تقسیم بندی یک سیستم قدرت الکتریکی
بخش های اساسی هر سیستم قدرت الکتریکی :
هر سیستم قدرت الکتریکی از سه بخش اساسی به شرح زیر تکمیل می شود.
1- مراکز تولید نیروگاه ها: این مراکز انرژی الکتریکی را تولید کرده و از طریق خطوط انتقال آن را به مراکز تولید منتقل می کنند .
2- سیستم های انتقال : جهت انتقال انرژی الکتریکی از مراکز تولید که اغلب در فواصل دور از مراکز تولید که اغلب در فواصل دور از مراکز بار قرار گرفته اند و به منظور انتقال قدرت های بزرگ ، از سیستم های انتقال استفاده می شود .
3- سیستم های توزیع انرژی الکتریکی مورد نیاز مشترکین را با ولتاژ اولیه توزیع یا ولتاژ ثانویه توزیع تامین می کنند .
در شکل زیرشمای کلی و تک خطی یک سیستم قدرت نشان داده شده است.
فشار ضعیف ترانس کاهنده ترانس کاهنده ف.توزیع ترانس کاهنده انتقال ترانس افزاینده ژنراتور
6-11-20 KV 132,230 400KV ,63,66 KV 20 KV 400 3 220 1 20 /400
20KV/132KV 132KV 66/20 KV
20KV /230 KV 230 /66 ,63 KV 63/20 KV
20 KV/ 400 KV 400 /66 ,63 KV
ولتارژهای مورد استفاده در مملکت ما و تقسیم بندی آن ها از نظر انتقال و توزیع و فوق توزیع .
ولتاژهای مورد استفاده در مملکت ما به شرح ذیل است .
400V,6V,11KV,20KV,33KV.63KV,66 KV,132KV,230KV,400KV
توضیح 1) ولتاژهای تا 1000 ولت را فشار ضعیف واز 1KV تا 50KV را فشار متوسط و از 50KV با بالا را فشار قوی می نامند .
توضیج 2) ولتاژهای 6KV و 11KV در برخی از کارخانجات مورد استفاده قرار می گیرند.
توضیح 3) ولتاژهای 20KV . 33KV ولتاژهای اولیه توزیع می شوند .
نکته: وزارت نیرو 20KV را به عنوان ولتاژ اولیه توزیع استاندارد نموده است ولی در برخی از نقاط ایران 33KV نیز وجود دارد .
توضیح 4) ولتاژهای 132kv,66kv, 63kv ولتاژهای فوق توزیع محسوب می شوند.
توضیح 5) ولتاژهای 132kv گاهی نیز به عنوان ولتاژ انتقال ولی 230kv و 400kv ولتاژهای انتقال محسوب می شوند .
انواع پست (از نظر قرار گرفتن تجهیزات در داخل یا خارج پست )
پست های سر پوشیده : (بسته) که قسمت سوئیچ یا در آن در داخل محفظه شیشه ای قرار دارند که داخل آن محفظه گاز sf6 قرار دارد که این گاز به عنوان عایق مورد استفاده قرار می گیرد – مانند پست 400 بندرعباس و پست 400 فولاد مبارکه .
از این پست ها در محل هایی استفاده می شود که فضا کم باشد یا هوای اطراف پست بنا به دلیلی آلوده باشد . طبیعاً در پست های سر پوشیده که داخل محفظه شیشه ای قرار دارد فاصله بین تجهیزات کمتری می باشد .
پست های باز : پست هایی هستند که قسمت سوئیچ یارد فضای آزاد قرار می گیرد که در این پست ها عایق هوای اطراف می باشد .
قسمت سوئیچ یارد : منطقه ای از پست که تجهیزات کلید زنی تابش بارها و کلید های قدرت و وسایل اندازه گیری در آن قمست قرار دارد.
شناسنامه ایستگاه
1) سال احداث : 1361
2) مجری ساختمانی : شرکت امانی ساختمانی توانیر
3) شرکت سارنده تجهیزات : اکسپورت – ایمپورت
4) کشور : آلمان شرقی
5) مونتاژ : شرکت پیمانیر
6) سال بهره برداری : طرح موقت : 1365 – طرح دائم : 1367
7) ظرفیت بار : 250 مگا وات آمپر
8) مساحت کل پست : 90000 متر مربع
9) مساحت اتاق فرمان : 400 متر
10) تعداد فندانسیون : 624 قطعه
11) تعداد ترانس قدرت : 2 دستگاه
12) تعداد خط ورودی : دو خط 230 کیلو ولت
13) تعداد خط خروجی : 14 خط 63 کیلو ولت
حد اکثر بار 140 مگا وات ساعت (اسفند 1373) – نسبت تبدیل:20/63/230 kv
نوع ترانس قدرت : کاهنده V,E,M – نوع کلید فشار قوی : اسپرن شو Minoil و sf6 اینرگوین وست – تعداد کلید قدرت 230 KV : (4 دستگاه سه فاز ) جمعاً 12 عدد – تعداد کلید قدرت 63 : 18 دستگاه (سه فاز) جمعاً 54 کلید – تعداد سکسیونر 63 : 81 عدد (سه فاز ) جمعاً 243 عدد – تعداد ترانس جریان 230 : 6 مجموعه (سه فاز ) جمعاً 18 عدد – تعداد ترانس جریان 63 : 22 مجموعه (سه فاز) جمعاً 66 عدد – تعداد ترانس ولتاژ 230: 4 مجموعه (سه فاز ) جمعاً 12 عدد – تعداد ترانس ولتاژ 63 : 18 مجموعه (سه فاز ) بعلاوه یک دستگاله تک فاز جمعاً 55 عدد – تعداد C.V.T 230 : 4 دستگاه – برق اضطراری مصرف داخلی : دیزل ژنراتور یا قدرت 250 کیلو وات ساعت – نوع رله : G.E.G – تعداد برقگیر 230 : 12 دستگاه – طرح توسعه خطوط 63: 4 خط (بی) 63KV – سال اجرای طرح توسعه : 1370 – سال بهره برداری طرح توسعه : 1372 – تست تانژانت دلتا : 1368- 1373- تست ترموویژن : 1373- تحویل موقت ترانس ک 1370 – تحویل دائم ترانس : 1373 – عایق بندی طرف 20 کیلو ولت ترانس ها : 1373 – عایق بندی داخل پانل 380ولت : 1371 – تعویض اینترلاک خط خروجی : 1371 – نصب تلفن D.T.S : 1373 – تعویض سیستم بوشلینگ نوترال ترانس : 1374 – در مدار قرار گرفتن ریکلزر خط خروجی : 1372- احداث فنداسیون ترانس های توسعه : 1372 – نصب تجهیزات مرکز تلفن E.M.S : 1370 – تنظیم پت ترانس های کمکی روی پست 1 : 1368-
وسایل ارتباطی
1) بی سیم S.T.C : یک دستگاه تماس یا دیس پانپیگ مرکزی توزیع و تعدادی ازپستها .
2) تلفن D.T.S : یک دستگاه تماس مستقیم با دیسپانپیگ مرکزی .
3) تلفن P.L.C : اتاق فرمان 2 دستگاه ، نگهبانی 1 دستگاه ، دفتر 1 دستگاه
وسایل اطفاء حریق تجهیزات
جهت ترانس ها : سیستم اطفاء حریق اتوماتیک از نوع گاز نیتروژن
جهت دیزل خانه : سیستم اطقاء حریق اتوماتیک از نوع گاز CO2
جهت کابل و وسایل برقی : کپسول گاز CO2
وسایل گرمایی و خنک کننده :
اتاق فرمان : یک دستگاه ایرکاندیشن 8 تن
اتاق رله : یک دستگاه ایرکاندیشن 5 تن
دیزل خانه : هیتر برقی
پند تعریف
ظرفیت بار : مقدار باری که ما مجحاز هستیم با در نظر گرفتن تلفات پایین از یک دستگاه بگیریم .
فونداسیون : محلی که دستگاهها و سایه ها و … روی آن قرار می گیرند که تمام آن از جنس سیمان می باشد و به طور کلی از کارهای ساختمانی یک ایستگاه به شمار می رود .
خط خروجی : خط هایی که از پست برای تغذیه واحدهای در نظر گرفته شده خارج می شود .
خط ورودی : خط هایی هستند که برای تغذیه پست به پست وارد می شود .
قسمت های اساسی پست در یک نگاه
رله بورد – قسمت LV AC – قسمت PLC – باطری خانه – دیزل خانه
رله بورد : قسمتی که کلید پانل های مربوط به رله ها در آن جا نصب می شود .
قسمت LVAC : قسمتی از پست که کلیدهای 380 ولت مصرف داخلی و شارژر 125 ولت در آن قرار دارد .
باطری خانه : قسمتی که باطری های P.L.C و 125 ولت و مرکز تلفن و R.T.V در آن جا قرار دارد .(POWER LINE CARIER : P.L.C)
دیزل خانه : در این قسمت دیزل خانه و قطعات مربوط به آن قرار دارد که در بحث دیزل خانه به طور مفصل شرح داده خواهد شد .
اتاق فرمان : شامل قسمتهای زیراست :
پانل های مربوط به پست های 63 KV
پانل های مربوط به پست های 230 KV و بی ها
تپ چنجر ترانسفورماتور –
دستگاههای ثبات –
دستگاه ایرکاندیشن-
حال به شرح قسمت های گفته شده می پردازیم :
پانل های مربوط به پست های 63 KV :
پانل 63 کیلو ولت شهرضا یک : شماره خط این پست 616 و شماره تابلوی آن F21 است (F21 LINE NO ,MR 616) این پانل پانل پست های 63 کیلو ولت است که دارای صفحه های نمایشگر و کلیدهایی به شرح زیراست .
در قسمت بالای پانل دو ردیف سه تایی سه تایی صفحه نمایشگر وجود دارد که سه تا ردیف اول به نام ترانسدیوستر و نمایشگر رقعی (TRM- DS) که برای جریان و برحسب آمپر است و سه تای ردیف دوم به ترتیب ترانسدیوستر و نمایشگر رقمی (TRM-2D052) برای توان راکتیو و برحسبMVAR و ترانسدیوستر و نمایشگر رقمی (TRM D 100) برای ولتاژ و بر حسب KV و ترانسدیوستر و نمایشگر رقعی (TRM- 2DO51) برای توان اکتیو و بر حسب MW است .
سه نمایشگر ردیف اول آمپر سه فاز را نشان می دهد که در طی روز هر ساعت 1 بار برای آمار بار خط یاداشت می شود و این سه رقم تقریباً با هم مساوی هستند برای همین یکی از این سه رقم یاداشت می شود مساوی نبودن یکی از سه رقم یاداشت می شود . مساوی نبودن یکی از این سه رقم به دلیل خطراتی دستگاه و تنظیم نبودن آن است و سه نمایشگر ردیف دوم نیز در طول روز هر ساعت 1 بار یاداشت می شود بعد از این دو ردیف دو پنجره آلارم وجود دارد که هر کدام از این پنجره به هشت قسمت تقسیم می شود (دو قسمت اول به رنگ قرمز و 6 قمست بعدی به رنگ زرد است ).
این پنجره ها از نوع طرح توسعه ایندگوین وست (ENERGoinvest) است که ساخت کشور یوگسلاوی می باشد .
نکته : به طور کلی قسمت قرمز نشانگر قطع و قسمت های زرد خبر دهنده می باشد .
لکاس بندی آلارم ثبت شده بر روی پنچره آلارم یک فیدر 63 کیلو ولت از نوع طرح ایندگوین وست ست 230 مبارکه.
قطع P.T.N، دیستانس
قطع P.T.N ، E/F یا 0/C
Distance p.T.N
Trip
0/c & E/F P.T.N
Trip
عقب ماندن رله همراهی کننده
عقب ماندن N1 ، مدار قطع بریکر (دژنکتور)
Flofew REL -Fail
COB Trip ciro n fail
کمبود گاز یا هوا 1 بریکر (دژنگتور)
کنترل کننده P.T.N دیستانس
COB- LOW
GAS & AIR 1
DIST P.T.N
INORERATIVE
فیوز معیوب P.T.N ، دیستانس
قطع V.T.M.C.B
DIST P.T.N
FUSE Failure
V.T.M.C.B
TRIP
قطع P.T.N جهت E/F
کمبود گاز یا هوای بریکر (دژنکتور)
DIR . E/F
P.T.N. TRIP
C.B -LOW
GAS&AIRZ 0
قطع مدار بریکر (دژنکتور)
عقب ماندن منبع تغذیه AC ،سکسیونر و بریکر (دژنکتور)
C.B TRIP
CIRC .N-2-FAIL
C.B.& ISOL – A0C
Supply Fail
اتو ریکلوزر در حال پیشرفت
قفل شده بوسیله هوا
AIR
Inrrogrs
AIR
LOCK OUT
کمبود گاز CT
عقب ماندن منبع DC ، کنتور یا P.T.N
C.T LOW
GAS
CONT& P.T.N
DOCSAPPLY FAIL
این پانل شامل کلیدهایی برای تست لامپ (TEST LAMP) و پاک کردن آلارم (RESET) و کلیدی به نام (ACCept) است .
تذکر : پانل پست 63 کیلو ولت شهرضای دو نیز مانند شهرضای یک از نوع طرح اینرگوین- وست می باشد شماره خط این پست 615 و شماره تابلو F20 است .
پانل پست 63 کیلو ولت صنایع فولاد 2و1 :
این پانل از نوع طرح کلیدهای اسپرن شو Mir oil است که دارای دو ردیف 6 تایی صفحه نمایشگر برای اندازه گیری جریان و توان اکتیو و راکتیو و ولتاژ می باشد که در هر ساعت یک بارتوسط اپراتور ثبت می شود قسمت آلارم دو قسمتی است که شامل دو قسمت زیر است پنجره آلارم هشت قسمتی و 16 کلید در چهار دریف چهار تایی
نبود سیگنال DC در حفاظت کنترل
خرابی مدار کلید بریکر منبع تغذیه AC گرمای سیم پیچ فنر
DC- AB SENCE
PROTETION CONTROL
SIGNALLING
CIRCUITTBREACKER
DISTURBED
SRRING WINDING
HEATING AC SUPPLLY
تعویض کلید خراب (Q1-Q3-Q10)
قطع رله آندر ولتاژ
SWITCH REPLICA
DIS TURBED
(Q1-Q3-Q10)
UNDER VOLTAGE
TRIP
خرابی فیوز PT
خرابی قطعی مدار
PT FUSe FAILURE
قطع حفاظت اصلی
PROTEG TION TRIP
پانل فرادمبه 2و1، پانل صفا شهر 1 و با ما 2، پانل صفا شهر 2 و با ما 1 ، پانل نفس نقش جهان 2و1 و پانل هفت تیر 2و 1 مانند صنایع پست فولاد است .
پانل مربوط به پست های 230 کیلو ولت و بی ها :
پانل پست 230 کیلو ولت نقش جهان و پانل پست 230 کیلو ولت نشاط اصفهانی نیز دارای صفحه های نمایشگر ولتاژ و جریان و توان اکتیو و راکتیو است و دارای سه ردیف 8 تایی پنجره آلارم مانند پست های 63 کیلو ولت است . پانل مربوط به بی اوبی 2 دارای یک صفحه اندازه گیری فرکانس است که فرکانس بی ها را بر حسب هرتز می دهد این صفحه به اندازه صفحه نمایشگر پانل های یاد شده است این دو پاتل دارای سخه ردیف پنجره آلارم هشت قسمتی که شرح آن ها داده می شود .
آلارم قطع منبع تغذیه کننده کنترل DC (Q1-Q2)
رله مضاعف همراه کننده عقب مانده (Q1-Q2)
LOSS OF DC
CONTROL ALARM
SUPPLY (Q1-Q2)
FOLLOWER
DOUPLICOT Relay
Fail (Q1-Q2)
قطع منبع تغذیه AC موتور گرمایی (Q1-Q2)
Loss of A.C
Motor Heating Supply (Q1-Q2)
آلارم های نا هماهنگ (Q1-Q2)
Polediser pancy
(q1-q2) Alarm
تپ چنجر ترانسفورماتور :
برای تغییر ولتاژ خروجی به کار می رود .
دستگاههای ثبات کننده : برای ثبت کردن حوادث و … به کار می رود کلیه اشکال ها و خط هایی که در پست اتفاق می افتد با واسطه کدهای مشخص شده ثبت می کند که با بررسی این کدها نحوه خطا ، علت خطا و مکان خطا مشخص می گردد . چند دسته از آنان را در زیر به صورت مختصر شرح می دهیم .
1- ثبات Fauit . locator . and .Fault. recorder :
مشخص کننده نوع فالت و محل فالت در طول خط است . این دستگاه به دستگاه ثبت اشکالات و محل اشکالات معروف است .
2- وقایع نگار : ماشین تحریری که به یک مینی کامپیوتر مجهز است که کلیه اشکالات و آلارم هایی را که بر روی تابلوی کنترل ظاهر می شود با زمان دقیق ثبت می نماید .
3- دستگاه ثبت اطلاعات : این دستگاه اطلاعات مختلف را به وسیله ترانسدیوستر به سیگنال الکتریکی تبدیل و به اتاق فرمان ارسال می نماید .
4- ماشین تحریر کامپیوتری : مانند وقایع نگار عمل کرده و اغلب در مراحل کنترل (مراکز دیسپا پنیگ) و در ارتباط با کامپیوتر ها کار می کند .
5- دستگاه ثبات تجهیزات : دستگاهی که برای ثبت کمبودهای هر سیستم پست به کار می رود مانند ثبت کردن روغن ترانس
دستگاه ایرکاندیشن : این دستگاه که بر دو نوع پنچ تن و هشت تن است برای گرم و سرد کردن اتاق فرمان به کار می رود .
ترانس ها TRANS
ترانس قدرت : ترانس قدرت جهت افزایش و یا کاهش ولتاژ به کار برده می شود به عبارت دیگر ولتاژ تولید شده توسط مبدل ها را به منظور و انتقال انرژی الکتریکی از محل تولید به مصرف افزایش می دهد و در محل مصرف توسط ترانس دیگری کاهش داده می شود .
ترانس قدرت کاهنده ولتاژ پست :
قدرت : 125 M VA
نسبت تبدیل : 230/63/20KV
گروه برداری : gngnod 11
تپ چنجر : ON load
اتصالات : اولیه y ، ثانویه y ، ثالثیه
سیستم خنک کنندگی : OFAF
تپ نرمال : 13 (230KV)
وزن روغن : تن 59
وزن کل ترانس : 218 تن
تعداد فن : 75 عدد
تعداد تپ: 25 عدد
تغییر ولتاژ به ازای هر ولت : 2300ولت
امپدانس در صد :
H-V/T.V H. V/T.N A. V /T.V
17/8 تپ تپ تپ 1 13 25
31/5 30/6 301 12/1 11/3 10/7
این ترانس ساخت کشور آلمان شرقی بر طبق استاندارد V.E.M می باشد .
فن ها
فن ها به این گونه عمل می کنند که اگر درجه حرارت 55 درجه سانتیگراد باشد فن ها وارد مدال می شوند و شروع به کارکردن می کنند و اگر هوا گرمتر شود مثلاً 75 درجه سانتیگراد برسد پمپ روغنی نیز به کمک آن می آید و در 100 درجه سانتیگراد ترانس آلارم می دهد اگر این درجه حرارات از 100 درجه سانتیگراد بیشتر شود به 110 درجه سانتیگراد برسد تریپ رخ می دهد اگر از 60 درجه سانتیگراد یا همان 55 درجه سانتیگراد پایین تر باشد فن 4 از مدار خارج می شود .
کونسرواتور
یک منبع از روغن است که بالای ترانس قرار دارد که این منبع کونسرواتور نام دارد . گرما موجب انبساط روغن می شود که این انبساط حجم روغن را افزایش می دهد . با افزایش یافتن روغن (حجم روغن ) ، روغن به کونسر واتور وارد می شود (در اثر سرما درست بر عکس این حالت رخ می دهد یعنی روغن دیگر به کونسرواتور وارد نمی شود و در ترانس وظیفه معمول خود را انجام می دهد .)
سیلیکاژل یا سیلیکاژن
سیلیکاژل یک نوع رطوبت گیر می باشد که وظیفه آن گرفتن رطوبت روغن است این رطوبت در اثر انقباض یا انبساط روغن حاصل می شود .
تذکر : جنس بدنه این ترانس از فولاد می باشد.
گروه برداری yn yn 0 D 11
یعنی سیم پیچ اولیه آن Y که از زمین شده ، ثانویه آن Y که زمین شده (زاویه سیم پیچ های اولیه و ثانویه صفر است ) و ثالیثه آن است که اختلاف فاز 11 درجه دارد البته به تعداد 30 تا 11 درجه که حمعاً می شود 330 درجه
بوشینگ ها
بوشینگ های ترانس از یک سری بوشینگ های ورودی 230KV و خروجی 63 کیلوولت و 0 کیلو ولت تشکیل شده است .
تذکر : سر راه کوسرولاتور به ترانس رله بوخکلز قرار دارد .
سیستم خنک کنندگی OFAF
O : OIL روغن F: Force نیرو A : Air هوا
نیرو F:Force
این عبارت به این معنی است که پمپ روغن را موتور می چرخاند و فن ها نیز توسط موتور کار می کنند .
تذکر : تپ یا همان تپ چنجر با ولتاژ نسبت عکس دارد اگر تپ بالا باشد ولتاژ پایین است و بالعکس اگر تپ پایین باشد ولتاژ بالا است .
چند مثال عددی :
تپ 1 ولتاژ حدوداً 252 کیلو ولت (بالا)
تپ 13 ولتاژ حدوداً 230 کیلو ولت (نرمال)
تپ 25 ولتاژ حدوداً 252 کیلو ولت (پایین)
دیوار ضد آتش : این دو دیوار بین دو ترانس قرار دارد و دارای مزایای زیراست .
اگر یکی از ترانس ها به دلیلی دچار آتش سوزی شد این دیوار مانع از آن می شود که آتش به ترانس دیگر آسیب برساند و دیگر این که در شرایط عادی از تاثیر حرارت یکی از ترانس ها به ترانس دیگر جلوگیری می کند .
تابلوی فرمان آتش نشانی : در این تابلو کپسول آتش نشانی و گاز N2 قرار دارد اگر سیم پیچ های داخلی ترانس به دلیلی آتش گرفت این سیستم وارد عمل می شود و روغن را از ترانس خارج می کند .
این روغن ها به داخل یک حوضچه سر پوشیده مخصوصی که در اطراف ترانس تعبیه شده است می ریزد که برای باید تصفیه شود .
تابلوی مصرف داخلی ترانس : این تابلو در کنار ترانس قرار دارد . برق ترانس و فن ها و … را تهیه می کند .
بوشیلینگ نوترال : مرکز صفر سیم ستاره ترانس را به زمین وصل می کند تا اگر اضافه جریانی در اثر صائقه و کلید زنی رخ داد به ترانس آسیب نرسد . بوشلینگ نوترال خط ورودی معمولاً بزرگتر از بوشلینگ نوترال خط خروجی است .
اجزایی از ترانس قدرت که جهت کنترل و بهره برداری بهینه باید مورد بررسی مداوم قرار گیرد :
سطح روغن : بوسیله نشان دهنده سطح (LEVEL in dicator) که به صورت شیشه ای یا عقربه ای مغناطیسی در محل می باشد مشخص می گردد حدود تغییرات مجاز (کم یا زیاد شدن سطح روغن ) بستگی به درجه حرارت محیط و میزان بار عبوری از ترانس دارد .
فشار روغن : توسط رله فشاری اندازه گیری و در صورتی که فشار از حد مجاز بیشتر باشد این رله عمل کرده ، باعث ایزولاسیون ترانس می شود .
حرارت سنج : به منظور اندازه گیری درجه حرارت روغن و سیم پیچ استفاده می گردد .
تپ چنجر ترانس : تپ چنجر ترانس بر دو نوع است تپ چنجرهای آنلود (onload) ، تپ چنجرهای آفلود (of load)
تپ چنجرهای Onload : تپ چنجرهایی هستند که قابل تغییر زیر بار می باشند .
مثال : اگر در مواقعی ولتاژ تثبیت شده بیش از حد سست تنظیم شده باشد رگولاتور ولتاژ آن را مقایسه کرده و دستور به تغییر تپ به منظور کاهش ، اتومات صادر می شود و با لعکس اگر ولتاژ خروجی از حد ست تنظیمی نرمال باشد به همین سبک عمل می کند .
تپ چنچرهای of load : تپ چنجرهایی هستند که غیر قابل زیر بار می باشند و اگر نیاز به تغییرات تپ باشد باید بار زا روی ترانس برداشته شده ، قطع و ایزوله (ارت) گردد و در این صورت تغییرتپ صادر می شود (در ترانس های توزیع و بعضی از ترانس های 400 کیلو ولت این گونه است ) ترانس های توزیع پنچ تپ دارد که به ازای هر تپ 500 ولت کاهش یا افزایش ولتاژ در خروجی داریم .
تذکر : تپ چنجر بیشتر روی سیم پیچ اولیه قرار می گیرد به دو دلیل مهم : 1- در سیم پیچ اولیه آمپر دور پایین می باشد . 2- به منظور دسترسی به تعمیرات آسان تر و تعمیر و سربندی راحت تر .
ترانس های اندازه گیری
بر دو نوع هستند : ترانس جریان (cT) و ترانس ولتاژ (C.V.T -V.T -P.T)
ترانس جریان یا CT : ترانس جریان برای اندازه گیری جریان مورد استفاده قرار می گیرد و طرز اتصال آن در مدار به صورت سری است . مدار ترانس جریان فاقد فیوز و کلید است .
محل نصب ترانس جریان : ترانس جریان کنار دیژنکتور نصب می گردد یا روی ترانس قدرت که به نام CT بوشینگی نام گذاری می شود از لحاظ ساخت بر سه نوع است که بالا، کد وسط ، کد پایین ، طبق استاندارد جریان ثانویه ترانس جریان یک یا دو یا پنچ آمپر می باشد که برحسب نیاز و شرایط یکی از آن ها استفاده می شود . ثانویه جریان در هنگام کار هیچ گاه نباید باز است چون باعث سوختن CT می شود تعدادی از وسایل که از CT تغذیه می شود عبارتند از : رله اورکارنت OC ، نشان دهنده آمپرمتر ، نشان دهنده وات و وار ، کنتورهای اکتیو و راکتیو ، رله دیستانس ، رله دیفرانسل .
CT ها را معمولاً به شکل زیر نشان می دهند :
کلاس دقت CT :
این عدد میزان خطای هر CT را بیان می کند و به صورت یا نمایش داده می شود . آلفا درصد خطای CT به ازای برابر شدن جریان و بیانگر نوع جریان CT است .
P : برای CTهای حفاظت (Protection)
M :برای ct های اندازه گیری (measuring)
N : چند برابر شدن جریان
روی بدنه ترانس جریان نوشته هایی است که آنها را شرح می دهیم :
IN : جریان نامی ترانس جریان .
I1N : جریان نامی اولیه.
I2N : جریان نامی ثانویه .
نسبت جریان حرارتی دائمی : مثلاً 1/2IN را یعنی 20% اضافه بار دائمی که CT می تواند تحمل کند و براساس سفارش می توان 5/1 تا 2 برابر اضافه بار گرفت (تذکر : توصیه می شود که از نسبت CT آمپر بیشتری کشیده نشود ) .
مشخصات CT
1) یک ترانس جریان کاهنده جریان می باشد .
2) دارای قدرت کم می باشد
3) سیم پیچ اولیه به مدار قدرت وصل است یا در مسیر عبور جریان متصل است .
4) سمت ثانویه آنها از طریق تجهیزات اندازه گیری مناسب اتصال کوتاه می باشد .(نظیر کنتورها و روله ها ، کنترلها) .
5) عایق بندی مناسب مدارهای اندازه گیری و حفاظتی از ولتاژ
6) حفاظت وسایل از اضافه بار
ترانس جریا ن 230 کیلو ولت پست : ترانس جریان 230 این پست ساخت کشور آلمان شرقی (طبق استانداردV.E.M) و در شش مجموعه سه فاز (مجموعاً 18 عدد ) مورد بهره برداری قرار گرفت . نسبت تبدیل و کلاس دقت این ترانس به شرح زیر است .
400-800-1200/5 45VA CL : /5
600-1200 / 5 45VA CL : 5P56
CTهای پست از زبان اپراتور
تذکر 1 : VA ها برای مصرف خود CT است
تذکر 2 : منظور از CL کلاس دقت CT است
تذکر 3 : منظور از عبارت 5P56 این است که اگر جریان نامی ای برابر 56 از CT عبور می کند خطای آن 5 می باشد (در صد خطا ).
توضیح اینکه 230Ct پست از نوع کد پائین است که در آن جهت خنک کردن و عیاق بندی سیم پیچ ها از روغن استفاده شده و دارای 5 کد می باشد که از یک کد برای اندازه گیری و از کدهای دیگر جهت حفاظت (تغذیه رله ها) استفاده می شود . جنس بدنه CT از سرامیک مخصوص می باشد . شکل ظاهری آن یه صورت دوقلو می باشد(چون که پایین است) و سیم پسچ از یک طرف وارد و از طرف دیگر خارج می شود . جهت خطوط 230 کیلو وات فقط از کدهای 5/800 استفاده می شود .
ترانس جریان 63 کیلو وات پست : این ترانس نیز ساخت کشور آلمان شرقی (طبق استاندارد V.E.M ) است . نسبت تبدیل و کلاس دقت این CT به شرح زیر است :
150-300-600 /5A 45 VA CL : /5
150-300-600 /5A 45 VA CL : 5P32
1200-1600-2000 /5A 45 VA CL : 5P32
1200-1600-2000 /5A 45 VA CL : /5
1200-1000-2000 /5A 45 VA CL : 5P40
1200-1600-2000 /5A 45 VA CL : 5P64
از نظر عملکرد با CTهای 230 یکی است و فقط از نظر قدرت و عایق بندی با هم فرق دارند جنس بدنه آن نیز از سرامیک مخصوص است برای خطوط 63 کیلو ولت در خروجی ترانس و CTهای مربوط به کوپلینگ فقط از کد 5/2000 استفاده شده و در CT های خروجی فقط از کد 5/600 استفاده می شود . CTهای 63 نیز دو قلو هستند چون کد پایین هستند . در طرح توسعه 63 کیلو لت ،نوعی CT وجود دارد که به صورت که بالا است و از گاز SF6 به عنوان عایق و خنک کننده سیم پیچ استفاده شده که فشار این گاز حدوداً در شرایط عادی 6/1 بار باشد این CTها ساخت کشور یوگسلاوی و شرکت ایندگوین وست است .
چگونگی کاهش خطا در CT : برای کاهش و به حداق رساندن خطای یک CT بایستی دارای یک منحنی مغناطیسی به صورت خط مستقیم بوده باشد و این شرایط وقتی امکان پذیر است که :
1- هسته CT از جنس مخصوصی طرح شده و ساخته شود .
2- ظرفیت متناسب با CT در نظر گرفته شود .
تذکر : خاطی CTدر هنگام اتصال کوتاه در پری ویدهای (پریودهای) اول زیادی بوده و ممکن است Ct به زودی اشباع شود بنابراین در طراحی Ct برای رله های عمل کننده سریع این مسئله باید مد نظر باشد .
منحنی های زیرچگونگی منحنی مغناطیسی را با توجه به جنس هسته نشان می دهد :
AT/Cm
Ampper -turne percon length At/cm
A: old -rolled non- orientsilicin steel.
B : old -rolled – orientsili con steel.
C: nickel -iron (80 percent nicket)
ترانس ولتاژ یا PT
ترانس ولتاژ کاهنده ولتاژ است که برای اندازه گیری و حفاظت به کار می رود و وسیایل اندازه گیری و حفاظت را از شبکه ایزوله می کند و دارای قدرت کم می باشد به صورت موازی با شبکه قرار می گیرد و مدار آن نیز مجهز به فیوز و کلید است ..
محل نصب ترانس ولتاژ : معمولاً اول و آخر خطوط ، ابتدای بس بار و ابتدای ترانس قدرت نصب می شود .
موارد استفاده : ولتاژهای بالاتر از 600 ولت را به صورت مستقیم نمی توان اندازه گیری کرد لذا ابتدا با استفاده از ترانس ولتاژ ، ولت را پایین آورده و پس به وسایل اندازه گیری و حفاظتی وصل می نمائیم . در ولتاژهای متوسط PT بین دو فاز قرار می گیرد اما در ولتاژ های بالا PT بین فاز و زمین قرار داده می شود و در نتیجه ولتاژ ثانویه تقسیم بر (73/1) می شود .
انواع PT : الف : مغناطیسی ب : خازنی
الف PT مغناطیسی : ساختمانی آن مانند ترانس های معمولی است و در ولتاژهای بالاتر از 600 ولت به کار می رود و ساختمان آن به این طریق می باشد که ولتاژ پبکه تا انتهای PT عبور کرده (منتها با یک سیم نازکتر ، چون که احتیاج به آمپر نمی باشد)و در این مکان ترانس کاهنده ولتاژ قرار داده که ولتاژ خروجی ثانویه 110 ولت می باشد (مانند شکل زیر)
ب: PT خازنی : همان CVT است ساختمان این PT (مطابق شکل زیر) از یک ترانس معمولی به همراه تعدادی خازن که به صورت سری بسته شده تشکیل شده است .
این نوع PT در جاهایی که وجود سیستم P.L.C لازم می باشد مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین در ولتاژهای بیشتر از 63 کیلو ولت استفاده می شود .
تذکر : ثانویه ترانس ولتاژ در هنگام بار نباید اتصال کوتاه شود (بر عکس ترانس جریان ).
ثانویه ترانس ولتاژ حداکثر دارای دو کد می باشد که معمولاً برای نشان دادن ولتاژ از یک کد استفاده می شود و از کد دیگر جهت تغذیه رله ها و تجهیزاتی که از ترانس ولتاژ تغذیه می کند استفاده می شود که عبارت است از : رله دیستانس ، آندر ولتاژ ، اور ولتاژ ، کنتورهای اکتیوو راکتیو نشان دهده وات و وار ، نشان دهنده ولتاژ . برای اندازه گیری ولتاژ فقط احتیاج به یک PT روی یکی از فازهاست چنان چه احتیاج به حفاظت باشد حتماً روی هر فاز باید یک PT نصب و فرمول ایده آل در ترانس ولتاژ هم صدق می کند .
مشخصات PT 230 پست :
تذکر ک عبارت 2CORESنشان می دهد که PT (2CORES)
دارای دو کد می باشد یعنی دو خروجی دارد .
(150 V.A) (CL : 0/5)
مشخصات PT 63 پست :
100 (V.A) CL : 0/5
200 (A) CL : 31
مشاهدات : PTهای این پست یه صورت یک قلو می باشند جنس مهره های آن از سرامیک مخصوصی است که نسبت به ولتاژ عایق می شود و توسط دوربین های مخصوصی می توان برش (ترک خوردگی )و گرد وغبار روی ان را مشخص کرد . (به گفته اپراتور این کارد در هنگام غروب انجام می شود ) پیچ ها ی کابل شوهای PTهای پست را هر چند وقت یک بار آچار کشی می کنند تا از ریزش برق جلوگیری شود .
تشخیص شل بودن پیچ ها با دوربین مخصوصی انجام می شود .
کابل شو : دو سر کابل را به محل وصل پرس کرده و توسط یک بست فلزی آن را محکم با پیچ سفت می کنند .
در قسمت پایه ها یک سری کابل از PT خارج می شود مه توسط کانال هایی برای نشان دادن ولتاژ (تویط ولت متر) به اتاق فرمان (اتاف رله) برده می شود .
PT های طرح توسعه : این PTها نیز کد بالا می باشند نوع این PT ها بر خلاف PT های گفته شده ، گازی و ساخت کشور یوگسلاوی می باشد .
برای PT های طرح توسعه مخزن هایی از گاز SF6 وجود دارد .
ترانس مصرف داخلی : این ترانس جهت تامین برق AC پست و تجهیزات شامل برق موتور تپ چنجر (380 ولت است) -برق موتور کلیدها و سکسیونرها ، برق شارژرها ، برق مصارف روشنایی ، پرژکتور های محوطه پست ، فن های ترانس ها ، پمپ روغن ترانس ها ، و موارد دیگر استفاده می شود و از سیم پیچ ثالثیه یا سوم ترانس تغذیه می شود .
کلیدهای قدرت
انواع کلید های قدرت :
الف )دژنکتور Ciruit breaker : دژنکتور کلیدی است که علاوه بر وصل و قطع خط حفاظت شبکه را نیز بر عهده دارد و در شرایط اتصال کوتاه شدن شبکه بوسیله عمل کرد ورله ها قسمت معیوب را مجزا می نماید دژنکتور ها طوری طراحی شده اند که به طور اتوماتیک از طریق رله یا به طور دستی از اتاق فرمان و همچنین از محل ، در شرایط تحت ولتاژ و زیر بار و در زمان اتصال کوتاه عبوری از مدار ممکن است تا ده برابر جریان دژنکتور باشد ، قادرند مدار را قطع نماینتد ، بدون آنکه آسیبی به آن برسد . به دلیل بالا بودن سرعت قطع و وصل بودن دژنکتور و مجهز بودن آن به یکی از سیستم های خاموش کننده، جرقه به وجود آمده هنگام قطع و وصل دژنکتور معمولاً بین 4/0 تا 6/0 ثانیه می باشد که توسط اپراتور و یا به صورت اتوماتیک به واسطه مدار قطع و وصل دژنکتور عمل قطع و صل صورت می گیرد .
مدار وصل دژنکتور : با فرمان از راه دور REMOTE از اتاق فرمان و از نزدیک LOKAL بوبین دژنکتور که به وسیله برق DC تغذیه می شود . تحریک و دژنکتور وصل می گردد . چنان چه عوامل قطع صوت نگیرد اشکالات زیر ممکن است وجود داشته باشد :
1) مدار قطع دژنکتور دارد که در این صورت بایستی آلارم مربوط TRIP CIRCUIT FAILURE روی تابلو آلارم روشن شده باشد .
2) مکانیزم دژنکتور و یا سیستم خاموش کننده جرقه اشکالدارد که در این صورت آلارم مربوط CIRCUIT BREAKER FAILURE دریافت می شود . اگر اپراتور موفق به رفع اشکالات مذکور نگردید بایستی گروه رولیاژ را برای بند 1 و گروه تعمیرات را برای بند 2 در محل حاضر و رفع اشکال نمایند .
ب : سکسیونر : ISOLATOR -DISCONNECTOR SWITCH :
این کلید ساختمان بسیار ساده ای دارد که از یک مکانیزم مکانیکی که دو سر کنتاکت ها را به هم ارتباط داده یا قطع می کند ، تشکیل می شود . قطع و وصل این کلید با فرمان دستی مکانیکی از محل و یا فرمان الکتریکی از اتقاق فرمان یا محل صورت می گیرد . این کلید فقط زمانی که مدار تحت ولتاژ و کلاً بی برق بشد ، قطع یا وصل می گردد . چون کنتاکت های آن قابل رویت است ، برای حفاظت جان افراد به عنوان یکی از نقاط ضمانت استفاده می گردد . مثلاً زمانی که احتیاج به انجام تعمیرات روی یکی از تجهیزات اصلی پست باشد ، و باز کردن سکسیونرهای در طرف آن می توان دستگاه مورد نظر را کاملاً از منابع برقرار مجاور جدا نمود .
ج : سکسیونر زمین : EARTH DISCONNECTOR SWITCH :
معمولاً در هنگام تعمیرات به منظور تخلیه بارهای موجود از قبل و جلوگیری از القای الکتریسیته از خطوط مجاور بی خطر کردن عملیات تعمیراتی روی دستگاهها توسط سکسیونر زمین ، اتصال زمین برقرار می شود . قبل از وصل سکسیونر زمین رعایت موارد زیر ضروری است .
1) پس از وصل سکسیونر زمین هر سه فاز بررسی شوند که به طور کامل بسته شده باشند.
2) مدار منبع انرژی جدا شده باشد که وصل سکسیونر زمین باعث بروز حادثه نگردد .
3) از نظر ایمنی قبل از انجام مکانیزم هوائی و اتصالات سکسیونر فوق قبل از عمل ، دقیقاً مورد بازرسی قرار می گیرد .
مشخصات کلیدهای قدرت 230 پست :
نوع اشیرن شو MINOIL
ساخت آلمان شرقی V.E.M
حداکثر ولتاژ 245 کیلو ولت
جریان عادی 2000آمپر در 47 درجه سانتی گراد
حداکثر جریان کلید زنی 5/31 کیلو آمپر
حداکثر جریان اتصال کوتاه 5/31 کیلو آمپر در 3 ثانیه
مشخصات کلیدهای قدرت 63 پست :
نوع اشبون شو MINOIL
ساخت آلمان شرقی V.E.M
حداکثر ولتاژ 5/72 کیلو ولت
حداکثر جریان 2000آمپر در 4 درجه سانتی گراد
حداکثر جریان کلید زنی 5/31 کیلو آمپر
حداکثر جریان اتصال کوتاه 5/31 کیلو آمپر در 3 ثانیه
مشاهدات : کلیدهای قدرت از نظر قابل قطع بودن :
1-کلیدهایی که تحت بار قابل قطع هستند .
2-کلیدهایی که تحت ولتاژ قابل قطع هستند .
دژنکتورها : کلیدهایی قدرتی هستند ک تحت بار (جریان ) قابل قطع هستند دژنکتورها دارای سه پل هستند و سه فاز دارند . دارای محفظه خاموش کنندگی می باشند و سیستم فرمان از راه دور دارند که اتوماتیک وار قطع می شود وقتی که ما از یک سیستم بار می گیریم دژنکتور ها مورد عملکرد قرار می گیرند .
سکسیونرها : کلیدهای غیر قابل قطع زیر بار هستند . این کلیدها بیشتر برای جدا کردن یک قسمت تجهیزات به کار برده می شود . مزیت آن نسبت به دژنکتورها این است که کنتاکت های آن از نظر ظاهری مشخص هستند و با چشم دیده می شوند (با توجه به این که دژنکتور ها خود علامت هایی دارند که ON یا OFF بودن آنان را نشان می دهد ).
سکسیونرها را بر مینای جهت حرکت تیغه ها نیز نامگذاری می کنند تیغه ای – کشوئی قیچی ای – دورانی .
تذکر : سکسیونر را در دو طرف دژنکتور وصل می کنند تا اپراتور مطمئن باشد که گروه بروی قسمتی که می خواهد کار کند از قسمت برقدار شده (در اصل کار آن جدا سازی یک قسمت از قسمت برقدار است ).
معرفی سوئیچ های پانل دژنکتور :
کلیدها : دژنکتور این پست در پانل کنترل خود دارای دو فلاش OFF و ON می باشد که در حالت وصل فلاش ON و در حالت قطع فلاش OFF وضعیت باز و بسته بودن کنتالکت ها را مشخص می کند یک اهرم به این دو فلاش متصل است که این اهرم به نوبه خود به یک سری اهرم دیگر وصل است که این دسته از اهرم ها ارتباط دهنده اهرم اصلی و کنتاکت های متحرک می باشند .
سلکتور سوئیچ ها : شامل سه سلکتور سوئیچ است .
1-سلکتور سوئیچ حالت صفر و یک : در حالت صفر موتور کمپرسور داخل مدار قرار نمی گیرد و در حالت یک موتور کمپرسور به صورت اتومات وارد مدار می شود .( وقتی فشار هوا پائین بیاید) .
2-سلکتور سوئیچ حالت یک و دو : (رنگ آبی)
حالت یک REOTE : دژنکنور از راه دور (اتاق فرمان ) فرمان وصل یا قطع می دهیم .
حالت دو LOCAL : در اینحالت دژنکتور فقط از داخل محوطه فرمان می گیرد (وقتی است که دژنکتور از اتاق فرمان قطع شده باشد ). برای حالت هایی پیش بینی شده که گروه تعمیرات بخواهد تست هایی روی کلید در داخل محوطه انجام دهند و نیاز به قطه و وصل کلید باشد .
3- سلکتور سوئیچ حالت صفر و یک : مربوط به هیترهای داخل پانل های مربوط به محوطه است که در فصل بهار و تابستان در حالت صفر قرار داده می شود (چون هوا گرم است ) و در اوایل زمستان که هوا سرد است و نیاز به تجهیزات پانل داخل دژنکتور گرم باشند در حالت یک قرار داده می شود .
SIGNAL CHEKING
این سوئیچ سه حالت دارد ومربوط به آلارم ها است .
حالت صفر :هیچ علامتی مشاهده نمی شود .
حالت یک : برای با خبر شدن از عیوب آلارم های مشخص شده می باشد . در این حالت اگر آلارم روشن شود مشخص می شود که عیبی در آلارم مربوط وجود دارد در غیر این صورت نشان دهنده این است که هیچ عیبی روی تجهیزات وجود ندارد (مشاهده : آلارم روشن نشد ).
حالت دو : برای تست چراغ آلارم های داخل پانل این سوئیچ در حالت دو قرار می گیرد تا مشاهده شود چراغ آلارمی دچار عیب نشده باشد .
تذکر : حالت یک مهمترین حالت برای ما می باشد .
آلارم ها :
GASALARM : در صورتی که سطح گاز مربوط به کلید (SF6) تغییر کند این لارم ظاهری می شود .
AIR ALARM : این آلارم مربوط به فشار هوای کمپرسور می باشد که این فشار روی 75/1 یا 8/1 ثابت است اگر این فشار از حدود 7/1 پایین تر بیاید آلارم ظاهر می شود و اگر به 6/1 برسد خط تریپ می دهد که در حالت آلارم چراغ مربوط روشن می شود که اپراتور در حالت بازدید در می یابد که فشار هوا پایین آمده .
LOCKIG OF AIR & GAS :
این آلارم نشان می دهد که گاز و هوا حالت بلوک به وجود آورده اند یعنی داخل لوله های رابط بین کلید و کمپرسور یخ زدگی به وجود آمده است .
تذکر : در حالت بلوکه هوائی بین کمپرسور و تانک کمپرسور رد و بدل نمی شو د .
MOTOR OVER LOAD : در هنگام عیب بر روی موتور کمپرسور این آلارم ظاهر می شود (جدیداً موتور کمپرسور پست به علت کار و زیاد سوخت و این آلارم ظاهر شد).
OIL LEVEL : این سطح روغن مربوط به موتور کمرسور را نشان می دهد اگر سطح روغن به هر دلیلی کم شود این آلارم ظاهر می شود .
نمراتور ها :
1- نمراتور مربوط به عملکرد کلید : قطع و وصل کلید را از هنگام بهره برداری آن نشان می دهد (مشاهده : نمراتور این کلید از هنگام بهره برداری 130 مورد قطع و وصل را نشان می دهد ) این نمراتور ماهانه یاداشت می شود .
2- نمراتور مربوط به عملکرد کمپرسور (ساعت کمپرسور) : نشان می دهد که کمپرسور چند ساعت در شبانه روز کار کرده است . هر روز توسط اپراتور یاداشت می شود و اپراتور متوجه می شود که کمپرسور در 24 ساعت چقدر کار می کند .
درجه بندی محفظه کنترل دژنکتور : یک درجه بندی در محفظه کنترل قرار دارد که فشار گاز را نشان می دهد حالت های مختلف این درجه بندی عبارتند از 1- رنگ زرد : حالت آلارم 2- رنگ سبز : حالت نرمال 3- رنگ قرمز : حالت تریپ (حد تریپ دژنکتور 4/10 است ) یعنی اینکه اگر از 4/0 کمتر شد فشار گاز نشان می دهد که نمی تواند در حالت قطع جرقه ایجاد شده را سرد کند و قدرت سیستم خنک کنندگی آن پائین می آید و احتمال آن می رود که کلید دچار انفجار شود بخاطر همین امر فشار گاز تا 4/0 که پائین آمد کلید خود به خود آن را قطع می کند .
سکسیونر ارت :
سکسیونری است که جهت زمین کردن ولتاژهای ذخیره در تجهیزات به کار برده می شود که از یک طرف به سیم ارت پست و از طرف دیگر هنگام بستن به تجهیزات مجزا شده از سیستم وصل می شود .
سیم های ارت دستی : مووقعی استفاده می شود که اگر بخواهیم بر روی یک دستگاه یا تجهیز تعمیراتی انجام دهیم برای زمین کردن ولتاژ های ذخیره در آن دستگاه از آن استفاده می کنیم و در جاهایی به کار برده می شود که سکسیونر ارت وجود نباشد .
فیوز کاتد : همان طور که می دانیم کلیدهای فشار قوی مثل بریکرها به وسیله رله های حفاظتی فرمان می گیرند و موقعی که عیبی روی سیستم ایجاد شود و باعث قطع کلید می شود و لی در ولتاژهای پایین مثل ترانس 20KV چون استفاده کردن از رله های حفاظتی و بریکر ها مقرون به صرفه نیست از فیوز کاتد استفاده می کنند که برروی ترانس 20KV (قبل از سکسیونر ) قرار می گیرد که اگر فالتی بخواهد بر ترانس اعمل شود توسط این فیوز دیده می شود و به اصطلاح فیوز کاتد عمل می کند (می پرد) و باعث می شود که ترانس از مدار خارج شود .
تذکر : کلید MIN OIL : یعنی کلیدی که دارای سطح روغن کفتری است (نسبت به کلیدهای گذشته) در این کلید فقط مکانیزم قطع و وصل کلید داخل روغن قرار می گیرد ولی در کلیدهای گذشته تمام مکانیزم کلید داخل روغن قرار داشت .
دیزل خانه
پانل ها :
پانل فرمان : در پانل فرمان آلارم هایی به نام آلارم های طبیعی وجود دارد که دائماً باید روشن باشد و آلارم های دیگر آلارم هایی هستند که در شرایط عادی خاموش می باشند که در صورت بروز عیب در دیزل روشن می شود در این پانل یک سلکتور وجود دارد به نام HEATING که مربوط به هیتر است و در دو حالت یک که هیتر روشن می شود .
کلید Emergency : در صورت بروز عیب در دیزل و بر طرف نشدن این عیب با کلید STOP یک ضربه کوچک به کلید EMERGENCY می زنیم و دیزل ار از مدار خارج می شود .
پانل مربوط به رادیاتور و فن ها : کلید فرمان این پانل دوخانه است .
1) حالت اتومات : به طور اتوماتیک و سر وقت معین مدار را قطع و وصل می کند 2) حالت دستی : در حالت دستی کلیدی دارد که توسط اپراتور قطع و وصل می شود .
پانل مربوط به ولتاژ : این پانل ولتاژ و فرکانس و آمپر و کیلو ولت را توسط یک کونتور (کنتور ) نشان می دهد .
شارژر استارت باطری : این شارژر دو دسته باطری دارد ، باطری استارت ، باطری کنترل، باطری کنترل در حالت عادی مدار فرمان را کنترل می کند بر روی شارژر کلیدی وجود دارد که حالت های شارژر از نظر سرعت نشان می دهد دو ردیف سه تایی کلید قرمز بر روی ایسن شارژر وصل شده که نشان دهنده های شارژر می باشد و وضعیت شارژر در حالت عادی (از نظر کند یا سریع بودن) نشان می دهند و اشکالات مربوط به شارژر را نمایان می سازند .
دیزل ژنراتور : موتور این دیزل شش سیلندر است این موتور را باز ژنراتور کوپل شده و تشکیل دیزل ژنراتوررا می دهد سیستم خنک کنندگی دیزل بر عهده فن و آب مقطر می باشد (لوله های آب مقطر سبز کمرنگ است) بر روی این دیزل ژنراتور دما سنج هایی نصب شده این دماسنج ها عبارتند از : دماسنجی که دمای اتقا را نشان می دهد ، دماسنجی که دمای سیلندرها را تک تک نشان می دهد .
دلایل بالا رفتن دمای دماسنج :
1) خارج شدن فن ها از مدار
2) خراب پمپ شدن آب مقطر
3) جاری نشدن آب مقطر در لوله ها
تذکر : یک فن بسیار قوی در قسمت بالای دیزل ژنراتور قرار دارد که دود و گاز خروجی دیزل را به محیط بیرون هدایت می کند .
تانک خفه کن : این تانک صدای دیزل را خفه می کند – اگزوز آن محسوب می شود – این تانک در قسمت بالای دیزل تعبیه شده که در صورت نبود آن صدای دیزل بسیار زیاد می شود .
موتور آب مقطر : وظیفه آن موتور این است که در هنگام روشن شدن دیزل آب مقطر را به داخل دیزل هدایت می کند یک درجه بندی بر روی این موتور نصب شده که فشار آب مقطر وارد شده به دیزل را نشان می دهد .
تذکر : اگر آب مقطر بیش از حد باشد توسط لوله ای به نام سر زیر آب مقطر مقداری اضافی آن خارج می شود .
مخزن سوخت : این مخزن به شکل استوانه و سوخت داخل آن گازوئیل است مقدار گازوئیل توسط نشان دهده مخزن سوخت مشخص می شود .
مخزن آب مقطر:به شکل مربع و کمی کوچکتر از مخزن سوخت است مقدار آب مقطر و ضدیخ موجود در آن توسط نشان دهنده ای مشخص می شود اگر آب مقطر داخل مخزن بیش از گنجایش مخزن باشد یک منبع سر ریز آب مقطر در نظر گرفته شده که اضافی به داخل آن می ریزد .
پمپ گازوئیل : به دو صورت الکتریکی و دستی است در حالت الکتریکی گازوئیل مورد نیاز با فشار دادن کلید پمپ الکتریکی به داخل منبع پمپ می شود در حالت دستی گازوئیل به کمک یک اهرم دستی چوبی بزرگ پمپ می شود پمپ دستی در موراد زیر به کار می رود : 1) سوختگی و خرابی پمپ الکرتیکی 2) قطع برق موتور .
تذکر :پمپ آب مقطر نیز مانند گازوئیل دو حالت دارد دستی و الکتریکی .
تذکر : یک شیر تخلیه در زیر منبع مربوط گازوئیل وجود دارد که در صورت وجود آب و املاح در گازوئیل می توان آن ها را تخلیه نمود .
هیترهای دیزل خانه : این هیتر ها که برای گرم کردن محیط دیزل خانه در زمستان استفاده می شوند در فضای بالای دیزل خانه نصب شده است ساخت آلمان شرقی V.E.M می باشند که توسط کلیدهای OFF یا ON (موجود در پانل کنترل کننده هیتر) روشن یا خاموش می شود .
ونتیلاتور : روغن داخل دیزل توسط لوله هایی به این قسمت انتقال می یابد و بعد از خنک شدن دوباره به داخل دیزل بر می گردد به طور کلی ونتلاتور روغن را از نظر حرکت کنترل می کند .
آتش نشانی دیزل خانه : درهنگام کار ممکن است اتفاقی برای دیزل رخ دهد که دیزل دچار آتش سوزی شود برای جلوگیری از آتش سوزی 6 کپسول CO2 در این قسمت تعبیه تعبیه شده است در قسمت سقف دیزل مواد حساسی به دود یا حرارت نصب کردند در صورت بروز حادثه اهرم مخصوص آتش نشانی را آزاد می کند و با آزاد شدن اهرم گاز CO2 از پمپ مربوط خارج شده و فرمان ورود گاز از پمپ به داخل دیزل صادر می شود (در حالت عادی این اهرم راه خروج گاز را می بندد) و بعد از حادثه اهرم دوباره به حالت عادی بر می گردد تا برای حادثه بعدی آماده شود .
تذکر : یک درجه بندی برای اندازه گیری فشار گاز در ابتدای محل نصب کپسولها وجود دارد که فشار را بر حسب Mpa اندازه گیری می کند .
باطری خانه
باطری های باطری خانه به قسمت های زیر تقسیم می شود
1- باطری های 48 ولت PLC : این باطری تغذیه تلفن های PLC را بر عهده دارد که تعداد آن 24 عدد است هر کدام از آن ها 2/2 ولت تولید می کنند که مجموعاً 48 ولت می شود . سل های این باطری ها مجزا از یکدیگر می باشند .
2- باطری های RTU : تعداد این باطری ها 8 عدداست که مجموعاً 48 ولت تولید می کند این باطری ها از باطری های PLC بزرگتر هستند و هر کدام از 4 سل تشکیل شده اند .
تذکر : هر خانه یک باتری را سل می نامند .
3- باطری های مرکز تلفن : این باطری ها 4 عدد هستند که هر کدام از آن ها 6 سل دارند و هر سل 2/2 ولت دارد که مجموعاً 12 ولت می باشند این ها باتری با هم 48 ولت تولید می کنند .
4- باطری های 125ولت : این باطری ها مربوط به کل پست (رله ها مدار فرمان DC های کل پست ) می شود . تعداد این باتری ها 56 عدد است مه هر کدام 2/2 ولت می کنند این مجموعه از باطری 4 به طور سری با هم قرار می گیرند که هر کدام از آن ها سه سر دارند سر آند و کاتد که با هم سری شده اند و یک سر نیز میان آند و کاتد قرار می گیرد و از این سر آب مقطر را به داخل باطری می ریزد . یک درجه ماکسیموم و مینیموم روی باطری ها وجود دارد که نشان دهنده میزان آب مقطر باطری است .
تذکر : آب مقطر موجود در باطری ها بر اثرفعل و انفعالات شیمیایی گاز هیدروژن آزاد می کند بنابراین یک فن در باطری خانه تعبیه می کنند تا گازهای حاصله را به خارج هدایت کند.
وسایل اندازه گیری موجود در باطری خانه :
الف : دماسنج : برای اندازه گیری دمای باطری خانه به کار می رود .
ب: ولت سنج : برای انمدازه گیری ولتاژ دوسرباتری به کار می رود .
ج: غلطک سنج : برای اندازه گیری غلظت آب مقطر به کار می رود .
قسمت آتش نشانی دیزل خانه : در هنگام کار ممکن است اتفاقی برای دیزل رخ دهد که دیزل دچار آتش سوزی شود برای جلوگیری از آتش سوزی 9 کپسول CO2 در این قسمت در نظر گرفته شده است در قسمت سقف دیزل مدادی حساس به دود یا حرارت نصب کردند که در صورت بروز حادثه (در حالت عادی این اهرم راه خروج گاز را می بنند) اهرم مخصوص آتش نشانی را آزاد می کند و با آزاد شدن اهرم گاز CO2 از پمپ مربوط خارج شده و فرمان ورود گاز از پمپ به داخل دیزل صادر می شود (در حالت عادی این اهرم راه خروج گاز را می بندد) بعد از حادثه دوباره اهرم به حالت عادی بر می گردد تا برای حادثه بعدی آماده باشد .
تذکر : یک درجه بندی برای اندازه گیری فشار گاز در ابتدای محل نصب کپسول ها وجود دارد که فشار گاز را بر حسب Mpa اندازه گیری می کند .
رله ها
رله ها : اصولاُ برای تحویل بدون وقفه انرژی به مصرف کننده سیستم قدرت باید مستقراً فعال نگه داشته شود این استقرار فعالیت به دو روش زیر بر آورده می شود 1- به وسیله طراحی ، تعمیرات و نگهداری اجزای سیستم ، به نحوی که از وارد آمدن آسیب به آن ها جلوگیری نماید باید توجه داشت که ملاحظات اقتصادی حد معینی را برای طراحی و تعمیرات به منظور فوق مجاز می شود .2- کنترل و به حداقل رساندن اثرات و نواقص و اشکالاتی که درسیستم پیش می آید ، این توسط تجهیز سیستم قدرت با رله های حفاظتی مناسب صورت می گیرد . رله های حفاظتی یکی از صنعت های مهم درجه کننده کار مستمر و بدون وقفه سیستم می باشد .
رله دیسانس : اینرله برای حفاظت خطوط انتقال به کار می رود که از قسمت های زیر تشکیل شده 1- رله جهت یاب 2- رله امپدانس کم 3- رله زمانی 4- رله جریان زیاد
رله دیستانس برا اساس سنجش فاصله یا به عبارت دیگر امپدانس حاصل ایجاد می کند و هر رله دیستانس دارای سه محدوده عملکرد می باشد که با باز وهای Z3,Z2,Z1 نشان داده می شود.
رله اتصال زمین : وظیفه اصلی این رله تشخیص و بروز هر گونه اتصالی پین هر کدام از فازها با زمین و یا دو فاز و سه فاز با زمین می باشد .
رله ولتاژ مانیتورینگ : رله ای است وقتی قطع می شود رل عمل نموده و اعلام می دارد که خط قطع و ولتاژ صفر می باشد و از لحاظ حفاظتی عمل فازی انجام نمی دهد و تنها نمایان قطع و لتاژ می باشد . چه به صورت تریپ روی خط ظاهر می شود و چه فرمان دستی روی خط صادر می شود رله فوق عمل می کند .
رله آند رولتاژ : این رله نیز مانند رله ولتاژ زمانی تورینگ برای حفاظت خطوط انتقال به کار می رود اگر ولتاژ به صورت ناگهانی افت شدید پیدا کند یا صفر گردد این رله عمل می کند و ولتاژ از لحاظ بهره برداری به سه صورت ظاهر می گردد. ولتاژ عادی که تغییرات ولتاژ تا 2+% قابل قبول است افت ولتاژهای غیر قابل تحمل ولتاژ بحرانی افزایش 5% و کاهش 1% می باشد و ولتاژ غیر قابل تحمل کاهش بیش ار 10 % می باشد .
رله آندر فرکانس : رله آندر فرکانس در پست ها جهت پایداری شبکه استفاده می شود و قابل تنظیم می باشد که هر ایستگاهی بنابر حساسیت شبکه تنظیم می گردد که هنگام پایین آمدن فرکانس در یک حد معینی فرمان قطع کلید را صادی می کند . چون که فرکانس در شبکه بسیار مهم می باشد . مثلاً در پست مبارکه این رله روی 2/49 و 49 تنظیم شده است که اگر فرکانس شبکه در مرحله اول بر2/49 برسد فرمان قطع خطوط فرادمبه صادر می گردد و این خطوط تریپ می نماید و اگر وضعیت شبکه از نظر فرکانس بهبود نیافت و کمتر شد و به 49 رسید فرمان قطع خطوط نقش جهان و صفا شهر و شهرضا صادر می گردد و این خطوط تریپ می نمایند و وقتی شبکه وضعیتش نرمال گردید به در خواست دیس پا چنیگ این خطوط وصل می شوند .
رله دیفرانسیل : برای حفاظت در مقابل اتصال کوتاه وصل می شود این رله مقاومت سنج می باشد که تفاوت جریان ورودی و خروجی دستگاه را سنجیده و در صورتی که تفاوت جریان وجود داشته باشد این رله عمل میکند حساسیت رله دیفرانسیل روی 20% تا 25 % در ترانس ها و در ژنراتورها روی 10% به علت اینکه پس ماند مغناطیسی نداریم تنظیم می شود .
رله بوخهلز : تمام اشکالات داخلی ترانس منجر به تجزیه و شکست عایقی روغن می گردد در بیشتر اوقات درجه در محلی که سیم پیچی ها قرار دارد اتفاق می افتد وموجب تجزیه روغن شده و نهایتاً گازهایی مانند هیدروژن و منوکسید کربن و هیدروکربن های سبک ایجاد می کند رله بوخهلر شامل یک محفظه ای است که در مسیر لوله رابط به تانک نصب می گردداین لوله دارای 2 شناور بوده و به هر شناور نیز یک کلید جیوه ای متصل شده است .