تحقیق تولید مواد منفجره



عنوان
شماره صفحه
مقدمه
2
فصل اول : ویژگی ها ،انواع و تاریخچه مواد منفجره
10
فصل دوم : مواد منفجره
21
فصل سوم : معرفی T.N.T
36
فصل چهارم : آموزش ساخت مواد منفجره
43
فصل پنجم : تی ان تی T.N.T
48
فصل ششم : نیترو گلیسیرین
53
فصل هفتم : بمب انفجاری C4
56
فصل هشتم : درباره ساخت PETEN و نحوه ساخت آن
60
فصل نهم : تری یدید نیتروژن
65
فصل دهم : بمب لوله ای
70
منابع
74
فهرست مطالب

مقدمه :
تری نیتروتولوئن یا تی ان تی

شکل شماره 1
(TNT) یا تروتیل یک مرکب هیدروکربن معطر بلوری و زرد رنگ است که در ۳۵۴ درجه کلوین ذوب می شود. تی ان تی ماده منفجره است که سرعت انفجار آن ۷۰۲۸ متر در ثانیه می باشد و در بسیاری از ترکیبات انفجاری بکار می رود. تی ان تی به وسیله نیتراسیون تولوئن C6H5CH3 تهیه می شود و فرمول شیمیایی آن (CH3(NO2)C6H2) و نام آیوپاک آن 2,4,6 Trinitromethylbenzene است.
ویژگیهای ظاهری
‏ تری نیترو تولوئن کریستال های سوزنی شکل زرد کمرنگی است که می تواند در یک فضای ‏بی هوا (خلاء) تقطیر شود. تی ان تی در آب بسختی قابل حل است؛ بیشتر در اتر و استون، بنزین و پیریدین حل ‏می شود. به دلیل پائین بودن نقطه ذوب تی ان تی در ۳۵/۸۰ درجه سانتیگراد می توان آنرا در آب گرمکن ذوب ‏کرد و به آن شکل داد. تی ان تی سمی است و تماس آن با پوست می تواند تولید آلرژی و واکنش انفعالی شدید ‏تولید کند، این واکنش شدید پوست را به رنگ زرد متمایل به نارنجی در می آورد. ‏ ‎•‎ قابلیت ذوب در آب: ۱۳۰ میلی گرم / لیتر در ۲۰ درجه سانتیگراد‏ ‎•‎ در بخار تحت فشار: ۲۰ درجه سانتیگراد ۵/۱ – ۶ ‏mbar ‎•‎ سرعت انفجار: ۶۷۰۰ -۷۰۰۰ میلی / ثانیه ۶۹۰۰ میلی/ثانیه (چگالی: ۱/۶ گرم/سانتیمترمکعب ‎•‎ تست با حافظ سرب: ۳۰۰ میلی لیتر / ۱۰ گرم‏ ‎•‎ حساسیت ضربه زنی: ۱۵ ‏Nm‏ (۱/۵ کیلو در متر(

میزان سمی بودن
برخی آزمایش های زمینی نظامی با ماده تی ان تی آلوده است. تی ان تی تا حد زیادی سمی است. می تواند از راه ‏پوست جذب شود و موجب سوزش و آزردگی پوست می شود و لکه ای زرد رنگ متمایل به نارنجی از خود باقی ‏می گذارد. در جریان جنگ جهانی اول کارمندان امور دفاعی و مهمات که مواد منفجره را دست می زدند پوست ‏آنها به رنگ زرد روشنی در آمد که در اصطلاح به "دختر قناری" یا به صورت ساده "قناری" خوانده شدند که در ‏معنی کارگران امور دفاعی را تشریح می کرد. تی ان تی در نهایت موجب تغیر رنگ موی زنجبیلی به سبز می ‏شود. در سال ۱۹۱۶ دولت بریتانیا در مورد زنان کارگر که در زرادخانه سلطنتی حومه لندن بنام وولویچ کار ‏می کردند متوجه این نکته شدند که ۳۷% آنان از یک درد بسیار شدید رنج می برند و اشتهای آنها شدیدا کم شده و ‏گاهی تهوع و برخی هم مبتلا به یبوست می شوند، ۲۵% آنان از ناراحتی های پوستی شدید رنج می بردند و ‏‏۳۴% آنان متوجه تغیر در عادت های ماهانه خود شدند. پیش از اینکه ماسک های گاز و محافظ های پوست ‏شناخته شده باشد صدها کارگر دچار مرگ های غیر قابل توصیف شدند. ‏ مردمی که در تماس با تری نیترو تولئن قرار گیرند و بیش از حد با آن در تماس باشند به کم خونی و یا آنمی های ‏غیر عادی و ناراحتی های کبدی غیر قابل وصف دچار می شوند. خون و جگر آلوده شده و تورم جگر بروز می ‏کند و ناراحتی های شدید دیگری بوجود می آید که قدرت دفاعی بدن را بشدت پائین می آورد، این رویداد در ‏حیواناتی که ترینیتروتولئن را خورده ویا استشمام کرده باشند نیز دیده می شود. ‏ گواهی های زیادی در دست است که تی ان تی موجب اختلال در باروری تخم نر می شود و تی ان تی به احتمال ‏قوی کارسینوژن (ماده تشدید کننده سرطان) است. مصرف تی ان تی موجب سیاه شدن ادرار می ‏شود.‏

تاریخچه :

شکل شماره 2 خمپاره

خمپاره ۱۲۰ میلیمتری با فیوز مجاور. ساخته شده در ژانویه ۲۰۰۶. اهمیت این خمپاره به خاطر آن است که صد در صد آن با تی ان تی پر شده است.
تی ان تی اول بار در سال ۱۸۶۳ توسط یک شیمی دان آلمانی بنام جوزف ویلبراند ساخته شده است، اما تاثیرات و ‏اثرات آن تا سال ها بعد قابل درک نبود، بیشتر به این دلیل که بسیار مشکل بود تا آنرا منفجر کنند و علت دیگر ‏اینکه کمتر از مواد منفجره دیگر قدرت داشت. بطور کلی چون با بخار آب یا آب گرم قابلیت ذوب شدن دارد می ‏توان آنرا در جعبه یا هر شکلی ریخت. (ویتنامی ها از این روش استفاده کرده و در پوکه های خالی باقی مانده ‏از مهمات آمریکائیان استفاده می کردند). همچنین میدانیم که به دلایلی حساس دیگر در سال ۱۹۱۰ انگلیس این ‏ماده را از قانون مواد منفجره سال ۱۸۷۵ مبرا داشته و بطور کلی این ماده را جزو مواد منفجره به حساب نیاورده ‏است چه درمورد ساخت یا انبار کردن آن. ‏ ارتش آلمان از این ماده برای پر کردن پوکه های نظامی در سال ۱۹۰۲ استفاده کرده است. این ماده قابلیت دیگری ‏به آلمان ها می داد که بتوانند آنرا در جنگ جهانی اول در نیروی دریائی استفاده کنند. آنها گلوله هائی ساخته بودند ‏که بتواند از دیواره ضد گلوله‎ ‎‏ کشتی ها و ناوهای انگلیسی عبور کند، در حالیکه گلوله های انگلیسی به محض ‏برخورد با پوسته ضد گلوله ها منفجر می شد و به این ترتیب انرژی آنها در بیرون از بدنه تانک یا ضد گلوله یا ‏بدنه کشتی ها از بین می رفت. انگلیسی ها با گذشت زمان این ماده با جایگزین مایدایت (ماده منفجره ای که قسمت ‏بزرگی از آن اسید پیکریک است) کردند.‏ به این دلیل که نیاز به مواد منفجره در جنگ جهانی دوم افزایش پیدا کرد تی ان تی بارها با ۴۰-۸۰ درصد ‏نیترات آْمونیوم مخلوط شد که ماده منفجره ای بنام آماتول را بوجود آورد. گرچه به اندازه تی ان تی قدرت انفجاری ‏داشت ولی یک اشکال عمده داشت که بسیار نمگیر بود.

باروت

اروت ماده ای است که به سرعت می سوزد و از همین رو در سلاح های گرم به عنوان ماده پیشرانه بکار می رود.باروت از ترکیب ماده های پتاسیم نیترات، کربن و سولفور ساخته شده است. باروت میتواند از ذغال وپتاسیم نیترات نیز ساخته شود ولی نه به کیفیتی که با سولفور مخلوط باشد و از آن طریق ساخته شود زیرا ماده سولفور یکی از مواد فرار و بسیار قابل احتراق و انفجار است. باروت به دو دسته تقسیم شده است.
1. با قدرت انفجار پایین:دارای مواد انفجاری کم قدرت و مواد درونی آن به صورت کامل احتراق نمی یابند.
2. با قدرت انفجار فوق العاده زیاد: این دسته از باروت ها دارای قدرت انفجاری بسیار بالا هستند.
درجهان مواد انفجاری قوی عبارتند از نیترو گلیسیرین ,TNT و اورانیوم (در اانفجار اتمی) میباشند.
* باروت ها دو گونه هستند:
1. باروت سیاه
2. باروت بی دود
باروت سیاه نخستین گونه باروت بود که بدست بشر ساخته شد. اختراع آن را نزدیک به قرن های ۷ تا ۹ میلادی به چینی ها، مسلمانان و حتی به راجر بیکن (کیمیاگر انگلیسی سدهٔ ۱۳ میلادی) نسبت می دهند.
دینامیت
آلفرد نوبل یافت که اگر نیتروگلیسیرین جذب یک ماده خنثی مانند دیاتومایت گردد، در هنگام جابه جایی به مراتب امن تر خواهد بود و آن مخلوط را در سال ۱۸۶۷ به نام دینامیت ثبت کرد. او برای این کار از ترکیب سه واحد نیتروگلیسیرین و یک واحد دیاتومایت (که متشکل از ۸۶٪ سیلیس، ۵٪ سدیم، ۳٪ منیزیم و ۲٪ آهن است.) به علاوه مقدار کمی کربنات سدیم استفاده کرد و آن را برای اولین بار در یک مراسم شکار در ردهیل، در سوری انگلستان به نمایش درآورد که مورد استقبال قرار گرفت.
امروزه بر روی دینامیت ها واژه "شدیداً منفجره" درج می شود. مفهوم این عبارت ابن است که این ماده قدرت تخریب بالایی دارد ولی از دستهٔ مواد منفجرهٔ آتش زا نیست. دینامیت اولین مادهٔ منفجرهٔ قابل کنترلی به حساب می رود که از باروت قدرت بیشتری دارد. این ماده ابتدا با نام "گرد منفجرهٔ نوبل" فروخته می شد ولی بعد از معرفی شدنش؛ شهرت بسیاری یافت و به عنوان جایگزین مطمئنی برای باروت و نیتروگلیسیرین مطرح شد. نوبل به دقت بر ساخت و ساز دینامیت نظارت می کرد و سریعاً باعث تعطیلی تولیدکنندگان غیرمجاز آن می شد. هر چند بعضی تجار آمریکایی با ایجاد تغییرات اندکی در ترکیب اصلی؛ او را دور زدند، با این حال دینامیت ثروت قابل توجهی نصیب نوبل کرد.

شکل شماره 3 دینامیت

سِمتِکس
(به انگلیسی: Semtex) ماده منفجره پلاستیکی است که در جمهوری چک در کارخانه سینتیزیا ساخته می شود و به کشورهای گوناگون صادر می شود. تولید این ماده از سال ۱۹۶۴ در حومه شهر پاردوبیتسه آغاز شد.
کاربرد
از نوع صنعتی در معدن کاری و نوع نظامی در حملات تروریستی بکار می رود. در سال ۱۹۸۸ تروریست ها با سمتکس هواپیمای آمریکایی نزدیک شهر لاکربی را منهدم کردند. آمریکا و دیگر کشورها این حمله را به لیبی نسبت دادند و این کشور را تحریم اقتصادی کردند.
جمهوری چک نخستین کشوری است که فرمول مواد منفجره خود را نشان می دهد؛ چون قاچاق این مواد ممکن نیست. سیمتیکس اِچ از هیکسوژن و پینتریت ساخته می شود.
جدول شماره 1
Složení Semtexu
ماده
Semtex 1A
Semtex H
پینتریت
۷۶ ٪
۴۰٬۹ ٪
هیکسوژن
۴٬۶ ٪
۴۱٬۲ ٪
Styren-butadienový ماده لاستیکی
۹٬۴ ٪
۹ ٪
نرم کننده n-oktyl-ftalát, butylcitrát
۹ ٪
۷٬۹ ٪
antioxidant
N-fenyl-۲-naftylamin
N-fenyl-۲-naftylamin
رنگ
Sudan IV (قرمز)
Sudan I (نرنجی)

نیترات آمونیوم
(AN) با فرمول شیمیایی NH۴NO۳ یک کود شیمیایی است که برای نیتراته کردن خاک جهت کشاورزی بکار می رود و یک ماده منفجره نیز هست. حل شدن آن در آب بسیار گرماگیر است.
آمونیوم نیترات یکی از قوی ترین بمب های دست ساز است.ساخت آن به آسانی امکان پذیر بوده و استفادهٔ آن نیز راحت است.در مورد خواص این ماده می توان گفت که از نظر امنیت نگهداری ایمن ترین ماده منفجره شناخته شده است.بعد از انفجار سنگینی در ایالات متحده که به وسیلهٔ این ماده انجام پذیرفت به نام بمب اوکلاهاما معروف شد.نکتهٔ جالب و قابل توجه این است که اگر آمونیوم نیترات در زیر بالشتان به هنگام خواب وجود داشته احتمال انفجار بالش از این ماده بیشتر است.مواد اولیه برای ساخت آن آمونیاک و اسید نیتریک غلیظ است که به راحتی قابل دسترسی است .شاید سوالی پیش آید که چرا هرکسی در صدد ساخت و استفاده از آن بر نمی آید.درجواب باید این نکته را توضیح داد که مواد منفجره به دودسته کم انفجار و پدانفجارتقسیم می شوند.سرعت انفجار و قدرت انفجار رابطه عکس دارند.ازین رو پایه های اصلی یک ماده منفجره را یک ماده کم انفجار با قدرت زیاد و یک پرانفجار با قدرت کم تشکیل می دهند.پرانقجارها همان چاشنی ها هستند.نیترات آمونیوم نیز که یک کم انفجار با قدرت بالاست فقط در کنار یک چاشنی قوی منفجر خواهد شد.

فصل اول

ویژگی ها,انواع و تاریخچه مواد منفجره

شکستن سنگ با استفاده از مواد منفجره از ابتدای قرن هفدهم هم زمان با شناسایی باروت شروع شد . در سال 1813 نیترو سلولز توسط T.J Plonze ساخته شد . در سال 1867 آلفرد نوبل برای سهولت حمل نیتروگلیسیرین آن را جذب دیاتومیت کرد و جسمی پلاستیکی شامل 75% نیتروگلیسیرین بدست آمد . این ماده می تواند تا سه برابر وزن خود نیتروگلیسیرین جذب کند و محصول آن Guhar Dynamite نامیده شد . دینامیت مشتق از کلمه یونانی (dynamis) به معنی نیرو می باشد در سال 1875 آلفرد نوبل نوعی دینامیت از ژلاتین انفجاری ساخت که مخلوط ژلاتینی شکل از 92% نیتروگلیسیرین و 8% نیترو سلولز بود که هنوز هم از مواد منفجره قوی صنعتی است . به دنبال آن در سال 1879 از مخلوط کردن نیترات سدیم و سایر مواد به ژلاتین انفجاری مواد منفجره ضعیفتر به دست آمد . انواع زیادی از مواد منفجره بر این اساس ساخته شده اند . مواد منفجره اکسیژن مایع در 1895 ساخته شد و نیترات آمونیوم بعنوان ماده منفجره در سال 1867 تولید گردید ، اما کاربرد مخاوط آن با سوخت مایع بعنوان ماده منفجره صنعتی از سال 1955 میلادی متداول شد . در سال 1920 از اختلاط دی نیترو گلیکول به دینامیت ها از یخ زدن آنها جلوگیری شد . در دهه های 1950 و 1960 مواد منفجره ژله ای و در دهه های 1960 و 1970 مواد منفجره امولیسیون ساخته و به بازار مصرف تحویل شد
ماده منفجره : ترکیبی شیمیایی یا مخلوط مکانیکی است که در اثر جرقه ، ضربه ، حرارت و یا شعله در مدت کوتاهی تجزیه شده و مقدار زیادی گاز و حرارت تولید می کند .
می توان گفت هر ماده سوختنی قابل انفجار است در صورتی که شرایط مورد لزوم زیر فراهم گردد.
.1. اکسیژن به حد کافی موجود باشد .
.2. امکان ترکیب سریع اکسیژن با ماده سوختنی فرهم گردد.
ویژگی های مواد منفجره
.1. حساسیت
حساسیت گویای مقدار تحریکی است که برای وادار کردن ماده منفجره به فعل و انفعال لازم است حساسیت یک ماده منفجره به ساختمان ملکولی ، اندازه کریستالها ، وزن مخصوص ، رطوبت و درجه حرارت بستگی دارد . وزن مخصوص بالا ، جذب رطوبت و پوشش کریستالها سبب کم شدن حساسیت می گردد.
.2. سرعت انفجار
سرعت انفجار همان سرعت تجزیه شدن یا سوختن ماده منفجره یا به عبارت دیگر حرکت موج انفجار در سرتاسر ماده منفجره می باشد . اگر سرعت سوختن ماده منفجره بیش از سرعت صوت باشد آن را اتفجار می گویند و چنان چه کمتر از سرعت صوت باشد این پدیده را سوزش می نامند . مواد منفجره قوی سنگها را به قطعات ریز بدل می کنند و مواد منفجره با سرعت کم سبب تولید قطعات بزرگ سنگ در آتشباری ها می گردد.
.3. قدرت ماده منفجره
عوامل موثر در قدرت ، حجم گاز و حرارت انفجارند . هر چه حرارت تولید شده بیشتر باشد ، یعنی فعل و انفعال کامل تر انجام پذیرد ، قدرت ماده منفجره بیشتر است . از بین دو ماده منفجره که حجم گاز مساوی داشته باشند آن که حرارت بیشتر تولید می کند قدرت بیشتری دارد .
.4. چگالی
چگالی ماده منفجره وزن واحد حجم ماده منفجره بکار رفته در ساختمان فشنگ آن می باشد . هر چه چگالی ماده منفجره بیشتر باشد سرعت انفجار و قدرت آن بیشتر می باشد. در مورد مواد منفجره ژله ای ممکن است که دو نوع ماده منفجره دارای چگالی یکسان اما انرژی کاملاً متفاوت باشند . در صورتی که چگالی از حد معینی عبور کند ممکن است انفجار ناقص صورت گیرد یا اینکه ماده منفجره به جای انفجار ، بسوزد . لذا هر نوع ماده منفجره دارای یک چگالی اپتیموم است که به ازا آن انفجار کامل صورت می گیرد . واضح که برای سنگهای سخت باید مواد منفجره با چگالی بیشتر به کار برد .
.5. رطوبت
سبب تجزیه ماده منفجره می شود .
.6. آتش گیری
برخی از مواد منفجره در اثر یک جرقه منفجر می شوند و بعضی فقط می سوزند اما نظر به این که مواد منفجره سوختنی هستند خطر آتش گیری آنها و یا بخار و گاز متصاعد وجود دارد . این خاصیت در حمل و نقل و انبارداری بایستی مورد توجه قرار گیرد . یکی از علل کم شدن مصرف اکسیژن مایع همین خاصیت آتش گیری آن می باشد . در سالهای اخیر سعی شده که مواد منفجره آتشگیر نباشند اما به هر حال بایستی این نکته را مد نظر گرفت که این مواد سوختنی هستند و بایستی از نزدیک شدن شعله و کشیدن سیگار در جوار آنها خودداری کرد . و به همین دلیل خصیت آتش گیری است که توصیه می شود در شرایط رعد و برق شدید از استعمال هر گونه ماده منفجره ای خودداری کرد .
.7. سمیت
له طرق مختلف سمیت مواد منفجره بروز می کند . تماس با نیتروگلیسیرین سبب نفوذ آن از راه پوست دست شده و سردرد شدیدی می آورد . خوردن گرد و غبار و بخار ترکیبات نیترو ممکن است به فاجعه منجر شود . سمیت مواد منفجره بعد از انفجار نیز به نحوی بروز می کند ، زیرا پس از انفجار گازهای از قبیل SO2 ,SH2 ,CO2 ,CO و غیره در فضا پراکنده می گردد ، که ضررهای هر یک به نوبه خود مشخص است .
از جمله گازهای حاصل از انفجار ، انیدرید کربنیک CO2 است و با این که گازی سمی نیست ، اما در بسیاری از موارد پس از انفجار تولید گاز سبب مرگ افراد شده است زیرا وجود مقدار زیاد آن سبب لختی ماهیچه ها و از کار افتادن قلب و ریه می گردد.
اگر غلظت انیدرید کربنیک در هوا به 18% حجمی برسد موجب خستگی می گردد.
برای پایین آوردن سمیت گازهای حاصل از انفجار رعایت این نکات لازم است :
.1. تعادل اکسیژن برقرار باشد .
.2. داخل چال خوب پاک بوده و عاری از خرده ریزه حفاری باشد .
.3. قطر بحرانی در نظر گرفته شود .
.4. چال خوب مسدود شده باشد .
.5. انفجار کامل صورت گیرد .
.6. فشنگ های مواد ناریه با هم تماس داشته باشند .
.7. فراریت
مواد منفجره نباید فرار باشند ، زیرا قراریت سبب می شود که گاز درون ظرف جمع شده و آن را تحت فشار قرار دهد و یا خود ماده منفجره به خصوص در حمل و نقل و نگهداری تجزیه می گردد.
شناسایی انواع مواد منفجره
مشخصاتی که از مواد منفجره در ذیل آمده است همگی از آتش کاری در معادن آزید (ازتور) سرب ازتور سرب در اثر شعله منفجر می شود . گرچه سرعت انفجار ازتور سرب از فولمینات جیوه کمتر است و به همین لحاظ قدرت شکنندگی آن نیز کمتر می باشد ، با این حال موارد استعمال آن بیش از فولمینات جیوه می باشد و این به دلیل پایداری زیاد آن است. در درجه حرارت 80 سانتی گراد بالای صفر اگر به مدت 15 ماه نگهداری شود خواص خود را حفظ می کند در حالی که فولمینات جیوه در این درجه حرارت به مدت 5/1 روز ده درصد خلوص خود را از دست می دهد . بطور کلی بعلل پایداری ، ارزانی و فراوانی در برابر رطوبت هیدرولیز می شود . اسید حاصله با مس ترکیب شده و ازتور مس خیلی حساس بوجود می آید لذا باید از تماس آن با مس جلوگیری کرد .

دی آزودی نیتروفنل (DDNP)
مثل ازتور سرب در چاشنی ها به جای فولمینات جیوه گرفته است . پایداری آن بیش از فولمینات جیوه و کمتر از ازتور سرب است طبق آزمایشات انجام شده در محیطی با حرارت 50 درجه سانتی گراد بالای صفر حداقل سی ماه دوام دارد در حالی که فولمینات جیوه در چنین شرایط 9 ماه پایدار می باشد . بعلاوه درجه حرارت 50 درجه سانتی گراد بالای صفر برای مدت 12 ماه در زیر آب دوام می کند . قدرت منفجر کردن آن از ازتور سرب و فولمینات جیوه بیشتر است .
جیوه فولمینات
برای اولین بار توسط نوبل در سال 1861 به عنوان چاشنی نیترو گلیسیرین بکار گرفته شد . مخلوط فولمینات جیوه دارای تعادل اکسیژن منفی است اضافه کردن مواد اکسیژن دار به آن نظیر باروت ، نیترات پتاسیم و کلرات پتاسیم تحت آزمایش قرار گرفت و نتیجه گیری گردید که مخلوط 80-20 و 90-10 فولمینات جیوه و کلرات پتاسیم ( 80% فولمینات جیوه و 20% کلرات پتاسیم ) – مزایای زیر را بر فولمینات جیوه دارد .
قدرت آتش زنه بیشتر و خردکنندگی بیشتر و ایمنی زیاد در حمل و نقل .
نقره فولمینات
این ماده بعلت قیمت و حساسیت بیش از فولمینات جیوه ، هرگز مصرف تجارتی پیدا نکرده است . بلکه مقداری در کارهای آتشکاری مصرف می شود .
سرب استیفنات
به عنوان خرج آتش زنه مصرف نمی شود به عبارت دیگر خرج چاشنی ها را تشکیل نمی دهد بلکه چون به حرارت حساس است و و در اثر گرمای جریان برق زود آتش می گیرد ، برای آتش زدن ازتور سرب در چاشنی های الکتریکی مصرف می شود .
تتراسن (تترازن(
سهولت انفجار ، حرارت زیاد ناشی از انفجار ، و حجم گازهای تولید شده باعث گردیده اند که تتراسن بعنوان یک ماده منفجره در ساختن چاشنی ها بکار گرفته می شود . در درجه حرارت کمتر از 75 درجه بالای صفر پایدار و 100 درجه بالای صفر تجزیه می شود .
آمونیوم نیترات (AN)
نیترات آمونیوم ارزان ترین و ایمن ترین ماده اکسیژن دار می باشد که در ساختمان اغلب مواد منفجره صنعتی و نظامی به عنوان ماده اکسیژن دهنده به کار می رود . بیشترین مورد مصرف آن در ساختن آنفو و مواد منفجره ژله ای می باشد . بعلاوه در ترکیب کود های شیمیایی نیز به مقدار زیاد مصرف می شود .
نیترات آمونیوم دانه ای (پودری) که برای سهولت جریان و مقاومت در مقابل رطوبت ، دانه هایش با موادی خاص پوشیده شده ، همراه با سوخت بعنوان مواد منفجره مصرف می شود . ماده ای که برای پوشش دانه های نیترات آمونیوم مصرف می شود Keiselguhr به میزان 2تا 3 درصد و یا موادی نظیر سولفنات ها به میزان ا درصد و یا ترکیب هر دو می باشد .
در گرمای معمولی به ضربه حساس نیست . حداقل فاصله لازم برای سقوط وزنه 2 کلیوگرمی به منظور انفجار 100 سانتی متر می باشد . با بالا رفتن درجه حرارت ، این فاصله کاهش می یابد ، به نحوی که در حرارت 150 و 175 درجه یانتی گراد فاصله لازم سقوط وزنه برای انفجار نیترات آمونیوم به ترتیب 70 و 30 سانتی متر است . در درجه حرارت 325 درجه سانتی گراد بالای صفر در عرض 3 ثانیه کاملا منفجر می شود و در حرارت پایین تر تجزیه می شود . نیترت آمونیوم سمی نیست و کار یا آن احتیاطهایی شدید لازن ندارد اما باید توجه داشت که به هر حال بالقوه ماده منفجره است و اکسید کننده می باشد در بعضی موارد سوزش و خارش و اگزما مشاهده شده است .
آمونیوم پرکلرات
بعنوان اکسیژن دهنده به کار می رود و حساسیت آن خیلی کم است . در ساختن خرج های پرتابی انفجار به کار می رود . مقدار اکسیژن ان 35% بیش از نیترات آمونیوم است و این امر علی رقم قیمت بیشتر موجب کاربردهای مخصوصی برای آن می شود .
سلولز نیترو (NC)
نام های دیگر نیترات سلولز است . مقدار ازت یکی از عوامل تعیین کننده خواص نیترو سلولز است نیتروسلولزی که در خرج های پرتابی به کار می رود دارای ازت 12 تا 15/13 درصد است و آن چه که در تهیه ژله انفجاری به کار می رود 11 تا 12 درصد ازت دارد و نیتروسلولز مصرفی در مواد منفجره صنعتی 8 تا 5/11 درصد ازت دارد .
درحال حاضر مواد منفجره نیتروسلولزی در زمره مواد منفجره قوی شناخته می شوند . نیتروسلولز به ضربه حرارت و جرقه الکتریکی حساس است لذا حمل آن در مناطق خشک و جایی که احتمال وجود الکتریسیته ساکن باشد خطرناک است و به همین دلیل در آب یا الکل حمل و نقل می شود . نیتروسلولز سمی نیست اما حمام رفتن و تغییر لباس برای کسانی که با آن کار می کنند ضروری است .
نیتروگلیسیرین (NG)
به نام های تری نیترات گلیسیریل و یا نیترات گلیسیریل نیز نامیده می شود در گرمای عادی مایع و بی رنگ است . در سال 1846 به وسیله Sorbero تهیه و در سال 1861 به وسیله نوبل به عنوان ماده منفجره به کار گرفته شد . نیتروگلیسیرین یکی از اجزای اصلی مواد منفجره صنعتی است . در ساختن خرج های پرتابی نیز به کار می رود . مختصری نیز مصرف دارویی دارد . مصرف 0006/0 گرم سبب اتساع شریان ها می شود . در درجه حرارت معمولی فرار نیست و در گرمای 50 درجه سانتی گراد بالای صفر کمی فرار و در 100 درجه کاملا فرار است .
حساسیت آن به ضربه مثل فولمینات جیوه است و با بالا رفتن درجه حرارت حساسیت آن نیز افزایش پیدا می کند . در گرمای 4 تا 8 درجه سانتی گراد بالای صفر یخ می بندد . چنانچه نیتروگلیسیرین دارای حباب هوا باشد حساسیتش ه ضربه بالا می رود . قدرت خردکنندگی نیتروگلیسیرین بسیار بالا ، معادل پتن و به مراتب بیش از تی ان تی است نیتروگلیسیرین از موادی است که تعادل اکسیژن ان مثبت است لذا می توان آن را با سایر موادی که احتیاج به اکسیژن دارند مخلوط کرد . نیتروگلیسیرین از راه پوست جذب بدن می شود بخار آن نیز پس از تنفس وارد خون می گردد و موجب سر درد شدید می شود تماس مکرر با نیتروگلیسیرین برای کارگرانی که با آن کار می کنند عادی می شود . به هر حال خوردن قهوه غلیظ مقداری از سر درد را می کاهد . حما آن در مقادیر زیاد بسیار خطر ناک است و احتیاط های ویژه ای را نیاز دارد .
گلیکول دی نیترات (GDN)
یکی از مواد منفجره نادری است که تعادل اکسیژن آن صفر است . قدرت خردکنندگی آن زیاد است در درجه حرارت 22- زیر صفر یخ می بندد . برای پایین آوردن درجه انجماد انواع دینامیت ها در ساختمان دینامیت مصرف می شود . چون فراریت آن بیش از نیتروگلیسیرین است بخار بیشتری وارد دستگاه تنفسی می شود و سبب اتساع رگ ها ، و سبب تشدید ضربان قلب و سر درد شدید می گردد .

استارچ نیترو
ماده ای جامد و ترد شبیه نشاسته است . نیترواستارچ یکی از عوامل مهم تشکیل دهنده مواد منفجره صنعتی است و از آن به جای نیتروگلیسیرین استفاده می شود . این گونه مواد منفجره در مقابل یخ زدگی مقاوم اند و تماس با آن ، سردرد ندارد .
پنتا اریتریتول تترا نیترات (PETN)
نام های دیگر آن ، پانتریت و نیتروپنتا اریتریت است . به سهولت آتش نمی گیرد . در برابر ضربه خیلی حساس است و برای کم کردن حساسیت به آن پارافین یا دی نیترو تلوئون و تی ان تی اضافه می کنند . مخلوط آن با نسبت های مختلف با تی ان تی را پانتولیت می نامند وزن مخصوص آن 7/1 است .
سیکلونیت (RDX)
به نام های سیکلوتری متیلن تری نیترامین هگزوژن ، منفجره 4T ، هگزاهیدرو 1و 3 5 تری نیترو تریازین نیز معروف است . به عنوان خرج مبنا در چاشنی ها و یکی از اجزا تشکیل دهنده مواد منفجره صنعتی به کار می رود . خردکنندگی و قدرت RDX به مراتب بیش از تتریل و معادل PETN است . پایداری RDX بیش از PETN و تقریبا معادل TNT است در انباری به حرارت 85 مدت 10 ماه و در حرارت 100 مدت 100 ساعت خواص خود را حفظ می کند . RDX چندان سمی نیست اما برای کسانی که روزانه با آن سرو کار دارند تغییر لباس و حمام رفتن الزامی است . RDX به سبب پایداری زیاد ، فراوانی و ارزانی مواد اولیه به مقدار زیاد تولید و مصرف می شود .
تری نیتروتولوئن (TNT)
اسامی دیگر آن عبارتند از تروتیل ، تریتون ، تریتول ، تولئیت ، تریلیت در ساختن مواد منفجره صنعتی ، خرج های پرتابی ، بمب ها نارجک و خرج هایی نظیر آماتول و پانتولیت به کار می رود . وزن مخصوص TNT برابر 56/1 می باشد و در صورت فشرده شدن تا 6/1 می رسد . سولفور سدیم ، تی ان تی را تجزیه می کند و مقداری مواد غیر منفجره به وجود می آید و از این خاصیت برای از بین بردن تی ان تی استفاده می شود . یکی از خواص عمده تی ان تی پایداری آن است . در حرارت 65 بیش از 20 سال خواص خود را حفظ می کند . و در گرمای 75 برای مدت شش ماده تغییر نکرده باقی می ماند .
باروت
باروت خرج پرتابی است و در کشورهای صنعتی جز در موارد نادر برای انتقال آتش از آن استفاده نمی شود .
باروت مخلوطی مکانیکی از نیترات سدیم یا پتاسیم ، زغال و گوگرد است . در حالی که هیچ کدام آنها ماده منفجره نیستند . باروت از مواد منفجره کند سوز است و سرعت سوختن آن در مقایسه با مواد منفجره قوی خیلی کمتر از آنهاست .
سرعت سوختن باروت نیترات سدیم دار کمتر از نوع باروت نیترات پتاسیم دار است . ازدیاد زغال سبب کمتر شدن سرعت سوختن می شود . نوع و کیفیت زغال در سرعت سوختن باروت موثر است . زغال بید و توسه سریعتر از زغال بلوط می سوزند .
آنفو
آنفو حروف اول کلمات (Ammonium Ntrite Fuel Oil) به معنی مخلوط نیترات آمونیوم و سوخت مایع است . بطور کلی آنفو 5/94% نیترات آمونیوم است که دانه های ضد لای پوشیده شده و 5/5% سوخت مایع هم جذب آن گردیده است .
افزودن آلومنیوم به آنفو سبب افزایش قدرت آن می شود .
دینامیت
دینامیت یک اسم عام است که به بسیاری از مواد منفجره خشک شامل مواد سوختنی کربناته و نیتروگلیسرین اطلاق می شود . دینامیت اولین بار توسط نوبل ساخته شد و مرکب از 75% وزنی نیتروگلیسرین و 25% دیاتومیت بود . گرچه دیاتومیت تا سه برابر وزن خود نیتروگلیسیرین جذب می کند اما قدرت این نوع دینامیت به مراتب کمتز از نیتروگلیسیرین است . پس از آن به جای دیاتومیت از موادی نظیر نیترات سدیم (SN) چوب و غیره استفاده شد و گرچه این مواد کمتر از دیاتومیت نیتروگلیسیرین جذب می کند اما ماده منفجره حاصله به مراتب قوی تر از دینامیت ( نیتروگلیسیرین – دیاتومیت) است .

انواع دینامیت ها
دینامیت ها را بر حسب نوع مواد ترکیبی طبقه بندی می کند . عمده مواد تشکیل دهنده دینامیت ها عبارتند از : نیتروگلیسیرین ، نیترات سدیم ، نیترات آمونیوم ، نیترو سلولز و سوخت کربناته مثل چوب . اما در ساختمان دینامیت ها علاوه بر مواد فوق ، مواد چسبنده ، مواد ضد اسید و مقداری رطوبت نیز به کار می رود.
انواع دینامیت ها عبارتند از : دینامیت استرایت ، دینامیت آمونیاکی ، دینامیت استرایت ژلاتینی ، ژلاتین انفجاری ، دینامیت آمونیاکی ژلاتینی ، دینامیت نیمه ژلاتینی .
اکسیژن مایع (LOX)
چنان چه مواد سوختنی از قبیل خاک اره و گرد زغال را در اکسیژن مایع فروبریم تا 5/3 برابر وزن خود می تواند اکسیژن جذب می کند . در این حالت با نزدیک کردن شعله ، خاک اره یا گرد زغال منفجر می شود . چون که اکسیژن مایع به سرعت تبخیر می شود . این نوع آتش کاری هیچ گونه عوارض فیزیولوژیکی از قبیل سردرد و غیره را ایجاد نمی کند . بیش از 30 سال است که از اکسیژن مایع در انفجار استفاده نمی شود. این نوع ماده منفجره در آتشباری در معادن روباز به کار می رفته است .

فصل دوم:
مواد منفجره

مواد منفجره موادی هستند که از نظر شیمیایی ناپایدار هستند و در صورت آغاز فرایند انفجار، با سرعت زیادی منبسط می شوند و حجم زیادی گاز (و نیز نور و صدای زیاد) تولید می کنند. این آزاد شدن گاز به نوبهٔ خود میتواند باعث پرتاب شدن قطعات و اشیاء اطراف و تبدیل شدن آنها به ترکش شود.
مواد منفجره شیمیایی از دو جز اکسید کننده و سوخت تشکیل شده اند. هر مادهٔ سوختی، در حرارت مناسب و در مجاورت اکسیژن آتش میگیرد و شروع به سوختن می کند. اما به دلیل اینکه در هوا، اکسیژن به صورت خالص وجود ندارد، سوختن این مواد به تدریج صورت میگیرد. در مواد منفجره، در کنار سوخت، ماده اکسید کننده اضافه می شود. ماده اکسید کننده، مثل پرمنگنات پتاسیم، در هنگام واکنش مقدار زیادی اکسیژن آزاد می کند و این اکسیژن با سوخت ترکیب شده و باعث واکنش ناگهانی کل سوخت می شود و انفجار به وجود می آید، بدین دلیل مواد منفجره برای واکنش نیازی به هوا ندارند و اکسیژن مورد نیاز خود را از درون خود تامین می کنند. از مواد منفجره در امور تسلیحاتی، حفر تونل و… استفاده می شود. یکی از مشهور ترین مواد منفجره، تی-ان-تی است.
شکستن سنگ با استفاده از مواد منفجره از ابتدای قرن هفدهم هم زمان با شناسایی باروت شروع شد . در سال 1813 نیترو سلولز توسط T.J Plonze ساخته شد . در سال 1867 آلفرد نوبل برای سهولت حمل نیتروگلیسیرین آن را جذب دیاتومیت کرد و جسمی پلاستیکی شامل 75% نیتروگلیسیرین بدست آمد . این ماده می تواند تا سه برابر وزن خود نیتروگلیسیرین جذب کند و محصول آن Guhar Dynamite نامیده شد . دینامیت مشتق از کلمه یونانی (dynamis) به معنی نیرو می باشد در سال 1875 آلفرد نوبل نوعی دینامیت از ژلاتین انفجاری ساخت که مخلوط ژلاتینی شکل از 92% نیتروگلیسیرین و 8% نیترو سلولز بود که هنوز هم از مواد منفجره قوی صنعتی است . به دنبال آن در سال 1879 از مخلوط کردن نیترات سدیم و سایر مواد به ژلاتین انفجاری مواد منفجره ضعیفتر به دست آمد . انواع زیادی از مواد منفجره بر این اساس ساخته شده اند . مواد منفجره اکسیژن مایع در 1895 ساخته شد و نیترات آمونیوم بعنوان ماده منفجره در سال 1867 تولید گردید ، اما کاربرد مخاوط آن با سوخت مایع بعنوان ماده منفجره صنعتی از سال 1955 میلادی متداول شد . در سال 1920 از اختلاط دی نیترو گلیکول به دینامیت ها از یخ زدن آنها جلوگیری شد . در دهه های 1950 و 1960 مواد منفجره ژله ای و در دهه های 1960 و 1970 مواد منفجره امولیسیون ساخته و به بازار مصرف تحویل شد .
ماده منفجره : ترکیبی شیمیایی یا مخلوط مکانیکی است که در اثر جرقه ، ضربه ، حرارت و یا شعله در مدت کوتاهی تجزیه شده و مقدار زیادی گاز و حرارت تولید می کند .
می توان گفت هر ماده سوختنی قابل انفجار است در صورتی که شرایط مورد لزوم زیر فراهم گردد.
.1. اکسیژن به حد کافی موجود باشد .
.2. امکان ترکیب سریع اکسیژن با ماده سوختنی فرهم گردد.
کاربرد مواد منفجره
مواد منفجره 2 کاربرد عمده دارند: اولین استفاده از آنها در صنعت است که باعث صرفه جویی در وقت کارگران به مقیاس میلیونها ساعت در سال خواهد شد. در حفاری زغال سنگ و معادن سنگهای فلزی و غیرفلزی، در شکار حیوانات، تسطیح راهها و زمینها، حفر چاه و تونل، جاده سازی و خطوط راه آهن کاربردهای مهمی از مواد منفجره به چشم می خورد. دومین کاربرد آنها که امروزه از اهمیت بیشتری برخوردار است استفاده از صنایع نظامی و تولید راکت و موشک و انواع سلاح و جنگ افزار و وسایل فضایی می باشد. تولید تجارتی در صنعت رو به توسعه و فزونی است. برای مثال در آمریکا در سال 1992 حدود 2 میلیون پوند مواد انفجاری تولید شده است در حالی که میزان تولید در این کشور در سال 1969 معادل 2 میلیارد پوند از این مواد بوده است. محققی به نام ‏‎"Bebie"‎‏ حدود 135 نوع ماده انفجاری را همراه با فرمولاسیون آنها دسته بندی کرده است. 75 نوع از این مواد در صنعت، 45 نوع در صنایع نظامی و 15 نوع کاربرد مشترک دارد.

اصول اولیه انفجار
مواد منفجره, به زبان ساده, موادی هستند که در صورت آغاز فرایند انفجار, با سرعت بالایی واکنش میدهند و حجم زیادی گاز تولید میکنند. بطور کلی, تعریف انفجار, یعنی آزاد شدن مقدار زیادی گاز با سرعت و فشار بالا. این آزاد شدن گاز به نوبه خود میتواند باعث پرتاب شدن قطعات و اشیاء اطراف و تبدیل شدن آنها به ترکش شود. مواد منفجره انواع زیادی دارند (شیمیایی, اتمی, پلاسما…). مواد منفجره شیمیایی از دو جز اکسید کننده, و سوخت تشکیل شده اند. هر ماده سوختی, در حرارت مناسب و در مجاورت اکسیژن آتش میگیرد و شروع به سوختن میکند. اما به دلیل اینکه در هوا, اکسیژن به صورت خالص وجود ندارد, سوختن این مواد به تدریج صورت میگیرد. در مواد منفجره, در کنار سوخت, ماده اکسید کننده اضافه میشود. ماده اکسید کننده, مثل پرمنگنات پتاسیم, در هنگام واکنش مقدار زیادی اکسیژن آزاد میکند و این اکسیژن با سوخت ترکیب شده و باعث واکنش ناگهانی کل سوخت میشود و انفجار به وجود می آید. به یاد داشته باشید که مواد منفجره برای واکنش نیازی به هوا ندارند و اکسیژن مورد نیاز خود را از درون خود تامین میکنند.
دو نوع ماده منفجره شیمیایی وجود دارد : High Explosive یا مواد درجه بالا و Low Explosive یا مواد درجه پائین. مواد درجه بالا در صورت انفجار با سرعت زیادی تبدیل به گاز میشوند و شدت انفجار آنها بسیار زیاد است. اما برعکس, مواد درجه پائین نسبتاً کند واکنش میدهند. مثالهای خوب ماده درجه بالا C-4 و ماده درجه پائین باروت است. مواد منفجره همچنین از نظر میزان حساسیت با یکدیگر تفاوت دارند. بعضی از این مواد بقدری حساسند که حتی نشستن یک پشه روی آنها باعث انفجارشان میشوند و در عوض بعضی از آنها تا 3000 درجه دما را تحمل میکنند و منفجر نمیشوند. مواد منفجره حساس را با احتیاط زیاد و در مقادیر بسیار کم جابجا میکنند و به همین دلیل از آنها برای درست کردن چاشنی استفاده میکنند. چاشنی (Detonator) وسیله ای است که به وسیله حرارت, ضربه یا شوکهای الکتریکی منفجر میشود و به نوبه خود باعث انفجار منفجره با حساسیت کمتر میشود .
یک بمب به صورت کلاسیک از اجزای زیر تشکیل میشود : چاشنی, ماده انفجاری ثانویه و پوشش. چاشنی به وسیله مکانیسم دلخواه از قبیل فتیله, تایمر الکتریکی یا ساعتی منفجر میشود و خود باعث انفجار ماده اصلی میشود. اگر ماده منفجره بدون پوشش استفاده شود, شدت انفجار و تخریب آن زیاد نخواهد بود و محوطه کوچکی را تخریب میکند, به همین دلیل بمبها را باید درون پوششهای فلزی مثل لوله های فلزی با قطرهای مختلف قرار داد. ماده منفجره مقدار زیادی گاز آزاد میکند و چون این گاز راه فراری ندارد موجب تکه تکه شدن پوشش فلزی میشود و قطعات ترکش با سرعت بالایی به اطراف پرتاب میشوند و آسیب زیادی به اطراف میزنند.
ویژگی های مواد منفجره
.1. حساسیت
حساسیت گویای مقدار تحریکی است که برای وادار کردن ماده منفجره به فعل و انفعال لازم است حساسیت یک ماده منفجره به ساختمان ملکولی ، اندازه کریستالها ، وزن مخصوص ، رطوبت و درجه حرارت بستگی دارد . وزن مخصوص بالا ، جذب رطوبت و پوشش کریستالها سبب کم شدن حساسیت می گردد.
.2. سرعت انفجار
سرعت انفجار همان سرعت تجزیه شدن یا سوختن ماده منفجره یا به عبارت دیگر حرکت موج انفجار در سرتاسر ماده منفجره می باشد . اگر سرعت سوختن ماده منفجره بیش از سرعت صوت باشد آن را اتفجار می گویند و چنان چه کمتر از سرعت صوت باشد این پدیده را سوزش می نامند . مواد منفجره قوی سنگها را به قطعات ریز بدل می کنند و مواد منفجره با سرعت کم سبب تولید قطعات بزرگ سنگ در آتشباری ها می گردد.
.3. قدرت ماده منفجره
عوامل موثر در قدرت ، حجم گاز و حرارت انفجارند . هر چه حرارت تولید شده بیشتر باشد ، یعنی فعل و انفعال کامل تر انجام پذیرد ، قدرت ماده منفجره بیشتر است . از بین دو ماده منفجره که حجم گاز مساوی داشته باشند آن که حرارت بیشتر تولید می کند قدرت بیشتری دارد .

.4. چگالی
چگالی ماده منفجره وزن واحد حجم ماده منفجره بکار رفته در ساختمان فشنگ آن می باشد . هر چه چگالی ماده منفجره بیشتر باشد سرعت انفجار و قدرت آن بیشتر می باشد. در مورد مواد منفجره ژله ای ممکن است که دو نوع ماده منفجره دارای چگالی یکسان اما انرژی کاملاً متفاوت باشند . در صورتی که چگالی از حد معینی عبور کند ممکن است انفجار ناقص صورت گیرد یا اینکه ماده منفجره به جای انفجار ، بسوزد . لذا هر نوع ماده منفجره دارای یک چگالی اپتیموم است که به ازا آن انفجار کامل صورت می گیرد . واضح که برای سنگهای سخت باید مواد منفجره با چگالی بیشتر به کار برد .
.5. رطوبت سبب تجزیه ماده منفجره می شود .
.6. آتش گیری برخی از مواد منفجره در اثر یک جرقه منفجر می شوند و بعضی فقط می سوزند اما نظر به این که مواد منفجره سوختنی هستند خطر آتش گیری آنها و یا بخار و گاز متصاعد وجود دارد . این خاصیت در حمل و نقل و انبارداری بایستی مورد توجه قرار گیرد . یکی از علل کم شدن مصرف اکسیژن مایع همین خاصیت آتش گیری آن می باشد . در سالهای اخیر سعی شده که مواد منفجره آتشگیر نباشند اما به هر حال بایستی این نکته را مد نظر گرفت که این مواد سوختنی هستند و بایستی از نزدیک شدن شعله و کشیدن سیگار در جوار آنها خودداری کرد . و به همین دلیل خصیت آتش گیری است که توصیه می شود در شرایط رعد و برق شدید از استعمال هر گونه ماده منفجره ای خودداری کرد .
.7. سمیت له طرق مختلف سمیت مواد منفجره بروز می کند . تماس با نیتروگلیسیرین سبب نفوذ آن از راه پوست دست شده و سردرد شدیدی می آورد . خوردن گرد و غبار و بخار ترکیبات نیترو ممکن است به فاجعه منجر شود . سمیت مواد منفجره بعد از انفجار نیز به نحوی بروز می کند ، زیرا پس از انفجار گازهای از قبیل SO2 ,SH2 ,CO2 ,CO و غیره در فضا پراکنده می گردد ، که ضررهای هر یک به نوبه خود مشخص است .
از جمله گازهای حاصل از انفجار ، انیدرید کربنیک CO2 است و با این که گازی سمی نیست ، اما در بسیاری از موارد پس از انفجار تولید گاز سبب مرگ افراد شده است زیرا وجود مقدار زیاد آن سبب لختی ماهیچه ها و از کار افتادن قلب و ریه می گردد.
اگر غلظت انیدرید کربنیک در هوا به 18% حجمی برسد موجب خستگی می گردد.
برای پایین آوردن سمیت گازهای حاصل از انفجار رعایت این نکات لازم است :
.1. تعادل اکسیژن برقرار باشد .
.2. داخل چال خوب پاک بوده و عاری از خرده ریزه حفاری باشد .
.3. قطر بحرانی در نظر گرفته شود .
.4. چال خوب مسدود شده باشد .
.5. انفجار کامل صورت گیرد .
.6. فشنگ های مواد ناریه با هم تماس داشته باشند .
.8. فراریت
مواد منفجره نباید فرار باشند ، زیرا قراریت سبب می شود که گاز درون ظرف جمع شده و آن را تحت فشار قرار دهد و یا خود ماده منفجره به خصوص در حمل و نقل و نگهداری تجزیه می گردد.
مواد منفجره, به زبان ساده, موادی هستند که در صورت آغاز فرایند انفجار, با سرعت بالایی واکنش میدهند و حجم زیادی گاز تولید میکنند. بطور کلی, تعریف انفجار, یعنی آزاد شدن مقدار زیادی گاز با سرعت و فشار بالا. این آزاد شدن گاز به نوبه خود میتواند باعث پرتاب شدن قطعات و اشیاء اطراف و تبدیل شدن آنها به ترکش شود. مواد منفجره انواع زیادی دارند (شیمیایی, اتمی, پلاسما…). مواد منفجره شیمیایی از دو جز اکسید کننده, و سوخت تشکیل شده اند. هر ماده سوختی, در حرارت مناسب و در مجاورت اکسیژن آتش میگیرد و شروع به سوختن میکند. اما به دلیل اینکه در هوا, اکسیژن به صورت خالص وجود ندارد, سوختن این مواد به تدریج صورت میگیرد. در مواد منفجره, در کنار سوخت, ماده اکسید کننده اضافه میشود. ماده اکسید کننده, مثل پرمنگنات پتاسیم, در هنگام واکنش مقدار زیادی اکسیژن آزاد میکند و این اکسیژن با سوخت ترکیب شده و باعث واکنش ناگهانی کل سوخت میشود و انفجار به وجود می آید. به یاد داشته باشید که مواد منفجره برای واکنش نیازی به هوا ندارند و اکسیژن مورد نیاز خود را از درون خود تامین میکنند.
دو نوع ماده منفجره شیمیایی وجود دارد :
دو نوع ماده منفجره شیمیایی وجود دارد : High Explosive یا مواد درجه بالا و Low Explosive یا مواد درجه پائین. مواد درجه بالا در صورت انفجار با سرعت زیادی تبدیل به گاز میشوند و شدت انفجار آنها بسیار زیاد است. اما برعکس, مواد درجه پائین نسبتاً کند واکنش میدهند. مثالهای خوب ماده درجه بالا C-4 و ماده درجه پائین باروت است. مواد منفجره همچنین از نظر میزان حساسیت با یکدیگر تفاوت دارند. بعضی از این مواد بقدری حساسند که حتی نشستن یک پشه روی آنها باعث انفجارشان میشوند و در عوض بعضی از آنها تا 3000 درجه دما را تحمل میکنند و منفجر نمیشوند. مواد منفجره حساس را با احتیاط زیاد و در مقادیر بسیار کم جابجا میکنند و به همین دلیل از آنها برای درست کردن چاشنی استفاده میکنند. چاشنی (Detonator) وسیله ای است که به وسیله حرارت, ضربه یا شوکهای الکتریکی منفجر میشود و به نوبه خود باعث انفجار منفجره با حساسیت کمتر میشود.
یک بمب به صورت کلاسیک از اجزای زیر تشکیل میشود : چاشنی, ماده انفجاری ثانویه و پوشش. چاشنی به وسیله مکانیسم دلخواه از قبیل فتیله, تایمر الکتریکی یا ساعتی منفجر میشود و خود باعث انفجار ماده اصلی میشود. اگر ماده منفجره بدون پوشش استفاده شود, شدت انفجار و تخریب آن زیاد نخواهد بود و محوطه کوچکی را تخریب میکند, به همین دلیل بمبها را باید درون پوششهای فلزی مثل لوله های فلزی با قطرهای مختلف قرار داد. ماده منفجره مقدار زیادی گاز آزاد میکند و چون این گاز راه فراری ندارد موجب تکه تکه شدن پوشش فلزی میشود و قطعات ترکش با سرعت بالایی به اطراف پرتاب میشوند و آسیب زیادی به اطراف میزنند.

شکل شماره 4
آزید (ازتور) سرب
ازتور سرب در اثر شعله منفجر می شود . گرچه سرعت انفجار ازتور سرب از فولمینات جیوه کمتر است و به همین لحاظ قدرت شکنندگی آن نیز کمتر می باشد ، با این حال موارد استعمال آن بیش از فولمینات جیوه می باشد و این به دلیل پایداری زیاد آن است. در درجه حرارت 80 سانتی گراد بالای صفر اگر به مدت 15 ماه نگهداری شود خواص خود را حفظ می کند در حالی که فولمینات جیوه در این درجه حرارت به مدت 5/1 روز ده درصد خلوص خود را از دست می دهد . بطور کلی بعلل پایداری ، ارزانی و فراوانی در برابر رطوبت هیدرولیز می شود . اسید حاصله با مس ترکیب شده و ازتور مس خیلی حساس بوجود می آید لذا باید از تماس آن با مس جلوگیری کرد .

دی آزودی نیتروفنل (DDNP)
مثل ازتور سرب در چاشنی ها به جای فولمینات جیوه گرفته است . پایداری آن بیش از فولمینات جیوه و کمتر از ازتور سرب است طبق آزمایشات انجام شده در محیطی با حرارت 50 درجه سانتی گراد بالای صفر حداقل سی ماه دوام دارد در حالی که فولمینات جیوه در چنین شرایط 9 ماه پایدار می باشد . بعلاوه درجه حرارت 50 درجه سانتی گراد بالای صفر برای مدت 12 ماه در زیر آب دوام می کند . قدرت منفجر کردن آن از ازتور سرب و فولمینات جیوه بیشتر است .

جیوه فولمینات
برای اولین بار توسط نوبل در سال 1861 به عنوان چاشنی نیترو گلیسیرین بکار گرفته شد . مخلوط فولمینات جیوه دارای تعادل اکسیژن منفی است اضافه کردن مواد اکسیژن دار به آن نظیر باروت ، نیترات پتاسیم و کلرات پتاسیم تحت آزمایش قرار گرفت و نتیجه گیری گردید که مخلوط 80-20 و 90-10 فولمینات جیوه و کلرات پتاسیم ( 80% فولمینات جیوه و 20% کلرات پتاسیم ) – مزایای زیر را بر فلومینات جیوه دارد .
قدرت آتش زنه بیشتر و خردکنندگی بیشتر و ایمنی زیاد در حمل و نقل .
نقره فولمینات
این ماده بعلت قیمت و حساسیت بیش از فولمینات جیوه ، هرگز مصرف تجارتی پیدا نکرده است . بلکه مقداری در کارهای آتشکاری مصرف می شود .
سرب استیفنات
به عنوان خرج آتش زنه مصرف نمی شود به عبارت دیگر خرج چاشنی ها را تشکیل نمی دهد بلکه چون به حرارت حساس است و و در اثر گرمای جریان برق زود آتش می گیرد ، برای آتش زدن ازتور سرب در چاشنی های الکتریکی مصرف می شود .
تتراسن (تترازن)
سهولت انفجار ، حرارت زیاد ناشی از انفجار ، و حجم گازهای تولید شده باعث گردیده اند که تتراسن بعنوان یک ماده منفجره در ساختن چاشنی ها بکار گرفته می شود . در درجه حرارت کمتر از 75 درجه بالای صفر پایدار و 100 درجه بالای صفر تجزیه می شود .
آمونیوم نیترات (AN)
نیترات آمونیوم ارزان ترین و ایمن ترین ماده اکسیژن دار می باشد که در ساختمان اغلب مواد منفجره صنعتی و نظامی به عنوان ماده اکسیژن دهنده به کار می رود . بیشترین مورد مصرف آن در ساختن آنفو و مواد منفجره ژله ای می باشد . بعلاوه در ترکیب کود های شیمیایی نیز به مقدار زیاد مصرف می شود .
نیترات آمونیوم دانه ای (پودری) که برای سهولت جریان و مقاومت در مقابل رطوبت ، دانه هایش با موادی خاص پوشیده شده ، همراه با سوخت بعنوان مواد منفجره مصرف می شود . ماده ای که برای پوشش دانه های نیترات آمونیوم مصرف می شود Keiselguhr به میزان 2تا 3 درصد و یا موادی نظیر سولفنات ها به میزان ا درصد و یا ترکیب هر دو می باشد .
در گرمای معمولی به ضربه حساس نیست . حداقل فاصله لازم برای سقوط وزنه 2 کلیوگرمی به منظور انفجار 100 سانتی متر می باشد . با بالا رفتن درجه حرارت ، این فاصله کاهش می یابد ، به نحوی که در حرارت 150 و 175 درجه یانتی گراد فاصله لازم سقوط وزنه برای انفجار نیترات آمونیوم به ترتیب 70 و 30 سانتی متر است . در درجه حرارت 325 درجه سانتی گراد بالای صفر در عرض 3 ثانیه کاملا منفجر می شود و در حرارت پایین تر تجزیه می شود . نیترت آمونیوم سمی نیست و کار یا آن احتیاطهایی شدید لازن ندارد اما باید توجه داشت که به هر حال بالقوه ماده منفجره است و اکسید کننده می باشد در بعضی موارد سوزش و خارش و اگزما مشاهده شده است .
آمونیوم پرکلرات
بعنوان اکسیژن دهنده به کار می رود و حساسیت آن خیلی کم است . در ساختن خرج های پرتابی انفجار به کار می رود . مقدار اکسیژن ان 35% بیش از نیترات آمونیوم است و این امر علی رقم قیمت بیشتر موجب کاربردهای مخصوصی برای آن می شود .
نیترو سلولز (NC)
نام های دیگر نیترات سلولز است . مقدار ازت یکی از عوامل تعیین کننده خواص نیترو سلولز است نیتروسلولزی که در خرج های پرتابی به کار می رود دارای ازت 12 تا 15/13 درصد است و آن چه که در تهیه ژله انفجاری به کار می رود 11 تا 12 درصد ازت دارد و نیتروسلولز مصرفی در مواد منفجره صنعتی 8 تا 5/11 درصد ازت دارد .
درحال حاضر مواد منفجره نیتروسلولزی در زمره مواد منفجره قوی شناخته می شوند . نیتروسلولز به ضربه حرارت و جرقه الکتریکی حساس است لذا حمل آن در مناطق خشک و جایی که احتمال وجود الکتریسیته ساکن باشد خطرناک است و به همین دلیل در آب یا الکل حمل و نقل می شود . نیتروسلولز سمی نیست اما حمام رفتن و تغییر لباس برای کسانی که با آن کار می کنند ضروری است .
نیتروگلیسیرین (NG)
به نام های تری نیترات گلیسیریل و یا نیترات گلیسیریل نیز نامیده می شود در گرمای عادی مایع و بی رنگ است . در سال 1846 به وسیله Sorbero تهیه و در سال 1861 به وسیله نوبل به عنوان ماده منفجره به کار گرفته شد . نیتروگلیسیرین یکی از اجزای اصلی مواد منفجره صنعتی است . در ساختن خرج های پرتابی نیز به کار می رود . مختصری نیز مصرف دارویی دارد . مصرف 0006/0 گرم سبب اتساع شریان ها می شود . در درجه حرارت معمولی فرار نیست و در گرمای 50 درجه سانتی گراد بالای صفر کمی فرار و در 100 درجه کاملا فرار است .
حساسیت آن به ضربه مثل فولمینات جیوه است و با بالا رفتن درجه حرارت حساسیت آن نیز افزایش پیدا می کند . در گرمای 4 تا 8 درجه سانتی گراد بالای صفر یخ می بندد . چنانچه نیتروگلیسیرین دارای حباب هوا باشد حساسیتش ه ضربه بالا می رود . قدرت خردکنندگی نیتروگلیسیرین بسیار بالا ، معادل پتن و به مراتب بیش از تی ان تی است نیتروگلیسیرین از موادی است که تعادل اکسیژن ان مثبت است لذا می توان آن را با سایر موادی که احتیاج به اکسیژن دارند مخلوط کرد . نیتروگلیسیرین از راه پوست جذب بدن می شود بخار آن نیز پس از تنفس وارد خون می گردد و موجب سر درد شدید می شود تماس مکرر با نیتروگلیسیرین برای کارگرانی که با آن کار می کنند عادی می شود . به هر حال خوردن قهوه غلیظ مقداری از سر درد را می کاهد . حما آن در مقادیر زیاد بسیار خطر ناک است و احتیاط های ویژه ای را نیاز دارد .
گلیکول دی نیترات (GDN)
یکی از مواد منفجره نادری است که تعادل اکسیژن آن صفر است . قدرت خردکنندگی آن زیاد است در درجه حرارت 22- زیر صفر یخ می بندد . برای پایین آوردن درجه انجماد انواع دینامیت ها در ساختمان دینامیت مصرف می شود . چون فراریت آن بیش از نیتروگلیسیرین است بخار بیشتری وارد دستگاه تنفسی می شود و سبب اتساع رگ ها ، و سبب تشدید ضربان قلب و سر درد شدید می گردد .

نیترو استارچ
ماده ای جامد و ترد شبیه نشاسته است . نیترواستارچ یکی از عوامل مهم تشکیل دهنده مواد منفجره صنعتی است و از آن به جای نیتروگلیسیرین استفاده می شود . این گونه مواد منفجره در مقابل یخ زدگی مقاوم اند و تماس با آن ، سردرد ندارد .

پنتا اریتریتول تترا نیترات (PETN)
نام های دیگر آن ، پانتریت و نیتروپنتا اریتریت است . به سهولت آتش نمی گیرد . در برابر ضربه خیلی حساس است و برای کم کردن حساسیت به آن پارافین یا دی نیترو تلوئون و تی ان تی اضافه می کنند . مخلوط آن با نسبت های مختلف با تی ان تی را پانتولیت می نامند وزن مخصوص آن 7/1 است .

سیکلونیت (RDX)
به نام های سیکلوتری متیلن تری نیترامین هگزوژن ، منفجره 4T ، هگزاهیدرو 1و 3 5 تری نیترو تریازین نیز معروف است . به عنوان خرج مبنا در چاشنی ها و یکی از اجزا تشکیل دهنده مواد منفجره صنعتی به کار می رود . خردکنندگی و قدرت RDX به مراتب بیش از تتریل و معادل PETN است . پایداری RDX بیش از PETN و تقریبا معادل TNT است در انباری به حرارت 85 مدت 10 ماه و در حرارت 100 مدت 100 ساعت خواص خود را حفظ می کند . RDX چندان سمی نیست اما برای کسانی که روزانه با آن سرو کار دارند تغییر لباس و حمام رفتن الزامی است . RDX به سبب پایداری زیاد ، فراوانی و ارزانی مواد اولیه به مقدار زیاد تولید و مصرف می شود .

تری نیتروتولوئن (TNT)
اسامی دیگر آن عبارتند از تروتیل ، تریتون ، تریتول ، تولئیت ، تریلیت در ساختن مواد منفجره صنعتی ، خرج های پرتابی ، بمب ها نارجک و خرج هایی نظیر آماتول و پانتولیت به کار می رود . وزن مخصوص TNT برابر 56/1 می باشد و در صورت فشرده شدن تا 6/1 می رسد . سولفور سدیم ، تی ان تی را تجزیه می کند و مقداری مواد غیر منفجره به وجود می آید و از این خاصیت برای از بین بردن تی ان تی استفاده می شود . یکی از خواص عمده تی ان تی پایداری آن است . در حرارت 65 بیش از 20 سال خواص خود را حفظ می کند . و در گرمای 75 برای مدت شش ماده تغییر نکرده باقی می ماند .

باروت
باروت خرج پرتابی است و در کشورهای صنعتی جز در موارد نادر برای انتقال آتش از آن استفاده نمی شود .
باروت مخلوطی مکانیکی از نیترات سدیم یا پتاسیم ، زغال و گوگرد است . در حالی که هیچ کدام آنها ماده منفجره نیستند . باروت از مواد منفجره کند سوز است و سرعت سوختن آن در مقایسه با مواد منفجره قوی خیلی کمتر از آنهاست .
سرعت سوختن باروت نیترات سدیم دار کمتر از نوع باروت نیترات پتاسیم دار است . ازدیاد زغال سبب کمتر شدن سرعت سوختن می شود . نوع و کیفیت زغال در سرعت سوختن باروت موثر است . زغال بید و توسه سریعتر از زغال بلوط می سوزند .

آنفو
آنفو حروف اول کلمات (Ammonium Ntrite Fuel Oil) به معنی مخلوط نیترات آمونیوم و سوخت مایع است . بطور کلی آنفو 5/94% نیترات آمونیوم است که دانه های ضد لای پوشیده شده و 5/5% سوخت مایع هم جذب آن گردیده است .
افزودن آلومنیوم به آنفو سبب افزایش قدرت آن می شود .

دینامیت
دینامیت یک اسم عام است که به بسیاری از مواد منفجره خشک شامل مواد سوختنی کربناته و نیتروگلیسرین اطلاق می شود . دینامیت اولین بار توسط نوبل ساخته شد و مرکب از 75% وزنی نیتروگلیسرین و 25% دیاتومیت بود . گرچه دیاتومیت تا سه برابر وزن خود نیتروگلیسیرین جذب می کند اما قدرت این نوع دینامیت به مراتب کمتز از نیتروگلیسیرین است . پس از آن به جای دیاتومیت از موادی نظیر نیترات سدیم (SN) چوب و غیره استفاده شد و گرچه این مواد کمتر از دیاتومیت نیتروگلیسیرین جذب می کند اما ماده منفجره حاصله به مراتب قوی تر از دینامیت ( نیتروگلیسیرین – دیاتومیت) است .
انواع دینامیت ها
دینامیت ها را بر حسب نوع مواد ترکیبی طبقه بندی می کند . عمده مواد تشکیل دهنده دینامیت ها عبارتند از : نیتروگلیسیرین ، نیترات سدیم ، نیترات آمونیوم ، نیترو سلولز و سوخت کربناته مثل چوب . اما در ساختمان دینامیت ها علاوه بر مواد فوق ، مواد چسبنده ، مواد ضد اسید و مقداری رطوبت نیز به کار می رود.
انواع دینامیت ها عبارتند از : دینامیت استرایت ، دینامیت آمونیاکی ، دینامیت استرایت ژلاتینی ، ژلاتین انفجاری ، دینامیت آمونیاکی ژلاتینی ، دینامیت نیمه ژلاتینی .

اکسیژن مایع (LOX)
چنان چه مواد سوختنی از قبیل خاک اره و گرد زغال را در اکسیژن مایع فروبریم تا 5/3 برابر وزن خود می تواند اکسیژن جذب می کند . در این حالت با نزدیک کردن شعله ، خاک اره یا گرد زغال منفجر می شود . چون که اکسیژن مایع به سرعت تبخیر می شود . این نوع آتش کاری هیچ گونه عوارض فیزیولوژیکی از قبیل سردرد و غیره را ایجاد نمی کند . بیش از 30 سال است که از اکسیژن مایع در انفجار استفاده نمی شود. این نوع ماده منفجره در آتشباری در معادن روباز به کار می رفته است .

فصل سوم :
معرفی TNT

بدون فوت وقت ، به سراغ معرفی معروفترین و پرکاربرد ترین ماده انفجاری یعنی تی ان تی میروم. TNT
تی ان تی مخفف – تری نیترو تولوئن – است.
چگالی آن 1/63 میباشد و سرعت انفجار آن نیز 6950 متر بر ثانیه است.
این ماده به خودی خود بی خطر است و حتی میتوان آن را بسادگی ذوب کرد و در ظرف ریخت. (در گرما حساسیت آن البته زیادتر میشود)
در صورتی که آن را آتش بزنید بنرمی میسوزد اما در صورت استفاده از چاشنی (فیوز) منفجر شده و قدرت نخریب فراوانی را وارد میکند.
قدرت تخریب آن در مجاورت مقدار کافی اکسیژن زیاد میشود. دقت کنید قدرت تخریب ناشی از آزاد شدن مقادیر زیاد گاز در زمان کوتاه است.

اما برای جبران کمبود اکسیژن در دینامیت از نیترات آمونیم با نام تجاری آماتول استفاده میشود.
تذکر : در این حالت این ماده بسیار خطرناک میباشد و بکاربردن آن نیازمند آموزش است.
آماتول دارای 80 در صد نیترات آمونیم و 20 درصد تی ان تی است.
اما تهیه تی ان تی که بسیار مورد علاقه شما بوده است.
متیل بنزن با نام تجارتی تولوئن در سه مرحله در مجاورت اسید نیتریک (غلیظ) واکنش داده و تری نیترو تولوئن را میسازد.
حلقه تولوئن در این حالت دارای سه شاخه NO2 و یک شاخه CH3 میشود

شکل شماره 5
استیلید نقره silver acetylid(double salt)

شکل شماره 6

استیلید نقره یکی از مواد حساسی است که امروزه در برخی از چاشنی ها استفاده می گردد طریقه ساخت اینماده بسیار ساده است و هر کسی براحتی می تواند آن را بسازد.
حساسیت این ماده از نیترید سرب یک مرتبه و از فولمینات جیوه دو مرتبه کمتر است ولی به هر حال در دسته بندی حساسیت مواد منفجره جزو مواد با حساسیت زیاد طبقه بندی می شود
(حساسیتی که من آن را زیاد خوانده ام به این معنی است که این مواد به عوامل ضربه- اصطکاک و حرارت حساسند بطوریکه اگر به این مواد مقدار جزیی حرارت نزدیک شود سریعا منفجر می گردند و یا اگر روی سطح زبر یا ناهمواریی سر داده شوند و یا اگر ضربه ای حتی یک سنگ کوچک به آنها از فاصله ای کوتاه برخورد کند نیز منفجر می شوند(
انفجار این مواد غیر قابل تصور است . این مواد بسیار سریع منفجر می شوند که از همین امر در تخریب و انهدام استفاده می کنند.
سرعت انفجار استیلید نقره 3600 متر بر ثانیه است و بخاطر پایین بودن سرعت انفجار معمولا در چاشنی ها بمقدار زیاد استفاده نمی گردد.ولی برای بکار بردن در چاشنی هایی که ماده اصلی آنها در دسته بندی حساسیت متوسط و ضعیف است بسیار مناسب است(مانند rdx و petn و…) (استیلید مس نیز همانند استیلید نقره است با این توضیح که استیلید مس از حساسیت و قدرت کمتری برخوردار است استیلید نقره را می توان همانند فولمینات جیوه از نخستین مواد اختراع شده در امر اختراع دانست ولی با گسترش فولمینات و اختراع مواد مفید دیگر از بکارگیری آن کاسته شد شکستن سنگ با استفاده از مواد منفجره از ابتدای قرن هفدهم هم زمان با شناسایی باروت شروع شد . در سال 1813 نیترو سلولز توسط T.J Plonze ساخته شد . در سال 1867 آلفرد نوبل برای سهولت حمل نیتروگلیسیرین آن را جذب دیاتومیت کرد و جسمی پلاستیکی شامل 75% نیتروگلیسیرین بدست آمد . این ماده می تواند تا سه برابر وزن خود نیتروگلیسیرین جذب کند و محصول آن Guhar Dynamite نامیده شد . دینامیت مشتق از کلمه یونانی (dynamis) به معنی نیرو می باشد در سال 1875 آلفرد نوبل نوعی دینامیت از ژلاتین انفجاری ساخت که مخلوط ژلاتینی شکل از 92% نیتروگلیسیرین و 8% نیترو سلولز بود که هنوز هم از مواد منفجره قوی صنعتی است . به دنبال آن در سال 1879 از مخلوط کردن نیترات سدیم و سایر مواد به ژلاتین انفجاری مواد منفجره ضعیفتر به دست آمد . انواع زیادی از مواد منفجره بر این اساس ساخته شده اند . مواد منفجره اکسیژن مایع در 1895 ساخته شد و نیترات آمونیوم بعنوان ماده منفجره در سال 1867 تولید گردید ، اما کاربرد مخاوط آن با سوخت مایع بعنوان ماده منفجره صنعتی از سال 1955 میلادی متداول شد . در سال 1920 از اختلاط دی نیترو گلیکول به دینامیت ها از یخ زدن آنها جلوگیری شد . در دهه های 1950 و 1960 مواد منفجره ژله ای و در دهه های 1960 و 1970 مواد منفجره امولیسیون ساخته و به بازار مصرف تحویل شد .
ماده منفجره : ترکیبی شیمیایی یا مخلوط مکانیکی است که در اثر جرقه ، ضربه ، حرارت و یا شعله در مدت کوتاهی تجزیه شده و مقدار زیادی گاز و حرارت تولید می کند .
می توان گفت هر ماده سوختنی قابل انفجار است در صورتی که شرایط مورد لزوم زیر فراهم گردد.
.1. اکسیژن به حد کافی موجود باشد .
.2. امکان ترکیب سریع اکسیژن با ماده سوختنی فرهم گردد.
ویژگی های مواد منفجره
.1. حساسیت
حساسیت گویای مقدار تحریکی است که برای وادار کردن ماده منفجره به فعل و انفعال لازم است حساسیت یک ماده منفجره به ساختمان ملکولی ، اندازه کریستالها ، وزن مخصوص ، رطوبت و درجه حرارت بستگی دارد . وزن مخصوص بالا ، جذب رطوبت و پوشش کریستالها سبب کم شدن حساسیت می گردد.
.2. سرعت انفجار
سرعت انفجار همان سرعت تجزیه شدن یا سوختن ماده منفجره یا به عبارت دیگر حرکت موج انفجار در سرتاسر ماده منفجره می باشد . اگر سرعت سوختن ماده منفجره بیش از سرعت صوت باشد آن را اتفجار می گویند و چنان چه کمتر از سرعت صوت باشد این پدیده را سوزش می نامند . مواد منفجره قوی سنگها را به قطعات ریز بدل می کنند و مواد منفجره با سرعت کم سبب تولید قطعات بزرگ سنگ در آتشباری ها می گردد.
.3. قدرت ماده منفجره
عوامل موثر در قدرت ، حجم گاز و حرارت انفجارند . هر چه حرارت تولید شده بیشتر باشد ، یعنی فعل و انفعال کامل تر انجام پذیرد ، قدرت ماده منفجره بیشتر است . از بین دو ماده منفجره که حجم گاز مساوی داشته باشند آن که حرارت بیشتر تولید می کند قدرت بیشتری دارد .
.4. چگالی
چگالی ماده منفجره وزن واحد حجم ماده منفجره بکار رفته در ساختمان فشنگ آن می باشد . هر چه چگالی ماده منفجره بیشتر باشد سرعت انفجار و قدرت آن بیشتر می باشد. در مورد مواد منفجره ژله ای ممکن است که دو نوع ماده منفجره دارای چگالی یکسان اما انرژی کاملاً متفاوت باشند . در صورتی که چگالی از حد معینی عبور کند ممکن است انفجار ناقص صورت گیرد یا اینکه ماده منفجره به جای انفجار ، بسوزد . لذا هر نوع ماده منفجره دارای یک چگالی اپتیموم است که به ازا آن انفجار کامل صورت می گیرد . واضح که برای سنگهای سخت باید مواد منفجره با چگالی بیشتر به کار برد .
.5. رطوبت
سبب تجزیه ماده منفجره می شود .
.6. آتش گیری
برخی از مواد منفجره در اثر یک جرقه منفجر می شوند و بعضی فقط می سوزند اما نظر به این که مواد منفجره سوختنی هستند خطر آتش گیری آنها و یا بخار و گاز متصاعد وجود دارد . این خاصیت در حمل و نقل و انبارداری بایستی مورد توجه قرار گیرد . یکی از علل کم شدن مصرف اکسیژن مایع همین خاصیت آتش گیری آن می باشد . در سالهای اخیر سعی شده که مواد منفجره آتشگیر نباشند اما به هر حال بایستی این نکته را مد نظر گرفت که این مواد سوختنی هستند و بایستی از نزدیک شدن شعله و کشیدن سیگار در جوار آنها خودداری کرد . و به همین دلیل خصیت آتش گیری است که توصیه می شود در شرایط رعد و برق شدید از استعمال هر گونه ماده منفجره ای خودداری کرد .
.7. سمیت
له طرق مختلف سمیت مواد منفجره بروز می کند . تماس با نیتروگلیسیرین سبب نفوذ آن از راه پوست دست شده و سردرد شدیدی می آورد . خوردن گرد و غبار و بخار ترکیبات نیترو ممکن است به فاجعه منجر شود . سمیت مواد منفجره بعد از انفجار نیز به نحوی بروز می کند ، زیرا پس از انفجار گازهای از قبیل SO2 ,SH2 ,CO2 ,CO و غیره در فضا پراکنده می گردد ، که ضررهای هر یک به نوبه خود مشخص است .
از جمله گازهای حاصل از انفجار ، انیدرید کربنیک CO2 است و با این که گازی سمی نیست ، اما در بسیاری از موارد پس از انفجار تولید گاز سبب مرگ افراد شده است زیرا وجود مقدار زیاد آن سبب لختی ماهیچه ها و از کار افتادن قلب و ریه می گردد.
اگر غلظت انیدرید کربنیک در هوا به 18% حجمی برسد موجب خستگی می گردد.
برای پایین آوردن سمیت گازهای حاصل از انفجار رعایت این نکات لازم است :
.1. تعادل اکسیژن برقرار باشد .
.2. داخل چال خوب پاک بوده و عاری از خرده ریزه حفاری باشد .
.3. قطر بحرانی در نظر گرفته شود .
.4. چال خوب مسدود شده باشد .
.5. انفجار کامل صورت گیرد .
.6. فشنگ های مواد ناریه با هم تماس داشته باشند .
.8. فراریت
مواد منفجره نباید فرار باشند ، زیرا قراریت سبب می شود که گاز درون ظرف جمع شده و آن را تحت فشار قرار دهد و یا خود ماده منفجره به خصوص در حمل و نقل و نگهداری تجزیه می گردد.

فصل چهارم
آموزش ساخت مواد منفجره

کوکتل مولوتف اولین بار در جنگ جهانی دوم, توسط روسها بر علیه تانکهای آلمانی به کار گرفته شد. این سلاح بسیار ساده, ارزان و کارآمد است و امروزه در بسیاری از درگیریهای چریکی و خیابانی استفاده میشود.
اصول ساخت کوکتل مولوتف بسیار ساده است. یک بطری شیشه ای, ماده سوختی از قبیل نفت یا بنزین و یک تکه پارچه آغشته به سوخت. بطری را باید از ماده سوختی پر کرد و در هنگام استفاده یک تکه پارچه را به بنزین آغشته کرد و در سر آن گذاشت و پرتاب کرد. وقتی بطری به زمین اصابت میکند, ماده سوختی آن به اطراف میپاشد و محوطه وسیعی را به آتش میکشد. کوکتل مولوتف را میتوان برای مدتهای طولانی نگه داری کرد و از این نظر سلاح بیخطری به حساب می آید
بنزین با شدت و حرارت زیادی میسوزد اما شعله آن دوام زیادی ندارد و به سرعت فروکش میکند. در نوع پیشرفته کوکتل مولوتف, به جای سوخت معمولی, از ناپالم استفاده میشود. از نظر تئوری ناپالم به ماده غلیظی گفته میشود که خاصیت اشتعال دارد. ناپالم را به روشهای مختلفی میتوان درست کرد. (مخلوط به نسبت مساوی)
·1 – مخلوط بنزین و روغن موتور
2 – مخلوط بنزین و صابون مایع یا مایع ظرفشویی
3 – مخلوط بنزین و پارافین
4 – مخلوط بنزین و قیر
5 – مخلوط بنزین و استایروفوم (یونولیت(
· کوکتل مولوتف ناپالم با کوکتل مولوتف بنزینی تفاوتی از نظر ساخت ندارد. اما دوام شعله آن بسیار بیشتر است و به علت خاصیت چسبندگی و غلظت زیاد ناپالم, خاموش کردن آن بسیار مشکل میباشد
استیلید نقره
استیلید نقره یکی از مواد حساسی است که امروزه در برخی از چاشنی ها استفاده می گردد طریقه ساخت اینماده بسیار ساده است و هر کسی براحتی می تواند آن را بسازد.
حساسیت این ماده از نیترید سرب یک مرتبه و از فولمینات جیوه دو مرتبه کمتر است ولی به هر حال در دسته بندی حساسیت مواد منفجره جزو مواد با حساسیت زیاد طبقه بندی می شود
((حساسیتی که من آن را زیاد خوانده ام به این معنی است که این مواد به عوامل ضربه- اصطکاک و حرارت حساسند بطوریکه اگر به این مواد مقدار جزیی حرارت نزدیک شود سریعا منفجر می گردند و یا اگر روی سطح زبر یا ناهمواریی سر داده شوند و یا اگر ضربه ای حتی یک سنگ کوچک به آنها از فاصله ای کوتاه برخورد کند نیز منفجر می شوند.
انفجار این مواد غیر قابل تصور است . این مواد بسیار سریع منفجر می شوند که از همین امر در تخریب و انهدام استفاده می کنند..
سرعت انفجار استیلید نقره 3600 متر بر ثانیه است و بخاطر پایین بودن سرعت انفجار معمولا در چاشنی ها بمقدار زیاد استفاده نمی گردد.ولی برای بکار بردن در چاشنی هایی که ماده اصلی آنها در دسته بندی حساسیت متوسط و ضعیف است بسیار مناسب است(مانند rdx و petn و…) (استیلید مس نیز همانند استیلید نقره است با این توضیح که استیلید مس از حساسیت و قدرت کمتری برخوردار است)
استیلید نقره را می توان همانند فولمینات جیوه از نخستین مواد اختراع شده در امر اختراع دانست ولی با گسترش فولمینات و اختراع مواد مفید دیگر از بکارگیری آن کاسته شد.
مواد و تجهیزات مورد نیاز:
1- نیترات نقره خالص(<90%) 50گرم
2- کاربید کلسیم (همون کاربیدی که در جوشکاری با هوا گاز استفاده میشه لوازم جوشکاری ها دارن) 500گرم
3- آمونیاک 25% 50 سی سی
4- آب مقطر 1 لیتر
5- کاغذ یا پارچه صافی
6- دستکش
7- همزن شیشه ای
8- ظرف پلاستیکی 2لیتری 1عدد
9- شیشه نوشابه خالی بهمراه 1 متر شلنگ آب کولر
(می بایستی شلنگ را از درون در نوشابه رد کرد و به نوعی آن را آب بندی کرد ووسیله ای شبیه
به دستگاه تقطیر ساخت)
1- در درون ظرف پلاستیکی 2 لیتری 1 لیتر آب مقطر ریخته و سپس 50 گرم نیترات تقره را به آن اضافه می کنیم و سپس با استفاده از هم زن شیشه ای آن را هم می زنیم.
2- در مرحله بعد 50 سی سی آمونیاک را به آرامی و در این حین که با همزن محلول را هم می زنیم اضافه می کنیم
3- در درون شیشه نوشابه 500 گرم کاربید کلسیم خرد شده را ریخته و به آن 100 سی سی آب اضافه کرده و سریعا در آن را که به شلنگ کولر متصل است را می بندیم و شلنگ را بسرعت در درون محلول درون بشر وارد می کنیم در این حین که با همزن محلول را هم می زنیم.(در این مرحله گاز استیلن تولید می گردد که بسیار اشتعال زا و خطرناک است)
4- تولید استیلید نقره آغاز می گردد و شما می توانید تیره شدن رنگ محلول و رسوب کردن این ماده را ببینید تمام شدن تولید استیلن و به اتمام رسیدن تولید رسوب 15 دقیقه طول می کشد.
5- پس از 15 دقیقه می بایستی محلول را از کاغذ صافی رد کنید تا رسوب از محلول جدا شود

6- اجازه می دهیم تا رسوب جمع آوری شده بمدت 48 ساعت در دمای اتاق در جایی مورد اطمینان قرار گیرد تا کاملا خشک شود
اکنون ماده شما آماده است و می توانید از آن در پر کردن چاشنی هایتان استفاده کنید
این ماده را باید در صورت عدم استفاده از آن در آب نگه داری کرد تا هیچ نوع خطری نداشته باشد ولی در صورت اینکه خواستید آن را در درون چاشنی و یا هر چیز دیگر پر کنید باید مواردی را رعایت کنید تا منفجر نشود(در مقالات بعدی به آن می پردازم)(نکته آخر را می بایستی در مورد تمامی مواد منفجره حساس رعایت کنید)

فصل پنجم
تی ان تی ( T .N.T )

تی ان تی یا تری نیتروتولوئن یکی از معروفترین مواد منفجره ای است که تا کنون شناخته شده است این ماده منفجره را می توان یکی از قوی ترین نیز به حساب آورد.
تی ان تی بعلت پایدارایی بسیار در برابر ضربه – اصطکاک و حرارت مصرف عمده ای در مواد منفجره را دارد از دیگر دلایل مصرف عمده تی ان تی می توان به پایین بودن دمای ذوب اشاره کرد دمای ذوب تی ان تی 82 درجه است که این امر باعث می شود بتوان تی ان تی را در گلوله های توپ و خمپاره و … به آسانی پر کرد.
سرعت انفجار تی ان تی خالص 7024 متر بر ثانبه است
اطلاعاتی که در زیر می نویسم حاصل ملالت ها و بدبختی های زیادی است زیرا ساخت تی ان تی به روش درست و قابل اطمینان و استفاده از مواد شیمیایی مورد اطمینان و با درجه خلوص کم مشکلات زیادی را در بر خواهد داشت اطلاعات زیر حاصل 5 سال تحقیق و آزمایش شبانه روزی من است که امیدوارم مورد استفاده علاقه مندان قرار گیرد.
اطلاعات پایین را با آگاهی کامل و با صحت بسیار زیادی جمع آوری و بدست آوردم منبع اطلاعات من آزمایشات من و نگاهی به نحوه ساخت این مواد در کارخانجات اسلحه سازی در دوران جنگ جهانی دوم است .
اطلاعات پایین در صورت رعایت نکات قید شده فاقد هیچ گونه خطری است و دوستان علاقه مند می توانند به این اطلاعات اطمینان کنند زیرا که من تاکنون بدبختی های زیادی را در بدست آوردن این فرمولها و مواد اولیه کشیده ام. خرجی که یکی از دوستان من بعنوان مثال جهت بدست آوردن این ماده کرده بالغ بر سه میلیون تومان است که امیدوارم دوستان با اطلاع از این موضوع به اطلاعات من به عنوان حرکت تروریستی و آدم کشی نگاه نکنند با این امید طرز تهیه تی ان تی را شرح می دهم.
مواد مورد نیاز:
اسید نیتریک 100%(دود کننده) 100 میلی لیتر
اسید نیتریک 65% 300 میلی لیتر
اسید سولفوریک 98% 600 میلی لیتر
تولوئن 98% 100 میلی لیتر
بشرهای 500-1000 سی سی هر کدام 2 عدد
قیف جدا کننده 500 میلی لیتر 1 عدد
همزن شیشه ای 1 عدد
دماسنج 1 عدد
دستکش
شرح آزمایش:
1 – درون بشر 500 سی سی 150 میلی لیتر اسید نیتریک65% به آرامی می ریزیم و سپس 200 میلی لیتر اسید سولفوریک98% را به آن با احتیاط و به آرامی اضافه می کنیم(اضافه شدن این دو اسید همراه با تولید گرمای زیادی است که برای کاهش گرما می توان از ظرف حاوی یخ استفاده کرد)
2 – بدقت با استفاده از دماسنج دما را مورد بررسی قرار می دهیم تا دما به 20 درجه سانتی گراد برسد( با استفاده از سیستم آب یخ) تولوئن را قطره قطره به محلول اضافه می کنیم در این حین که محلول را توسط همرن شیشه ای هم می زنیم.و دما را نیز می سنجیم. (اضافه کردن کل تولوئن به محلول با این شرایط 60 دقیقه طول می کشد.) می باستی به این نکته توجه داشته باشید که دما تحت هیچ شرایطی نباید از 30 درجه بالاتر رود.
3 – پس از اضافه کردن تولوئن بطور کامل محلول را برای 30 دقیقه بیرون از سیستم آب و یخ هم می زنیم
و سپس می گذاریم تا برای مدت 1 ساعت همراه همزندن های نا منظم در گوشه ای قرار گیرد.
4 – محلول را در قیف جدا کننده به مدت 3 ساعت قرار می دهیم تا مونو نیترو تولوئن در سطح بالاتری از مخلوط اسیدها قرار گیرد سپس با استفاده از شیر قیف جدا کننده اسید را از مونونیترو تولوئن جدا می کنیم.(مونو نیترو تولوئن ماده ای روغنی شکل و تقریبا زرد رنگ است(
5 – مونو نیترو تولوئن را در بشر 500 سی سی ریخته و سپس مخلوط 150 سی سی اسید نیتریک 65% و 200 سی سی اسید سولفوریک 98% خنک شده را قطره قطره به آن اضافه می کنیم ضمن اینکه نباید اجازه دهیم که دما از 60 درجه سانتی گراد بیشتر شود.(اضافه کردن مخلوط اسید به تولوئن با شرایط قید شده 1 ساعت بطول می کشد) در این حین که مخلوط اسیدها را اضافه می کنیم با ید به شدت با همزن شیشه ای مخلوط را هم بزنیم.
6 – مخلوط را به مدت 2 ساعت در دمای 80 سانتی گراد در این حین که آنرا هم می زنیم قرار می دهیم
(قرار دادن مخلوط در این دما مستلزم مهارت بسیار درسنجش دما توسط دماسنج و کنترل دمای مخلوط است(
7 – مخلوط را در قیف جدا کننده به مدت 8 ساعت قرار می دهیم تا دی نیترو تولوئن در روی سطح مخلوط دو اسید قرار گیرد.سپس با باز کردن شیر قیف دی نیترو تولوئن روغنی شکل را از مخلوط اسید جدا می کنیم.
8 – در این مرحله می بایستی آخرین مرحله نیتراسیون را به کمک اسید نیتریک 100% انجام دهیم.بنابراین 100 میلی لیتر از این ماده را در بشر 500 سی سی ریخته و به آن 200 میلی لیتر اسید سولفوریک 98% را قطره قطره اضافه می کنیم ضمن اینکه اجازه به بالا رفته دما از 30 درجه را نمی دهیم
9- با استفاده از سیستم آب و یخ مخلوط این دو اسید را قطره قطره به دی نیتروتولوئن اضافه می کنیم ضمن اینکه مخلوط را بشدت هم می زنیم اجازه نمی دهیم تا دما از 90 درجه بیشتر شود
10 – سپس مخلوط را به دمای 100 درجه می رسانیم و اجازه می دهیم تا مدت 2 ساعت در این دما بماند و سپس مخلوط را در قیف جدا کننده به مدت 3 ساعت قرار می دهیم تا تری نیتروتولوئن به شکل روغنی در سطح قرار گیرد
11 – سپس با باز کردن شیر قیف اسید را از مخلوط جدا می کنیم و روغن بدست آمده را به 1000 سی سی آب جوش اضافه می کنیم و می گذاریم تا به مدت 12 ساعت در این وضعیت قرار گیرد تا تی ان تی رسوب شده را ببنیم.
تی ان تی حاصل را می توان با استفاده از الکل خالص کرد .با حل کردن این ماده در الکل و بخار شدن الکل تی ان تی خالص به دست می آید
تی ان تی دارای رنگ زرد است و در برابر شعله به حالت خاصی می سوزرد
ولی با چاشنی منفجر میشود که میتونید به وسیله یکی چاشنی های فلومیناتی اینکار رو بکنید.

فصل ششم
نیترو گلیسیرین

باید بگم که ساخت نیترو گلیسرین به مقداری که من گفتم خطری نداره ولی استفاده از اون درهمین مقدار کم هم خطرناکه و این را نیز اضافه کنم، که نیترو کلیسرین حساس است، و حتی به همان حالت مایع، و یا مخلوط با مثلا نیتروسلولز، با ضربه چکش منفجر میشود.مثلا اگر یک قطره نیترو گلیسرین را در روی یک سطح فلزی بریزید و بر روی ان چکش بزنید با شدت و صدای زیاد منفجر میشود
مواد و وسایل لازم:
اسید نیتریک بالای 92%…………………….15سی سی
اسید سولفوریک بالای 90%…………………5/22سی سی
گلیسرین…………………………………..5/6 سی سی
جوش شیرین……………………………….5 گرم
بشر 50 و 500 سی سی، حمام اب یخ، اب مقطر(هرچه خالص تر باشد بهتر است)

طرز تهیه: روش اول:
1-اسید سولفوریک را در بشر 50 سی سی ریخته و در حمام یخ قرار میدهیم تا دمای ان به زیر 10 درجه برسد
2-سپس اسید نیتریک را کم کم به ان اضافه میکنیم و اجازه نمیدهیم دما از 20 درجه بالاتر برود
3-سپس دمای محلول را به زیر 5 درجه میرسانیم. (به وسیله حمام اب و یخ و نمک)
4-سپس گلیسرین را قطره قطره (بوسیله قطره چکان و یا سرنگ) به اسید اضافه میکنیم و به شدت هم میزنیم و اجازه نمیدهیم که دما تحت هیچ شرایطی از 10 درجه بالا تر برود.
5-سپس در بشر 500 سی سی 200 سی سی اب مقطر ریخته و محلول اسید و نیتروگلیسرین را به ان اضافه میکنیم.و هم میزنیم و اب را خارج میکنیم و دوباره به ان اب مقطر اضافه میکنیم.و دوباره اب را خارج میکنیم و بعد جوش شیرین را در اب مقطر حل کرده به نیترو گلیسرین اضافه میکنیم تا کاملا از اسید پاک شود و یک بار دیگر نیز با اب مقطر شستشو میدهیم تا اثر جوش شیرین نیز از بین برود.
6-در این مرحله احتمالا نیترو گلیسرین شیری رنگ شده که به دلیل ناخالصی های اندک در اب و جوش شیرین است که باید نیتروگلیسرین را به مدت دو روز در جایی بی حرکت گذاشت تا ناخالصی ها ته نشین شوند و چیزی که باقی میماند نیتروگلیسرین کاملا سفید و شفاف است.
روش دوم:
۶پیمانه اسید سولفوریک ۹۸%
۵/۳پیمانه نیترات آمونیوم
1 پیمانه گلیسیرین
خوب مخلوط کنید ودما رو به زیر ۵ برسونید وبعد ۱پیمانه گلیسرین را قطره قطره به محلول اضافه کنید.
بعد از اضافه کردن کامل گلیسرین محلول را ۲۰ دقیقه هم بزنیدبعد از ۲۰ دقیقه هم زدن محلول را واسه چند ساعت بی حرکت رها کنید وبعد هم که جداکردن اسید از محلول نیترو واسید که قبلا گفتم.
بعد از شستشو برای ۲ روز محلول رو ساکن رها کنید تا نا خالصی هاش ته نشین بشه..
و برای تبدیل ان به دینامیت نیز روشهای زیادی وجود دارد مثلا:
نیترو سلولز+ 90% نیترو گلیسیرین-%) 101
2) 70%نیترات آمونیوم+ 30% نیترو گلیسیرین
) 62%نیترو گلیسیرین+3% نیترو سلولز+27% نیترات سدیم+8%خاک اره3
و…. )

فصل هفتم
بمب انفجاری C4

حساسیت کم – قدرت انفجار بالا- بی خطر بودن- غیر سمی بودن- پایداری بالا در طول زمان زیاد و.. از عواملی بود که به این ماده توجه زیادی شود و در اکثر جنگها از آن بعنوان ماده منفجره در پر کردن بمبها- راکتها و… استفاده کنند. سرعت انفجار rdx برابر با ۸۵۰۰ متر بر ثانیه و حساسیت آن در دسته بندی کم تلقی می شود.
در جنگهاRdx وpetn را مکمل و برادر هم می خوانند زیرا این دو ماده قدرتمند و دارای حساسیت مناسبی هستند ازاین رواز petn نیز مانند rdx در جنگها زیاد استفاده می شود(سرعت انفجار petn ۸۳۰۰ متر بر ثانیه است). از rdx و petn ترکیبات انفجار زیادی می توان ساخت از rdx می توان به c-۴ و semtex واز petn می توان به pentolit و composition B اشاره کرد.
ساخت این دو ماده مخصوصا rdx ساده ولی پر خرج است و همین طور لازمه داشتن مهارت در ساخت مواد منفجره و دارا بودن تجهیزات کافی در این امر است. بطور کل ساخت مواد منفجره لازمه داشتن جایی مناسب و تجهیزات کافی می باشد.

نحوه ساخت
مواد و تجهیزات مورد نیاز:
۱- هگزامین ۷۵ گرم
۲- اسید نیتریک ۱۰۰% ۳۳۵ گرم
۳- اوره ۴ گرم
۴- کربنات هیدروژن سدیم(جوش شیرین) ۵۰ گرم
۵- سیستم آب و یخ- کاغذ یا پارچه صافی
۶- پمپ آکواریم
۷- دستکش – همزن شیشهای و دماسنج- وان ۴ لیتری
۸- هیتر دیجیتالی
۹- بشر ۵۰۰ سی سی دو عدد

۱- مقدار ۳۳۵ میلی لیتر اسید نیتریک ۱۰۰% را با احتیاط و به آرامی در بشر ۵۰۰ سی سی ریخته و مقدار ۴ گرم اوره را به آن اضافه می کنیم و سپس با استفاده از پمپ آکواریم هوا را به درون اسید وارد می کنیم(این کار برای تولید اسید نیتریک سفید است . اسید نیتریک ۱۰۰% قرمز رنگ و دود کننده است که بسیار خطرناک می باشد . تبدیل آن به اسید نیتریک ۹۹% سفید الزامی و اجباری است در غیر اینصورت واکنش در جهت دیگری پیش می رود)
۲- پس از اینکه مشاهده شد اسید نیتریک از رنگ قرمز به رنگ سفید تبدیل شده وارد کردن هوا را به درون اسید متوقف می کنیم و بشر حاوی اسید نیتریک سفید را درون سیستم آب و یخ وارد کرده واجازه می دهیم تا دمای اسید به ۵ درجه سانتی گراد برسد
۳- هگزامین را به آرامی در این حین که اسید نیتریک را به سرعت با استفاده از همزن هم می زنیم اضافه می کنیم می بایستی هگزامین ذره ذره به اسید اضافه گردد و دما محلول باید بین ۲۰تا ۳۰ درجه باشد(اضافه کردن هگزامین با رعایت این شرایط یک ساعت طول می کشد)
۴- پس از اضافه کردن هگزامین محلول را بمدت ۲۰ دقیقه در دمای ۱۰ درجه سانتی گراد هم می زنیم
۵- سپس بشر را بر روی هیتر دیجیتالی قرار داده و بمدت ۵ دقیقه محلول را در دمای ۵۳ درجه سانتی گراد قرار داده و آن را هم می زنیم.
۶- سپس محلول را به وان حاوی ۳ لیتر آب ۲ درجه سانتی گراد اضافه می کنیم و به مدت یک ساعت اجازه می دهیم تا محلول بدون مزاحمتی باقی بماند تا رسوب گذاری rdx به پایان برسد
۷- محتویات وان را از درون کاغذ یا پارچه صافی رد کرده و رسوب rdx را جدا میکنیم.
۸- رسوب را به محلولی که جوش شیرین را در ۲۰۰ سی سی آب حل کردیم اضافه می کنیم تا اسید از رسوب پاک شود و سپس با استفاده از کاغذ و یا پارچه صافی رسوب را جدا می کنیم
این رسوب پس از خشک شدن آماده استفاده است ولی بهتر است آن را خالص کرد(در صورت لزوم به خالص سازی آن می پردازم)
نگهداری rdx خطرناک نیست و می توانید آن را در همان وضعیت خشک درون یک ظرفی نگهداری کنید
قیمت ۱ کیلو هگزامین ساخت شرکت مرک ۳۰۰۰۰ تومان و همین طور قیمت ۱ لیتر اسید نیتریک ۱۰۰% ساخت همین شرکت ۱۰۰۰۰۰ تومان می باشد دیگر مواد و تجهیزات را می توان از شرکت قطران شیمی تهیه کرد.

شکل شماره 7

فصل هشتم
درباره PETAN و نحوه ساخت آن

یا پتن یکی از موادی منفجره معروفی است که امروزه به مقدار فراوان از آن استفاده می گردد پتن و rdx از موادی هستند که پس از گذشت ۶۰ سال از جنگ جهانی دوم هنوز هم از آنان بعنوان ماده منفجره اصلی در عملیات های نظامی و امر تخریب استفاده می شود.
اسم کامل پتن پنتا اریتتریتول تترا نیترات است و دارای سرعت انفجاری برابر با ۸۳۰۰ متر بر ثانیه است(سرعت rdx برابر با ۸۵۰۰ متر بر ثانیه است و دو ماده C-۴ و Semtex از مشتقات این ماده هستند)
مشتقات پتن، پنتولیت و پترین می باشند که در جنگ جهانی دوم به مقدار فراوانی از آنها استفاده می شد
(پنتولیت ترکیب tnt و پتن به نسبت ۱ به ۱ است و پترین نیز از خانواده پتن است و در سوخت موشک استفاده می شود)پتن را نخستین بار یک دانشمند آلمانی اختراع کرد و از آن در مصارف پزشکی بهره برد ولی پیدایش و معروف شدن پتن را می توان از عواقب جنگ جهانی دوم دانست در آن زمان از پتن بیشتر در پر کردن چاشنی ها استفاده می کرند(پتن در چاشنی بعنوان ماده base explosive استفاده می شود)حساسیت پتن نسبت به حرارت و ضربه کم است و جزو مواد متوسط در رده بندی حساسیت مواد منفجره طبقه بندی می شود.اما حساسیت پتن را می توان نسبت به اصطکاک در حد زیاد معرفی کرد چون پتن به اصطکاک زیاد، حساس است و منفجر می شود(منظور از اصطکاک زیاد مالش شدید این ماده در بین دو جسم سخت می باشد که باید از این کار اجتناب کرد)
نحوه ساخت :
طریقه ساخت پتن خطرناک و مشکل نیست ولی حساس است (منظور از حساس استفاده کردن از درجه حرارت مشخص و درجه خلوص مواد است که باید آن را رعایت کرد)
پتن را می توان به دو طریق ساخت:
۱- استفاده از اسید نیتریک ۹۹% سفید
۲- استفاده از اسید نیتریک ۶۵% به همراه کاتالیزگز اسید سولفوریک ۹۸%
روش اول پیشنهاد می شود چون درجه خلوص پتن تولیدی بسیار بالا بوده و واکنش بدون مشکلی انجام می شود ولی در راه دوم علاوه بر تولید گرمای زیاد ترکیب دو اسید با هم و کنترل مشکل آن درجه خلوص پتن نیز تغییر می کند و نیاز مبرم به خالص سازی احساس می شود.

مواد و تجهیزات لازم:
۱- اسید نیتریک ۱۰۰%(این اسید نیتریک قرمز رنگ و دود کننده و بسیار خطرناک است) ۴۰۰ سی سی
۲- پنتااریتتریتول(Pentaeriytritol) ۱۰۰ گرم
۳- بشر۱۰۰۰ سی سی ۱ عدد
۴- همزن شیشه ای
۵- دستکش
۶- سیستم آب و یخ(وان به همراه یخ به میزان زیاد)
۷- دماسنج یک عدد
۸- اوره ۵ گرم
۹- وان ۴ لیتری
۱۰- کاغد یا پارچه صافی

۱) مقدار ۴۰۰ سی سی اسید نیتریک ۱۰۰% را در بشر ۱۰۰۰ سی سی ریخته وبشر را درون آب یخ می گذاریم تا دمای محلول به ۲ درجه سانتی گراد برسد در این حین ۵ گرم اوره را به اسید اضافه می کنیم و به آرامی اسید را هم می زنیم(این عمل برای این است که اسید نیتریک قرمز به سفید تبدیل گردد(منظور از اسید نیتریک قرمز اسید نیتریکی است که شامل ۱۰ تا ۱۴ درصد No۲ حل شده اضافی باشد این اسید در حال عادی گاز مذکور را آزاد می کند که استنشاق آن بسیار خطرناک است)) در صورتی که پس از مدت ۱۰ دقیقه هم زدن از قرمزی رنگ اسید کاسته نشد می بایستی بوسیله پمپ آکواریوم مقداری هوا را به آرامی وارد اسید نیتریک قرمز کنید تا کاملا سفید گردد(در این حین که آن را هم می زنید)(من در آزمایشات خودم از این پمپ استفاده کردم و نتیجه خوبی نیز گرفتم)(اگر از همان اسید نیتریک قرمز در نیتراسیون استفاده گردد واکنش در جهت دیگری پیش می رود و نتیجه به تولید پتن منتهی نمی شود)
۲) پس از سفید شدن اسید بکمک همان سیستم آب و یخ دمای محلول را به ۰ در جه سانتی گراد می رسانیم و سپس به آرامی و ذره ذره پنتااریتتریتول را به اسید در این حین که آن را هم می زنیم و نمی گذاریم که دما از۱۰ درجه بیشتر شود اضافه می کنیم. اضافه کرن کامل آن به اسید ۱ ساعت بطول می کشد و می بایستی دما را دایما با دماسنج مورد بررسی قرار دهیم.
۳) پس این مرحله می بایستی محلول را به مدت ۱۵ دقیقه در دمای۱۵ درجه سانتی گراد با استفاده از سیستم آب و یخ نگه داریم در این حین که آن را هم می زنیم.
۴) پس از این مرحله محلول را به وانی که حاوی ۳ لیتر آب ۱۰ درجه است اضافه می کنیم.و به مدت ۳۰ دقیقه محلول را به حال خود می گذاریم تا رسوب گذاری به اتمام رسد (رسوب شدن کامل پتن بسته به نحوه انجام واکنش بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه بطور کامل بطول می کشد)
۵) سپس محلول درون وان را از کاغذ یا پارچه صافی رد می کنیم تا پتن از محلول اسید ما جدا شود و بعد از انجام این حرکت می بایستی چندین بار با استفاده از آب خنک اقدام به پاک کردن پتن از اسید کنیم(برای انجام این حرکت می بایستی مقداری آب را در چندین مرحله به پتنی که در کاغذ صافی است بریزیم و اجاره دهیم تا پس از انجام این حرکت پتن خشک شود)(در این مرحله می توانید از جوش شیرین برای پاک کردن پتن از اسید نیز استفاده کنید که این کار در مقادیر زیاد پتن ضروری است)
۶) پس از خشک شدن کامل، پتن آماده برای استفاده است پتن بدست آمده بین ۸۰ تا ۹۵ درصد خلوص دارد که در صورت نیاز می توان آن را خالص کرد(در صورت نیاز به آن می پردازم)
پتن ماده ای است بسیار مفید در امر انفجار و تخریب است و کار کردن با آن لازمه رعایت نکات قید شده در مقدمه است ساختن این ماده و یا هر ماده منفجره یا شیمیایی خطرناک دیگر لازمه داشتن مهارت در مواد شیمیایی و همچنین داشتن فضا و تجهیزات لازم برای انجام این کار است.
(ترکیب بسیار مفیدی که می توان از آن ساخت ترکیب ۹ قسمت پتن و ۱ قسمت وازلین است که در نتیجه یک ماده پلاستیک انفجاری قدرتمند خواهد شد) قیمت ۱ لیتر اسید نیریک ۱۰۰% ساخت شرکت مرک آلمان ۱۰۰ هزار تومان و همچنین قیمت ۱ کیلو پنتااریتتریتول ساخت همین شرکت ۲۸ هزار تومان است. تجهیزات دیگر را می توان از شرکت قطران شیمی تهیه کرد

فصل نهم
تری یدید نیتروژن

خیلی حساس است و ان را باید با دقت نگهداری کرد

مواد و وسایل لازم : هیدروکسید امونیوم،ید،بشر ۵۰میلی لیتری،همزن چوبی،استوانه مدرج

ابتدا ۲گرم ید رو که کاملا پودر شده رو داخل بشر بریزید البته بهتر شما از یک پیاله ی شیشه ای به درد نخور استفاده کنید چون ممکنه لکه هاش رو بشر شما برای همیشه بمونه سپس ۴۰ میلی لیتر امونیوم هیدروکسید رو داخل بشر به ارامی ریخته

و ۲ ساعت صبر کنید تا واکنش nh3+i=ni3 به پایان برسه سپس محلول رو فیلتر کنید وکمی با اب شستشو دهیدودور از نور و حرارت نگهداری کنید باز هم میگم خیلی حساس است بنابراین میتونید اون رو در جای مرطوب نگهداری کنید
…
EGDN :

حساسیت اون زیاد و سرعت انفجارش هم مثل نیترو گلیسرین زیاد هست

مواد و وسایل لازم:اتیلن گلیکول – کلروفرم – نیتریک اسید۶۵٪ – سولفوریک اسید ۹۸٪ – جوش شیرین -اب – نمک – بشر۲۵۰و۱۰۰ میلیلیتری – کاغذ لیتموس – بورت – دماسنج – همزن چوبی – قیف جدا کننده

روش ساخت:ابتدا در بشر ۲۵۰ میلیلیتری یک محلول نیتراته از ۲۲ میلی لیتر اسید سولفوریک و ۱۵ میلی لیتر اسید نیتریک با ارام اضافه کردن یک اسید به اسید دیگه درست کنید این کار رو داخل حمام یخ قرار دهید و دمارو به ۲۰ درجه ی سانتی گراد برسونید سپس به ارامی ۹میلیلیتر اتیلن گلیکول رو به وسیله ی بورت به صورت قطره قطره به محلول اضافه کنید البته شما نباید اجازه دهید دما از۲۵ درجه بالاتر بره ودر طول مدت ساخت دما رو بین ۲۵-۲۰ درجه ثابت نگهدارید بعد از اینکه اتیلن گلیکول رو به طور کامل اضافه کردید محلول رو به مدت ۱۵ دقیقه به حال خود رها کنید سپس محلول رو داخل بشر ۱۰۰۰ میلیلیتری ریخته و ۶۰۰ میلیلیتر اب به اون اضافه کرده و چند بار هم بزنید سپس محلول رو برای خالص سازی داخل قیف جدا کننده ریخته و اجازه دهید EGDN ته نشین بشه سپس اون رو از محلول اسید جدا کنید و محلول اسید رو برای دفعات بعدی نگه دارید. EGDN رو دوباره داخل قیف ریخته و ابتدا با اب ۴۰-۳۵ درجه و سپس با محلول گرم ۴٪ جوش شیرین و در اخر با محلول نمک شستشو داده و اون رو به مدت ۲ روز در یک جای ساکت و دور از گرما قرار دهید تا ناخالصی های اون ته نشین بشه بعد از ۲ روز ph اون رو با کاغذ لیتموس ابی اندازه بگیرید اگه هنوز کاملا از اسید پاک نشده اون رو چند باره دیگه شستشو دهید اسم کامل این ماده اتیلن گلیکول دی نیترات هست و روش ساخت اون مثل ساخت نیترو گلیسیرین هست شاید مقداری از اب در خلال شستشو با اون ترکیب شده باشه که برای از بین بردن اون میتونید اون رو داخل یک دسیکاتور به مدت چند روز بزارید تا کاملا عاری از اب بشه در ضمن تنفس این ماده باعث سردرد شدید میشه واین ماده سمیه و پایداری اون بیشتر از نیترو گلیسیرینه و حساسیت اون یک مرتبه کمتر از نیترو گلیسیرینه و نگهداری ان مثل نیترو خطرناک نیست ولی در عین حال باید مراقب باشید

فیتیله:

1- ساده تر از همه این فشفشه ها ی چینی که تو بازار هست فتیله دارن که میتونید از اونا استفاده کنید.
2- مقداری باروت سیاه رو با مقداری پودر سریش مخلوط کنید بعد مقداری آب اضافه کنید نه اونقدر زیاد فقط به اندازهای که خمیری بشه بعد یه نخ کلفت پنبه ای توش فرو کنید تا خوب آغشته بشه بعد بزارید خوب خشک بشه اگه بتونید یه لایه نازوک چسب هم بعد از خشک شدن روش بکشید عالی میشه.
3- این آخری یه فیتله هست که اگه خوب بسازید تا ۱۰ متر زیر آب هم عمل میکنه:
ابتدا برید به یه فروشگاه لوازم الکتریکی یه روکش نسوز سیم به قطر ۵ میلی متر بخرید) طول دلخواه) بعد یه سرشو خوب ببندید با یه تکه چوب بعد تو یکم باروت سیاه بریزید و با یه مفتول فلزی خوب فشرده کنید (خیلی خیلی فشرده کنید) بعد دوباره باروت سیاه بریزید وفشرده کنید تا روکش به همین نحو پر بشه بعد سر هر دو طرف روکش رو با مخلوط سریش وباروت سیاه بپوشونید و بزارید خشک بشه بعد استفاده کنید.
4- میتونید مخلوط دکسترین با باروت سیاه (۱۰ گرم باروت +۱گرم دکسترین)که خمیریش کردید رو به یه نخ پنبه ای بزنید وبزارید خشک بشه و یه لایه نازک چسب روش بگیرید.

بمب نیترات امونیم:

برای حساس تر کردن نیترات آمونیم, به آن بنزین یا نفت سفید اضافه میکنند. نسبت ایده آل آن 96% نیترات آمونیم و 4% بنزین است
نیترات آمونیم را به صورت خالص و یا با یک ماده افزودنی که از استفاده از آن به عنوان ماده منفجره جلوگیری کند به عنوان کود شیمیایی به فروش میرسانند. برای جدا کردن ماده افزودنی کافی است کود را داخل آب حل کنید. نیترات آمونیم داخل آب حل میشود و مواد افزودنی باقی میمانند. محلول را با یک تکه پارچه صاف کنید و در یک تشت بزرگ بریزید تا آب اضافی بخار شود و نیترات آمونیم خالص باقی بماند
یک منبع دیگر برای تهیه نیترات آمونیم, کیسه های یخ فوری است که به Instant Cold معروفند و در داروخانه ها برای "کمپرس سرد" فروخته میشوند. درون این کیسه ها مقداری آب و یک کیسه کوچکتر محتوی نیترات آمونیم است. تعدادی از این کیسه ها را تهیه کنید و با قیچی آنها را پاره کنید و آب آنها را خالی کنید و کیسه های داخلی را بیرون بیاورید. قبل از خرید, نگاهی به برچسب آن بکنید تا مطمئن شوید از نیترات آمونیم ساخته شده. این موضوع را سوال نکنید, چون بلافاصله منظور اصلی خود را لو میدهیدصدها روش برای ساخت بمب با نیترات آمونیم وجود دارد. که در زیر, چند روش آن را شرح میدهیم:
1- با استفاده از یک ورق بزرگ روزنامه, یک پاکت کاغذی چند لایه درست کنید و چند قاشق غذاخوری نیترات آمونیم داخل آن بریزید, یک تکه پنبه را به بنزین آغشته کنید و درون پاکت بگذارید. در پاکت را ببندید و با نوار چسب بچسبانید. برای انفجار, میتوانید گوشه پاکت را آتش بزنید و آنرا زیر یک ماشین بیندازید و به سرعت فرار کنید. از این بمب نمیشود برای مدتهای طولانی نگهداری کرد, زیرا بنزین, روزنامه را خیس میکند.
2- یک تکه فلز مس را سوهان کنید و مقداری پودر مس تهیه کنید. نیترات آمونیم را داخل یک ظرف پلاستیکی بریزید و روی آن پودر مس بریزید. بعد از 2 الی 3 روز مس در مجاورت نیترات آمونیم واکنش میدهد و انفجار صورت میگیرد. این روش برای منفجر کردن اماکن نظامی و صنعتی مناسب است.
3- نیترات آمونیم را داخل یک ظرف پلاستیکی دهن گشاد بریزید و مقدار کمی به آن بنزین اضافه کنید. با یک گلوله پنبه ای بزرگ درب ظرف را ببندید و روی پنبه بنزین بریزید. حالا پنبه را آتش بزنید و ظرف را پرتاب کنید. بوووووم.
4- نیترات آمونیم و اندکی بنزین را داخل یک ظرف فلزی بریزید و درب ظرف را ببندید. و کمی ترمایت روی درپوش ظرف بریزید و با یک نوار منیزیمی آتش بزنید. ترمایت درپوش ظرف را ذوب میکند و به قطرات فلز مذاب به داخل ظرف میریزد.
5- چند نکته در مورد نیترات آمونیم وجود دارد. این ماده بشدت رطوبت هوا را بخود جذب میکند و این موضوع, خاصیت انفجاری آن را از بین میبرد. ش عده ای معتقند که برای انفجار نیترات آمونیم, نیاز به چاشنی و ماده انفجاری اولیه است. برای اینکار میتوانید از چاشنی هایی که با فلومینات نقره و یا باروت درست شده اند استفاده کنید

فصل دهم
بمب لوله ای

بمب لوله ای یا Pipebomb نوعی بمب دستی بسیار ساده و در عین حال قدرتمند است که به نوعی شناسنامه برای آنارشیستهای جهان تبدیل شده است. این بمب در حقیقت یک سلاح ضد نفر با قدرت پرتاب ترکش با سرعت بالا است و بسته به اندازه آن و نوع مواد منفجره بکار رفته در آن, قدرتی بین یک نارنجک دستی تا یک گلوله توپ جنگی دارد.
برای ساختن بمب لوله ای, به یک لوله فولادی یا چدنی مخصوص لوله کشی به قطر ۵ تا ۱۰ سانتیمتر و طول ۳۰ الی ۴۰ سانتی متر نیاز دارید. این را در دو طرفش باید رزوه کنید تا بتوانید دو عدد سرپوش فولادی لوله روی آنها قرار دهید. با مراجعه به یک مغازه لوله کشی میتوانید به راحتی سفارش ساخت این لوله را بدهید. البته از نظر احتیاط بهتر است سرپوشهای لوله را از همان مغازه نخرید. بهتر است چند عدد را با هم سفارش دهید و در صورت هر پرسشی بگوئید که آنها را برای لوله کشی منزل احتیاج دارید!
سپس دو عدد دریچه که به اندازه قطر لوله شما باشند, خریداری کنید. این دریچه ها کاملاً استاندارد هستند و دقیقاً جفت لوله شما میشوند. در مرکز یکی از دریچه ها را سوراخ کوچکی به اندازه نیم سانتیمتر با مته ایجاد کنید. از این سوراخ برای عبور دادن فتیله یا چاشنی استفاده خواهید کرد. حالا باید چیزی به شکل تقریبی زیر داشته باشید :
حال نیاز به ماده منفجره برای پرکردن این لوله دارید. مواد منفجره گوناگونی وجود دارند که میتوانید از آنها استفاده کنید :
۱ – چند بسته سیگارت (ترقه های کوچک) خریداری کنید و باروت درونشان و همچنین نوک قرمز رنگ آنها که شبیه نوک کبریت است را در یک ظرف یا روی یک ورق کاغذ خالی کنید. در صورتی که به سیگارت دسترسی ندارید؛ سر چوب کبریتهای بیخطر هم کاملاً موثر است. اما حداقل به یک کارتون کبریت احتیاج دارید.
۲ – مخلوط پرمنگنات پتاسیم که باید کاملاً پودر شده باشد به همراه خاک قند به نسبت وزنی مساوی (برای پودر کردن پرمنگنات میتوانید آنرا به آرامی در یک بوته چینی له کنید, البته این کار را قبل از مخلوط کردن آن با خاک قند انجام دهید
۳- مخلوط پرمنگنات پودر شده ۵۰٪, خاک قند ۲۵٪ و پودر آلومینیم ۲۵٪ با رعایت نسبتهای نوشته شده و همه مواد به صورت پودر. این مخلوط خاصیت انفجاری بسیار شدیدی دارد. اما حساس تر از مخلوط بالاست و باید از هر نوع رطوبت دور نگه داشته شود. یک قطره آب میتواند آنرا منفجر کند.
۴ – باروت سیاه معمولی که از مخلوط نیترات پتاسیم ۷۶٪, خاکه ذغال ۱۲٪ و پودر زرد رنگ گوگرد ۱۲٪ درصد درست میشود.
ریختن مواد منفجره به داخل بمب لوله ای "حتماً" باید با احتیاط زیاد و با روشی که در اینجا گفته میشود انجام بگیرد. ابتدا درپوش سوراخ دار را به یک طرف لوله ببندید و یک فتیله یا یک فشفشه معمولی را تا نصف داخل آن بکنید و با نوار چسب یا چسب اسکاچ سر جای خود محکم کنید. سپس با احتیاط مواد منفجره را با یک قاشق داخل لوله بریزید. لوله را کاملاً پرنکنید و حدود یک چهارم آن را خالی بگذارید. چند عدد دستمال کاغذی را گلوله کنید و درون لوله فرو کنید و فشار دهید تا مواد کمی "فقط کمی" متراکم بشوند. حالا به مرحله بسیار حساس, یعنی بستن انتهای لوله میرسیم. آنارشیستهای بسیاری بر اثر اشتباه در این مرحله کشته شده اند! زیرا بسیار احتمال دارد که ذرات اندکی از مواد منفجره روی شیارهای پیچ داخل لوله باقی مانده باشند و هنگامی که میخواهید درپوش انتهایی لوله را ببندید بر اثر اصطکاک مشتعل شده و کل لوله را منفجر کنند! با یک پنبه که کمی به الکل آغشته است لبه انتهایی لوله و همچنین درپوش را خوب تمیز کنید و اطمینان حاصل کنید که مواد داخل لوله توسط دستمال کاغذی ها خوب پوشانده شده. حالا درپوش دوم را با احتیاط ببنید و فقط با دست سفت کنید؛ به هیچ وجه از آچار استفاده نکنید. حالا بمب لوله ای شما آماده است!
برای آزمایش این بمب باید به محلی در خارج از شهر بروید. بمب را زیر زمین تا دهنه آن چال کنید و فتیله آنرا آتش بزنید. دقت کنید که اندازه سوراخ فتیله نباید به اندازه ای باشد که جرقه های آن قبل از تمام شدن فتیله داخل لوله بپرد. حالا به سرعت فرار کنید و پشت یک صخره یا درخت قطور پناه بگیرید. بمب لوله ای با صدای وحشتناکی منفجر میشود و چاله ای به عمق نیم متر در زمین ایجاد میکند! این بمب را به هیچ وجه دست کم نگیرید. در انتخاب سایز فتیله دقت کنید تا زیر ۳۰ ثانیه منفجر نشود و حتماً قبل از انفجار خوب پناه بگیرید؛ ترکشهای این بمب تا صدها متر به اطراف پرتاب میشوند. پرتاب این بمب به صورت نارنجک دستی معمولاً توصیه نمیشود. زیرا ممکن است که فتیله آن بر اثر برخورد با زمین بشکند و بمب اصلاً منفجر نشود. بزودی طرز ساخت بمب لوله ای پرتابی را به شما یاد خواهیم داد.

منابع :
تالیف رحمت الله استوار عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیر کبیر
و انتشارات جهاد دانشگاهی
از کلیه دوستانی که خواهان مطالعه بیشتری در این زمینه هستند می توانند با تهیه این کتاب از آن بهره مند شوند