دریاچه ولشت
دریاچه ولشت در ٢٦ کیلومتری شهر چالوس و ارتفاع ٩٢٠ متری از سطح دریا در مختصات جغرافیایی ٥١,٢٨ شرقی و ٣٦,٥٥ شمالی واقع شده است. این دریاچه در بالادست دره ولشت در میان کوههای به بلندای ١٦٥٠ متر به امتداد شمال باختر – جنوب خاور تشکیل شده است. طول متوسط آن ٥٠٠ متر و عرض متوسط آن ٣٠٠ متر است و مساحتی بیش از ٢١٠٠٠٠ متر مربع دارد(شکل 4-6 الف). عمق متوسط دریاچه ١٧ متر بوده و حجم آب دریاچه بیش از ٣ میلیون متر مکعب تخمین زده شده است. آب دریاچه از بارشهای جوی، زهکشی دامنه های اطراف(شکل 4-6 ب) و چشمه های کف دریاچه تامین می شود. طول خط ساحلی دریاچه ٢٣٠٠ متر است(احتشامی معین آبادی ،1385 ).
دریاچه ولشت یک سد زمین لغزشی در رشته کوه های البرز در شمال ایران است که در شرایط مناسب سنگ شناختی، ساختاری، اقلیمی و لرزه شناختی تشکیل شده است(شکل 4-6 ب). براساس اطلاعات تاریخی، این دریاچه ناشی از یک زمین لغزش تحریک شده از زمین لرزه نهم اسفندماه ٣٣٦ هجری شمسی ( ٢٣ فوریه ٩٥٨ میلادی) با بزرگای ٧/٧ است که دره رودخانه ولشت را مسدود کرده است. (احتشامی معین آبادی ،1385 )
– زمین شناسی:
سنگ شناسی منطقه از واحدهای سیلتی، رسی، ماسه سنگ و شیل سازند شمشک (تریاس بالایی- ژوراسیک زیرین) توالی متنوعی از سنگ آهک، شیل، ماسه سنگ، رس سنگ، مارن، سنگهای آتشفشانی با ترکیب آندزیت، بازالت و توف(سازند چالوس) متعلق به ژوراسیک بالایی – کرتاسه زیرین و واحدهای آهکی و مارنی کرتاسه بالا تشکیل شده است که در ادامه با مارن و سنگ آهک مارنی پالئوسن پوشیده می شوند. مارن و ماسه سنگ آهکی میوسن به طور ناپیوسته واحد های قبلی را در جنوب باختری منطقه می پوشانند. جوانترین واحدهای قابل مشاهده در منطقه متعلق به رسوبات دوره یخچالی، نهشته های سیلابی و نهشته های دریاچه های موقت است. زمین لغزشی که منجر به مسدود شدن رودخانه و تشکیل دریاچه شده است در واحدهای مارنی و سنگ آهک مارنی کرتاسه بالا رخ داده است. (وحدتی و همکاران،١٣٨٠)
ارزیابی کمی
پس از بررسی ویژگیهای سایت، هریک از شاخصها به صورت کمی مورد ارزیابی قرارگرفت. ژئومورفوسایت ولشت برای هریک از شاخصهای اصلی شامل ارزش علمی، ارزش افزوده، ارزش استفاده و ارزش حفاظتی به ترتیب امتیازات زیادیدارد.
شکل 4-6 : نمایی از دریاچه ولشت (الف)، رودخانه تغذیه کننده دریاچه(ب)، زمین لغزش ایجاد کننده دریاچه (ج)، اقامت گردشگران در اطراف دریاچه (د)، پخش زباله در اطراف دریاچه (ه)
گسلهای اصلی منطقه راندگیهایی هستند که با روند شمال غربی – جنوب شرقی قرار گرفته اند. دسته دیگر، گسلهای با روند مشابه و مولفه راستالغز راستگرد هستند که به ویژه عملکرد آنها در یال شمال ناودیس ولشت واضح است دیدگاه ناحیه ای گسل بزرگ البرز در شمال منطقه ساختاری اصلی است .
که تشکیل دیگر ساختارها از جمله ناودیس ولشت متاثر از آن است (احتشامی معین آبادی، 1385). یک راندگی کم شیب با جهت شیب شمال خاور شناسایی شد که پهنه گسلی آن نشان از فعالیت قابل توجه گسل بوده و راندگی ولشت نام دارد. این گسل پله گسلی قابل توجهی در منطقه ایجاد نموده است که نشان از فعال بودن آن به عنوان یک عنصر نوزمین ساختی است. (احتشامی معین آبادی ،1385)
– گردشگری:
این دریاچه یکی از زیباترین تالابهای آب شیرین است. موقعیت ویژه قرارگیری دریاچه و محصور شدن آن با کوههای اطراف باعث می گردد که با تغییر ارتفاع و تغییر فصول، چشم اندازهایی که پیش روی گردشگران قرار می گیرد، تغییر نماید. تنوع چشم اندازها و انعکاس مناظر پیرامونی درون دریاچه به زیبایی های آن می افزاید. نزدیکی این دریاچه به سایر جاذبه های طبیعی از جمله دریای خزر، جنگلهای کوهستانی و کوهستان البرز موقعیت ممتازی برای گردشگری طبیعی از آن فراهم می آورد. ارتفاعات پیرامونی دریاچه و وجود راههای متعددی روی آنها امکان مناسبی برای افراد علاقمند به پیاده روی، کوهنوردی، دوچرخه سواری و اسب سواری فراهم می آورد. چشم انداز زیبا به دریاچه از ارتفاعات باعث گردیده که افراد بسیاری جهت تهیه اقامتگاه موقت و ویلاهای تعطیلات از این اکوسیستم ترکیبی استفاده نمایند(شکل 4-6 د). نتایج حاصل از تحقیق نشان داده که جاذبه طبیعی منطقه وحیات وحش پیرامون دریاچه بالاترین میزان نقاط قوت را در جذب توریست در منطقه به خود اختصاص داده که در کنار ضعف در دسترسی به سایت بعنوان بالاترین میزان در نقاط ضعف، تعرض اشخاص حقیقی به اکوسیستم منطقه بالاترین ضریب در تهدید میباشند (علی پور و جلالی کندلوسی، 1391).
محدودیتهایی از جمله نامناسب بودن بخشی از مسیرهای کوهستانی منتهی به دریاچه، محصور بودن بین کوهها و شیبهای تند، سست بودن و در معرض خطر لغزش بودن این شیب ها مانع توسعه گردشگری میگردند. علاوه بر محدودیتهایی که ناشی از عوامل طبیعی است تداخلات انسانی در منظر پیرامون دریاچه از جمله ساخت ویلاهای تعطیلات، توسعه بی رویه راهها روی دامنهها و قطع درختان در تخریب منظر دریاچه بسیار موثر است(علی پور و جلالی کندلوسی،1391).
بسته بودن محیط دریاچه، جمعآوری نامناسب زباله و امکانات ناکافی موجب آلودگی و ایجاد مناظر زشت در اطراف دریاچه شده (شکل 4-6 ه)که نیاز به حفاظت را در آن گوشزد میکند.