امروزه می توان هزاران کاربردبرای یارانه ها نام برد؛ کاربرد هایی که شاید ده سال قبل حتّی به فکر انسان خطور نکرده بود. رایانه یکی از وآن ارکان اصلی در بسیاری از فعالییّت های زندگی امروزی است وحضور آن نه تنها با ارزش،بلکه ضروری است.
به نظر شما پیامد های گستردگی این فناوری چیست؟
چه مشکلاتی متوّجه افراد وسازمان هایی است که از رایانه ها استفاده می کنند؟ تاثیرات رایانه در محیط زندگی انسان چیست ؟ یک کاربر آگاه باید تاثییرات این فناوری را در زندگی خود بداند. از این رو، در این بخش بطور اجمال به طرح این مباحث می پردازیم.
تاثیرات رایانه در زندگی روزمره
شاید بتوان گفت که بیشترین تایر رایانه در صنعت متوّجه طراحّی وتولید بوده است.از مهم ترین ابزارهی به کار رفته اشاره کرد.cam و cad در صنعت می توان به
طرّاحی با استفاده از رایانه : ( cad )ازرایانه برای طراحی محصولات استفاده می شود؛اهداف اصلی در طراحی با استفاده از رایانه؛افزایش بازده وکارایی طراحان وطراحی مدل نهایی محصول است؛ برای مثال،یکی از نرم افزارهای طراحی معماری،کاربر راقادر می سازد که طرح ونقشه یک ساختمان را به صورت دو یا سه بعدی تهِه کرده وحتّی داخل آن را ببیند(شکل الف-1-5).
تولید با استفاده از رایانه (cam): در صنعت از رایانه برای تولید محصولات استفاده می شود.
نمونه ای از کاربرد رایانه درتولید،استفاده ربات است.ربات های صنعتی به کارگران کارخانه ها در ساخت وبسته بندی قطعات وجابه جا کردن اشیای سنگین کمک می کنند.ربات ها برای کار کردن در محیط های خطرناک، کار با مواد شیمیایی وهمچنین کار متوالی برای زمان های طولانی، ایده آل هستد(شکل-ب-1-5).
استفاده از رایانه برای انجام کارها به طور خودکار به منظور کاهش یاحذف دخالت انسان،اتوماسیون نامیده می شود.
کاربرد های یارانه رایانه در صنعت
دربسیاری ازمراکزاداری وتجاری،ارتباط بین واحدهای اداری،تولیدکنندگان ومشتریان به کمک رایانه انجام می شود که باعث صرفه جویی در وقت وهزینه
می شود.
– رایانه درمراکزاداری: امروزه استفاده ازرایانه تغییراتی در بسیاری از فعالییتهای اداری ازقبیل مدیریّت،مکاتبات وامورمالی ایجادکرده است.اتوماسیون اداری موجب تسریع درانجام مکاتبات،امکان پی گیری آسان تر برنامه ها ودسترسی سریع به سوابق اداری شده است.
– تجارت الکترونیکی : انجام مبادلات تجاری با استفاده از ابزارهای الکترونیکی ، تجارت الکترونیکی نام دارد.فعالییّت های گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیکی کالاها،خرید وفروش سهام،انتقال الکترونیکی وجوه از طریق کارت های اعتبار ی وخدمات بانکی ،تبلیغات،ارائه خدمات پس از فروش،نمونه هایی از تجارت الکترونیکی اند.به کارگیری تجارت الکترونیکی منجر به کاهش هزینه ها،افزایش خدمات،تنوّع درانتخاب وصرفه جویی در وقت می شود.
رایانه درمراکزاداری وتجاری
باپیشرفت وتوسه فناوری،مباحثی ازقبیل“مدرسه مجازی“،“آموزش الکترونیکی“و“کتاب های الکترونیکی“ درامرآموزش نقش به سزایی داشته وبه
سرعت درحال گسترش است.
استفاده ازبرنامه های آموزشی چندرسانه ای (متن،صدا،تصویر،نقّاشی متحرک وغیره) موجب ارتقای سطح کیفی آموزش شده است(شکل 3- 5)
رایانه در آموزش
می توان گفت تقریبا همه پژوهش های مربوط به علم پزشکی،نجوم،زمین شناسی، فضانوردی،و…به کمک رایانه صورت می پذیرد.ازرایانه برای جمع آوری وتحلیل اطلاعات وارائهّ گزارش پروژه های تحقیقاتی استفاده می شود.شبیه سازی بااستفاده ازرایانه نیز،باعث شده که هزینه تحقیقات آزمایشگاهی وخطرات ناشی ازآن به طور قابل توجهی کاهش یابد.
رایانه درپژوهش
یکی ازعمده ترین کاربرد های رایانه،استفاده ازآن تبادل اطلاعات ازطریق اینترنت است.برای تبادل اطلاعات وبرقراری ارتباط به وجودآمده است؛به طوری که تولییدکنندگان اطلاعات برای جلب نظرکاربران به رقابت می پردازند.این فضای مجازی به رغم قابلیت های فراوان ومحنصربه فردی که عرضه نموده،دغدغه های جدی رانیزبرانگیخته است وبه سادگی نمی توان درمقابل فرصت های بی شمارش،ازتهدیدهای آن چشم پوشی کرد؛به طوری که تاپیرات فرهنگی تربیتی آن به عنوان یک مسئله اساسی برای جوامع مطرح شده است.بنابراین برای تبدیل تهدید به فرصت یاکاهش تهدیدها می بایست نقش فعّالی درجهت تولیدوتبادل اطلاعات فرهنگی تربیتی ایفاکرد.
درحال حاضر،سوءاستفاده ازاین فضای مجازی ازجمله گستردگی وتنوّع اطلاعات مخّرب،ایجاد پایگاه های اطلاعاتی بامضامین غیراخلاقی ودسترس غیرمجازبه حریم اطلاعاتی افراد،موجب شده که دولت ها درسراسرجهان قوانینی راجهت تامین امنیّت اطلاعات وضع نماید.بااین وجود،کاربران نیزباید نکات امنیتی مرتبط باحفظ اطلاعات شخصی راهنگام استفاده ازاینترنت وشبکه های اجتماعی،رعایت کنند.
پیامدهای استفاده ازرایانه
سیستم های رایانه ای باید دارای امنیت مناسب باشند.امنیّت رایانه،یعنی حفاظت ازمنابع سخت افزاری ونرم افزاری رایانه درمقابل تهدید های رایانه ای وازدست رفتن تصادفی یاعمده اطلاعات.
حذف اطلاعات ازحافظه وسوءاستفاده ازرایانه واطلاعات دیگران،نمونه هایی ازمواردی هستند که امنیت رایانه ها رابه خطر می اندازند.برای تامین امنیت رایانه ها می توان اقدامات زیرانجام داد:
– تهیه پرونده های پشتیبان
– تعیین کلمه رمز برای کاربران مجازرایانه
– استفاده ازبرنامه های ویروس یاب
– نصب دستگاه های حساس به دود وآتش دراتاق رایانه
– استفاده ازدستگاه تنظیم ولتاژجهت جلوگیری ازتغییرات ناگهانی ولتاژبرق
– استفاده ازدیوارآتش
امنیّت رایانه ها
هرعملی که موجب اخلال درامنیت رایانه شود،تهدید رایانه ای محسوب می شود. برخی ازتهدیدهای رایانه ای عبارتند از:
1 – جرایم رایانه ای : هرعمل خلاف قانون که رایانه هادرآن نقش داشته باشند جرم رایانه ای نامیده می شود.کاربری که بانفوذ به رایانه دیگران،سعی درسوء استفاده ازاطلاعات داشته باشد متجاوزرایانه ای نامیده می شود.کاربری که بسیاری رابرای بانک ها،سازمان ها،ادارات،بیمارستان هاو…فراهم آورده اند.در بسیاری مواقع متجاوزان رایانه ای به ازبین بردن اطلاعاتی مبادرت ورزیده اندکه هزینه های بسیارزیادی صرف ایجاد وجمع آوری آنها شده است.
چند نمونه ازجرائم رایانه ای عبارتنداز: سرقت نرم افزار وطرح های سخت افزاری،سرقت اطلاعات محرمانه وارائه مطالب غیراخلاقی ازطریق رایانه،عدم رعایت حقّ امتیازنرم افزار(ازطریق تکثیرغیرمجاز)،سرقت پول ازطریق دستکاری درحساب های،نفوذدرسیستم های پست الکترونیکی،ازکارانداختن بخشی ازخدمات الکترونیکی.
تهدید های رایانه ای
برنامه های مخّرب،برنامه هایی هستند که با قرار گرفتن درحافظه رایانه،نظم اطلاعات موجودرابرهم می زنند،به طوری که امکان استفاده مجدد ازاین اطلاعات میّسرنمی شود.بعضی ازبرنامه های مخّرب حتّی به سخت افزار نیزآسیب می رسانند وممکن است باعث از کارافتادن یکی ازبخش های سخت افزار رایانه شوند.رایج ترین برنامه های مخّرب،ویروس ها وکرم هستند.
ویروس ها: برنامه های مخفی کوچکی اند که می توانند خودشان را به برنامه های دیگربچسبانندوتکثیرشوند،به نقاط دیگرانتقال یابنوبهداده ها وبرنامه های کاربران آسیب برسانند.برخی ازتخریب هایی که ویروس ها ایجاد می کنندعبارت از:
2- برنامه های مخّرب
* سیستم راه اندازی نمی شود. * پیام های عجیب بروی صفحه نمایش ظاهرمی شود.
* قسمتی باتمامی داده موجود بروی دیسک حذف می شود.
* نام پرونده ها تغییرمی کند وکاربر نمی تواند به آنها دسترسی داشته باشد.
* سرعت عملکرد سیستم کم می شود.
* سخت افزار به درستی کارنمی کندیاسیستم متوقف می شود.
نوع دیگری ازبرنامه های مخرّب کرم است.این برنامه،اطلاعات راازبین نمی بردوفقط باتکثیربی وفقه خود،حجم اطلاعات موجود درسیستم رایانه رابه حداشباع می رساند وباعث کندی ویاتوقف کامل آن می شود.
برای پیشگیری ومبارزه باویروس ها وکرم بهترین روش،حفاظت رایانه در مقابل آلوده شدن می باشد.برای این کارمی توان ازنرم افزارهای ویروس یاب برای مشخص کردن وازبین بردن ویروس هااستفاده کرد.(شکل 5-6)
برخی ازنرم افزارهی ویروس یاب می توانندباروشن شدن سیستم فعال شوند وبه محض فعّال شدن ویروس یاورودآن به سیستم،کاربررامطّلع سازند.
کرم ها:
بعضی کاربران براثراستفاده نامناسب وطولانی ازرایانه ،دچارعوارض گوناگون جسمی وروحی می شود.بسیاری ازناراحتی های جسمانی کاربارایانه،به سادگی قابل جلوگیری اند.همچنین فشارعصبی کاربارایانه ممکن است به سلامت روحی افرادلطمه بزند.
شاخه ای ازعلم بانام ارگونومیکس درمورد عوامل انسانی بارایانه بحث می کنند.این علم درباره شیوه تطبیق محیط کارباانسان ،به جای تحمیل شرایط محیط کاربرانسان است تابتوان کارایی آنان افزایش داد.
آسیب های دیگرناشی ازاستفاده نادرست رایانه،پرکردن اوقات فراغت نوجوانان وجوانان بابازی های رایانه ای است .این درحالی است که عناصرتاثیرگذارغیراخلاقی فرهنگی وروانی دراین نرم افزارها موجب ایجادتنش واختلالات عصبی درکاربران می شود.
عوارض جسمی وروحی
بیشترین تاثیررایانه دربخش صنعت متوجه بخش طراحی وتولیدبوده است.
– درطراحی بااستفاده ازرایانه () هدف اصلی بازده وطراحی مدل نهایی محصول است.
– اتوماسیون،یعنی استفاده ازرایانه برای انجام کارهابه طورخودکار،به منظورکاهش یاحذف دخالت انسان.
– استفاده ازرایانه درمراکزاداری باعث ایجاد تغییرات درفعالیتهای ازقبیل مدیریت،مکاتبات وامورمالی شده است.
– به کارگیری تجارت الکترونیکی منجربه کاهش هزینه ها،افزایش خدمات،افزایش تنوع درانتخاب،وصرفه جویی دروقت می باشد.
– باپیشرفت وتوسعه فناوری،مباحثی ازقبیل مدرسه مجازی،آموزش الکترونیکی وتولیدکتاب الکترونیکی نقش به سزایی درامرآموزش داشته است.
خلاصه
1- درصنعت ازرایانه برای چه منظوری استفاده می شود؟
2- اهداف اصلی درطراحی بارایانه چیست؟
3- ربات برای کاردرچه محیط هایی مناسب هستند؟
4- به کارگیری رایانه درتجارت چه مزایایی دارد؟
5- سه مورد ازکاربردهای رایانه درآموزش رابنویسید؟
6- چندنمونه ازجرائم رایانه ای رابنویسید؟
7- تفاوت ویروس وکرم رایانه ای رابنویسید؟
8- علم ارگونومیکس درباره چه موضوعی است؟
پرسش وتمرین