مقدمه
سلاح های شیمیایی به کلیه عواملی اطلاق می شود که اثرات مستقیم سمی بر انسان، حیوانات و گیاهان دارند. گاهی اوقات به این ترکیبات "گازهای جنگی" نیز می گویند. حتی اگر چه این ترکیبات مایع و یا جامد نیز باشند، اثرات سمی این ترکیبات ممکن است موقتی یا دائمی باشد و شدت اثرات آن ها ممکن است از تحریک موقتی چشم تا آسیب های شدید منجر به مرگ باشد.
سلاح های شیمیایی از وحشیانه ترین ابزاری هستند که بشر در جنگ بر علیه همنوعانش استفاده کرده است. اگر چه تاریخ استفاده از این سلاح ها، به تاریخ جنگ های بشر باز می گردد ولی بشر متمدن نیز هیچ گاه در استفاده از این سلاح ها به خود تردید راه نداده است.
تاریخچه
هر چند استفاده از سموم، عوامل شیمیایی و میکروبی در جنگ ها قدمتی به بلندای حیات بشریت دارد اما استفاده از سموم، عوامل شیمیایی و میکروبی در شکل جدید و کلاسیک، اولین بار توسط ارتش انگلیس در سال 1894 و با استفاده از گاز تهوع آور گوگرد به عنوان سلاح شیمیایی در جنگ های کریمه صورت گرفته است ، که البته چندان هم موثر نبود. اسید پیکریک در سال های 1899- 1902 به عنوان سلاح شیمیایی مورد استفاده قرار گرفت ولی اوج کاربرد سلاح های شیمیایی در جنگ جهانی اول طی سال های 1914- 1918 بود. در این جنگ حدود یک صد هزار نفر بر اثر استفاده از سلاح های شیمیایی کشتـــه و 000/200/1 نفر مجروح شدند.
طی جنگ جهانی اول در سال 1915 نیروهای آلمانی گاز سبز رنگی را به طرف نیروهای بلژیکی مستقر در شهر ایپر پرتاب کردند. این حمله که با گاز کلر انجام شده بود، منجر به مرگ پنج هزار نفر سرباز بلژیکی و نیروهای متحدین شد. در دسامبر 1915 نیروهای آلمانی اولین حمله خود را با گاز فسژن انجام دادند و بعدها در جولای 1917 گاز خردل را به عنوان دو سلاح شیمیایی در منطقه ایپر مورد استفاده قرار دادند.
کاربرد سلاح های شیمیایی در جنگ جهانی اول و بعد از آن، روند صعودی سریعی را طی کرد و تلفات زیادی نیز ایجاد کرد. با این وجود طی جنگ دوم جهانی از عوامل شیمیایی استفاده نشد.
با وجود تحریم و ممنوعیت کاربرد جنگ افزارهای بیولوژیک و شیمیایی بر اساس کنوانسیون سال های 1972 و 1997 ژنو، رژیم بعث عراق در طی سال های جنگ تحمیلی، هیچ گونه تردیدی در استفاده از عوامل شیمیایی بر علیه نیروهای ایرانی به خود راه نداد و علاوه بر حملات مکرر و متوالی شیمیایی بر علیه رزمندگان اسلام، حدود سی حمله نیز بر علیه مناطق کاملاً مسکونی ایران انجام داد که حمله به سردشت در سال 1366 فجیع ترین آن ها بــود.
عوامل سیانوژن یا سیانیدها
مکانیسم عمل
به ترکیبات سیانیدی، عوامل خون نیز اطلاق می شود. مهمترین اثر سمی سیانید مهار سیتوکروم اکسیداز و در نتیجه تداخل در تنفس سلولی است. در این حالت اگر چه اکسیژن کاملاً در اختیار سلول ها قرار دارد ولی قادر به استفاده از آن نیستند. نتیجه این حالت تجمع اسید لاکتیک و مرگ سلولی ناشی از آنوکسی است. از نقطه نظر کاربرد به عنوان سلاح شیمیایی سه ترکیب هیدروژن سیانید 1 ، سیانوژن کلراید و سیانوژن بروماید اهمیت دارند و به عنوان جنگ افزار شیمیایی هستند. با وجود آن که هر سه این ترکیبات خصوصیات سمی مشابهی دارند؛ ولی سیانوژن کلراید و سیانوژن بروماید باعث تحریک بیشتر دستگاه تنفسی می شوند. استفاده از هیدروژن سیانید به عنوان یک جنگ افزار شیمیایی چندان موفقیت آمیز نبوده و فــــراریّت بالای آن مانع از مصرف وسیع هیدروژن سیانید در جنگ جهانی اول شد. سیانید هیدروژن و سیانوژن کلراید هر دو در جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفتند ولی سیانوژن بروماید خیلی محدود به کار گرفته شد.
ویژگی های فیزیکی و شیمیایی
سیانید هیدروژن در دمای کمتر از 26 درجه سانتیگراد مایعی است بی رنگ یا زردکم رنگ، به شدت فرّار که خطرات موقتی ایجاد می کند. بخار این ماده سبک تر از هوا است و دارای بوی ضعیفی بوده که شبیه بوی بادام تلخ یا هسته هلو است. با این وجود همه افراد حساسیتی یکسان به بوی سیانید ندارند. بعضی از افراد بوی سیانید را در غلظت های خیلی پایین حس می کنند ولی 25 درصد مردم قادر به بوییدن آن نیستند. هیدروژن سیانید از دسته عوامل شیمیایی ناپایدار و به شکل گاز است. راه تماس و مسمومیت با آن استنشاقی است. البته باید توجه داشت که مایع هیدروژن سیانید از طریق پوست نیز به سرعت جذب می شود.
سیانوژن کلراید مایعی بی رنگ و به شدت قابل تبخیر است. بخارات آن سنگین تر از هوا بوده و در غشاهای مخاطی و در چشم سوزش شدیدی ایجاد می کند. سیانوژن کلراید دارای بوی تند و سوزاننده بوده که اشک آوری، یکی از خصوصیات بارز این ماده است. این ماده تقریباً ناپایدار است.
علائم و نشانه های مسمومیت حاد
برجسته ترین ویژگی مسمومیت با سیانید، بروز بسیار سریع علائم آن است که متعاقب انتشار سریع سیانید اتفاق می افتد. اولین علامت مسمومیت با سیانید هایپرونتیلاسیون 1 است که خود موجب افزایش استنشاق سم می شود. به دنبال هایپرونتیلاسیون، هوشیاری از دست می رود و سپس تشنج رخ می دهد. رفلکس مردمک از بین رفته و مرگ در نتیجه ایست قلبی یا تنفسی اتفاق می افتــد.
در صورت مسمومیت با غلظت های زیاد سیانید، عمق تنفس، طی چند ثانیه افزایش می یابد. تحریک تنفس ممکن است آن چنان شدید باشد که مصدوم قادر به کنترل ارادی تنفس خود نباشد و تشنجات شدیدی طی بیست الی سی ثانیه بعد از شروع علائم مسمومیت بروز کند و طی یک دقیقه ایست تنفسی ایجاد می شود و چند دقیقه بعد قلب از کار می ایستد. علائم اولیه مسمومیت با غلظت های کمتر سیانید شامل: ضعف پاها، سرگیجه، تهوع و سردرد است. به دنبال این علائم ممکن است تشنج و اغماء بروز کند که بسته به شدت و میزان آلودگی ممکن است برای ساعت ها و روزها باقی بماند.
در مورد علائم مسمومیت با سیانید نکات زیر قابل توجه است:
الف) علائم مسمومیت با سیانید بستگی به تجمع غلظت سیانید در بافت دارد، هر قدر غلظت ماده سیانید در بافت خاصی بیشتر باشد، علائم بالینی شدیدتر و نیاز به دوز کمتری برای ایجاد اثرات سمی است.
ب) در غلظت های بالای سم، پس از چند دقیقه قلب مصدوم از کار می افتد.
ج) در غلظت های کم، علائم اولیه شامل: ضعف و سستی در پاها، سرگیجه، تهوع و سردرد است. متعاقب این علایم امکان دارد مصدوم دچار تشنج و اغماء شود و نسبت به مدت زمان آلودگی ممکن است ساعت ها و روزها طول بکشد. کری دائمی و یا موقت نیز مشاهده شده است، در مسمومیت های خفیف ممکن است سردرد، سرگیجه و تهوع تا چند ساعت ادامه داشته باشد.
تشخیص : تاثیر بسیار سریع است (یک الی دو دقیقه). شخصی که در برابر سیانور قرار گیرد، به دنبال چند تنفس به حال اغماء خواهد افتاد و اگر آلودگی وی خفیف باشد، بدون درمان نیز بهبود خواهد یافت و هرگز در مسمومیت تنفسی سیانوز، مصدوم در دوره کمون مراجعه نمی کند.
درمان و مراقبت های پرستاری
با توجه به دفع سریع سیانید از بدن، چنانچه غلظت اولیه سیانید به میزان کشنده نباشد و مصدوم نیز از محیط آلوده خارج شود، معمولاً به درمان خاصی نیاز نیست و علائم بالینی به سرعت از بین می روند. در مورد مسمومینی که به دلیل تماس با غلظت بالای سیانید، علائم بالینی بارز دارند باید هم از آنتی دوت استفاده شود و هم اقدامات حمایتی صورت گیرد.
اقدامات اولیه در برخورد با مصدوم
1. اولین اقدام در درمان مسمومین، خارج کردن آن ها از محیط آلوده به سیانید است. با توجه به ناپایداری سیانید، مسمومین، معمولاً نیازی به رفع آلودگی از سطح بدن یا لباس ها ندارند. ترکبیات متعددی را می توان به عنوان پادزهر سیانید به کار برد.
2. در صورت قطع تنفس، دادن تنفس مصنوعی و در صورت نیاز احیاء قلبی ریوی طبق دستورالعمل احیاء شروع شود.
3. دو یا سه عدد آمپول آمیل نیتریت 1 را شکسته و از کنار گیجگاهی به داخل ماسک بریزید.
آنتی دوت ها :
آنتی دوت ها به وسیله تسریع سم زدایی آنزیمی (تیوسولفات سدیم)، اتصال مستقیم به سیانید (ترکبیات کبالت) و یا اتصال غیرمستقیم (مواد تولید کننده مت هموگلوبین 2 ) عمل می نمایند.
1. تامین گروه های سولفور اضافی در بدن برای تبدیل یون سیانید به ترکیبات سولفوردار: ترکیبات سولفوردار به عنوان عامل سم زدا عمل نموده و ترکیبات سیانیدی و تیوسیاناتی حاصل، توسط آنزیم رودوناز در بدن تجزیه می شوند.
مصرف توام تیوسولفات و نیتریت سدیم، درمان کلاسیک مسمومیت با سیانید محسوب می شود. این شیوه درمان، سمیت زدائی سیانید را از طریق فراهم آوردن گوگرد برای آنزیم رودوناز تسریع می کند. سدیم تیوسولفات سرعت واکنش آنزیمی را تا سی برابر افزایش می دهد. سدیم نیتریت با دوز سیصد میلی گرم در ده میلی لیتر به صورت داخل وریدی و سدیم تیوسولفات به میزان پنجاه میلی لیتر از محلول 25 درصد به صورت وریدی تزریق می شود.
2. تامین موادی برای متصل نمودن یون های سیانید به خود : این مواد جایگاه هایی دارند که یون سیانید می تواند در پیوستن به آن با چسبیدن به آنزیم سیتوکروم اکسیداز رقابت کند. چون غلظت این مواد بیشتر از غلظت سیتوکروم اکسیداز است، در نتیجه موجب بازیابی آنزیم سیتوکروم اکسیداز می شود. اتصال یون های سیانید به این مواد از دو طریق: اتصال مستقیم (مانند ترکیبات کبالت) و یا غیرمستقیم (مانند تولید کننده های مت هموگلوبین) انجام می شود. ادتات دی کبالت 3 مهمترین ترکیبات کبالت است که به عنوان آنتی دوت سیانید استفاده می شود.
ادتات دی کبالت به صورت آمپول های بیست میلی لیتری حاوی محلول حدود 2-25 درصد کبالت آزاد یا 4/1-7/1 گرم در صد سی سی ادتات دی کبالت و چهار گرم گلوکز در هر آمپول مصرف می شود. ادتات دی کبالت به صورت تزریق وریدی مصرف می شود و در صورت نیاز تجویز آن تکرار می شود.
ایجاد مت هموگلوبین
مت هموگلوبین قادر است با سیانید ترکیب شده و سمیت آن را کاهش دهد. هر چند بالا بودن سطح مت هموگلوبین برای جان فرد امری تهدید کننده است (کاهش ظرفیت اکسیژن رسانی به بافت ها) ولی این ترکیب نامطلوب هموگلوبین، خاصیت اتصال به آنیون های زیان آور نظیر سیانید را داشته و سمیّت آن ها را کاهش می دهد. سیانید در درون گلبول های قرمز به ماده مرکبی به نام سیانو مت هموگلوبین، تبدیل می شود. روش معمول برای ایجاد مت هموگلوبین استفاده از ترکیبات شیمیایی است. این ترکیبات عبارتند از: نیتریت ها (آمیل نیتریت و سدیم نیتریت)، آمینوفنول ها و آمینوفنون ها.
آمیل نیتریت با ایجاد مت هموگلوبین با اثرات سمی سیانید مقابله می کند. آمیل نیتریت به صورت آمپول استنشاقی 2/0 – 3/0 میلی لیتری در درمان مسمومیت با سیانید استفاده می شود. دو یا سه آمپول آن را بر روی یک دستمال یا قدری پنبه شکسته و به مدت سی ثانیه جلوی بینی فرد مسموم می گیریم تا آن را استنشاق کند و این عمل را تا هشت آمپول در عرض پنج دقیقه می توان تکرار کرد تا تنفس به حالت عادی برگردد. درمان با آمیل نیتریت حتماً باید با دادن سدیم تیوسولفات پی گیری شود.
دی متیل آمینوفنل هیدروکلرید 1 یکی از مواد موثر درمانی مسمومیت با ترکیبات سیانید معرفی شده است. این ماده می تواند حیات بخش باشد ولی به تنهایی درمان کننده نیست باید تزریق این دارو توام با تزریق تیوسولفات باشد تا اثر درمانی داشته باشد. دی متیل آمینوفنل در آمپول های پنج میلی لیتری حاوی 250 میلی گرم DMAP به همراه اسیداسکوربیک و دی سدیم هیدروژن فسفات موجود است. دوز توصیه شده، 25/3 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت داخل وریدی است. دوزهای بالای نیتریت ها موجب هیپوکسی و وازودیلاتاسیون و افت فشارخون می شود.
نکته: موافقت عموم متخصصان در این است که اولویت اول درمان، متصل نمودن یون سیانید به جایگاه های اتصال با داروهای فوق الذکر است، ولی به دنبال آن باید تیوسولفات داده شود تا تبدیل یون سیانید به تیوسیانات انجام گیرد[3].
درمان های حمایتی و مراقبت های پرستاری
هر مصدومی که کاملاً هوشیار بوده و مدت پنج دقیقه پس از آلودگی به صورت طبیعی تنفس کند احتیاج به درمان ندارد و خودبخود بهبود خواهد یافت.
در حالات دیگر، اقدامات عبارتند از :
1. خارج کردن سریع مصدوم از محیط آلوده.
2. در صورت لزوم احیاء قلبی ریوی، گرفتن رگ و تجویز سرم قندی پنج درصد، باز نمودن راه هوایی، ساکشن ترشحات، وضعیت خوابیده به پهلو، کنترل تشنجات با دیازپام وریدی، کنترل علایم حیاتی، تزریق 25 الی پنجاه میلی لیتر بی کربنات سدیم وریدی.
3. تجویز اکسیژن از اولین لحظات تا هوشیاری نسبی بیمار لازم و مفید خواهد بود.
4. در مصدومینی که به دلیل تماس با غلظت بالای سیانید، علائم بالینی بارز دارند، باید هم از آنتی دوت ها استفاده شود و هم اقدامات حمایتی صورت گیرد.
5. مراقبت های عمومی (نقاهتگاهی) : کلیه بیماران، 48 ساعت پس از درمان باید تحت نظر باشند و درمان های علامتی در صورت لزوم انجام پذیرد که عبارتند از :
الف) بستری در بخش مراقبت ویژه، کنترل علایم حیاتی، کنترل جذب و دفع.
ب) فیزیوتراپی تنفسی، بخور با آب ساده.
ج) استفاده از مواد موکولیتیک 1 .
د) شربت سالبوتامول 2 یک قاشق چهار بار در روز .
هـ) آنتی بیوتیک در صورت آسپیراسیون .
و) تجویز آرام بخش مانند کلردیازوپوکساید 3 به مقدار پنج میلی گرم روزی سه بار به مدت دو روز .
ز) رژیم غذایی ابتدا نرم و سپس عادی به همراه مایعات فراوان به منظور ایجاد دیورز.
گزارشی پیرامون تکریم ایثارگران دفاع مقدس؛مسوولان به وظایفشان عمل کنند
* فرحروز صداقت
امروز هم یکی از روزهای هفته دفاع مقدس است که روز "ایثارگر و مقاومت" نامگذاری شده است. روزی برای تکریم جانبازان، آزادگان، ایثارگران و دیگر حماسه سازان.
هشت سال دفاع مقدس رزمندگان و مردم ایران به همه جهانیان نشان داد که با ایثارگری و مقاومت می توان بر قوی ترین دشمنان چیره شد و به پشتوانه روح ایثارگری و مقاومت با کمترین امکانات چنان ایستادگی کرد که جهانیان را با تمام فناوری و امکانات جنگی شان به اعجاب وا دارد.
ایثارگرانی که طی سالیان متمادی دوران دفاع مقدس، این حماسه بزرگ را آفریدند و با مقاومت ملی خود امنیت ملی کشورمان را بیمه کردند و امروز هنوز در میان ما زندگی می کنند؛ البته بعضی ها بر روی ویلچر، بعضی دیگر بر روی تخت با زخم بستر، عده ای زیر ماسکهای اکسیژن و عده ای هم با سوغاتی بیماری اعصاب و روان که از دوران اسارت برایشان به یادگار مانده است.
پیرامون تکریم ایثارگران حرف و حدیث فراوان است که بهتر دیدیم جانبازان و آزادگان، خودشان در این باره صحبت کنند.
***
محمد میرزاخان که در عملیات فاو بر اثر اصابت ترکش خمپاره به ستون فقراتش قطع نخاع شده و جانباز 70 درصد است، می گوید: تعداد زیادی از مردم با صحبتهای خود به ما انرژی می دهند. گاهی من واقعاً شرمنده مردم می شوم. چهار سال در دانشگاه بودم. همکلاسی های من که همه هم جوان بودند، واقعاً به من لطف داشتند. ویلچرم را جمع می کردند، بالا می بردند و پایین می آوردند. اگر وارد کلاس می شدم و جا برای من نبود سریع صندلی هایشان را جابه جا می کردند و برای من جا باز می کردند.
این کارشناس علوم سیاسی ادامه می دهد: مردم همیشه قدردان ما هستند. مسوولان هم طرحهای خوبی می دهند، اما متاسفانه بسیاری از طرحها در مرحله اجرا می ماند و عمل نمی شود. برای به وجود آوردن فرهنگ تکریم نه تنها برای جانبازان و آزادگان، بلکه برای عموم ایثارگران، نهادهای دولتی باید طوری برخورد کنند که این فرهنگ تکریم در جامعه ایجاد شود. وقتی ساختار فرهنگی جامعه عوض شود، خود به خود تکریم ایثارگران هم باب می شود. دلم می خواهد بگویم این تکریم و طریقه ارائه اش هنوز برای خود مسوولان خوب جا نیفتاده است و هر وقت این شناخت پیدا شود، تمام مشکلات حل خواهد شد.
جانباز 70 درصد محمد میرزاخان اضافه می کند: در امور رفت و آمد شهری، پارکها، پیاده روها، بانکها و … نیازهای این قشر را باید در نظر بگیرند. اما متاسفانه همه این امکانات در مرحله حرف مانده است. وقتی خود شهرداری ها فقط حرفش را می زنند و عمل نمی کنند، چه انتظاری از نهادهای شخصی و خصوصی باید داشت؟
***
آقای "کمال سروش" که دوست ندارد از جانبازی اش حرفی به میان آید عقیده دارد: مردم وظیفه شان را انجام داده اند و هیچ کوتاهی نکرده اند چون حس کردند که ما از خودشان هستیم و غریبه نیستیم.
"کمال سروش" صحبت خود را نسبت به جایگاه جانبازان، آزادگان و ایثارگران ادامه می دهد و می گوید: از مسوولان انتظار دارم که با رفتار و گفتار و با جدیت جانبازان را تکریم کنند. سکوت بهتر از گفتن و عمل نکردن است.
سروش که 5/6 سال در اسارت بوده است ضمن پیشنهاد برای تشکیل کمیته ای خاص جهت پیگیری و کنترل قوانین تصویب شده می گوید: از مردم انتظاری نداریم، دستگاه های فرهنگی باید فرهنگ سازی کنند تا نسل جدید با این فرهنگ آشنا شوند و این فرهنگ نهادینه شود. ممنونم که یاد ما کردید. خدا به شما توفیق بدهد که بیش از آنچه که وظیفه تان هست بتوانید کارهایتان را انجام دهید.
***
رحیم مخدومی معلم، و نویسنده دفاع مقدس که کار تالیف را بلافاصله بعد از پایان جنگ به طور جدی شروع کرده است، می گوید: این تکریم نیاز به فرهنگ سازی دارد که انجام نشده است. یک بخش از این فرهنگ سازی مربوط به مدیران اجرایی جامعه است و بخش دیگر نیاز به قانونگذاری ها دارد. بخشی هم نیاز به ایجاد زمینه هایی دارد که بین مردم آن جوش و خروش لازم را ایجاد کند. مثل بسیاری از فرهنگهای مرسوم و اثرگذار مانند فرهنگ عاشورا.
این نویسنده و مولف کتابهای دفاع مقدس عقیده دارد که تکریم توده ای و همگانی، زمانی محقق می شود که این فرهنگ شناخته و شناسانده شود. با جاری شدن این فرهنگ (ایثار و مقاومت) در جامعه، خیلی از مشکلات و معضلات به خودی خود حل خواهند شد.
مخدومی ادامه می دهد: ما در دوران هشت سال دفاع مقدس نشان دادیم که با جاری بودن فرهنگ ایثار خیلی از مشکلات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی در ابعاد مختلف حل می شود و بار بزرگی را از روی دوش دولت برمی دارد.
مخدومی که خود از ایثارگران دفاع مقدس است و در رسته های مختلف غواص، خمپاره انداز، تک تیرانداز و … انجام وظیفه می کرده است، می گوید: امروز ما به فرهنگ مقاومت و ایثار نیاز داریم تا همه مشکلات ما براحتی حل شود.
این نویسنده که 25 جلد کتاب تالیف کرده و مولف کتابهای معروفی مثل لوطی و آتش (زندگینامه داستانی شهید حسن باقری)، چه کسی ماشه را خواهد کشید (زندگینامه غلامعلی پیچک) و معلم فراری (فرازهایی از زندگی حاج همت) می باشد، اضافه می کند: جامعه ما بشدت به اسوه ها نیاز دارد و الگو کردن اسوه ها در واقع رسیدن به قله تکریم است. اگر ما بتوانیم در تالیفات، فیلم ها و … این اسوه ها را به جامعه معرفی کنیم تا رفتارشان در جامعه کاربردی شود و قشر جوان این اسوه ها را الگوی خود قرار دهند، به یقین به آن تکریمی که مدنظر هست، خواهیم رسید.
***
جانباز 40 درصد محمد باقر جلیلیان، از نیروهایی است که از اولین روزهای جنگ به جبهه رفت و در عملیات خیبر که در آن مسوولیت فرماندهی گردان را به عهده داشت، به محاصره دشمن درآمد و تا پایان جنگ هم در اسارت بود. او می گوید: هدف رزمندگان اسلام دفاع از ارزشهای اسلامی بود. ما جانبازان و آزادگان نیاز به تکریم نداریم، تنها چیزی که انتظار داریم حفظ ارزشها و اصول اسلام، عمل کردن به مبانی اسلام و حفظ حرمت ارزشهای اسلامی در جامعه است.
جانباز جلیلیان ادامه می دهد: مهم حفظ ارزشهاست بقیه مشکلات ما مثل همه شهروندان ایرانی است که با آنها دست و پنجه نرم می کنیم. امیدواریم جانبازانی که نیاز به سرویس دهی مراکز بهداشتی و درمانی دارند، با همت عالی و نظری بلند با آنها برخورد کنند تا آنها و خانواده هایشان فقط ناراحتی های جسمانی جانباز را تحمل کنند و ناراحتی های دیگر، آنان را درگیر نکند.
***
"حاج رضا محمدی" عکاس معروف دفاع مقدس جانباز 70 درصد شیمیایی است که از همان ثانیه اول جنگ با دوربین عازم جبهه ها می شود.
او می گوید: اولین گلوله که شلیک شد من در جبهه ها حاضر شدم و برای حفاظت از ارزشهای انقلاب اسلامی و خاک میهن خودم مشغول دفاع شدم. همین حالا هم که دارم با شما صحبت می کنم بیش از صد تاول روی سینه ام است که مشغول پانسمان آنها هستند.
این عکاس دفاع مقدس که در کشورهای خارجی و داخل کشور نمایشگاه های متعدد داشته و برنده لوح و دیپلم افتخارهای متعددی شده است، عقیده دارد که برندگان فقط شهدا هستند. هنرنمایی خاص شهدا بود و ما فقط عکس گرفتیم و نمایشگاه زدیم.
این جانباز شیمیایی 70 درصد و عکاس جنگ درباره تکریم جانبازان و ایثارگران حرفهای زیادی دارد، او می گوید: مردم به نحو احسن از همان روز اول در خدمت دفاع از مرز و بوم و ارزشهای انقلاب اسلامی بودند و هنوز هم هستند. آنها به ولایت فقیه عقیده داشته و همیشه حمایت کرده اند.
آقای محمدی ادامه می دهد: اما مسوولان، ما از آنان توقعی نداریم، چون محال است حتی یک دلجویی ساده بتوانند از جانبازان بکنند. آنچه را هم که انجام می دهند وظیفه قانونی است که توسط نمایندگان مردم به آنان تفویض می شود.
محمدی اضافه می کند: مردم ما محبت و دوستی شان نسبت به شهدا و ایثارگران بسیار زیاد است، حتی آنها که در خارج از کشور هستند. ایرانی ها، ایثارگر، رزمنده، مخترع و … را دوست دارند و به آنان افتخار می کنند و احترام و تکریم هم دارند. مشکل اساسی پیچ و خم اداری است که در آن انجام وظیفه می شود، اما خالی از محبت.
مسوول سابق "ش.م.ر" سپاه پاسداران انقلاب اسلامی:
100 هزار مصدوم شیمیایی داریم نه 40 هزار
من معتقدم حداقل 100 هزار نفر در طول جنگ تحمیلی مصدوم شیمیایی شدند. در زمان جنگ نمی توانستیم آمار بدهیم و خیلیها تا کنون به خاطر مناعت طبع به بنیاد شهید مراجعه نکرده اند و برخی نیز که به هر دلیل مجبور شدند پس از سالها مراجعه کنند مدرکی دال بر شیمیایی شدن به غیر از عوارض به جای مانده در بدنشان ندارند، خیلیها نیز به شهادت رسیدند.
محمد باقر نیکخواه مسوول واحد" ش.م.ر" سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ادامه گفتگو با خبرنگار گروه دفاع مقدس مهر با بیان این مطلب تاکید کرد: عراق در طول جنگ بیش از 570 مورد حملات شیمیایی به ایران داشته است- که هر مورد شامل چند سورت پروازی می شود- که باعث مصدومیت حداقل 100 هزار نفر شده، هرچند که آمارهای مختلف می دهند و به خاطر محدودیت درمان آمار 40 هزار نفر را ارایه می دهند که غیر واقعی است. نزدیک به 10 هزار نفر هم کشته شدند به جز 6هزار کشته شدگان حلبچه و 20 هزار کرد عراقی که مصدوم شدند.
وی گسترده ترین کاربرد سلاح شیمیایی عراق را در فاو دانست و تصریح کرد: عراق با مشاوره نظامیان روس پیش بینی کرده بود که با استفاده از این نوع سلاحها، حداقل 100 هزار مصدوم و کشته خواهد داشت و منطقه فاو را پس می گیرند. من معتقدم هر کسی که در عملیات فاو بود مصدوم شیمیایی است منتهی با درصدهای مختلف چون تمام فضای فاو و نخلستانهای اروند رود و شمال خلیج فارس آکنده از دوز گازهای شیمیایی بود به نحوی که تمام پرندگان و جنبندگان و آبزیان آن منطقه تلف شده بودند و حتی گیاهان و نخلها پژمرده و یا سوختند. حتی یک لشکر تقریباً کل نیروهایش شیمیایی شد و دوباره تجدید نیرو کرد. اما عراق با مقاومت نیروهای رزمنده مواجه شد و این نوع پدافند و مقابله با سلاحهای شیمیایی بی نظیر بود و هیچ ارتشی نمی توانست در این شرایط مقاومت کند.
مسوول سابق "ش.م.ر" سپاه در خصوص وضعیت کنونی جانبازان شیمیایی و عدم تایید مصدومیت بسیاری از آنان توسط بنیاد شهید تصریح کرد: این بی توجهی به کسانی که برای حراست از ارزشهای انقلاب به جبهه رفتند و ایثار و حماسه آفریدند و همه داراییهای خود را در طبق اخلاص گذاشتند، برای کشوری که برای ارزشها انقلاب کرد جای تعجب دارد. ما در طول جنگ شاهد حضور انسانهایی بودیم که کار و درس را رها کردند و یا مادرانی که تنها فرزند خود را به جبهه فرستادند و برای یک فضیلت و ارزشی به منطقه آمدند و هیچ ادعایی هم نداشتند.
نیکخواه با بیان اینکه بسیاری از رزمندگان سالها حقوق نداشتند و پس از جنگ نیز دنبال این مسایل نبودند، به برخی مسایل و مشکلات رزمندگان پس از جنگ اشاره کرد و گفت: در اثر مرور زمان مشکلات دامنگیر آنها شد، فاصله های مسوولان پشت جبهه با افراد داخل جبهه زیاد شد و افرادی که در طول جنگ به دنبال رفاه رفتند و یا برخی فرزندانشان را در جنگ به خارج فرستادند پس از جنگ با تحصیلات عالی مسوولیت گرفتند اما آن کسی که 8 سال به خاطر جنگ عقب افتاد سمتی به او نمی دهند چون مدرک ندارد. آن زمان فضیلتها براساس مدرک نبود و ارزشها و ویژگیهای اخلاقی فرد ملاک بود.
مسوول سابق "ش.م.ر" سپاه در دوران دفاع مقدس؛ با اشاره به برخی سفارشات حضرت امام(ره) نسبت به خانواده شهدا و ایثارگران، تصریح کرد: امام(ره) به این رزمنده ها و خانواده ایثارگران و شهدا ارزش واقعی می گذاشت و به آنها غبطه می خورد. خیلیها در ظاهر حرفهای امام(ره) را می زنند و در باطن راهشان جدا است. در طی سالهای پس از جنگ به مرور ارزشها کمرنگ شد به نحوی که در جاهایی نمود این ارزشها یک نوع عقب افتادگی تلقی شد و مسوولان این امر باید جوابگو باشند و گرنه ملت کم نگذاشتند. مردم به ندای رهبری لبیک گفتند و توقعی هم نداشتند. برمسوولان بود که این ارزشها و حرمتها را پاس دارند.
وی با تاکید بر اینکه ایثارگران ارزشهای متعالی بودند که مسوولان باید در حد اعلی به آنها می پرداختند، افزود: تنها دادن امتیاز نیست بلکه باید حقشان پرداخت می شد. این سهمیه دانشگاه را به گونه ای تبلیغ کرده اند که گویی یک صدقه است. حق کسی که 8 سال عقب افتادگی دارد با کسی که 8 سال در شرایط خوب تحصیلی و رفاهی بوده متفاوت است. در همه کشورها این عقب افتادگیها را عملاً جبران می کنند و این امتیاز نیست.
سردار نیکخواه نوع تکریم از ایثارگران را بیشتر کلیشه ای خواند و افزود: ما در بحث ارزشی فرهنگ ایثار و شهادت تنها با پخش مارش و موسیقی و پلاکارد تبلیغات می کنیم اما در کنار این مساله خانواده ایثارگر و جانباز هزینه درمانی خود را ندارد. یکی از دوستانم که شیمیایی شده بود برای اینکه صورت سانحه نداشت جانبازیش تایید نشد و به شهادت رسید و حتی یکی دیگر از همرزمانم در جنگ شیمیایی شد و با پیگیریهای زیاد تنها 15درصد به او دادند که در واقع یعنی هیچ. بسیاری از جانبازان شیمیایی به شهادت می رسند اما متوفی اعلام می شوند! مسوولان امور جانبازان چون نمی توانند سرویس بدهند و می خواهند خود را از این مسوولیت خلاص کنند صورت مساله را پاک می کنند. اعضای کمیسیون پزشکی تعیین درصد به شیمیایی بودن افراد اعتراف می کنند اما تایید نمی کنند چون با تایید آنها باید تحت پوشش بنیاد شهید بروند. آمار چند هزار رزمنده و جانباز بیکار در این مملکت یعنی چه؟
وی با انتقاد شدید از تبلیغ خدمات رسانی به ایثارگران، اظهار داشت: به همه کارمندان و کارگران عیدی می دهند و شش ماه قبل از عید، فلان مسوول امور ایثارگران برای اینکه خود را مطرح کند اعلام می کند که "به خانواده شهدا 50 هزار تومان عیدی داده می شود" شما که آبروی آنها را می برید! این 50 هزار تومانی که معلوم نیست بدهند یا نه تبلیغ کردن دارد؟! یا می گویند: "دفترچه خدمات درمانی به اینها داده می شود" این وظیفه شماست؛ در عقب افتاده ترین کشورها چنین قوانینی وجود دارد. مردم تصورشان این است که تمام امکانات در اختیار خانواده شهداست در حالی که اکثر خانواده شهدا زندگیشان از سطح معمولی پایین تر است. این یک نوع تحقیر و اهانت به ارزشهای ایثار و شهادت است. عملاً بدون سرو صدا اگر قدم مثبتی برداشته شود این گامها تبلیغ خواهد شد. در کشورهای دیگر، مسوولان صرفاً قانون تصویب نکردند که عمل نکنند.
سردار محمد باقر نیکخواه در پایان با ابراز تاسف از قوانین پیچیده در احراز جانبازی، تصریح کرد: وقتی فرمانده و همرزمان و شواهد جانبی برای تایید مجروحیت فرد وجود دارد دیگر صورت سانحه معنایی ندارد. آیا کسی که رفته بود جنگ به فکر این بود که صورت سانحه روزی به دردش می خورد یا باید دنبال کاغذ جمع کردن باشد؟! خانواده جانبازانی را می شناسم که در بدترین شرایط زندگی می کنند. برخی از این بودجه ها که برای خدمات رسانی به ایثارگران است در تشریفات و امور جاری خرج می شود و یا اگر سمینار و مراسمی هم گرفته شود بیشتر افراد سرشناس دعوت می شوند و آن خانواده رزمنده و جانباز و شهیدی که در شهرها یا روستاهای دور هستند فراموش می شوند.
صدام حسین در نخستین روز جنگ:تا نیم ساعت دیگر کمر ایران خواهد شکست
جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یکی از پیچیده ترین جنگهای جهان و منطقه بود و با توجه به شرایط کنونی اسرار و ناگفته هایی از این جنگ منتشر می شود. بخشی از حقیقت، درون جنگ ماست و بخشی دیگر آن در دست 36 کشوری است که چرخهای ماشین جنگی عراق را روغن می زدند.
به گزارش ایسنا وفیق السامرایی، مسوول بخش ایران در استخبارات عراق، می گوید: راس ساعت 12 روز 22 سپتامبر 1980 مصادف با 31 شهریورماه سال 59، 192 فروند هواپیمای جنگنده نیروی هوایی عراق به طرف اهدافشان در داخل خاک ایران به پرواز در آمدند. در همین لحظه فرمانده کل قوا، صدام حسین در حالی که چفیه قرمز رنگ به سر داشت و نوار فشنگ به دور کمر خود بسته بود، بی آ نکه درجات نظامی اش را نصب کرده باشد وارد اتاق عملیات شد.
عدنان خیرا…، وزیر دفاع عراق به او چنین گفت: "سرور من! جوانها20 دقیقه قبل به پرواز در آمدند." صدام به او پاسخ داد:"تا نیم ساعت دیگر کمر ایران خواهد شکست."
سه ماه پس از تجاوز عراق به ایران، طارق عزیز، وزیر امور خارجه عراق طی سفری به فرانسه خبر ملاقات صدام و برژینسکی را در اختیار مجله فیگارو قرار داد، گزارش فیگارو چنین است: "جریان جنگ ایران و عراق در واقع از زمانی آغاز شد که برژینسکی به اردن سفر کرد (تیرماه 1359) و در مرز دو کشور اردن و عراق با شخص صدام ملاقات نمود و قول داد که از صدام حسین کاملاً حمایت کند و این امور را تفهیم کرد که آمریکا با آرزوی عراق در مورد تسلط برشط العرب (اروند رود) و احتمال برقراری یک جمهوری عربستان در این منطقه مخالفت نخواهد کرد." بالاخره این اقدامات، به کشاندن عراق به جنگ علیه ایران منجر شد. پیش بینی ها چنین بود که اگر بغداد پیروز بشود، ایران بی ثبات شده و با از میان رفتن جمهوری اسلامی ایران، یک دولت طرفدار غرب در ایران به قدرت می رسد.آمریکا در فروردین سال 61 نام عراق را از فهرست کشورهای مظنون به حمایت از تروریسم بین المللی حذف کرد. هر کشوری که نامش در این فهرست قرار داشت تحت کنترل سیاست خارجی آمریکا قرار می گرفت. مبادله تجاری آمریکا با آن کشور دشوار می شد و استحقاق دریافت کمکهای ایالات متحده آمریکا را نداشت. پس برای آنکه آمریکا بتواند به بغداد کمک کند باید ابتدا اتهام تروریست بودن را از پیشانی عراق پاک می کرد.به نقل از رادیو آمریکا پس از حذف نام عراق از لیست کشورهای حامی تروریسم، ناگهان سیل اعتبارات از سوی بانک بین المللی صادرات و واردات آمریکا روانه بغداد شد و موسسه اعتبارات بازرگانی آمریکا پرداخت وام های بین المللی به عراق را تضمین کرد.
علاوه بر آن آمریکا در ژانویه 1984 به منظور هر چه تنگ تر کردن حلقه محاصره اقتصادی، نام ایران را به فهرست کشورهای حامی تروریسم افزود.
تجلیل از حاج صادق آهنگران، مجید انتظامی، غلام کویتی پور، بابک بیات و…
در مراسم پایانی جشنواره موسیقی حماسی اقوام از پدیدآورندگان موسیقی دفاع مقدس تقدیر شد.
به گزارش ایسنا، در این مراسم که در فرهنگسرای هنر برگزار شد از حاج صادق آهنگران، مجید انتظامی آهنگساز و خالق سمفونیهای خرمشهر و صلح، بابک بیات آهنگساز فیلمهای مطرح سینمای ایران غلام کویتی پور، سرهنگ پرویز بیگی حبیب آبادی و قادر طهماسبی (فرید) از شاعران دفاع مقدس، محمد رضا علیقلی آهنگساز، اسفندیار قره باغی خواننده موسیقیهای انقلابی و میهنی کلاسیک، سید محمد میرزمانی آهنگساز تعدادی از آثار دفاع مقدس و رشید وطن دوست خواننده ارکستر ملی تقدیر به عمل آمد.درادامه پرویز بیگی حبیب آبادی شاعر و ترانه سرا اشعاری با مضمون دفاع مقدس را برای حاضرین قرائت کرد.در ادامه این مراسم همچنین حاج صادق آهنگران و غلام کویتی پور به اجرای نوحه خوانی با مضمون دفاع مقدس پرداختند.
غلام کویتی پور نیز در سخنانی اظهارداشت: ما باید درعمل پاسدار حرمت خون شهیدان و قدردان جوانهایی باشیم که به ما ارزش دادند و ان شاءا… این ارزشها جاودانه خواهد ماند.به گزارش ایسنا، در این مراسم از حاج یعقوب مومن کیخا از سیستان و بلوچستان، غلامعلی نینواز نوازنده سرنا از خراسان، استاد موذن احمدی از تربت جام، علی عصمتی خواننده موسیقی نواحی از بجنورد، کاظم پوره پژوهشگر موسیقی و جهانگیر نصر اشرفی پژوهشگر موسیقی نواحی، تقدیر شد.
20