سرزمین ایران دارای تاریخی کهن و مردمانی با فرهنگ چندهزار ساله است . پدران و گذشتگان این مرز و بوم میراث فرهنگی خود را با خلق آثار و شاهکارهایی بدیع به نسلهای آینده سپرده اند . ورود اسلام به ایران با اینکه جنگ و خرابی به همراه داشت اما پیوند فرهنگ جدید با ذوق و هنر ایرانی منجر به خلق آثاری گردید که اکنون نه تنها در زمره ی مفاخر ملی بلکه جزء شاهکارهای میراث بشری محسوب می شود . این حقیر مجموعه ای از مشهورترین و دیدنی ترین ابنیه و آثار تاریخی ایران بعد از اسلام را در قالب یک تحقیق به نمایش می گذارم .
مسجد جامع عتیق شیراز :
اصل ساختمان این مسجد از ابنیه دوران صفاریان است که به امر امراللیث صفاری در سال 281هـ.ق بنا شده از مسجد اصلی قسمت مهمی باقی نمانده است بانی خدای خانه ی مسجد جامع شاه ابواسحاق اینجو در سال 752 هـ.ق است . سپس در زمان شاه عباس اول صفوی به سال 1034 هـ.ق و همچنان زمان بقیه شهریاران صفوی تعمیر و مرمت شده است . شبستان جنوبی مسجد هم از بناهای قدیمی می باشد . کتیبه ی سنگی خدای خانه از نمونه های ارزنده هنری به شمار می رود . این کتیبه به خط یحیی الجمالی السوفی خطاط معروف زمان شاه ابواسحاق و حاوی جملاتی در شان قرآن کریم است . این مسجد دارای دو سردر شرقی و غربی است . در مجاورت سردر شمالی مسجد و جلوی خان آن مسجد قدیمی دیگری به نام طبالیان وجود دارد که از نظر معماری و هنری چندان قابل توجه نمی باشد . این مسجد قدیمی ترین اثر تاریخی دوران اسلامی شهر شیراز است .
بازار اصفهان : این بازار از بناهای زمان شاه عباس اول صفوی است که در شمال میدان نقش جهان در فاصله سالهای 1011 تا 1029 هـ.ق ساخته شده است . در سردر بازار شاهی علاوه بر کاشی کاری زیبا نقاشی های بسیار عالی نیز به چشم می خورد که بخشی از آن شامل تصاویر جنگ شاه عباس با ازبکان و مجالس بزم شاهی است .
شهر تبریز : این شهر دارای یکی از زیباترین و بزرگترین مجموعه بازارهای ایران است سبک معماری ، کثرت سراها و تیمچه ها و وجود تعدادی مدرسه و مسجد نیز به این مجموعه اهمیت و امتیازی خاص بخشیده است . اکثر مورخان و جهانگردان که از اواخر قرن چهارم هجری تا عهد قاجار از تبریز دیدن کرده اند درباره ی بازار تبریز مطالب مهم و ارزنده ای ارائه داده اند .
بازار ارومیه :
قدمت بازار ارومیه به دوره ی زندیه و قاجاریه می رسد . این بازار یکی از بازارهای دیدنی است که در خیابان امام واقع شده است و مجموعه ای از راسته بازارهای عطارها ، زرگرها ، بزازها ، مسگران ، کفاشان ، نمدمالان ، رنگرزها ، حلبی سازها و چاقوسازان می باشد .
بقعه ی شاه چراغ :
این بقعه زیارتگاه مشهور فارس مدفن حضرت میرسیداحمد فرزند امام هفتم (ع) از ابنیه دوران اتابکان و قرن ششم هـ.ق است که در زمان اتابک ، ابوبکر سعدبن زنگی ساخته شده است . این بنا شامل ایوان ، حرم ، گنبدها ، رواق ها و شاه نشین هایی می باشد که با آینه کاری و گچ بری و کتیبه های چندی تزئین یافته است . پس از اتابکان در زمان شهریاران صفوی و قاجار چندین بار مرمت و تعمیر شده است . مرقد حضرت در شاه نشین گنبد و بالاسر قرار دارد . دو مناره ی کوتاه در دو انتهای ایوان قرار گرفته معنی صحن آن وسیع است . کاشی کاری معرق زیبای گنبد آن در سال 1345 خورشیدی با نظارت اداره ی کل باستان شناسی اتمام یافته است سایر تعمیرات ضروری آن ادامه دارد . 30 جزء کلام الله مجید خطی به خط یحیی جمالی متعلق به این بقعه به موزه ی پارس شیراز انتقال داده شده است . در مجاورت زیارتگاه شاه چراغ بقعه ی سیدمیرمحمدبرادر شاه چراغ واقع شده . این مزار شامل حرم بزرگ و شاه نشین می باشد . مرقد در شاه نشین شمالی آن قرار دارد ساختمان این بنا باید متعلق به قرن 10 هـ.ق باشد که سپس در عهد زندیه و قاجاریه مرمت شده و تزئین یافته است . گنبد آن دارای کاشی کاری و به شیوه ی گنبدهای زمان قاجار ساخته شده است .
مدرسه ی چهارباغ :
این مدرسه از مشهورترین مدارس تاریخی طلبه نشین اصفهان است . بنای این مدرسه در زمان شاه سلطان حسین و در فاصله ی سالهای 1118 تا 1126 هـ.ق ساخته شده است . دارای صحن وسیع و سردری زیبا ، در مناره ی رفیع با کاشی کاری است . این مدرسه شاهکاری از معماری دوره ی صفوی و باشکوه ترین مدرسه ی تاریخی اصفهان است .
کاخ چهل ستون :
کاخ چهل ستون در زمان شاه عباس اول و دوم و به سال 1057 هـ.ق ساخته شده است . این بنا دارای ایوانی رفیع با 18ستون و تالار آینه و اتاقهایی در شمال و جنوب ساختمان می باشد که در کلیه بنا تزئینات فراوانی ائم از آینه کاری ، گچ بری ، نقاشی های عالی و بی نظیر دیده می شود . تالار بزرگ آن دارای سقف طلاکاری است و به محل موزه اختصاص دارد .
تزئینات آینه کاری و ایوان بزرگ آن که دارای 18 ستون می باشد از بناهای شاه عباس دوم صفوی است .
حافظیه :
بنای اصلی آرامگاه حافظ از آثار کریم خان زند و مربوط به سالهای 1187 هـ.ق است
ایوانی دارای چهار ستون سنگی در وسط قرار داشت که از دو جانب شمال و جنوب گشوده بود و در دو سمت آن دو اتاق بنا کرده بودند . مزار حافظ خارج از این بنا در وسط قبرستان پشت آن قرار داشت که در دوره های بعد نرده ای آهنی در اطراف مزار کشیده اند . از سال 1314 تا سال 1317 هـ.ق بارگاه حافظ به صورتی که الان موجود است درآمده است . سنگ حوض های ابنیه کریم خانی که ضمن امتداد خیابان زند شیراز خراب گردید . به محوطه آرامگاه منتقل و در حوض های آنجا کار گذاشته شد و با حفظ چهار ستون اصلی بنای قدیم 16 ستون یکپارچه ی سنگی نظیر آنها تهیه نمودند و ایوان 20 ستونی کنونی را به طول 56 متر با تزئینات نقاشی و گچبری و کاشی تماماً به سبک قدیم و اصیل شیراز ایجاب کردند و اشعاری از حافظ در محل های مناسب نگاشتند .
مسجد جامع ارومیه :
این مسجد از بناهای نیمه دوم قرن هفتم هجری است . بنای طاق گنبد و شبستان بزرگ آجری آن از لحاظ معماری و ساختمان طاق و قطر پی بنا و استحکام بدنه ی سنگی قابل توجه است ، محراب مسجد از نظر گچ بری و خطوط در اعداد زیباترین آثار هنری دوران مغول است . در قسمت پایین محراب دو ستون گچ بری وجود دارد که در وسط آن درکتیبه ای به خط رقاء ، نام و نشان نقاش محراب و تاریخ 676 هـ.ق نوشته شده است .
مسجد جامع اصفهان :
این مسجد دارای مجموعه ای از آثار و ابنیه و تزئینات دوران اسلامی است .این مسجد دارای شبستانی با ستونهای ضخیم ، مدور و مزین به گچ بری است که ساختمان آن به دوران دیلمیان نسبت داده می شود . گنبد خواجه نظام الملک وزیر از ابنیه دوران سلجوقی است و در ضلع جنوبی صحن واقع شده است . چهل ستونهای اطراف این گنبد نیز از دوره ی سلجوقی است . گنبد تاج الملک به گنبدخاکی نیز شهرت دارد از ابنیه ی دوران سلجوقی بوده و در کتیبه ی کوفی آن سال 481 ثبت شده ایوان یا صفه ی شاگرد متعلق به دوران سلجوقی است . این صفه دارای تزئیناتی از قرن هشتم هجری بوده و در زمان شاه سلیمان صفوی مرمت شده است . این مسجد با 800 سال قدمت ، جامع تحولات معماری و سبک های هنری در ساخت مساجد ایران است .
کاخ هشت بهشت :
این کاخ در میان باغ بلبل درون مجموعه ی دولتخانه ی دوره ی صفوی در زمان حکومت شاه سلیمان و در نیمه دوم قرن 11 هجری ساخته شده نام هشت بهشت به معنای هشتی یا ورودی بهشت بوده که به منظور نسبت دادن زیبایی این عمارت به ابعاد مافوق مادی و دنیوی انتخاب شده است . معماری هشت بهشت در 200 طبقه و بر روی یک کرسی با ازاره ی سنگی ساخته شده و ترکیب احجام و فضاهای معماری به گونه ای ماهرانه و متناسب انجام گرفته است .
ساختمان چندوجه ایل گلی :
این ساختمان در استخری به مساحت 54675 مترمربع ساخته شده است . ساختمان این بنا را به دوران آق قیونلوها نسبت می دهند که بعدها در زمان پادشاهان صفوی بست و توسعه یافت . در زمان حکومت فهرمان میرزا فرزند عباس میرزای قاجار تعمیرات اساسیی در این بنا به عمل آمد . ایل گلی در چهار کیلومتری شهر تبریز قرار دارد .
مسجد جامع مرند :
در سال 731 هـ.ق در زمان سلطنت ابوسعید بها در خان از محل خیرات مردم مرند و جزیّه ای که در آن زمان از غیر مسلمین می گرفتند به تولیت حسین بن محمود بن تاج خواجه ساخته شده است . محوطه ی اصلی مسجد با سقفی مشتمل بر 6 گنبد فضای اصلی مجموعه را تشکیل می دهد . دالانی به طول 12 متر به سه طاق گنبدی ورودی مسجد را به شبستانها مربوط می سازد . در سمت چپ این دالان شبستان جنوبی با گنبدی کم خیز واقع شده که بر فراز آن کتیبه ای از سنگ قرار دارد . محراب مسجد در قسمت جنوب آن واقع شده و مزین به آیات قرآنی به خط کوفی و گچ بری های زیبا و بدیع می باشد .
مسجد جامع اصفهان :
این مسجد را می توان چکیده ی تجربه ای هزار ساله در بنای مساجد ایرانی دانست . شالوده ی این بنا که در کتب عهد صفوی بنام مسجد جامع عباسی معروف شده است در راستای طرح جامع شهر در ضلع جنوبی میدان نقش جهان در سال 1020 هـ.ق و به فرمان شاه عباس اول پی ریزی شده و در سال 1025 هجری سردر نفیس کاشی کاری معرق آن به اتمام رسید . کتیبه ی سردر به خط استاد رضا عباسی خوش نویسی پرآوازه ی عصر صفوی و کتیبه ی دیگری که به همان خط ریزتر نوشته شده به خط محمدرضا امامی است . این کتیبه نام استاد علی اکبر اصفهانی مهندس و معمار مسجد محب علی بیک الله ناظر ساختمان را در بر دارد . حیاط این مسجد 4 ایوانه سراسر با رواق های طاقدار متقارن احاطه شده است . ازاره ها تماماً از سنگ مرمر یکپارچه است و تمامی دیوارها با کاشی خشت هفت رنگ تزئین گردیده است . در این مسجد همچنین دو شبستان زمستانی در شرق و غرب صحن وجود دارد که شبستان ضلع شرقی بزرگتر است ولی دیوارها گچی و فاقد تزئینات کاشیکاری است . تمام دیوارها و سقف شبستان غربی با کاشی های خشت هفت رنگ پوشیده شده است .
معماری صخره ای روستای کندوان :
معماری صخره ای روستای کندوان با کرانه های طبیعی و مناظر اطراف جهانی از زیبایی را پدید آورده است . مجموعه ی ده ها کران جوراجور ، چندتایی ،دوتایی ، مخروطی شکل و دوک مانند منظره ای بدیع را پدید آورده که به واقع یکی از دیدنی ترین مناظر ایران است .
آرامگاه سعدی :
بنای کنونی آرامگاه سعدی اعتباصی است از کاخ چهل ستون اصفهان و دیگر بناهای قدیم هر چند بهره گیری از معماری جدید در این بنا کاملاً مشهود است . ایوانی با ستونهای چهارضلعی بلند که درون آنها بتن مسلح و روکاری آنها سنگ است . تزئینات کاشی کاری در جلو بقعه واقع گشته . گنبد کاشی فیروزه فام بر فراز بقعه جلوه ی خاصی دارد .درون بقعه هم بدنه های کاشی کاری مشتمل بر کتیبه های حاوی منتخباتی از گلستان و بوستان و لوحه ای که تاریخچه ی بنا را معلوم می سازد . زینت بخش دیوارهاست . بنای قدیمی آرامگاه از دوران کریم خان زند شامل دو اتاق بزرگ در دو طرف و ایوان و پله و طاق نما و غرفات کوچک در وسط بود . در یک اتاق بزرگ مقبره ی سعدی و در اتاق دیگر قبر مرحوم شوریده فسیح الملک شاعر معروف شیراز قرار داشت .
مسجد جامع تبریز :
مسجد جامع تبریز یکی از قدیمی ترین بناهای شهر تبریز است ، تاریخ بنا و نام بانی اولیه آن معلوم نیست . عده ای آنرا از مساجد صدر اسلامی می دانند و پاره ای دیگر بنای قدیمی را به دوره ی سلجوقی نسبت می دهند . مسجد فعلی با طاقهای رفیع و پایه های استوارش بعد از زلزله ی تبریز در سال 1193 هـ.ق. که چند طاق آن شکست و فرو ریخت توسط احمدخان و پسرش حسن قلی خان مرمت گردید . طول این مسجد از شمال به جنوب حدود 62 متر و عرض آن 15 متر است .
پل خواجو :
این پل که بر روی رودخانه ی زاینده رود توسط شاه عباس دوم و به سال 1060 هـ.ق بنا گردیده به طول 132 متر و عرض 12 متر است . ساختمان این پل از سنگ و آجر بوده از نظر معماری و کاشی کاری شهرت جهانی دارد .
مسجد نو شیراز :
مسجد نو یا مسجد اتابکی به امر اتابک سعدبن زنگی در اواخر قرن ششم هـ.ق ساخته شده است . این مسجد عظیم دارای صحن بزرگ و شبستانی وسیع است . در مسجد نو چندین تاریخ تعمیر که متعلق به زمان صفویه و بعد است نیز دیده می شود . شبستان مسجد دارای ستونهای سنگی است و محراب هم در پشت آن ساخته شده است . این مسجد در سالهای 995 و 1183 هـ.ق و این اواخر مرمت شده است .
عمارت عالی قاپو :
عمارت عالی قاپو یا دروازه ی عالی به مجموعه کاخ ها و ساختمانهای دولتخانه ی صفوی اطلاق شده است . عمارت عالی قاپو در ضلع غربی میدان نقش جهان همزمان با بناهای دیگر میدان طراحی شده . تکمیل آن حدود 70 سال به طول انجامید . سطوح داخلی عمارت عالی قاپو دارای هزاران مترمربع گچبری و نقاشی است که به شیوه های مختلف و با موضوعات متنوع تزئین یافته است . تصویر انسان ، صحنه های تخیلی مینیاتور ، طرح های هندسی و گلبرگی با رنگ های مختلف عالی قاپو را به صورت یک آلبوم هنری و تزئینی در آورده است .
کلیسای طاطاووس "قره کلیسا" :
این کلیسا به نام تادی مقدس هم نامیده می شود . در دهکده ی قره کلیسای دهستان چالدران شهرستان ماکو برفراز تپه ای ساخته شده است . دارای گنبدی هرمی شکل 12 ترک می باشد قسمت شرقی بنا از سنگ سیاه و قسمت وسطی و غربی آن با سنگ سفید تزئین گردیده در بدنه ی شرقی و قدیمی بنا محراب و تالار اجتماعات مذهبی احداث شده همچنین در گوشه ی این بنا کتیبه ای به زبان ارمنی در روی سنگ هک و نصب شده است . متن کتیبه مربوط به ساختمان اصلی و قدیمی کلیسا است . در سردر اصلی بنا کتیبه ی دیگری بر روی سنگ به فرمان عباس میرزاقاجار دیده می شود . مفاد این کتیبه دال بر تعمیر ساختمان کلیسا در سال 1229 هـ.ق است . در خارج بنا نقوش برجسته فراوانی موجود می باشد .
کلیسای مریم مقدس :
این کلیسا نه تنها قدیمی ترین کلیسای ایران است بلکه از قدیمی ترین کلیساهای معروف جهان نیز به شمار می رود . این کلیسا به روایتی دومین کلیسای معروف جهان پس از کلیسای بیت اللحم در فلسطین است .
میدان نقش جهان :
این میدان در زمان شاه عباس اول صفوی و در سال 1021 هـ.ق احداث گردید این میدان به شکل مربع مستطیل بوده طول آن 500 متر و عرض آن 160 متر است . در چهار طرف آن قریب 200 باب حجره های بالایی و پایینی ساخته شده است . در شمال و جنوب میدان دروازه های چوگان صفوی هنوز باقی است .
مشهد :
آستان قدس رضوی که باشکوه ترین ابنیه مقدس و تاریخی ایران و محل زیارت کلیه ی مسلمین جهان است شامل مجموعه بناهای زیر می باشد . حرم مطهر که در زیر گنبد زرینی قرار دارد صحن عتیق ، صحن جدید ، مسجد عظیم گوهرشاد ، مدرسه ی پریزاد، مدرسه ی بالاسر ، مدرسه ی دودر ، موزه و کتابخانه ، آرامگاه شیخ بهایی ، دارالحفاظ ، دارالسیاده ، توحیدخانه ، مسجد بالاسر ، گنبد الله وردی خان ، گنبد حاتم خانی ، دارالضیافه ، دارالاسلام ، دارالسرور ، مدرسه ی میرزا جعفر ، مدرسه ی مستشار ، سقاخانه ی زرین ، صندوق چوبی و قدیمی قبر مطهر به طبق کتیبه ای که به خط علیرضا عباسی در روی آن هک شده است .
تقدیمی شاه عباس اول صفوی است ، صندوق کنونی از سنگ مرمر می باشد . گنبد زرین حضرت رضا(ع) دو پوشه است ، پوشش خارجی آن طلاکاری است ، این گنبد دارای کتیبه ای به خط علیرضا عباسی است . در این کتیبه نام شاه عباس اول صفوی و تاریخ آغاز و پایان تزئین گنبد نوشته شده است . حرم بنای 4 گوشی است که هر ضلع آن تقریباً 10 متر است . ازاره ی آن با کاشی های خشتی ممتاز مزین گردیده است . این خشت همای کاشی با نقش و نگاری بدیع و طلاکاری در زمره نفیس ترین انواع کاشی است .
در روی برخی از این کاشی ها تاریخ 612 و 720 هجری خوانده می شود . صحن عتیق که به شکل مربع مستطیل است دارای 4 ایوان بزرگ می باشد . ایوان شرقی و غربی دارای سردر بسیار زیبا و مزین به کاشی کاری ممتاز می باشند . قسمتی از این صحن را امیر علی شیرنوایی وزیر دانشمند سلطان حسین بالغزا در سال 872 هـ.ق بنیان نهاده است . قسمت دیگر این صحن به فرمان شاه عباس صفوی ساخته شده است . گلدسته های طلا که بر روی ایوان عباسی و ایوان جنوبی قرار دارند . از آثار شاه طهماسب صفوی و نادرشاه افشار است . همچنین طلاکاری ایوان در سال 1145 هـ.ق به فرمان نادرشاه افشار انجام شده است . از این روست که ایوان به ایوان نادری شهرت دارد . گنبد حاتم خانی که داخل آن با سنگ های مرمر ممتاز و کاشی کاری معرق زینت یافته است به نام بانی آن حاتم بیک که از وزرای شاه عباس اول صفوی است ، شهرت دارد . این بنای زیبا در سال 1010 هـ.ق پایان یافته است . گنبد الله وردی خان که از نظر معماری و کاشی کاری قابل توجه است به دستور الله وردیخان والی فارس در زمان شاه عباس صفوی بنا شده است . رواق دارالضیافه دارای کتیبه ای به نام شاه عباس صفوی و به تاریخ 1022 هـ.ق است . رواق دارالحفاظ از بنای گوهرشاد آقا بانی مسجد گوهرشاد است . صحن جدید در زمان فتحعلی شاه قاجار بنا شده و سپس در زمان محمدشاه قاجار با کاشی کاری تزئین یافته است .
در این صحن تاریخ سال 1262 و 1271 هـ.ق ثبت شده است به طور کلی مجموعه بناهای آستان قدس رضوی را می توان از لحاظ معماری و تزئینات کاشی کاری ، گچبری و هنر کتابت و خطاطی و رنگ آمیزی ، آیینه کاری ، نقاشی ، حجاری ، فلزکاری ، نقره و طلاکاری و سایر رشته های هنری گنجینه ای از هنرهای ظریفه دوران اسلامی در ایران دانست .
مقبره الشعرا :
در ضلع شرقی بقعه ی سیدحمزه گورستان متروکه ای قرار داشت که بنا به مندرجات
تذکره ها قسمتی از مقبره الشعرای معروف محله ی سرخاب است در این گورستان مشاهیری چون اسدی طوسی ، خاقانی شروانی ، فاریابی ، غطران تبریزی ، محمد شیرین ، همام تبریزی ، سلمان ساوجی ، فلکی شروانی ، قاضی بیضاری ، قطب الدین شیرازی و استاد شهریار شاعر بزرگ معاصر قرار دارد .
کلیسای وانک اصفهان :
در اصفهان 3 کلیسای تاریخی وجود دارد که مهمترین آن کلیسای وانک یا خواهران مقدس است . این کلیسا در زمان شاه عباس دوم و به سال 1074هـ.ق ساخته شده است . از نظر معماری و نقاشی و کاشیکاری بسیار قابل توجه است . موزه ی جلفا نیز در همین کلیسا قرار دارد . در کتیبه ی سردر ورودی که به خط ارمنی است نام شاه عباس دوم خوانده می شود . دیگر از کلیساهای تاریخی جلفا کلیسای هاکوپ و مریم مقدس است .
منارجنبان :
در فاصله ی 6 کیلومتری غرب اصفهان در کنار جاده ی نجف آباد در محلی به نام گارلادان مقبره ی یکی از عرفای اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری به نام عمو عبدالله در زیر ایوانی از دوره ی ایلخانی که به نام منارجنبان شهرت یافته است قرار دارد . نکته ی قابل توجه در این بنا این است که چون یکی از منارها را به حرکت درآورند جنبش و تکان به مناره ی دیگر و در نهایت به کل بنا منتقل می شود . این ویژگی نه تنها برای بازدید کنندگان داخلی بلکه برای بسیاری از سیاحان خارجی هم قابل توجه بوده است . به طوری که بیشتر سیاحانی که اواخر دوره ی صفوی به بعد به اصفهان آمده اند از آن یاد کرده اند .
مسجد کبود :
مسجد کبود تبریز از ابنیه ی زمان جهان شاه قره قیونلو و متعلق به نیمه ی دوم قرن نهم هجری است که بوسیله ی جان بیگم خاتون همسر جهان شاه بنا شده و توسط دختر او صالحه خاتون در زمان حکومت سلطان یعقوب آق قیونلو مرمت گردیده است . بنای مسجد که بیشتر از نظر کاشیکاری و آمیزش رنگها و داشتن انواع خطوط عالی و طرح های بدیع موردنظر ارباب ذوق و معماری است شامل سردر ، دو مناره ، شبستان ، و مقبره است .
مسجد شیخ لطف الله :
که شاهکار کم نظیری از کاشیکاری و معماری استادانه است طی 18 سال از سال 1011 هجری تا 1028 هـ.ق در زمان شاه عباس اول به منظور تجلیل از مقام شیخ لطف الله عاملی ساخته شده است . تاریخ اتمام این بنا سال 1028 هـ.ق و نام معمار آن استاد محمدرضا بنای اصفهانی است . از ویژگی های این مسجد این است که برخلاف اکثر مساجد فاقد صحن و مناره است به همین دلیل برای تعبیه ی نور زیر گنبد معمار یکی دیگر از مهارت های چشمگیر خود را در تامین و تقسیم نور به کار برده است . دور تا دور ساقه ی گنبد و در بالای هشت طاق نمای زیبایی که گنبد را به فراز چهارطاقی اصلی نگه می دارد . 16 جفت پنجره ی مشبک قرار دارد که فضاهای پر و خالی نقوش اسلیمی در هم تنیده ی آن به دلیل دوپوش بودن ، نور مستقیم را شکسته و به آرامی به سطح داخلی گنبد دوباره می تاباند .
1
26