طرح توجیهی کاشت آویشن

1- مقدمه: 2
2- تاریخچه: 2
3- کلیات در مورد آویشن 2
1-3- گیاه شناسی: 2
2-3- نیازهای اکولوژیکی : 3
4- کاشت داشت و برداشت: 4
5- ارزش دارویی و کاربرد: 5
6- مزایا: 6
7- معایب: 7
8- برنامه مالی : 7
1-8- سرمایه گذاری مورد نیاز طرح : 7
1-1-1-8- محوطه سازی: 7
2-1-1-8- هزینه های احداث 5 هکتار آویشن : 7
3-1-1-8- تاسیسات : 7
4-1-1-8- هزینه های قبل از بهره برداری : 7
جمع سرمایه گذاری ثابت : 8
1-2-1-8- هزینه داشت سال اول آویشن: 8
3-1-8- سرمایه در گردش : 9
جمع کل سرمایه گذاری طرح : 9
2-4-1-8- درآمد آویشن : 10
1- مقدمه:
آویشن گیاهی دارویی است که از دیرباز مورد کشت و کار قرار می گرفته و از خواص دارویی آن بهره مند می گشته اند. اسم این گیاه از لغت یونانی گرفته شده که به معنای قدرت است و می تواند نمادی برای اثر دارویی و شفابخشی این گیاه باشد. این گیاه از خانواده نعنائیان و منشاء پیدایش آن مناطق دریای مدیترانه است. این گیاه از گیاهان چند ساله بوده و تا ارتفاع 40 سانتیمتر رشد می کند و بر روی شاخه های کوچک و چوبی اش ، برگهای نوک تیز به رنگ سبز تیره می رویند. از برگهای بسیار خوش عطر آن اغلب به عنوان ادویه یا دارو استفاده می شود. از گلهای سفید متمایل به صورتی رنگ آن در تابستان بوی شامه نوازی به مشام می رسد. گونه های بی شمار و متفاوتی از انواع این گیاه وجود دارد. عصاره این گیاه عطر تندی دارد و نوع تازه آن از عطر بیشتری برخوردار است. این گیاه در صنعت زنبور داری بسیار شاخص بوده و از مهمترین گیاهان برای تغذیه زنبور است و عسل تولید شده از زنبور های تغذیه شده با آویشن بسیار با کیفیت و گوارا می باشد.
2- تاریخچه:
این گیاه در مصر باستان نقش عمده ای در مومیایی کردن اجساد ایفا می کرد. پزشکان یونانی و مصری، اثر قوی و تحریک کننده این گیاه را شناخته بودند حتی آشپزهای آن روزگار هم به ارزش آن واقف بودند. این گیاه در قرون وسطی به عنوان نمادی از قدرت و شجاعت مطرح می شد و سربازهای آن موقع، قبل از جنگ خود را با این گیاه می آراستند.
3- کلیات در مورد آویشن
1-3- گیاه شناسی:
آویشن (Thymus vulgaris L. ) گیاهی است از تیره نعنائیان (Lamiaceae ) که ساختار بوته ای دارد و دارای ساقه مستقیم و علفی یا چوبی و پرشاخه به ارتفاع 10 تا 30 سانتی متر و در بعضی موارد تا 45 سانتی متر است. ساقه های منشعب این گیاه پوشیده از کرک های سفید رنگ می باشد. برگ های آن معطر، تا حدودی همیشه سبز، متقابل، تقریباً بدون دمبرگ یا دارای دمبرگ بسیار کوتاه می باشد. برگ ها خاکستری روشن، بیضوی- نیزه ای تا کشیده یا لوزی شکل با طول 5 تا 15 میلی متر که عموماً کنار برگ ها برگشته می باشد. سطح تحتانی برگ ها از گردی به رنگ متمایل به سفید یا نمد مانند پوشیده شده که دارای غده های فراوان اسانس می باشد که به علت وجود چنین غده هایی، معمولاً گل ها به رنگ ارغوانی کم رنگ تا سفید به شکل لوله ای، دو لبه، صمغی و به طول 5 میلی متر دیده مـی شود. کاسبرگ ها کرکدار و غده مـانند و دارای براکتـه های شبیه برگ می باشند. در شاخه های فرعی، گل ها به صورت دسته های جانبی و مارپیچی دیده شده و یا به صورت سرگل انتهایی بیضوی یا کروی شکل قرار می گیرند. همچنین کاسه گل به صورت زنگوله ای شکل با لبه دندانه ای کوتاه و صاف است.
حالات غیرطبیعی این گیاه آن است که بعضی از پایه های آن، گل های فاقد پرچم دارند و در برخی دیگر، پرچم ها زودتر از مادگی رشد می کنند.
میوه از چهار فندقه کوچک تشکیل شده که در لوله کاسه گل محصور شده است. بذر آویشن گرد و ریز که هر 000/170 آن 3/28 گرم وزن داشته و بذر آن برای سه سال زنده باقی می مانند. آویشن در کوهستانها تا ارتفاع 2000 متری و حتما گاهی بیشترمی روید. در ایران گونه T.serpylumn رویش دارد. اما آن گونه که بسیار در ایران رویش دارد Thymus kotschyamus است که در آذربایجان به کاکوتی معروف است آویشن شیرازی یا آویشن پهن با نام علمی Zataria multyflor در فارس بعمل می آید.
2-3- نیازهای اکولوژیکی :
دما: در طول رویش به هوای گرم نیاز دارد و طاقت سرما ندارد و اگر برف آن را در سه ماه نپوشاند ممکن است خشک شود.
رطوبت : تحمل خشکی را دارد و خشکی دوست به حساب می آید به همین دلیل در زمین های گود که سطح آب به سطح زمین ها نزدیک باشد کشت نمی شود و به غرقابی بودن زمین حساس است.
خاک : کشت این گیاه درخاک سنگین توصیه نمی شود و خاک سبک با زهکش مناسب که حاوی ترکیبات کلسیم با PH 8-5/4 مناسب است بهترین نوع خاک برای کشت این گیاه می باشد. اگر خاک مرطوب و سنگین باشد در کمیت و کیفیت اسانس تاثیر نامطلوب خواهد داشت. مواد غذایی خاک اگر بیش از حد یا کمترازحد باشد در هر دو حالت مناسب نبوده هم در پیکر رویشی هم اسانس باعث کاهش عملکرد می شود.
نور: با توجه به مدیترانه ای بودن گیاه لازم است طول دوره رشد از نورکافی برخوردار باشد بخصوص در اوایل رشد به سایه بسیارحساس است. از این رو کشت آن در مناطق آفتابی و یا شیبدار دامنه های جنوبی توصیه می شود.

4- کاشت داشت و برداشت:
کشت این گیاه به صورت نشایی بوده و کشت مستقیم بذر توصیه نمی شود. آویشن از طریق بذر، قلمه و تقسیم بوته نیز تکثیر می شود. عدم یکنواختی پوشش مزرعه همواره به عنوان یک مشکل در کشت مستقیم بذر می باشد به همین خاطر روش کشت دیگری ارائه می شود که تولید نشاء بذری در بستر گلخانه یا قفسه های سلولی و سپس انتقال نشاها به مزرعه است. بذور آویشن طی یک تا دو هفته در دمای 32- 12 درجه سانتی گراد ( 54 تا 90 درجه فارنهایت ) جوانه می زنند. گاهی اوقات جوانه زنی توسط نور تسریع می شود. به علت وجود اختلافات در وضعیت رشد، زمان گلدهی و تولید در گیاهان حاصل از کشت مستقیم ( بذور ) که میزان یکنواختی را در مزرعه پایین می آورد، بهتر است ژنوتیپ های مرغوب را انتخاب کرده و آنها را به وسیله قلمه تکثیر نمود که عدم یکنواختی در مزرعه و محصول کاهش یابد. قابل ذکر است که این اختلافات به خاطر وجود دگرگشنی بالا و هتروزیگوسیتی در این گیاه می باشد.
آویشن به آسانی از قلمه های 10-5 سانتی متری در بهار تکثیر می شود. هورمون های افزایش دهنده ریشه برای تکثیر ممکن است مفید باشند. زمان مناسب برای کشت بذر در خزانه اواخر اسفند می باشد ولی بسته به منطقه متفاوت است و در کل در اولین فرصت بعد از رفع دوره سرمای زمستانه اقدام به کشت می شود. زمان انتقال نشاء به زمین اصلی هنگامی است که ارتفاع نشاءها 10 تا 15 سانتی متر باشد و دمای هوا در بهار زیاد گرم نشده باشد، این زمان در کرمانشاه مصادف با اواخر فروردین ماه است.
این گیاه در طول فصل کشت غیر از کنترل علف های هرز احتیاجی به مراقبت خاصی ندارد، ولی باید مدنظر داشت با توجه به اینکه آویشن به مدت 6-4 سال در مزرعه باقی می ماند برنامه ریزی برای کوددهی آن حائز اهمیت است. با مصرف میزان مناسب کود دامی پوسیده قبل از کشت بایستی تامین نیاز غذایی آن را تضمین کرد.
زمان مناسب برداشت آویشن در آغاز گلدهی می باشد که معمولا" از اواسط اردیبهشت ماه شروع می شود. با توجه به تاثیر بسزای برداشت محصول در زمان آفتابی بودن روز اگر برداشت پیکر رویشی این گیاه در ساعاتی از روز که تابش وجود داشته باشد انجام گیرد عملکرد اسانس گیاه افزایش خواهد یافت. دفعات برداشت در سال اول یکبار است، اما از سال دوم به بعد تا سه بار می توان عملیات برداشت را انجام داد. برداشت اندام هوائی باید از فاصله 10 تا 15 سانتیمتری سطح زمین انجام شود و فواصل کمتر از این سبب می گردد تا مقدار ساقه های چوبی ضخیم افزایش یافته و تاثیر نامطلوبی در کیفیت اسانس داشته و از طرفی میزان آلودگی به خاک افزایش می یابد که نهایتا" از ارزش محصول می کاهد. اسانس در سال اول رویش کم بوده و در سال دوم عملکرد بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است.
به طور معمول آویشن در حجم زیاد در آفتاب خشک می شود اما در این حالت کیفیت محصول نهایی بسیار کم خواهد شد. با استفاده از خشک کردن مصنوعی می توان کیفیت محصول را کنترل کرد. به عبارت دیگر، یک خشک کن با جریان هوای تحت فشار مناسب می باشد. آویشن بایستی در دمای پایین تر از 40 درجه سانتی گراد برای کاهش اتلاف عطر در جریان تبخیر، خشک شود و رنگ سبز خود را حفظ کند. محصول خشک شده باید پروسه جدا کردن برگ از ساقه ها و غربال کردن را برای حذف گرد و غبار طی کند تا محصول یکنواختی تولید شود.
اسانس آویشن را از اندام هوایی تازه آویشن می توان به وسیله سیستم تقطیر بخار استخراج کرد. اسانس در غدد کوچک روی برگ ها ذخیره می شود. عملکرد و کیفیت اسانس بسته به ساختار ژنتیکی گیاه، مرحله بلوغ گیاه، زمان برداشت، محیط و عملیات استخراج فرق می کند.
5- ارزش دارویی و کاربرد:
پیکر رویشی آویشن باغی حاوی مواد موثر واز نوع اسانس می باشد. اسانس این گیاه زرد رنگ بوده و مقدار آن بین 1 تا 2 درصد متغیر است. مهمترین اجزاء تشکیل دهنده اسانس را تیمول، کارواکرول و پاراسیمول تشکیل می دهد. پیکر رویشی همچنین حاوی تانن، فلاونوئید، ساپونین و نیز مواد تلخ می باشد. مواد موثر آویشن خلط آور بوده و برای معالجه سرفه مورد استفاده قرار می گیرد. از تنتور و عصاره های الکلی پیکر رویشی این گیاه برای معالجه سرفه، گلودرد، برونشیت و آسم استفاده فراوان می شود. اثر ضد سرفه و خلط آور و ضد اسپاسم این گیاه در مطالعات بر روی حیوانات از عمده ترین آثار آن بوده اند .ضد عفونی کننده، هاضم غذا، ضد سرفه، ضد بو، ضد تشنج، جوشاندهٔ این گیاه در درمان پیچش روده و اسهال موثر است. آویشن عامل تصفیه کننده خوبی بوده و در درمان بیخوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است. اگر 5 تا 10 گرم آویشن را در یک لیتر آبجوش دم کرده و با کمی عسل به بیماران مبتلا به تنگی نفس و کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و خونریزیهای رحم و ترشحات غیر طبیعی زنان بدهید در دفع بیماری آنها موثر واقع خواهد شد. آویشن ضد تشنج وضد صرع و ضد نفخ نیز می باشد و برای تقویت بینایی و معده مفید است. برای جلوگیری از ریزش مو 20 گرم آویشن را در یک لیتر آب جوشانده آن را هرچند روز یک بار به سر بمالید. ضمنا در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز آلبومین در ادرار می شود. مواد موثر آویشن درصنایع غذایی به مقادیر فراوان کاربرد دارد. از تیمول و کارواکرول آن به عنوان نگهدارنده مواد غذایی در صنایع غذایی استفاده می شود. اسانس آویشن همچنین خاصیت شدید ضد باکتریایی و ضد قارچی دارد. از مواد موثره این گیاه در صنایع آرایشی و بهداشتی و در تهیه کرم ها، عطرها، لوسیونها، دهانشویه ها و پماد استفاده می شود. از اسانس این گیاه به عنوان آروماتراپی (درمان با مواد معطر) استفاده شده و درخمیر دندان نیز به عنوان یک ماده ضد باکتری مورد استفاده قرار می گیرد.
از این گیاه داروهایی به شکل شربت، قرص مکیدنی، بوخور ، قرص، اسانس و همچنین ترکیبات آروماتراپی تهیه می شود. از عصاره های آبی، آبی – الکلی و پروپیلن گلایکولی آویشن نیز در تهیه شامپو، کرم، پماد و دیگر فرآورده های استفاده فراوان می شود.
در حال حاضر ، بسیاری از غذاهای کشورهای جنوب اروپا بدون آویشن معنی و مفهوم خود را از دست می دهند. این گیاه تقریبا در ترکیبات ادویه ای، نقش اساسی دارد و در آشپزی غذاهای سنگین از آن استفاده فراوانی می شود. آویشن علاوه بر بهبود طعم غذا، باعث سرعت بخشیدن به عمل هضم نیز می شود. مصرف آن، مخصوصا در وعده های غذایی سنگین توصیه می شود. از لحاظ طعم، این گیاه با ریحان، نوعی آلو، جوز هندی، اکلیل کوهی و مریم گلی شباهت دارد.
عسل آویشن مقوی مغز و اعصاب و انرژی زا و تقویت حافظه، مفید برای عادت های ماهیانه دردناک، برای دردهای شکمی و روده مفید است، برای سرفه و گلو درد و برای دیابت بی مزه است، برای عفونت های عمومی بدن نافع است. برای پانسمان زخم های بستر نافع است.
6- مزایا:
آویشن دیم جزء گیاهان مقاوم به خشکی است که مناسب کشت در شیب های زیاد می باشد و گیاه کم توقعی است که در خاک های ضعیف مانند شیب های بالای اراضی قلعه جوق مناسب کشت است.
با توجه به کندو های موجود در قلعه جوق که وجود این مزرعه کمک شایانی برای زنبور ها می باشد و از طرف دیگر عسل آویشن از گرانترین عسل های موجود در بازار است.
7- معایب:
هزینه اولیه نسبتاً بالا با توجه به عملکرد و درآمد آن

8- برنامه مالی :
1-8- سرمایه گذاری مورد نیاز طرح :
1-1-8- سرمایه ثابت :
1-1-1-8- محوطه سازی:
شرح
تعداد
قیمت واحد یک هکتار (میلیون ریال)
هزینه کل 5 هکتار
(میلیون ریال)
ندارد
0
0
0

0

2-1-1-8- هزینه های احداث 5 هکتار آویشن :
شرح
تعداد
هزینه واحد
(ریال)
یک هکتار
(میلیون ریال)
5 هکتار
(میلیون ریال)
آماده سازی زمین
1000000
1
1
5
تهیه نشاء
20
60000
1.2
6
هزینه کشت
80000
80
6.4
32
جمع

8.6
43

3-1-1-8- تاسیسات :
عنوان
تعداد
قیمت واحد (ریال)
هزینه کل (هزار ریال)
ندارد
0
0
0
جمع
0

4-1-1-8- هزینه های قبل از بهره برداری :
شرح
هزینه کل (میلیون ریال)
تهیه نقشه توپوگرافی
1
تهیه طرح و اخذ مجوز تاسیس و سایر مجوز ها
1
اموزش افراد
1
جمع
3

جمع سرمایه گذاری ثابت :
شرح
هزینه کل (میلیون ریال)
احداث
43
تاسیسات و تجهیزات
0
هزینه های قبل از بهره برداری
3
جمع
46

2-1-8-هزینه جاری طرح:
1-2-1-8- هزینه داشت سال اول آویشن:
سال اول
هزینه یک هکتار
( میلیون ریال)
هزینه کل 5 هکتار ( میلیون ریال )
کود
0.1
0.5
وجین
1.6
8
کل سال اول
1.7
8.5

2-2-1-8- هزینه داشت سالیانه آویشن:
سال
هزینه یک هکتار
( میلیون ریال)
هزینه کل 5 هکتار ( میلیون ریال )
سال اول
1.7
8.5
سال دوم
0.1
0.5
سال سوم
0.1
0.5
سال چهارم
0.1
0.5
سال پنجم
0.1
0.5
سال ششم
0.1
0.5
سال هفتم
0.1
0.5
کل
3
11
میانگین
0.43
1.57
هزینه های جاری:
ردیف
شرح
هزینه یک ساله 1 هکتار
(میلیون ریال )

هزینه کل 5 هکتار
(میلیون ریال )

1
هزینه داشت
0.43
1.57
2
برداشت 5% درآمد
1.35
6.75
3
جمع
1.78
8.32
4
پیش بینی نشده 2%
0.035
0.166
5
میانگین 7 ساله
1.81
8.48

3-1-8- سرمایه در گردش :
شرح
هزینه کل (میلیون ریال )
هزینه نگهداری سال اول آویشن
8.5
جمع کل
8.5

جمع کل سرمایه گذاری طرح :
شـــرح
هزینه ( میلیون ریال )
هزینه قبل از بهره برداری
3
هزینه ثابت طرح
43
سرمایه در گردش
8.5
جمـــــع کل
54.5

2-4-1-8- درآمد آویشن :
ردیف
شــرح
عملکرد
کیلو (یک هکتار)
ارزش واحد
(ریال)
یک هکتار
(میلیون ریال)
5 هکتار
(میلیون ریال)
1
سال اول
0
3000
0
0
2
سال دوم
1500
3000
4.5
22.5
3
سال سوم
1500
3000
4.5
22.5
4
سال چهارم
1500
3000
4.5
22.5
5
سال پنجم
1500
3000
4.5
22.5
6
سال ششم
1500
3000
4.5
22.5
7
سال هفتم
1500
3000
4.5
22.5
8
جمع کل

27
135
9
میانگین 7 سال

3.86
19.2

سود ویژه:
10.71 = هزینه جاری تولید- درامد
نرخ بازدهی سرمایه:
0.25 = سرمایه گذاری ثابت / سود ویژه قبل از کسر مالیات
دوره بازگشت سرمایه:
3 سال = سود ویژه قبل از کسر مالیات / سرمایه گذاری ثابت طرح