فهرست مطالب
چکیده و مقدمه
بیان مساله
اهداف تحقیق
توصیف وضع موجود ( شواهد 1 )
الف – شاخص های کیفی وضع موجود
ب – شاخص های کمی وضع موجود
گردآوری داده ها
تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها
گردآوری داده ها جهت ارایه راه حل ها
ادبیات موضوع
راه حل های پیشنهادی
انتخاب راه حل ها
اعتبار بخشی به راه حل ها
گروه بندی دانش آموزان و بهره از کار گروهی
اصلاح ، تعدیل و تغییرات در اجرای راه حل ها
توصیف وضع مطلوب (شواهد 2 )
الف – شاخص های کیفی وضع مطلوب
ب- شاخص های کمی وضع مطلوب
نتیجه گیری
پیشنهادها و راه کارها
فهرست منابع و مآخذ
چکیده:
به منظور یادگیری زبان یک زبان آموز باید بتواند علاوه بر فراگیری دانش عمومی زبان، به چهار مهارت speaking listening, writing و reading نیز تسلط کافی داشته باشد. در موضوع یادگیری زبان نادیده انگاری یک مهارت به سایر موارد نیز آسیب میرساند. مهارت نوشتاری یک productive skill می باشد که لازمه آن داشتن receptive skill کافی است، یعنی input دریافتی بدین منظور باید بسیار قوی باشد. موارد ورودی شامل خواندن و شنیدن و دایره وسیع لغت و دانش گرامری است. زبان آموزان خواستار شرکت در آزمونهای مهم به اهمیت یادگیری و داشتن مهارت لازم برای سپری کردن آزمونهای مورد نظر واقف هستند. بدین منظور فراگیری مهارت نوشتاری و یادگیری موارد مهم و ضروری در چگونگی آغاز و بیان مطلب و نتیجه گیری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در فراگیری مهارت نوشتاری باید مواردی مهم و ضروری را در نظر گرفت. از جمله موارد لازم، فراگیری و افزایش دانش عمومی زبان و واژگان و استفاده از فیلم و داستان کوتاه می باشد که همان راههای ورودی اطلاعات بوده و به عنوان پیش زمینه ای مهم برای یادگیری مهارت مذکور می باشند چراکه مواد و مطالب لازم برای تولید را در اختیار فرد قرار میدهد. با خواندن متن های مختلف انگلیسی ، زبان آموز علاوه بر این که دامنه لغت و املای خود را تقویت میکند، با روش ترکیب و چیدمان کلمات در کنار یکدیگر نیز آشنا می گردد .در فراگیری مهارت نوشتاری، نوشتن به صورتهای گوناگون نیز باید در نظر گرفته شود. برای نمونه اینکه متن مورد نظر برای چه افراد و چه گروه سنی میباشد و پیش از آن هدف از نوشتن چیست و یافتن دلایل آن.بر این اساس ، اینجانب سمیه ساکی با استفاده از روش های علمی از منابع گوناگون تحقیق مانند : مدیر، همکاران، دانش آموزان، کتابها ، مجلات و اینترنت به تجزیه و تحلیل آنها جهت شناسایی عوامل موثر در ایجاد مساله و یافتن راه حل های پیشنهادی پرداختم .سپس به انتخاب چندین راه کار عملی از میان راه حل های پیشنهادی پرداخته و پس از اعتبار بخشی توسط گروه پژوهش ، به اجرای آنها اقدام نمودم.
مقدمه :
فراگیری زبانهای خارجی، امروزه نقش چشمگیری در برنامه ریزی های شخصی افراد جامعه، بدون توجه تام به جایگاه اجتماعی آنان ایفا می کند. هر فرد از دو منظر به زبانهای خارجی و بایستگی یادگیری آن می نگرد: نخست علاقه و کشش های شخصی و دوم، نیاز خود.
علاقه، زاییده ی فرانگری به محیط پیرامون و درک دگرگونیهای ارتباطیِ بستر زندگی ست که به طبع، لزوم تعریف دوباره ی چگونگیِ حضور و نمود انسان در دایره ی جهانی را می طلبد. گسترش استثنایی دنیای اطلاعات و همه گیرشدن بیش از پیش پایگاههای اینترنتی، مجلات، نشریات الکترونیکی، شبکه های ماهواره ای، در کنار دسترسی بی سابقه ی جامعه به فیلم و سریالهای خارجی، حقیقتِ تغییر فرهنگ ارتباطی انسان در دهکده ی جهانی را پیش دیدگان اکثریت مردم گشوده و آشکارا آن بارقه های علاقه به ارتباط با دنیای خارج را در افراد جوامع خواهان پیشرفت، چه کم سن و چه بزرگسال پدید آورده است. آن کودک، جوان یا بزرگسال ایرانی که یا خود را برای حضور پویا در دنیای جدید و ترقی بدون مرز آماده می کند و یا در جستجوی آن است امروز دوست می دارد تا همپای پیشرفت شگرف رسانه ای، پای خود را از مرزهای محدود ارتباطی با تنها داشته ی فهمی و ارتباطی اش یعنی زبان مادری در داخل مرزهای کشور بیرون بگذارد و با یادگیری زبانی تازه و چندبُعدی ساختن دانش و آگاهی های خود، درهای تازه ای را بسوی زندگی و آینده ای برتر بگشاید.
درباب نگرش دوم به اهمیت یادگیری زبان یعنی نیاز فرد، چنین باید گفت که همیشه نمی توان توقع علاقه و رغبت داشت. چه بسیارانی که یا به محدودیت های ارتباطی و رسانه ای خود قانع اند و یا اقتضائات شغلی، وقتی برای فراگیری ایشان باقی نمی گذارد. اما افراد بیشماری با در نظر گرفتن شغل یا رشته تحصیلی خود، بدون توجهِ بارز به برجستگیِ جنبه ی علاقه، می بایست یادگیری زبان را به برنامه های روزانه یا هفتگی خود بیفزایند تا با دسترسی به منابع و سرچشمه های مورد نیاز، در کار خود موفق تر و در رشته ی تحصیلی خود پیشرو باشند.
زبان های گوناگون دارای پایه و جایگاه های منحصری در جهان ارتباطی امروز هستند. از منظر سنتی، با توجه به ظرفیت و توانایی های بالقوه ی هر زبان، کاردادی بدانها بخشیده شده که نقش هر یک را در توصیف و تبیین موضوع و مباحث خاص، ممتاز می سازد. البته این تعریف کُل نگر و فراسوی نگاه صرف به اصل گفتگو و مبادلات کلامی، که بعنوان نمونه، پارسی، زبان شعر و ادب، فرانسه، زبان عشق و احساس، آلمانی، زبان فلسفه و اسپانیایی، زبان موسیقی است طبیعتا مورد تایید و رواداری همگان نیست. برخی زبانها نیز بر حسب ساختار، اساسا از آن چنته ی بایسته برای پوشش ارتباطات فراقومی برخوردار نیستند؛ اما کمتر کسی است که به نقش و جایگاه یکتای زبان انگلیسی بعنوان زبانی بین المللی و نخستین و بهترین کلام ارتباطی مشترک میان تمام انسانهای ساکن بروی این کره ی خاکی معترف نباشد. درستیِ این مهم که چرا هیچ زبانی برای حضور در پهنه ی تبادلات گفتاری و فرهنگیِ ملل، یارای برابری با این کلام و توانایی به زیر کشیدن آن از جایگاه سترگش را ندارد، باید در همان توانایی ها و ظرفیت های بالقوه ی ساختاری، کلامی، ارتباطی، دایره ی وسیع واژگان و بویژه سهولت محسوس مراتب فراگیری آن نسبت به زبانهای دیگر جستجو کرد. ژرف نگری و فراگویی درباره ی چراییِ این موضوع در این جستار نمی گنجد اما همین بس که در پس گذر زمان و در محک تجربه ی باهمستانِ جهانی خصوصا در دو قرن اخیر، از میان تمامی زبانهای زنده ی دنیا این انگلیسی بوده است که نقش فراملّی خود را بدون هماوردی جدی، یافته و تثبیت کرده است.در کشور ما زبانهای خارجی مختلفی مورد توجه قشرهای جامعه بوده است اما با توجه به صفات و خصوصیات شناخته شده ی زبان انگلیسی، بسیاری بسوی یادگیری این کلام سوق داده شده اند.
بیان مساله :
تمامی کشورهای پیشرفته ی دنیا اهمیتی به سزا برای زبان خارجی قائلند و در برخی از آنها، حتی بر آموزش دو یا سه زبان تاکید می شود. اما نکته ی مهم اینجاست که دیدگاهی غالبا کاربردی بر مقاصد و نظام آموزشی آنان حاکم است. منظور از کاربردی، آموزش به هدف سودمندی و استفاده عملی از توانایی و مهارتهایی است که در فرآیند زمانیِ مشخصی آموزش داده شده؛ به گونه ای که پس از اتمام تحصیلات، دست کم دو مهارت کلامی و خوانشی (ادراکی) دانش آموزان، تا حد قابل توجهی پرورانده شوند. اما رویکردی دقیقاً عکس این هدف بر نظام آموزشی کشورمان حاکم است. سیستم آموزش زبان ایران، اصولا بر پایه ی درک مطلب (Comprehension) پی ریزی شده و هیچ هدف ارتباطی (Communicative) که می بایست مورد ملاحظه قرار نگرفته است. در واقع دانش آموزان، زبان نمی دانند و نمی آموزند، بلکه درباره ی زبان می دانند و می آموزند. در ایران هدف این است که دانش آموز، اطلاعاتی پایه ای تا پیشرفته، پیرامون دستور زبان و واژگان زبان انگلیسی بدست آورده، بتواند -هرچند پراشکال- به خواندن متون درسی بپردازد و در بهترین شکل، از پس تست های زبان برآید. از دوره ی متوسطه اول که زبان به عنوان درسی مستقل به دانش آموزان ارائه می شود تا پایان مقطع متوسطه دوم که فرد، وادار به یادگیری دشوارترین ساختارهای دستوری و لغات پیچیده می شود، کوچک ترین نمود استفاده کاربردی از این زبان خارجی در آنان دیده نمی شود. به زبان صریح، سیستم آنان را بدین راه هدایت نمی کند. متعاقباً به دلیل آن دشواری های درسی دوران دبیرستان، شاهد سرخوردگی و گریز دانش آموزان از درس زبان بوده ایم. چنین است که برخی مدارس غیرانتفاعی، در کنار ارائه کتاب زبان معرفی شده از سوی آموزش و پرورش، با همکاری موسساتی، به ترتیب دادن کلاسهای زبان فوق برنامه پرداخته اند تا شاید نگرش منفیِ شمارِ نه چندان اندک دانش آموزان به زبان انگلیسی را که ناشی از نظام پرچالش حاکم بر آموزش این درس بوده تغییر داده و تعریفی دوباره از حقیقت یادگیری زبان خارجی را به آنان ارائه دهند. پرسش اینجاست که چرا؟ برای چه این امکان برای بسیارانی که قادر به ثبت نام در چنین مدارسی نیستند نباید وجود داشته باشد اما برای افراد محدودی، چرا. زدودن این تبعیض را باید مدنظر داشت و برای آن تلاش کرد.
با رویکردی فرانگر، آموزش و پرورش می تواند با تغییر اهداف آموزشی در پس تحقیق، بررسی، پژوهش و مشاوره، نه تنها همسان چنین امکانی را بسیار ارزانتر برای عموم دانش آموزان ایجاد کند، بلکه هر نگاه غیرکاربردی و منفی را همپای گذر زمان، از ذهن آنان بزداید. این مهم البته تنها زمانی ممکن است که هدفها برپایه ی ترقی خواهی و آینده نگری اصولی طرح ریزی شوند وگرنه با ادامه نظام فعلی آموزشی، پای فشاری بر مقاصد پیشین و کهنه گرایی ها، در بر همان پاشنه ی پیشین خواهد چرخید.
در اوایل سال تحصیلی یاد شده ؛ همواره رفتار دانش آموزان در زنگ زبان انگلیسی ، توجه مرا به خود جلب می کرد. بدان معنا که در این زنگ ، کم تحرک تر و بی توجه به نظر می رسیدند . با توجه به رفتار آنها دریافتم که در جلساتی که مهارت های نوشتاری و یا آشنایی با واژه ها انجام می پذیرفت و با آنها واژه ها و متن (READING) تدریس می شد ، آنها با بی حوصلگی به درس گوش می د ادند و دقت و توجه کافی را نداشتند.
بنابراین علاقه مند شدم تا این وضع را تغییر داده و زمینه ای فراهم آورد تا دانش آموزان بهتر و راحت تر مهارت های نوشتاری و واژگان و مفاهیم را درک کنند . فکر کردم تا با بهبود بخشیدن به توانایی درک مفاهیم در آینده ، این دانش آموزان هم موثر می باشم ، چون همان طور که ذکر شد ، مهارت های نوشتاری ، واژگان و درک مفاهیم زبان انگلیس در دانشگاه ها و …. نیز برای آنها سودمند می باشد.
اهداف تحقیق:
امروزه یادگیری زبان انگلیسی یک ضرورت انکار ناپذیر است . چرا که زبان انگلیسی ، زبان علم است و آموزش رشته های مختلف در سطوح عالی و تولید علم به زبان انگلیسی صورت می گیرد. با افزایش روند جهانی سازی ارتباطات بین المللی ، برنامه های رادیویی وتلویزیونی، تجارت جهانی و آموزش علوم جدید همگی به زبان انگلیسی صورت می گیرند و عدم آشنایی به این زبان برابر با عدم زندگی در دنیای مدرن امروزی است. زبان انگلیسی از زبان های زنده و بین المللی دنیاست که پر طرفدارترین زبان مکالمه ای دنیاست.و آنچه که این زبان را به زبان های دیگر جهان متمایز می کند، یادگیری آسان و روان و آسان بودن در به کار بردن این زبان در مکالمه است.
آموختن این زبان برای دانش آموزان امری جدایی ناپذیر با پیشرفت تحصیلی می باشد. بر این اساس ، هدف کلی از پرداختن به این پژوهش ، علاقه مندی دانش آموزان به یادگیری واژه ها و در نتیجه خواندن و درک مفاهیم زبان انگلیسی بوده است. به دلیل روشن تر هدف این پزوهش این بود که پس از اجرای طرح، میزان علاقه مندی دانش آموزان به یادگیری خواندن و درک مفاهیم درس زبان انگلیسی از 30 درصد به 70 درصد افزایش یابد.
توصیف وضع موجود ( شواهد 1 )
اینجانب .. مدت ..سال است که در آموزش و پرورش مشغول خدمت هستم و هم اکنون در آموزشگاه . .. .. مشغول تدریس زبان انگلیسی هستم. در کلاس .. این آموزشگاه که تعداد … نفر دانش آموز دارم در اوایل سال تحصیلی ….. از شاخص های کیفی و کمی جهت گردآوری داده ها استفاده نمودم.
الف – شاخص های کیفی وضع موجود :
با نظر سنجی از دانش آموزان در مورد میزان علاقه ی آنها نسبت به درس زبان انگلیسی دریافتم :
· نسبت به مهارت های نوشتاری متون انگلیسی نگرش مثبتی نداشتند.
· انگیزه و علاقه ای نسبت به یادگیری مهارت های نوشتاری نداشتند .
· از اهمیت کاربرد زبان انگلیسی در زندگی روزمره اطلاع چندانی نداشتند .
· نسبت به چگونه مطالعه کردن و یادگیری زبان انگلیسی آگاهی نداشتند .
· زمان تدریس درس زبان انگلیسی خسته و کسل به نظر می آمدند.
با بررسی نتایج حاصل از آزمون زبان انگلیسی دی ماه دریافتم :
· در قسمت مهارت های نوشتاری ، دانش آموزان نمره بیشتری را از دست داده بودند .
· دانش آموزان علاقه ای به پاسخ دادن به قسمت های مختلف درس زبان انگلیسی را نداشتند .
· دانش آموزان در آزمون های شفاهی نمره بیشتری را از دست داده بودند.
ب – شاخص های کمی وضع موجود :
برای تعیین وضع موجود از اعداد و ارقام نیز استفاده شد که در این قسمت در قالب شاخص های کمی به شرح زیر ارایه می گردد:
با استفاده از روش های متمرکز به بررسی نتایج آزمون دی ماه درس زبان انگلیسی پرداختم .نتایج به دست آمده چنین بود:
جدول شماره 1:جدول درصد فراوانی نتایج آزمون زبان انگلیسی دی ماه در سال تحصیلی 93-94
مولفه ها
جمع دانش آموزان
دانش آموزانی که به کل سوالات پاسخ صحیح دادند
دانش آموزانی که از همه قسمت های سوال، نمره از دست داده بودند
دانش آموزانی که فقط از قسمت مهارت های نوشتاری نمره از دست داده بودند
مطلق
15
3
3
9
سوالات مصاحبه چنین بود :
* کدام بخش از کتاب زبان انگلیسی پایه ی هشتم را دوست دارید ؟
* آیا مایلید در کلاس به متون انگلیسی غیر از کتاب درسی هم پرداخته شود ؟
* آیا مایلید به عنوان فعالیت نوروزی به ترجمه ی کتاب های داستانی کوتاه بپردازید؟
گردآوری داده ها :
پس از اینکه برایم محرز شد که دانش آموزانم علاقه ای به متون انگلیسی از خود نشان نمی دهند و فقط دوست دارند دستور زبان انگلیسی را به صورت حفظی و فرمولی یاد بگیرند، تصمیم گرفتم برای شناسایی علت یا علل ایجاد کننده ی این مساله ، به گردآوری داده ها اقدام نمایم.
ابتدا به جمع آوری فرضیاتی که در ذهن خود داشتم پرداختم.، مثلا": جذاب نبودن روش تدریس خودم برای دانش آموزان، عدم علاقه ی انان نسبت به خودم و غیره. با بررسی های به عمل آمده، دریافتم که مشکل بی علاقگی آنان نسبت به درس زبان انگلیسی به سال های قبل هم برمی گردید. لازم دانستم از روش های علمی گردآوری داده ها استفاده کنم، تا از این راه بتوانم راه حل های مساله را نیز بیابم.
از آنجا که یکی از ابزارهای کسب داده های تحقیق و پژوهش، پرسش نامه است، پرسش نامه ای با این سوال تنظیم کردم :
" به نظر شما علت بی علاقگی دانش آموزان به یادگیری واژ گان و درک مفاهیم زبان انگلیسی چیست؟" و آن را در اختیار 5 نفر از دبیران زبان انگلیسی قرار دادم .
بعد از یک هفته ، پرسش نامه ها را جمع آوری و بررسی کردم . فراوانی پاسخ های همکارانم بدین شرح بودند :
جدول شماره 2 : جدول درصد فراوانی پاسخ همکاران دبیر زبان انگلیسی به پرسش نامه بررسی علل بی علاقگی دانش آموزان به یادگیری درک مفاهیم زبان انگلیسی :
مولفه
جمع همکاران
عدم آشنایی دانش آموزان با کاربرد و اهمیت زبان
عدم جذاب بودن کتابهای آموزشی
در اختیار نبودن وسایل کمک آموزشی متنوع
مطلق
5
1
3
1
درصد
100
20
60
20
همچنین ، جهت نظر سنجی از دانش آموزان در مورد علت بی علاقگی آنان به درک مفاهیم زبان انگلیسی سوالاتی را تنظیم کردم و در زمان های مناسب از آنها می پرسیدم. سوالات بدین شرح بودند:
* چرا بعضی از دانش آموزان به بخش مهارت های نوشتاری زبان انگلیسی علاقه دارند؟
* چرا بعضی از دانش آموزان به درس زبان انگلیسی علاقه ندارند؟
دانش آموزان در پاسخ به سوالات مصاحبه ای چنین بیان کردند:
جدول شماره 3 : جدول درصد فراوانی پاسخ دانش آموزان به علل بی علاقگی نسبت به درک مفاهیم زبان انگلیسی
مولفه
دانش آموزان
مشکل بودن درس زبان انگلیسی
زود فراموش شدن واژگان
جذاب نبودن متون انگلیسی کتاب درسی
مناسب نبودن محیط کلاس برای یادگیری زبان انگلیسی
درصد
100
21.4
35.7
17.8
25.1
با مطالعه ی کتاب های مختلف و مقالات موجود در سایت های مختلف ، دلایل بی علاقگی دانش آموزان نسبت به درک مفاهیم زبان انگلیسی را چنین دریافتم که:
اولا" : نوع و روش تدریس برخی از دبیران در درس زبان انگلیسی مخصوصا" در بخش واژ گان و درک مفاهیم متناسب با هدف درس نیست .
ثانیا": عدم آشنایی فراگیران با کاربرد واژ گان و درک مفاهیم زبان انگلیسی در زندگی روزمره ، میزان علاقه ی آنان را به این درس کاهش می دهد
تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها :
پس از اینکه مساله یعنی بی علاقگی دانش آموزانم به مهارت های نوشتاری و رضایت بخش نبودن ارزشیابی آنان در درس یاد شده برایم محرز شد ، تصمیم گرفتم برای شناسایی علل بوجود آورنده این مساله ، به جمع آوری داده ها اقدام نمایم :
1. با نشاط نبودن فضای کلاس زبان انگلیسی
2. عدم کار کردن بر روی این بخش در سال گذشته
3. بی علاقگی به درس زبان انگلیسی
4. ضعف شاگردان در مهارت های نوشتاری
5. عدم آشنایی فراگیران با کاربرد واژگان و درک مفاهیم زبان انگلیسی در زندگی آینده
6. جذاب نبودن وسایل کمک آموزشی
7. یکنواخت بودن روش تدریس برخی از دبیران
8. چیدمان نامناسب صندلی های کلاس
9. مناسب نبودن محیط کلاس برای تدریس زبان انگلیسی
10. مستمر نبودن فرایند یادگیری زبان انگلیسی
11. کم بودن ساعات تدریس زبان انگلیسی
12. عدم آشنایی فراگیران به مطالعه زبان انگلیسی به عنوان یک مهارت
گردآوری داده ها جهت ارایه راه حل ها :
به منظور دست یابی به راه کارهایی برای حل مساله ، بار دیگر با استفاده از روش های علمی به جمع آوری داده ها پرداختم که توضیح آن به شرح زیر می باشد:
الف – مصاحبه
بعد از بررسی های مصاحبه های گذشته و برای کسب اطلاعات مفیدتر ، چند سوال دیگر تنظیم کرده و از دانش آموزانم پرسیدم .سولات چنین بودند:
* چگونه می توانیم واژ گان انگلیسی را راحت تر یاد بگیریم ؟
* با چه روش هایی می توانیم فضای کلاس انگلیسی را با نشاط تر کنیم؟
* چرا ترجیح می دهید زبان انگلیسی را در آموزشگاه های زبان یاد بگیرید؟
چند نمونه از جواب های دانش آموزان این بود :
با استفاده از پوسترهای لغات همراه با تصاویر در کلاس فضای آن را متفاوت کرده و از وسایل کمک آموزشی متنوع در تدریس این درس کمک بگیرید.
ب – پرسش نامه:
برای کسب راه حل های مناسب جهت حل مساله ، پرسش نامه ای که شامل سوالات زیر بود، را تنظیم نموده سپس در اختیار تعدادی از همکارانم قرار دادم تا نظرات خود را در آن قید کنند. سوالات مطرح شده بدین شرح بودند :
1. به نظر شما چگونه می توان نگرش منفی دانش آموزان را نسبت به مهارت های نوشتاری انگلیسی از بین برد ؟
2. چگونه می توان فضای کلاس زبان انگلیسی را شادتر و با نشاط تر ساخت ؟
3. از چه وسایل کمک آموزشی برای یاد دهی مهارت های نوشتاری درس زبان انگلیسی استفاده کنیم ؟
نمونه ای از پاسخ های همکارانم چنین بود : استفاده از متن های ساده تر در شروع تدریس، استفاده از سی دی های آموزشی همراه با تصاویر وفیلم های مربوط به متون انگلیسی موجود در کتاب و تکرار وتمرین .
ادبیات موضوع :
با در نظر گرفتن هدف پژوهش خود، بعضی از آثار پژوهشگران را در رابطه با درس زبان انگلیسی بررسی، تحلیل و نقد کردم تا بتوانم از آنها در امر پژوهش خود استفاده نمایم. بر این اساس ، نتایج را در خصوص پیشینه های دیگران، در دو بخش نظری وعملی ارایه نموده ام.
نکته ای که معمولا" زبان آموزان به آن توجهی ندارند این است که زبان انگلیسی را به چه منظور فرا می گیرند؟آیا تاکید آنها بر کسب مهار ت های گفتاری است یا مهارت های نوشتاری یا هر دوی آنها ؟ هدف آنها هر چه باشد ذکر یک نکته بسیار پر اهمیت است. تا زمانی که نمی توانید گفته های یک انگلیسی زبان را درک کرده و به او پاسخی مناسب دهید، فرایند یادگیری زبان در ذهن شما کامل نشده است. به گفته ی بسیاری از زبان شناسان ، زبان یک مهارت است که برای یادگیری آن باید تمرین زیادی کرد. از آنجا که فرایند یادگیری زبان کند است، این تمرین باید متناوب، مستمر و طولانی باشدف در غیر این صورت اثر بخشی آن کم می شود.در این جا تکنیک هایی جهت افزایش انگیزه زبان آموزان برای فراگیری زبان انگلیسی ارایه می گردد :
خودتان را در آینده مجسم کنید : تصور کنید که مثل زبان مادریتان می توانید با انگلیسی زبان ها هم صحبت کنید و براحتی مفاهیم یک متن انگلیسی را درک کنید . این تصورات کمک می کند تا انگیزه لازم برای فراگیری زبان در شما شکل گیرد.هر کجا که می توانید از انگلیسی تان استفاده کنید: این نکته بسیار مهم است ، هر چه قدر بیشتر از انگلیسی تان استفاده کنید بیشتر می توانید آن را یاد بگیرید .
با دیگران راجع به زبان انگلیسی صحبت کنید : این یک روش ساده و در عین حال بسیار کارآمد است . شما معمولا" درباره ی چیزهایی صحبت می کنید که برایتان جالب باشد.اما برعکس آن هم درست است .اگر شما درباره ی یک موضوع خسته کننده هم صحبت کنید ، کم کم به آن علاقه مند خواهید شد و اما در مورد زبان انگلیسی : شما می توانید دوستانتنان را با گفتن چند جمله انگلیسی غافلگیر کنید یا مثلا " می توانید به آنها بگویید که امروز 20 لغت جدید یاد گرفته اید همیشه از پیشرفت هایتان با آنها صحبت کنید و این باعث می شود علاقه و اشیاق شما نسبت به فراگیری زبان بیشتر و بیشتر شود .
دوستی پیدا کنید که به فراگیری انگلیسی مشغول باشد: در این صورت کسی را خواهید داشت که بتوانید درباره انگلیسی با او صحبت کنید که این باعث افزایش علاقه ی شما به فراگیری زبان خواهد شد .همچنین فراگیری زبان برای شما آسان تر خواهد شد ، زیرا در این صورت می توانید اشکال هایتان را با دوستتان در میان بگذارید و نیز بیشتر به مطالعه ی انگلیسی خواهید پرداخت ، چون که می خواهید از دوستتان بهتر باشید (رقابت) .
راه حل های پیشنهادی :
پس از اینکه از طریق مطالعه ی کتاب ها ، مجلات و تحقیقات انجام شده ، مصاحبه با دانش آموزان و پرسش نامه ها داده های لازم را گرد آوری کردم به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته و ضمن تبادل نظر با همکاران و اولیاء مدرسه به راه حل های پیشنهادی زیر دست یافتم:
1-ایجاد انگیزه در دانش آموزان برای نوشتن متون انگلیسی و درک آن
یک زبان آموز با انگیزه از فراگیری زبان لذت می برد، وقت بیشتری روی آن می گذارد و آن را به طور منظم انجام می دهد . انگیزه ی بالا برای او امتیاز دیگری هم دارد و آن این است که به خاطر سپردن کلمات و فهم متون آسان تر می شود ، زیرا مغز انسان اطلاعات مربوط به چیزهای مورد علاقه اش را به راحتی به خاطر می سپارد.
2- ایجاد نشاط در زنگ زبان انگلیسی
در بحارالانوار آمده : " هنگامی که دل ها نشاط یافتند ، علم و کمال را در آنها به ودیعه بگذارید و هر گاه از نشاط تهی و گریزان شدند ، آنها را وداع کنید .؛ زیرا دل ها در چنین حالتی آماده فراگیری علم نیستند ." فضلی خانی (1386) نیز براین باور است که نقطه شروع به هنرمندی خاص نیاز دارد تا انگیزهای توام با هدفمندی و نشاط در دانش آموزان به وجود آورد. پس ایجاد نشاط در هر درسی مخصوصا" زبان انگلیسی می تواند علاقه مندی دانش آموزا ن را افزایش دهد.
3- استفاده از مجلات رشد زبان انگلیسی در مدارس لازم و ضروری است. .
4- استفاده از عناوین مختلف روزنامه ها و مجلات انگلیسی در همه ی زمینه های ورزشی ،ادبی،علمی ،سیاسی و رخداد های مهم به منظور افزایش دامنه لغات دانش آموزان
5-composition یا همان نگارش متن
6- بازنویسی مکالمات کتاب توسط دانش آموزان
7- استفاده از کاربرگ (work sheet ) به منظور تقویت مهارت نوشتاری
8- ایجاد رقابت گروهی سازنده به منظور ارتقای مهارت نوشتاری دانش آموزان
بر این اساس به منظور بالا بردن توانایی در یادگیری واژ گان در دانش آموزا ن ، فعالیت های زیر که حاصل تجربیات سال های گذشته ی خود می باشد ، را پیشنهاد کردم :
· تهیه ی فلش کارت همراه با تصاویر و لغات
· تهیه ی پاور پوینت متون انگلیسی همراه با تصاویر
· تهیه ی پوستر و نصب در کلاس
· گروه بندی دانش آموزان
· استفاده از متن های غیر درسی مناسب با سطح دانش فراگیران
· اجرای نمایش متون زبان انگلیسی کتاب درسی
.انجام ارزشیابی تشخیصی به منظور آماده سازی دانش آموزان
همان طور که همکاران دیگر و مشاورین محترم نظر دادند ، خوب است قبل از این که تدریس درس جدید آغاز شود ، ارزشیابی تشخیصی صورت بگیرد تا هم دبیر به دانسته های قبلی دانش آموزان محکی زده باشد و هم ذهن دانش آموزان آماده پذیرش در س جدید شود .
در نظر گرفتن کلاسی به عنوان اتاق زبان انگلیسی به منظور داشتن فضایی کاملا" انگلیسی
اجرای سرود ها و اشعار به زبان انگلیسی در مراسم و جشن های مدرسه
پخش اشعار و سرود های انگلیسی از بلند گوی مدرسه در زنگ تفریح
افزایش زمان تدریس زبان انگلیسی
انتخاب راه حل ها :
پس از در میان گذاشتن راه حل های پیشنهادی با مدیر محترم آموزشگاه و تعدادی از همکاران و مشاورین محترم و با مشورت و هم فکری با آنها به انتخاب چند راه حل پرداختم. راه حل های انتخابی به شرح زیر می باشد:
1- برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان رقابت های گروهی را تشویق کردم به این طریق که از دانش آموزان خواستم مطالب و لغات مرتبط با درس را از قسمت های مختلف روزنامه ها و مجلات انگلیسی پیدا کرده و آنها را در دفتر مخصوصی بچسبانند. هر گروه که بتواند تعداد لغات بیشتری را جمع آوری کند امتیاز بیشتری خواهد گرفت. همچنین از دانش آموزان خواسته شد که به نوشته ها و برچسب های انگلیسی دفتر چه های راهنما (کاتالوگ ها) و همچنین لوازم منزل توجه بیشتری داشته باشند. و لغات مرتبط را جمع آوری کنند. گروهی که لغات بیشتری پیدا کند برنده رقابت خواهد بود. همچنین برای ایجاد یادگیری مشارکتی در کلاس از گروه ها خواسته شد که مطالب جمع آوری شده را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. و در پایان هر درس هم مهارت های نوشتاری دانش آموزان ارزیابی می شد. البته نه به صورت قدیمی یا به عبارتی همان روش دیکته گویی بلکه به این شیوه که به دانش آموزان تصاویری داده می شد و از آنها خواسته می شد که جمله مربوطه به آن تصویر را بنویسند.
2- کاربرگ هایی برای هر درس تهیه شده بود که برای کار در منزل اختصاص داده می شد. و دانش آموزان پس از انجام آن در منزل جلسه بعد در کلاس به صورت گروهی ( peer correction) آن را تصحیح می کردند و مشکلاتشان برطرف می شد.
3- Composition یا نگارش . در این روش با توجه به موضوع هر درس از آنها خواسته می شد که حد اقل یک پاراگراف در ارتباط با موضوع همان درس بنویسند به عنوان مثال با توجه به موضوع درس پنجم از آنها خواسته شد که شهر خودشان را به یک توریست معرفی کنند و حد اقل یک پاراگراف در مورد شهر خودشان بنویسند . و یا با توجه به موضوع درس ششم از آنها خواسته شد روستای خود را به دیگران معرفی کنند. و در مورد مکان های دیدنی شهر و روستای خود مطالبی بنویسند. یا با توجه به موضوع درس دوم لیستی از فعالیت های روزانه و هفتگی خود تهیه کنند که همین امر باعث تمرین بیشتر و بهبود مهارت های نوشتاری آنها شد.
4- روش دیگری که به دانش آموزان کمک کرد بازنویسی مکالمات کتاب بود که دانش آموزان در این روش مکالمات را در مورد خودشان بازنویسی کنند. و آن را با توجه به شرایطشان تغییر دهند. که همین امر به نوبه خود تمرینی برای بهبود نوشتن محسوب می شد.
اعتبار بخشی به راه حل ها :
دراین مرحله برای اینکه یافته های تحقیق علمی، دارای اعتبار باشد ضرورت داشت ، افرادی با تجربه و با صلاحیت آن را ارزیابی کنند. به همین دلیل گروهی که شامل مدیریت محترم آموزشگاه و همکاران بودند، را به عنوان منتقد و ناظر کار خود انتخاب کرده، تا پیشرفت طرح ، از نظرات و نقادی آنان بهره مند گردم.
به لطف الهی ، راه حل های انتخابی مورد تایید همکاران گرامی و مدیر محترم آموزشگاه قرار گرفت . بنابراین توانستم با اطمینان بیشتر راه حل های انتخابی خود را به مرحله ی اجرا در آورم.
برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان و علاقه مند کردن آنها در فراگیری درس زبان انگلیسی ابتدا باید تا حد امکان در رفع عواملی که انگیزه را از دانش آموزان گرفته است ، کوشید . بنابراین ابتدا از راه تشویق و آسان جلوه دادن درس انگلیسی شروع کردم. بارها به آنها گوشزد می کردم که شما احتمالا " تا حدی به زبان انگلیسی مسلط هستید و این خود یک موفقیت بزرگ است! حالا به موفقیت های بزرگتری فکر کنید . وقت آن رسیده است که از روش های موثر و کارآمد برای رسیدن به سطح قابل قبولی از دانش انگلیسی استفاده کنید .
گروه بندی دانش آموزان و بهره از کار گروهی
با گروه بندی دانش آموزان توانستم با استفاده از خود دانش آموزان به ضعیف تر ها کمک کنم . انجام تکالیف به صورت گروهی بیشتر توانست به آنها در یادگیری کمک کند . چون انجام تکلیف در منزل توسط دانش آموزان ضعیف برابر است با رونویسی کردن از کتاب های کمک آموزشی . همان طور که خودشان به این امر اعتراف می کردند .
اصلاح ، تعدیل و تغییرات در اجرای راه حل ها :
با مدیر محترم آموزشگاه لزوم یک کلاس به عنوان کلاس زبان انگلیسی که دارای امکانات صدا و تصویر و غیره باشد را مطرح نمودم . ولی متاسفانه به دلیل کمبود فضای کافی و مناسب جهت این امر نتوانستم این کار را به مرحله ی اجرا در آورم اما با نصب پوستر هایی در کلاس که از فلش کارت های دانش آموزان تهیه شده بود ، توانستم متون مختلف را برای هفته ها جلوی چشمان دانش آموزان داشته باشم تا نوعی تکرار و تمرین تلقی گردد
توصیف وضع مطلوب (شواهد 2 )
الف – شاخص های کیفی وضع مطلوب
در نتیجه ی این عمل اقدام پژو هی ، بسیاری از مشکلات و موانع پیشرفتی و علل بی انگیزگی دانش آموزان در درس زبان انگلیسی را شناسایی کردم و به کمک خود دانش آموزان و اولیاء مدرسه اطلاعاتی به دست آمد که از طریق آنها عمل پژوهشی ام را انجام دادم و تعدادی از راه کارهای متناسب با شرایط و امکانات مدرسه را به اجرا در آوردم. از مقایسه ی نتایج امتحانات و پرسش های مستمر کلاسی هم متوجه شدم که کارهای انجام شده شفا بخش بوده و موجب تغییر در وضعیت زبانی دانش آموزان شده است . دانش آموزان در مصاحبه ای که از آنها صورت گرفت بیان کردند که به مهارت های نوشتاری درس زبان انگلیسی علاقه زیادی پیدا کرده اند. اکثریت دانش آموزان هم تصمیم گرفته بودن که در تعطیلات تابستان به کلاس زبان انگلیسی بروند. این حاکی از افزایش میزان علاقه دانش آموزان به زبان و آشنایی با یک فرهنگ جدید است. ب- شاخص های کمی وضع مطلوب
با بررسی نتایج ارزشیابی پایانی در خرداد ماه مشخص شد که اجرای این طرح اقدام پژ وهی نتیجه ی مطلوبی داشته و دانش آموزان از قسمت مهارت های نوشتاری نمره ی کمتری را از دست دادند و حتی می توان گفت ، بیش از نیمی از کلاس ( 70 در صد ) نمره ی کاملی را کسب کردند.
نتیجه گیری :
با توجه به این که هدف اصلی از آموزش زبان انگلیسی در مدارس ، ایجاد توانایی در کاربرد آن و مهارت های نوشتاری متون انگلیسی در دانشگاهها در رشته های مختلف می باشد، شایسته است دبیران محترم با استفاده از ابزار کمک آموزشی متنوع، اقدام به انجام فعالیت هایی نمایند تا از این طریق به هدف اصلی آموزش دست یابند.
در تحقیق حاضر که عنوان آن ، علاقه مندی دانش آموزان پایه هشتم آموزشگاه هجرت ملوسان به مهارت های نوشتاری درس زبان انگلیسی بود به منظور آگاهی بیشتر از وجود مساله ی بی علاقگی دانش آموزان نسبت به مهارت های نوشتاری زبان انگلیسی به بررسی داده های کسب شده از منابع و روش های گوناگون علمی و نیز نظر سنجی از دانش آموزان و همچنین به تبادل تجربه با مدیر و همکاران محترم پرداخته شد.
از مجلات و مقالات اینترنت ، پرسش نامه ی همکاران و مصاحبه با دانش آموزان اطلاعاتی به دست آمد که با بررسی آنها عوامل موثر در ایجاد مساله شناسایی گردید . و نیز جهت دستیابی به راه حل های پیشنهادی بار دیگر از موارد ذکر شده استفاده شد و پس از بررسی آنها برخی از راه حل ها را انتخاب نموده و بعد از اعتبار بخشی لازم ، به مرحله ی اجرا در آمد . در پایان و با توجه به شاخص های کیفی و کمی موفقیت طرح می توان چنین نتیجه گرفت :
تنوع روشهای تدریس، در ایجاد علاقه مندی دانش آموزان به مهارت های نوشتاری زبان انگلیسی تاثیر بسزایی دارد . پس از انجام پژ و هش به این نتیجه دست یاقتم که تقویت حافظه ی دیداری و شنیداری ، در قالب فلش کارت ها و پاور پوینت های همراه با تصویر ، تاثیر بسیار خوبی در افزایش علاقه مندی دانش آموزان به یادگیری زبان انگلیسی دارد .
پیشنهادها و راه کارها :
با توجه به مراحل اجرای طرح و رسیدن به آرمان که همان وضع مطلوب که علاقه مند کردن دانش آموزان به خواندن و درک مفاهیم زبان انگلیسی بود، و نیز؛ با بهره بردن از تجربیات به دست آمده در این زمینه، نکاتی در قالب پیشنهادها و راه کارها به شرح زیر ارایه می گردد:
الف- به مسئولان محترم آموزش وپرورش پیشنهاد می گردد : ساعت آموزش درس زبان انگلیسی را افزایش داده تا دبیر بتواند با صبر و حوصله ی بیشتری با فراگیران به آموزش زبان انگلیسی بپردازد ونیز در مدارس کلاسی را مخصوص تدریس درس زبان انگلیسی در نظر بگیرند که بتوان انگیزه ی یادگیری را در فراگیران افزایش داد و از امکانات سمعی – بصری استفاده نمود.
ب- به همکاران گرامی توصیه می شود : از روش های متنوع آموزش زبان انگلیسی استفاده کرده، محیط کلاس را شاد و با نشاط سازند تا دانش آموزان رغبت بیشتری به یادگیری این درس را داشته باشند.
ج – به اولیای ارجمند دانش آموزان پیشنهاد می گردد: در ارتقا ی سطح زبانی فرزند خود با قرار دادن امکانات آموزشی زبان انگلیسی نظیر کتاب های داستانی گوناگون، سی دی های آموزشی و … کوشش کنند.
د – به دانش آموزان عزیز توصیه می شود: زبان یک مهارت است که برای یادگیری آن باید تمرین زیادی کرد. این تمرین باید متناوب، مستمر و طولانی باشد تا اثر بخشی آن افزایش یابد.
فهرست منابع و مآ خذ :
1. سیف اللهی، وجه الله. (1384) اقدام پژوهی ( پژوهش حین کار) ، تهران: عابد، چاپ اول
2. فضلی خانی، منوچهر. (1386) راهنمای عملی روش های فعال و اکتشافی در آموزش. تهران: آزمون نوین. چاپ دوم
3. قاسمی پویا، اقبال.(1389) راهنمای عملی پژوهش در عمل. تهران: پژوهشگاه آموزش و پرورش
4. کمانگر ، کیهان (1390) نکاتی در مورد یادگیری آسانتر مطالب www.aftab.ir آفتاب
5. لطف آبادی، حسین.(1389) روان شناسی تربیتی. تهران. سمت. چاپ چهارم
تقدیم به کسانی که لحظات ناب باور بودن، لذت و غرور دانستن، جسارت خواستن، عظمت رسیدن و تمام تجربه های یکتا و زیبای زندگیم، مدیون حضور آنهاست
تقدیم به خانواده ام
تشکر و قدردانی:
از همکاران عزیزم بسیار سپاسگذارم چرا که بدون راهنماییهای ایشان تامین این پژوهش بسیار مشکل می نمود.سپاسگزارم از آنها به دلیل یاریها و راهنماییهای بی چشمداشت ایشان که بسیاری از سختیها را برایم آسانتر نمودند.
وزارت آموزش و پرورش
اداره کل آموزش و پرورش استان ….
اداره آموزش و پرورش شهرستان ….
عنوان اقدام پژوهی :
چگونه توانستم مهارت نوشتاری دانش آموزان را در درس زبان انگلیسی بهبود بخشم ؟
نام و نام خانوادگی مولف اول/مجری اصلی :
پست سازمانی :
رشته تحصیلی :
آخرین مدرک تحصیلی :
دوره تحصیلی :
سمت فعلی :
شماره پرسنلی :
وزارت آموزش و پرورش
اداره کل آموزش و پرورش استان ….
اداره آموزش و پرورش شهرستان …
عنوان اقدام پژوهی :
چگونه توانستم مهارت نوشتاری دانش آموزان را در درس زبان انگلیسی بهبود بخشم ؟
نام و نام خانوادگی مولف اول/مجری اصلی :
پست سازمانی :
رشته تحصیلی :
آخرین مدرک تحصیلی :
دوره تحصیلی :
سمت فعلی :
شماره پرسنلی :
شماره همراه :
25