تحقیق در مورد نظرسنجی تلفنی از مردم درباره محرم و عزاداری

نظرسنجی تلفنی از مردم درباره محرم وعزاداری
دین – همشهری آنلاین:
مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری در یک نظرسنجی تلفنی از مردم درباره محرم و عزاداری (3 بهمن) پرسیده است
مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری این طرح را با مدیر یت سرور السادات قاضی زاده هاشمی و همکارانش شبنم چهره، فریده درفشی، سمیه گایگانی و فاطمه یزدانی اجرا کرده است:

پیشگفتار
عزادارى و برپایى مراسم ماتم در سوگ خوبان و اولیاء خدا امرى است که ریشه درقرآن و سیره نبوى(ص) وسیره امامان(ع) دارد. این عزادارى‏ها مصداق مودت اهل بیت(ع) است. (شورا، آیه 23).
در سیره امامان(ع) هم برنامه‏اى که هرگز در هیچ شرائطى ترک نشد برپائى عزا بر سالار شهیدان امام حسین(ع) بود. امام سجاد(ع) پس از امام حسین(ع) تا زنده بود در هر مجلس از داغ حسین مى‏گفت و در حقیقت مجلس عزا برپامى‏کرد. امام باقر(ع) هم در شرائط سخت و خفقانى دستور مى‏داد روز عاشورا عزاى امام حسین را بر پا کند. مالک جهنى مى‏گوید امام باقر(ع) در روز عاشورا فرمود: همه براى امام حسین گریه کنند و اهل خانه را دستور به‏گریه بر حضرت مى‏کرد. (کامل الزیارات، ص‏174) همین سیره را حضرت امام صادق(ع) و امامان دیگر (ع) داشتند آنها بر این امر اصرار داشتند که از رهگذر عزادارى و برپائى عزاى سالار شهیدان چراغ پرفروز نهضت حسینى روشن بماند که ماند. در ادامه به نمونه ای از مجالس عزاداری امام حسین (ع) اشاره می کنیم:
1- پیامبر اکرم(ص) براى امام حسین(ع) در روز اول ولادتش مجلس عزا گرفت. (مقتل خوارزمى، ج‏1، ص‏88.)
2- در منزل ام سلمه در دوره کودکى براى امام حسین مجلس عزا گرفتند.( مجمع الزوائد هیثمى، ج‏9، ص‏189.)
3- در منزل عائشه براى حضرت امام حسین(ع) مجلس عزا گرفتند.(7 مقتل خوارزمى، ج‏1، ص‏159)
4- در خانه امام على(ع) براى حضرت عزا گرفت.( مقتل خوارزمى، ج‏2، ص‏167)
بنابراین اگر بگوئیم بنیانگذار عزادارى بر سید و سالار شهیدان حضرت نبى اکرم(ص) و امامان(ع) بوده اند ‏سخنى بگزاف نگفته‏ایم.
هم اکنون هم اگر بخواهیم احیا گر عزادارى راستین و عاشورایى باشیم باید در مجالس عزادارى هم از مقامات‏ملکوتى امامان بگوئیم وهم از مقامات مُلکى آنان! باید از جنبه الگوئى و اسوه بودن آنها بگوئیم و نباید به صرف ابرازعشق اکتفاء نمائیم. مجالس عزاى حسینى نه تنها نام سیدالشهداء(ع) را پرآوازه نگهداشته بلکه سبب ماندگارى پیام اسلام عزیز شدند. باتوجه به جایگاه رفیع عزادارى و گوهر ارزشمندى که درآن نهفته است بدیهى است که دشمنان تلاش گسترده‏در جهت تخریب و تحریف آن داشته باشند. در برهه‏اى از زمان که عباسى‏ها قدرت‏مند بودند در پى تخریب عزاى‏سالار شهیدان بودند که عزاداران را دستگیر مى‏کردند، شکنجه و اعدام مى‏کردند و در برهه‏اى که قدرت مقابله‏نداشتند، در پى تحریف آن بودند تا جلوى تاثیر گذارى این سنت مبارک را بگیرند. در ادامه بایدگفت که وظیفه ما در این برحه از زمان جلوگیری از تحریف در عزاداری امام حسین و برپایی هر چه با شکوه تر مجلس عزاداری امام حسین(ع) است.
در پایان به چند جمله از امام حسین می پردازیم:
امام حسین (ع) می فرماید:
1- بدترین مردم کسی است که آخرتش را فدای دنیایش کند.
2- کسانی که بندگی خدا را می کنند، بندگی دیگری را نمی کنند.
3- از سخنی که تورا پشیمان می کند و وادار به عذرخواهی می نماید، بپرهیز و مگو.
مقدمه
نظرسنجی حاضر، با توجه به اهمیت ماه محرم و برپایی مجلس عزاداری امام حسین و نظرات مردم در مورد شیوه عزاداری برای امام حسین (ع) به اجرا درآمد.
کلیات تحقیق
در این گزارش با به کارگیری از نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا بخشی از نظرات مردم جامعه در مورد شیوه عزاداری برای امام حسین (ع) بدست آوریم.
این گزارش حاصل جمع آوری نظرات 1200 نفر پاسخگو به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.
اهداف نظرسنجی
نظرسنجی حاضر برای آگاهی از موارد زیر به اجرا درآمد:
1. پاسخگویان به چه شیوه هایی عزاداری می کنند.
2. کدام یک از کارهایی که در محرم انجام می شود مورد تایید پاسخگویان نیست.
3. نظر پاسخگویان در مورد روش مداحی فعلی.
4. نظر پاسخگویان درباره اشکالاتی که در مداحی فعلی می بینند.
چکیده:
طرح نظرسنجی حاضر، پژوهشی در ارتباط با برپایی مجلس عزاداری امام حسین و نظرات مردم در مورد شیوه عزاداری برای امام حسین (ع) به اجرا درآمده است که یافته هایی از این طرح به دست آمده است که در این بخش، به مهمترین قسمت های آن پر داخته شده است.
1- 35 درصد پاسخگویان را مردان و 65درصد را زنان تشکیل داده اند
2- 16 درصد از پاسخگویان دارای مدرک کارشناسی و بالاتر و 42 درصد دارای مدرک دیپلم و 6 درصد بی سواد هستند.
3- معادل 37% از پاسخگویان با رفتن به هیات و تکایا، 20% با رفتن به مساجد، معادل 15% با خواندن دعا، نماز و زیارت نامه ها و یا از طریق تلویزیون و 11% با رفتن به جلسات سخنرانی عزاداری می کنند.
4- از میان 814 نفر پاسخگو که بعضی از شیوه های عزاداری را قبول ندارند، 31% سنت های غلط (علم کشی ، قمه زنی، لخت سینه زدن و…..)، 18% عدم رعایت همسایگان (صوتی و محیطی و…)، 17% مخدوش شدن ارزش های دینی (عمدتا) حجاب در ازدحام جمعیت و 3% استفاده از آلات موسیقی جدید را در مراسم عزاداری تایید نمی کنند.
5- معادل 53% از پاسخگویان با روش مداحی فعلی موافق نیستند و 38% با روش مداحی فعلی موافق هستند و 9% در این باره نظری ندارند.
6- معادل 55% از پاسخگویان الگو برداری از موسیقی های روز و استفاده از آلات موسیقی نا متعارف، 28% عدم تطابق محتوای نوحه ها با ارزش های اسلامی و غیر معنوی بودن آن ها، 11% بزرگ نمایی های بیهوده و 6% فریاد زدن و داد کشیدن مداحان را از اشکالات روش مداحی فعلی اظهار کرده اند.
روش نظرسنجی
در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است.
جامعه آماری
جامعه آماری در این تحقیق شامل 1200 نفر از مردم است. لازم به ذکر است که از این تعداد 35 درصد مردو 65 درصد زن هستند.
زمان اجرای نظرسنجی
این نظرسنجی از تاریخ 30 دی ماه تا 3 بهمن ماه 1385 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری بصورت تلفنی انجام شده است.
جنس پاسخگویا
جدول شماره 1 جنس پاسخگویان را نشان می دهد. بر اساس جدول اکثریت پاسخگویان 65% را زنان و 35% را مردان تشکیل می دهند.
جدول شماره 1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس
جنس
تعداد
درصد
زن
779
65
مرد
421
35
جمع
1200
100

سن پاسخگویان
جدول شماره 2 نشان می دهد که پاسخگویان در چه گروه سنی قرار دارند از 1200نفر پاسخگو 16% از پاسخگویان بین 21تا 25 سال، 15% درصد از پاسخگویان بین26 تا 30سال قرار دارند و 9% از پاسخگویان بالاتر از 60 سال سن دارند.

سن
تعداد
درصد
15- 20
137
11
21- 25
189
16
26- 30
179
15
31- 35
148
12
36- 40
157
13
41- 45
104
9
46-50
92
8
51- 60
89
7
60 سال به بالا
105
9
جمع
1200
100

سطح تحصیلات
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3 از میان 1200نفر پاسخگو 42% در مقطع دیپلم ، 16% در مقطع لیسانس و بالاتر و 6% بی سواد هستند.
میزان تجصیلات
تعداد
درصد
دیپلم
501
42
لیسانس و بالاتر
193
16
ابتدائی
153
13
راهنمائی
105
9
دانشجو و فوق دیپلم
95
8
دبیرستان
86
7
بی سواد
67
6
جمع
1200
100

پاسخگویان به چه شیوه ای عزاداری می کنند
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 4 از میان 1200نفر پاسخگو 37% با رفتن به هیات و تکایا، 20% با رفتن به مساجد، 15% با خواندن ادعیه و یا از طریق تلویزیون و11% با رفتن به جلسات سخنرانی عزاداری می کنند.

شیوه عزاداری پاسخگویان
تعداد
درصد
رفتن به هیات و تکایا
444
37
رفتن به مسجد
236
20
خواندن ادعیه و یا از طریق تلویزیون
178
15
رفتن به جلسات سخنرانی
137
11
برگزار کننده مراسم عزاداری هستم
79
7
تماشای هیات های عزاداری
53
4
ادای نذر (کمک در هیات ها از راههای مختلف)
40
3
عزاداری نمی کنم
33
3
جمع
1200
100

کارهایی که در عزاداری مورد تایید پاسخگویان نیست
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5 از میان 1200نفر پاسخگو 68% اعتقاد دارند که در برگزاری مراسم عزاداری مواردی به چشم می خورد که باید در باره آن ها بازنگری صورت پذیرد. به گمان این دسته، مواردی در شیوه های عزاداری وارد شده است که می تواند خلوص و طهارت عزاداری واقعی برای اهل بیت و بویژه خامس آل عبا (علیهم السلام) را مخدوش سازد. این دسته به مواردی چون: قمه زنی، علم کشی، کم محتوا بودن اشعار مداحان، استفاده از شمایل ونقاشی های غیرموجه، استفاده از ریتم و آلات موسیقی جدید، اسراف و تبذیر و مخدوش شدن ارزش های دینی (عمدتا) حجاب در ازدحام جمعیت اشاره می کردند. 25% از پاسخگویان مساله حادی در عزاداری مشاهده نکرده اند
جدول شماره 5 توزیع پاسخگویان بر اساس کارهایی که در عزاداری مورد تایید آنها نیست
کارهایی که در عزاداری مورد تایید پاسخگویان نیست
تعداد
درصد
موارد نامناسب در شیوه های مرسوم عزاداری
814
68
مساله حادی مشاهده نکرده ام
296
25
بی جواب
90
7
جمع
1200
100

موارد نامناسب درشیوه های عزاداری از نظر پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6 از میان 814 نفر پاسخگو که بعضی ازشیوه های عزاداری را قبول ندارند، 31% سنت های غلط (علم کشی ، قمه زنی، لخت سینه زدن و…..)، 18% عدم رعایت همسایگان (صوتی و محیطی و…)، 17% مخدوش شدن ارزش های دینی (عمدتا) حجاب در ازدحام جمعیت و 3% استفاده از آلات موسیقی جدید را در مراسم عزاداری تایید نمی کنند.
موارد نامناسب درشیوه های عزاداری
تعداد
درصد
سنت های غلط (علم کشی ، قمه زنی، لخت سینه زدن و…..)
247
31
عدم رعایت همسایگان (صوتی و محیطی و…)
149
18
مخدوش شدن ارزش های دینی (عمدتا) حجاب در ازدحام جمعیت
134
17
خودنمایی در عزاداری ها
87
11
کم محتوا بودن اشعار مداحان
58
7
اسراف و تبذیر
44
5
استفاده از شمایل و نقاشی های غیر موجه
35
4
نظری ندارم
34
4
استفاده از آلات موسیقی جدید
26
3
جمع
814
100

پاسخگویان روش مداحی فعلی را می پسندند
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7 از میان 1200نفر پاسخگو 53% با روش مداحلی فعلی موافق نیستند و 38% با روش مداحی فعلی موافق هستند و 9% در این باره نظری ندارند.
جدول شماره 7- توزیع پاسخگویان بر اساس نظرآنها درباره روش مداحی فعلی
نظر پاسخگویان درباره روش مداحی فعلی
تعداد
درصد
موافق روش مداحی فعلی نیستم
632
53
موافق روش مداحی فعلی هستم
457
38
نظری ندارم
111
9
جمع
1200
10

اشکالاتی که پاسخگویان در روش مداحی فعلی می بینند
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8 از میان 1200نفر پاسخگو 568 نفر روش مداحی فعلی را می پسندند و از 632 نفر پاسخگو که روش مداحی فعلی را نمی پسندند، 55% الگو برداری از موسیقی های روز و استفاده از آلات موسیقی نا متعارف، 28% عدم تطابق با ارزش های دینی ، 11% بزرگ نمایی های بیهوده و 6% فریاد زدن و داد کشیدن مداحان را از اشکالات روش مداحی فعلی اظهار کرده اند.

توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آن ها درباره اشکالات روش مداحی فعلی
نظر پاسخگویان درباره اشکالات روش مداحی فعلی
تعداد
درصد
الگوبرداری از موسیقی های روز
349
55
عدم تطابق با ارزش های دینی
179
28
بزرگ نمائی های بیهوده
68
11
اجرای نامناسب مداحان
36
6
جمع
632
100

منبع

پرسشنامه
1– چند نفر از عزاداران جوان هستند
16% ( 90%( 98% ( 50%(

2- چند از عزاداران با کارهای قیمه زنی ، لخت سینه زدن مخالف هستند ؟
12%( 18%( 35%( 28% (

3- بیشتر عزادران در چه گروه سنی قرار دارند.
جوان ( پیر( نوجوان ( میانسال(

4- آیا استفاده رد لات موسیقی جدید مورد تایید است یا خیر
بلی ( خیر (

5- شما چقدر در عزا داری خود نمایی می کنید
کم ( زیاد ( خیلی ( ضعیف (

15