شاعران و نویسندگان ایرانی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
طوسی_انوری_مراغه ای………………………………………………….1
عریان_جامی_شیخ بهایی…………………………………………………..2
خاقانی_کرمانی_خیام………………………………………………………..3
رودکی_سعدی_غزنوی_عطار…………………………………………..4
فردوسی_کاشانی_مولوی………………………………………………….5
عراقی_آرتیمانی_بیهقی…………………………………………………….6
غزالی_همدانی_نظامی سمرقندی…………………………………………..7
ظهیرالدین سمرقندی_صفی_نیما یوشیج……………………………….8
سپهری_ یوسفی…………………………………………………………….9
احمد شاملو_بهجت…………………………………………………………10
اعتصامی_بهار_فروزانفر……………………………………………….11
دهخدا………………………………………………………………………..12
اسدی طوسی:
از شعرای قرن پنجم است.او از جمله کسانی است که چون فردوسی دست به نظم شاهنامه زد وکتاب معروف را گرشاسب نامه نهاد.نوشتن کتاب الابنیه عن الحقایق الادویه موفق هروی نیز ازکارهای اوست.
انوری:(520_587 )
لقب علمی او حجه الحق میباشد.ائ در عهد سنجر عزت و مکتبی ولی به واسطه
حادثه ای مورد طعن مردم بلخ قرار گرفت ودر پاسخ این توهین هجویه ای درباره مردم بلخ سرود.
اوحدی مراغه ای:
او از جوانی به تصوب علاقه داشت واز پیروان ابو حامد اوحدالدیناحمد کرمانی بود.او به خدمت سلطان ابوسعید آخرین ایلخان مغول پیوست. مثنوی جام جم و مثنوی ده نامه یا منطق الشاق از وی به جا مانده است.
بابا طاهر عریان:(390- 450 )
ازشاعران قرن پنجم و گوینده دو بیتیهایی به زبان محلی لری است.
مقبره وی در همدان کنونی می باشد.
جامی:
او از شاعران قرن نهم است ومعاصر امیر علی شیر نوایی بود. هشت بهشت ومناجات نامه از آثار اوست. بهارستان را به تقلید از گلستان سعدی نوشت.
شیخ بهایی:(متولد 953 هجری قمری)
چون شیخ بهایی حکیم وعارف و فقیه و ادیب و ریاضیدان عصر خویش بشمار می رفت شاه عباس علاوه بر منصب شیخ الاسلامی منصب وزیر در بار وریاست تشریفات راهم به او واگذار کرده بود. نان و حلوا ، کشکول ،
شیر و شکر از آثار اوست.
خاقانی:
افضل الدین بدیل بن علی نجار، مشهور به خاقانی شروانی از برجسته ترین قصیده سرایان خطه آزربایجان و زبان پارسی است که قصاید او زیبا اما با زبانی نسبتا" مشکل وهمراه با تشبیهات واستعارات بعیده سروده شده است. ولی عاطفه رقیق و ذهن وقاد او از لابلای زبان شعری اوآشکار است،جز دیوان قصاید وغزلیات،از او مثنوی تحفهالعراقین نیز بجا مانده است. وفات اورا به سال595 نوشته اند.
خواجوی کرمانی:( 679 هجری قمری )
قصاعد وی نمونه ذوق و مشرب تصوف است. او گذشته از دیوان اشعار، مثنوی هایی به سبک نظامی ساخته: همای و همایون ، گل و نوروز ، کمال نامه ، روضه الا نوار است.
خیام:
وفاتش را 517 هجری قمری می دانند رباعیات وی معروف است وبه زبانهای انگلیسی ، فرانسوی ، آلمانی ، عربی ، اردو ، ایتالیایی ، ترکی ، روسی و… ترجمه شده است.
رودکی:
شاعر قرن چهارم ، در دربار سامانیان بود. او چنگ نیز می نواخته ودر اواخر عمر نابینا گردید.
سعدی:
شاعر قرن هفتم بود. گلستان و بوستان از آثار او هستند . آرامگاه وی در شیراز زیارتگاه ادب دوستان می باشد.
حکیم سنایی غزنوی:
او شاعری بود که در قرن ششم زندگی می کرد. در میانه عمر انقلابی در افکارش به وجود آمد وبه صوفیگری پرداخت .اثر مهم او دیقه الحدیقه
سیر العباد الی المعاد معرف استادی اوست.
عطار نیشابوری:
شیخ فریدالدین ابو حامدمحمدبن ابراهیم،عطار نیشابوری از بزرگترین و برجسته ترین عارفان شاعر در قرن ششم وهفتم هجری است. از بهترین آثار او، منطق الطیر،مصیبت نامه،الهی نامه و اسرار نامه است.مجموعه رباعیات او به نام مختار نامه، سخت مشهور است. کتاب تذکرهالاولیای او در شرح زندگانی عارفان و اولیاءالله است. او چه در غزل سرایی وچه در مثنوی گویی پیشرو جلال الدین محمد مولوی است.
فردوسی:
او یکی از مشهورترین ادیبان ایران بود. او خالق شاهنامه ای است که شهرت جهانی دارد. در زمان محمود غزنوی می زیسته است . مقبره او در طوس در خراسان می باشد.
محتشم کاشانی:
در سال 996 هجری قمری متولد شد. دوازده بند مشهور وی در بین مردم رواج خاصی دارد:
بازاین چه شورش است که در خلق آدم است
بازاین چه نوحه و عزا و ماتم است
مولوی:
او در سال 604 هجری قمری در بلخ به دنیا آمد. مثنوی معنوی، غزلیات شمس، مجالس سبعه، فیه مافیه از آثار اوست.
عراقی:
فخرالدین عراقی، از عرفا و شعرای بر جسته قرن هفتم هجری است، دیوان غزلیات و عشّاقنامه او از بهترین کتب شعری عرفانی است، کتاب لمعات او را جامی به نام <اشعه اللمات> شرح کرده است .
آرتیمانی:
میرزارضی الدین آرتیمانی، متخلص به رضی، از شاعران عارف قرن یازدهم است. آرتیمانی از توابع تویسرکان است و مقبره میرزا رضی در همان جاست.
ساقی نامه ای طولانی شامل 13 بیت، در مدح علی(ع) دارد که از بهترین
ساقی نامه های زبان پارسی است. وفات او را به سال 1037 نوشته اند.
و دیوانی کم حجم ازو به جای مانده است.
بیهقی:
ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی، متولد 385، از تارخ نویسان و حقیقت نگاران زمان قزنویان است، او گزارشگر حقیقت است، در ضمن تاریخ، گاه گاهی حکایات پندآموز می آورد که به لطف تاریخ می افزاید، در سال 470 هجری قمری فوت کرده است.
غزالی:
امام محمد غزالی از متفکران بزرگ اسلامی در قرن پنجم و اوایل قرن ششم است،از او آثاری چون احیاءعلوم الدّین و المنقد من الضلال به زبان عربی و کیمیای سعادت وتحفه الملوک و نصیحه الملوک به زبان فارسی در دست است.
وفات او در سال 505 واقع شده است.
همدانی:
عین القضاه همدانی از برجستگان عارف قرن ششم هجری است. او از شاگردان شیخ احمد غزالی و از عارفان صاحب ذوق ایرانی است.از آثار او می توان : تمهیدات ، شکوی الغریب ونامه های عین القضاه را نام برد.
نظامی سمرقندی:
نظامی عروضی سمرقندی، از نویسندگان قرن ششم هجری است. کتاب او به نام مجمع النوادر و مشهور به چهار مقاله، از جمله کتابهایی است که درباره شیوه نویسندگی، شاعری و طب و نجوم اطلاعات ذی قیمتی در اختیار محققان قرار می دهد. نظامی این کتاب را در سال 551 تالیف کرده است.
سمرقندی:
ظهیرالدین سمرقندی، از نویسندگان و متر جمان قرنششم هجری است، او کتاب سندباد نامه را که ابوالفارس قناوزی،به امر امیر نوح بن منصور سامانی به پارسی ترجمه کرده است، اصلاح و تهذیب کرد.
صفی:
فخرالدین علی صفی فرزند کمال الدین حسین واعظ کاشفی ، از دانشمندان ونویسندگان برجسته زمان شاه طهماسب صفوی است، از او آثاری چون رشحات عین الحیات، انیس العارفین فی المواعظ و لطایف الطوایف به جا مانده است. کتاب اخیر شامل چهارده باب و ها باب شامل چند فصل،ودر هرفصل حکایتی زیبا و پند آمیز آورده است. وفات اورا به سال 939 نوشته اند.
نیما یوشیج:
علی اسفندیاری ، نیما یوشیج (1276-1338) بنیان گذار شعر معاصر فارسی است، او با شیوه خاص خود و با درهم شکستن قالب شعری گذشته، طرحی نو افگند و شعر را از ذهنی گرایی به عینی گرایی سوق داد و بدین گونه در قالب و محتوای شعر دگرگونی ایجاد کرد.
شعر افسانه خود را در سال 1301 منتشر کرد و با تکمیل فرم و قالب آن، شعر معاصر را در راهی انداخت که امروزه نام شعر معاصر با نام نیما یوشیج همراه است. در کتاب حرفهای همسایه، نظر او را دربار قالب و محتوای شعر می توان دید
سپهری:
سهراب سپهری در 15 مهر سال 1307 در کاشان متولد شد و در 25 سالگی وارد دانشلده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد ودر 25 سالگی با احراز رتبه اول، لیسانس در رشته نقاشی را اخذ کرد مدتی به مشاغل دولتی پرداخت ولی در سال 1340 به طور جدّی از کارهای کناره گرفت و به شعر و نقاشی پرداخت. سهراب سفرهای پی درپی و فراوانی به شرق و غرب داشت که تاثیر این سفرها در مجموعه شعرهای پایانی او پدیدار است. سپهری در اردیبهشت سال 1359 به دلیل بیماری سرتان خون در گذشت. <هشت کتاب> مجموعه شعرهای سهراب را در خود دارد و <اتاق آبی> کتاب نثر اوست که گزارش گونه ای از زندگی اوست.
یوسفی:
مرحوم زنده یاد غلامحسین یوسفی یکی از استادان برجسته و فریخته واز نویسندگان و محققّان معاصر و استاد زبان و ادبیات فارسی بود که سالها دانشگاههای مشهد و تهران، به تدریس و پرورش شاگردان اشتغال داشت.در سال 1306 متولد شد ودر آذر ماه 1369، جهانی از عاطفه و شور و فصل را به خاک سپرد. ازو آثار باارزشی چون: درباره فخری سیستانی، ابومسلم سردار خراسانی، دیداری با اهل قلم، برگهایی درآغوش باد، روانهای روشن،
چشمه های روشن، یادداشتها و صدها مقاله و کتاب دیگر…
نثر او نمونه بسیار عالی نثر علمی، تحقیقی و ادبی است.
<یادش گرامی>
احمد شاملو:
احمد شاملو(بامداد) در آذر ماه سال 1304 در تهران به دنیا آمد و تحصیلات دبستانی ودبیرستانی خود را در شهرهای گوناگون و به طور گسسته گذراند.
در سال 1323 ترک تحصیل کرد و ضمن مبارزه سیاسی به روزنامه نویسی، اداره مجله ادبی، سرودن شعر و آثار ادبی پرداخت. احمد شاملو در مرداد ماه 1379 درگذشت. آثار شاملو عبارتند از:<آهنگهای فراموش شده>، <آهنها و احساس>، <هوای تازه>، <باق آینه>، <آیدا در آینه>، <لحظه ها و همیشه>،
<آیدا درخت و خنجر و خاطره>، <ققنوس در باران>، <مرثیه های خاک>،
<شکفتن در مه>، <ابراهیم در آتش>، <دشنه در دیس>، <ترانه های کوچک غربت>، <کاشفان فروتن شوکران>، <مدایحه بی صله> و <کتاب کوچه.>
بهجت
سید محمّد حسین بهجت، شهریار، از شاعران صاحب ذوق معاصر که از جهت
تحوّلات شعری، سه دوره مهّم را پشت سر گذاشت در جوانی غزلسرایی صاحب
ذوق، در میانه حیات، با پیروی از شیوهء نیما، قطعهء ای وای مادرم و پیام
به انیشتین را سرود و بالاخره با گرایشی به طرف عرفان،
اشعار زیبایی <علی ای همای رحمت> و <شب و علی> را سرود که مورد اقبال فراوان قرار گرفت. به زبان ترکی آذری نیز منظومهء <حیدر بابایه> را سرود که سخت مشهور است، او در سال 1367 به دنیا بدرود حیات گفت.
اعتصامی:
پروین اعتصامی، اودر سال 1285 در تبریز متولد شد.او از نه سالگی شعر
می سرود. شیوهء اصلی او در شعر مناظره بود. دیوان اشعار می مشهور است.
مقبره اش هم اکنون در شهرقم است.
بهار:
ملک الشعراء بهار، او شاعری آزاد طلب بود و در سال 1304 در مشهد به دنبت آمد. نوجوانی او به خدمت در آستان قدس رضوی گذشت. تاریخ احزاب
سیاسی، سبک شناسی دیوان اشعار از آثار وی می باشد.
فروزانفر:
بدیع الزمان فروزانفر، او استاد ادبیات فارسی دانشگاه تهران بود. از آثار او
می توان به موارد زیر اشاره کرد: سخن و سخنوران خلاصه مثنوی،
فرهنگ تازی به زبان فارسی، تصحیح فیه مافیه.
دهخدا:
علی اکبر دهخدا، در سال 1275 دیده به جهان گشود. مهمترین آثار ادبی وی عبارتند از: چرند و پرند، دیوان اشعار امثال و حکم و لغت نامه که مفصل ترین کتاب به زبان فارسی است.
منابع تحقیق:کتاب
بسم الله الرحمان الرحیم
تحقیق ادبـیات
موضوع تحقیق:
13