بهره وری ایمنی صنعتی :
در محیط های صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان ، غالبا کارگران در معرض خطرات گوناگون قرار دارند ، با پیشرفت فن آوری و افزایش کاربرد ماشین آلات در تولید نیز مخاطرات و احتمال بروز حوادث در این گونه محیطها فزونی می گیرد .
ایمنی صنعتی علمی است که در پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان
می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سرمایه گام بر می دارد .
تعاریف و محتوا :
اصولا ایمنی صنعتی رشته ای است گسترده که به مجموعه تدابیر ، اصول و مقرراتی گفته می شود که با به کارگرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیط های صنعتی به گونه ای موثر و کارا نگه داری کرده و به این وسیله یک محیط کار بی خطر و سالم برای افزایش کارایی کارکنان بوجود آورد .
بهره وری ایمنی :
تعریف ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطر ، واژه ( hazard ) که در تعریف علمی ایمنی آمده است در واقع شرایطی است که دارای پتانسیل رساندن آسیب به کارکنان ، تجهیزات و ساختمانها از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده می باشد .
هنگامی که ( hazard ) وجود دارد امکان وقوع اثرات منفی یاد شده وجود خواهد داشت .
کلمه ( danger ) گویای قرار گرفتن در معرض یک ( hazard ) است بدین ترتیب ایمنی متضاد ( danger ) بوده است و درصدد حذف خطرات بالفعل موجود در محیط کار می باشد ایمنی به طور صد در صد و متعلق وجود ندارد و عملا هم هیچ گاه حاصل نخواهد شد از این روست که گفته می شود ایمنی حفاظت نسبی در برابر خطرات است .
منظور از بهره وری ایمن و غیر ایمن چیست ؟
یک مکان ، یک کار معین و یا یک دستگاه زمانی ایمن انگاشته می شود که احتمال خطر مرگ ، مجروح شدن و یا ابتلا به بیماری برای کسانیکه در آنجا بوده یا با آن دستگاه کار می کنند در حد قابل قبول پایین باشد . به طور کلی می توان چنین گفت که میزان خطر قابل قبول با پایین آمدن سطح ایمنی ، افزایش و با افزایش سطح ایمنی کاهش می یابد در واقع بهداشت حرفه ای بیماری ها را کاهش می دهد و ایمنی صنعتی به کاهش تمام خطرات می پردازد .
مهندسی بهره وری ایمنی صنعتی :
با توجه به تعریف ایمنی ، مهندسی ایمنی عبارت است از " مقررات یا نظامی که برای کاهش وقوع حوادث از طریق حذف یا کنترل خطرات به کار می روند " در مهندسی ایمنی صنعتی مسائلی که ایمن کردن محیط کار مورد توجه قرار می گیرند عبارتند از : الف ) پیشگیری از حوادث . ب ) عوامل انسانی . ج ) طراحی و جانمایی دستگاهها و تجهیزات . د) مدیریت و راهبری ایمنی . چ) آموزش و بازرسی
حیطه فعالیت مهندسی ایمنی امروزه گسترده تر شده است و به شاخه ها و گرایش های گوناگون دانشگاهی گسترش یافته است که عبارت است از : 1- مدیریت خطر 2- پیشگیری از خطرات 3- مهندسی آتش سوزی 4- کنترل خطر
بهره وری مدیریت و راهبری ایمنی :
مدیریت ، مسئول ایمنی و بهداشت کارکنان است همان گونه که یک مدیر برای بهره وری و سودآوری مسئولیتی سنگین دارد ، در مورد ایمنی و بهداشت نیز چنین وضعیتی صادق است تولید از دست رفته ممکن است از طریق بهبود مدیریت مجددا به دست آید اما هیچ راهی برای جبران تلفات انسانی که در نتیجه بروز حوادث حاصل می شود ، وجود ندارد این نکته مورد توافق متخصصان علم مدیریت است که تنها 15 درصد از مشکلات سازمان یا کارخانه ممکن است به وسیله کارکنان حل و کنترل شود در صورتیکه 85 درصد این مشکلات را
می توان از طریق مدیریت مهار کرد .
عوامل اصلی در بهره وری مدیریت ایمنی :
1- برنامه ریزی ایمنی 2- سازماندهی ایمنی و فعالیت های آن 3- هدایت برنامه های ایمنی 4- کنترل عملکردها و نتایج حاصله
بهداشت و ایمنی :
بهداشت به معنای مصون داشتن کارکنان از بیماری و سالم نگهداشتن وضعیت جسمانی و روانی آنهاست ایمنی به معنای محافظت کردن کارکنان از آسیب های مربوط به حواد کاری است . این عوامل حائز اهمیت است زیرا کارکنانی که از سلامتی برخوردارند و در محیطی ایمن کار می کنند ثمر بخش ترند به این دلیل مدیران آینده نگر حامی برنامه های پیشرفت بهداشت و ایمنی هستند .
امروزه به دلیل ملاحظات قانونی تمام سازمان ها موظف به مراقبت بهداشت و ایمنی کارکنان خود هستند .
ایمنی در افزایش بهره وری :
لازم به ذکر است که اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای نیز علاوه بر اثرات غیر مستقیم بر بهره وری و بازده اقتصادی واحدهای صنعتی به طور مستقیم بر این موارد تاثیر دارد .
به طور کلی خسارات مالی یا جانی ، عواقب و پیامدهای منفی تمامی حوادث صنعتی را تشکیل می دهند .
بنابراین وقوع حوادث یا سبب آسیب دیدن دستگاهها و تجهیزات مواد خام مصولات یا محیط کار می شود و یا صدمات غیرقابل جبران جسمی و جانی را به همراه خواهد داشت .
مزایای توجه به رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای به شرح زیر است :
برای کارگر :
1- افزایش روحیه 2- کاهش فشار کار 3- کاهش جراحات و صدمات 4- کاهش حوادث
5- افزایش راحتی 6- افزایش حفظ رفاه و سلامتی 7- افزایش سطح بهداشت کار
برای کارفرما :
1- کاهش حوادث 2- افزایش کیفیت محصول 3- افزایش کارایی کارکنان 4- کاهش خطاها 5- کاهش مخارج درمانی کارگران 6- استفاده بهتر از نیروی انسانی 7- کاهش مخارج تولید
حفاظت و ایمنی :
وظیفه مدیریت در امر حفاظت و ایمنی در محیط کار چیست ؟
لازم است مدیران و کارفرمایان به اهمیت و ارزش حفاظت صنعتی پی ببرند باید از زیان های مادی ناشی از حوادث صنعتی ( اعم از مستقیم و غیر مستقیم ) آگاهی داشته باشند مضافا از همه مهمتر به ارزش و منزلت عامل انسانی و سلامت او توجه کند . لازم است مدیریت بر تمام کارکنان و محیط کار تاثیر داشته باشد و عوامل ایمنی محیط را که در کم کردن حوادث موثرند به نحو مطلوب بشناسند و کوشش و توان خود را در حفظ و سلامت کارکنان و ماشین آلات به نحو مطلوب مصرف کند .
ایمنی محیط کار :
ایمنی شرایطی است که منابع انسانی را از عوامل مضری که می تواند سلامتی آنان را به خطر اندازد مصون می دارد مسئولیت عمده ایمن سازی محیط کار به عهده مدیران سطوح بالای سازمان بویژه مدیران پرسنلی است البته اهمیت همکاری کلیه کارکنان را در محیط امن نمی توان نادیده گرفت .
به عبارت دیگر ایمنی کار عبارت است از : فراهم آوردن موجباتی که از بیماری ها و حوادث ناشی از کارهای صنعتی جلوگیری می کند یعنی هرچه تعداد حوادث ناشی از کار کمتر باشد می توان گفت که ایمنی بیشتری در محیط کار وجود دارد .
حوادث ناشی از کار :
هرسال میلیون ها حادثه ناشی از کار در دنیا اتفاق می افتد . برخی از این حوادث باعث مرگ و برخی دیگر موجب از کار افتادگی موقت می شوند که ممکن است ماهها دوام یابد . حوادث ناشی از کار سبب ناراحتی افراد بشر و زیانهای اقتصاد می گردند و جامعه متحمل خسارات فراوان می شود به همین جهت جلوگیری از آنها وظیفه ای مهم و اساسی است .
الف ) تعریف حادثه :
آنچه انسان را ناخواسته از مسیر زندگی طبیعی منحرف ساخته و برای او ناراحتی جسمی و روانی و یا خسارات مالی ایجاد نماید ، حادثه نامیده می شود . در دایره المعارف سازمان بین المللی کار حادثه چنین تعریف شده است : " حادثه عبارت است از یک اتفاق پیش بینی نشده و خارج از انتظار که سبب صدمه و آسیب گردد " تعریف حادثه ناشی از از کار عبارت است از حادثه ای که در حین انجام کار وبه سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد . مقصود از حین انجام کار اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه ، موسسات وابسته ، ساختمانها و محوطه آن مشغول کار باشد یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مامور انجام کاری می شود . ضمنا تمام اوقات رفت و آمد بیمه شده از منزل به کارگاه و بالعکس جزء اوقات کار محسوب می شود .
دلایل ایجاد حوادث :
حوادث معمولا نتیجه شرایط و یا عملیات نامطمئن و ناایمن است شرایط نا ایمن است . شرایط ناایمن شامل استفاده از تجهیزات بد طراحی شده و غیرمجهز ، محیط پر خطر به عنوان نمونه ، لیزبودن زمین به دلیل ریختن آب ، یا ابزار و تجهیزات قدیمی و مستهلک است . عملیات نامطمئن و ناایمن است از سوی کارکنان و به دلیل استفاده نامناسب از ابزار و تجهیزات است . باید توجه داشت که تمام عملیات غیرایمن منتهی به حادثه در محیط کار نمی شود و تمام حوادث به آسیب و صدمه ختم نخواهد شد بسیاری از مسئولین رسیدگی و بررسی حوادث معتقدند که اکثر حوادث در نتیجه خطای انسانها به وجود می آیند . البته حوادثی نیز به دلیل نقص ابزار و تجهیزات و محیط مطمئن از سوی کارکنان توجهی نشده یا توصیه های ایمنی و احتیاط های لازم نادیده گرفته شده اند .
ب ) انواع روش طبقه بندی حوادث :
حوادث ناشی از کار را می توان به روش های گوناگونی طبقه بندی نمود :
1- حوادث بر حسب افراد به وجود آورنده طبقه بندی می گردند ، مانند : مدیر ، استاد کار و کارگر
2- حوادث را برحسب علل آنها طبقه بندی می نمایند . مانند : ماشین آلات ترابری ، انفجار و آتش سوزی و مواد سمی
3- حوادث را بر حسب کیفیت عملی که باعث حادثه گردیده ، طبقه بندی می کنند ،
مانند : برداشتن حفاظ از روی دستگاه ، عدم احتیاط لازم هنگام کار و راه اندازی دستگاه بدون اجازه .
4- حوادث را براساس شرائط محیط به وجود آورنده طبقه بندی می کنند . مانند :
عدم روشنایی کافی ، تهویه نامناسب ، سروصدا در محیط کار
ج ) روشهای پیشگیری از حوادث :
1- وضع مقررات قانونی 2- تعیین اصول و میزانها 3- بازرسی 4- تحقیقات فنی 5- تحقیقات پزشکی 6- تحقیقات روانشناسی 7- تحقیقات کاری 8- آموزش
چگونه می توان به بهره وری مطلوب دست یافت ؟
ما می توانیم از منابع طبیعی ، ماشین آلات و نیروهای انسانی در جهت تولید کالا و محصولات و ارائه خدمات استفاده بهینه کنیم .
هنگامی که از بهره وری در منابع طبیعی صحبت می شود نظر ما می تواند میزان برداشت محصول در هر هکتار یا استحصال گاز در هر متر مکعب باشد . بهره وری ماشین آلات و دستگاهها و میزان تولید توسط این ماشین آلات در هر ساعت است . بهره وری افراد
می تواند در نحوه کار و بزرگی افکار آنها مطرح باشد . برای مثال مقدار و تعداد قطعاتی که یک صنعتگر در یک نوبت کاری می سازد میزان بهره وری وی را در کار مشخص می کند . همچنین عقاید و ایده های بزرگی که هر فرد در طول زندگی خود دارد می تواند معرف
بهره وری ذهنی و فکری وی باشد در طول قرون متمادی افراد بشر در جهت افزایش کارایی و بهره وری تلاش فراوان کرده اند یک کشاورز در صد سال پیش آذوقه چهار نفر را تامین می کرد اما حالا قادر به تولید آذوقه 90 نفر می باشد . همچنین یک معدن چی ذغال سنگ در صد سال پیش می توانست 16 تن ذغال سنگ را در یک دوره استخراج کند .
شرکتهای تولیدی تمایل دارند که از رقبای ضعیف خود پیشی گیرند زیرا هزینه های آنها برای بازدهی و استحصال کالا بسیار پایین تر از رقبای آنهاست
چگونه مدیریت می تواند بهره وری را افزایش دهد ؟
1- مطمئن شوید که همه جوانب کار و مدیریت سازمان صحیح و شفاف است . اگر یک راه غیرمستقیم و پیچ در پیچ به سوی هدف خود پیش بگیرید انرژی و وقت خود را هدر داده اید
2- مطمئن شوید که ارتباطات در سازمان شما شفاف ، کامل و واضح است . اگر نیروی کار در رتبه و ردیف خاص شغلی خود قرار گیرد ، آنگاه انرژی و وقت خود را تلف نخواهد کرد
3- مطمئن شوید که زودتر و سریعتر از بقیه افراد به مشکلات پی می برید . بسیار تیزبین و دقیق باشید و در جهت رفع آنها بکوشید .
4- مطمئن باشید که وقت و نیروی کارکنان خود را برای رفع مشکلات غیرواقعی و ساختگی صرف نکرده اید اگر شما از چارتهای کنترلی برای رسیدن به فرایندهای کلیدی استفاده کنید قادر خواهید بود بین تغییرات و مشکلات واقعی در محیط کاری و فرایندها ئ تغییرات طبیعی تمایز قائل شوید .
5- از افکار و عقاید کارکنان خود به طور بهینه استفاده کنید آنها معمولا می دانند که چه عواملی آنها را تحت فشار قرار می دهد و از کار کرده باز می دارد . از کارکنان خود سوال کنید به پاسخ های آنها گوش دهید زمینه ای فراهم کنید تا خودشان برای یافتن راه حل مشارکت کنند .
6- موانع موجود در راه پیشرفت کار خود را به طور منظم و برنامه ریزی شده از میان بردارید .
7- هزینه های واقعی سازمان خود را دریابید یک نیروی کاری واقعا چقدر ارزش دارد ؟ آیا یک فرایند و روند کاری می تواند در خارج از سازمان بهتر انجام شود ؟
همه این روش ها به افزایش بهره وری کمک قابل توجهی می کنند . این روش ها در کنار یکدیگر می توانند به یک روش واحد و منسجم تبدیل شوند که سرانجام به مدیریت صحیح و مطلوب منتهی می شود .
نیروی انسانی به لحاظ قدرت تفکر و خلاقیت همه چیز سازمان است چرا که هرگونه
بهره وری تغییر و بهبود در نظم ها و فرایندهای فنی و سازمانی توسط انسان ها صورت
می گیرد بهره برداری از توان فکری و توانمندیهای کارکنان سازمان را در راستای تحقق اهداف فعلی و آینده سازمان سوق دهد مشارکت دادن افراد یک سازمان در زمینه مدیریت بهره وری و تصمیم گیری چیزی نیست که فقط به عنوان یک شعار مدیریتی مطرح باشد بلکه باید از طریق به وجود آوردن مکانیضم های مربوطه آن را عملیاتی و عینی کرد و از آن طریق افراد کم کار در سازمان را به سمت انجام یک سری مسئولیت ها سوق داد و به این ترتیب سازمان به حالت پویا و فعال درآمده و همه افراد در زمینه رسیدن سازمان به هدفش که برای همه مشترک است فعالیت می کنند و در نتیجه سازمان بهتر و سریعتر به هدف خود هم می رسد این موارد در مورد کلاس درس و کارگاه نیز کاملا صدق می کند که کارگاه حکم همان سازمان را دارد و انسانی که در کارگردانی امور سازمان یا کارگاه شرکت جوید و اندیشه خود را به کار گیرد و در جهت بالندگی و شکوفایی هستی خود نیز گام بر می دارد و در چنین وضعی انسان راه بالندگی را می پوید و به دگرگونی فکر می پردازد و پیوندهای تازه می آفریند و سرانجام هدفهای بزرگ اجتماعی را در دایره هدف های مشخص خویش جای می دهد و حتی آنها را برتر می شمارد استفاده از نظریات افراد در سازمان ها یا حتی کارگاه ها ( نظر دانش آموزان ) می تواند بر این اساس باشد که کلیه افراد یا دانش آموزان از بالاترین سطح تا پایین تر سطح پیشنهادات ایده ها ابتکارات و نظرات خود را برای رفع مشکلات و نارسائیهای موجود در روند کارهای سازمان یا کارگاه مربوطه ارائه دهند در نظام پیشنهادات انتقاد از عرضه و ارائه فکرها ممنوع است بلکه شعار این است که سیستم پیشنهادات مساوی با بسیج اندیشه به علاوه بسیج فکر و نظام پیشنهادات در واقع تجلیگاه ابتکارات و خلاقیت های فردی و گروهی در بین کارکنان برای به وجود آوردن و گسترش روحیه مشارکت در میان افراد یا دانش آموزان در جهت پویای و بهبود فرایند کیفیت محصول با ارائه خدمات است از فواید پیاده کردن نظام مشارکت در سازمان یا حتی
کارگاه ها می توان موارد زیر را بر شمرد .
* اشاعه فرهنگ همکاری داوطلبانه و خود جوش
* تقویت تعهد افراد نسبت به هدف مشخص شده
* سالم سازی محیط و جلوگیری از اظهار شرطهای غیررسمی
* بهبود مداوم تجهیزات
* تقویت انگیزه کارکنان در اظهار نظر
* ایجاد فضای کاری پرانگیزه و شاداب
* ایجاد فرهنگ بهسازی و بهبود مستمر در کل سازمان یا کارگاه
* کارکنان با مساله یابی آشنا می شوند
* کارکنان اولویت بندی مسائل را یاد می گیرند
* با شیوه علمی حل مسئله آشنا می شوند
* تحقیق گروهی شکل می گیرد
* روحیه تحقیق نهادینه همه گیر می شوند
* شکوفا کردن استعدادهای پنهان افراد یا دانش آموزان
* پرورش کارکنان مشکل یاب به جای کارکنان مشکل حل کن
* پس از جمع آوری نظرات و پیشنهادات مختلف افراد یک کلاس یا کارکنان سازمان
الف ) پیشنهادهایی که مناسب هستند
ب ) پیشنهادهایی که امکان اجرا شدن وجود دارد
ج ) پیشنهادات اجرایی و عملی
در سازمان در جهت بهبود بهره وری آن پیاده و اعمال خواهد شد
و نتیجه اینکه استفاده از نیروی فکر ذهنی و توانمندی های کارکنان در سازمان یا دانش آموزان در کارگاه در گرو طراحی نظام های مطلوب مشارکتی است که به خوبی بتواند توانمندیهای مذکور را به عنوان سرمایه اصلی سازمان ، سازمان دهی و جهت دهی کند .
همانطور که در بحث بهره وری گفته شد یکسری عوامل در بهره وری موثر می باشند .
در یک کارگاه آموزش نیز عوامل گوناگون موثر می باشد .
1- عوامل خارجی :
1-1 سیستم آموزش کشور
1-1-1 سیاستها
2-1-1 بخش نامه ها
3-1-1 استانداردهای آموزشی
4-1-1 کتب درسی
5-1-1 بودجه
2-1 خانواده
1-2-1 وضعیت اقتصادی
2-2-1 نگرش خانواده
2- عوامل داخلی :
1-2 سخت افزاری :
1-1-2 تولیدات کارگاهی
2-1-2 تجهیزات موجود در کارگاه
3-1-2 محیط کارگاه
4-1-2 انرژی مصرفی ( برق )
5-1-2 مواد اولیه لازم در کار
2-2 نرم افزاری
1-2-2 افراد مسئول در کارگاه
2-2-2 نیروی انسانی
3-2-2 روش های اعمال شده از سوی مدیریت آموزشگاه
4-2-2 مدیریت و برنامه ریزی در کارگاه
5-2-2 منابع مالی کارگاه
1- عوامل خارجی
( 1-1 ) سیستم آموزشی کشور :
1-1-1 سیاستها :
سیاستهای کلی مجلس و دولت مبنی بر اصل اشتغال زایی و آموزش نیروی ماهر کمک موثر بر بخشنامه ها و استانداردهای آموزشی دارد . همانطور که ملاحظه می شود تسهیلاتی که از طریق نهادهایی همچون فرمانداری ، کمیته امداد و سازمان فنی و حرفه ای در اختیار افراد ماهر که دارای گواهینامه مهارت باشند دلیل بر این ادعا است و این سیاستها کمک می کند تا افرادی که فرصت ادامه تحصیل را به هر عنوان از دست داده اند با آموزش و مهارت لازم در یک حرفه خاص قدم به عرصه تولید گذارند .
قوانین تصویب شده در اختیار ادارات ، دوایر و نهادهای گوناگون قرار می گیرد .
2-1-1 بخشنامه ها :
وزارت آموزش و پرورش با استفاده از این قوانین از طریق بخش نامه ها و استانداردهای آموزشی اهداف و راهکارهای لازم را به ادارات هر استان و شهرستان ابلاغ می نماید در این مرحله بخش نامه ها و استانداردهای آموزشی با توجه به نیاز جامعه با استفاده از نیروهای متخصص و ماهر . به کارگیری امکانات و تجهیزات در قالب دوره های توجیهی و توصیفی تدوین می شود .
این بخشنامه ها خود باید جامع ، قابل درک ، قابل اجرا ، دارای ضمانت اجرایی برای هر رشته باشند .
3-1-1 استانداردهای آموزشی و کتب درسی :
این نکته لازم به ذکر است که می بایست کتب آموزشی هر رشته با توجه به استانداردهای تعیین شده تدوین شود که خود می بایست اهداف نهایی را به طور روشن نمودار سازد .
همانطور که قبلا عنوان شد مطالب درج شده در کتب قابل اجرا و هنر آموزان و هنرجویان را برای رسیدن به هدف ( فراگیری مهارت لازم ) یاری رساند .
کسانی که در تدوین کتب مهارتی همکاری دارند خود از انگیزه ، دانش ، آگاهی و مهارت لازم برخوردار باشند متاسفانه یکی از موارد عدم بهبود بهره وری دیر رسیدن کتب به دست هنرجویان است . نکته دیگر رشته های ارائه شده در هر منطقه با توجه به فرهنگ ،
بافت اجتماعی ، بافت جغرافیایی ، تراکم جمعیت و بافت اقتصادی آن منطقه باشد .
4-1-1 بودجه :
بودجه اختصاص یافته به بخش فنی و حرفه ای و سنجش تمامی نیازها و تقسیم آن در تمامی بخش ها با توجه به تراکم جمعیت و بافت اقتصادی هر منطقه می تواند راهکار مناسبی در بهبود بهره وری می باشد .
با توجه به اینکه اکثریت هنر جویان که به رشته های فنی و کارودانش رو می آورند بازماندگان از تحصیل در رشته های نظری می باشند و از سوی دیگر اکثریت از قشر پایین و کم درآمد جامعه می باشند تغییر نگرش هنرجویان و جذب هرچه بیشتر آنان جهت بهبود فراگیری صرف هزینه بیشتر را می طلبد .
همانطور که اطلاع دارید این تدابیر اندیشیده شده ، سرانه دانش آموزی در دبیرستانها سالانه هشت هزار تومان و سرانه دانش آموزی در هنرستانها سالانه 21 هزار تومان می باشد .
ملاحظه می شود با توجه به اینکه هزینه های امور پرورشی ، ورزشی ، امتحانات و…… که بین همه بخش های آموزشی یکسان است اگر تمامی سرانه دانش آموز را ( 8000 تومان ) در بر گیرد مبلغ اضافی جهت تامین مخارج کارگاهی و دید و بازدید های علمی و کاربردی ، اردوهای آموزشی دعوت از صاحبان فن و کار آفرینان است .
آیا چه مقدار از این مبلغ برای هنرجو هزینه می شود ؟
هنرجویی که برای تامین کوچکترین وسیله کار خود حتی برای آموزش مجبور است از خانواده کمک بگیرد با شرایط خانوادگی که قبلا توضیح داده شده چگونه می توان انتظار داشت این هنرجوی درگیر با خانواده حداکثر استفاده را از کلاس و کارگاه ببرد .
( هر هنرجوی هنرستان تنها با کمک های خانواده اش می تواند به یادگیری مهارتها بپردازد )
2-1 خانواده :
1-2-1 وضعیت اقتصادی :
شاخه های فنی و حرفه ای و کارودانش از رشته های هزینه بر می باشد هزینه بالای وسایل کمک آموزشی در هر رشته و همینطور استفاده مداوم هنرجویان از مواد اولیه جهت کسب مهارت فشار مضاعفی را بر خانواده ها تحمیل می نماید .
و همان طور که گفته شد اکثریت کسانی که در این رشته ها تحصیل می کنند از قشر
کم درآمد و یا از خانواده هایی هستند که به نحوی از آسیب های اجتماعی رنج می برند .
ملاحظه می شود که صرف هزینه های کمک آموزشی و خرید مواد اولیه کار از سوی واحد آموزش لازم و ضروری می باشد .
صرف سرانه دانش آموزی در امور دیگر بهره وری را در این واحدها کاهش می دهد .
2-2-1 نگرش خانواده :
اطلاع رسانی به خانواده ها در مقاطع راهنمایی و اول دبیرستان درباره مشخصات هر رشته و نحوه کاربری هر رشته به آنها : این امکان را فراهم می آورد که خانواده ها با اطلاع از هر رشته به کمک فرزندان خود بشتابند و با توجه به توانایی ها و علایق و استعداد آنان در راه ادامه تحصیل همراه فرزندان خود باشند .
در مقابل مشاهده می شود که دانش آموزان دارای معدل پایین و یا قبولی شهریور به ناچار تنها حق انتخاب رشته های فنی و حرفه ای و کارودانش را دارند . هرچند این رشته ها مفید ، کاربردی باشند و فرزندان خانواده های کم درامد را زودتر به بازار کار و تولید راهنمایی کنند . دید منفی نسبت به راهیابی فرزندانشان به این رشته ها ، نوعی عدم سازگاری و عدم همراهی خانواده ها را با دانش آموزان به دنبال دارد .
2- عوامل داخلی :
1-2 سخت افزار :
1-1-2 تولیدات کارگاهی :
برنامه ریزی صحیح و آموزش مداوم هنرجویان همکاری مدیریت و سرپرست کارگاه و استاد کاران این امکان را به هنر آموز می دهد تا در کارگاه تولید داشته باشد با استفاده از تجربه و کمک های مالی مدیریت و استاد کاران می توان با تهیه مواد اولیه ارزان قیمت و ارائه تولیدات در نمایشگاه ها و یا پذیرش سفارشات از خارج هنرستان ، هنرجویان را تشویق به کار کرد .
2-1-2 تجهیزات کارگاهی :
تجهیزات کارگاهی از لحاظ کمی باید در حدی باشد که تمامی هنرجویان بتوانند به طور مساوی از آن استفاده کنند . همچنین از لحاظ کیفی ، کنترل مداوم تجهیزات و تعمیرات به موقع به هنرجو این کمک را می کند که همیشه وسایل قابل استفاده باشند .
همچنین اگر طرز نگهداری و تعمیرات جزئی تجهیزات آگاهی به هنرجویان آموزش داده شود از استعلاک و خرابی وسایل جلوگیری می شود و همچنین هزینه تعمیرات کاهش می یابد .
تسلط کافی استا کاران و هنر آموزان در این امر بسیار مهم است .
3-1-2 محیط کارگاه :
محیط کارگاه از لحاظ نور و دما باید مناسب باشد با توجه به فصل وسایل گرمایشی و سرمایشی مناسب در کارگاه موجود باشد در حد امکان بهتر از نور طبیعی برای کارگاهها استفاده شود و اگر نور طبیعی مقدور نبود نور مصنوعی مناسب در کارگاه ضروری است . نور مناسب دقت در کار ، سرعت عمل و در نتیجه راندمان بالا را به دنبال خواهد داشت .
4-1-2 انرژی :
معمولا انرزی مصرفی در کارگاه بیشتر در برق می باشد راه اندازی بسیاری از ماشین آلات کارگاهی توسط برق صورت می گیرد . عدم دسترسی به آن برای مثال نبود پریز کافی برای اتصال چرخها و اتوها به جریان برق ، کارایی تجهیزات را پایین آورده و در نتیجه بهره وری در کارگاه را کاهش می دهدهمچنین نبود پریز کافی و استفاده از سه راهی های فراوان در کارگاه خطر آفرین می باشد .
5-1-2 مواد اولیه در کار :
همانطور که قبلا نیز توضیح داده شد مواد اولیه در کارگاه از طریق سرانه دانش آموزی تامین می شود هرگونه صرف و اختصاص این سرمایه به بخش های دیگر آموزش بهره وری را در کارگاه کاهش خواهد داد .
همچنین تهیه مواد اولیه بین هنرجویان شانس استفاده رایگان از وسایل کمک آموزشی را برای تمامی آنان فراهم می آورد .
2-2 نرم افزاری
1-2-2 افراد مسئول در کارگاه :
تمامی افرادی که چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم با کارگاه در ارتباط هستند باید از یک رضایت نسبی برخوردار باشند
سرپرست :
احترام از سوی استاد کاران ، هنرآموزان ، هنرجویان باعث می شود تا سرپرست با دلگرمی بیشتر کار کند .
شرح وظایف و سیاستهای کلی مدیریت آموزشگاه حتما با سرپرست در میان گذاشته شود
یک نکته مهم و اساسی ( به صورت یک مشکل در حال حاضر در هنرستان محمودیه و امامت وجود دارد ) در هنگام برنامه ریزی سالانه مشورت و حضور مدیریت سرپرست ، استادکاران ، هنرآموزان لازم است چرا که برنامه ریزی صحیح و زمان بندی کلاس ها و ساعات فعالیت کارگاه می بایست به گونه ای باشد تا از چالش ها ، مشکلات و تداخل و تراکم کلاس ها در یک روز خاص در هفته روبرو نباشیم مشورت باعث می شود تا افکار مختلف و ایده های جدید فرست حضور یابند .
همچنین مشورت بار مسئولیت را از دوش یک فرد ( مدیریت ) کاهش می دهد و به او کمک می کند تا با استفاده از افکار جمع به راهکارهای جدید دست یابد .
چون در هنرستان ها ابتدا برنامه دروس نظری تنظیم می شود و از ساعات باقی مانده در روزهای مختلف بدون توجه به تراکم کلاسها و حجم کار عملی و مهارتی برنامه ریزی
می شود راندمان کار به طور کلی کم می شود .
استاد کار :
احترام متقابل از سوی هنرآموز و هنرجویان
شرح وظایف و برنامه ریزی در ساعات استفاده از کارگاه برای دستیابی به حداکثر
بهره وری
ارتباط متقابل استاد کار با افراد حاضر در کارگاه
هنرآموز :
احترام متقابل از هنرجویان
ارتباط و احترام متقابل از سوی افراد حاضر در کارگاه
شرح وظایف و برنامه ریزی در ساعات استفاده از کارگاه برای دستیابی به حداکثر
بهره وری
هنرجو :
هنرجو محور اصلی در کارگاه می باشد تمامی عناصر انسانی و غیر انسانی به کار گرفته می شوند تا هنرجو بتواند مهارت های لازم را در حرفه خاص به دست آورد .
رفتار صحیح و همراه با احترام سرپرست ، استاد کار ، هنرآموز ، باعث می شود هنرجویان نیز از رفتار متعادل با احترام برخوردار شوند و همچنین نگرانی و استرس از هنرجویان تازه کار کم می شود .
2-2-2 نیروی انسانی :
یکی از سیاست های مهم مدیریت هنرستان ، پذیرش افراد با تجربه که از آگاهی و تسلط کافی در حرفه خاص برخوردارند ، می باشد اگر مدیریت هنرستان به این نتیجه رسید که هنر آموزان از مهارت لازم برخوردار نیستند این امر باید به اداره اطلاع داده شود شاید این مشکل در هنرستان های دیگر نیز هم صدق کند اداره مرکز نیز می تواند برای بالا بردن سطح آگاهی و مهارت هنرآموزان کلاس های ضمن خدمت بگذارد یا هنراموزان را ملزم به گذراندن دوره های تخصصی به صورت آزاد نمایند .
امر آگاهی و مهارت لازم در تمامی سمتها کارگاهی یا غیر کارگاهی مهم بوده و باید پیگیری شود .
3-2-2 روش های اعمال شده از سوی مدیریت آموزشگاه :
مدیریت آموزشگاه در واقع رهبری چرخه بهره وری را به عهده دارد .
سیاست های ابلاغ شده به همکاران ( سرپرست ، استاد کار ، هنرآموز ) هدف هایی که برای مدیریت تعریف شده و نامبرده با ایمانی راسخ این اهداف را دنبال می کند .
انتخاب مناسب با سمت ها فراهم آوردن بستر مناسب برای کار در کارگاه فراهم آوردن مواد اولیه ، فراهم آوردن زمینه ابراز عقیده همکاران و روحیه مشورت طلبی ، فراهم اوردن زمینه ابتکار ، خلاقیت و نوآوری برای هنرآموزان و استاد کاران
شخصیت دادن به هنرجویان ، نظارت مستمر بر کار کارگاه ها و بیان راهکارهای مناسب در هر مرحله از کار و همچنین بیان هدف نهایی گذر از هر مرحله موفق از وظایف یک مدیریت موفق است .
4-2-2 مدیریت و برنامه ریزی در کارگاه :
برنامه ریزی و زمانبندی مناسب در جهت استفاده تمامی هنرجویان از امکانات کارگاهی
واگذاری سمتها با توجه به مهارت ها و تواناییهای همکاران
تویه مواد اولیه و تجهیز کارگاهها
بازبینی و بازرسی مداوم و نظارت مستمر در امور کارگاهی
5-2-2 منابع مالی کارگاه :
منابع مالی کارگاه از سرانه هنرستان تامین می گردد اگر در کارگاه علاوه بر آموزش از راهکارهای تولید استفاده شود و کارگاه خود در آمد زا شود این خود کمکی است بر منابع مالی کارگاه .
اختصاص مبالغی در ابتدای سال به کارگاه و هنراموزان جهت تهیه مواد اولیه و برنامه ریزی ایشان در روند تولید در کارگاه ، هنرآموزان را مسئول تر و هنرجویان را هدفمند تر می سازد .
حتی می توان در مراحل بعدی از درآمدهای حاصل از کار کارگاه مستقیم در اختیار هنرجویان قرار دارد که این خود تشویقی است در بهبود بهره وری در کارگاه
در طرح جدید شرکت تعاونی مصرف دانش آموزی می توان از سود حاصله در این فروشگاه در کارگاه سرمایه گذاری کرد و همچنین تولیدات کارگاهی را در فروشگاه را به معرض دید قرار داده و به فروش رساند .
نتیجه گیری :
در بهره وری یکسری عوامل موثر است این عوامل یا خارجی هستند یا داخلی . عوامل خارجی بیشتر سیاست های کلی آموزش را شامل می شود و همچنین امکانات در اختیار قرار داده شده .
عوامل داخلی که در واقع مجری طرح بوده و اهداف مشخص شده بر اساس سیاست های کلی را به دنبال می کنند در سطح بهره وری کارگاه هر مرکز اموزشی یک گروه کاملا مرتبط افراد را به کار گرفته که همه در عین اینکه دارای یک شرح وظایف مشخص شده هستند اما در ارتباط با یکدیگر و برای رسیدن به یک هدف مشخص تلاش می کنند .
در راس مدیریت با به کارگیری افراد ماهر و آگاه که تسلط کافی برای ارائه خدمات را داشته باشد و بازگویی اهداف پیش بینی شده به آنان نظارت بر کار آنان و ارائه راهکارهای مناسب و تجهیز کارگاه با توجه به امکانات عوامل موثر را به طور نسبی برای بهبود بهره وری در کارگاه تدارک می بیند .
عوامل موثر بر کار افراد مرتبط با کارگاه از لحاظ کیفی و کمی مورد بررسی قرار گیرد .
معرفی خلاقیت و نوآوری همکاران در شورای دبیران تشویق به موقع آنان بررسی مشکلات آنان و حمایت آنان در موارد پیش آمده روش موثری در افزایش بهره وری در کارگاه
می باشد .
بررسی وضع مالی دانش آموزان ، بررسی وضعیت روحی ، روانی دانش آموزان و حمایت دانش آموزان مشکل دار و در مرحله ای که اهداف پیش بینی شده جامه عمل پوشیده استمرار این برنامه و تدارک برنامه جدید برای بالا بردن هرچه بیشتر سطح بهره وری تلاش و همتی مستمر و همه جانبه می طلبد .
راهکارهای افزایش بهره وری
بهره وری
استفاده بهتر از منابع یا افزایش ستاده ها در برابر کاهش یا ثابت ماندن داده ها و یا کاهش هزینه و در مقابل آن افزایش درامد که باید لازم و ملزوم یکدیگر باشند همه و همه از جمله تعاریفی هستند که برای این واژه مطرح می شوند .
مسئله بهره وری ( productivity ) و یا استفاده بهتر از منابع در جهت تحصیل اهداف از جمله مباحث پرطرفداری است که از نیمه دوم قرن بیستم به طور گسترده در سطح اقتصاد بین الملل مورد توجه قرار گرفت و بدان پرداخته شد برای واژه بهره وری تعاریف فراوانی وجود دارد استفاده بهتر از منابع یا افزایش ستاده ها در برابر کاهش یا ثابت ماندن داده ها و یا کاهش هزینه ها و در مقابل آن افزایش درآمد که باید لازم و ملزوم یکدیگر باشند همه وهمه از جمله تعاریفی هستند که برای این واژه مطرح می شوند اما مناسب تر است اینبار به جای شناخت نوع سیاست ها و مدل های بهره وری که هم کم نیستند و هم در فضای اقتصادی و مدیریتی کشور کم بدانها پرداخت نمی شود کمی به خود واژه بهره وری و فرهنگ ان در جامعه در حال توسعه ای چون ایران بپردازیم اشاره ای هرچند کوتاه و شاید ناپخته که می تواند به روشن شدن برخی جنبه های مبهمی بپردازد که من فکر می کنم در کشور ما کمتر بدانها پرداخته شده است و البته دلیل اصلی عدم رشد و بهره وری هم در کشور در سال های اخیر و حتی رشد منفی آن شاید بدان سبب می باشد اما برای آشنایی خواننده گرامی به طور کلی سه مدل مهمی اصلی در سطح بین الملل جهت اعمال سیاستهای بهره ورانه و به طور کلی تعالی سازمانی مطرح می باشد و مورد توجه قرار می گیرد که عبارتند از : 1- مدل مالکوم بالدریچ ( Malcolm baldridge model ) یا مدل امریکایی که در قالب جایزه ای به همین نام از سال 1987 در امریکا طراحی شد و سه هدف اصلی کمک به 1-1 : افزایش عملکردها و افزایش توانمندیها . 1-2 : افزایش توان رقابتی و از سوی دیگر تعامل بیشتر و بهتر میان شرکت های امریکایی . 1-3 : ایجاد ابزارهای مدیریتی با هدف پیاده سازی آموزشها و برنامه ریزی ها نمره نهایی این مدل 1000 می باشدکه به گونه ای مشخص در جداولی مشخص شده است . 2- مدل دمینگ ( deming model ) مدل دمینگ یا مدل ژاپنی که در سال 1950 و با دعوت ژاپنی ها از دکتر ادوارد دمینگ امریکایی و مطالعات صورت گرفته ارائه شد چهار راه برد اصلی مدل دمینگ عبارتند از : 2-1 : برنامه ریزی
( 2-2 ( planning : اجرا ( 3-2 ( do : بازبینی ( 4-2 ( cheek : اقدام ( action ) و یا به طور خلاصه (pdca ) این جایزه به طور کلی یکی از مهم ترین عوامل کنترل و ارتقاء کیفیت در سازمان های ژاپنی می باشد 3- مدل ( European foundation of quality ) ( efqm management ) مدلی با خواستگاه اروپایی و ارائه شده در سال 1989 با زیر مدلی به نام
( sme ) برای سازمان های کوچکتر این مدل بر 9 معیار استوار است که 5 تای آن معیارهای توانمند سازی و 4 تای دیگر آن معیارهای نتایج می باشند اما در ایران به طور کاربردی و موردی و حتی جامع و کلی به این دمل ها و دیگر مدل های مدیریتی که در رده های پایین تری قرار دارند چون مدل های مدیریت کیفیت ( iso ها و یا حتی tqm ) و حتی مدل هایی با پایه های فرهنگی و اعتقادی چون کایزن زیاد پرداخته شده است و مطالب و تحقیقات و اظهار نظرهای فراوانی در این زمینه ها صورت گرفته و منتشر شده است حتی موسساتی نیز در ایران چون موسسه مطالعات بهره وری منابع انسانی نسبت به انتخاب و مدل سازی مدلی چون efqm در ایران و برای سازمانهای ایرانی اقدام کرده و جایزه ای هم تحت عنوان جایزه ملی بهره وری در ایران در قالب عملیاتی کردن این مدل به صورت سالانه به سازمان هایی توانسته اند این مدل را به نحوه بهتری اعمال کنند اعطا می گردد اما خارج از بحث درباب دلایل انتخاب این مدل در ایران و انتخاب نشدن مدلهای دیگر و انگیزه ها و اهدافی که در پس این انتخاب نهفته است موضوعاتی قابل طرح و بررسی است که به نظر می رسد به دلیل آنکه بسیار واضح و روشن به نظر می رسند بسیارکم مورد توجه و بررسی قرار گرفته اند خود واژه بهره وری به عنوان تنها یک واژه همراه با دیگر همراهان و هم مسلکان علمیش راه خود را به درون جامعه و اقتصاد ما باز کرده است البته مطمئنا در این جا قصد طرح مباحثی مطرح و رایج چون وارداتی بودن علم و دانش و تکنولوژی در ایران و به طور کلی همه چیز در جامعه امروز ما ندارم زیرا دیدگاه مولد صرف بودن هم این روزها با رشد سرسام آور علم در سطح جوامع و محدود بودن امکانات و حتی منابع انسانی به عنوان منشاء علم و اندیشه محکوم به شکست است اما از این واقعیت نمی توان گذشت که بهره وری نه به عنوان یک فرهنگ که به عنوان یک ابزار در جامعه ما شناخته شده است از سوی دیگر آنچه باعث آن شده است که به هبره وری نتواند حتی نقش ابزاری خود را به نحو احسن انجام دهد محدود شدن آن به عنوان یک ابزار اختصاصی برای یک بخش از جامعه که همان صنعت و تا حدودی مدیریت است می باشد علت هم آن است که چون موضوع از خارج وارد شده است تنها مورد استفاده همان بخش های وارد کننده قرار گرفته است و به دیگر بخش های جامعه تسری نیافته است به طور کلی در جوامع بشری موضوعاتی چون اندیشه و تفکرات زمانی رشد و توسعه و تکامل می یابند که خواستگاه درونی داشته باشند و یا در صورت وارداتی بودن هم همزادی و شباهت مناسبی با جامعه هدف و فرهنگ آن داشته باشند و همچنین نیاز به آن موضوع به عنوان یک واقعیت در جامعه مقصد نهادینه شده باشد .
راهکارهای افزایش بهره وری
تلاش بشر همواره در راستای ایجاد امکانات بهبود زندگی ، بهره مندی از شرایط عادی ، فرهنگی و اجتماعی بهتر و بیشتر بوده و برای رسیدن به آن تولید بیشتر و بهینه را هدف اساسی خود قرار داده است .
با وجود تعاریف زیاد درباره بهره وری به منظور اجرایی کردن آن می بایست تعریفی هماهنگ و سازگار با شرایط و نیازهای معین سازمان به کاربرد و از طریق مشارکت کلیه کارکنان قدمهای موثری را در این راه برداشت استمرار یک سیستم بهره وری مستلزم اقداماتی چند نظیر تسهیم منافع اصلاح ساختار سازمانی توسعه منابع انسانی و ….. است راهکارهای افزایش بهره وری مستلزم شناخت کافی موجود و فرهنگ کافی شرکتهاست با توجه به تفاوت های مهم در فرهنگ کاری شرکتها و وضعیت موجود آنها می توان گفت راهکارهای افزایش بهره وری نیز در آنها متفاوت خواهد بود از جمله راهکارهای افزایش بهره وری می توان به کاهش ضایعات ایجاد تعهد در کارکنان توجه به کارکنان استفاده بهینه از استعدادها ایجاد انگیزه در کارکنان توجه به تغییرات و … اشاره کرد درجه تاثیر هریک از این راهکارها در افزایش بهره وری به وضعیت موجود شرکت در آن زمینه و ضرورت پرداختن به هریک از این موارد بستگی دارد که می بایست به شکل ماهرانه ای شناسایی و اولویت بندی شده و بر آن اساس اقدام شود به عنوان مثال در سازمانی ممکن است کاهش ضایعات در اولویت اول قرار گیرد و در سازمانی دیگر توجه به کارکنان و ایجاد انگیزه در اولویت اول باشد عدم شناخت کافی از وضعیت موجود شرکتها و بی توجهی به اولویت ها می تواند اثرات معکوسی در میزان بهره وری به وجود آورد از این رو قبل از هرگونه اقدامی در افزایش بهره وری بر روی شناخت کافی وضعیت موجود و اولویت بندی صحیح راهکارها تاکید می شود .
برای آگاهی از میزان افزایش بهره وری می بایست آن را در قالب شاخصهای مختلف و در دوره های معینی اندازه گیری کرد . با اندازه گیری شاخصهای بهره وری می توان مشخص ساخت که تلاشهای بهره وری تا چه حدی مفید بوده است . اندازه گیری بهره وری نیز
می بایست بر اساس یک سیستم مناسب و اصولی انجام گیرد، در غیر این صورت نمی توان به نتایج آن اطمینان و انتظار بهبود در آن را داشت . یکی از موارد مهم در اندازه گیری بهره وری مشخص کردن صحیح طول دوره ارزیابی است که به عواملی نظیر دسترسی به اطلاعات، ماهیت عملیات تولیدی و اهداف مدیریت بستگی دارد . از نتایج اندازه گیری شاخصهای بهره وری می توان به عنوان ابزاری مناسب جهت برنامه ریزیهای بلند مدت
مدیریت در سطح سازمان استفاده کرد . سرعت رشد صنایع به ویژه صنعت خودرو و توسعه آن در دهه های اخیر حاکی از آن است که کشورمان در حال گذر از یک اقتصاد نیمه صنعتی به یک اقتصاد صنعتی است . توجه به تولید و بهره ور بودن آن می تواند ضمن سرعت بخشیدن به رشد و توسعه صنعتی آن را در مسیری صحیح و اصولی هدایت کند .
از این رو به آشنایی شرکت ها با مفاهیم بهره وری و راهکارهای افزایش آن تاکید می شود . بنابراین، می توان گفت درجه توسعه یافتگی صنایع به میزان قابل توجهی به بهره گیری مطلوب و بهینه از منابع و امکانات تولید بستگی دارد . از این رو بهره وری و افزایش مستمر آن در شرکت ها از جایگاه ویژه ای برخوردار است . به این ترتیب مشخص می شود که برای رشد و توسعه صنایع می بایست به بهره وری و افزایش مستمر آن در شرکت ها توجه و اهمیت بیشتری داده شود . بررسی شرکت ها نشان می دهد که توجه به بهره وری در شرکت های مختلف به شکل های متفاوتی صورت گرفته و می گیرد . البته با توجه به شرایط شرکتها و سیاستهای مدیریتی طبیعی است که به راههای مختلف و متناسب با وضعیت موجود می بایست اقدام کرد . به همین خاطر در این مقاله سعی بر آن شده است تا ضمن اشاره به مفاهیم اصلی بهره وری، به رویکردها و راهکارهای مختلف افزایش بهره وری پرداخته شود .
رویکردها
قبل از پرداختن به رویکرد های افزایش بهره وری و اندازه گیری شاخصهای آن، علی رغم اینکه امروزه کمتر کسی است که واژه بهره وری را نشنیده و دریاره آن نوشته هایی چند نخوانده باشد، بهتر است ابتدا به تعریف آن از دیدگاههای مختلف پرداخته سپس به اندازه گیری شاخصهای بهره وری و رویکردهای افزایش آن بپردازیم .
بهره وری (PRODUCTIVITY) در لغت به معنی قدرت تولید و بارور بودن و مولد بودن به کار رفته و در ادبیات فارسی به بهره وری، با فایده بودن و سود برندگی معنی شده است در رابطه با تعریف کاربردی بهره وری نیز تعاریف مختلفی ارائه شده که برخی از آن ها به قرار زیر است .
استیگل در تعریف بهره وری می گوید : نسبت میان بازده و مرتبط به عملیات تولیدی مشخص و معین است .
ماندلا بهره وری را چنین تعریف کرده است : بهره وری به مفهوم نسبت بازده تولید به واحد منابع مصرف شده است که با یک نسبت مشابه دوره پایه مقایسه شده و به کار می رود .
بنابراین، اگر ما در هر موردی نسبت خروجی به ورودی را محاسبه کنیم، در واقع میزان بهره وری را برای آن موضوع به دست آورده ایم که جهت بررسی آن می توانیم به شاخصهای مهمی که در این زمینه در سطح جهانی از سوی شرکت های مهم و پیشرفته به کار رفته است اتکا کنیم . البته بهتر است به جای برگزیدن بهترین شاخص یک الگو (BENCHMARK ) برای شرکت خود برگزینیم و جهت دستیابی به آن حرکت کنیم .
در اینجا بد نیست به تعریفی در این زمینه که از سوی سازمان بین المللی کار (ILO ) به کار رفته است بپردازیم : بهره وری عبارت از رابطه بین ستاده حاصل از یک سیستم تولیدی با داده های به کار رفته مانند زمین، سرمایه، نیروی کار و غیره به منظور تولید آن ستاده است
گرچه تعاریف عمومی زیادی برای بهره وری وجود دارد ولی به منظور قابلیت اجرایی کردن آن، تعریف بهره وری می بایست هماهنگ و سازگار با نیازهای ویژه و معین سازمان باشد تا بتواند محیطی بهره ور جو با کارکنانی مشوق برای اجرای بهره وری ایجاد کند و اگر مکانیسمی مناسب برای مشارکت کلیه کارکنان تدوین و به کار گرفته شود می توان گفت قدمهای موثری در ایجاد بهره وری برداشته شده است . ولی تداوم و افزایش مستمر آن، مستلزم مواردی چند نظیر تسهیم منافع حاصل از بهره وری بین کارکنان، اصلاح ساختار سازمانی و ایجاد یک ساختار سازمانی مناسب برای بالفعل در آوردن برنامه های افزایش بهره وری، توسعه و بهسازی نیروی انسانی متناسب با ساختار سازمانی ایجاد شده و توسعه و نوسازی فناوری های موجود است . تجربه نشان داده است که سازمانهای گوناگون به منظور افزایش بهره وری خود، روشهای متفاوتی را به کار گرفته اند . بنابراین، به کارگیری الگوی خاصی از روشهای بهره وری بدون در نظر گرفتن شرایط حاکم، شاید مفید فایده واقع نیفتد . از این رو، ضروری است ابتدا شناخت کاملی از وضعیت موجود شرکت به دست آورده سپس شروع به بررسی راههای افزایش بهره وری کرد . البته باید گفت اگر چه هر کشوری باید متناسب با سنن ملی، فرهنگ و آداب و رسوم خود به بهبود بهره وری بپردازد، لکن بهره وری اکنون دیگر فقط یک مسئله ملی و داخلی نیست بلکه یک موضوع جهانی است و در جهان امروز سازمانهایی به حیات خود ادامه خواهند داد که
بهره ور تر تولید می کنند .
ولی به طور کلی می توان گفت راههای افزایش بهره وری در شرکت های مختلف متفاوت است که در زیر به برخی از رویکردهای آن می پردازیم .
کاهش ضایعات
یکی از راههای افزایش بهره وری کاهش ضایعات است . ضایعات و افزایش روز افزون آن، یکی از پدیده های تولید انبوه است که کشورهای صنعتی از جمله اروپاییان در جستجوی یافتن راههایی برای جلوگیری و قطع این جریان هستند . کاهش ضایعات یکی از اصول اساسی زندگی اجتماعی بشری است که از هزاران سال قبل بدون آنکه آگاهی از مفهوم آن داشته باشند به کار می بستند . به عنوان مثال انسان وقتی با کم آبی رو به رو می شد از مصرف غیر ضروری آن خودداری می کرد، زارعان اگر زمین کمتری برای کشت دارند تلاش بیشتری برای بهره برداری از تمامی آن به خرج می دهند . و دهها مثال از این گونه زندگی اجتماعی بشری همه و همه حکایت از ضایعات دارند . موضوع قطع جریان ضایعات و یا کاهش آن و همچنین دور سازی ضایعات اجتناب ناپذیر، به دلیل حجم بالای منابع تولیدی تلف شده و خسارت محیطی بالقوه از اهمیت خاصی برخوردار است . اهمیت کاهش ضایعات در اقتصاد ملی به قدری است که بسیاری از رسانه های کشوری گاه و بی گاه به بیان مطالبی از ضایعات منابع کشوری پرداخته و اهمیت آن را به مردم گوشزد می کنند .
با کاهش ضایعات و در نتیجه کاهش هزینه ها، سود بیشتری عاید شرکت می شود که بخشی از آن نیز به عنوان بهره وری به کارگران و کارکنان پرداخته می شود . در نتیجه آنها نیز
می توانند با داشتن درآمد بیشتر زندگی بهتری را برای خود و خانواده خود و در نتیجه افراد جامعه فراهم آورند از این رو تولید بهتر و با ضایعات کمتر علاوه بر آنکه سطح زندگی کارگران را بهبود می بخشد موجب شکوفایی اقتصاد مملکت نیز می گردد .
اگر این اصل را که برای کاهش ضایعات باید برنامه ای مناسب و کارآمد داشته باشیم قبول کنیم تهیه یک برنامه جامع اجرایی برای هماهنگ ساختن اقدامات و تلاش های همه بخش ها و واحدهای سازمان ضرورتی اجتناب ناپذیر است این برنامه موجب هدایت تلاش های سازمان در جهت تامین نیازها و ابزارهای کاهش ضایعات می گردد کاهش ضایعات موجب کاهش تنشهای موجود در سازمان و ایجاد فضایی سرشار از اعتماد و اطمینان در بین کارکنان
می گردد که آنها را به همکاری هرچه بیشتر با یکدیگر تشویق می کند حال که کاهش ضایعات را به عنوان یکی از راه های افزایش بهره وری بررسی کردیم می پردازیم به چگونگی کاهش ضایعات در شرکت ها .
کلیه کارکنان باید ضمن استفاده از تواناییهای شخصی خود با تشکل در گروه های کاری نظارت و پیشنهادات سازنده ای را در ارتباط با کاهش ضایعات و افزایش بهره وری ارائه کنند در این رابطه می توان به ایجاد و اجرای نظام پیشنهادات و تشکل گروه های کوچک کاری نظیر گروه های کنترل کیفی گروه کاهش ضایعات گروه افزایش بهره وری و گروه های حل مشکل که متناسب با شرایط خاص سازمان باشد اشاره کرد در کارهای گروهی علاوه بر غنای نظریات و عقاید ایجاد شده با تعامل گروهی احتمال زیادی وجود دارد که تصمیمات گروه به عمل منجر شود زیرا این اعضای گروه بوده اند که راهبردهای مورد نظر را ایجاد و تصویب کرده اند هرچه گروه ها موثرتر و تعدادشان بیشتر باشد کار با کارایی بیشتری انجام می شود چون افراد بیشتری برای سرنوشت خود مسئولیت تقبل کرده اند در کار گروهی سازمان در مواجهه با چالش در رقابت از تعداد عقاید و نظریات بهره می برد و تک تک اعضای گروه می شنوند و می پذیرند اعتماد به نفس آنان را تقویت می کند مهمتر از همه فرد از تنهایی خود خارج می شود .
یکی دیگر از راههای کاهش ضایعات نوسازی و توسعه فناوری است .
هرگونه توسعه تکنولوژیک مستلزم افزایش مهارت کارکنان است که می بایست به همراه سایر زمینه های مورد نیاز مربوط به تغییرات تکنولوژیک به مورد اجرا درآید فناوری های جدید بر روی ساختار سازمانی ، مهارتها ، روابط کارکنان و مشاغل تاثیر خواهد گذاشت لذا کلیه موارد فوق و سایر زمینه های مرتبط با آنها می بایست مورد تجزیه و تحلیل دقیق قرار گرفته و اصلاحات یا تغییرات لازم جهت استفاده بهینه از آنها داده شود .
ایجاد تعهد در کارکنان
یک کارمند متعهد برای سازمان فوق العاده ارزشمند است او می تواند با انجام به موقع کارها و حس مسئولیت در افزایش تولید و بهره وری موثر باشد لذا سعی کنید کارمندان متعهدی برای سازمان تربیت کنید .
مدیران می توانند با برآورده کردن نیازهای اساسی کارکنان برقراری اعتماد متقابل میان خود و آنها و ایجاد یک فرهنگ عاری از سرزنش آنها را نسبت به سازمان متعهد کنند تا زمانی که نیازهای روحی و روانی کارکنان برآورده نشود هرگز به طور کامل نسبت به سازمان احساس تعهد نخواهد کرد .
تنها متعهد ساختن کارکنان به سازمان کافی نیست بلکه باید تعهد آنها را به سازمان همواره حفظ کرد یکی از موثر ترین راه های حفظ تعهد در کارکنان و نگه داشتن آنها در سازمان غنی سازی شغل و افزایش انگیزه در آنان است قدر دانی از افراد به خاطر عملکرد برترشان انگیزه ای است در حفظ تعهد کارکنان و ایجاد رضایت شغلی در آنان استفاده از محرک های مالی نظیر افزایش حقوق ( مزایا ) پرداخت های موردی تشویقی و غیره برای عملکردهای استثنایی و دارای بهره وری بالای کارکنان از لحاظ حفظ تعهد کارکنان حائز اهمیت است لازم به توضیح است که هرگز ارزش و تاثیر عمیق استفاده از اصطلاحات ساده متشکرم ، دستتان درد نکند و …. در مقابل انجام کارهای ساده را دست کم نگیرید زیرا این کارها سبب ایجاد تعهد در کارکنان و به دنبال آن افزایش فعالیت و بهره وری در آنها می گردد .
منابع و ماخذ :
1- حیدر امیران ، پویایی مدیریت بهره وری ، مجله روش شماره 18 ، بهمن 1372
2- ریچارد ای . داچ ، عشق به تولید ، ترجمه مسعود نیازمند ، نشر ساپکو 1379
3- رابرت هلر ، ترجمه سعید علیمیرزایی ، اداره کردن افراد در محیط کار ، انتشارات سارگل 1381
4- رابرت هلر ، ترجمه دکتر خدایار ابیلی و سعید علیمیرزایی ، مدیریت تغییر ، انتشارات سارگل 1382
5- چرا بهره وری را اندازه گیری کنیم آموزش هماهنگ شماره 104 آذر 1378
6- محمود نیک دهقان ، چگونه یک نظام نامه بهره وری تهیه کنیم ، آموزش هماهنگ شماره 105 دی 1378
7- غلامرضا خاکی ، مدیریت بهره وری ، نشریات بهره وری سازمان بهره وری ملی ایران
8- ناصر احمدی نیا ، ماهنامه علمی ، فنی و خبری شرکت ریخته گری تراکتور سازی ایران بهمن 1381
9- عارفه فدوی ، مجله روش ، شماره 57 خرداد 1379
10- بهزاد جعفری قوشچی ، راههای افزایش کارایی ، مجله تدبیر ، شماره 126 مهر 1381
11- مهندس محمد شاه علیزاده ، توسعه بهره وری ، مجله روش ، شماره 55 بهمن 1378
12- سید حسین موسوی حجازی ، بهبود عملکرد سازمان ، مجله روش ، شماره 71 اسفند 1380
13- داوود اجاقی ، ضرورت توجه به ارتقای بهره وری ، مجله روش شماره 71 اسفند 80
14- ماساکی ایمایی ، روش های بهبود مستمر ، ترجمه حیدر امیران ، انتشارات موسسه مطالعات و برنامه ریزی آموزشی
بسمه تعالی
* طرا حی سوالات برای محاسبه اثر بخشی کار یک معلم یا هنر آموز در کلاس درس .
1- نظر شما ( دانش آموزان ) نسبت به معلم از نظر رفتار نحوه برخورد، نوع پوشش، طرز بیان چه می باشد؟
2- نظر دانش آموزان در مورد شیوه تدریس ( خواندن درس بعد از تدریس معلم در کلاس، طرح سوال و … ) چه می باشد؟
3- نظر دانش آموزان در مورد نحوه مدیریت و کلاس داری معلم چه می باشد؟
4- میزان یادگیری هر دانش آموز در پایان هر تدریس چگونه است؟
5- نحوه پرسش و پاسخ ( درس پرسیدن ) می تواند مثمر ثمر باشد؟( چگونگی روش پرسش و پاسخ را بیان کنید . )
6- نحوه ارزشیابی معلم عادلانه است یا خیر؟
7- آموزشهای عملی چقدر در یادگیری مطالب جدید تاثیر دارد؟
8- وسایل سمعی و بصری و کمک آموزشی به چه مقدار در کلاس مورد استفاده قرار
می گیرد؟
9- آیا معلم در تنظیم وقت کلاس موفق بوده یا نه؟
10- به چه میزان رفتار معلم باعث جذب شما در کلاس شده؟
آیا تغییری در خود احساس نموده اید؟
اشتباهاتی که از یک معلم و هنر آموز ممکن است سر بزند چیست؟
چه راهکارهایی را برای اصلاح و حذف عامل اشتباهات پیشنهاد می کنید؟
پیشنهادات
اشتباهات
1- رعایت احترام به همه دانش آموزان
1- عدم احترام گذاشتن به موقع
2- رعایت عدالت در عمل و جلب اعتماد دانش آموز برای رفع سوء تفاهمات
2- تبعیض گذاشتن بین دانش آموزان
3- توجه به وضع ظاهری
3- حضور با وضع نامرتب در کلاس
4- تمرین جهت کنترل نگاه
4- مساوی نبودن نگاه معلم به دانش آموزان در موقع تدریس
5- سعی در تنظیم ساعات ورود و خروج
5- رعایت نکردن وقت توسط معلم از نظرحضور به موقع در کلاس
6- یادداشت کارها و وظایف به عهده گرفته شده تا به موقع انجام شود
6- بد قولی کردن معلم در انجام کارها
7- کلاس از حالت معلم محوری به دانش آموز محوری تبدیل شود، با یاد گرفتن شیوه های نوین تدریس
7- متکلم وحده بودن معلم و عدم اجازه به اظهار نظر دانش آموز ( معلم اقتدار طلب )
* پیشنهادات برای ایجاد انگیزه در کلاس :
1- از تشویق متناسب با سن فرد استفاده شود .
2- از ایجاد رقابت و همچشمی در میان دانش آموزان پرهیز شود .
3- بی توجهی به کوششهای یادگیرندگان باعث دلسردی می شود .
4- از مجبور ساختن یادگیرندگان به رقابت با کسانی که توانایی رقابت با آنان را ندارند پرهیز کنید .
5- قوانین کلاس باید صریح، واضح و روشن باشد .
6- صمیمی و قاطع باشید .
7- از تهدید کردن پرهیز کنید .
8- شیوه های تعبیر و اصلاح رفتار را بیاموزید .
9- شوخی را فراموش نکنید .
10- شیوه های نفوذ در دیگران را یاد بگیرید .
11- علاقه دانش آموزان را به موضوع مورد بحث جلب کنید و به خلاقیت آنان توجه کنید .
موضوع کلاس : بهره وری در کارگاه استاد : آقای میرکی، آقای اباذری
گروه کودکیاری و مهارتهای سالم زیستن :
ناهید دلداده محبوب – هما قرایی – اشرف عبودی – نظری و معصومه قاسم نژاد
* بهروری در کلاس
1- مرور و مطالعه درس جدید توسط دبیر و دانش آموزان
2- حضور و غیاب توسط دبیر به صورت مستمر و قرار دادن نمره برای دانش آموزان که همیشه به موقع در کلاس حضور دارند .
3- مطالعه کتابهای مختلف و تبادل نظر با همکاران برای ایجاد راه حلهای متنوع جهت تدریس به شیوه ای نو.
4- کاهش استرس امتحان توسط دبیر از طریق صحبت کردن در مورد روشهای مختلف کاهش اضطراب و در موارد حاد ارجاع دانش آموز به مشاوره مدرسه
5- با توجه رشته تحصیلی دبیر مربوطه ارائه اطلاعات مباحث خارج از درس و صحبت کردن با دانش آموزان دختر از نظر عاطفی – روانی ( به علت اینکه شرایط سنی دانش آموز ایجاب می کند )
6- مسئولیت دادن به دانش آموزانی که نظم را در کلاس رعایت نمی کنند و شرکت دادن آنان در کارهای گروهی .
7- مشارکت دانش آموزان در تدریس مطالب درسی با استفاده از همفکری آنان .
8- شرکت در کلاس های تخصصی و ضمن خدمت مربوط به هر درس .
9- ایجاد نگرش مثبت در دانش آموزان تا دروس عملی را در زندگی فردی و اجتماعی پیاده کنند .
10- پرسش و پاسخ در کلاس به صورت مستمر و دادن تکلیف به دانش آموز در هر جلسه و یادداشت کردن گزارش کار در دفتر کلاسی توسط دبیر برای جلسه بعد .
های آموزشی در ارتباط با درس های تخصصی .
11- نمایشCD های آموزشی در ارتباط با درس های تخصصی .
12- گروه بندی دانش آموزان و انتخاب کردن یک نام با سلیقه هر گروه برای شرکت در کارهای عملی و تهیه روزنامه دیواری، پمفلت، استفاده از اینترنت و گرد آوری مطالب جدید برای تحقیق های گروهی .
13- با توجه به رشته های کودکیاری و مدیریت خانواده بازدید از مراکز بهداشتی درمانی، بیمارستان، مهدکودک انجام شود .
14- مطالعه کتابهای مختلف در ارتباط با شیوه های نوین ایجاد خلاقیت در کلاس – شناسایی دانش آموزان خلاق و برقراری ارتباط مناسب با آنان برای ابراز کردن عقاید و ایده های نو توسط همه دانش آموزان در کلاس و القاء این عقیده به هنر جویان که شما بسیار توانا هستید و هر کاری را که بخواهید می توانید انجام دهید .
15- دادن آزادی های منطقی به دانش آموزان در عین صمیمیت و جدی بودن دبیر .
بهره وری در کارگاه :
1- ایجاد یک محیط منظم و مرتب از طریق درست چیدن وسایل در کارگاه
2- رسیدگی به تزئین و زیبا سازی کارگاه با چسباندن پوستر ، ایجاد فضای سبز در کارگاه ( استفاده از گلدان در کارگاه )
3- درست کردن پوشه راهنمای وسایل کارگاه ، تقسیم بندی کمدها و کدبندی انها با اسامی مختلف و گذاشتن وسایل در کمد مخصوص به هر وسیله
4- درست کردن تابلوی آموزشی و گروه بندی دانش آموزان برای ارائه دادن مطالب مختلف آموزشی و بحث و گفتگو راجع به مطالب در کلاس
5- ضمانت اجرایی کاری سرپرست توسط مدیریت مدرسه ، تفهیم و توضیح وظایف به هنرآموزان و استاد کار ارائه گزارش کار عملی هنرآموزان توسط سرپرست به مدیریت هنرستان
6- بخشی از ارزشیابی کارهای کارگاهی هنرآموزان باید با نظر سرپرست کارگاه ها باشد و این امر باعث بهتر اجرا شدن وظایف محوله و شرکت سرپرست در امور تحصیلی هنرجویان خواهد شد .
7- ایجاد یک ارتباط مناسب با کلیه همکاران و تبادل نظر با یکدیگر برای اجرای بهتر استانداردهای مهارتی در کلاس
8- خرید وسایل کارگاه باید بر اساس نیاز کارگاه و با نظر خواهی هنرآموزان کارگاه باشد
9- دقت در جمع آوری وسایل کارگاه ، آموزش کار با وسایل کارگاه به هنرجویان ، تهیه لیست ورود و خروج وسایل و گرفتن امضاء در هنگام تحویل وسایل از شخص مورد نظر
معمولا مواردی که باید در مورد کارگاه ها جهت بهره وری بیشتر مد نظر قرار دارد عبارتند از :
1- ایمنی کارگاه ها : کلیه کارگاه ها باید دارای وسایل و تجهیزات کافی پیشگیری و مبارزه با خطرات احتمالی مانند آتش آسوزی ، برق گرفتگی و …. باشد و در اولین جلسه به هنرجویان آموزش ایمنی توضیح داده شود .
2- وجود جعبه کمکهای اولیه در کارگاه و در دسترس آسان برای موقع ضروری
3- طرز آرایش سیستم ها و اتصالات مربوط به آنها به گونه ای باشد که مانعی بر سر راه هنرجو و هنرآموز نباشد
4- کارگاه از لحاظ نور و دمای کار مناسب باشد
5- هنرجویان را ملزم نمایید تا از دمپایی های پلاستیکی برای امنیت بیشتر در مواقع برق گرفتگی استفاده نمایند
6- تجهیزات آموزشی در کارگاه مانند وایت برد ، ویدئوپرژکتور ، اورهد و … در جایی نصب باشد که همه هنرجویان بتوانند به طور کامل همه چیز را ببینند و بشنوند و مکان راحتی برای نوشتن داشته باشند .
7- تعداد سیستم ها و هنرجویان متناسب باشد حداکثر در پای هر سیستم 2 نفر
8- در هر کارگاه کامپیوتر وجود یک دستگاه ویدئو پرژکتور لازم و ضروری می باشد
9- در ابتدای اولین جلسه طرز قرار گرفتن در جلوی سیستم ( ارگونومی ) به هنرجویان آموزش داده شود .
10- تمرین عملی به صورت گزارش کار کارگاه در پایان هر جلسه تدریس برای تمرین بیشتر در اختیار هنرجو قرار گیرد .
از جمله کارهایی که جهت بهره وری در کارگاه باید انجام داد عبارتند از :
1- گروه بندی دانش آموزان و انتخاب سرگروه برای آنها
2- جمع آوری اطلاعات درباره کمبودهای کارگاه و ارجاع ان به معاون فنی و مدیریت آموزشگاه
3- بر طرف کردن اشکالات ساده و اولیه توسط خودمان
4- آماده کردن وسایل اولیه کار دانش آموزان و در دسترس بودن آن جهت فروش
5- برای بالا بردن بهره وری در کلاس در ابتدای کار باید محیط کارگاه را تبدیل به محیطی سالم نماییم همانطور که در بیمارستان ها به رنگ لباس بیمار یا رنگ محیط دقت فراوان
می شود این امر ثابت شده به نوع رنگ آمیزی محیط و وسایل تاثیر فراوانی در روحیه دانش آموزان و پیشرفت کار و کارایی او دارد پس مسئول کارگاه می تواند با مطالعه کتابهای روانشناسی رنگها در انتخاب رنگ صحیح برای کارگاه مسمر ثمر باشد همچنین در انتخاب رنگ لباس کار هنرجو دقت شود و با انتخاب رنگی که باعث تحرک بیشتر هنرجو شده کارایی او را در کارگاه بالا ببریم .
6- باید دانش آموز توجیه شود که وظیفه او در کلاس و کارگاه استفاده از کارگاه و هنر آموز است .
و این استفاده اگر در جهت مثبت به سوء استفاده هم تبدیل شود به نفع خود شاگرد است چون دیگر همچنین شرایطی برایش فراهم نمی شود در این ارتباط هنر آموز می تواند با مقایسه کار و آموزش خود در صورتی که هیچ پولی از طرف دانش آموز پرداخت
نمی شود .
در آموزشگاه های آزاد که هنرجو باید هر واحد کار کلی شهریه پرداخت نماید انگیزه لازم را در رابطه با کار در دانش آموز ایجاد نماید
7- هنرآموز نیز باید شرایطی را برای هنرجو فراهم آورد تا اگر او مشکلی در زمینه درسی پیدا کرد جرات سوال و رفع مشکل خود را داشته باشد چه بسا در بسیاری موارد دانش آموزان جرات سوال کردن و رفع ایراد از هر هنرآموز را ندارد و این ایراد کار در کار هنرجو مشهود است هنرآموز می تواند با برخورد مناسب این ایراد را رفع کرده و به دانش آموز جرات سوال و پرسش را بدهد البته با توجه به جو کارگاهی که کارها به صورت آزاد اجرا می شود و مثل کلاس خشک و بی روح نیست باید آزادی تا حدی باشد که باعث سوء استفاده دانش آموز نشود .
8- هنرآموز در محیط کارگاه تمام کارها را خود به عهده نگیرد بلکه با تقسیم وظایف بین خود و دانش آموزان حسن مسئولیت را در آنها فعال کرده و به بهره وری کارگاه خود نیز کمک کند .
در بسیاری موارد دیده شده که هنرآموز نقش متکلم وحده را دارد و دانش آموزان فقط گوش می دهند و این باعث کسالت و خمودگی در مدت طولانی در دانش آموز می شود .
در صورتی که اگر همان مورد درسی به صورت مشارکتی و گروهی تدریس شود
می تواند اثر بهتر و طولانی تر و جامع تری بر روی دانش آموزان بگذارد به دانش آموزان اجازه دهیم تا اگر در زمینه کار و کارگاه ایده جدیدی رسیدند آنرا بیان کنند و در صورت مفید بودن در کلاس و کارگاه اجرا شود .
هنرآموز با پیشرفت کار در بازار و جامعه کار خود را در کارگاه نوکرده و سعی در استفاده از متدهای قدیمی نکند .