مثلاً عدد 421 را به صورت های زیر به نمایش دهند.
الف: نمایش سکه ای
ب: نمایش چرتکه
ج: داخل جدول
سپس خارج از جدول 421 چهارصد و بیست و یک به نمایش بگذارند و گزارش دهند و مقایسه کنند و با بیان کلامی تعریف کنند که هر گروه چه کرده است چند سکه چه مقدار؟ چند چینه چند تا؟ چند مهره چند تا؟ چگونه گذاشته اند و عدد 421 را چگونه ساخته اند؟
* الگوی عددی صدتا صدتا را بسازند و کنار هم بگذارند.
* به 421 ساخته شده ده تا ده تا اضافه نمایند و عدد را با ابزار مختلف بسازند و به نمایش بگذارند.
* بار دیگر به 421 ساخته شده صدتا صدتا اضافه نمایند و عدد را با ابزار مختلف بسازند و به نمایش بگذارند.
* در صفحه 60 کتاب 111 را با سکه و چینه به نمایش گذاشته است، نمایش یک عدد با حالت ها و ابزار مختلف و تبدیل آن ها به یکدیگر بسیار مهم است که یک دانش آموز بتواند 111 را با سکه، چینه، جدول ارزش مکانی، شمارش ترتیبی اعداد و با چرتکه و خارج از آن ها نشان دهد و در این تبدیلات مشکلی نداشته باشد.
* هر بار که تبدیل را انجام می دهد سکه به سکه، ارزش سکه به عدد چرتکه، عدد چرتکه به ارزش عددی سکه، چینه به سکه، سکه به چینه درون جدول ارزش مکانی و خارج از آن و … باید با یک ارتباط کلامی تعریف نمایند، سپس با الگوهای ده دهی عدد را بنویسد بار دیگر با الگوی صدتایی عدد را به نمایش بگذارد، و در تبدیل نمایش های مختلف از یک عدد مهارت یابد و توانایی نوشتن و خواندن عدد به رقم و حروف را کسب نماید.
* در صفحه 61 در سوال 5 تعداد دانش آموزان مدرسه خود را تقریب می زند و با مفهوم تقریب زدن به صورت عملی آشنا می شوند.
* در طرح کاشی کاری، سطح را با رنگ الگوی 4 تا 4 تا می پوشاند. به طوری که هر دو کاشی 6 ضلعی کنار یک دیگر هم رنگ قرار نگیرند.
توصیه ها
– در طرح کاشی کاری حتماً از مدادهای رنگی استفاده شود. که چه رنگی، کنار چه رنگ دیگر قرار بگیرد، سکه داده شود تا تبدیل سکه ها به یک دیگر را تمرین کنند.
– حتماً با ابزار کار نمایند تا بتوانند عدد سه رقمی های متفاوت بسازند و روی چرتکه و کار با چرتکه را تمرین نمایند.
– شمارش ترتیبی اعداد را یکبار با ترتیب یکی یکی یکبار با ترتیب ده تا ده تا و یکبار با ترتیب صدتا صدتا انجام داده تا عدد سه رقمی را یاد بگیرند.
چگونگی تدریس(طرح درس)
* هدف کلی
– آشنایی دانش آموزان با اعداد سه رقمی
* اهداف جزئی
– به سومین رقم از سمت راست یک عدد صدگان (صدتایی) می گویند.
– برای نوشتن اعداد سه رقمی باید در جدول اعداد یک ستون اضافه نمود.
– به اولین عدد رقم از سمت راست یک عدد یکان می گویند. (یک تایی)
– به دومین عدد رقم از سمت راست یک عدد دهگان می گویند.
* اهداف رفتاری
– اعداد سه رقمی را بخوانند و بنویسند.
– مرتبه اعداد را معین کنند.
* رفتار ورودی
– دانش آموزان با اعداد یک تا 100 آشنا هستند.
– دانش آموزان مفهوم دسته بندی را می دانند.
* ارزشیابی تشخیصی
– از دانش آموزان می خواهیم اعداد بین 80 تا 95 را بخوانند.
– از دانش آموزان می خواهیم اشکال مثل هم را دسته بندی کنند.
* رسانه های آموزشی
کتاب ریاضی دوم ابتدایی، ماژیک، تصاویر آموزشی، مهره های رنگی تابلو
* روش های یاددهی یادگیری
تلفیقی از روش های پرسش و پاسخ، مشارکتی، بحث گروهی
* مدل چینش کلاس
به صورت گروه بندی تصادفی
* فعالیت های مقدماتی
با نام خدا بعد احوالپرسی و حضور و غیاب از دانش آموزان و پرسیدن دلیل غیبت دانش آموزان و پرسش از درس قبل و نیز گروه بندی، درس را شروع می کنیم. برای ایجاد انگیزه چند مهره رنگی در اختیار دانش آموزان قرار می دهیم.
* ارائه درس
معلم: (سه صدتایی، 4 ده تایی، و 5 یکی در اختیار هر گروه قرار می دهد)
بچه ها به هر گروه تعدادی بسته های صدتایی، ده تایی و یکی می دهیم از شما می خواهم معین کنید چند صد تایی، چند ده تایی، و چند یکی دارید؟
شاگردان: 3 صدتایی، 4 ده تایی و 9 یکی.
معلم: بچه ها حالا می خواهیم این عدد را در جدول ارزش مکانی (یکی، ده تایی) اعداد بنویسیم. برای این کار جدول اعداد یکی و ده تایی را رسم می کنیم و یک ستون دیگر به نام صدتایی به آن اضافه می کنیم. من این جدول را رسم می کنم، شما هم رسم کنید.
شاگردان: دستور کار را اجرا می کنند.
معلم: حالا عدد مربوط به صد تایی ها، ده تایی ها و یکی ها را در جدول بنویسید. چند صدتایی دارید؟
شاگردان: 3 صدتایی
معلم: پس زیر صدتایی بنویسید 3
شاگردان: دستور کار را اجرا می کنند.
معلم: چند ده تایی دارید؟
شاگردان: 4 ده تایی
معلم: زیر ده تایی بنویسید 4
شاگردان: 9 یکی
معلم: زیر یکی ها بنویسید 9
معلم: حالا عدد جدول را بخوانید.
شاگردان: 349
معلم: آن را به عدد جدول بیرون بیاورید و در کنار جدول بنویسید.
شاگردان: دستور کار را اجرا می کنند.
معلم: برخی مواقع برای نوشتن اعداد می توانیم از جدول زیر نیز استفاده کنیم.
فرق آن با جدول قبلی چیست؟
شاگردان: در جدول قبلی یکی، ده تایی، صد تایی بود.
معلم: توضیحات لازم را ارائه می دهد.
معلم: بچه ها، دو بسته صد تایی می شود دویست و نماد دویست 200 است.
سه بسته صدتایی می شود سیصد و نماد سیصد 300 است.
چهار بسته صدهای میشود چهارصد و نماد چهارصد 411 است.
نه بسته صدتایی م یشود نهصد و نماد نهصد 900 است.
معلم: حالا شما اعداد را صد تا صد تا به رقم و حروف بنویسید.
شاگردان: دستور کار را اجرا می کنند.
معلم: با ارائه توضیحات لازم به تکمیل بحث می پردازد.
* تعیین تکلیف
از دانش آموزان می خواهیم تمرین ها ومسئله های تعیین شده را انجام دهند.