مقدمه:
شناخت زمین
یک طراح قبل از طرح نقشه می بایست به اوضاع منطقه کاملا آشنایی داشته باشد تا بتواند نوع ساختمان را نسبت به موقعیت محل با توجه به استقامت زمین وفور مصالح موجود محلی – نوع آب و هوا و آبهای زیرزمینی آن معین نموده و طرحی ارائه دهد تا هم استحکام کافی داشته و هم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بوده و در ضمن از زیبائی لازم برخوردار باشد.
لکن مهمترین مسئله ای که قبل از احداث هر بنا و ساختمانی بایستی اجبارا در نظر گرفته شود و بسیار نیز حائز اهمیت ،شناخت کامل زمین از نظر مقاومت و نوع خاک(مکانیک خاک)آن است و در صورت عدم توجه به این موضوع چه بسا ممکن است خسارت جانی و مالی جبران ناپذیری را باعث گردد.
اهمیت نقشه کشی در رشته ساختمانی
نقشه کشی در رشته ساختمان نه تنها یکی از مهمترین دروس فنی است بلکه پیش بنای دروس فنی نظری و کارکاهی نیز هست.
گذشته از این در تحصیلات بالاتر چه در کارهای کارگاهی ساختمانی و ه در دفاتر مهندسان همیشه مورد استفاده خواهد بود. پس نیکو است که با دقت و علاقه بیشتر این درس جالب را شروع و در فراگیری آن کوشا باشیم.
نقشه،زبان افراد فنی است برای یک فرد فنی بسیار مهم است که این زبان را بشناسد و رموز آن را بداند بدین معنی که بتواند نقشه ای را خوب ترسیم کند و قادر به درک کردن و خواندن آن باشد نقشه کشی در رشته ساختمان،هم کاری است فنی و هم هنری ،یعنی یک نقشه را ،هم باید از نظر رعایت نکات فنی درست کشید و هم باید خوب و زیبا کشید.
زمینی که نقشه آن را طراحی کرده ایم به ابعاد ——–و به زیربنای ——در شهر یاسوج می باشد . نوع زمین برای این ساختمان وج می باشد و قرار است که در چهار طبقه و بعلاوه یک زیر زمین که فقط مورد مصرف آن پارکینگ است بنا گردد.
سقف زیرزمین بنای مذکور وان بستی و سایر طبقات تیرچه بلوک می باشد . ضمنا در قسمت سرویسها سقف کاذب به اجرا در آمده.
(( پلان آکسی بندی شده))
منظور از پلان آکس بندی تعیین محل ستون و فواصل سونها از یکدیگر می باشد .معمولا اندازه آکس بندی نسبت به دیوار فضاها که عموما بر روی پله ها واقع می شوند تعیین می گردد .
به طور کلی برای آکس بندی دهنه ها را می توان بطور محدود و یا ابعاد آزاد انتخاب نمود .در آکس بندی محدود که تقریبا اندازه محورها مساوی انتخاب می شوند محاسبات سریع و سهل تر انجام می شود .
حسن دیگر این طریقه در پیش برد کار های اجرائی از نظر اندازه های مشخص پلها وتیرهای پوشش و موارد دیگر می باشد .
برای مشخص کردن ستونها بطور واضح معمولا در سمت چپ امتداد آکسهای افقی با نمایش حروف الف -بای لاتین مشخص می گردد و در سمت بالای نقشه امتداد محورهای عمودی بوسیله اعداد از چپ براست نمایش داده می شود .
این روش حالت و وضع ستونها را در محل خود به آسانی روشن می سارد و با استفاده از نمره بندی ستون می توان نمره پروفیل -تعداد -فرم مواردیگر ستون را بررسی نمود
نقشه های ساختمانی
به طوری که می دانیم نقشه هایی ساختمانی را به دو دسته اصلی تقسیم کرده اند .
طرحهای اولیه,نقشه های اجرایی
پس از این که طرحهای اولیه ترسیم شده ,نقشه های اجرایی را تهیه می نمایند .نقشه های اجرایی خود به سه گروه تقسیم می شوند
1-معماری 2-محاسباتی 3-تاسیساتی
مهمترین نقشه های اجرایی معماری به قرار زیرند:
1)پلانها (برشهای افقی از ساختمان )
2)برشهای عمودی (قائم)
3)نماها
4)جزئیات(دتایلها)
به طور خلاصه مشخصات هر کدام از نقشه ها رابیان می کنیم .
1)پلانها: پلان عبارت است از یک برش فرضی افقی از ارتفاعی که مشخصات هر چه بیشتر ساختمان از آن ارتفاع دیده و ترسیم نشوند.(تقریبا از 3/2تا4/3)ارتفاع از کف)
در نقشه های اجرایی پلانها را معمولا با مقیاس 50/1,100/1ترسیم می کنند .برا هر طبقه باید پلان مجزا تهیه کرد ,مگر در طبقاتی که پلان کاملا مشابه دارند مانند ساختمانهای چند طبقه ,در این صورت برای طبقات مشابه فقط یک پلان ترسیم می کنند که این گونه پلانها را پلان تیپ می نا مند علامت شمال وضع و موقعیت ساختمان را نسبت به شمال نشان می دهد .شکل استاندارد شده و مشخصی برای این علامت وجود ندارد .فقط باید سعی کرد اندازه آن متناسب با اندازه نقشه باشد و سوی شمال را واضح و دقیق نشان دهد.
اتصال ستون به فنداسیون
نیو از طبقات فوقانی بوسیله ستونها به صفحات زیر آنها وارد می شود .بنا به محاسبات فنی ,ابعاد صفحه زیر ستون را با در نظر گرفتن ضخامت آن تعیین می کنند .
اتصال ستون به فنداسیون بوسیله بلت ها انجام می گردد .بلت به شکلهای مختلف ساخته می شود .اما فرم -بیشتر معول است .
جنس بلت از نوع فولاد سخت و معمولا از آرماتور توراستیل و میل گرد آجدار (با علامت اختصاری —و آجدار پیچیده—-)انتخاب می گردد مقاومت فولادهای معرفی مورد نیاز از دو نوع فولاد —–و——(قبه ترتیب با مقاومتهایی 37کیلو گرم برمیلی متر مربع و 96کیلوگرمبر میلیمتر مربع)تامین می شود قطر و طول -بلت بنا به محاسبات فنی تعیین می گردد و بیشتر بالای قطر 20تا15سانتی متر از ارتفاع فنداسیون کمتر انتخاب می شود و این بدان است که در موقع حرکت ستون در مقابل زلزله و موارد دیگر ,بلت بکف فنداسیون باعث اهرم کردن ستون نشود.
پله در ساختمان
پله بوسیله ارتباط طبقات بیکدیگر می باشد -در این ارتباط که بسطحی تا سطح دیگر بوجود می آید بایستی موارد اصلی خصوصا راحتی حرکت از پله را بکار گرفت تا استفاده از آن بدرستی انجام شود پله از ارکان مهم در ساختمان می باشد .از اینرو باید جزئیات آن دقیقا بررسی شود تا راه پله مطلوبی برای رفت و آمد پدید آید.
مشخصات فنی ,پاکان شامل قسمت های زیر می باشد .
الف)فضای پلکان ب)ردیف یا خیز پلکان ج)ایستگاه مابین پل ها (پاگرد)
(ت)چشم پله (ث)دست انداز(جان پناه) (د)خط مسیر یا محور حرکت
(پ)سد گیر پله ها با زاویه شیب کم پله های راحتی هستند .پله های راحتی هستند ,پله مناسب و راحت مناسب و راحت پله ای است که بنسبت کف و ارتفاع آن از روی فرمول —————محاسبه شود.
ترسیم برش عمودی
چنانچه می دانیم برش قائم عبارتست از یک برش قائم فرضی ,از محلی که مشخصات هر چه بیشتر ساختمان از آن محل دیده و ترسیم شود,و نیز می دانیم که در برش فقط اندازه هایی که منظور می کنند که با ارتفاعبستگی دارد مانند :ارتفاع طبقات ,ضخامت سقف ,اختلاف سطحها و غیره آنچه بیشتر اهمیت دارد روش ترسیم آن هنگامی که نقشه یک ساختمان را در محل پیاده می کنیم (یعنی رنگ ساختمان را می ریزیم)پلان را بصورت کلاف یکسره (یعنی بدون توجه به درها یا محاهای بار دیگر که در حقیقت دیواری در آن محل وجود ندارد )پیاده می کنیم و بدین سان نیز پی می ریزیم یعنی تمام پی های ساختمان بیکدیگر متصلند و زیر درها و محاهای بازار نیز پی ریزی می کنیم .این عمل پی ساختمان را در مقابل حرکات ناشی از زلزله و نشست احتمالی زمین ,یکپارچه و مقاوم می سازد.
سایت پلان (پلان موقعیت)
پلان موقعیت :به پلانی گفته می شود که وضعیت ساختمان را نسبت به زمین ها با هاشورهای —درجه نشان می دهد .(هاشورها در محل هایی که ساختمان دارای سقف است زده می شود )
مقیاس ترسیم 300/1و500/1می باشد .چنانچه پلان بام را در مقیاس کوچکتری همراه با بقیه زمین حیاط و خیابان های اطراف رسم کنیم ,پلان موقعیت بدست می آید در پلان موقعیت قسمتی که ساختمان شده است هاشورها می خورد.
تعیین موقعیت ساختمان در پلان موقعیت با جهت شمال مشخص می شود .
در پلان موقعیت معمولا طول و عرض زمین و طول قسمت ساخته شده اندازه گیری می شود .همچنین ابعاد خیابانهای مربوط و فاصله زمین از نبش یا ساختمانهای مهم دیگر مشخصذ می شود.
(( ترسیم نمای ساختمان ))
نمای ساختمان نشان دهنده شکل ظاهری و خارجی ساختمانی رل مهمی بازی می کند نماها را باید حتی الا مکان ساده ترسیم کرد و پیش آمدگی را با سایه نشان داد,تحت عنوان نماهای ساختمانی چهارنمای شمالی ,جنوبی ,شرقی و غربی را می شناسیم . برای ترسیم نمای یک ساختمان باید چنین فرض کرد که در مقابل نما ایستاده ایم و شعاع دید ما بر سطح نما عمود است و در این صورت نمای ظاهری ترسیم می شود.
((نقشه های جزئیات ( )
چون نقشه ها ی اجرایی را چنانچه اشاره شد با مقایس 50/1یا100/1ترسیم می کنند نمی توان مشخصات یک قسمت را آن چنان که باید ترسیم کرد ,برای اینکه بتوانیم مشخصات و شکل کامل یک قسمت را دقیقا بیان می کنیم از نقشه هایی که معمولا با مقیاس 20/1یا10/1و حتی در بعضی مواقع با مقیاس 1/1ترسیم می شود استفاده می کنیم .این گونه نقشه ها را نقشه جزئیات (———–دتایل)می گویند.
((پلان شیب بندی ))
پس از اینکه کار پوشش سقف تمام شد بر اسا س مقدار شیب بام که قبلا بین 1تا3 درصد در نظر گرفته شده است پشت بام را کرم بندی می کنند بدین صورت که ضخامت شیب بندی در محل ناودان حداقل می باشد و هر چه از نادانی دور می شود ضخامت بیشتر می شود و بین کرمها را از مصالح مختلف بماند خرده آجر ,سوخته ذغال سنگ سر کف کارخانه ذوب آهن(پوکه)سنگهای متخلخل مانند سنگ پا همچنین در صورت امکان از بستن آلومنیاتی بعلت وزن کم آن که حدود 3/1وزن بتن معمولی است استفاده شده بین کرمها را پر می کنند
درصد شیب
معمولا ختم شیب در نقطه سوراخ و ناودانی صفر و در شروع با طول درصد که در طولها بلند تا3درصد باشد تعیین می گردد .و هر چه طول شیب کمتر باشد بهمان نسبت درصد آن کم می گردد.
رامپ
رامپ رات می توان قدیمی ترین وسیله ارتباط بین دو اختلاف سطح دانست بشر اولیه بدون ایتکه خودآگاه باشد رامپ را در جهت صعود و نزول به فراز و نشیب ها انتخاب کرده بود و در ساختمان سازی های قدیم بعنوان داربست از آن استفاده می شد چنانچه می گویند که در ساختن اهرام مصر جهت حمل قطعات بزرگ سنگ از رامپ استفاده نموده اند .
بطور کلی رامپ شیبی است که دو اختلاف سطح را بهم مربوط می سازد با مدرنیزه شدن امر حمل و نقل رامپ نیز در ساختمان افزایش یافت .امروزه ساخت پارکینگ های زیر زمینی و طبقاتی بدون رامپ به هیچ عنوان امکان پذیر نمی باشد .رامپ را نسبت به موارد استفاده از آن با شیب های متفاوت ساخته می شود که حداکثر آن %15 می باشد که رامپ سواره معروف می باشد
باد بند
وجود بادبند در ساختمانها با اسکلت های بزرگ و مرتفع الزامی است .وجود بادبند ساختمان را در مقابل نیروهای بادو حتی زلزله مقاوم و استوار می سازد .عدم وجود بادبند در بنا,اثر نیروی باد و یا حرکات دیگر باعث می شود که قاب (قاب اسکلت بسته ای است که بصورت مربع یا مربع مستطیل و —–ساخته می شود ) از شکل مربع یا مربع مستطیل خارج شده و به صورت متوازی الا ضلاع در آید .از این جهت چپ و راست ها زوایای 90درجه قاب را به زاویه تبدیل می کنند و حالت ثابت و مقاومی را در ——-بوجود میآورد.
در اتصال باد بند پروفیل هایی به صورت چپ و راست جهت چهار قاب فلزی پیش بینی می شود چگونگی اتصال این چپ و راست در گوشه به قاب فلزی با یک صفحه (پلیت)انجام می گیرد .چپ و راست که مهار کننده اصلی در بادبند می باشد ,
دانشکده فنی واحد یاسوج
(آشنایی با مبانی نظری معماری و پروژه)
تحت نظر استاد:مهندس صداقتی
تهیه و تنضیم :مسعود جابر انصاری
رشته :عمران
تاریخ :بهار 81
فهرست
مقدمه
1)سایت پلان
2)پلان زیر زمینی
3)پلان طبقه همکف(معماری)
4)پلان مبلمان
5)مقطع در جهت پله
6)مقطع در جهت رامپ
7)نما
8)پلان شیب بندی شده
9)پلان فنداسیون
10)پلان آکس بندی
11)جزئیات فنداسیون
12)جزئیات دست انداز پشت بام
13)جزئیات کف زیر زمین و کف حیاط
14)جزئیات اتصال ستون به فنداسیون
15)جزئیات اتصال ستون به فنداسیون و شناژ
16)جزئیات طویل کرئن ستون
17)نمایش بادبند در پلان
18)نحوه اجرای بادبند
19)جزئیات اتصال بادبند در قسمت گوشه . وسط
20)نمایش سقف کاذب در پلان
21)کیفیت اجرای سقف کاذب
22)کیفیت اتصال تیر آهنزیر پله و فنداسیون
23)کیفیت استقرار سنگ سرویس و اتصال سقف کاذب
24)پلان پله
25)تیپ بندی درو پنجره
پلان فنداسیون:ابعاد فنداسیون
برای ترسیم فنداسیون خطوط محور های افقی و عمودی را در دو جهت ادامه می دهیم .از برخورد خطوط اکس به یکدیگر محل محور فنداسیون تعیین می گردد.
نسبت به موقعیت فنداسیون در حالت محدودیت مثلا کناره دیواره های مجاور ساختمان ابعاد فنداسیون متغییر می باشد اما در نواحی وسط معمولا فنداسیون به شکل مربع اختیار می گردد.در بعضی مواقع به علت نزدیک بودن اکس دو ستون مثلا راه پله و یا مشلبه آن چون دو فنداسیون زیر دو ستون به یکدیگر می رسند از فنداسیون طویل مشترک و یا( دوبل ) استفاده می شود.بدیهی است ابعاد فنداسیون نسبت به موقعیت محل و وضع فنداسیون سازی و نوع زمین خاک و نیروهای وارده از طبقات تعیین می گردد.در همه بنا ها نیرو از طبقات بالا که ناشی از بارهای پیش بینی شده و وزن نصف هر طبقه و نیروی حاصل از وزن دیوارهای خارجی و داخلی می باشد جمعا بر ستون و پس از ستون بفنداسیون وارد می شود .به همین دلیل برای پیشگیری از شکست و خرد شدن فنداسیون باید آنرا مسلح نمود .آرماتور گذاری در فنداسیون بشکلهای مختلف و بنا به محاسبات فنی انجام می شود.
آرماتور گذاری در شناژ:
اساس پیوند بین شناژ و فنداسیون بوسیله آرماتور انجام می گیرد. شناژ فاقد آرماتور در مقابل حرکات فنداسیون بلافاصله می شکند و کا ملا بی فایده خواهد بود.
آرماتور گذاری در شناژ به دو صورت انجام می شود :الف آرماتور گذاری سرتاسر پی . (ب) آرماتور گذاری شناژ همراه با اورلپ.
کاربرد شناژ و اتصال آن به فنداسیون :
نقش اساسی شناژ عبارت از مقاومت کلیه نیروهای افقی (زلزله و غیره)و همچنین یکپارچه کردن پی ستون ها و اتصال آنها به یکدیگر و نیز جلوگیری از نشت می باشد.