مقدمه :
سیستم مجموعه ای از اجزاء به هم پیوسته که درجهت نیل به یک هدف با هم وابسته اند به طوری یک یا چند داده وارد آن شود یک یا چند ستاده از آن خارج می شود و میدانیم که سیستم از اجزاء کوچکتر تشکیل شده است . سیستم حقوق و ودستمزد یکی از سیستم های موجود در داخل سیستم کل موسسات است که نقش با اهمیتی در ایجاد رابطه مناسب بین کارکنان، کارفرما و ادارات دولتی ایفا می کند.1
توجه به برخی ازجهات حسابداری نظیر مدارک مستند معاملات ، سرفصل حسابها ، دفتر روزنامه – دفاتر روزنامه اختصاصی دفتر کل ودفاتر معین اهمیت سیستم های مالی وحسابداری را درهر موسسه بطور بارزنمایان می سازد . بنابراین سیستم حسابداری باید قادر باشد کلیه اطلاعات مورد نیاز مدیران را برای اداره امور موسسه وبستانکاران تامین کرده و در اختیار آنان قرار دهد . یک سیستم صحیح از پیش طراحی شده باید بتواند به نکات زیر پاسخ گو باشد.
1.نحوه و ترتیب گزارش اطلاعات به طور کارا وموثر
2. اندازه گیری وسنجش اشکال مختلف عملیات سازمان
3. جلوگیری از اشتباهات و تقلبات .
به طور کلی در طراحی هر سیستم ، طبیعت فعالیت موسسه مورد نظر معاملات مختلف ، تعداد کارکنان وظرفیت آن موسسه باید در نظر گرفته شود.
شرکت کشت و صنعت بهشاد خراسان
آدرس کارخانه :
مشهد – جاده قدیم قوچان – کیلومتر 12 بعد از کال زرکش
نام مسئول : آقای مهندس فرید مظفری
شماره تلفن : 6652596-6650895
نمابر : 6652596
تاریخچه تاسیس و فعالیت شرکت بهشاد :
شرکت بهشاد خراسان جزء اولین کارخانجات صنایع غذایی در ایران محسوب می شود . این شرکت در تاریخ 15/12/1339 با شماره ثبت 398 فعالیت خود را آغاز کرد . تا سال 1370 توسط بخش خصوصی اداره می شده است .
شرکت از سال 1371 زیر نظر سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی اداره شده است . پروانه بهره برداری تولیدات شرکت بهشاد شامل انواع کنسرو ، کمپوت ، مربا ، رب گوجه فرنگی ، پوره میوه و انواع شوریجات و ترشیجات می باشد .
این شرکت در سال 1375 موفق به اخذ استاندارد جهت رب نیم کیلویی و یک کیلویی شده و در مورخ 14/7/1377 نیز به عنوان اولین تولید کننده رب گوجه فرنگی در ایران سیستم ISO 9000 را توسط شرکت S.G.S به ثبت رسانیده و در آذرماه 1380 موفق به ثبت سیستم HACCP در خط گوجه فرنگی شده است . در سال 1378 نیز توسط اداره استاندارد به عنوان واحد برتر در تولید رب گوجه فرنگی شناخته شده و معرفی گردیده است .
اهداف کارخانه :
خط مشی سیستم مدیریت کیفیت بهشاد خراسان :
شرکت کشت و صنعت بهشاد خراسان تولید کننده انواع کمپوت ، کنسرو ، مربا و رب گوجه فرنگی افتخار دارد که به عنوان اولین تولید کننده کمپوت و کنسرو در صنایع غذایی ایران ، اولین دریافت کننده گواهینامه های HACCP ، ISO 9002 ، پیوسته جهت کسب رضایت مشتریان خود پیشگام بوده است . پرسنل و کارکنان این سازمان با تکیه بر شعار " کیفیت پایه و اساس کار ماست " و در جهت نیل به اهداف 5 گانه زیر شامل :
1- ارتقاء سطح علمی و مهارتهای کارکنان
2- ایجاد انگیزه در روحیه پرسنل
3- بهبود سیستم و ارتقاء کیفیت محصول
4- ایجاد زمینه جهت صادرات محصول
5- تمرکز بر تنوع و توسعه محصولات تولیدی و افزایش تولید
استاندارد 2000 : ISO 9000 را در زمینه تولید رب گوجه فرنگی سر لوحه کلیه فعالیتهای خویش قرار داده ، اهداف کیفیتی را تعیین و تلاش کلیه پرسنل درگیر را خواستار است .
ظرفیت کارخانه :
ظرفیت اسمی تولید رب گوجه فرنگی 6000 تن در سال
ظرفیت اسمی خط تولید انواع کمپوت و کنسرو 6 میلیون قوطی در سال
ظرفیت اسمی خط تولید خیار شور 200 تن در سال
ظرفیت اسمی خط تولید مربا 400 تن در سال
ظرفیت اسمی خط تولید شوریجات 750 تن در سال
ظرفیت اسمی خط تولید ترشیجات 750 تن در سال
ظرفیت اسمی خط تولید پوره میوه 1000 تن در سال می باشد .
این شرکت دارای پروانه ساخت و مهر استاندارد برای انواع کمپوت و کنسرو می باشد و تنها واحد استاندارد مهر استاندارد برای مربا در قوطی است . محصول اصلی شرکت ، رب گوجه فرنگی است .
ظرفیت فعلی تولید تمام محصولات مشابه ظرفیت اسمی آن است .
ظرفیت کلی 500-450 تن گوجه فرنگی در شبانه روز است .
نمودار سازمانی
این کارخانه بخش تعاونی یعنی به کلیه سهامداران شرکت مربوط می باشد.
پلان شرکت بهشاد
اهمیت سیستم حقوق و دستمزد :
هزینه حقوق و دستمزد نشان دهنده سهم نیروی کار در تولید محصولات و ارائه خدمات بوده و یکی از مهمترین هزینه های عملیاتی اغلب موسسات است .
وظایف حسابداران د رمور هزینه حقوق و دستمزد ا زساده ترین و درعین حال با اهمیت ترین آنها ست . محاسبه و پرداخت درست و مناسب حقوق یکی از عوامل موثر در ایجاد رابطه مطلوبیت بین کارکنان و کارفرما می باشد . مدارک سیستم حقوق و دستمزد که بدرستی تهیه و به آسانی قابل فهم باشد نیز یکی دیگر از عوامل با اهمیت در برقراری رابطه مناسب بین مدیریت موسسات ، کارکنان و مقامات قانونی از قبیل ادارات کار ، بیمه ، مالیات ها و … است .
تعریف سیستم حقوق و دستمزد :
در موسسات مختلف پرداخت حقوق و دستمزد به هریک از کارکنان می تواند براساس ساعات کار به صورت دستمزد روزانه یا هفتگی و یا حقوق ماهانه باشد . هنگام پرداخت حقوق و دستمزد اطلاعات مربوط به دریافتی هریک از کارکنان بایستی همراه با ریز محاسبات و مبنی برمدارک کارکرد وی پردازش و ارائه شود. بنابراین می توان سیستم حقوق و دستمزد را به صورت زیر تعریف نمود:
سیستم حقوق و دستمزد مجموعه ای از اجزاء به هم پیوسته در داخل یک موسسه است که داده های مربوط به سهم نیروی کار در تولید محصولات و یا ارائه خدمات یا به صورتها و اطلاعات حقوق و دستمزد
تبدیل میکند.
داده های مربوط به سهم نیروی کار عبارتند از :
نام کارمند ، شماره تامین اجتماعی ، ساعات کارکرد ، نرخ دستمزد ، اضافه کاری ، کسورات بیمه ، مالیات و غیره است .
کنترل داخلی سیستم حقوق و دستمزد :
کنترل داخلی مناسب برای سیستم حقوق و دستمزد مانند سایر روشهای کنترل داخلی شامل تقسیم دقیق وظایف ومسئولیت ها در سیستم حقوق و دستمزد است. در اغلب موسسات وظایف ومسئولیت های حقوق و دستمزد در دوایر زیر تقسیم شده است .
1. دایره کارگزینی
2. دایره ثبت اوقات کار
3. دایره حقوق و دستمزد
4. دایره پرداخت
کنترل داخلی موثر بر سیستم حقوق و دستمزد شامل تفکیک دقیق وظایف بالا ازیکدیگر ، انجام هر یک از وظایف توسط دایره مربوط به صورت جداگانه و عدم تداخل این وظایف با یکدیگر است . در ارائه وظایف هر یک از دوایر مذکور به طور خلاصه بررسی می شود :
1. دایره کارگزینی
وظیفه عمده این دایره از سیستم حقوق و دستمزد تامین نیروی کار لازم برای قسمتهای مختلف موسسه است دایره کارگزینی علاوه بر انجام وظایف بالا آئین نامه های استخدامی را تهیه و برنامه های آموزشی ، شرح وظایف وارزیابی شاغل را انجام میدهد. استخدام کارکنان جدید ممکن است برای جایگزینی با کارکنان دیگر و یا برای توسعه فعالیت های موسسه صورت گیرد . این دایره با هماهنگی مسئولین سایر دوایر ، شرایط و تعداد کارکنانی که باید استخدام شوند را تعیین کرد. با رعایت مقررات استخدامی موسسه اقدام به استخدام کارکنان مورد لزوم می نماید .
مقررات استخدامی مورد عمل در موسسه علاوه بر مطابقت با مقررات خاص داخلی آن موسسه بایستی با قوانین و دستورالعمل های وزارت کار و امور اجتماعی ، سازمان اجتماعی و سایرموارد قانونی هماهنگ و مطابقت داشته باشد.
2. دایره ثبت اوقات کار :
نگهداری مدارکی که نشان دهنده اوقات کار هریک از کارکنان در دوره های مشخص هفتگی یا ماهانه باشد ، اولین ومهمترین مرحله از جمع آوری داده های مربوط به سیستم حقوق ودستمزد است . برای انجام درست این موضوع ازوسایل ومدارک زیر استفاده می شود .
الف : کارت ساعت :
کارت ساعت محکمترین و گویاترین مدرک حضور کارکنان در محل کار خود از ساعت ورود تا ساعت خروج میباشد . کارت ساعت در دایره ثبت اوقات کار ، کنترل وجمع آوری می گردد. چون دریافتهای هر یک از کارکنان مبتنی برکارت ساعات بوده و از طرفی پس از امضاء کارت ساعت توسط فرد مسئول ، محاسبه و پرداخت نهایی صورت می گیرد کارت ساعت ، دقت وصحت آن نقش بسیار با ارزشی در رابطه بین کارکنان و کارفرما ایفا می کند. دربیشتر اوقات طرز برداشت کارکنان جدید از وضعیت کنترل داخلی در یک موسسه به دقت در انجام وظیفه دایره ثبت اوقات کار بستگی دارد.
کارت ساعت شامل نام و شماره استخدامی هر یک ا زکارکنان بوده هرکارت ساعت معمولاً یک دوره پرداخت حقوق و دستمزد را در برمی گیرد . یک کارت تکمیل شده نشان دهنده ساعت شروع به کارو خاتمه کار هر یک ازکارکنان را درهر روز ویا نوبت کاری و میزان ساعت اضافه کاری را نشان میدهد.
ب : ماشین ساعت زن :
ماشین ساعت زن وسیله ای برای ثبت و انعکاس اوقات حضور کارکنان در محل کار برروی کارت ساعت می باشد . دریک سیستم مناسب حقوق و دستمزد یک شماره کارت ساعت برای هریک از کارکنان اختصاصی داده می شود .شماره کارت ذکر شده به عنوان شماره شناسایی کارکنان در لیست حقوق ودستمزد می باشد. معمولاً مسئولین اوقات کارهنگام تعویض کارت ساعت و یا ورود و خروج کارکنان در نزدیکی محل ماشین ساعت زن برای تسریع ورود و خروج کارکنان و حصول اطمینان از نحوه صحیح ثبت ساعات کار برروی کارتهای ساعت مستقر می شوند.
ح : دایره حقوق و دستمزد :
محاسبه و تعیین و دستمزد ناخالص ، کسورات ، خالص دریافتی هر یک از کارکنان و تهیه و تنظیم لیست حقوق و دستمزد بر اساس کارتهای ساعت ارسال شده از دایره ثبت اوقات کار ، دایره حقوق و دستمزد انجام می شود. وظایف و عملیات این دایره به وسعت حجم عملیات موسسه بستگی دارد. دربرخی از موسسات کوچک در دایره حسابداری حقوق و دستمزد ، توسط یک یا چند کارمند محاسبه وتهیه لیست حقوق و دستمزد به صورت دستی اذجام می شود . در تعدادی دیگری از موسسات بزرگتر دایره حقوق و دستمزد از عده زیادتری کارمند تشکیل شده ویا به کمک سیستمهای پردازش کامپیوتری انجام وظیفه می نمایند بدون توجه به وسعت و نوع سیستم پردازش حقوق و دستمزد ، دایره حقوق و دستمزد مسئولیت و محاسبه وثبت و طبقه بندی لیست حقوق و دسمزد را عهده دار د.
این دایره براساس ساعت کار انجام شده ناخالص حقوق و دستمزد هر یک از کارکنان را محاسبه و درلیست حقوق و دستمزد ثبت وکسورات مربوط را تعیین وخالص پرداختی را مشخص می کند.
د : دایره پرداخت حقوق و دستمزد :
در موسسات کوچک که تعداد کارکنان آنها زیاد نیست ، پرداخت حقوق و دستمزد معمولاً در یک روز انجام می شود و تناوب پرداخت ممکن است هفتگی ، دو هفته یک بار ویاماهانه باشد. در هرحال بهترین روش پرداخت توسط چک از حساب جاری بانکی است . درصورتی که به دلایل مختلف پرداخت حقوق توسط چک امکان پذیر نبوده وبه شکل نقدی انجام می شود . به میزان جمع مبلع مورد نیاز برای پرداخت خالص لیست حقوق ودستمزد ،وجه نقد از بانک دریافت وبه محل فعالیت موسسه برده ودراختیار دایره پرداخت حقوق ودستمزد ویامسئول پرداخت قرارداده می شود وپرداخت حقوق از طریق قراردادن مبلغ حقوق ودستمزد هریک ازافراد درداخل پاکت صورت می گرفته.
حسابداری هزینه حقوق و دستمزد:
هزینه حقوق ودستمزد متشکل از جمع مبالغ پرداختی به کارکنان موسسه به صورت روزانه ،هفتگی یاماهانه است. به غیر از دستمزد ثابت (پایه ) که بر مبنای ساعات کارکرد یامیزان انجام کار ویا محصول تولید شده محاسبه می گردد ،هزینه حقوق و دستمزد شامل موارد دیگری ، از قبیل اضافه کاری ، نوبت کاری ، فوق العاده پرداختی بابت کار در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی ، پاداش افزایش تولید ، عیدی ، سهم از سود موسسه و … نیز محاسبه به کارکنان پرداخت می شود گذشته از موارد بالا مزایای نقدی شامل حق مسکن و خواربار حق اولاد (عائله مندی ) و از این قبیل ومزایای غیر نقدی دیگری شامل مسکن و اتومبیل که توسط موسسه در اختیار کارکنان قرار می گیرد و سایر موارد مشابه نیز در محاسبه هزینه ، حقوق ودستمزد منظور می گردد کلیه این موارد به موجب قانون کار حق السعی نامیده می شود. *
درآمد کارکنان :
میزان دستمزد روزانه یا نرخ ساعتی حقوق و دستمزد بر اساس توافق کارکنان و کارفرما مشخص می شود که مربوط به ساعات کار عادی قانونی است که این توافق نبایستی از حداقل دستمزد که همه ساله توسط شورایعالی کار تعیین می شود باشد.
انجام کاربیش از ساعات قانونی ، اضافه کار نام دارد که شرایط و نرخ آن را قانون کار تعیین می کند به موجب قانون کار ، ساعات کارگران درموسسات مختلف به جز مواردی که قانون مذکوراستثنا کرده است . از 8 ساعت در روز و 44ساعت درهفته نباید تجاوز کند. انجام کار اضافه بر ساعت کار عادی (8 ساعت در روز و 44ساعت درهفته) با توافق کارگر و کارفرما و با رعایت شرایطی که قانون کارقید نموده صورت میگیرد. به موجب قانون کار برای هر ساعت انجام شده 40% اضافه بر مزد ساعت کار عادی محاسبه و به کارکنان پرداخت می شود.
مزد :
مزد عبارت است از وجوه نقدی یا غیر نقدی ویا مجموع آنها که درمقابل انجام کار به کارگر پرداخت میشود.
تبصره یک : چنانچه مزد با ساعات انجام کار مرتبط باشد " مزد ساعتی " و در صورتی که براساس میزان انجام کارویا محصول تولید شده باشد " کارمزد " و چنانچه براساس محصول تولید شده و یامیزان انجام کار درزمان معین باشد " کار مزد ساعتی " نامیده می شود.
حق السعی :
کلیه دریافتهای قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق ، کمک عائله مندی . هزینه های مسکن
خواربار ،ایاب و ذهاب ، مزایای غیر نقدی ، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر :آنها دریافت می نماید را حق السعی می نامند .
مزد ثابت :
مزد ثابت عبارت است از مجموع مزد شغل ومزایای ثابت پرداختی به تبع شغل
تبصره : مزایای رفاهی و انگیزه ای از قبیل کمک هزینه مسکن و خواربار وکمک عائله مند ی، پاداش افزایش تولید وسود سالانه جزء مزد ثابت و مزد محسوب نمی شود.
درشرایط عادی ارجاع کار اضافی به کارگر با شرایط ذیل مجاز است :
الف : موافقت کارگر
ب : پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی
تبصره : ساعات کار اضافی ارجاعی به کارگران نباید از 4 ساعت در روز تجاوز نماید مگر در موارد استثنایی و باتوافق طرفین ماده 59
قانون کار.
در کارهای سخت وزیان آور وزیرزمینی ، ساعات کار نباید از 6 ساعت از روز و 36 ساعت درهفته تجاوز نماید . ماده 52 قانون کار.
پاداش
یکی دیگر از موارد درآمد کارکنان که دراغلب موسسات برای تشویق وافزایش کارآیی کارکنان علاوه برحقوق ودستمزد وسایر مزایایی ذکر شده محاسبه و پرداخت می شود . پاداش می باشد. میزان پاداش براساس افزایش تولید، کاهش ضایعات ، میزان سود موسسه طی دوره مالی وسایر موارد محاسبه می شود . درقراردادی که مطابق آئین نامه وزارت کار و امور اجتماعی بین کارکنان و کارفرما در مورد پاداش منعقد می گردد و مبنای محاسبه پاداش قید میگردد .
کسور مربوط به درآمدکارکنان :
مجموع حقوق و دستمزد هریک از کارکنان قبل از پرداخت در دایره حقوق و دستمزد محاسبه وکسور مربوط کسر ومبلغ خالص قابل پرداخت تعیین می گردد ،کسور حقوق دستمزد کارکنان شامل حق بیمه ، مالیات و سایر کسور
می باشد .
حق بیمه سهم کارکنان :
به موجب قانون تامین اجتماعی مصوب سوم تیرماه یکهزاروسیصد و پنجاه وچهار و اصلاحیه های بعدی آن کارفرمایان مکلف می باشند که حق بیمه سهم هریک از کارکنان را از مجموع حقوق و دستمزد ماهانه وی کسرو همراه حق بیمه سهم خود حداکثر تا پایان ماه بعد به حساب بانکی سازمان تامین اجتماعی واریز نمود وفیش بانکی مربوط را همراه اظهار نامه حق بیمه ولیست حقوق و دستمزد کارکنان به شعبه سازمان تامین اجتماعی محل فعالیت موسسه تسلیم ورسید دریافت نمایند.
مالیات حقوق و دستمزد :
مجموع حقوق و دستمزد هریک از کارکنان براساس قوانین ومقررات مالیاتی مشمول کسر مالیات بردرآمد حقوق می باشد . مطابق قوانین مالیاتی کارفرمایان مکلفند که مالیات حقوق هریک ازکارکنان راکسر و حداکثر تاپایان ماه بعد به حساب بانکی وزارت امور اقتصادی و دارایی واریز همراه با لیست حقوق و دستمزد کارکنان به حوزه مالیات حقوق محل فعالیت موسسه تسلیم ورسید دریافت نمایند. هنگام محاسبه وکسر مالیات حقوق هریک از کارکنان بایستی به میزان معافیت مالیاتی درنظر گرفته شده درماده 84 قانون مالیاتهای مستقیم توجه نمود.
سایر کسور:
درموقع محاسبه حقوق و دستمزد به غیر از کسور قانونی مثل مالیات و حق بیمه مبالغ دیگری نیز با توافق کارکنان از جمع حقوق و دستمزد آنان کسر می گردد . این کسور شامل ، اقسام وام ضروری ،وام مسکن مساعده وموارد دیگری از این قبیل می باشد .
تعیین مبلغ خالص قابل پرداخت :
مبلغ خالص قابل پرداخت به هریک از کارکنان پس از کسور قانونی و سایر کسور ذکر شده از جمع حقوق و دستمزد ناخالص آنان تعیین
می گردد.
مدارک سیستم حقوق و دستمزد :
در اغلب سیستم های حقوق و دستمزد از فرمها و مدارک خاصی برای جمع آوری ، پردازش و ثبت اطلاعات حقوق ودستمزد استفاه می شود که برخی از آنها عبارتند از : کارت ساعت ، لیست حقوق ، و دستمزد صورتحساب حقوق و دستمزد ، کارت مشخصات حقوق و دستمزد و کارت مجموع درآمد هریک از کارکنان
لیست حقوق و دستمزد :
لیست حقوق و دستمزد یک فرم چند ستونی که اطلاعات مربوط به جمع ناخالص حقوق دستمزد ، کسور وخالص قابل پرداخت هریک از کارکنان به تفکیک در یک سطر آن ثبت و ارائه می گردد. نوع وسایل پردازش و نیازهای موسسات تعیین کننده ، فرم خالص لیست حقوق و دستمزد است . همان طوری که دیدیم همه ماهه یک نسخه ازلیست حقوق و دستمزد به ادارات بیمه ومالیات حقوق ارسال می شود.2
ثبت هزینه حقوق و دستمزد دردفاتر :
پس ا زتنظیم لیست حقوق ودستمزد وصورت خلاصه ای برای کنترل آن جمع حقوق و دستمزد ناخالص به حسابهای هزینه حقوق و دستمزد قسمتهای مختلف ( تولیدی ، اداری وفروش ) بدهکار وحسابهای کسور ( شامل 7% حق بیمه ،مالیات و…) حقوق و دستمزد پرداختنی بستانکار می گردد.
حق بیمه سهم کارفرما:
به موجب قانون تامین اجتماعی ، کارفرمایان موظفند پس ا زتنظیم لیست حقوق و دستمزد وکسر 7% حق بیمه سهم هریک از کارکنان ، معادل 23% جمع حقوق و دستمزد ناخالص را به عنوان حق بیمه سهم کارفرما محاسبه وهمراه حق بیمه سهم کارکنان به سازمان تامین اجتماعی پرداخت نمایند. حق بیمه سهم کارفرما بخشی از هزینه های موسسه است که هنگام ثبت هزینه حقوق و دستمزد در دفاتر موسسه به بدهکار هزینه حقوق و دستمزد قسمتهای مختلف منظور وبه بستانکار حساب حق بیمه پرداختنی سهم کارفرما ثبت می گردد.
صورت حساب حقوق و دستمزد :
از سیستم حقوق و دستمزد مانند هر سیستم دیگری ستاده های حاصل می شود که یکی ازاین ستاده ها صورت حساب حقوق و دستمزد هریک از کارکنان است . صورت حساب حقوق و دستمزد براسا اطلاعات مندرج درهر سطر از لیست حقوق و دستمزد که نشانده جمع ناخالص حقوق و دستمزد ،کسور و مبلغ خالص پرداخت مربوط به یکی ا زکارکنان است به شکلهای مختلف تهیه و هنگام پرداخت به عنوان صورتحسابی که نشاندهنده چگونگی محاسبات حقوق و دستمزد وی است تحویل داده می شود.
درموسساتی که حقوق و دستمزد به صورت نقدی پرداخت می شود صورتحساب حقوق و دستمزد به هریک از کارکنان برروی پاکتی که مبلغ خالص حقوق و دستمزد وی درون آن گذاشته شده منعکس می شود.
کارت مشخصات حقوق و دستمزد :
در این کارت اطلاعات ثابت وتغییرات بعدی حقوق و دستمزدهریک از کارکنان درج می گردد .
کارت مجموع در آمد کارکنان :
درکشور ما، مانند اغلب کشورهای دیگر ، قوانین مالیاتی به صورتی است که محاسبه مالیات بر درآمد برمبنای در آمد سالانه افراد وموسسات و با اعمال نرخهای تصاعدی مالیاتی انجام می شود . نرخهای تصاعدی مالیات بردرآمد به گونه ای تعیین می شود که با افزایش درآمد سالانه نرخ های مالیات بردرآمد نیز افزایش می کند. درمورد حقوق و دستمزد نیز محاسبه دقیق ومالیات بر درآمد نیز بر مبنای جمع درآمد سالانه هر یک از کارکنان می باشد . از اآنجاکه محاسبه و کسر مالیات و پرداخت حقوق اغلب به صورت ماهانه انجام می شود. لازم است که اطلاعات حقوق ودستمزد هریک از کارکنان درمورد در آمد حقوق و دستمزد کسور مربوطه وخالص قابل پرداخت هر ماه کارکنان در طول یکسال را نشان میدهد که می تواند مبنای مناسبی برای تعیین باقیمانده مالیات مجموع درآمد حقوق و دستمزد سالانه ( ویامالیات اضافی کسر شده ) هر یک از کارکنان در پایان سال قرارگیرد.
تفاوت بین کارکنان و پیمانکاران :
اغلب موسسات از خدمات افراد فراوانی برای انجام فعالیتهای خود استفاده می کنند . این خدمات معمولاً از دوگروه عمده کارکنان موسسه وپیمانکارن که مستقل از موسسه می باشند دریافت می شوند. خدمات دریافت شده از کارکنان در قبال قرارداد کارو استخدام آنها به صورت موقت و یا دائم بوده ولی خدماتی که توسط مقاطعه کاران و یا پیمانکاران مستقل ارائه می شود . براساس قراردادهای خاص و برای کار مشخصی صورت می گیرد. و با اتمام موضوع قرارداد ، کارفرما و پیمانکار مستقل قطع می گردد. به عنوان مثال می توان از قرارداد حسابرسی حسابهای موسسه با حسابرس مستقل قرارداد خاص وکالت باوکیلی که دفاع از موسسه در محاکم بعهده می گیرد و یا قرارداد انجام عملیات آسفالت پشت بام دفتر مرکزی موسسه که با پیمانکار مستقل منعقد می شود ، یادکرد .
مبلغ پرداخت شده به پیمانکاران مستقل را معمولاً حق الزحمه ویا درمواردی حق المشاوره می گویند ، درصورتی که میدانیم مبالغ پرداختی به کارکنان موسسه حقوق و دستمزد نامیده می شود.
نکات کلی واصولی درطراحی سیستم ها :
الف : پرسنل واجد شرایط :
درتمام سیستم های حسابداری به افرادی نیاز است که توانایی انجام وظایف محوله واز پیش تعیین شده را داشته باشند، در این صورت نتیجه گیری از سیستم بستگی به درجه کیفیت افرادی دارد که وظایف محوله را انجام می دهند. بنابراین کلیه کارکنان باید واجد شرایط بوده و به خوبی آموزش دیده باشند و برای انجام وظایف محوله در سیستم سرپرستی گردند. درصورت امکان و در شرایط مقتضی بهتر آن است که کارمندان دفتری از شغلی به شغل دیگری به چرخش درآیند، زیرا دربرخی موارد چرخش کارکنان به کشف بی نظمی ها وسوء استفاده ها یی منتج می گردد.
ب : تعیین مسئولیت ها :
تعیین و تشریح مسئولیت های کارمندان جهت بالابردن میزان کارآیی آنها امری ضروری به نظر می رسد. بنابراین هیچ گاه نباید تشریح و تفویض مسئولیتی مبهم بوده ویا در اجرای آن تداخلی پیش آید . برای مثال اگر چند تن از کارکنان برای نقل و نگهداری حسابهای معین مشتریان تعیین گردیده اند باید تعداد معینی از حسابهای مشتریان راکه به ترتیب حروف الفبا تفکیک شده اند به هرکارمند محول نمود تا بتوان مسئولیت اشتباهاتی که احیاناً در حساب هر مشتری بوجود می آید به مسئول آن نسبت داد.
ج : تفکیک مسئولیت برای عملیات مربوط به هم :
برای افزایش کارائی و به حداقل رساندن احتمال اشتباه و تقلب ، مسئولیت یک رشته از عملیات مربوط به هم باید بین افراد مختلف تقسیم گردد. بعنوان مثال مسئولیت های سفارش کالا ، ممیزی دریافت آن و پرداخت مبلغ به فروشنده نباید به عهده شخص واحدی تفویض گردد . درغیر این صورت زمینه برای اهمال کاری وسوء استفاده هایی نظیر انجام سفارش خریدبراساس دوستی به جای درنظر گرفتن قیمت و کیفیت وکمیت کالا درهنگام تحویل گرفتن آن ، استفاده از مصارف شخصی ، بی توجهی دررسیدگی به صحت و درستی صورتحساب فروشنده و بالاخره پرداخت صورت حسابهی ساختگی وغیر واقعی برای کارمندان وجود خواهد داشت.
اگر مسئولیت خرید ، ممیزی کالا و پرداخت بهای آن بین سه نفر یا سه دایره تقسیم گردد احتمال بروز چنین اهمال کاریها و سوء استفاده ها به حداقل خواهد رسید.
د : تفکیک عملیات از حسابداری :
مسئولیت نگهداری سوابق ومدارک حسابداری باید از مسئولیت عملیات و محافظت داراییها تفکیک گردد . در این صورت سوابق و مدارک حسابداری می تواند به صورت ابزار مستقلی برای رسیدگی عملیات مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال مسئول صندوقها ( دریافتها ) نباید در ثبت دفاتر دخالت داشته باشد . تفکیک این دوعمل احتمال اشتباه و تقلب را کاهش می دهد بعبارت دیگر افراد مسئول در این امر بیشتر باشند احتمال اشتباه وتقلب کمتراست .
ه : بکارگیری شیوه های کنترل وحفاظت :
به منظور حفاظت دارایی های موسسه واطمینان از صحت عملیات حسابداری ، باید شیوه های کنترل و حفاظت اعمال گردند. برای این منظور انواع شیوه ها و روشهای کنترل ، نظیر استفاده از دفاتر معین برای اعمال کنترل بیشتر نسبت به حسابهای دفترکل ، استفاده از حساب بانک و وسایل حفاظت نظیر صندوق نسوز برای وجوه نقد واوراق بهادار باید به کار گرفته شود. همچنین می توان دستگاههای صندوق را نام برد که به طور وسیع به خصوص درفروشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند و به عنوان یکی از کنترلهای داخلی نقش موثری درکاهش سوء استفاده دارامی باشد . استقرار این دستگاه ها در معرض دید مشتریان الزام فروشنده در ثبت فروش روی نوار صندوق ، دادن صندوق به مشتری و بالاخره کنترل اجناس با نوار صندوق هنگام خروج مشتری از فروشگاه ، زمینه هرگونه سوء استفاده را از صندوق دار سلب می نماید . استفاده از بیمه دزدی و آتش سوزی وگرفتن تضمین کافی ازصندوق دار شیوه های دیگری برای کنترل و حفاظت می باشند.
و : ممیزی مستقل :
برای اطمینان از رعایت نکات و اصول کلی کنترلهای داخلی و موثر بودن این کنترلها، سیستم باید بوسیله بازرسان داخلی که ا زنظر وظایف ،ازکارمندان مسئول عملیات مستقل می باشند ، برسی و ارزیابی گردد. حسابرسان هرگونه نقاط ضعف کنترلهای داخلی گزارش نموده و توصیه های لازم جهت برطرف نمودن این نقاط ضعف را مسئولین موسسه و ارائه می دهند . مثلاً ممکن است در رسیدگی به پرداختهای نقدی توسط حسابرسی . فاش گردد که با وجود نقد ینگی کافی ، صورتحسابها بموقع پرداخت نگردیده و در اخذ تحقیقات نقدی از فروشندگان اهمال شده است .
ویژگی های اطلاعات وارده به سیستم :
تا اینجا در مورد بعضی ازمهترین بازده های سیستم حقوق و دستمزد یعنی لیست حقوق و دستمزد ، صورتحساب حقوق کارکنان ، کارت مشخصات حقوق و کارت مجموع درآمد کارکنان توضیح داده شده می گیرند ومابقی اطلاعات که نسبتاً بدون تغییر باقی می مانند را اطلاعات ثابت و آن گروه از اطلاعات را که در دوره های مختلف تغییر می کند اطلاعات متغیر می خوانیم . اطلاعات ثابت شامل اطلاعاتی مانند نام و مشخصات ، شماره تامین اجتماعی . وضعیت تاهل نرخ دستمزد محل کار کارمند و غیره می باشد . نرخ حق بیمه ، حداکثر درآمد شمول بیمه جداول نرخ های مالیات نیزبخشی از اطلاعات ثابت را تشکیل می دهند . اطلاعات و نظایر آن در هر دوره محاسبه حقوق و دستمزد می باشد . چنانچه به کارکنان قسمت فروش کار فرد فروش تعلق گیرد .میزان فروش توسط هر یک از نها نیز از جمله اطلاعات متغیر است . فرم های متغیر است . فرمهای مورد استفاده برای ثبت اولیه اطلاعات ثابت ومتغیر برحسب پیچیدگی سیستم و حقوق و روش پردازش مورد استفاده متفاوت می باشد.
کنترلهای داخلی سیستم حقوق و دستمزد :
تعیین مبلغ پرداخت به هریک از کارکنان مستلزم نگهداری اطلاعات زیاد وانجام محاسبات متعددی است . بدیهی است هرچه تعداد کارکنان واطلاعات مربوط بیشتر باشد . کارکنان بیشتری برای تهیه و پردازش اطلاعات وانجام محاسبات لازم خواهد بود. این ویژگی ها همراه با رقم نسبی هزینه حقوق و دستمزد لزوم اعمال کنترهایی را که قابلیت اعتماد اطلاعات را تضمین نماید و امکان سوء استفاده از منابع مالی را به حداقل برساند، آشکار می سازد .
حذف یا اضافه یک نام لیست حقوق و دستمزد باید با مجوز کتبی صادره از طرف کارگزینی همراه باشد . از این گذشته ضروری است مدارک مربوط به حضور و غیاب کارکنان به گونه ای کنترل شود که از اشتباه سوء استفاده جلوگیری گرددد. برای این منظور متداولترین مدرک مورد استفاده کارت ساعت کار است که ساعت ورود وخروج کارکنان درآن ثبت می شود. از کارت شناسایی نیز برای حصول از پرداخت به افراد زیربط می توان استفاده کرد . معمولاً حقوق و دستمزد کارکنان به طرق زیر پرداخت می شود.
1. از طریق چک عهده حساب بانکی واحد
2. پرداخت نقدی
3. افتتاح یک حساب بانکی جهت هر یک از کارکنان و واریز حقوق و دستمزد قابل پرداخت به آنها به حساب های بانکی مربوط.
1. صدور چک عهده حساب بانکی واحد :
در صورتی که حقوق و دستمزد کارکنان ازطریق صدور چک از حساب بانکی واحد پرداخت شود، لازم است برای هر یک از کارکنان یک چک صادر شود . برخی از واحدها ترجیح می دهند یک حساب بانکی خاص برای پرداخت حقوق و دستمزد اختصاص دهند .دراین صورت بدواً معادل جمع مبلغ قابل پرداخت به کلیه کارکنان به این حساب واریز و سپس ازمحل حساب مذکور چک جهت هریک از کارکنان صادر می شود. این روش برای اعمال کنترل نسبت به جمع حقوق قابل پرداخت مناسب تر است .
2. پرداخت نقدی :
چنانچه به اقتضای واحد ، زمان پرداخت یا سایر شرایط ، استفاده از تسهیلات بانکی به آسانی امکان پذیر نباشد . حقوق و دستمزد نقداً پرداخت می شود. دراین صورت چکی معادل جمع مبلغ قابل پرداخت به کارکنان به نام صندوقدار یا شخص مسئول دیگری صادر و وجه آن از بانک دریافت میشود. سپس مبالغ قابل پرداخت به هریک از کارکنان دستمزد درپاکت های مخصوصی قرارداده می شود و با نظارت مسئولین توزیع می شود. دراین سیستم توزیع می شود . در این سیستم بایستی تایید دریافت وجه از هریک از کارکنان از طریق دریافت رسید جداگانه از آنها یا امضاء در ردیف مربوط برروی لیست حقوق اخذ شود.
3. واریز حقوق به حساب بانکی کارکنان :
اغلب کارفرمایانی که تعداد زیادی کارمند دارند ترجیح میدهند که برای سهولت هریک حساب بانکی جهت هر یک از کارکنان نزدیکی از شعب بانکی نزد محل واحد افتتاح کنند دستمزد رموعد پرداخت حقوق ، چکی معادل جمع قابل پرداخت به کارکنان همراه با لیست اسامی ومبلغ قابل پرداخت به هریک تسلیم بانک مذکور می شود.
بانک رقم قابل پرداخت به هر کارمند رابه حساب بانکی وی منظور میکند به این ترتیب دشواری ناشی ازصدور چک های متعدد یا تحویل و تحول وجه نقد برطرف می شود.
روش ثبت درحسابها:
همان طور که قبلاً ذکر شده . پس از تهیه لیست حقوق و دستمزد . معادل جمع مبلغ قابل پرداخت به کارکنان در حساب حقوق پرداختی بستانکار می شود. پس از پرداخت ، معادل جمع مبلغ پرداختی به بدهکار حساب مذکور و بستاکار حساب های بانک یا صندوق – بسته به اینکه پرداخت از محل حساب بانکی یا نقداً صورت گرفته باشد – منظور می گردد.
بازنشستگی و پس انداز کارکنان :
برخی از سازمان ها یا واحد ها دارای صندوق یازنشستگی خاص هستند یاترجیح میدهدند جهت تشویق کارکنان صندوقهای پس انداز اختصاصی ایجاد نمایند. در این صورت درصدی از حقوق کارکنان به عنون سهم کارمند از مبلغ قابل پرداخت به آنها کسر و در صدی نیز به عنوان سهم کارفرما منظور می شود. طریقه نگهداری حساب و ثبت آنها مشابه روش های مورد استفاده برای حق بیمه است . با این تفاوت که وجوه مربوط ا زکنترل واحد خارج نمی شود ، بلکه در حساب بانکی خاصی نگهداری ویاصرف سرمایه گذاری مخصوص می گردد تا هنگام بازنشستگی کارکنان به آنان پرداخت شود.
تاثیر طرحهای تشویق دستمزد :
اگر به کارکنان فرصت داده شود که مزد بیشتری در مقابل تولید اضافی دریافت دارند اکثراً میزان تولید خودرا افزایش خواهند داد . در موسساتی که طرحهای تشویقی دستمزد بکار می رود استاندارد تولید که پس از بررسیهای مهندسین صنایع تعیین می شود غالباً بالاتر ازسطح تولید کارگران روز مزد است . موقعی که مبنای اجرت کار از نرخ ساعتی به یکی از طرحهای تشویقی تبدیل می شود افزایش نسبتاً کمی در میزان تولید کافی است که کارگررا مشمول پاداش و جایزه نماید. مع ذالک در اکثر طرحهای تشویقی اجرت کارگر با افزایش میزان تولید بالامی رود بطوریکه تولید بیش از استاندارد منجر به کاهش هزینه دستمزد واحد تولید نمی گردد.
یکی دیگر از طرحهای تشویق طرح سهیم نمودن کارگران در منافع کارگاه است .
دراین قبیل کارها کارفرما موافقت می کند که قسمتی از منافع کارگاه را به کارگران تخصیص دهد واز این راه کارگران را نسبت به بالابردن درآمد کارگاه خواه از طریق بهبود کیفیت محصول ویا بالابردن مقدار تولید و یا کاستن میزان ضایعات علاقه مند نماید.
مالیات حقوق و دستمزد :
طبق مقررات قانون مالیاتهای مستقیم کارفرمایان هنگام پرداخت یا تخصیص حقوق و دستمزد مکلفند مالیات را پس از وضع معافیتهای مقرر به نرخهای مقرر ازقانون کسروظرف سی روز باصورتی حاوی نام ونشانی دریافت کنندگان حقوق و دستمزد و میزان آن بدارایی محل تادیه کنند و درماههای بعد فقط تغییرات را صورت دهند.
آشنایی با برخی از اصطلاحات :
1. پاداش :
ازموارد درآمد کارکنان که برای تشویق وافزایش کارآیی علاوه برحقوق و دستمزد سایر مزایا محاسبه و پرداخت می شود.
2.سیستم حقوق و دستمزد :
مجموعه ای از اجزاء به هم پیوسته درداخل موسسه که داده های مربوط به سهم نیروی کار در تولید محصولات ویا ارائه خدمات را به صورتها و اطلاعات حقوق و دستمزد تبدیل می کند.
3. اضافه کاری :
انجام کار بیش از ساعات عادی .
4. سایر کسور:
کسوردیگری که به غیر از کسور قانونی و با توافق کارکنان ازجمع حقوق و دستمزد آنها هنگام پرداخت کسر می گردد، مثل وام ضروری ، وام مسکن ومساعده .
5. پیمانکارن :
یکی از دو گروهی که بطور مستقل طی قرارداد خاص خدماتی به موسسه ارائه می کنند.
6. درآمد کارکنان ( حقوق و دستمزد ناخالص ) :
جمع حقوق و دستمزد کارکرد ساعات عادی ( ثابت ) اضافه کاری ، نوبت کاری ، پاداش و سایر مزایای نقدی و غیر نقدی که به کارکنان پرداخت می گردد.
7. حق بیمه سهم کارفرما :
23% از جمع حقوق و دستمزد کارکنان که کارفرما علاوه برحق بیمه سهم کارکنان به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می کند.
8. حق بیمه سهم کارکنان :
یکی ازکسور قانونی حقوق و دستمزد که در هر پرداخت 7%از جمع حقوق و دستمزد کارکنان کسرو همراه با حق بیمه سهم کارفرمابه سازمان تامین اجتماعی پرداخت می گردد.
9.
دایره پرداخت :
یکی از دوایر سیستم حقوق و دستمزد که وظیفه پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان را بهعده دارد .
10. دایره ثبت اوقات کار :
یکی ازدوایر سیستم حقوق و دستمزد که کنترل و تایید اوقات کار کارکنان را به عهده داشته و آن به دایره حقوق و دستمزد گزارش می کند.
11. دایره حقوق و دستمزد :
یکی دیکر از دوایر سیستم حقوق و دستمزد که محاسبات (پردازش ) داده ها به سیستم حقوق و دستمزد را انجام می دهد.
12. دایره کارگزینی :
یکی از دوایر سیستم حقوق و دستمزد که وظیفه عمده آن تامین نیروی انسانی برای قسمتهای مختلف موسسه است .
13. صورتحساب حقوق و دستمزد:
یکی از فرمها و مدارک سیستم حقوق و دستمزد که نشاندهنده چگونگی محاسبات حقوق و دستمزد بوده وهنگام پرداخت تحویل کارکنان می شود.
14.
کارت مجموع درآمد کارکنان :
یکی دیگر از فرمها و مدارک سیستم حقوق و دستمزد که اطلاعات لازم در مورد درآمد حقوق و دستمزد کسور مربطوطه وخالص قابل پرداخت طی هر ماه کارکنان در طو ل یکسال را نشان میدهد.
15. کارت مشخصات حقوق و دستمزد :
یکی دیگر از فرمها و مدارک سیستم حقوق و دستمزد که اطلاعات ثابت و تغییرات بعدی حقوق و دستمزد هریک از کارکنان درآن درج می گردد.
16. مدارک سیستم حقوق و دستمزد :
فرمها و مدارکی که برای پردازش و ثبت اطلاعات حقوق و دستمزد و پرداخت آن استفاده می شود .
17. مبلغ خالص قابل پرداخت :
تفاضل جمع ناخالص حقوق و دستمزد وکسور مربوطه
18. مالیات حقوق :
یکی دیگر از کسور قانونی که براساس قانون مالیاتهای مستقیم از جمع حقوق و دسمتزد کارکنان کسر می شود.
19. لیست حقوق و دستمزد :
یکی دیگر از فرمها و مدارک سیستم حقوق و دستمزد ( فرم چند ستونی ) که اطلاعات مربوط به جمع ناخالص حقوق و دستمزد ، کسوروخالص قابل پرداخت هریک از کارکنان به تفکیک و دریک سطر آن ثبت و ارائه
می گردد.
20 . کسور مربوط به آمد کارکنان :
مبالغی که براساس قانون یا توافق بین کارکنان و کارفرما از جمع درآمد کارکنان هنگام محاسبه حقوق و دستمزد کسر می گردد.
کنترل دستمزد :
دستمزد تولیدی عبارت از وجوهی است که برای کار انجام شده تولیدی در یک مدت معین پرداخت یا تعهد می گردد.
بنابراین ، کمیت و کیفیت نیروی کار وهزینه های مربوط به آن از موضوعاتی است که همواره باید کنترل و بررسی شود تا با پرداخت حقوق و دستمزد مناسب، کیفیت نیروی کارحفظ شود . کنترل حقوق و دستمزد به لحاظ ارتباط و تاثیری است که این هزینه ها با تولید و بهای تمام شده هر واحد محصول دارند .
دستمزد مستقیم :
عبارت است از هزینه کارانجام شده ای که مستقیماً به جهت
ساخت محصول پرداخت یا تعهد شود به عبارت دیگر ، دستمزد کارگرانی
که مستقیماً به ساخت محصول اشتغال دارند ، دستمزد مستقیم
می گویند .
دستمزد غیر مستقیم :
عبارت است از هزینه نیروی کار انجام شده که مستقیماً در ساخت محصول صرف نشده باشد به عبارت دیگر دستمزد سرکارگران ، سرپرستان وکسانی که به تعمیر ونگهداری ماشین الات اشتغال دارند و مستقیماً تاثیری درتولید ندارد ، دستمزد غیر مستقیم می گویند.
زمان عادی انجام کار :
عبارت است از مدت زمانی که طبق روال عادی برای انجام کار
لازم است
زمان استاندارد انجام کار :
عبارت است از میزان کار مورد انتظار از هر کارگر درزمان معین ، زمان استاندارد از طریق زمان سنجی3 حرکات لازم برای تولید و با درنظر گرفتن اوقات استراحت ، توقف و تاخیرات احتمالی بدست می آید
دوایر کنترل کننده حقوق و دستمزد :
واحدهای تولیدی، به منظور کنترل حقوق و دستمزد ازدوایر نظیر کارگزینی ، برنامه ریزی تولید، زمان سنجی ثبت اوقات کار ، دایره حقوق ودایره حسابداری بهای تمام شده استفاده می کنند. این دوایر اطلاعات لازم را جمع آوری ، ثبت ، نگهداری و به مدیریت واحدهای دیگر گزارش می نماید.
وجود تمام یا بعضی ازکنترل کننده فوق ، به وسعت عملیات و تعداد کارکنان بستگی دارد .
اکنون به توضیح مختصری در مورد وظایف هر یک از دوایر کنترل کننده و دستمزد می پردازیم :
1. دایره کارگزینی :
وظیفه عمده این دایره تهیه و تدوین ویا اصلاح دستور العملها آئین نامه های استخدامی و فرمهای پرسنلی می باشد ، به گونه ای که با قانون کار و مقررات بیمه وتامین اجتماعی منطبق باشد..
از وظایف دیگراین دایره ، امور مربوط به استخدام ، آموزش ، ترفیعات، مرخصیها و نقل وانتقالات ، اجرای طرح طبقه بندی مشاغل و تعیین شرح وظایف و برقراری ارتباط با سازمانها و اتحادیه های کارگری می باشد .
2. دایره زمان سنجی :
وظیفه این دایره ، بررسی و محاسبه زمان استاندارد برای ساخت یک واحد محصول است . زمان استاندارد انجام کار را باتوجه به امکانات و شرایط فیزیکی تعیین می کنند. بدین ترتیب که ابتدا زمان هر حرکت را با بررسی حرکات لازم برای تولید اندازه می گیرند. و سپس با جمع مدت حرکات ، زمان استاندارد را برای ساخت یک واحد محصول در دوایری نظیر برنامه ریزی تولید ، حسابداری حقوق و دستمزد و حسابداری بهای تمام شده به دلایل مختلف کاربرد دارد.
3 .دایره برنامه ریزی تولید:
این دایره قبل از شروع عملیات ، با استفاده از زمان استاندارد محصول، برنامه تولید را برای هر سفارش ، دایره یا مرحله تولید تهیه می کنند تا از این طریق ، امکان مقایسه و کنترل هزینه واقعی دستمزد با بودجه دستمزد ، همچنین مقایسه ساعات ، کار واقعی ساعات استاندارد و تولید واقعی با تولید پیش بینی شده فراهم گردد.
4. دایره ثبت اوقات کار :
وظیفه این دایره گرد آوری اطلاعات مربوط به اوقات کارانجام شده در مورد هر یک از سفارشات، مراحل تولید ، یا محصولات می باشد.
اطلاعات مربوط به اوقات کارصرف شده ، با استفاده از دو کارت ( کارت ساعت و کارت اوقات کار) مشخص ، ثبت ونگهداری می شود.
5. دایره حسابداری حقوق و دستمزد :
وظیفه این دایره ، تهیه و تنظیم لیست حقوق و دستمزد و تعیین مبلغ ناخالص و خالص حقوق و دستمزد است .همچنین ، این دایره برمبنای اطلاعاتی که از دوایر دیگر دریافت داشته است . وظیفه طبقه بندی لیست حقوق و دستمزد را برحسب نوع کار ، دوایر ومراحل تولید بر عهده دارد. مدارک حقوق و دستمزد هر یک از کارکنان در این دایره نگهداری می شود.
6. دایره حسابداری بهای تمام شده :
حسابداری بهای تمام شده اطلاعات ومدارک را ازدوایر مربوط دریافت نموده ، ساعت کار کارگران وهزینه مربوط به آن را برای هرنوع سفارش و مرحله تولید ثبت و در گزارشات منعکس و تحلیل می نماید.
اطلاعات لازم برای محاسبه حقوق ودستمزد :
برای محاسبه هزینه حقوق ودستمزد ،باید اطلاعات وعوامل لیست حقوق ودستمزد راشناخت وعلاوه برآن ازقوانین ومقررات مربوط (کار وبیمه اجتماعی ،مالیات و…) اطلاع کافی داشت . برخی اطلاعات مربوط به دستمزد ،شامل :مدت کارکرد ،حقوق پایه ، اضافه کاری ،حق نوبت کاری ، مرخصی استحقاقی ، پاداش ،کارآموزی ،اوقات تلف شده ،طرحهای تشویقی ،حق بیمه های اجتماعی ،سهم کارفرما ، بیمه عمر ،بیمه حوادث ناشی از کار وهزینه های رفاهی کارگران می باشد که شرح مختصری در مورد آنها داده می شود.
حقوق پایه:
حقوقی است که با رعایت قانون کار(برای کارگران رسمی)ویا به وسیله عقد قراردادی که مغایر قانون کار نباشد (برای کارگران قراردادی) برای انجام یک ساعت کار ویاتولید یک واحد محصول تعیین وبه صورت ساعتی ،روزانه ،هفتگی ومعمولاٌ ماهانه پرداخت می شود.درصورتی که مزد کارگر براساس تعداد تولید وبدون توجه به ساعات کارکرد محاسبه وپرداخت شود ،اصطلاحاٌ آن راکارمزد گویند .
توجه : دستمزد روزانه کارگر نباید از حداقل دستمزد تعیین شده در قانون کار کمتر باشد .
ساعات کار عادی :
مطابق ماده 51قانون کار 4 ساعت کارعادی ،مدت زمانی است که کارگر ،نیروویا دقت خود را به منظور انجام دادن کار در اختیار کارفرما قرار می دهد . بغیر از مواردی که دراین قانون مستثنی شده است ساعات کار عادی کارگران درشبانه روز ،نباید از 8ساعت تجاوز نماید.
ساعات کار اضافی (اضافه کاری ) :
مطابق قانون کار ،اضافه کاری باید تابع شرائط زیر باشد :
الف : موافقت کارگر
ب : پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت کارعادی
پ : ساعت کار اضافی نباید از4 ساعت در روز تجاوز نماید ،مگر درموارد خاص باتوافق طرفین .
ت : روز جمعه ،روز تعطیلی کارگران بااستفاده از مزد می باشد ،کارگرانی که به هر عنوان روز جمعه کارکنند درمقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه 40% اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد.
مطابق قانون کار از ساعت 6بامداد تا ساعت 22 کارروز واز ساعت 22تا6بامداد روز بعد کار شب محسوب می شود که آن قسمت از کارکه درشب انجام می شود 35%مزد ،اضافه کارعادی تعلق می گیرد مشروط بر این که کارگر نوبت کارنباشد .
مثال :
نرخ دستمزد ساعتی کارگری ، برمبنای حقوق پایه 800 ریا ل است . چنانچه جمع کارکرد اودریک هفته 50ساعت باشد ،فوق العاده اضافه کاری ودستمزد استحقاقی وی به صورت زیر محاسبه وثبت می شود:
ساعت اضافه کاری در هفته 6=44-50
دستمزد ساعات کارعادی 35200 =800*44
دستمزد عادی ساعت اضافه کاری 4800=800*6
فوق العاده اضافه کاری 1920 =40%*800*6
حساب کالای درجریان ساخت 40000
حساب کنترل سربار ساخت 1920
حساب کنترل حقوق ودستمزد 41920
نوبت کاری :
دربسیاری از واحد های تولیدی ،به دلایل مختلف ،کارگران به صورت نوبتی کارمی کنند ،مطابق ماده 55قانون کار، کارنوبتی عبارت است از کاری که درطول ماه گردش دارد به نحوی که نوبتهای آن در صبح یا عصر یا شب واقع می شود.
به کارگری که در طول ماه به طور نوبتی کارمی کند ، اگر نوبت کارش در صبح عصر واقع شود 10 % وچنانچه نوبت کار او درصبح و عصر وشب قرار گیرد 15% و در صورتی که در صبح و شب و یا عصر باشد 5/22% علاوه بر دستمزد عادی به عنوان فوق العاده و نوبت کاری پرداخت
خواهد شد.
ثبت دستمزد و فوق العاده نوبت کاری به شرح زیر می باشد :
حساب کنترل کالای درجریان ساخت ××
حساب کنترل سربار ساخت ×
حساب کنترل حقوق و دستمزد ×××
پاداش :
معمولاً در پایان دوره مالی یا در پایان هر فصل به مناسبتهای مختلف ، مبلغی به عنوان عیدی و پاداش به کارگران وکارکنان پرداخت می شود.
حداقل مبلغ عیدی و پاداش کارگران ، معمولاً در پایان هر سال برمبنای حقوق و دستمزد توسط هیات دولت تعیین میگردد ، اما هیئت مدیره می تواند مبلغی بیش از حداقل تعیین شده ، به همین عنوان ، به کارگران بپردازد .
مثال :
متوسط حقوق پایه ماهانه کارگران تولیدی یک کارخانه ، 000/200/7 ریال می باشد . مطابق پیش بینی ، درابتدایی دوره مالی سالانه معادل 2ماه متوسط حقوق پایه می باشد . با فرض اینکه از سایر عوامل لیست حقوق و دستمزد صرف نظر شده باشد ،نحوه محاسبه و ثبت پاداش برای یک ماه معین
چنین است :
000/400/14 = 2*000/200/7
000/200/1 = 12÷000/400/14
حساب کنترل هزینه حقوق و دستمزد 000/200/1
حساب ذخیره پاداش 000/200/1
ثبت پاداش کارکنان ( ماه ) به حساب ذخیره پاداش
حساب کنترل سربار ساخت 000/200/1
حساب کنترل هزینه حقوق و دستمزد 000/200/1
ثبت پاداش کارکنان به حساب سربار ساخت
مرخصی استحقاقی :
طبق ماده 64 قانون کار، مصوب سال 1369 ، مرخصی استحقاقی5 سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه ، جمعاً یک ماه 6 است . سایر روزهای تعطیل جزء مرخصی محسوب نخواهد شد.
طرحهای تشویقی دستمزد
در واحدهای تولیدی ، محاسبه و پرداخت دستمزد ، به یکی از روشهای روز مزد ویا با استفاده از طرحهای تشویقی انجام می شود.
طرحهای تشویقی دستمزد معمولاً در کارخانه هایی که دارای کارگران زیاد و تولید انبوه باشد ، به اجرا گذارده می شود. متداولترین طرحهای تشویقی مورد استفاده امروز در کارخانه عبارتند از :
الف: طرح پارچه کاری مستقیم
ب : طرح پاداش صددرصد
ج : طرح پاداش دسته جمعی
کارآموزی :
عبارت است از هرنوع آموزشی که برای ارتقای سطح مهارت ودانش کارکنان انجام می گیرد . کارآموزی ممکن است برای کارکنان جدید الاستخدام باشد که دراین صورت ، نقش موثری در انجام امور جاری ندارد. بنابراین هزینه های این نوع آموزش به عنوان هزینه های سرمایه ای تلقی
می شود.
1. دراکثر مواقع ، به کارکنان ضمن انجام خدمت آموزشی داده می شود که به آموزش ضمن خدمت موسوم است . در این صورت ، درصدی از حقوق و دستمزدی که در مدت آموزشی ضمن خدمت به کارکنان پرداخت می شود ، برحسب مورد به عنوان دستمزد و مستقیم و قسمتی از حقوق و دستمزد به اضافه هزینه های کارآموزی به عنوان دستمزد غیر مستقیم طبقه بندی می شود.
اوقات تلف شده :
مطابق قانون کار، هرکارگر موظف به انجام 44ساعت کار در هفته می باشد. ارجاع کار به کارگر توسط کارفرما صورت می گیرد. بنابراین ، کارفرما نیز موظف به پرداخت دستمزد کارگر برای انجام کار در مدت یاد شده می باشد.
چنانچه کارگر به دلایل غیر موجه از انجام کار خودداری نماید ، حق دریافت دستمزد را نخواهد داشت ولی اگر کارگر آماده انجام کار باشد و کارفرما به دلایل مختلف قادر به ارجاع کار به او نباشد ، کارگر استحقاق دریافت مزد را خواهد داشت درلیست حقوق ودستمزد بسیاری از واحدهای تولیدی ستون جداگانه ای برای ساعات تلف شده درنظر می گیرند تا تفکیک هزینه مربوط به اوقات تلف شده از دستمزد مستقیم آسانترگردد.
مهمترین دلایل مربوط به اتلاف وقت عبارت است از : خرابی ماشین آلات ، نرسیدن به موقع مواد به کارخانه یا به قسمت تولید و قطع جریان برق و استفاده ا زمواد نامرغوب و…
تنظیم لیست حقوق و دستمزد :
دایره حسبابداری ،معمولاً در پایان هرپانزده روز یا یک ماه ، به تهیه لیست حقوق و دستمزد ، کارکنان برای همان مدت اقدام می نماید. لیست حقوق و دستمزد از قسمتهای مختلفی تشکیل شده است که هریک براساس قانون کار و باتوجه اطلاعات گردآوری شده از دایره کارگزینی ، دایره حضور و غیاب ، دایره ثبت اوقات کار کارتهای مربوط همچنین قرارداد هایی که کارفرما با کارکنان منعقد نموده تکمیل می گردد.
لیست حقوق و دستمزد ،دارای قسمتهایی به منظور درج دستمزد کارعادی ، اضافه کاری ، نوبت کاری ، شب کاری دستمزد ایام مرخصی و تعطیلات رسمی ،فوق العاده های ( حق اولاد ، حق مسکن ، خواروبار ، کمکهای غیرنقدی و حق ایاب وذهاب ) جمع حقوق و مزایا ، کسور مربوط به دستمزد و دستمزد قابل پرداخت و نیز حق بیمه های اجتماعی ، سهم کارفرماو… می باشد.
فرم لیست حقوق و دستمزد . استاندارد نیست و به نحوه فعالیت موسسه تولیدی و قراردادهای منعقد شده بین کارگران و کارفرما
بستگی دارد.
کسورحقوق و دستمزد :
دایره حسابداری موظف است در زمان تنظیم هر لیست حقوق و دستمزد ، باتوجه به مصوبات قانونی یا براساس توافق بعمل آمده با کارگر . مبالغی را تحت عنوان کسور دستمزد ، ازحقوق و دستمزد کارکنان کسور به سازمانهای دینفع پرداخت نماید. این مبانع شامل کسور قانونی و کسور توافقی می باشد.
کسور قانونی شامل مالیات حقوق و دستمزد ، حق بیمه های اجتماعی سهم کارگر به صندوق اجرائیات می باشد.
1. مالیات حقوق و دستمزد :
مطابق قانون ،کارفرما موظف است . درزمان تهیه هر لیست و دستمزد ،مبلغ مالیات متعلق را با توجه به ضرایب جدول مالیاتی و پس ازکسر معافیتهای قانونی محاسبه نمود. از حقوق وکارگر کسروبه حساب وزارت امور اقتصادی ودارایی واریز نماید.
2. حق بیمه های اجتماعی :
حق بیمه های اجتماعی کارگران جمعاً معادل 30 % حقوق و دستمزد ناخالص 7 است که 7% آن بوسیله کارگر 20% توسط کارفرما 3% باقیمانده از سوی دولت تامین می گردد.
برخی از مزایای بیمه های تامین اجتماعی عبارتند از : بیمه درمانی و دریافت مستمری ( ازکارافتادگی و بازنشستگی و فوت ) حق بیمه سهم کارگر که معادل 7% دستمزد ناخالص ویکی از کسور دستمزد است. باید هنگام تنظیم لیست توسط کارفرما از دستمزد او و کسر و به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شوند .
حق بیمه اجتماعی سهم کارفرما معادل 20 % دستمزد ناخالص است که کارفرما باید هنگام تنظیم لیست ، علاوه بردستمزد ، محاسبه کند، همراه حق بیمه کارگر به سازمان تامین اجتماعی پراخت نماید این مبلغ جزء کسور دستمزد محسوب نمی شود بنابراین به عنوان یکی از اقلام هزینه درگروه هزینه های غیر مستقیم طبقه بندی می شود.
حق بیمه سهم دولت معادل 3 % دستمزد ناخالص است که از سوی دولت به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می گردد.
2. صندوق اجراء ( اجرائیات ) :
یکی دیگری از عوامل مربوط به کسور حقوق و دستمزد بدهی کارگر به صندوق اجراست .اجرائیات به مبلغی گفته می شود که طبق قانون به ، موجب حکم صادره از سوی مراجع قانونی باید توسط کارفرما از حقوق کارگر کسر و به حساب صندوق اجرا واریز گردد.
بعضی از دلایل صدور احکام مبنی برکسر مبلغی از حقوق کارگر توسط دادگاههای صالحه عبارت است از : عدم پرداخت بدهی توسط اشخاص ثالث وتسلیم شکایت طلبکار به دادگستری برای وصول طلب مورد بحث ، محکوم شدن کارگر به پرداخت غرامت براساس شکایت کارفرما ، دایر بروارد آوردن خسارت به کارخانه و …
3.
کسور توافقی :
کسورتوافقی عبارت از وجوهی است که با توافق کارگر و یا برآساس قرارداد بین کارگر و کارفرما، در زمان تنظیم لیست از دستمزد کارکنان کسر می شود .بعضی ازاقلام کسورتوافق عبارتند از بدهی کارگران به شرکت تعاونی ، احیتاط مربوط به وام مسکن ، سهم کارگر بابت بازنشستگی ومساعده یا پیش پرداخت حقوق و دستمزد .
4. بدهی کارگر به شرکت تعاونی یا به اشخاص :
بنابه درخواست کارگرانی که به شرکت تعاونی یا به اشخاص دیگر بدهکارند . دایره حسابداری ، اقساط بدهی را ماهانه از دستمزد آنان و به کسر و به طلبکاران پرداخت می نماید.
مساعده یا پیش پرداخت حقوق و دستمزد :
در واحدهای تولیدی ، معمولاً قبل از پایان هرماه مبلغی عنوان مساعده به کارگران پرداخت می گردد که علت آن نیاز کارگران و احتراز ا زمحاسبه حقوق و دسمتزد در پایان هر پانزده روز می باشد.
دایره حسابداری در زمان تنظیم لیست ماهانه حقوق و دستمزد مبلغ مساعده یا پیش پرداخت را از دستمزد کارکنان کارکنان کسر می نماید.
ثبتهای حسابداری مربوط به حقوق و دستمزد :
دردایره حسابداری ، پس از تکمیل لیست حقوق و دستمزد و تنظیم سند مربوطه به آن اقداماتی به شرح زیر انجام می شود:
ثبت لیست حقوق و دستمزد ، ثبت تسهیم هزینه حقوق و دستمزد ، ثبتهای پرداخت حقوق ودستمزد وکسور مربوط .
اکنون با ذکر یک مثال ، به تشریح ثبتهای حسابداری مربوط به حقوق و دستمزد می پردازیم
مثال :
اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد فروردین ماه سال جاری کارکنان چنین است :
1. جمع حقوق و دستمزد ناخالص ، شامل دستمزد مستقیم و غیرمستقیم 000/000/15ریال می باشد که 5/3 این مبلغ دستمزد مستقیم و بقیه حقوق و دستمزد غیر مستقیم است.
2. 60 % ازحقوق و دستمزد غیر مستقیم ،مربوط به کارخانه و 25%آن مربوط به قسمت اداری و تشکیلاتی و 15% باقیمانده مربوط به توزیع و فروش می باشد.
3. حق بیمه های اجتماعی سهم کارگر 7% وسهم کارفرما معادل 20 % دستمزد ناخالص می باشد.
4. حق بیمه بیکاری . معادل 3 % دستمزد ناخالص است .
5. مطابق برآوردهای انجام شده ، هزینه دستمزد ایام مرخصی کارکنان معادل 8% حقوق و دستمزد ناخالص است، محاسبه ومنظور می گردد.
6. براساس گزارش قسمت تولید و محاسبات انجام شده ، در طول فروردین ماه معادل مبلغ 000/680 ریال اوقات تلف شده وجود داشته است
7. سایر کسور مربوط به حقوق و دستمزد عبارتند از :
پیش پرداخت دستمزد 000/120/1 مالیات حقوق و دستمزد 000/560 ریال
بدهی کارگران به شرکت تعاونی 000/410 ریال، اقساط وام مسکن کارکنان 000/625 ریال
بدهی کارکنان به صندوق اجرا 000/165 ریال
8. حقوق و دستمزد کارکنان در تاریخ 31/1 نقداً پرداخت شد.
9. بدهی کارگران به صندوق اجرا دستمزدر تاریخ 10/2 طی چک شماره 101 پرداخت گردیده است .
10. بدهی کارکنان به شرکت تعاونی در تاریخ 12/2 طی چک شماره 102پرداخت گردید.
11. اقساط وام مسکن کارکنان ، در تاریخ 14/2 طی چک شما ره 103 پرداخت گردید.
12. مالیات حقوق و دستمزد ، در تاریخ 18/2 طی چک شماره104 پرداخت گردید.
13. چک شماره 105 ، بابت حق بیمه اجتماعی سهم کارگر وکارفرما در تاریخ 20/2 صادر و به سازمان تامین اجتماعی ارسال گردیده است .
14. حق بیمه بیکاری طی چک شماره 106 به تاریخ 20/6 پرداخت
شده است .
15. به تعدادی از کارکنان که از مرخصی استفاده نموده بودند ، در تاریخ 25/2 مبلغ 000/340 ریال نقداً بابت دستمزد ایام مرخصی آنان پرداخت گردیده است .
ثبت آرتیکلهای مربوط به حقوق و دستمزد ومحاسبات آن چنین است :
1. آرتیکلهای مربوط به زمان تنظیم لیست حقوق و دستمزد :
حساب کنترل هزینه حقوق و دستمزد 000/200/16
حساب ذخیره ایام مرخصی 000/200/1
مالیات حقوق و دستمزد 000/560
حق بیمه اجتماعی سهم کارگر 000/050/1
صندوق اجرا 000/165
وام مسکن کارکنان 000/625
شرکت تعاونی 000/410
پیش پرداخت دستمزد 000/120/1
حقوق و دستمزد پرداختنی 000/070/11
ثبت لیست حقوق و دستمزد فروردین ماه کارکنان :
هزینه بیمه های اجتماعی 000/000/3
حق بیمه پرداختنی 0000/000/3
ثبت 20 % حق بیمه های اجتماعی کارگران سهم کارفرما :
هزینه بیمه بیکاری 000/450
حق بیمه پرداختنی 000/450
ثبت 3 % حق بیمه بیکاری سهم کار فرما
محاسبات مربوط به ثبت لیست حقوق و دستمزد:
الف – کل حقوق و دستمزد ، شامل دستمزد مستقیم و غیر مستقیم ، مبلغ 000/000/15ریال میباشد و 8% هم بابت دستمزد ایام مرخصی مربوط به فروردین ماه ، محاسبه و جمع دستمزد اضافه می گردد.
دستمزد ایام مرخصی 000/200/1 = 8 % × 000/000/15
کل حقوق و دستمزد 000/200/16 = 000/200/1 + 000/000/15
به این ترتیب ، حساب کنترل هزینه و حقوق و دستمزد ، معادل مبلغ 000/200/16 ریال ، بدهکار میگردد و حساب ذخیره دستمزد ایام مرخصی ، معادل مبلغ 000/200/1 ریال بستانکار می شود
ب : کسور حقوق و دستمزد محاسبه و به حسابهای مربوط ، بستانکار
می شود
حق بیمه های اجتماعی سهم کارگر 000/050/1 = 7% ×000/000/15
ج : اختلاف طرف بدهکار وطرف بستانکار آرتیکل مبلغ 000/070/11 ریال می باشد که مبلغ قابل پرداخت به کارکنان بابت حقوق و دستمزد فروردین ماه است و به حساب حقوق و دستمزد پرداختنی بستانکار می شود .
د : حق بیمه های اجتماعی سهم کارفرما معادل 20 % حقوق و دستمزد ناخالص 000/000/3= 20% ×000/000/15
ه : حق بیمه بیکاری سهم کارفرما معادل 3 % حقوق و دستمزد ناخالص :
000/450= 3% × 000/000/15
1. آرتیکل مربوط به تسهیم هزینه حقوق و دستمزد :
حساب کنترل کالای درجریان ساخت : 000/320/8
حساب کنترل سربار ساخت : 000/186/8
حساب کنترل سربار اداری و تشکیلاتی : 000/965/1
حساب کنترل سربار توزیع و فروش : 000/179/1
حساب هزینه بیمه اجتماعی 000 /000/3
حساب هزینه بیکاری 000/450
حساب کنترل هزینه حقوق و دستمزد 000/200/16
ثبت تسهیم هزینه حقوق و دستمزد به قسمتهای مختلف
محاسبات مربوط به تسهیم هزینه حقوق ودستمزد به قسمتهای مختلف:
الف-حقوق ودستمزد مستقیم معادل حقوق ودستمزد ناخالص 000/000/9=*000/000/15
برای محاسبه مبلغ حقوق ودستمزد مستقیم که باید به حساب کنترل کالای درجریان ساخت ،بدهکار شود هزینه اوقات تلف شده از جمع دستمزد مستقیم کسر می گردد.
000/320/8=000/680-000/000/9
ب- برای محاسبه جمع حقوق و دستمزد غیر مستقیم کارخانه که باید به حساب کنترل سربار ساخت ،بدهکار شود به صورت زیر عمل می کنیم :
حقوق و دستمزد غیر مستقیم معادل دستمزد ناخالص
کل حقوق و دستمزد غیر مستقیم 000/000/6=*000/000/15
60% دستمزد غیر مستقیم مربوط به کارخانه
000/600/3=60%*000/000/6
هزینه هایی که کارفرما علاوه بر حقوق و دستمزد مستقیم وغیرمستقیم کارخانه باید بپردازد محاسبه می گرددوبه حساب کنترل سربارساخت بدهکار می شود . این هزینه ها عبارتند از :
هزینه بیمه های اجتماعی مربوط به دستمزد مستقیم
000/800/1=20%*000/000/9
هزینه بیمه های بیکاری مربوط به دستمزد مستقیم
000/270=3%*000/000/9
هزینه دستمزد ایام مرخصی مربوط به دستمزد مستقیم
000/720=8%*000/000/9
هزینه بیمه بیکاری مربوط به دستمزد غیر مستقیم کارخانه
000/108=3%*000/600/3
هزینه بیمه اجتماعی مربوط به دستمزد غیر مستقیم کارخانه
000/720=20%*000/600/3
هزینه دستمزد ایام مرخصی مربوط به دستمزد غیر مستقیم کارخانه
000/288=8%*000/600/3
مبلغی که باید به حساب کنترل سربار ساخت ،بدهکار شود ،ازجمع عوامل فوق وهزینه دستمزد اوقات تلف شده بدست می آید .
000/186/8=000/680+000/288+000/720+000/108+000/720+000/270+000/800/1+000/600/3
ج- نحوه محاسبه مبلغی که به بدهکار حساب کنترل سربار اداری وتشکیلاتی منظور شده است به شرح زیر می باشد :
معادل 25% حقوق و دستمزد غیرمستقیم 00/500/1=25%×000/000/6
هزینه هایی که کارفرما باید علاوه بر مبلغ فوق بپردازد ، محاسبه می گردد وبه حساب سربار اداری وتشکیلاتی بدهکار می شود . این هزینه ها عبارتند از :
هزینه بیمه های اجتماعی مربوط به حقوق و دستمزد غیر مستقیم (اداری )
000/300=20%*000/500/1
هزینه بیمه بیکاری مربوط به حقوق و دستمزد غیرمستقیم (اداری)
000/45=3%*000/500/1
هزینه دستمزد ایام مرخصی مربوط به حقوق و دستمزد غیر مستقیم (اداری) 000/120=8%*000/500/1
مبلغی که باید به حساب کنترل سربار اداری وتشکیلاتی بدهکار شود ،از جمع اقلام فوق به دست می آید.
000/965/1=000/120+000/450+000/300+000/500/1
د-محاسبه جمع هزینه حقوق و دستمزد توزیع وفروش که باید به حساب کنترل سربار توزیع وفروش بدهکار گردد،به صورت زیر انجام می شود :
معادل 15%حقوق و دستمزد غیرمستقیم 000/900=15%*000/000/6
هزینه هایی که کارفرما باید علاوه برمبلغ فوق بپردازد ، محاسبه می شود و به حساب کنترل سربار توزیع وفروش بدهکار می گردد . این هزینه ها عبارتند از:
هزینه بیمه اجتماعی مربوط به حقوق ودستمزد توزیع وفروش:
000/180 = 20% *000/900
هزینه بیمه بیکاری مربوط به حقوق ودستمزد توزیع وفروش :
000/27 =3%*000/900
هزینه دستمزد ایام مرخصی مربوط به حقوق ودستمزد توزیع وفروش: 000/72=8%*000/900
مبلغی که باید به حساب کنترل سربار توزیع و فروش ، بدهکار شود از جمع اقلام فوق به دست میآید.
000/179/1 =000/72+000/27+000/180+000/900
لازم به توضیح است که زیر اقلام مربوط سربار ، در دفاتر معین هزینه ، منعکس می گردد.
2.
آرتیکلهای مربوط به پرداخت حقوق و دستمزد . کسور مربوط و هزینه های وابسته به آن چنین است :
حساب حقوق ودستمزد پرداختنی 000/070/11
حساب صندوق 000/070/11
پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان به صورت نقد
حساب صندوق اجرا 165000
حساب بانک 165000
پرداخت بدهی کارگران به صندوق اجرا طی چک شماره 101
حساب شرکت تعاونی 000/410
حساب بانک 410000
پرداخت بدهی کارکنان به شرکت تعاونی طی چک شماره 102
حساب وام مسکن کارکنان 000/625
حساب بانک 000/625
پرداخت قسط وام مسکن کارکنان طی چک شماره 103
حساب مالیات حقوق و دستمزد 000/560
حساب بانک 000/560
پرداخت مالیات حقوق و دستمزد فروردین ماه طی چک شماره 104
حساب حق بیمه پرداختنی 000/000/3
حساب حق بیمه اجتماعی سهم کارگر 000/050/1
حساب بانک 00/050/4
پرداخت حق بیمه سهم کارگر و کارفرما طی چک شماره 105
حساب حق بیمه پرداختنی 000/450
حساب بانک 000/450
پرداخت حق بیمه بیکاری طی چک شماره 106
حساب ذخیره ایام مرخصی 000/340
حساب صندوق 000/340
پرداخت نقدی دستمزد ایام مرخصی
میزان حداقل مزد ومزایای و نحوه اجرای مصوبه شورای عالی کار:
الف : حداقل مزد ومزایای
1. حداقل مزد روزانه مبلغ 35534 ریال
2. حداقل مزد ماهانه مبلغ 1066020 ریال
3. حق مسکن ماهانه : اعم از مجرد و متاهل 60000ریال
4.حق اولاد به شرط داشتن 720 روز سابقه بیمه برای هرماه :
یک فرزند 106602ریال
دو فرزند 213204ریال
5. وجه بن : اعم از مجرد و متاهل ماهانه 20000ریال
تذکر : درزمان اعلام از طریق جراید وجوه مربوط به حساب اتحادیه امکان واریز فیش آن را به اداره کار تحویل و بن مربوط اخذ به کارگر اعطاء شود.
ب : نحوه افزایش مزد در ( درمورد کارگرانی که قبل از سال 1383 اشتغال به کارداشته اند و حقوق بیش از حداقل مزد دریافت میکرده اند. )
1. اعمال ضریب افزایش : مزد ثابت روزانه 7088+مزد ثابت روزانه سال 1382
2. اعمال پایه سنوات ( یک سال ارشدیت )
پس ازاعمال افزایش مذکور در بند یک : به منظور اعطای پایه سنوات به کارگرانی که حداقل یک سال سابقه کار دارند درتاریخ سالگرد شروع به کار درسال جاری روزانه 900 ریال و ماهیانه 27000 ریال به مزد سال 1383 آنها اضافه خواهدشد.
ج : نحوه محاسبه مزد و فوق العاده یک ساعت اضافه کاری :
1-مزد و فوق العاده یک ساعت کار اضافی = 100/140×مزد یک سال ÷مزد روزانه = 30÷ مزد ثابت ماهیانه
2-برای تسهیل کار و حصول به این موضوع به روش ساده زیر
می توان عمل کرد:
مزد و فوق العاده یک ساعت کاراضافی = 157 ÷ مزد ثابت ماهانه
مثال : مزد فوق العاده یک ساعت کار اضافی برمبنای حداقل مزدسال 1383
6790=157÷106620
نتیجه گیری:
سیستم حقوق و دستمزد درشرکتهای یکی از سیستم های با اهمیت دو لیکن حساس می باشد که نیاز به دقت وسرعت عمل در پردازش وثبت اطلاعات می باشد و همچنین هزینه حقوق و دستمزد نشان دهنده سهم نیروی کار در تولید محصولات وارائه خدمات بوده و یکی از مهم ترین هزینه های عملیاتی اغلب موسسات است وظایف حسابداری در مورد هزینه حقوق ودستمزد از عوامل اساسی دربرقراری رابطه مطلوب بین کارکنان .مدیریت و مقامات قانونی است .
لیست حقوق ودستمزدیک فرم چند ستونی است که اطلاعات مربوط به جمع ناخالص حقوق و دستمزد کسور خالص قابل پرداخت هریک از کارکنان به تفکیک دریک سطر آن نوشته می شود. تهیه وتنظیم لیست حقوق دستمزد در این شرکت هم یاری وکمک دیگر واحدهای مرتبط باآن بخش را می طلبد مثلاًازدایره کارگزینی – دایره رسیدگی به حضور و غیاب کارکنان ، دایره ثبت اوقات کار و اوقات تلف شده و.. .
شرکتی که به طور دقیق وهمه جانبه به تهیه لیست حقوق و دستمزد
می پردازد در وهله اول برخورداری از یک حسابدار مطلوب ومورد اطیمنان را می رساند و ثانیاً به این نکته اشاره دارد که به حقوق کارکنان هم توجه بالقوه ای دارد.
پیشنهادات :
با توجه به به تحقیقاتی که انجام داده ام کارخانه دارای معایبی می باشد از جمله:
1. نداشتن بخش آموزش
2. در تماس نبودن پرسنل با مدیرعامل و اعضاء هیئت مدیره
3. ساعات کاری طولانی
4. ندادن سرویس سلف به کارکنان در روزهای عادی
5. استفاده نکردن از سیستم تشویق و پاداش برای کارکنان .
6. پرداخت حقوق و دستمزد پائین به کارکنان
7. اداره کردن کارخانه به صورت سنتی
8. عدم اقدامات لازم برای جلوگیری از توقف خط تولید در هنگام قطع برق.
9. وجود فضاهای پرت زیاد در کارخانه
10. عدم وجود رضایت شغلی و اطمینان شغلی در بین کارکنان .
11. نبودن ارتباط قوی بین کارخانه وشرکت
شرکت سهامی خاص بهشاد
(خلاصه پرونده پرسنلی )
نام خانوادگی :
نام :
کد پرسنلی :
شماره بیمه :
تاریخ استخدام :
نام پدر :
شماره شناسنامه :
محل صدور :
تاریخ تولد :
نوع استخدام : رسمی □ قرارداد □ موقت □
وضعیت تاهل : متاهل □
مجرد □
تعداد اولاد :
میزان تحصیلات :
گروه شغلی : محل خدمت : کارخانه □
عنوان شغلی : دفتر شهر □
وضعیت نظام وظیفه : کارت پایان خدمت □ کفالت □ معافیت □
آدرس محل سکونت :
تلفن :
مدارک موجود در پرونده □ عکس □ فتوکپی مدرک تحصیلی
□ فتوکپی شناسنامه □ فتوکپی کارت پایان خدمت
□ فتوکپی مدرک تحصیلی
توضیحات :
شرکت سهامی خاص بهشاد
گزارش کارکرد پرسنلی از تاریخ : / / لغایت / /
ردیف
کد پرسنلی
نام و نام خانوادگی
نوبتکاری
اضافه کاری
کارکرد
ملاحظات
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
شرکت سهامی خاص بهشاد
(تسویه حساب )
اینجانب کارگر کارخانه کوکا کولا ، در تاریخ با کارفرمای خود فسخ قرارداد نموده و بابت تسویه حساب مبالغ زیر را دریافت نمودم .
عنوان
مدت
مبلغ به عدد
مبلغ به حروف
امضا یا اثر انگشت
بابت حق سنوات
بابت حق معوقه
بابت حق مسکن و خواروبار معوقه
بابت عائله مندی معوقه
بابت اضافه کاری معوقه
بابت نوبت کاری معوقه
بابت مانده مرخصی
بابت عیدی و پاداش سال قبل
بابت عیدی و پاداش سال جاری
بابت بن کارگری
جمع کل
کسر مساعده دریافتی
مانده مبلغ دریافتی
با دریافت مبالغ فوق هیچگونه طلبی از کارفرمای خود نداشته و رضایت خود را اعلام می دارم .
نام و نام خانوادگی کارگر امضاء اثر انگشت
حکم کارگزینی
نام خانوادگی :
نام :
کد پرسنلی :
شماره شناسنامه :
نام پدر :
تاریخ تولد :
محل صدور :
وضعیت تاهل :
تعداد اولاد :
وضعیت نظام وظیفه :
آخرین مدرک تحصیلی :
تاریخ استخدام :
عنوان شغل :
عوامل حکم :
واحد سازمانی :
پست سازمانی :
نوع حکم :
تاریخ صدور :
تاریخ اجرای حکم :
شماره حکم :
شرح حکم :
امضاهای مجاز
مدیر اداری
مدیر عامل
لیست بیمه سازمان تامین اجتماعی شعبه …………
کد کارگاه :
شماره لیست :
ردیف
نام خانوادگی و نام
نام پدر
شماره شناسنامه
شغل
کدپرسنلی
شماره بیمه
جنسیت
تاریخ استخدام
تاریخ پایان کار
دستمزد روزانه
کارکرد
دستمزد ماهانه
ماخذ بیمه
بیمه سختی کار
بیمه سهم بیمه شده
جمع حقوق و مزایا
مزایای مشمول
سایر کسور
خالص پرداختنی
لیست مالیات
شرکت سهامی خاص بهشاد
نوع استخدام : تاریخ گزارش :
محل پرداخت : شماره صفحه :
ردیف
کدپرسنلی
نام و نام خانوادگی و نام
مستمر
غیرمستمر
درآمد مشمول ماه
جمع درآمد مشمول سال تا به حال
مالیات سال تا به حال
مالیات مکسوره
مالیات ماه جاری
جمع پایان صفحه
تاریخ ………..
شرکت سهامی خاص بهشاد
(برگ مرخصی)
خواهشمند است با روز مرخصی استحقاقی / بدون حقوق اینجانب مرخصی قسمت از تاریخ لغایت
موافقت نمایید .
ضمنا آقای در غیاب اینجانب امور محوله را انجام می دهند .
آدرس اینجانب در مدت مرخصی می باشد .
امضاء جانشین امضاء متقاضی
با استفاده از روز مرخصی موافقت می شود / نمی شود . علت عدم موافقت :
سرپرست قسمت سرپرست کارگران
نامبرده حق استفاده از روز مرخصی را دارد و مانده مرخصی او تا تاریخ روز می باشد .
کارگزینی
سایر توضیحات :
مدیر داخلی مدیر عامل شرکت سهامی خاص بهشاد مشهد
کد کارمند ( کارگر ) ………………………
فرم استخدامی شرکت بهشاد
نام : نام خانوادگی : تاریخ تولد : محل تولد :
شماره شناسنامه : نام پدر :
متاهل □ مجرد □
عنوان مدرک : گرایش : از دانشگاه : سال اخذ :
وضعیت نظام وظیفه : کارت پایان خدمت □ کارفت معافیت □ کفالت □
آیا زبان خارجی می دانید ؟ میزان آشنایی :
آیا با کامپیوتر آشنایی دارید ؟ میزان آشنایی :
چنانچه دوره های آموزشی خاصی را طی نموده اید عنوان دوره و مدت دوره را ذکر فرمایید :
سوابق کاری :
ردیف
نام موسسه
تاریخ استخدام
تاریخ ترک کار
سمت
علت ترک کار
آخرین حقوق
1
2
3
4
در حال حاضر شاغل : هستم □ نیستم □
آدرس محل سکونت :
خیابان : پلاک : تلفن :
نام دو معرف که شما را بشناسنند :
نام و نام خانوادگی : تلفن :
نام و نام خانوادگی : تلفن :
پایه حقوقی درخواستی :
شغل مورد علاقه
تکمیل این پرسشنامه هیچگونه تعهدی برای استخدام ایجاد نمی کند .
نظرات مدیریت امضاء متقاضی
لطفا هرگونه اطلاعات و توضیحاتی که فکر می کنید در استخدام شما می تواند تاثیر داشته باشد را مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی
( قرارداد کار مدت موقت )
1- قرارداد کار به شرح زیر بین آقای / خانم …………………. به نمایندگی از طرف شرکت / کارخانه / کارگاه ……………….. دارای فعالیت ……………………. به نشانی …………………………………………………. که در این قرارداد کارفرما نامیده می شود ، از یکطرف و آقای / خانم …………………. دارنده شناسنامه شماره …………… صادره از …………. متولد سال ………….. فرزند …………… به نشانی ……………………………………………………………….. که از این پس کارگر نامیده می تشود از طرف دیگر منعقد می گردد .
2- با استناد ماده 11 قانون کار و تبصره آن دوره آزمایشی از تاریخ ……………. لغایت …………. به مدت …………….. ماه تعیین می گردد .
3- کارفرما مکلف است کارگر را از تاریخ اشتغال بکار براساس ماده 148 قانون کار و طبق مقررات نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه نماید .
4- سابقه پرداخت حق بیمه کارگر در سایر کارگاهها ……………… سال و ………… ماه می باشد .
5- چگونگی وضعیت نظام وظیفه کارگر :
6- وضع تاهل کارگر : متاهل ……………………………….. مجرد ………………………………….. معیل……………………….. تعداد فرزندان ………….. نفر
7- نوع شغل کارگر :
8- عنوان شغل کارگر :
9- شرح وظایف کارگر :
10- محل کار کارگر : استان …………. شهرستان ………….. بخش …………….. دهستان ………………… کارگاه ………………………………………. می باشد .
11- درصورت تعداد محل کار کارگر نام آنها و نشانی محل ذکر شود .
12- مدت این قرارداد از تاریخ …………….. لغایت ………….. به مدت …………. سال و ………. ماه می باشد .
13- کار عادی روزانه …………. ساعت و …………… دقیقه می باشد .
14- تعداد روزهای کار در هفته……………….. روز تعیین می شود .
15- روز تعطیل کارگر با استناد ماده 62 قانون کار و تبصره یک آن به طور مستمر ………… روز خواهد بود .
16- انجام کار اضافی با توافق طرفین و طبق مقررات قانون کار می باشد .
17- مرخصی استحقاقی سالانه کارگر با استفاده از مزد و احتساب 4 روز جمعه جمعا یک ماه است . سایر روزهای تعطیل رسمی جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد .
18-مزد و مزایای کارگر به شرح زیر می باشد :
الف : مزد ثابت روزانه…………………………… ریال ج : کمک هزینه مسکن ماهیانه ………………. ریال
ب : پایه سنوات روزانه ………………………….ریال چ : کمک هزینه خواروبار مسکن ………….. ریال
پ : فوق العاده شغل روزانه …………………. ریال ح : کمک عائله مندی ماهیانه ………………….. ریال
ت : نوبت کاری روزانه …………………………. ریال خ : سایر مزایا به تفکیک ………………………… ریال
19- بن کارگری براساس مقررات و با توجه به اعلام ستاد بن کارگری وزارت کار تهیه و در اختیار کارگر گذاشته خواهد شد .
20- هیچیک از طرفین به تنهایی حق فسخ این قرارداد را ندارد و رسیدگی به اختلافات ناشی از این قرارداد در صلاحیتهای هیاتهای تشخیص و حل اختلاف مندرج در فصل نهم قانون کار است .
21- مواردی که در این قرارداد از آنها ذکری نشده بر طبق مندرجات قانون کار و مقررات تبعی آن عمل خواهد شد .
22- این قرارداد شامل ……………. ماده و در چهار نسخه در تاریخ …………….. تنظیم که یک نسخه در اختیار کارگر و یک نسخه نزد کارفرما و یک نسخه دراختیار شورای اسلامی کار واحد ( و در صورتی که واحد دارای شورا نباشد دراختیار نماینده کارگر ) و نسخه ای دیگر به اداره کار و امور اجتماعی محل ارسال و کلیه نسخ در حکم واحد می باشند .
اینجانبان پس از مطالعه کامل ای قرارداد و آگاهی از شرایط آن ذیلا به منظور قبول قرارداد امضاء می نماییم .
نام و نام خانوادگی کارگر نام و نام خانوادگی کارفرما
فهرست مطالب
فصل اول : 2
کلیات 2
شرکت کشت و صنعت بهشاد خراسان 2
تاریخچه تاسیس و فعالیت شرکت بهشاد : 2
اهداف کارخانه : 3
ظرفیت کارخانه : 4
نمودار سازمانی 4
سرپرست کنترل سرپرست تولید سرپرست تعمیر 4
مدیرفنی 4
پلان شرکت بهشاد 5
فصل دوم 6
سیستم حقوق و دستمزد 6
اهمیت سیستم حقوق و دستمزد : 6
تعریف سیستم حقوق و دستمزد : 7
ویژگی های اطلاعات وارده به سیستم : 19
کنترلهای داخلی سیستم حقوق و دستمزد : 19
روش ثبت درحسابها: 21
بازنشستگی و پس انداز کارکنان : 21
تاثیر طرحهای تشویق دستمزد : 22
مالیات حقوق و دستمزد : 22
فصل سوم: 23
آشنایی با برخی از اصطلاحات حقوق و دستمزد 23
کنترل دستمزد : 29
دستمزد غیر مستقیم : 29
زمان استاندارد انجام کار : 29
حقوق پایه: 32
کارآموزی : 36
تنظیم لیست حقوق و دستمزد : 36
کسورحقوق و دستمزد : 37
ثبتهای حسابداری مربوط به حقوق و دستمزد : 40
فصل چهارم: 49
نتیجه گیری 49
پیشنهادات : 51
فصل پنجم 51
فرم ها 51
1 حساس یگانه یحیی عضو هیات علمی دانشگاه علام طباطبائی
2 نوشته فس وینس ونگر ترجمه دکتر مهدی تقوی و ایرج نیک نژاد
3 زمان سنجی ، عبارت از بررسی حرکات لازم و تعیین زمان استاندارد برای ساخت یک واحد محصول می باشد
4 قانون کارمصوب 1369
5 موارد دیگرمرخصی عبارتند از : مرخصی استلاجی – مرخصی بدون استفاده از حقوق
6 مرخصی سالانه کارگرانی که به کارهای سخت وزیان آور ( کاردرمعادن و …) اشتغال دارند پنج هفته می باشد .
7 جمع حقوق ومزایا قبل از وضع کسور قانونی و اختیاری ، دستمزد ناخالص گویند.
—————
————————————————————
—————
————————————————————
1
( 12 )