صافکاری بدنه ی اتومبیل و روش های ان
اول قطعه آسیب دیده را به دقت بررسی کرده و بد بهترین روش را جهت صافکاری انتخاب و شروع بکار کنید . چناچنچه روش نامناسبی برای صافکاری انتخاب شود باید کار بیشتری را انجام دهید .
پس از بررسی قطعه آسیب دیده و اتخاب روش صحیح شروع بکار کنید . بهترین راه این است که محل آسیب دیده را باید درست برعکس جهت ضربه ای که وارد آمده صافکاری کنید .
یک کارگر صافکار بی تجربه احتمالاً با یک چکش لاستیکی یا معمولی به کوبیدن وسط قسمت آسیب دیده مشغول می شود وبه پیشروی و توسعه خرابی بدنه کمک می کند . با این کار نه تنها اقدام مثبتی به عمل نیاورده و کار تعمیر را مشکل ترکرده و باید کار بیشتری جهت جبرانت این اشتباه انجام دهد .
شروع کار :
آسیب دیدگی در لحظه اول تصادم پایان نمی یابد بلکه از زمان برخورد شروع شده تا هنگام توقف اتومبیل ادامه پیدا می کند به عبارت دیگر آسیب از یک فرورفتگی اولیه شروع و به خراشها و چین خوردگی های متعدد بعدی ختم می شود و هرچه در توقف اتومبیل تاخیر بیافتد چروک ها و خراشیدگی ها بیشتر می شود .
بنابراین اولین وظیفه یک صافکار این است که نقطه شروع آسیب و محل ختم آنرا به خوبی بررسی کرده و عمل صافکاری را از نقطه ختم آغاز کند و سطح چین خورده و فرورفته را بتدریج به حالت اول برگرداند . مرکز تصادف و نقطیه شروع آسیب از ریختگی زیاد از حد رنگ و گاهی پاره شدن و فرو رفتن قطعه مشخص می شود .
ساده ترین آسیب از برخورد مستقیم یک اتومبیل با اتومبیل دیگر حاصل می شود . و پیچیده ترین آن هنگامی پیش می آید که یک اتومبیل با اتومبیل دیگر که در حال پارک یا توقف است تحت زاویه ای برخورد کرده و بدنه آنرا دچار خراشیدگی و فرو رفتگی های عمیق کند .
پیچیده ترین آسیب دیدگی ایجاد چین و چروک و خرابی های پشت سرهم است واین حالت هنگام وارد شدن ضربات پی در پی چپ شدن و غلطیدن بوجود می آید در شکل 31 مرکز برخورد نقطه B و عمیق ترین آسیب وارده نقطه A است . نقطه A نسبت به نقطه B در سطح آسیب دیده دورتری فاصله را دارد . بنابراین عمل صافکاری باید از نقطه A شروع شود و چون نقطه A صاف است محل اصلی آسیب به حالت اول بر می گردد ولی اگر از نقطه B عمل صافکاری شروع شد نقطه A به حالت خود باقی می ماند . نقطه C و D آسیب ندیده و اثر محور سپر در این نقاط دیده می شود .
اول گرد و خاک و رنگهای ترک خورده را از محل آسیب دیده تمیز کنید. سپس مشتی مناسبی انتخاب کرده و با قرار دادن آن در پشت نقطه A با چکش مناسب شروع به صافکاری کنید . ضربات چکش را در اطراف نقطه A ادامه دهید تا بقیه سطح فرو رفته به جای اصلی خود برگردد . اینک محل اسیب دیده تقریباً صاف شده است . در این موقع کف دست را روی آن بکشید تا نقاط فرو رفته را احساس کنید .تعیین نقاط فرو رفته را بوسیله چراغ آسیب یاب دستی نیز می توان انجام داد . پس از صاف شدن کامل محل معیوب سوهان را به ملایمت روی آن قسمت بکشید نقاطی که با سوهان تماس پیدا نکند گودبوده و مجدداص باید بوسیله مشتی و چکش صاف شود و نقاطی که از سر سوهان روی آنها دیده می شود برجسته است و باید با همین وسیله پایین برود تا مسطح شود .
رعایت اصول ایمنی
قبل از استفاده از سنگ سمباده ها چند نکته ایمنی را باید رعایت کرد .:
1- دقت کنید دستگاه سنگ سمباده و سیمهای آن سالم باشد در غیر این صورت باید بوسیله متخصص مربوطه عیب آن بر طرف گردد .
2- دقت کنید که اتصال به زمین کلیه دستگاههای الکتریکی برقرار باشد.
3- هنگام استفاده از وسایل برقی هرگز روی زمین خیس نایستید و یا دستهای خیس آنها را نگیرید .
4- اگر در زغال های موتور دستگاه جرقه مشاهده شود باید آن را تعمیر کرد . زیرا این جرقه تولید اتش سوزی می کند.
5- در مورد دستگاه های برقی علاوه بر رعایت نکات ایمنی گفته شده در بالا باید هنگام استفاده از سنگ های سمباده از ماسک ایمنی و ماسک مخصوص دهان و بینی هم استفاده کرد.
طرز بکاربردن سنگ سمباده صفحه ای :
هنگام استفاده از سنگ سمباده باید دستگاه را محکم در دست گرفت و نباید نقطه ای از آن را بی جهت به بدنه اتومبیل فشار داد . زیرا فشار شدید به نقطه ای از بدنه باعث بریده شدن قطعه خواهد شد . سنگ سمباده صفحه ای را باید با حرکات یک دست به عقب و جلو مثل جارو کردن بکار برد . تا قطعه کار را بطور یکنواخت صیقل دهد . این حرکت نباید دایره ای شکل بوده و زاویه تماس ان خیلی زیاد باشد زیرا در این حالت سطح کمتری را صاف می کند . بهترین راه برای استفاده از این دستگاه را با زوایه ای کم فشار مختصر بکار برد .
بکاربردن سنگ و سمباده بمنظور صافکاری و سنگ زنی باید از چپ و راست و برای از بین بردن اثرات تراش باید تحت زاویه و مستقیم حرکت داد.
پولیش کردن شیشه ها :
خطر سطحی و جزئی شیشه ها بوسیله پولیش کردن از بین می رود برای این منظور از پولیش کنهای کم سرعت استفاده می شود . خمیر پولیش را باید با مخلوط کردن مقدار کمی پودر پولیش و آردتهیه کنیم . محل خراش را با رسم دایره ای از پشت شیشه مشخص کنیم تا در طول مدت پولیش کاری دچار اشتباه نشویم . برای شرو پولیش کاری نمد دستگاه پولیش را در خمیر مخلوط فرو برده تا مقداری از آنرا بطور یکنواخت به خود بگیرد سپس دستگاه را روشن کرده و با فشار مناسب روی خراشیدگی حرکت دهید . توجه کنید که در لبه های خارجی سطح خراش فشار کمی وارد آید . هرگز ابزار را نباید در یک نقطه نگه دارید . روی شیشه جلوی اتومبیل باید عمل پولیش کاری کمتر انجام شود . در غیر این صورت در دید راننده تاثیر بد می گذارد .
صافکاری بدنه با استفاده از ابزارهای برقی و بادی :
در بسیاری از موارد آسیب دیدگی به قدری شدید است که تمام بدنه معیوب می شود . در این حالت اگر شاسی و بدنه اتومبیل جدا از هم باشد شاسی اتومبیل جا می خورد و اگر ساختمان آن یکپارچه باشد اجزاآن تغییر شکل خواهد داد یا به عبارتی دیگر آسیب دیدگی خیلی بیشتر و عمیق تر از چین و چروک معمولی خواهد بود . در این حالت صافکار مجبور است قبل از عمل صافکاری شاسی و بدنه اتومبیل را به حالت اولیه خود برگرداند برای انجام این کار باید با اندازه گیری شاسی را به حالت اول در اورد در بسیاری از موارد جهت تنظیم جاخوردگی از وسایل برقی و بادی استفاده می کند . این وسایل می تواند عملیات مختلف فشار و کشش را انجام دهد و به ابزار های دقیقی مجهز است که مقدار خمیدگی کشش و فشار و تغییر زاویه را نشان می دهد . باید به خاطر داشت که تنظیم نادرست باعث نامیزان شدن درب ها و کاپوت و سایر قسمت های بدنه و حتی سیستم تعلیق خواهد شد .
انواع آسیب دیدگی شاسی :
آسیب دیدگی شاسی ممکن است در نتیجه وارد شدن ضربه به کنار شاسی از عقب و جلو بوجود آید و یا اینکه به علت غلط زدن و چپ شدن بوجود آید .
ضربه شدید از عقب یا جلو ممکن است در وسط شاسی اتومبیل ایجاد فرورفتگی و یا به اصطلاح نشست کند و ضربه از پهلو باعث فرورفتگی شاسی می شود . که با اصطلاح می گویند تاب بر می دارد . ضربات شدید که بصورت مورب به شاسی وارد می شود ایجاد پیچیدگی در آن می کند .
بکار بردن شاسی سنج :
برای کنترل و آزمایش نامیزانی های شاسی انواع مختلف شاسی سنج ساخته شده . این دستگاهها نوع نامیزانی را معین می کند و در نتیجه می توان فهمید که شاسی پیچیده ، تاب برداشته ، نشست کرده و یا چین خورده است . این دستگاهها را می توان داخل ریل های شاسی یا سوراخ های آن سوار کرد که نسبت به طول و عرض شاسی قابل تنظیم می باشد . برای آزمایش نامیزانی شاسی حداقل سه دستگاه لازم است درمرکز این دستگاه خاری برای کنترل نامیزانی شاسی وجود دارد .
روش کار با این دستگاه همانطور که در شکل 52 دیده می شود به این شکل است که یکی از آنها را داخل شاسی در محلی که احتمال نا میزانی می رود سوار کرده و دو عدد دیگر را در جلو و عقب دستگاه اول نسب می کند و از روی خارها خارهای این دستگاه نو و مقدار نامیزانی مشخص می شود .
تعمیر آسیب دیدگی های شاسی :
برای صافکاری و تنظیم شاسی اتومبیل دو نوع وسیله وجود دارد . 1- نوع ثابت که اتومبیل را روی آن برده و صافکاری را انجام می دهد .
2- نوع متحرک که می توان آن را حرکت داد و به طرف اتومبیل برد .
در نوع متحرک جکهای هیدرولیک را به قسمتهای آسیب دیده شاسی اتومبیل متصل می کنند و با نیروی کشش یا فشار صافکاری را انجام می دهند .
پیش بینیهای ایمنی :
هنگامی که اتومبیل را بوسیله زنجیر به پایه ها می بندیم رعایت چند نکته ایمنی لازم است .
1- هرگز زنجیر را به دور گوشه های تیز نپیچید . زیرا نیروی کشش باعث می شود که این گوشه ها زنجیر را خورده باعث پارگی آن شود .
2- زنجیر را با مشعل داغ نکنید چون حرارت زیاد باعث ضعیف شدن حلقه های زنجیر و پاره شدن آنهامی شود . همچنین پیچ و مهره کردن دو سر زنجیر صحیح نیست زیرا ممکن است پیچ مقاومت نکرده و بشکند .
پاره شدن زنجیر و پرتاب شدن حلقه های آن خرابی و آسیب های شدید جانی را به بار می آورد . بهترین روش برای جلوگیری از پریدن حلقه های زنجیر پوشاندن آن با پلاستیک یا برزنت است .
چگونگی منقبض کردن ورقه فلزات
در بعضی موارد بدنه اتومبیل در نتیجه تصادف و ضربه منبسط و باز می شود بعلاوه هنگام صافکاری بوسیله مشتی و چکش ورقه فلز نازک تر می شود در این حالت آن قسمت از فلز باد می کند .
سه روش برای جمع کردن ورقه فلزی باد شده بکار می رود .
1- استفاده از چکش مخصوص منقبض کننده
2- ایجاد شکاف در نقاط مختلف
3- استفاده از حرارت
چکشی که برای جمع کردن سطح باد کرده ورقه فلز بکار می رود مشابه همان چکشهای صافکاری تخت است با این تفاوت که سطح آن بصورت ضرب در آجدار است . آجهای این چکش کاملاً برجسته بوده و روی بدنه اتومبیل فرو رفتگیهای مربعی شکل از خود بجا می گذارد و این فرو رفتگی ها مانند چروک های کوچک باعث جمع شدن فلزشده و در نتیجه آن را به حالت اول بر می گرداند . هنگام استفاده از این چکش باید دقت کنید که سطح سر چکش بطور کامل با سطح ورقه فلز تماس پیدا کند .
با ایجاد برش نیز می توان سطح باد کرده ورقه فلز را صاف کرد. پس از برش و صاف کردن دو لبه برش را روی هم سوار می کنند و بوسیله جوش و لحیم به هم متصل کرده و شیارها را پر میکنند و سپس با سنگ سمباده و سوهان سطح آن را صیقل می دهند. بهترین روش جهت از بین بردن سطح منبسط شده و باد کرده بدنه اتومبیل استفاده از حرارت است . به این ترتیب که نقطه وسط فلز بادکرده را داغ می کنند .
باید دقت شود که محل مورد نظر بیش از حد داغ نشود زیرا حالت فنری آن از بین می رود و از طرف دیگر ممکن است در محل های نزدیک آن فرورفتگیهای دیگری ایجاد شود .
تعویض قطعات گلگیرها :
در اغلب موارد گلگیرها و قطعات آسیب دیده اتومبیل را می توان به کمک مشتی ها و چکش ها و سایر وسایل صافکاری کرد و به حالت اول برگرداند ولی در بعضی موارد آسیب دیدگی به قدری شدید است که صافکاری قطعات مزبور که مقرون به صرفه نیست و بهتر است که آنها را عوض کرد .
پیاده کردن گلگیر :
هنگامی که بخواهید قطعه کاملی را عوض کنید باید پیچ و مهره ویا خال جوشهائیکه این قطعه را به بدنه متصل کرده است باز کنید . این نقطه ممکن است مطابق شکل 80 بوسیله پیچ و مهره به بدنه محکم شده باشد .
اگر بدنه آسیب ندیده باشد سوار کردن قطعه جدید ساده است چنانچه گلگیر بوسیله پیچ و مهره متصل شده باشد تنظیم گلگیر جدید به علت وجود سوراخ های پیچ و مهره بسیار آسان است . البته فقط در بعضی از اتومبیل ها گلگیر های جلورا بوسیله پیچ و مهره می بندند و گلگیرهای عقب و سایر قسمت ها بوسیله جوش در جای خود محکم می کنند .
تعویض قطعه کامل :
اگر قطعه ای که باید عوض شود بوسیله جوش متصل شده باشد باید محل جوش شده را برید . و اگر بوسبیله نقطه جوش محکم شده باشد می توان آن را با قلم و چکش و سوراخ کردن محل نقطه جوشها جدا کرد .
قبل از سوار کردن قطعه جدید طبق کتابچه راهنما محل اتصال را باید تعیین کرد و اگر احتیاج به صافکاری داشته باشد باید آن را صاف کرد سپس قطعه جدید را با بدنه تنظیم و جور کرده بوسیله انبر قفلی یا گیره C شکل در جای خود محکم کنید . یک نقطه جوش بروسط آن زده و نقطه جوشهای دیگر را به فاصله 2 تا 3 اینچ بزنید تا سرتاسر قطعه به بدنه متصل شود .
تعویض قسمتی از یک قطعه :
هنگامی که بخواهید قسمتی از یک قطعه را عوض کنید اول باید قطعه را کاملاً صاف نمائید تا قسمت آسیب دیده با قطعه طراز باشد سپس کروکی ابعاد به اندازه قسمت آسیب دیده را با قطعه ای گچ مشخص کنید بعد شکل و اندازه بدست آمده فوق را عیناً روی قطعه جدید پیاده و منتقل کرده آنگاه هردو قطعه آسیب دیده و جدید را بوسیله وسایل برش ببرید .
پس از صافکاری لبه های بریده شده قطعه جدید را در محل مربوطه قراردهید و بوسیله گیره های C شکل در جای خود ثابت کنید . زمانی که مطمئن شدید که لبه های قطعات در هیچ نقطه بر روی هم سوار نشده است با جوش آن را محکم کنید .
تعویض رودری درب ها :
اگر به قطعه ی بیرونی درب زیاد آسیب وارد شود ولی قسمت داخل آن قابل تعمیر باشد می توان قسمت بیرونی آن را یکجا عوض کرد .
برای این کار درب را از لولا درآورده دستگیره و تجهیزات ظاهری آن را باز کنید سپس درب را در سطح صافی قرار داده بوسیله سنگ سمباده دور آن را ببرید و اگر قسمت داخلی آن احتیاج به تعمیر داشته باشد آن را تعمیر کنید .
تعویض سقف :
قبل از تعویض سقف بهتر است کلیه ابعاد آن را بطور دقیق اندازه گیری کنید . عمل اندازه گیریز آن را می توان بطور ضرب در انجام دهید . پس از تعیین اندازه های قطعه جدید می توان آن را به عنوان الگو و مدلی جدید برای کنترل بدنه بکار برد به این شکل که به اندازه های قطعه جدید فاصله های ستونهای را که سقف روی آن سوار می شود کنترل کرده و پس از اطمینان از تنظیم بودن آن سقف آسیب دیده را بریده و سقف جدید راجای آن قرار دهید سپس با نقطه جوش آن را محکم کنید .
پرکردن فرورفتگیها بوسیله لحیم و پلاستیک :
در بعضی از قسمت های اتومبیل مانند دربها و انتهای کاپوت و صندوق عقب و گلگیر ها بوسیله چکش و مشتی و قاشقک و حتی محورهای مخصوص فرورفتگیها را نمی توان بطور کامل صاف کرد برای از بین بردن فرو رفتگیهای که پس از صافکاری روی قسمت های مختلف بدنه باقی می ماند از لحیم یا پلاستیک استفاده می شود . لحیم به علت اینکه زودتر از پلاستیک خشک می شود و از اطلاف وقت جلوگیری می کند بهتر است .
لحیم کاری :
لحیم به مفتولی از قلع و سرب می گویند که برای پر کردن فرورفتگیهای که با صافکاری صاف نمی شود بکار می رود .
هنگام پرکردن فرورفتگیها بوسیله لحیم فقط از سوزاندن گاز استیلن برای ذوب مفتول لحیم استفاده می شود و احتیاج به گاز اکسیژن نیست .
برای اینکه لحیم بهتر به بدنه بچسبد اول باید سطح بدنه را تمیز و قلع اندود کرد .
اگر روی فرورفتگی های را که می خواهید بوسیله لحیم پر کنید رنگ پوشانده باشد می توانید بوسیله مشعل آن را بسوزانید و با سنگ سمباده صاف کنید . قبل از لحیم کاری باید مقداری مایع لحیم روی قسمت مربوطه بمالید تا مواد روغنی و اکسیدها را پاک کند .
چگونگی پر کردن فرو رفتگی بوسیله پلاستیک :
گاهی برای پر کردن فرورفتگی های بدنه اتومبیل از پلاستیک استفاده می شود . این پلاستیک ها در بازار در انواع مختلف وجود دارد . قبل از اقدام پرکردن فرورفتگیها بوسیله پلاستیک باید سطح بدنه را بوسیله سنگ سمباده و سوهان تمیز کرد . برای این منظور باید از سنگ سمباده زبر استفاده شود تا ورقه پلاستیک خوب بچسبد بعلاوه اطراف قسمت آسیب دیده را باید با ماده ای تمیز کننده از گریس و روغن پاک کرد .