سیل:
بلایای طبیعی همواره کره زمین را تحت تاثیر قرار داده وسبب وارد آمدن آسیب به مردم نظیر جراحت، بیمـاری سـوء تغذیه، فشار های روحی ـ روانی ومرگ می شوند . زلزله و سیل به عنوان مهمترین بلایای طبیعی درکـشور مـا مطـرح هـستند وآنچه که از این بلایا فاجعه می سازد عدم آگاهی برای مقابله با عواقب آن وپیشگیری از تـاثیر سـوء وقـایع طبیعـی بـر ارکـان تندرستی – اقتصادی و محیطی است .
کلمه "سیل" بمعانی طغیان کردن آب، زیر آب رفتن گستره ای از زمین و طوفانی شدن می باشد. اصولا بزرگی سیلها و تکرار آنها در طول زمان تابع شدت بارندگی ، نفوذپذیری زمین و وضع توپوگرافی منطقه است.
باران شدید، ذوب برفها، تغییر بستر رودخانه ها و تخریب سدها و آب بندها، از جمله عواملی هستند که ممکن است باعث بروز سیل گردند.
شهر سازیها و حذف گیاهان باعث کاهش مقدار آب نفوذی و افزایش آب سطحی می شود. حجم زیاد آب از یک طرف بر بزرگی طغیان می افزاید و از طرفی با افزایش فرسایش ، رسوباتی به وجود می آورد که با برجای گذاشتن آنها ظرفیت بستر اصلی رود کاهش می یابد. موارد پیش معمولاً تاثیر تدریجی دارند، ولی سیلهای ناگهانی و فاجعه آمیز اغلب بر اثر تخریب سدها و بندها ، ایجاد می شوند.
اغلب سیلها در اثر بارندگی شدید، آب شدن برفها و تکه یخهای بزرگ و یا طغیان رودخانهها جاری میشوند. بعضی از رودخانهها هر ساله به طور منظم طغیان میکنند و از گزارشهای سالهای گذشته میتوان زمان وقوع و ارتفاع بالاآمدن آب را پیشبینی کرد. سیلهای غیرقابل پیشبینی در اثر بارانهای سیلآسای غیرطبیعی روی زمین لخت، خیس و یا یخزده جاری میشوند. بعضی سیلها در اثر امواج کنار دریا جاری میشوند. در یک موج مدی توده عظیمی از آب دریا، که گاه 6 تا 9 متر ارتفاع دارد، ناحیه گستردهای از زمین ساحلی را که ممکن است حد آن به 80 تا 100 کیلومتری کناره دریا برسد فرا میگیرد. اغلب این امواج مد دریا در اثر زلزلههای زیر دریایی اتفاق میافتند ولی گاهی به دنبال طوفان نیز حادث میشوند.
بعضی اوقات بعد از یک بارندگی شدید کوتاه مدت، در سطح حوضه آبریز و یا در یک قسمت اعظم از حوضه، باعث بوقوع پیوستن سیل میشود این بارندگیهای دوم همیشه باعث سیلهای وحشتناک و تخریبگی شده است. از بارندگیهایی که باعث سیل میشود یکی هم بارندگیهای خارج از فصل میباشد (مانند بارندگیهای تابستانی) در تابستان رودخانهها در حد کامل جای هستند، دیگر این که به علت گرم بودن خاک و اختفای هوای گرم مرطوب در حفرههای خاک، باران شدید تابستانی نمیتواند در روزنههای خاک نفوذ کند و ناچاراً جاری میشود و سیل و طغیان بوجود میآید.
مناطقی که خاکهای چسبنده و بدون پوشش گیاهی دارند برای ایجاد سیل بسیار مستعد هستند دانههای باران بر اثرضربه به خاک باعث به هم فشردگی و چسبندگی لایه سطحرویی خاک شده و از قدرت جذب خاک و نفوذ آب در عمق خاک میکاهد و به همین علت آب بارندگی در خاک نفوذ نکرده و جاری میشود و در همین حال شدت ضربات باران باعث حرکت دانههای خاک شده و این دانهها را همراه خود به حرکت در میآورد و معلق شدن این ذرات خاک باعث زیاد شدن حجم آب جاری شده میگردد.
یکی دیگر از عوامل بروز، شکسته شدن سدهای یخی میباشد. مکانیسم عمل بدین صورت است که وقتی رودخانه مقدار زیادی یخ از مناطق کوهستانی را همراه میآورد، پس از کاهش سرعت جریان، یخها به هم پیوسته و اولین شبکه یخی را تشکیل میدهند و با پیوستن دیگر یخها به صورت دیوارهای در شکاف به دام افتاده و سد یخی تشکیل میشود. شکسته شدن این دیوار بر اثر گرما یا فشار باعث سرازیر شدن آب جمع شده میگردد. ذوب سریع برف و یخ نیز عامل مهم دیگی در بروز سیل میباشد. برف معمولاً در کوهها بیشتر بوده و از فصل بهار به تدریج ذوب میشود، برف به علت نیاز بیشتر به گرما نمیتواند یکباره ذوب شود و برای ذوب هرگرم برف بیش از79 کالری حرارت لازم است. این مقدار کالری بیشتر از گرمای خورشید و یا بادهای گرم مداوم تامین میشود. گاهی این ذوب به همراه بارندگیهای شدید، طغیان رودخانهها را سبب میگردد. فعالیتهای آتشفشانی نیز باعث ذوب سریع برف کوهها و سیل آتی و پرحجم میشود.
این آبهای گلآلود حوضههای کوچک، در حوضه خود اگر نیروی کوچکی به شمار آیند با پیوستن به هم و تشکیل حوضههای بزرگ و زیاد شدن حجم جاری قدرت مخربی را به وجود میآورند که در نهایت سبب خسارات مالی و جانی فراوان میگردند
البته امروزه به دلیل دخالتهای بی رویه در بسیاری نقاط که قبلا سیل نمی آمده ، طغیانهای بزرگی مشاهده می شود. فعالیت بشر به چند صورت احتمال وقوع سیل را افزایش می دهد. از آن جمله می توان به ساختمان سازی در دشت سیلابی رود که مستلزم اشغال بخشهایی از آن است و باعث کاهش ظرفیت طبیعی رود می شود، اشاره کرد. به این ترتیب محدوده ای از دشت سیلابی که در زمان طغیان زیر آب می رود، گسترده تر می گردد
انـواع سـیل :
سیل های رود خانه ای سیل های شهری
سیل های برق آسا سیل های فلیجی
تفاوت سیل با طغیان
سیل حرکت آب به صورتی که هر چه در مسیر خود دارد را به همراه ببرد و طغیان به سکون این آبها و پیوستن آن به آب رودخانهها، دریاچهها و در نتیجه بالاآمدن سطح آبهای جاری و زیر آب رفتن مناطق مسکونی و کشاورزی گفته میشود. معمولاً طغیان در پی سیل بوده و به همین علت هر دو را به یک معنی به کار میگیرند.
مهمترین خسارات سیل
تخریب پلها، تخریب جادهها، تخریب زمینهای کشاورزی، تخریب چاهها و قناتها و تخریب بندها و سدها، تخریب منازل مسکونی ازدیاد ناقلین (مالاریا)، آلودگی آب، از بین رفتن محصولات و حیوانات اهلی (سوء تغذیه) آسیب به مکانهای بهداشتی و ارتباطی.
زیانهای ناشی از سیل مربوط به پوشیده شدن زمین از آب و نیز فشار خود آب است. سیل ممکن است لولههای آب یا فاضلا را جابهجا کند. در یک مورد، 5 کیلومتر از یک لوله 90 سانتیمتری آب را سیل با خود برده است.
ممکن است تاسیسات تصفیه آب و تلمبه خانهها زیر آب فرو روند و گل و لای داخل تلمبهها، موتورها و سایر تجهیزات شوند که این امر سبب تعمیرات گران و وقتگیری خواهد شد. آسیب ساختمانهای محافظ چاهها و چشمهها ممکن است منجر به آلودگی آب آشامیدنی شود. تاسیسات تصفیه فاضلاب و لولههای خروج فاضلاب بیشتردر معرض صدمات سیل قرار میگیرد. پس زدن آب در لولههای فاضلاب بیشتر در معرض صدمات سیل قرار میگیرند. پس زدن آب در لولههای فاضلاب سبب سرریز شدن آدمروها، مخازن فضولات و چاههای فاضلاب میشود. به علت بالا آمدن سطح آب انواع زباله در نقاط مختلف پخش میشوند که جمعآوری و دفع آنها مشکل مهمی ایجاد میکند. جمع شدن زباه و فضولات سبب افزایش مگس و جوندگان میشود. دفن مردگان و زیر خاک کردن لاشه حیوانات مرده مواقعی مشکل فوری و مهمی را به وجود میآورد.
شگفت این که هنگام وقوع سیل خطر آتشسوزی نیز افزایش مییابد. بالا آمدن سطح آب ممکن است سبب واژگون شدن مخازن نفت یا بنزین شود و یا ورود آب به مخازن برگ مواد سوتی سبب پخش شدن آنها در منطقه وسیعی گردد. اگر جرقهای به این مواد سوختی برسد آتش به سرعت همه جا را فرا میگیرد، زیرا اشغال شناور در سطح آب و سایر اشیاء معمولاً همگی مواد قابل اشتغالاند. گاه اتصال در شبکه برق ساختمانهایی که زیر آب رفتهاند، باعث آتشسوزی و برقگرفتگی میشود. تاسیسات بهسازی مناطق ساحلی ممکن است به هنگام هجوم این امواج ویران شوند و یا در اثر شسته شدن زمین و فرو ریختن آن، در معرض صدمه قرار گیرند
آیا برای یک سیل ناگهانی آماده اید؟
توصیه های قبـل از بـروز سیل :
همان طور که می دانیم سیل از بلایای طبیعی است که همه ساله در گوشه و کنار دنیا اتفاق می افتد و باعث خسارت های مالی و جانی زیادی می شود.
دستورالعمل مقابله با این گونه موارد اضطراری، به شرح زیر است:
اصل بهداشت روانی عبارت است از حفظ خونسردی و همدلی با دیگران توام با امید به خداوند سبحان. این نکته را هرگز فراموش نکنید.
هشدار سیل در رسانه ها، به معنای آن است که سیل جاری شده است یا جاری خواهد شد، لذا از قبل آماده باشید.
همواره کیف امداد و نجات هلال احمر را در منزل آماده داشته باشید.
از منابع مختلف از جمله رادیو و تلویزیون و سایر وسایل ارتباطی، مانند بی سیم و پایگاه انتظامی، اطلاعات و آگاهی های لازم را دریافت کنید.
برای زمان وقوع سیل، در منبعی آب سالم ذخیره کنید.
در مناطق سیل خیز، تامین جانی و مالی در برابر زیان های احتمالی ضروری است، بنابراین، بهتر است اسناد و اوراق بهادار را در جعبه ای مطمئن قرار دهید.
در نظر داشته باشید اگر به شما گفته شود منزل را تخلیه کنید، به چه جاهایی می توانید بروید. بنابراین از قبل چند مکان را انتخاب کنید.
همواره کمی بنزین در باک اتومبیل داشته باشید زیرا ممکن است مجبور شوید خانه را ترک کنید.
با مناطق سیل خیز آشنا شوید. برای اطلاعات بیشتر می توانید با مرکز هلال احمر محل خودتان تماس بگیرید.
تابلو برق را در طبقات فوقانی ساختمان جاسازی کنید.
خانواده و اموالتان را در برابر سیل بیمه کنید.
از ساختن خانه یا محل کار خود در مکان هایی که خطر سیل آنجا را تهدید می کند خودداری کنید.
به تعداد کافی آجر و گونی و به مقدار کافی شن و ماسه در منزل داشته باشید.
اسناد، کاغذها و اسکناسهای خود را در کیسه های پلاستیکی و در مکانی امن نگهداری کنید.
چنانچه ورودی های منزل یا پنجره ها در معرض خطر سیل هستند، لبه های آنها را با کیسه های شن و ماسه بپوشانید.
فرشها و اشیایی گرانقیمت را به طبقات بالاتر و یا سطوح مرتفع منتقل نمایید.
ظروف پلاستیکی، سینک ظرفشویی و وان یا زیردوشی حمام را با آب سرد تمیز پر کنید.
از آجرها برای بالا بردن سطح اثاث منزل استفاده کنید.
سریعترین وایمن ترین راه رسیدن به نزدیکترین نقطه مرتفع درمحل سکونت خود را همیشه درنظر داشته باشید
همیشه رادیوی باتری دار ، چراغ قوه با باتری وکیف کمکهـای اولیـه دردسـترس داشته باشید
فراهم نمودن آب خوراکی و غذای کنسرو شده دربعضی از شرایط جان شما را نجات می دهد
تهیه کیـسه های شن جهت جلوگیری از ورود آب به منزل الزامی است
توصیه هایی برای دستگاه های اجرایی جهت پیشگیری و مقابله با سیل :
مجهز نمودن بعضی از مراکز مهم مانند مراکز درمانی به جنراتـور تولید برق ضروری است
لزوم رعایت اصول و ضوابط مهندسی رودخانه در احداث پلها مطابق استاندارد.
مطالعه و اجرای طرحهای سیستم هشدار سیل (مناطق پرجمعیت، کوهستانی و رودخانههای بزرگ).
حفاظت و جلوگیری از دخل و تصرف غیرمجاز در بستر رودخانهها و مسیلها.
پاکسازی و دفع انباشتههای طبیعی و مصنوعی در محدوده پلها و زیرگذرها با هماهنگی شرکتهای آب منطقهای.
لزوم استفاده از کارشناسان شرکتهای آب منطقهای در هنگام بروز سیلاب به منظور ثبت آمار و خسارات سیلاب و یکنواختسازی آمار و اطلاعات و استفاده از نظرات کارشناسی شرکتهای آب منطقهای در زمینه تحلیل علل بروز و تشدید سیل و چگونگی مقابله و کاهش خسارات در حین وقوع سیل.
نصب تابلوهای هشدار سیل در مسیر رودخانههای سیل خیز (در نقاط خاص و مهم و با توجه به شرایط رودخانهها و مسیر سیلها).
ایجاد نظام هشدار و مدیریت سیل (حوزههای کوچک و پرجمعیت کوهستانی – مناطق شهری – رودخانههای بزرگ).
لزوم به کارگیری و توسعه نقش بیمه در سرمایهگذاری طرحهای پیشگیری و جبران خسارات ناشی از سیل.
ارایه خدمات آموزش عمومی از طریق جمعیت هلالاحمر، آموزش و پرورش و رسانههای عمومی با هماهنگی کمیتههای فرعی پیشگیری از سیل در استانها.
اصلاح بستر رودخانهها:
الف) عریض کردن بستر رودخانه
ب) عمیق کردن در اثر لایروبی
ت) عریان کردن رودخانه از نباتات
ث) تسطیح رودخانهها
ج) تصحیح مسیر برای کم کردن طول رودخانه
ایجاد سیل برگردان:
الف) ایجاد دیوارهها در کنار رودخانهها.
ب) کندن کانالهای عرضی و موانع در مسیر سیل.
پ) منحرف کردن آبهای تجمع شده به مناطق دیگر.
ت) ایجاد سیل شکن در درهها برای جلوگیری از تجمع آب.
ایجاد و ساخت سدها و آب بندها: بهترین چاره است که میتوان در تولید برق و آبیاری از آن استفاده کرد.
حفاظت از بستر رودخانهها: در حوضههای مرتفع با استفاده از مصالح ساختمانی.
حفاظت بیولوژیکی : عدم کاشت درخت در کنار رودخانهها و ایجاد پوشش گیاهی و جنگلها برای کم کردن سرعت قطرات باران.
ایجاد سرعت شکنهای بتونی و سنگی در مسیر بستر رودخانهها و مسیر سیلابها
توصیه های زمان بروز سیل :
اگر در خارج از ساختمان(اداری، مسکونی) هستید، خونسرد باشید.
از جاده های هموار، عبور کنید و به محل هایی که امکان فروریختن آن ها وجود دارد نزدیک نشوید.
در صورتی که مجبور به ترک منزل و محل سکونت خود هستید، قبل از خروج حتماً جریان برق، آب و گاز را قطع کنید.
برای کسب اطلاعات و دستورالعمل های لازم به پیام های رادیو و تلویزیون گوش کنید و در صورتی که دستور تخلیه داده شد، فوراً این کار را انجام دهید.
وقتی که اطلاعیه یک سیلاب برق آسا، پخش می شود:
اگر تصور می کنید سیل قبلاً شروع شده است، فوراً منزل را ترک کنید چرا که ممکن است تنها چند ثانیه وقت گریز داشته باشید.
گوش به زنگ باشید تا در صورت اعلام سیلاب، به سرعت منزل را ترک کنید.
اگر ماشین شما در آبهایی که به سرعت سطح آن ها بالا می آید، گیر کرده است، فوراً آن را رها کنید و به محل مرتفعی بروید.
به آرامی رانندگی کنید و مراقب خرابی ها و شیب های جاده باشید.
هنگام رانندگی از دنده های سنگین استفاده کنید؛ زیرا ترمز در آب، به خوبی کار نمی کنند.
اگر خانه شما در محل مرتفعی است همان جا بمانید.
به نقطه مرتفعی دور از رودخانه ها، نهرها، جویبارها و زهکشی ها بروید.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
همیشه و همه جا اصل خونسردی را حفظ کنید.
برای اطلاع از وضعیت و گرفتن دستورات لازم به رادیو، تلویزیون و یا اعلام بلندگوهای عمومی گوش دهید در صورتی که دستور تخلیه داده شد فوراً این کار انجام دهید.
وسیله روشنایی تهیه کنید (چراغ قوه، شمع و …)
به سرعت کمی غذا و آب ذخیره کنید. (ممکن است منابع آب آلوده گردد و مواد غذایی یافت نشود) و از مصرف مواد غذایی در تماس با سیل و فاقد ظرف ضد آب خودداری شود. از غذاهای کنسرو شده سالم استفاده نمایید.
در خارج از منزل مواظب سیمهای برق که روزی زمین افتاده (خصوصا در آب) باشید تا دچار برقزدگی نشوید.
در هنگام رانندگی مراقب شیبها و پیچهای جاده باشید به آرامی و با خونسردی رانندگی کنید (ترمزها بخوبی کار نمیکند).
اگر خانه شما در محل مرتفعی است و خطر آب گرفتگی شما را تهدید نمیکند نیاز به خروج از منزل نمیباشد.
مناطق کم ارتفاع را سریعا ترک نمایید.
به نقطه مرتفعی دور از رودخانهها، نهرها و زهکشی بروید.
از فاضلابها و جویبارهای به ظاهر آرام دوری نمایید. و از ورود به جریان پرشتاب آب بدون توجه به قابلیت شناگری که خطر غرق شدن را به دنبال دارد، اجتناب کنید.
سیلابهایی که سطح جاده و پلها را پوشانده است دارای قدرت مافوق تصور است.
راهرفتن و یا رانندگی در سیلاب خطرناکترین کاری است که ممکن است انجام دهید.
وسایل نقلیه، حیوانات مزرعه و اشیاء قابل حمل و نقل را به نزدیکترین محل مرتفع انتقال داده شود. خودروها و وسایل نقلیه محلهای امنی در مقابل سیل نمیباشد زیرا خودرو ممکن است در آب جاری از کار بیافتد و یا توسط آب حرکت داده و برده شود.
حشرهکشها را از آب دوری کنید چون امکان دارد آلودگی خطرناکی را موجب شود.
هیچگاه به تنهایی در یک ناحیه سیلزده، به این طرف و آن طرف ندوید.
آبهای جمع شده در گودالهای مناسب برای رشد حشرات بخصوص پشهها میباشد. لذا از توری در محل اقامت استفاده گردد و پوشاک آستین بلند و چکمههای ساق بلند بپوشید
سریعاً خود را به نزدیکترین محل مرتفع و امن برسانید
در اسـرع وقت از محل سیل زده دور شوید
جریان برق و گاز منزل را قطع کنید . درپوش چاهک ها را گذاشـته وکانالهـا ومنافـذ ورود آب را با کیسه شن مسدود کنید
هیچگاه در مسیر جریان سیل راه نروید
اگر در اتومبیل خود در محل سیل گیر کرده اید سریعاً از آن خارج شوید
از طریق رادیو به توصیه های ایمنی مسئولین به دقت گوش داده و عمل نمایـد
نکـات ایمنـی پس از وقوع سیل
با مناطق سیل زده آشنا شوید. اگر در این موارد مطمئن نیستید، با مراکز جمعیت هلال احمر محل خود تماس بگیرید.
برای کسب اطلاعات و دستورالعمل های لازم به رادیو گوش دهید.
کمک های اولیه را به افراد آسیب دیده برسانید و در صورت نیاز از دیگران کمک بخواهید.
از مناطق سیل زده دور شوید مگر آن که از شما درخواست کمک شده باشد یا این که بتوانید کمک کنید.
از سیم های آویزان برق و منابع اصلی آب و شبکه های تخریب شده فاضلاب دور شوید و این موارد را به مقامات مسئول گزارش دهید.
سیل به خطوط برق آسیب می رساند و موجب بروز آتش سوزی می شود. این تخریب می تواند آتش سوزی در انبارهای حاوی مواد سوختی را گسترش دهد.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
سعی کنید شعله های کوچک آتش را خاموش کنید و به سرعت با آتش نشانی و اورژانس تماس بگیرید.
منابع تخریب شده آب ممکن است باعث کاهش فشار آب شوند. هنگام فرونشاندن حریق به نکته فوق توجه کنید.
در منطقه سیل زده مراقب مارها باشید زیرا سیل مارها را از لانه بیرون می کشد.
پس از سیل احتمالی شیوع بیماری های عفونی مانند عفونت دستگاه گوارش ناشی از انواع میکروب ها و ویروس ها (شیگلا- اشرشیاکولی- هپاتیت و عامل حصبه) وجود دارد که باید مراقبت های لازم بهداشت فردی و عمومی و بهداشت آب و غذا به عمل آید.
سریعاً نسبت به پاکسازی خانه و محل سکونت خود اقدام نمایید.
سکونت در مرتفع ترین محل امن تا اعلام رفع خطر سیل از طریق مسئولین امـر
رعایـت احتیـاط خطـر انتقال جریان الکتریسته از طریق آب پس از باز گشت به منزل
بررسی خطر ریزش سقف و دیوار های منـزل
جوشـاندن آب قبل از مصرف ودور ریختن غذاهایی که با آب سیل درتماس بوده اند
مراجعه به نزدیکترین مراکز درمانی در صورت بـروز هـر گونه آسیب جدی .
از جاده های هموار عبور کنید و به محل هایی که امکان فرو ریختن آنها وجود دارد نزدیک نشوید.
در منطقه سیل زده مراقب مارها باشید زیرا سیل مارها را از لانه بیرون می کشد.
اگر تصور می کنید سیل قبلاً شروع شده است، فوراً منزل را ترک کنید چرا که ممکن است تنها چند ثانیه وقت گریز داشته باشید. اگر منزل شما در محاصره سیلاب قرار گرفته است به بالاترین نقطه ساختمان پناه ببرید.
گوش به زنگ باشید تا در صورت اعلام سیلاب برق آسا، به سرعت منزل را ترک کنید.
اگر خانه شما در محل مرتفعی است همانجا بمانید.
به نقطه مرتفعی دور از رودخانه ها، نهرها، جویبارها و زهکشی ها بروید.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
در صورت امکان، در منزل بمانید
چنانچه در ساختمان قابل اعتمادی زندگی می کنید، در آن بمانید، اگر می توانید، به طبقات فوقانی بروید، به اندازه کافی غذا، آب، لوازم ضروری همراه داشته باشید. اشیاء گرانبها و اسناد مهم را با خود بردارید.
چنانچه وقوع سیل را پیش بینی نکرده بودید یا سرعت بالا آمدن آب بسیا ر زیاد است، به گونه ای که فرصت جمع آوری و حمل اشیاء گرانبها را ندارید، آنها را به سطوح بالاتر منزل مثل طاقچه ها منتقل کنید.
به یاد داشته باشید که سیل، می تواند زیرسازی ساختمانها را تضعیف کند و ساختمانهای تضعیف شده را ویران نماید. همواره از سلامت کامل ساختمان منزل خود اطمینان حاصل کنید.
به سطح آب در محیط اطراف خود توجه داشته باشید تا بتوانید تخمینی از بالا آمدن سطح آب و میزان پیشرفت سیل داشته باشید.
تا زمانی که از سلامت منابع آب یا آب لوله کشی اطمینان حاصل نکرده اید، از آبی که ذخیره کرده اید استفاده نمایید.
در صورتی که می خواهید منزل را ترک نمایید:
به میزان کافی آب، مواد خوراکی و وسایل ضروری به همراه خود داشته باشید.
پوشاک کافی به همراه داشته باشید. گاه ممکن است تا چند روز، مجبور باشید در محیط باز باقی بمانید.
چگونه کمک بخواهید
در صورتی که پیش بینی می کنید سطح آب، بیش از حد بالا بیاید و زندگی شما را به مخاطره بیاندازد، به فکر روشی جهت کمک خواستن باشید.
از سطوح بلند مثل طبقات فوقانی، لبه پشت بام و حتی لبه پنجره ها استفاده کنید و با تکان دادن پارچه و اشیاء براق و رنگهای مشخص و حتی فریاد زدن کمک بخواهید.
چنانچه طوفان شدید وجود دارد یا احتمال تخریب سقف می دهید، از رفتن به قسمتهای میانی پشت بام خودداری کنید. همچنین اگر سقف پشت بام شما شیبدار است، حتی المقدور از رفتن پشت بام اجتناب کنید.
چنانچه بیرون هستید:
در هنگام عبور از میان آب، بسیار مراقب باشید. تنها ارتفاع ۱۵ سانتی متر آب با جریان شدید کافی است تا تعادل شما را بهم بزند.
در صورت امکان، از یک تکه چوب جهت تخمین مسیر پیرامون خود و سطح زیر آب استفاده نمایید.
از تردد در نزدیک سدها و آب بندها پرهیز کنید.
تماس خود را با آب باقیمانده از سیل به حداقل برسانید چرا که احتمال آلودگی شدید آن، قابل توجه است.
پیش بینی سیل
هدف از پیش بینی سیل برآورد دبی جریان و سطح سیلابی است که در یک دوره بازگشت مشخص (مثلا در یک دوره 25 ، 50 یا 100 ساله) احتمال وقوع آن وجود دارد. نتایج این پیش بینی که سیلاب طراحی نام دارد، به عنوان مبنایی برای انتخاب روشهای مقابله با سیل مورد استفاده قرار می گیرد. سیلاب طراحی معمولا بر مبنای هزینه لازم برای کنترل آن و میزان ریسک و خطری که تخریب سیستم کنترل سیلاب پیشنهادی برای جان انسانها دارد، انتخاب می شود.
در مواردی که گسیختگی سازه آبی منجر به از دست رفتن جان انسانها و اموال زیادی بشود، طراحی بر مبنای سیلابها با احتمال رخداد کمتر و دوره بازگشت طولانی تر ، مثلا سیلاب 1000 ساله و حتی بیشتر ، انجام می شود. سطح گسترش و ارتفاع این سیلابها بیش از سیلابهایی است که از احتمال رخداد بیشتری برخور دارند. پیش بینی سیلاب طراحی به دو صورت تحلیلی و زمین شناسی انجام می شود که اغلب مکمل یکدیگرند. عواملی که برای پیش بینی تحلیلی سیلاب مورد توجه قرار می گیرند شامل موارد زیر است.
1. بررسی توپوگرافی بخشی از حوضه آبریز که جریان آب را به منطقه مورد مطالعه تامین می کند.
2. تعیین نوع پوشش سطح زمین (سنگ ، خاک ، گیاهان) ، جهت تخمین نسبت آب جاری شده به آب نفوذی و تبخیرشده.
3. تعیین بزرگترین رگبار و بارندگی محتمل با توجه به داده های موجود.
4. توجه به فصل ، زیرا شرایطی مثل اشباع بودن زمین از آب یا پوشیده بودن سطح آن از برف تاثیر مستقیمی بر جریان سطحی آب دارند.
5. تعیین ظرفیت ذخیره بستر اصلی رود و دشت سیلابی اطراف آن ، تغییرات احتمالی در ظرفیت ذخیره بخشهای پائین رود در آینده نیز مورد توجه قرار گیرد.
محاسبه حداکثر سیل محتمل
بطور کلی محاسبه حداکثر سیل محتمل محتاج برآورد پتانسیل بارش و مقدار و نحوه توزیع بارش در داخل حوضه آبریز است. مقدار آبدهی یا سطح آب رودخانه بر حسب زمان ، معمولا توسط منحنیهای خاصی به نام هیدروگراف نشان می دهند. به این منظور اغلب از هیدروگراف واحد استفاده می شود. مقدار آبدهی رود در یک مدت زمان مشخص از روی هیدروگراف قابل محاسبه است.
به منظور پیش بینی سیل معمولا مقادیر محاسبه شده برای جریان به تراز (ارتفاع) آب تبدیل می شود. مبنای پیش بینیهای زمین شناسی شامل تعیین مرزهای دشت سیلابی توسط تصاویر فضایی و عکسهای هوایی ، جهت تعیین پراکندگی آبرفتها و خاکهای جدید (کواترنر) در دره و شناسایی اشکالی که به وقوع سیل مربوط می شوند، ازجمله پادگانه ها ، گودالها و مانند آن است، می باشد.
این بررسیها زمان دقیق وقوع یک سیل در گذشته را مشخص نمی سازد. بلکه ضمن تاثیر وقوع آن در زمانهای جدید زمین شناسی احتمال رخداد مجدد آن را گوشزد می کند. نتایج بررسیهای زمین شناسی مخصوصا در جاهایی که رکود طولانی از وضعیت آب و هوایی وجود ندارد، می تواند از روش تحلیلی دقیق تر باشد.
اهمیت پیش بینی وقوع سیل
اطلاع از چگونگی جریان ، حجم ، شدت ، مدت ، مکان و بالاخره زمان وقوع سیلها اهمیت ویژه ای در طراحی و نگهداری سازه های مهندسی ، مخصوصا تاسیسات آبی و همچنین پیش بینی خطرات و زیانهای احتمالی ناشی از سیل دارد. به دلیل شرایط آب و هوایی کشورمان سیلابها ، چه از نوع بهاره و ناشی از ذوب برف باشند و چه از نوع ناگهانی ناشی از رگبار ، بخش عمده ای از جریان سطحی اغلب رودهای حوضه مرکزی را تشکیل می دهد.
اندازه گیری دبی رودها در کشور ما از 40 سال پیش و ابتدا از رودخانه های اطراف تهران آغاز شد. شبکه ایستگاههای اندازه گیری سطح آب و مقدار جریان رودهای کشور (شبکه هیدرومتری) ، در حال حاضر دارای 870 ایستگاه است که بخشی از آن فعال است. شبکه آب شناسی کشور شامل ایستگاههای اندازه گیری آب ، تبخیر ، باران ، برف و آزمایشگاههای تعیین کیفیت آب و رسوب زیر نظر دفتر بررسیهای منابع آب وزارت نیرو اداره می شود.
معمولاً سیل در اثر عوامل زیر ایجاد میشود:
1. ریزش سریع نزولات آسمانی و عدم گنجایش محل نزول.
2. عدم نفوذپذیری زمین محل و ذوب سریع برفها.
3. عدم گنجایش و عدم طراحی صحیح مسیر رودخانه و سیلها
4. عدم استفاده از سیل بند و دیوارهای محافظ در مناطق سیلخیز
5. عدم گنجایش صخرهها و جویها جهت عبور آب درمناطق شهری و مسدود شدن رودخانه به علت ریزش کوه
6. عدم لایروبی رودخانه و تجمع رسوبات سنگین و غیرطبیعی پشت سدها.
7. خرابی سیلبندها، سدها و مخازن آب.
سیلابها بر دو گونهاند:
1. سیلابهای آرام : که در اثر افزایش حجم ناگهانی آب رودخانهها و دریاچهها در اثر بارندگی در طی روزها و هفتهها ایجاد میشود.
2. سیلابهای ناگهانی : که در اثر افزایش حجم آب رودخانهها و دریاچهها ایجاد شده و با خود مرگ و مصدومیت افراد و تخریب منازل را به همراه دارد. این سیلابها ممکن است بر اثر بارانهای سیلآسا، گردباد تخریب دیوارهای سد و ذوب شدن سریع یخ به وجود آید.
براساس آمارهای منتشر شده از سوی سـازمان ملـل متحـد در مدت 25 سال درجهان 1358 سیل مهم مهم رخ داده که % 13/5 از کل حوادث دنیا را در برگرفته وآسـیب دیـدگان از سـیل بالغ بر 1/56 میلیارد نفر بوده که ب ه عبارتی از هر پنج نفر از ساکنین کره زمین یک نفر از سیل آسیب دیده است .
علل عمده بیماری و مرگها در اکثر سیلها اصولاً در اثر غرق شدن، برقگرفتگی، عفونتهای حاد تنفسی، حیوان گزیدگی و زخمها و در بین ضعیفترین افراد جامعه اتفاق میافتد. در طوفانهای استوایی و یورش امواج خروشان، در نوامبر 1977 که تعداد 70000 نفر را در آندارپرادش هند مورد تهاجم قرار داد، حداقل تعداد 10000 نفر کشته و فقط 177 نفر مجروح غالباً دارای شکستگی پا و بازو بر جای گذاشت.
در ایران گرچه در بسیاری از نقاط بارندگی کم است اما در بیشتر مناطق ممکن است 60 درصد بارندگی سالیانه در یک شبانه روز رخ دهد. همین عامل به همراه شیبهای تند کوهستانی البرز و زاگرس – که شهرهای ما را در دامنه خود جای دادهاند – باعث شده است که بروز سیل یکی از نگرانیهای عده – تقریباً در تمام فصول سال – باشد. سیل در ایران به دلیل ویژگیهای زمینشناسی و تخریبهای زیست محیطی بسیار آلوده بوده و گل و لای زیادی به همراه دارد. به همین دلیل نیز اغلب سیلابها در ایران، خسارات زیادی وارد میکنند. سیل روزانه 200 میلیون تومان زبان به اقتصاد ملی وارد میسازد.
طبق یکی از گزارشهای طرح ملی آمادگی و کنترل سوانح طبیعی کشور ایران در 25 سال گذشته با 967 سیل روبرو بوده که از این میان 117 سیل بسیار مهم و با خسارات و تلفات فراوان همراه بوده است. طی این سالها به طور متوسط با 39 سیل در سال، 916 میلیارد و 200 میلیون تومان به کشور خسارت وارد شده است که متوسط خسارت سالانه 36 میلیارد و 600 میلیون تومان بوده است. طی 25 سال گذشته (از 1351 تا 1375) 5/42 میلیون نفر از جمعیت کشور تحت تاثیر سیل بودهاند. طی این مدت دو میلیون و 892 هزار و 400 نفر بیخانمان شده و سالانه به طور متوسط 500 واحد مسکونی ویران و یا آسیب دیه است. در گزارش دیگری از ستاد حوادث غیر مترقبه کشور آمده است که فقط در سال 1370 در کشور 61 سیل و 27 زلزله رخ داده است.
خانهسازی در حریم رودخانهها، آن هم با مصالح نامناسب علت اصلی خسارات سیل در بسیاری از شهرهای کشور بوده است. در شهرهای بسیاری از کشورها که از لحاظ وجود رودخانه شرایط مشابهی با ما دارند، به دلیل پر ارزش بودن زمین و یا به جهت استفاده از زیبایی رودخانه، خانههایی زیادی بر ساحل رودخانهها ساخته میشوند اما تدابیر کارشناسی ظریفی نیز جهت پیشبینی خطرات سیل به کار میرود. اغلب درچنین شهرهایی هیچگاه مجوز زیرزمین به ساخت و سازها تعلق نمیگیرد.
خانهها به گونهای ساخته میشوند که آب بتواند به راحتی از زیربنا عبور نماید. دادن مجوز ساخت زیرزمین در ساختمانهایی که در نزدیکی مسیر و یا سواحل رودخانهها بنا میشوند، توسعه بیرویه شهر که به دلیل تغییر سطح پوشش زمین، قابلیت نفوذپذیری آن را از بین میبرد، تنگ کردن مجاری و مسیرهای مهم شهرها بتون کردن آنها که شتاب آب را بالا میبرد، پمپاژ کردن آب به ارتفاعات بالا که به رانش زمین حساس هستند و … از جمله اشتباهات مدیریتی هستند که شهرداریها و مدیران شهری نباید مرتکب آنها شوند.
با عوارض روانی حادثه ها چه کنیم؟
شنبه ۹ مهر ۱۳۹۰ روزنامه سلامت بازدید: ۶۹
روانشناسی روانشناسی کد L163983
حوادث ناگهانی مانند توفان، سیل، زلزله و سوانح رانندگی از اتفاق های غیرمترقبه جامعه بشری هستند…
در زندگی روزمره هر فردی ممکن است با این وقایع ناگوار و تلخ روبرو شود. حوادث …
حوادث ناگهانی مانند توفان، سیل، زلزله و سوانح رانندگی از اتفاق های غیرمترقبه جامعه بشری هستند…
در زندگی روزمره هر فردی ممکن است با این وقایع ناگوار و تلخ روبرو شود. حوادث ناگهانی علاوه بر آسیب های مستقیم جانی و مالی، استرس و فشارهای روانی شدیدی را به افراد تحمیل می کند.
تغییرات روانی با توجه به نوع و شدت آن، احساسات و واکنش های متفاوتی را در افراد مختلف بروز می دهد و بعضی از آنها در برابر چنین محرک هایی بسیار آسیب پذیرند. این امر به مهارت ها، شخصیت و نحوه آموزش دیدن آنها بستگی دارد. به طور کلی بسیاری از ما وقتی با یک اتفاق غیرقابل پیش بینی مانند تصادف های رانندگی برخورد می کنیم، ابتدا دچار گیجی و سردرگمی و شوک و ناباوری می شویم اما بعد از مدتی به تدریج به حالت عادی برمی گردیم. در بروز حوادث بعد از درنگی کوتاه خونسردی خود را به دست آورید و بر خود مسلط شوید. همیشه چند شماره مهم مانند پلیس ۱۱۰ یا اورژانس را به یاد داشته باشید و آنها را از حادثه مطلع کنید. از سرنشینان سایر خودروهایی که در حال عبورند، کمک بخواهید. شاید بین آنها پزشک، پرستار، یا فرد باتجربه ای باشد. با عجله و شتاب صدمه دیدگان را از ماشین خارج نکنید ولی اگر از سلامت شان مطمئن هستید آنها را از محل حادثه دور کنید و اجازه ندهید نظاره گر صحنه باشند. بگذارید درباره حادثه صحبت کنند و مانع گریستنشان نشوید.
در همه بحران ها شنونده باشید و فقط نقش حمایتی را به عهده بگیرید زیرا با حالتی به نام اختلال استرس بعد از سانحه روبرو هستید یعنی دیدن صحنه دلخراش، اختلال روان شناختی در حادثه دیده ایجاد کرده که به صورت اضطراب، دلهره، احساس ترس و گیجی است. این نشانه ها کوتاه مدت اند و با حمایت به جا و صحیح شما به مرور برطرف می شوند. تداوم این رفتارها به مرور باعث پرخاشگری، زودرنجی، بی خوابی و تاثیر روی روابط اجتماعی می شود. خلقت انسان ها به گونه ای است که با تلخی های زندگی کنار می آیند ولی در این اختلال سازگاری وجود ندارد و آسیب دیدگان باید از نظر روانی درمان شوند.