فهرست مطالب تحقیق نفوذ اجتماعی و کنترل.
مقدمه………………..3
ضرورت کنترل و نظارت اجتماعی………4
نفوذ اجتماعی و کنترل اجتماعی………..4
ویژگی های فردی و همنوایی…………5
چرا همنوایی……………………5
تفاوت جنسیت در همنوایی…….6
کنترل………….7
نتیجه…………9
فهرست منابع…….10
مقدمه
کنترل اجتماعی عبارت از وسایلی است که بر رفتار افراد اثر می گذارد و آنان را به پیروی از هنجارها و ارزشها وادار می کند.
در صورتی که فردی از هنجارهای اجتماعی سرپیچی کند و رفتارش مخالف هنجارها و ارزشهای اجتماعی باشد، از طرف گروه یا جامعه مورد سرزنش و مجازات قرار می گیرد.
واژه کنترل اجتماعی در زبان انگلیسی به معانی قدرت، توانائی، تسلط و اقتدار آمده است. این واژه در زبان فرانسه با مفهوم اجبار اجتماعی منطبق است و این همان معنائی است که اگوست کنت تحت عنوان قدرت معنوی( pouvoir sprituel) به کار برده است.
از نظر اگوست کنت ویژگی اصلی قدرت معنوی آن است که هدایت عالی تعلیم و تربیت خصوصی و عمومی را بر عهده دارد.
قدرت معنوی عبارت است از مجموعه افکار و عاداتی که افراد را برای پذیرش نظم جامعه ای که در آن زندگی می کنند و وظیفه ای که انجام می دهند آماده می سازد.وی می گوید تعلیم و تربیت تنها به نسل جوان اختصاص ندارد ، بلکه نسل بالغ را نیز شامل می شود. بنابراین همه وظایف اجتماعی را در بر خواهد داشت.
هدف این وظایف معنوی آن است اصولی که در افراد نفوذ پیدا کرده است، یعنی ارزشها و هنجارها و رسوم و غیره را به آنان نشان دهد و با استفاده از حد اعلای تاثیر وسایل اخلاقی هر بار که افراد از این اصول دور می شوند به آنان یادآور شود و آنان را به اجرای این وظایف برانگیزد.
در واقع کنترل اجتماعی بر اساس ضرورتی است که از طرف جامعه برانگیخته می شود و افراد را به منظور حفظ انتظام جامعه به قبول ارزشهای اجتماعی و رعایت هنجارهای اجتماعی وادار می کند و در اجرای این امور، جامعه نظامهای پاداش و مجازات ویژه ای دارد. بدینسان افرادی را که خلاف ارزشها و هنجارهای اجتماعی رفتار می کنند سرزنش و مجازات می کنند آنهایی را که رفتاری متناسب با هنجارها و ارزشهای اجتماعی جامعه دارند تشویق می کند و پاداش می دهد.
ضرورت کنترل و نظارت اجتماعی:
کنترل و نظارت اجتماعی مفهومی مهم در جامعه شناسی است و امروزه خود یک حوزه مستقل از حوزه های جامعه شناسی محسوب می گردد. [۱۷] لذا بحث از کنترل اجتماعی در واقع مقصود نهایی و مطلوب پایانی مباحث علوم اجتماعی پیرامون رفتارهای ناهنجار و مخالف با اصول و موازین اجتماعی می باشد. زیرا تمام مباحث و مطالب مهم تخصصی معطوف به کجروی، آسیب شناسی اجتماعی و جامعه شناسی انحرافات، بدان سبب است تا ابزارهای مناسب و کارآمد را به شیوه ای متناسب و موثر برای مقاله با انحرافات و کجروی ها شناسایی کرده و برای نظارت اجتماعی بکار گیرند.
اگر چه اصل نظارت اجتماعی، در عقاید و افکار الهی به طور عام و در دین اسلام به نحو خاص و در مذهب شیعی به شکل اخص مطرح می باشد و حتی جزء فروع دینی محسوب می شود، لکن امروزه اندیشمندان غربی با همان مروجان تساهل وتسامح، به ویژه اندیشمندان اجتماعی، به طور جدی آن را مطرح و پی گیری می کند و در سه دهه اخیر از سوی عالمان اجتماعی و شاهدان عینی بازتاب اندیشه ها در عرصه اجتماعی، مسئله کنترل اجتماعی بسیار جدی تعقیب می شود تا آنجا که برخی ادعا نمودند:《این تغییر مسیر (توجه از مطالعه و بررسی پدیده کجروی به فرآیند کنترل) چنان برجسته وچشمگیر است که حتی شماری از نویسندگان این حوزه اظهار می دارند که جامعه شناسی کجروی مرده است》.
نفوذ اجتماعی و کنترل جمعی
عواملی که باعث تحت تاثیر قراردادی همنوایی می شوند:
* میزان همانند سازی با گروه.
* نگرش گروه نسبت به همنوایی.
* تصویری که شخص از ارتباط خود ما گروه دارد.
* ویژگی های شخصیتی فرد.
ویژگی های فردی و همنوایی
1. تاریخچه موفقیت فرد: افرادی که دارای تاریخچه موفقیت بهتری باشند احتمال دارد که با گروه همنوایی نکنند.
2. نیاز به تایید اجتماعی: کسانی که نیاز کمتری به تایید اجتماعی دارند احساس استقلال بیشتری دارند از خود نشان دهند و از قضاوت گروه درباره خود کمتر نگران هستند.
3. مقام فردی در درون پایگاه اجتماعی: افراد دارای پایگاه متوسط میزان همنوایی بیشتری دارند. (همنوایی ایرانیان درهنگام حضور دشمنان)
4. برخی عوامل همچون حجم گروه تاثیر بر میزان تسلیم شدن یک فرد در برابر فشار گروهی و همنوایی دارد.
چرا همنوایی
مردم به سه دلیل همنوایی می کنند:
نفوذ اطلاعاتی : وقتی مردم فکر می کنند که نظر جمع درست است و بر نظر خود آنها ترجیح دارد همنوایی اطلاعاتی گویند.
نفوذ هنجاری: اگر فرد از اظهار نظر و پیامدهای مخالفت با آن وحشت دارد دست به همنوایی می زد تا رفتار و هنجارخود را درست جلوه دهد.
همنوایی خصوصی: نه تنها رفتار آشکار شخص همنوا تغییر می کند بلکه ذهن او نیز عوض می شود شخص معتقد شده
که نظر دیگران درست است – همنوایی عمومی تسلیم خوانده می شود و به تغییرات ظاهری و سطح در رفتار اطلاق می شود.
تفاوت جنسیت در همنوایی:
زنان بیشتر از مردان همنوایی می کنند- مردان بیشتر با مردان همنوایی می کنند – زنان بیشتر با زنان همنوایی می کنند، مردان در مورد ابزار سنگین و مردانه همنوایی می کنند زنان در مورد مسائل خانه . از لحاظ فشار اجتماعی مردان در برابرجمع سعی می کنند استقلال رای و ابراز وجود نشان دهند و زنان کوشش می کنند نقشی ملایم تر و مطیع تر ایفا کنند.
نقطه مقابل همنوایی' ناهمنوایی' است که شخص ممکن است عملا همواره لباس هایی بپوشد که با رفتار وهنجار گروهی مغایر است. مقوله های همنوایی به گونه ای است که اگر کسی در یک موقعیت همنوایی کند در موقعیت های دیگر نیزهمنوا خواهد بود و احساس وابستگی در افراد همنوا قویتر از افراد دیگر است و میل به سرزنش خود در آنها قویتر و عزت النفس در آنها پایین تر است اما پیچیدگی های جامعه مدرن نیاز اتکا به دیگران را افزایش داده و اخلاق اجتماعی راه آمدن با دیگران به عنوان هنجار یا استاندارد در حال گرفتن جای اخلاق دیگری است.
برخی از صاحبنظران معتقدند که شخص در یک موقعیت همنوایی صرفا در جستجوی راه حلی برای رفع تردید و عدم یقین است.
کنترل:
کنترل عبارت است از توان اعمال قدر ، هدایت یا بازداری اعمال و رفتار دیگران است. ما غالبا توهم کنترل را در خود می بینیم مشابه شعبده بازان که به ظاهر پدیده ای را کنترل می کنند. هر قدر یک موقعیت در ظاهر به موقعیت مهارت واقعی شبیه تر باشد امکان کنترل ما و بارو ما در این موضوع بیشتر می شود.
پیامدهای اعتقاد به داشتن کنترل: اعتقاد به کنترل چیزی نیست که تنها در تخیلات ما وجود داشته باشد بلکه رفتار ما نیز بر اثر اعتقاد به داشتن کنترل روی موقعیت ها تغییر می کند به طور کلی ما روی موقعیت هایی که کنترل داریم واکنش مثبت تری نشان می دهیم به طور مثال افرادی که احساس کنترل روی محیط خود دارند شرایط کاری محیط را مناسبت تر و کمتر شلوغ می دانند
آزمایش روی سالمندان که دارای گلدان بودند و اجازه آب دادن دست خودشان بود، لذا مشاغلی که دارای مسئولیت های فردی و اجاره تصمیم گیری داده شده است فعالتر اجتماعی تر و منظم تر هستند، از طرفی مردم عقیده دارند که کنترل رویدادها در زندگی آنان یا درونی است یا بیرونی و افراد درونی به تواناییهای خود درکنترل رویدادها اعتقاد دارند و بیرونیها معتقدند که افراد یا رویدادهای دیگرند که بر اوضاع و احوال زندگی آنان تاثیر می گذارند.
اعتقاد به کنترل برونی تلویحا وجوهی می تواند داشته باشد شامل:
اعتقاد به قضا وقدر – اعتقاد به افراد قدرتمند اعتقاد به روزهای سخت.
واکنش در برابر از دست دادن کنترل: این احساس که دیگران بر رفتار ما کنترل دارند ممکن است ناخوشایند و ناکامی آور است بیماری نیز ممکن است سبب ایجاد احساس عدم کنترل شود یکی از دلایل افسردگی و بیماری ای است که شخص احساس می کند کنترل خود را بر زندگی خویش از دست داده است.
نظریه عکس العمل در روانشناسی اجتماعی : عکس العمل یک حالت انگیزشی است که هر گاه شخص احساس کند آزادی او مورد تهدید قرار بر انگیخته می شود مثلا شما جمعه ها به سینما می روید حال کسی مانع رفتن شما به سینما شود.
درماندگی آموخته شده: اعتقاد به اینکه نتایج به دست آمده از سوی فرد مستقل از اعمال انجام شده به وسیله او است
عکس العمل. انتظار کنترل
درماندگی آموخته. انتظار عدم کنترل
دلایلی درماندگی آموخته شده شامل : نقص انگیزشی- نقص عاطفی – نقص شناختی است. بدین ترتیب درماندگی آموخته شده در مورد انسان به مجموعه پیچیده ای از شرایط بستگی دارد.
وابستگی خود القایی: تعدادی از موقعیت ها می توانند توهم عدم توانایی ایجاد کنند مثلا به شخص میانسال با کهنسال گفته می شود شما توانایی انجام این کار را ندارید تکرار این عمل منجر می شود که شخص باور کند ناتوان است و به این باور برسند این حالت وابستگی خودالقایی است.
نتیجه:
نفوذ اجتماعی از طریق تغییر نگرش، کاربرد قدرت، دستورات مستقیم، تقاضا کردن و نظایر آن ها انجام می شود و شدت آن در همه افراد یکسان نیست. مثلا تغییر نگرش، یک نمونه از نفوذ اجتماعی است که عمدتا بر ادراک کلامی مبتنی است و بسیاری از افراد از این شیوه استفاده می کنند تا فرد مقابل را به پذیرش نظر خود وادار سازند. البته در بسیاری از موارد تسلیم شدن به نفوذ، جنبه سازگارانه دارد؛ مثلا رانندگی کردن از سمت راست خیابان در کشور ما یک سازگاری ساده با معیارهای ایمنی است. چگونگی واکنش افراد به دستورات و خواسته های دیگران در موقعیت های گوناگون متفاوت است. به عنوان مثال، افراد به تقاضای دوستشان برای کمک به آن مشکلی پاسخ نمی دهند که فروشنده سیار برای فروش کالا به در خانه شان مراجعه کرده باشد. (1)
فهرست منابع:
1=کریمی،یوسف؛ روانشناسی اجتماعی، صفحه 86