بررسی رابطه ی بین خلاقیت و ویژگیهای درونگرایی و برونگرایی بین دانش آموزان دختر مقطع متوسطه



دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر
موضوع:
بررسی رابطه ی بین خلاقیت و ویژگی های شخصیتی (درونگرایی و برونگرایی) بین دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان ابهر
استاد راهنما:
خانم فاطمه علیجانی
تهیه کننده:
زلیخا معصومی
سال تحصیلی:
1389
بسم الله الرحمن الرحیم
فهرست مطالب
عنوان صفحه
تقدیر و تشکر
تقدیم
چکیده
فصل اول:
مقدمه
بیان مسئله
اهداف تحقیق
اهمیت و ضرور ت تحقیق
فرضیه تحقیق
سوالات تحقیق
تعریف عملیاتی
فصل دوم:
پیشینه تحقیق
خلاقیت چیست
تفکر خلاق
عوامل موثر در خلاقیت
1) نقش اطلاعات در خلاقیت
2) انگیزش و خلاقیت
3) خلاقیت و میزان خودپذیری
4) تخیل خلاقیت
5) عوامل خانوادگی
ویژگی های افراد خلاق
ویژگی های دانش آموزان خلاق
چگونه می توان خلاقیت را در دانش آموزان پرورش داد
هوش و خلاقیت
خلاقیت و پیشرفت تحصیلی
شخصیت چیست
فرآیندهای اصلی در رشد شخصیت
– ساختار خانواده
– تفاوت های جنسی
– عدم حضور پدر و شاغل بودن مادر
– آثار اولیه گروه همسالان
نظریه فروید در مورد شخصیت
ساختار شخصیت از نظر یونگ
سنخ های شخصیتی در نظریه یونگ
روش های سنجش شخصیت

فصل سوم:
جامعه آماری و حجم نمونه
روش اجرای آزمون
ابزار نمونه گیری
روش جمع آوری اطلاعات
فصل چهارم:
تجزیه و تحلیل آماری
فصل پنجم:
بحث و نتیجه گیری
محدودیت ها
پیشنهادات
منابع
پیوست

تقدیر و تشکر:
بر خود وظیفه می دانم که دراینجا از استاد گرانقدر
سر کار خانم فاطمه علیجانی
که مرا در راه پر فراز و نشیب کسب علم و دانش و همچنین در به پایان رساندن این مجموعه یایر نمودند کمال تشکر و سپاسگذاری را داشته باشم.

تقدیم:
تقدیم به پدر و مارد بزرگوارم آنان که وجودم برایشان همه رنج بود وجودشان برایم همه مهر توانشان رفت تا به توانایی برسم و موهایشان سفید گشت تا رویم سپید بماند آنانکه راستی قامتم در شکستگی قامتشان تجلی یافت و در برابر وجود گرامیشان زانوی ادب بر زمین می نهم و با دلی مملو از عشق و محبت و خضوع بر دستانشان بوسه می زنم

چکیده:
ما دراین پ‍ژوهش به دنبال بررسی رابطه ی بین خلاقیت و ویژگیهای شخصیتی (برونگرا، درونگرا) بین دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان ابهر هستیم.و فرض ما در این پژوهش این است که بین خلاقیت و شخصیت افراد رابطه ی معنی داری وجود دارد.
برای بررسی فرضیه مورد نظر و آزمون متغیرهای پژوهش که شامل خلاقیت و شخصیت برونگرا و درونگرا است از آزمون شخصیت آیزنگ (بزرگسالان) که شامل 57 سوال است و بر روی 120 دانش اموز دختر شهرستان ابهر اجرا شده و برای خلاقیت نیز از آزمون خلاقیت عابدی استفاده شد.همچنین برای آزمون فرضیه از روش استفاده شده است که محاسبه شده (14/9) بزرگتر از جدول در سطح معنی دار 0.01 (63/6) است بنابراین فرض صفر رد می شود و نتیجه می گیریم که بین خلاقیت و وی‍ژگی های شخصیتی رابطه معناداری وجود دارد.

فصل اول
مقدمه:
بررسی اهداف آموزش و پرورش در سطح جهان و در ایران، به خوص در پنج سال دوم (طرح کلیات نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران) اراده و تعقل خویش منطقی و خلاق بیندیسد و به جای وابستگی و استفاده از دست آوردهای اقتصادی و فرهنگی دیگران، مولد دانش، تکنولوژ‍ی و فرهنگ مناسب برای زندگی مستقل، فعال و خلاق در عصر دانایی باشند.این موضوع اخیراً توجه بسیاری از دانشمندان و مسئولان کشورهای مختلف به ویژه ممالک در حال توسععه را به خود جلب کرده است به نحوی که تغییر نظام آموزش و پرورش از نظری صرف به نظری توام با عمل پرورش افراد پویا و خلاق به جای افراد ایستا مورد توجه خاص قرار گرفته است.شناسایی و به عرصه ظهور رسانیدن برخی از استعدادهای انسانی که تاثیرات عمیقی بر جامعه می گذارد از جمله خالاقیت تفکر، مساله یابی از مهم ترین اهداف آموزش و پرورش این قرن خلاقیت است که یکی از ویژگی های ممتاز انسان به شمار می رود و همین وی‍گی است که انسان را از ماشین و حیوان متمایز می سازد و یکی از عوامل پویایی و تکامل فرهنگی و صنعتی است.پیشرفت های سریع در عرصه ی تکنولوژی و وابستگی انسان به تکنولوژی خودکار توجه به نظام آموزشی را بیشتر می کند. در چنین وضعیتی نظام آموزشی زمانی می تواند در رسالتش موفق گردد که قادر به تربیت دانش آموزان خلاق اشد.گرچه برای آموزش خلاقت راهکار ثابتی وجود ندارد اما شناسای عومال موثر بر آن محیط هایی را که خلاقیت را بهتر رشد و شکوفا می سازد می تواند برنامه ریزان نظام آموزشی را طراحی فعالیت ها به ان ویژگی انسان یاری دهد.و با توجه به این که خلاقیت امری اکتسابی است و به شخصیت فرد بستگی دارد بنابراین آگاهی از تفاوت های شخصیتی می تواند ما را در شناخت و ژرورش افراد خلاق یاری دهد وقتی قبول کردیم انسان ها در ویژگی ها و خصوصیات ذاتی و اکتسابی با هم تفاوت دارند در پی آن نخواهیم بود که از همه انتظارات یکسان داشته باشم و با توجه به این که تفاوعت های فردی و شخصیتی، جوامع و به خصوص متخصصین و صاحبان امر باید تلاش کنند تا افراد خلاق و خصوصیات بارز آن ها را شناسایی کنند و در پروررش این گونه استعداد ها بکوشند تا در آینده شکوفایی این افراد، به سوی پیشرفت و ترقی سوق دهند.

بیان مسئله:
یکی از مسائلی که از دیرباز ذهن اندیشمندان، روانشناسان و دانشمندان علوم انسانی را به خود مشغول نموده، چگونگی رشد و پرورش خلاقیت و ابتکار عمل در دانش آموزان، نوجوانان و جوانان می باشد.اصولا یکی از شاخه های رشد و ابتکار هر کشوری شکوفایی و تجلی خلاقیت و ابتکار عمل به عنوان زیر ساخت آن جامعه می باشد.جوامعی که بتوانند خلاقیت نسل جوان را احیا و شکوفا سازند از میزان قابل توجه توسعه، رشد و شکوفایی عمل برخوردار خواهند شد و بالعکس به هر میزان که خلاقیت، پرورش و تعالی و شکوفا نشود رکورد عملی، صنعتی و فرهنگی را باید برا ی آن جامعه انتظار داشت.
یکی از مهم ترین هدف های آموزش و پرورش ، تربیت دانش آموزان خلاق است زیرا خلاقیت عامل کلیدی کلیه پیشرفت های بشری بو.ده و خواهد بود بنابراین در سیاست گزاری های آموزشی خلاقیت پرورش افراد خلاق از اولویت خاصی برخوردار می گردد.خلاقیت از موضوعاتی است که در تحقیقات عملی کمتر مورد توجه قرار گرفته است دلایل این غفلت را می توان در موارد زیر:
1. وجود عقاید سنتی مبتنی بر ارثی بودن و بی تاثیر بودن تربیت بر آن.
2. کم بودن افرادی که دارای قوه خلاقیت هستند در سطح جامعه
3. اعتقاد به این که افراد باهوش در زندگی موفق تر از افراد خلاق هستند و در نتیجه نبودن رغبت به پرورش افراد خلاق.
اهداف تحقیق:
بیان اهداف تحقیق جزء لاینفک در هر تحقیقی است برا یان که اهداف تحقیق به صورت عینی تر بیان شوند به دو دسته تقسم می شوند:
1- اهداف کلی: که به صورت کلی و آرمانی بیان می شوند.
2- اهداف فرعی: که به صورت عینی بیان می شوند.
اهداف کلی این تحقیق عبارتند از:
هدف کلی بررسیی روابط بین خلاقیت و و یژگی های شخصیتی (درون گرایی – برون گرایی) دانش آموزان دختران مقطع متوسطه
همچنین اهداف فرعی عبارتنداز:
بررسی رابطه خلاقیت با برون گرایی دانش آموزان
برسی رابطه خلاقیت با درون گرایی دانش آمزان
بررسی میزان خلاقیت در دانش آموزان
اهمیت و ضرورت تحقیق:
محیط های آموزشی وظیفه دارند شرایط لازم برای پرورش و ایجاد فکر خلاق و رشد تواناییهای دانش آموزان را فراهم می کنند، روش های سنتی آموزش و یادگیری به رشد و توانایی ها و ایجاد تفکر خلاق کمک نمی کند.
دانش آموزان برای یادگیری نیاز به محیط مناسبی دارند که با آن در تعامل باشند و با کمک گرفتن از آن به ابداع، نوآوری دست بزنند وو توانایی های بالقوه خود را به بالفعل تبدیل کنند در طول دوره ابتدایی رکورد و کاهش قابل توجهی توانایی های خلاقیت کاملا محسوس است.بخشی از این مشکل مربوط به عوامل ساختاری مدرسه یعنی مدیر و معلمان که تعامل مابین آن ها جوی را در مدرسه حاکم می کند که خیلی از مسایل را تحت الشعاع می گیرد.
بی توجهی قابل چشم گیری به جو مدرسه انجام می گیرد، از طرفی دیگر خلاقیت ممتاز ترین توانایی های شناختی انسان است.
خلاقیت سبب می شود افراد قادر باشند خودررا با تغییرات در آینده وفق دهند.
شرایط متغییر زندگی هر لحظه فرد را در برابر مساله ای قرار می دهد که داشتن آفرینندگی نوآور و قدرت حل مسئله می تواند او را در سازگاری با محیط یاری دهد نگاه واقع بینانه به آینده در زمینه شتاب تغییرات تکنولوژی و اجتماعی ایجاب می کند که آموزش و پرورش در روش های آموزشی و اهداف خود تجدید نظر نمایند و مسایلی نظیر تفکر خلاق، کارگروهی تلفیق مواد درسی جایگزین.
فرضیه تحقیق:
دانش آموزان برون گرا نسبت به دانش آموزان درون گرا خلاق تر هستند.
سوالات تحقیق:
1- آیا بین خلاقیت و ویژگی های شخصیتی (درون گرایی) رابطه وجود دارد؟
2- آیا بین خلاقیت و ویژگی های شخصیتی (برون گرایی) رابطه وجود دارد؟
تعریف عملیاتی:
خلاقیت: نمره ای که فرد در آزمون خلاقیت می گیرد
فرد خلاق: فردی که در آزمون خلاقیت عابدی از [85] پایین تر است.
برون گرا: فردی که در آزمون شخصیت آیزنگ نمره بالاتر از [50] کسب نماید.
درون گرا: فردی که در آزمون شخصیتی آیزنگ نمره کمتر از [50] کسب نماید.

فصل دوم
پیشینه ی تحقیق:
یکی از سوالاتی که در چهار دهه ی گذشته، ذهن بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان تعلیم و تریت را به خود مشغول کرده و تحقیقات بسیاری را به وجو آورده این است که "آیا می توان خلاقیت را پرورش داد؟"
پژوهش های انجام شده در این زمینه نشان می دهد که خلاقیت را هم می توان آموزش و پرورش داد در این مورد دیدگاه های متضادی مطرح بوده است:
بررسی پیشینه ی تحقیقات (مک کنین1، 1968 و با س1981 2، کتل3، 1968) نشان می دهد که پیروان اصالت ذات، خلاقیت را یک توانایی و صفت بالقوه تلقی می کردند ولی حتی متفکران پیشرو (ترمن4، کاکس51926، کالنن6 1869) نیز بر این باور بودند که هر چند خلاقیت نیز مانند هوش، بعد ارثی دارد، باز هم عوامل محیطی می توانند بر این توانایی اثر بگذارند.تحقیقات اخیر (تونس7 1972، فلدهیوس8 و کلیکن برد9 1986) نشان داده اند که خلاقیت ( در تمام فعالیت های فردی و گروهی انسان مشاهده می گردد) با شدت و ضعف بالقوه و پرورش پذیر در همه انسان ها وجود دارد.
سندرز در کتاب آموزش خلاقیت از طریق استعاره تاکید می کند که برای پرورش خلاقیت باید به کودکان و نوجوانان امکان تفکر داد و آنان را از انجام دادن فعالیت های قالبی از پش تعیین شده تا امکان بر حذر داشت.
در رابطه با پروررش خلاقیت، پژوهش ها (آلبیرخ10 1987، محمدی11 1370) نشان داده اند که افراد خلاق به مراتب بیش از افراد غیر خلاق، توانایی پرورش خلاقیت را در دیگران دارند.موثرترین بررسی ها مربوط به همبستگی های خلاقیت توسط دوینگ12 (1970) والاچ13 (1970) و دلاس و کالاگر انجام شده است نتایج بررسی ها نشان داده که خلاقیت به محققین و نظریه پردازان تا مدت های طولانی تصور می کردند که خلاقیت فرآنید ارثی و ذاتی است و چنین می نمود که جهان در سطح کلی فقط باید آن تعداد محدود هنرمندان خلاق، دانشمندان و افراد با استعدا را پرورش دهد و در برابر دیگر افراد که متاسفانع عاری از استعدا تلقی می شوند مسئولیت ندارد.
"ویلیام جیمز14" تقریبا حدود یک قرن پیش، به مساله خلاقیت اشاره داشته است و بیان کرده که " همه ی ما توانایی و استعادا خلاقیت را داریم ولی متاسفانه در طول زندگی و در مسیر آموزش و تعلیم یاد می گیریم که غیر خلاق باشیم، به عبارت دیگر در سطح کلی محیط یادگیری اعم از خانه، مدرسه و اجتماع ما را به تفکر همگرا عادت می دهد.(اسپیرنت هال15 1977 ص 576) ".او معتقد است دوران کودکی سرآغاز شکل گیری روند تفکر خلاق محسوب می شود (همان منبع ص 517) پس در اینجا می توان گفت که یک معلم با آگاهی از نوع روند تفکر واگرا و همگرا می تواند تفکر کودکان را در یکی از دو جهت سوق دهد.
خلاقیت چیست؟
اکثر مردم کلمه خلاق را به اشتباه به عنوان مترادف کلمه پر استعداد و باهوش به کار می برند.منظور آن ها این است کودکی که دارای استعداد غیر معمول در بعضی از زمینه ها باشد و یا از هوش بالایی برخوردار گردد کودک خلاقی است، اما خلاقیت همان استعداد یا هوش نیست.در سال های دهه ی 1920 هزاران دانش آموز در کالیفرنیا مورد آزمایش قرار گرفته اند که تنها چند صد نفر از آن ها با استعداد یا سرآمد شناخته شدند و پیشرفت این کودکان با هوش و سرآمد در سراسر زندگی بزرگسالی مورد پیگیری قرار گرفت تا ساال 1970 یعنی در طول 50 سال حتی یکی از این افرا به خاطر خلاقیت در هیچ زمینه ای معروف نشده اند، هم چنین محققین خلاقیت متوجه شده اند که هم خلاقیت سطح بالا و هم خلاقیت سطح پایین در کودکان هوشبهر بالا و کودکان هوشبهر متوسط دیده می شود، پس خلاقیت همان هوش و یا بااستعداد بودن نیست و صرفا تقلید و یا حفظ کردن نمی باشد.هر چیزی که مردم انجام می دهند و یا می گویند می تواند خلاقیت به حساب آید در صورتی که دارای این دو ضابطه باشند:
1. کارهایی که فرد قبلا انجام داده و یا تمام چیزهایی که قبلا دیده و شنیده است متفاوت باشد (تازگی)
2. کارهای فرد صحیح باشد یعنی در جهت رسیدن به یک یا چند هدف مفید باشد و به طریقی برای فرد معنی دار و جذاب باشد (مناسب)
معیار تازگی کاملا ساده است رفتاری که فرد انجام می دهد نباید تقلید چیزی باشد که قبلا دیده و یا شنیده باشد.
معیار مناسب بسیار پیچیده است زیرا در موقعیت های مختلف می توان تفسیر گوناگون از آن ارائه داد.
فرآیند خلاقیت دارای پنج مرحله است:
1. ارائه مسئله
2. آماده کردن
3. ایجاد ایده یا امکانات
4. اعتبار یابی
5. ارزیابی نتیجه
خلاقیت از سه جزء اصلی تشکی شده است که عبارتند از:
1. قلمرو و مهارت ها : قلمرو و مهارت ها بهمنزله موا اولیه استعداد، آموزش و تجربه در حوزه خاص می باشد.قلمرو و مهارت ها تا حدودی ذاتی است که به وسیله ی آموزش و تجربه می توان آن را شکوفا نمود و جهت داد.انسان قبل از آن که بتواند در یک زمینه خلاق گردد باید دارای مهارت باشد به عنوان مثال هیچ کودکی در زیمنه نقاشیب خللاق نخواهد بود مگر اینکه مهارت لازم را در این زمینه قبلا کسب نموده باشد، باید توجه داشت توانایی و مهارت در یک زمینه الزاما به توانایی در سایر زمینه ها مربوط نمی گردد به همین دلیل تلقی یک فرد خلاق در تمام زمنیه ها گمراه کننده است.
2. تفکر خلاق و مهارت های کاری برخی شیوه های فکری خاص و ویژگی های شخصیتی در افراد وجود دارد که آنها را قادر می سازد قلمرو و مهارت های خود را در راه های جدید به کار گیرند، بعض از مهارت ها ی فکری ، ذاتی هستند اما جنبه دیگر از تفکر خلاق نیز وجود دارد مانند شیوه های کاری که می توان به وسیله آموزش و تجربه افزایش داد.شیوه کاری خلاق دارای خصوصیات زیر است:
1-2- نوعی تعهد به انجام دادن خوب کار
2-2- توانایی متمرکز نمودن تلاش و توجه برای مدت طولانی
3-2- توانایی رها کردن ایده های غیر خلاق وکنار گذاردن موقتی مسائل بسیار پچیده
4-2- پافشاری برای روبه رو شدن با مشکل
5-2- اشتیاق برای سخت کوشی
3. انگیزه درونی: یعنی میل به انجام کاری به خاطر آن که جالب، رضایت بخش و یا نوعی مبارزه طلبی شخصی است.انگیزه درونی تا حد زیادی به محیط اجتماعی بستگی دارد.انگیزه درونی بیشترین اثر را در تشوی خلاقیت در کودکان دارد.

تفکر خلاق:
والزا تفکر خلاق را در سه مرحله زیر تقسیم بندی کرده است:
1. مرحله ی آمادگی (PREPARATION): در این مرحله فرد به جمع آوری اطلاعات و مدارک می پردازد و مساله را از جهات مختلف مورد بررسی قرار می دهد و راه حل های دیگران را مطالعه می نماید و به طور خلاصه آمادگی به جمع آوری اطلاعات، پیشینه و تمرکز روی مساله آغاز می گردد.
2. رشد غیر محسوس (INCUBATION): در این مرحله مهارت ها و معلومات وحدت پیدا می کنند و هماهنگ می شوند و ظاهرا فرد ذهن خود را متوجه امر دیگری می سازد ولی در عین حال مساله را از نظر دور نمی دارد.گاهی نیز مساله را در سایه ی اطلاعات جمع آوری شده مجسم می کند و راه حل ها را بررسی می نماید ولی غفلتا آن را رها می نماید و به کار دیگری اشتغال می ورزد و همین امر سبب فراموشی مسئله می گردد.مطالعه زندگی افراد خلاق و مبتکر این نکته را تایید می کند که اغلب آن ها، این مرحله را طی کرده اند.
3. کشف (IIIAMINATION): این مرحله در جریان تفکر خلاق از اهمیت خاصی برخوردار است در این مرحله فکر تازه ظاهر می شود و مانند مشعلی زمینه یا موقعیتی که مساله در آن قرار دارد را روشن می کند، فکر و اندیشه ی تزه در این مرحله شکل می گیرد و مشخص می شود.به طور کلی طرح، شکل، اسا یا هسته ی مرکزی کار خلاق در این مرحله ظاهر می گردد و آن چه که در مرحله قبلی به طور ضمنی می گیرد.
عوامل موثر در خلاقیت:
"کارل راجرز16" چگونگی عوامل موثر در خلاقیت را به طریق تحلیل بیان کرده است و در این زمینه می گوید: واضح است که خلاقیت را نمی توان بافشار به وجود آورد.بلکه باید اجاه داده شود تا ظهور کند.همانطور که زارع نمی تواند جوانه را از دانه بیرون بیاورد، اما می تواند شرایط مناسب برای رشد دانه را فراهم سازد.در مورد موقعیت خلاقیت همین وضع صادق است.چگونه می توانیم شرایط خارج را مساعد سازیم تا شرط داخلی تصریح شود و پرورش یابد؟تجربیات من در روانشناسی مرا به این مطلب معتقد کرد که ما می توانیم با فراهم کردن امنیت روانی و آزادی، احتمال ظهور خلاقیت سازنده را افزایش دهیم.
علاوه بر موضوعی که "کارل راجرز" مطرح کرده است، عوامل دیگری نیز در خلاقیت موثر هستند که اگر به طور صحیح به کار گرفته شوند، در شکوفایی خلاقیت افراد موثر خواهد بود.
1. نقش اطلاعات در خلاقیت: اطلاعات یکی از عوامل اساسی خلاقیت و ماده ی خام آن است.اگر یک قطب خلاقیت را جریان و فعالیت ذهنی بدانیم، قطب دیگر آن معلومات و اطلاعات از اشیا و امور خواهد بود.
2. انگیزش و خلاقیت: انگیزش به حالت های درونی ارگانیسم که موجب هدایت رفتار او به سوی نوعی هدف می شود اشاره می کند.به طور کلی، انگیزش را می توان نیروی محرک فعالیت های انسان و به کار اندازی جریان خلاقیت اودانست.
"گلیفورد17" می گوید: تا زمانی که فهمیدن و عمل کردن آسان باشد یعنی در واقع عملی از روی عادت انجام گیرد خلاقیتی در کار نیست.ولی چنانچه مسئله ای پیش آمد یا برای مسائل فهمیدن مطلبی مشکل شد یا اجرای عملی احتیاج به تدابیر جدید داشت ، خلاقیت به کار می افتد.(خلاقیت کودکان ص 19).
3. خلاقیت و میزان خوپذیری:
تعادل در میزان خود پذیری، در صورتی که سایر شرایط موجود باشد باعث می شود که انسان یک زندگی عادی را بگذراند و در صدد به فعل در آوردن استعدادهای بالقوه خود و از آن جمله خلاقیت باشد.زمانی که خودپذیری در شخص کاهش یابد، یاس و ناامیدی یا بر عکس پرخاشگری ناشی از آن باعث می شود که شخص نتواند قوای خلاقه ی خود را آن طور که شایسته است، به کار اندازد .از این رو عوامل متعددی که باعث کاهش خود پذیری می شود، در اختلال جریان خلاقیت و کاهش بازده آن موثر است.
4. تخیل خلاقیت:
خلاقیت نوعی تفکر آزاد است که ضمن آن ذهن فرد متوجه حل یک مسئله ی واقعی به گونه ای که در عالم خارج وجود دارد نمی شود.با بهره گیری از تخیل، که خمیر مایه خلاقیت است، دنیایی بزرگ و پهناور در مقابل چشمان دانش آموز گشوده می شود و قادر می گردد آزادانه خیال پردازی کند.
5. عوامل خانوادگی:
به عقیده گز18 و جکسون19 یکی از خصوصیات مهمی که کودک دارای سطح خلاقیت بالتر را از کودکی که دارای هوشبهر سطح بالا است متمایز می کند، توانایی و گرایش کودک خلاق به خطر کردن است.چرا که آنان از انجام دادن کارهای غیر عادی برای گروه، ارائه اندیشه های مغایر با گروه و نتیجه گیری های نادر و منحصر به فرد واهمه ای نشان نمی دهند.خانواده های خلاق، به ویژگی های درونی نظیر پایبندی به ارزش ها، داشتن علاقه به چیزی و صراحت و رک گویی بیش از ویژگی های برونی نظیر خانواده های خوب، حسن سلوک و کوشا بودن اهمیت می دهند.ذکر این مطلب ضروری است که اگر خانواه ها فرصت های لازم برای سئوال کردن، کنجکای و کشف محیط به کودکان بدهند و آنان را تهدید نکنند زمینه رشد خلاقیت فراهم می گردد و تنبیه و تهدیدهای مکرر آفت خلاقیت های ذهنی است."کودکان خلاق به آرامش روانی، اطمینان خاطر و اعتماد به نفس قوی نیاز دارند."
ویژگی های افراد خلاق
1. افراد خلاق مسائل و و ضعیت هایی را می بینند که قبلا مورد توجه قرار نگرفته است آنها افکار، عقاید و نظریات جدیدی ارائه می دهند که دیگران از آن عاجزند.
2. اندیشه، فکر و تجربیات حاصل از عوامل گوناگون را به هم ربط داده آن ها را مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار می دهند و به خلق آثار جدید می پردازند.
3. به طور معمول از طریق گوناگون به برسی هر موضوعی می پردازند و به آنچه گذشتگان انجام داده اند اکتفا نمی نمایند و نسبت به پیش فرض های قبلی گذشتگان تردید می کنند.
4. از نیروی ذهنی و بینش بیشتری برخوردارند و از آن ها کمک می گیرند و استفاده می کنند.
5. در فکر و عمل از انعطاف پذیری بالایی برخوردارند. (قرائنی، مقدم20، ص 83).
ویژگی های دانش آموزان خلاق
دانش آموزانی که خلاقند راه حل های هوشمندانه برای مسایل ارائه می دهند آن ها در بازخوردها و نگرش های خود مستقل و بی تعصب اند و ترجیح می دهند که در شرایطی باز و نامحدود ( از نظر یادگیری) فعالیت کنند تا دیدگاه های خود را مطرح کنند.کودکان باهوش غیر خلاق وقتی مورد قضاوت قرار گیرند خود را در حداکثر امنیت و اطمینان حس می کنند و نتایج عالی به دست می آورند.اتکینسون21 (1926)، تورنس22 (1966) تحقیقاتی انجام داده اند و و یژگی های دانش آموزان خلاق را این چنین عنوان کرده اند:
1. این دانش آموزان از نظر هوشی بالاترند یا سطح متوسط اند.
2. از نظر هوشی فضایی بسیار برجسته اند.
3. دارای ظرفیت های حافظه ی فوق العاده در ثبت و نگهداری وقایع نختلف هستند.
4. امور و فعالیت های مختلف را تجربه می کنند.
5. از نظر فکری مستقل اند.
6. از نظر اجتماعی، رفتاری مطلوب دارند.
7. از نظر بیان صریح و راحت اند.
8. افراد فعال و کنجکاوند.
9. در حل مسائل و پاسخ به سوالات عموما از تفکر واگرا برخوردارند.تفکر واگرا تفکری است که به گونه ای متفاوت از جریان عام فکری جامعه به حل مسائل می پردازند.
10. به مسائل مذهبی و فلسفی علاقه نشان می دهند.
11. عموما مقاوم و با جرات، انتقادپذیر و خستگی ناپذیرند.
12. خودجوش، صادق و ساده اند (افروز23 1365، ص 20 و 21)
چگونه می توان خلاقیت را دردانش آموزان پرورش داد؟
1. به سوالات دانش آموزان باید احترام گذاشت و آن ها را راهنمایی کرد تا خودشان جواب سوالات را بیابند.
2. باید به دانش آموزان نشان داد که عقایدشان دارای ارزش است و عقایدی را که پذیرش آن ها در کلاس ممکن باشد باید پذیرفت.
3. نظریات و اظهارات خلاق دانش آموزان می بایست توسط معلم مورد تشویق قرار گیرد و زمینه ظهور آن ا فراهم شود.
4. گاهی اوقات بدون اینکه تهدید از جهت نمره ارزشیابی یا انتقاد در کار باشد، باید کودکان را آزاد گذاشت تا کارهایی را که خودشان می خواهند انجام دهند.
5. هرگز نباید قضاوتی در مورد رفتار دانش آموزان به عمل آورند بدون این که علل و نتایج آن تشریح شود.
6. اندیشه هایی مانند همه چیز از قبل معلوم معین شده است، باید از افرادی که به عنوان متخصص در هر زمینه ای معرفی شده اند اطاعت کرد و نمی توان نگرش خاص خود را دنبال کرد، نباید در ذهن دانش آموزان ایجاب شود.
7. باید در هر زمینه ای مهارت در درک لازم را به وجود آورد، زیرا در غیر این صورت امکان مبدل شدن به یک دانشمند و هنرمند خوب امکان به دست آوردن برتری به عنوان بخشی از خلاقیت، جز بر حسب شانس و تصادف فراهم نخواهد شد.
8. باید نیروی ابتکار و تخیل افراد را باور کرد تا در هر زمینه ای توان انجام فعالیت های لازم برای گشودن بابی نو را داشته باشند.
9. باید به عقاید غیرعادی دانش آموزان احترام گذاشت، زیرا کسانی که به نوعی خلاقیت آن ها برانگیخته می شود، روابط و مفاهیمی را درک می کنند که بقیه ممکن است از آن بی خبر باشند.
10. جواب ها باید طوری باشد که فرد را به سوالات تازه هدایت کند.
11. تکمیل کردن اشیاء و امور ناکامل از موارد دیگر است که موجب خلاقیت دانش آموزان می شود.باید از آن ها خواسته شود جملات ناکامل، نقاشی ها و تصاویر نیمه تمام و مبهم و حتی اشیاء نیمه کاره را کامل کنند.
12. دانش اموزان باید اشیاء را از نزدیک ببینند و آن ها را زیر و رو کنند و آنها را به بازی های تخیلی تشویق کرد.
13. باید فرصت های مناسب برای یادگیری مبتکرانه تدارک دیده شود و از این نوع یادگیری ها قدر دانی گردد زیرا یکی از مشخصات انسان خلاق این است که توانایی اش را خود به کار اندازد.
14. معلمان باید سوال هایی را بپرسند که با چرا و چگونه آغاز می شوند نه با کجا، چه کسی . چه وقت سوال هایی که دارای جواب های متعدد باشند موجب تفکر واگرا و ایجاد خلاقیت در دانش آموزان می شوند.
هوش و خلاقیت
تحقیات انجام یافته پیرامون هوش و خلاقیت نشان داده اند شاگردانی که در این دو امر برجسته بوده اند می توانستند در خود تسلط و آزادی کامل به وجود آورند و هم دارای رفتار بزرگسالان و کودکان باشند.
کسانی که از هوش بالاتر برخوردار بوده اند ودر خلاقیت در درجه ی پائین بودند به آن دسته از شاگردان اختصاص داشتند که در درس های خود وسواس فراوانی به خرج می دادند و از شکست های تحصیلی واهمه داشتند.ولی کسانی که در درجه ی پائین هوشی بودند و از جهت خلاقیت مقام والایی داشتند غالبا از خود و مدرسه بیزاری نشان می دادند و به مدرسه و درس و معلم با دیده خشم و ناراحتی می نگریستند، و زمانی که از کارهای درسی نگرانی داشتند استعدد درخشان خود را در خلاقیت و مهارت شناختی به خوبی بروز می دادند.(پارسا24 1371، ص 61).
خلاقیت و پیشرت تحصیلی
سیلبرمن25 (SILBERMAN) معتقد است که تعلیم و تربیت بایستی فرد را برای کاری آماده کند که هنوز وجود ندارد و ماهیتش را هنوز تصور هم نمی توان کرد و این امر تنها بدین صورت انجام می پذیرد که به کودکان آموزش داده شود چگونه یاد بگیرن و به آن ها نوعی انضباط فکری داده شود تا آن ها را قار سازند که اندوخته های عقلی بشر را صرف مسائل تازه کنند.توانایی تولید داده های تازه از طریق تجزیه و تحلیل ذهنی این داده ها یکی از جذاب ترین و ارزشمند ترین مهارت بشری است.(کالاگر26، 1372).
همچنین کلازمایر27 (KLAZ MAYER) و دیگران اظهار داشته اند در میان کسانی که نمره ی پیشرفت تحصیلی آن ها زیاد است، فرد خلاق را بیشتر می توان یافت تا در میان کسانی که نمره ی پیشرفت تحصیلی آن ها کم است.(سیف28، 1372)
شخصیت چیست؟
"شخصیت عبارت است از الگوهای رفتاری و شیوه های تفکر که سازگاری فرد با محیط را تعیین می کند"( اتکیسون29 و هلیگارد30، 1993).
صاحب نظران حوزه شخصیت روانشناسی از کلمه شخصیت تعریف های گوناگونی ارائه داده اند از نظر ریشه ای، گفته شده است که کلمه شخصیت معادل کلمه (PERSONALITY) انگلیسی است که درحقیقت از ریشه لاتین گرفته شده که که به معنی نقاب یا ماسکی بوده که در یونان و روم قدیم بازیگران تئاتر بر چهره می گذاشتند.
این تعبیر تلویحاً اشاره با این مطلب دارد که شخصیت هر کس ماسکی است که بر جهره خود می زنند تا وجه تمییز او از دیگران باشد.
در زبان عامه، شخصیت به معنای دیگری به کار می رود، مثلا وقتی گفته می شود که کسی با شخصیت است یعنی اینکه او دارای ویژگی هایی است که می تواند افراد دیگر را تحت نفوذ خود قرار دهد یا متانت و وقار ویژه ای دارد.همین طور در نقطه مقابل آن بی شخصیت به معنای داشتن ویژگی های منفی است که البته باز هم دیگران ار تحت تاثیر قرار می دهد، اما در جهت منفی.همچنین کلمه شخصیت در عرف به عنوان چهره مشهور و صاحی صلاحیت در حوزه های مختلف به کار می رود همچون شخصیت سیاسی،شخصیت علمی، شخصیت هنری و از این قبیل.
اما در روانشناسی، شخصیت به مفهومی متفاوت از آنچه ذکر شده تعریف می شود مثلا در روانشناسی همه کس دارای شخصیت است و بنابراین اصطلاحی به نام بی شخصیت در روانشناسی وجود ندارد.

فرآیندهای اصلی در رشد شخصیت
سالهای پیش دبستانی، دورهای مهم و اساسی در رشد متقابل اجتماعی و در تحول کارکردها و توانائیهای حرکتی، زبانی و شناختی است.همچنین بخش قابل توجهی از تحقیقات در مورد این دوره، تحت عنوان وابستگی به دیگران انجام گرفته است.منظور از وابستگی اهمیت گروه درایجاد احساس امنیت خاطر و پشتگرمی در کودک است یعنی، کودک از اینکه جزئی و عضوی از این گروه است احساس توانایی، دلگرمی و اعتماد به نفس می کند.
ساختار خانوده:بدون تردید ساختار خانواده و جایگاهی که کودک آن را در خانواده اشغال می کند، نقش مهمی دررشد شخصیت وی ایفا می کند به استثنای موقعیتهایی مثل پرورشگاهها یا مهد کودک ها که کودک با گروه هایی از افراد در ارتباط است، غالباً ارتباطات اجتماعی کودک منحصر به مادر یا کس دیگری است که به جای مادر از او مراقبت می کند و ارتباط گسترده تر با محیط اطراف نیز غالباًَ ار طریق مادر مراقبت می شود.این وابستگی به مادر تا 2 سالگی ادامه می یابد و از آن پس تماس کودک با فرزندان دیگر خانواده ها و اطرافیان آغاز می شود.در دوره پیش دبستانی گسترش فزایند در روابط کودک با گروه های اطراف خود روی می دهد.
ترتیب تولد:اثری که پیامدهای وجود برادران و خواهران متعدد برای کودک به وجود می آورد، بستگی به ترتیب تولد او دارد.فرزند ارشد تا زمانی که فرزند دوم پا به دنیا گذارد توجه کامل والدین را به خود اختصاص می دهد.تعدادی از محققان توانسته اند تفاوتهای فابل توجهی بین فرزند ارشد و کودکان بعدی مشخص کنند که امکان دارد مربوط به تفوات توجهی باشد که والدین به کودک اول و دوم می کنند بر طبق گزارش این محققان، فرزند ارشد تمایلات نزدیک بودن و دلبستگی بیشتری را نسبت به بزرگترها حفظ می کنند، بعضی از یافته های تحقیقی حاکی از آن است که فرزندان ارشد عموماً بیشتر مستعد اضطراب اند که ممکن است این حالت بازتابی باشد.فرزندان اول ممکن است دارای مزایایی نیز باشند؛ مثلاً در سخنگویی نسبت به فرزندان بعدی بیشتر بوده و عموماً انگیزه پیشرفت قوی تری دارند.اثرات ترتیب تولد در ارتباط با جنس کودک جنس فرزندان دیگر و نوع تمایلات آنها پیچیده تر می شود کودکان بعدی ممکن است برادر و خواهران خود را به جای والدین خود الگو قرار دهند.

تفاوتهای جنسی: یافته ها در مورد ترتیب تولد به اهمیت تفاوتها در جنس و تاثیرآن بر رشد شخصیت اشاره دارند.از آغاز تولد جنس کودک جنبه مهمی از هویت او را به دیگران می شناساند این امر در نام، در لباس پوشیدن، اسباب بازیها، و وجوه دیگر زندگی او منعکس می شود؛ اما در دوره پیش دبستانی تفاوت های آشکاری در تعدادی از ویژگی ها از نظر جنس مشاهده می شود.پسران آشکارا پرخاشگر تر از دختران هستند .شیوه های تربیتی والدین یا نگرش خاص آن ها در این مورد نیز می تواند اثرات کاملا متفاوتی بر پسران و دختران داشته باشد.
عدم حضور پدر و شاغل بودن مادر: مطالعاتی که در این مورد انجام شده نشان داده است که پسران فاقد پدر از یک سو کمتر از پسران دارای پدر تخیلات پرخاشگرانه دارند و از سوی دیگر استعدادهای عددی آنها ضعیف تر از مهارت کلامی آن ها است و همچنین مادران چنین خانواده هایی سخت گیر تر و ورابط آن ها با فرزندان خشن تر است زیرا برای اعمال کنترل ناچارند ژست پدرانه بگیرند.اما بعضی از اثرات این فقدان در مورد دختران ممکن است در دوران بلوغ ظاهر شود یعنی هنگامی که باید نقش های زنانگی خود را ایفا کنند به مردی علاقمند شوند.مطالعات مشابه در مورد فقدان مادران چندان فراوان نیست؛زیرا کمتر خانواده ای است که با فقدان مادر بتواند بدون جانشین مادر باقی بماند.اما مطالعاتی در مورد آثار اشتغال مادر بر فرزندان انجام گرفته است (اتکینسون31 و همکاران، 1983، 1993).این مطالعات نتوانسته اند به روشنی نشان دهند که اشتغال مادراز نظر جنبه های عاطفی و سازگاری های این کودکان اثرات زیان باری دارد.بر خلاف تصور عمومی معلوم شده است که این کودکان نه از نظر اضطراب و احساس وابستگی ا ز کودکان مادران خانه دار بالاتر ند و نه از نظر کاهش اتکای به خود و اعتماد به نفس که تصور می رود عدم حضور مادر موجب آن باشد.دختران مادران شاغل نقش زن را در خانواده ها چندان متفاوت از نقش پدر نمی بینند و از نظر آنان پدران نیز بنا به اجبار حاصل از شاغل بودن مادر خانواده ، مسئولیت هایی را در درون خانه به عهده دارند.
آثار اولیه گروه همسالان: ساختار و ترکیب خانواده به هر شکلی که باشد، کودک به تدریج در معرض اثرات گروه همسالان خود قرار می گیرد این روند تاثیرپذیری با یافته هایی که از مشاهدات گروه همبازی ها در مهد کودک ها و کدکستان ها یا محیط زندگی کودک در محله و کوچه به دست آمده اند تائید شده است، اگر چه در میان کودکان خردسال تعامل سازمان یافته با دوام کمتر به چشم می خورد، با این وجود این کودکان نسبت به یکدیگر پاسخ دهی های قابل توجهی دارند.در پنج سالگی کودکان در کاربرد وسایل بازی همکاری نشان می دهند و از ساخته های یکدیگر ایراد می گیرند.مدت زمان این بازی ها هر چند کوتاه و شامل چند فعالیت مختصر است و در عین حال نشانگر میزان آگاهی از حضور دیگران و ظرفیت سازی اجتماعی متقابل در این دوره سنی است و شواهدی در دست است که نشان می دهد در همین دوره احساس ما بودن و هویت گروهی، پس از این که گروهی از کودکان به طور مداوم با هم بازی کردند مشاهده می شود.در همین دوره است که رفتارهای غیر عادی ضد اجتماعی کودکان یا کناره گیری و انزوای آنان توجه والدین و دیگران را به خود جلب می کند.
نظریه فروید در مورد شخصیت:
شخصیت ازنظر فروید دارای سه وجه است: نهاد، که نماینده تمایلات و غرایز حیوانی و تابع اصل لذت است.خود یا من که نماینده واقعیت ها بوده و تابع اصل واقعیت است و فراخود یا من برتر، که نماینده ی سانسورهای اجتماعی و وجدان شخص است و هدف آن جلوگیی از ارضا تمایلات انسان است.رشد روانی جنسی کودک طبق نظریه فروید شامل سه مرحله است: اول، مرحله ی دهانی؛ دوم، مرحله مقعدی؛ و سوم، مرحله ی جنسی یا شهوانی: که عدم رشد مناسب و در هر مرحله یا تثبیت در هر یک از این مراحل، عواقب نامطلوبی برای رشد شخصیت در دوره های بعد به همراه خواهد داشت.علاوه بر این شخص برای انسجام شخصیت خود از یک رشته مکانیزم های دفاعی استفاده می کند که مهم ترین آن ها عبارتند از:واپس زنی، جابه جائی، والایش، برون فکنی، همانند سازی درون فکنی، بازگشت، تثبیت، انکار، دلیل تراشی، تبدیل و جبران.
همه این مکانیزم ها راه حل هایی غیر معقول برای سازگاری هستند.
نظریه فروید از جنبه های مختلف مورد انتقاد قرار گر فته است اما درعین حال، هنور هم به وسیله ی بسیاری از متخضضان روان درمانی به عنوان یک روش ردمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
ساختار شخصیت از نظر یونگ:
یونگ شخصیت را مرکب از چندین سیستم یا دستگاه روانی می داند که ضمن مستقل بودن در یکدیگر تاثیر متقابل دارند.این سیستم ها عبارتند از:
1. من یا خود: من یا خود،همان شعور آگاه یا ضمیر خود آگاه است که مجموعه ای است از احساسات، خاطرات، افکار و عواطفی که شخص نسبت به آنها آگاهی دارد و برای آن معلوم است و باعث پی بردن و شناخت او از وحدت و هویت خود می شود.
2. ناهشیاری فردی: به نظر یونگ، ناخود آگاه فردی حاوی ویژگی ها و کیفیاتی است که در گذشته شخص، خودآگاه بودند اما اکنون به دلایل خاصی واپس زده شده یا فراموش شده اند.
3. ناهشیاری جمعی: علاوه بر ناخودآگاه فردی،درانسان یک ناخودآگاه جمعی نیز وجود دارد که نوعی حافظه مربوط به گونه انسان و ناهشیاری غیر قابل دسترس است که نماینده تجربه های تراکمی نوع بشر و حتی موجودات پائین تر از بشر است.
4. صورت های ازلی یا کهن الگوها: این ها تجربه ها و معلوماتی هستند که در طول تاریخ بشری از نسلی به نسل دیگر منتقل شده اند؛ مثلا میل به جاودانگی یک صورت ازلی است که دراسطوره ها وافسانه ها به صورت های مختلف منعکس شده است.
الف) پرسونا یا نقاب:این واژه همان گونه که در تعریف شخصیت اشاره کردیم، به معنی ماسک ونقاب است که بازیگران در یونان قدیم به چهره می گذاشتند منظور یونگ از به کاربردن این اصطلاح صورتی است که شخص با آن در اجتماع ظاهر می شود.
ب) انیما (مادینه روان) و انیموس (نرینه روان): اصل دو جنس بودن آدمی، یعنی این که در هر انسانی هم جنبه های زنانگی و هم جنبه های مردانگی تواما وجود دارد، در نظریه یونگ به صورت ازلی انیما و انیموس نسبت داده شده است.جنبه زنانگی در مردان انیماست و جنبه مردانگی در زنان انیموس.
سخن های شخصیتی در نظریه یونگ
یونگ برای افارد انسانی، برحسب آن که بیشتر متوجه عالم درون باشد یا عالم بیرون، دو سنخ شخصیتی قائل است: گروه اول را درون گرا و گروه دوم را برونگرا می نامد.درتعریف برون گرا و درون گرایی یونگ می گوید:"وقتی توجه به امور و اشیاء خارج چنان شدید باشد که افعال ارادی در سایر اعمال اساسی آدمی صرفا معلول مناسبات امور و عوامل بیرونی باشد و نه حاصل ارزیابی ذهنی، این حالت برونگرایی خوانده می شود بر عکس شخص درون گرا غالبا متوجه عوامل درونی و ذهنی است و زیر نفوذ این عوامل قرار دارد.تردید نیست که او شرایط و اوضاع و احوال بیرونی را می بیند، اما عوامل و عناصر ذهنی بر او برتری و مزیت دارند و حاکم بر اموال و رفتار او هستند." (یونگ32، 1927)
علاوه بر این تیپ شخصیتی، یونگ برای آدمی چهار کارکرد نیز قائل است که عبارتند از حس کردن شهود، احساس و تفکر که ترکیب آن ها با دو تیپ ذکر شده جمعاً هشت تیپ شخصیتی ایجاد می کند به شرح زیر است:
برون گرایی متفکر: افراد این سنخ طبق قواعد دقیق و جدی زندگی می کنند.آنان احساسات و عواطف خود را مهار می کنند.در تمام جنبه های زندگی خود عینیت گرا هستند و در افکار و عقاید خود خشک و متحجرند.
برون گرای احساسی یا عاطفی: این افرا تفکر را سرکوب کرده و شدیداً عاطفی هستند.آنان سخت به ارزش ها، اخلاقیات و سنت هایی که به آنان آموخته شده است می چسبند و معمولا نسبت به انتظارات و عقاید دیگران حساس اند.
برون گرای حس: این سنخ شخصیتی بر خوش و لذت تاکید دارند و تمرکز او بر جستجوی مداوم تجربه های نو و شور انگیز است.
برون گرای شهودی: یونگ معتقد بود که این افراد از نظر کارهای سیاسی و اجتماعی عالی هستند، زیرا استعداد قوی در بهره گیری از فرصت ها دارند.
درون گرای متفکر: این افراد نمی توانند به راحتی با دیگران راه بیایند در انتقال اندیشه های خود دشواری دارند و نسبت به دیگران سرد و بی ملاحظه به نظر می رسند.
درون گرای احساسی یا عاطفی: در این افراد تفکر و اظهار علنی عواطف سرکوب می وشد.آنان از سوی دیگران، مرموز و غیر قابل دسترس به نظر می آیند و تمایل به سکوت، ملامت و کودکانه بودن دارند و نسبت به احساسات و افکار دیگران کم ملاحظه اند.
درون گرای حسی: این سنخ را افرادی غیر عقلایی و بریده از جهان روزمره تشکیل می دهند.آنان به بیشتر فعالیت های انسان به دیده سرگرمی و نیک خواهی می نگرند از نظر زیبا شناسی شدیداً حساس هستند، برحساسیت متمرکزند و شهود را سرکوب می کنند.
درون گرای شهودی: این افراد ممکن است آن چنان برشهود متکی باشند که تماس آنان با واقعیت به حداقل برسد.افرادی خیال باف و پنداره پرور هستند.ممکن است دیگران آنان را به سختی درک کنند، بنابراین از سوی دیگران عیب جو به نظر می رسند.

جدول 1-1 ویژگی های دو سنخ شخصیتی
برون گرایی
درون گرایی
– به افراد و اشیاء بیشتر توجه نشان می دهند.
– در زمان حال زندگی می کنند.
– به خود و اعمال و نتیجه آن ها توجه دارند.
– راحت و روان سخن می گویند.
– به ورزش و فعالیت های حرکتی علاقه دارند.
– به جهان محسوس و پدیدارهای آن توجه دارند.
– زود تصمیم می گیرند و به سرعت به اجرای آن می پردازند.
– خونگرم، زود آشنا و اهل معاشرت هستند.
– به ارزش های عینی و عوامل عینی توجه دارند.
– به احساسات و افکار خویش بیشتر توجه دارند.
– نگران آینده و مال اندیش هستند.
– معمولا محافظه کار هستند.
– اصول و معیارها را مهم تر از خو اعمال می دانند.
– در نوشتن بهتر ا زگفتن هستند.
– مشتاق کتاب ها و مجلات هستند.
– به بررسی علت ها و قانون ها علاقمندند.
– بیشتر وقت خود را صرف طرح و نقشه و تجزیه وتحلیل آن می کنند و دیر تر وارد عمل می شوند .
– به ارززش های ذهنی یا عوامل توجه دارند.
(اقتباس با اندکی تغییر از : شعاری نژاد33، 1354، ص 575)
نظریه آیزنگ درباره شخصیت
آیزنگ در بحث خود از شخصیت دو مسئله کلی را مطرح می کند یکی از این مسائل جنبه توصیف شخصیت است و به علل و موجبات رفتار کاری ندارد.دیگری، بررسی عوامل علی و سبب است که درآن وی کوشش دارد تا علت های زیربنایی شخصیت و اخلال های بین شخصیت ها را تحلیل کند.
الف) جنبه های توصیفی شخصیت: آیزنگ و همکاران پژوهش های خود را برای بررسی نمونه ها و انواع شخصیت و ویژگی های آنها در جهت شناخت شخصیت ها متمرکز کرده و در این زمینه به خصوصیات روانی گوناگونی که در روانشناسی با عناوینی چون خصایص، عادات، سخن ها و غیره مشخص شده اند، توجه نشان داده اند.حاصل این پژوهش ها به صورت نمودار 1-1 خلاصه شده است.
چنانکه در شکل می توان دید در دایره کوچک چهار مزاج معرفی شده جالینوس قرار گفته است در این نمودار دو مزاج صفراوی و سوداوی با دو مزاج دیگر، یعنی دموی و بلغمی مخالف هستند.بدین معنی که دو مزاج اول، داری ناپایداری و هیجان ها ی شدید هستند و حالت های روان نژندی دارند در حالی که درد و مزاج دیگر نشانه رفتارها دارای ثبات بیشتری بوده و شدت هیجان در آن ها کمتر است.
این خصوصیات معرف آن است که هر فرد لزوماً به یکی از چهار مقوله تعلق دارد و این تعلق واضح است و حالت بینابین وجود ندارد.
ب) جنبه های علی شخصیت: کوشش آیزنگ در این مبحث آن است که به کمک تحلیل عوامل ارثی و محیطی، عوامل و علل زیربنایی اختلاف های شخصیت ها را بررسی کند و در این راه از یافته فیزیولوژی، عصب شناسی، شیمی زیستی، قوانین توارث و علوم پایه دیگری کمک می گیرد.
آیزنگ روابط بین سنخ های ارثی و پدیداری در رشد شخصیت را چنین توجیه می کند که توازن و تعادل میان تحریک و بازدارندگی را بخش سرشتی شخصیت می داند و آن را همانند سنخ های ارثی می شمارد.او معتقد است که این جنبه سرشتی بر طبق قوانین وراثت مندل به ارث برده می شود و این سرشت فرضی با محیط در تعامل بوده و از طریق فرآیندهای تجربی، مانند شرطی شدن، خاطره پردازی دوام پس تصور، رد حسی شکلی و غیر شکل می گیرد.
آیزنگ برونگرایی، اجتماعی بودن، برتری طلبی، فعالیت و صفات دیگری از قبیل سنخ های پدیداری نامیده و رابطه میان سنخ های ارثی رابا معادله زیر نشان داده است:
توازن حرکتی – بازدارندگی * آثار محیط = درون گرایی / برون گرایی
روش های سنجش شخصیت:
بشر از دیرباز کوشش داشته است شخصیت افراد دیگر را بسنجد.هدف غالب طبقه بندی ها و تیپ بندی های شخصیتی نی همین اندازه گیری و سنج شخصیت بوده است.در حال حاضر، دو گروه روش های سنجش شخصیت وجود دارند: یک گروه به سنجش خصیصه های شخصیتی می پردازند این گروه که به روش های عینی معروف اند شامل انواع آزمون های شخصیتی، پرسشنامه و فن کالیفرنیا، پرسشنامه شخصیت سنج چند وجهی میندسوتا(MMPI).استفاده از مصاحبات بالینی نیز در غالب برنامه ی شخصیت سنجی مرسوم است.برای جلوگیری از اشکالات مصاحبه ها، مثلا عکس العمل پاسخ دادن آزمودنی ها، تدبیری اندیشیده شده است که از آن جمله می توان از قرار دادن تعدادی سوال های مچ گیر در سوال های مصاحبه نام برد.هم چنین روانکاوان در سنجش خود از روش تداعی آزاد استفاده می کنند که نوعی مصاحبه بدون ساخت محسوب می شود.
روش های فرافکن بر مبنای این طرز فکر ساخته شده اند که ما به طور غیر مستقم شخصت و ماهیت درونی خود را در استان ها و تعبیر و تفسیرهای خود از پدیده ها منعکس می کنیم.
روش های فرافکن بر مبنای این طرز فکر ساخته شده اند که ما به طور غیر مستقم شخصیت و ماهیت دورنی خود را در داستان ها و تعبیر و تفسیرهای خود از پدیده ها منعکس کنیم.معروفترین روش های فرافکن عبارتند از آزمون لکه های جوهر معروف به آزمون رورشاخ و آزمون اندریافت موضوع (TAT) که تصاویری را به آزمودنی نشان می دهند و از او می خواهند بگوید که درتصاویر چه می بیند (آزمون رور شاخ) یا داستان تصویر را توضیح دهد (آزمون TAT ).علاوه بر این ها می توان از آزمون نقاشی آدمک و آزمون های طرح های دیداری – حرکتی وبندر نام برد که در سا های اخیر استفاده از آن ها رایج شده است.

فصل سوم
جامعه آماری:
در این تحقیق جامعه آماری عبارتند از کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسط شهرستان ابهر در سال تحصیلی 84-83 که دراین شهرستان مشغول به تحصیل بودند که شامل 102560 نفر می باشند.
حجم نمونه:
نمونه ما در پژوهش حاضر 120نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسط می باشد.
روش اجرا و نمره گذاری: پس از تعیین جامعه آماری و انتخاب نمونه آماری و مشخص شدن مدارس به علت حجم زیاد دانش آموزان هر مدرسه، تعدای از کلاس های مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شده و پرسشنامه خلاقیت عابدی و شخصیتی آیزنگ به آنان داده شده سپس توضیحات لازم به آنان داده شده و دانش آموزان به آنان پاسخ دادند.برای نمره گذاری هر آزمون به روش استاندارد هر تست نمره گذاری شد.

روش اجرای آزمون:
هر یک از سوالات تست خلاقیت عابدی دارای سه گزینه :الف – ب – ج بود که به ترتیب به هر یک از آن ها 00102 نمره تعلق می گرفت، در پایان تمام امتیازات با هم جمع و نمره خلاقیت آزمودنی به دست می آید و هر آزمودنی بر حسب نمره محاسبه شده در یکی از گروه های زیر قرار می گیرد.
1- خلاقیت بسیار زیاد، نمره های 50 الی پائین تر
2- خلاقیت زیاد، نمره های بین 75-50
3- خلاقیت متوسط نمره های بین 85-75
4- خلاقیت کم نمره های بین 400-85
5- خلاقیت بسیار کم نمره های بین 120-100
در مورد پرسش نامه آیزنگ نیز با توجه به کلیدهای موجود برای هرتست، نمره هر آزمودنی محاسبه و نمرات دروغ سنجی، ثبات و یا عدم ثبات و درون گرایی و برون گرایی آن ها محاسبه می شود.

ابزار نمونه گیری:
1- پرسش نامه شخصیتی آیزنگ
2- پرسش نامه خلاقیت دکتر عابدی
متغیر های پژوهش :متغیر مستقل: خلاقیت
متغیرهای وابسته ویژگی های شخصیتی (درون گرا – برون گرا)
نمونه آماری و ر ش نمونه گیری
برای نمونه گیری از بین افراد جامعه مورد نظر یعنی کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان ابهر از روش نمونه گیری تصادفی ساده و خوشه ای استفاده شد.
برای نمونه گیری ابتدا از میان کل جامعه پژوهش یعنی تمام مدارس دخترانه شهرستان ابهر که تعدا دبیرستان ها 7: دبیرستان می باشد.
دبیرستان الزهرا سال اول 152 نفر سال دوم 81 نفر سال سوم 103 نفر
دبیرستان ایران سال اول 133 نفر سال دوم 71 نفر سال سوم 110 نفر
دبیرستان بوستان سال اول 101 نفر سال دوم 27 نفر سال سوم 110 نفر
دبیرستان عفت سال اول 74 نفر سال دوم 31 نفر سال سوم 57 نفر
دبیرستان رافت سال اول 76 نفر سال دوم 50 نفر سال سوم 28 نفر
دبیرستان حجاب سال اول 110 نفر سال دوم 28 نفر سال سوم 38 نفر
دبیرستان عفاف سال اول 132 نفر سال دوم 51 نفر سال سوم 17 نفر
دبیرستان حضرت معصومه سال اول 94 نفر سال دوم 51 نفر سال سوم 61 نفر
می باشندکه به صورت خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند و با توجه به حجم دانش آموزان هر دبیرستان تعداد کلاس از هر دبیرستان به صورت تصادفی انتخاب گردیده اند.
روش آماری و تجزیه تحلیل داده ها:
روش آماری در این تحقیق از نوع خی دو می باشد.
روش جمع آوری اطلاعات:
پس از انتخاب گروه نمونه از آن ها خواسته شد تا برای انجام یک کار تحقیقی با پژوهشگر همکاری نمایند.سپس دستورالعمل پرسشنامه و پاسخ نامه ی آزمون 57 سوالی شخصیت آیزنگ در اختیار آن ها گذاشته شد و از آن ها خواسته شد قبل از پاسخگویی به سوالات دستورالعمل را مطالعه نموده و به سوالات صادقانه پاسخ دهند و پس از تکمیل پاسخ نامه دستورالعمل، پرسشنامه و پاسخ نامه های جمع آوری گردید.
در مرحله ی دوم آزمون خلاقیت عابدی برگزار شد و از دانش آموزان خواسته شد که با دقت هر یک از سوالات را مطالعه نموده و پس از آن یکی از پاسخ ها را انتخاب نمایند. و اظهار نظر واقعی و دقیق آن ها مد نظر قرار می گیرد.
در مرحله ی نهایی پاسخ نامه ها ی آزمون آیزنگ کلید گذاری گردید.
بدین ترتیب نمرات گروه نمونه N=120 در مقیاس های درونگرایی، برونگرایی بدست آمده و داده های تجربی برای انجام عملیات آماری تنظیم گردید.

فصل چهارم

توزیع فراوانی شخصیت بر حسب خلاقیت
درونگرا
برونگرا
16
63
خلاقیت دارد
20
21
خلاقیت ندارد

نتیجه:
چون محاسبه شده (14/9) بزرگتر از جدول در سطح معناداری 0.01 (63/6) است بنابراین فرض صفر رد می شود و با 99 درصد اطمینان نتیجه گرفته می شود که اختلاف بین فراوانی ها از نظر آماری معنادار است و در جامعه ای که این نمونه از آن انتخاب شده است دانش آموزان برونگرا خلاق تر از دانش آمزان درون گرا هستند.

فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
با توجه به مطالب ارائه شده و آزمون ها و پرش نامه های شخصیت آیزنگ و خلاقیت انجام شده بر روی آزمودنی ها، ونتیجه و تحلیل آن ها براساس آمار استنباطی و روش تحلیل مجذور کا (خی)، فرضیه این پژوهش که بررسی رابطه بین خلاقیت و ویژگی های شخصیتی (برون گرایی – درون گرایی) بود، با سطح معناداری 0.01 درصد تائید شد یعنی بین خلاقیت و ویژگی های شخصیت رابطه معنی داری وجود دارد و افراد برون گرا خلاق تر هستند.
محدودیت ها:
1- تست برونگرایی و درون گرایی آیزنگ را نم یتوان به صورت قطعی و صد در صد در شناسایی افراد برون گرا و درون گرا به کار برد.
2- عدم دسترسی آسان به تست های استاندارد و هنجار شده ایرانی
3- کمبود منابع کتب مورد نیاز برای استفاده در تحقیق
4- عدم همکاری برخی از دانش اموزان در تکمیل کردن پرسش نامه ها
5- هنوز در جامعه ما رابطه خلاقیت و نوع شخصیت به خوبی تشخیص داده نشده است.
پیشنهادات:
1- چنانچه نتایج تحقیق نشان می دهد بین ویژگی های شخصیتی و خلاقیت رابطه معنی داری وجود دارد بنابراین به خانواده ها و دست اندر کاران نظام تعلیم و تربیت توصیه می شود به توسعه آن دسته از ویژگی های شخصیتی افراد همت گمارند که موجب خلاقیت فرد در تمامی کارها می شود.
2- آموزش و پرورش باید خلاقیت و شیوه نفکر منطقی و عملی را در برنامه های مدارس به صورت برنامه های عادی و یا فوق برنامه حداقل هفته ای دو ساعت آموزش دهد.
3- اشاعه و به کار بستن روش های نوین آموزشی در فرآیند یاد دهی و یادگیری به جای روش های سنتی.
4- تشویق و ترغیب ایده های نو و مبتکرانه دانش آموزان و اهمیت و ارزش قائل شدن به این ایده ها.

منابع:
1) افروز، غلامعلی (1371)، مباحثی در روانشناس تربیت کودکان و نوجوانان، (تهران انجمن اولیاء و مربیان) ص 103.
2) افروز، غلامعلی (1365)، دانش آموزان تیزهوش و خلاق، مجله پیوند، شماره 18، دی ماه
3) افروز، غلامعلی (1376)، روانشناسی تربیتی کاربردی، تهران، انجمن اولیاء و مربیان.
4) افروز، غلامعلی (1380)، ویژگی های شخصیتی و خلاقیتهای ذهنی، نشریه آموزشی بزرگسالان.
5) افروز، غلامعلی (1370)، دانش آموزان تیزهوش و خلاق نشریه پیوند، شماره 88، انجمن اولیاء و مربیان.
6) کریمی، یوسف (1380)، روانشناس شخصیت، موسسه منتشر و ویرایش، تهران.
7) قرائنی مقدم، امام اله (1375)، مدیریت آموزشی، انتشارات ابجد، تهران.
8) سیف، علی اکبر (1379)، روانشناسی پرورش، انتشارات آگاه، تهران.
9) شریعتمداری، علی (1372)، روانشناسی تربیتی، موسسه انتشارات امیر کبیر، تعران.
10) شالچیان، طاهره (1365)، چگونه می توان نسلی متفکر و خلاق را تربیت کرد، مجله ماهنامه، تربیت، شماره 2، ص 61-59.
11) مفاخری، نیره (1365)، رابطه خلاقیت با پیشرفت تحصیلی، انتشارات دانشگاه تهران.
12) مفیدی، فرخنده (1372)، آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی، انتشارات دانشگاه پیام نور.

پیوست
این پرسشنامه شامل 57 جمله است که هر یک حالت، عقیده و یا تجربه ای را بیان می کند.خواهشمند است هر یک از این جمله ها را به دقت مطالعه کنید و موافقت یا مخالفت خود را با درج ( ) در چهارخانه بلی (برای موافقت) یا چهارخانه خیر (برای مخالفت) در پاسخنامه ضمیمه مشخص نمایید.
خواهشمند است از نوشتن یا علامت گذاری روی این پرسشنامه خودداری فرمایید.از همکاری شما متشکرم
1- شغلی را دوست دارید که در آن با اشخاص زیادی تماس و معاشرت داشته باشید؟
2- بدون کمک و دلسوزی دوستان، غالباً افسرده و غمگین هستید؟
3- سرگرمی های دسته جمعی را به سرگرمی های انفرادی ترجیح می دهید؟
4- فراموش کردن غم ها و شکستهای گذشته برای شما واقعاً دشوار است؟
5- کارهای خود را معمولاً از روی نقشه و مطالعه قبلی انجام می دهید؟
6- تا به حال در زندگی در تمام موارد به قول و وعده خود عمل کرده اید؟
7- خلق و خوی شما معمولا متغیر و دمدمی است؟
8- معمولا بدون تفکر و مطالعه کافی چیزی می گویید یا کاری انجام می دهید؟
9- گاه بی آنکه علتی در کار باشد ناگهان احساس غم و اندوه می کنید؟
10- حاضرید به کارهای شانسی ولی جالب دست بزنید؟
11- آدم کمرویی هستید؟
12- ممکن است گاهی آرامش خود را از دست بدهید و عصبانی شوید؟
13- کارها را معمولا از روی احساس آنی انجام می دهید؟
14- معمولا درباره گفته ها و کارهای گذشته خود احساس پشیمانی و نگرانی می کنید؟
15- کارهایی مثل مطالعه کتاب و مجله را به معاشرت با مردم ترجیح می دهید؟
16- آدم حساس و زودرنجی هستید؟
17- علاقه زیادی به تفریح و گردش با دوستان دارید؟
18- گاهی منافع خود را به منافع دوستان ترجیح می دهید؟
19- گاهی ناگهان خود را سرشار از نیرو و نشاط و گاهی سست و خسته احساس می کنید؟
20- ترجیح می دهید که به جای دوستان فراوان فقط چند دوست صمیمی داشته باشید؟
21- زیاد خیالبافی می کنید؟
22- اگر کسی سر شما داد بزند شما هم سر او داد می زنید؟
23- *
24- تمام عادت های شما مطلوب و پسندیده هستند؟
25- از شرکت در مهمانیها و مجالس گرم و بانشاط واقعاٌ لذت می برید؟
26- در برابر مشکلات زندگی معمولا زود مایوس و دلسرد می شوید؟
27- آشنایانتان شما را شخص سرزنده و با نشاطی می دانند؟
28- پس از انجام کار مهمی معمولا احساس می کنید که می توانستید بهتر آن را انجام دهید؟
29- در معاشرت با دیگران معمولاً کم حرف و خاموشید؟
30- گاهی پشت سر دیگران حرف می زنید؟
31- شبها افکا رو خیالات مختلف مانع خواب شما می شود؟
32- تنها کار کردن را به کارهای دسته جمعی ترجیح می دهید؟
33- گاهی دچار طپش قلب می شوید؟
34- کارهایی را دوست دارید که در آنها دقت فوق العاده لازم است؟
35- گاهی چنان ناراحت می شوید که بدن شما می لرزد؟
36- گاهی نسبت به دوستان خود احساس حسادت می کنید؟
37- از معاشرت با اشخاصی که اهل شوخی هستند، متنفرید؟
38- معمولاً زود عصبانی می شوید؟
39- کارهایی ار دوست دارید که در آنها سرعت عمل مهم است؟
40- غالباً نگران هستید که حوادث شوم و ناگوار برای شما اتفاق بیفتد؟
41- رفتار و حرکت های شما معمولا با عجله و شتاب همراه است؟
42- گاهی با دوستان خود قهر می کند؟
43- خواب های آشفته زیادی می بینید؟
44- به قدری به معاشرت علاقه دارید که حتی با اشخاص ناشناس فوراً سر صحبت باز می کنید؟
45- اغلب اوقات دردهای مختلفی در بدن خود احساس می کنید؟
46- اگر نتوانید اکثر اوقات با عده ی زیادی معاشرت کنید، واقعا ناراحت می شوید؟
47- معمولا آرامش و خونسردی خود را زود از دست می دهید؟
48- ممکن است از میان آشنایان خود از یکی دو نفر واقعاً متنفر می شوید؟
49- اعتماد به نفس کافی دارید؟
50- وقتی دیگران از شما انتقاد می کنند، زود ناراحت می شوید؟
51- اکثر میهمانی ها و و دید و بازدیدها را اتلاف وقت می دانید؟
52- آیا دچار احساس حقارت هستید؟
53- می توانید با شوخی و گفتن داستان های بامزه دوستان خود را شاد و سرگرم کنید؟
54- گاهی معایب خود را از دیگران مخفی می کنید؟
55- نگران سلامتی خود هستید؟
56- دوست دارید که سربه سر دیگران بگذارید و با آنها شوخی کنید؟
57- شب ها دچار بی خوابی می شوید؟

بسمه تعالی
دانش آموز عزیز سلام:
پرسشنامه ای که در پیش روی دارید حاوی 60 سوال است و هر سوال مشتمل بر سه گزینه می باشد.شما هر یک از سوالات را با دقت مطالعه نموده و پس از آن یکی از پاسخ های ارائه شده را در زیر هر سوال با علامت () انتخاب نمائید.
بدیهی است اظهار نظر واقعی و دقیق شما مد نظر می باشد.
قبلا از همکاری شما صمیمانه سپاسگذارم.

1- وقتی که با مسئله خیلی دشواری روبه رو می شوید معمولا چه می کنید؟
الف) گریه می کنم چون فکر می کنم نمی توانم مسئله را حل کنم.
ب) گریه نمی کنم اما ناراحت می شوم.
ج) سعی می کنم راهنمایی برای حل مسئله بیابم.
2- وقتی که سرگرم ساختن وسیله ای باشید و ناگهان دریابید قطعه ی مهمی از آن را گم کرده اید چه می کنید؟
الف) سعی می کنم قطعه ی گم شده راپیدا کنم و اگر نتوانم قطعه ی گم شده را پیدا کنم کار را متوقف می کنم.
ب) سعی می کنم قطعه ی گم شده راپیدا کنم و اگر نتوانستم به جای آن یک قطعه ی دیگر می سازم.
3- هنگامی که در مکان عمومی هستید آیا هرگز سعی می کنید حدس بزنید افرادی که از شما دور هستید درباره چه بحث می کنند؟
الف) هرگز علاقمند نیستم حدس بزنم دیگران درباره چه چیزی بحث می کنند.
ب) خیلی دوست دارم حدس بزنم دیگران درباره چه چیزی بحث می کنند.
ج) *شه دوست دارم حدس بزنم دیگران درباره چه چیزی بحث می کنند.
4- از حل مسائل دشوار لذت می برید؟
الف) هرگز از حل مسائل دشوار لذت نمی برم.
ب) * از حل مسائل دشوار لذت نمی برم.
ج) * از حل مسائل دشوار لذت نمی برم.
5- اگر عضو گروهی باشید که باید مسئله ای را با همکاری حل کنید چه می کنید؟
الف) * کار نمی کنم و می گذارم دیگر اعضای گروه مسئله را حل کنند.
ب) * در آنچه گروه انجام می دهند شرکت می کنم.
ج) * فعال در آنچه گروه انجام می دهند شرکت کند.
6- هنگامی که با مسئله تازه ای روبرو می شوید معمولا چه می کنید؟
الف) از کس دیگری می خواهم آن را برایم حل کند.
ب) * کنم با کمک کس دیگری آن را حل کنم.
ج) * کنم اطلاعات بیشتری به دست بیاورم تا بتوانم خودم آن را حل کنم.
7- * درگیر حل یک مسئله مشکل ریاضی باشید چه می کنید؟
الف) * معلم یا شخص دیگری می خواهم که به من کمک کند.
ب) * کتاب ریاضی مربوط به مسئله را می خوانم.
ج) * همه منابعی که دردسترس دارم استفاده می کنم.
8- وقتی که با مشکلی غیر عادی مواجه می شوید معمولا آن را چگونه حل می کنید؟
الف) اغلب از کس دیگر ی کمک می گیرم.
ب) قبل از این که از کس دیگری کمک بگیرم مدت کوتاهی تلاش می کننم تا آن را خودم حل کنم.
ج) مدت بسیارطولانی تلاش می کنم تا خودم آن را حل کنم.
9- وقتی که در گروهی برای حل یک مسئله کار می کنید اعضا یگروه چگونه از نظرهای مبتکرانه شما استقبال می کنند؟
الف) به ندرت از نظرات مبتکرانه من استقبال می کنند.
ب) گاهی از نظرات مبتکرانه من استقبال می کنند.
ج) اغلب از نظرات مبتکرانه من استقبال می کنند.
10- آیا به نظر دیگران شما سوالات مشکلی را مطرح می کنید؟
الف) خیر، اینطور فکر نمی کنم.
ب) گاهی، اینطور فکر می کنم.
ج) اغلب، اینطور فکر می کنم.
11- آیا معمولا دوست دارید به کارهای تازه ای دست بزیند؟
الف) معمولا به کارهای تازه ای دست نمی زنم.
ب) گاهی به کارهای تازه ای دست نمی زنم.
ج) اغلب به کارهای تازه ای دست نمی زنم.
12- وقتی با مسئله ی پیچیده ای روربرو می شوید چه می کنید؟
الف) سعی می کنم خودم را درگیر حل آن نمی کنم.
ب) ممکن است کوتاه زمانی برای حل آن تلاش کنم.
ج) زمان بسیار طولانی برای حل آن تلاش می کنم.
13- آیا از تجارب تازه لذت می برید؟
الف) از تجارب تازه لذت نمی برم.
ب) گاهی از تجارب تازه لذت نمی برم.
ج) از تجارب تازه لذت می برم.
14- وقتی در موقعیتی قرار می گیرید که از عهده آن بر نمی آیید چقدر به دیگران متوسل می شوید؟
الف) اغلب به دیگران متوسل می شوم.
ب) گاهی به دیگران متوسل می شوم.
ج) معمولا ترجیح می دهم به خود متکی باشم.
15- به آنچه مستقلا انجام می دهید چقدر اطمینان دارید؟
الف) به آنچه خودم مستقلا انجام می دهم اطمینان زیادی ندارم.
ب) به آنچه خودم مستقلا انجام می دهم تا حدودی اطمینان دارم.
ج) به آنچه خودم مستقلا انجام می دهم اطمینان زیادی دارم.
16- ازانجام آزمایش های علمی لذت می برید؟
الف) از انجام آزمایشات لذت نمی برم.
ب) از انجام آزمایش تا حدودی لذت می برم.
ج) از انجام آزمایش لذت می برم.
17- آیا هرگز به رویا فرو می برید؟
الف) خیر، من به رویا فرو نمی برم.
ب) گاهی، اگر وقت داشته باشم به رویا فرو می روم.
ج) اغلب، اگر وقت داشته باشم به رویا فرو می روم.
18- در بیان مطالب خود با چه سهولتی از مطالب استفاده می کنید؟
الف) معمولا اشکال دارم.
ب) گاهی اشکال دارم.
ج) به ندرت اشکال دارم.
19- بیان شما تا چه اندازه خوب است؟
الف) مطالبم را به خوبی بیان نمی کنم.
ب) گاهی مطالبم را به خوبی بیان می کنم.
ج) اغلب مطالبم را به خوبی بیان می کنم.
20- نوشتن شما تا چه اندازه ای خوب است؟
الف) * نوشتن نظراتم اشکال دارم.
ب) * بتوانم نظراتم را بنویسم.
ج) * می توانم نظراتم را بنویسم.
21- اگر عده ای از افراد به نحوی غیر منتظره از شما بخواهند که بیش از 5 دقیقه درباره موضوعی صحبت کنید تا چه * از عهده این کار بر خواهیدآمد؟
الف) * عهده اش بر نخواهم آمد.
ب) * سعی خود را می کنم تا از عهده آن برآیم.
ج) * خوبی از عهده آن بر خواهم آمد.
22- * توصیف چیزی با چه سهولتی به کلمات دست پیدا می کنید؟
الف) معمولا این کار برایم دشوار نیست.
ب) بی نهایت این کا برایم دشوار است.
ج)* اغلب این کار برایم دشوار است.
23- * به شغلی علاقه دارید که مستلزم فراهم ساختن اندیشه های بسیار باشد؟
الف)* * علاقمند نخواهم بود.
ب) * علاقمند باشم.
ج) * علاقمند خواهم بود.
24- * بیان اندیشه به چه سهولتی به کلمات مترادف دست پیدا می کنید؟
الف) معمولا این کار برایم دشوار است.
ب) * نهایت این کار برایم آسان است.
ج)* این کار برایم آسان است.
25- اگر به ناچار در مسابقه ای شرکت کنید که د ر آن تا حد امکان کلمه های بسیاری را که با حرف "ج" شروع شود بیان کنید تا چه اندازه از عهده این کار بر می آیید؟
الف) چندان از عهده این کار برنمی آیم.
ب) به اندازه ای از عهده این کار برمی آیم.
ج) در حد خیلی زیادی از عهده این کار برمی آیم.
26- اگر از شما خواسته شود در مسابقه ای شرکت کنیدکه در آن باید چیز های متعلق به یک طبقه معین مانند غذاها * هان را نام ببرید تا چه اندازه از عهده این کار برمی آیید؟
الف) چندان از عهده این کار بر نمی آیم .
ب)تا اندازه ای از عهده این کار بر می آیم.
ج) در حد خیلی زیادی از عهده آن کاربر می آیم .
27-چند جمله می توانید بنویسید که با کلمه " همه" شروع می شود؟
الف) می توانم فقط چند تا بنویسم.
ب) می توانم تعدادی بنویسم.
ج) می توانم تعداد زیادی بنویسم.
28- آیا می توانید غیر از کاربرد معمولی اشیاء موارد استفاده ممکن دیگری نیز برای آنها پیدا کنید؟
الف) این کار برایم خیلی دشوار است.
ب) شاید بتوانم چند مورد دیگر پیدا کنم.
ج) می توانم موارد استفاده بسیاری پیدا کنم.
29- نوشتن تعداد زیادی داستان تازه چقدر برایتان آسان است؟
الف) این کار برایم دشوار است.
ب) می توانم چند داستان بنویسم.
ج) می توانم داستان های زیادی بنویسم.
30- کدام یک از موارد زیر برایتان آسان تر است؟
الف) حفظ یک شعر ده بیتی.
ب) تفسیر یک شعر ده بیتی.
ج) سرودن یک شعر ده بیتی.
31- اگر از شما خواسته شود تا مقاله ای برای روزنامه درباره جامعه خود بنویسید کدام یک از موارد زیر می نویسید؟
الف) آنچه را که پیش از آن درباره جامعه ام نوشته شده است خلاصه می کنم.
ب) برآچه که پیش از آن دربراه جامعه ام نوشته شده است به نوشتن مقاله خود اقدام می کند.
ج) پس از مطالعه مطالبی که بیش از آن درباره جامعه ام نوشته شده است در مقاله خود اقدام می کند.
32- از کدامیک از موارد زیر لذت می برید؟
الف) از مطالعه ی کتاب های معروف لذت می برم.
ب) از مطالعهکتاب های معروف و نوشتند چند کتاب توسط خودم لذت می برم.
ج) از نوشتن کتاب های خودم لذت می برم.
33-آیا در طراحی اسباب بازی های جدید موفق می شوید؟
الف) چندان موفق نخواهعم بود.
ب) شاید بتوانم چند طرح ارائه کنم.
ج) می توانم طرح های بسیاری ارائه کنم.
34- اگر به جای معلمی به کودکستان بروید و طرح درسی نداشته باشید تا چه اندازه از عهده آن بر می آیید؟
الف) شکست خواهم خورد.
ب) مشکل خواهم داشت.
ج) موفق خواهم داشت.
35- نوشتن متراف های بسیار زیاد برای کلمه " سریع" چقدر آسان است؟
الف) این کار برایم خیلی دشوار است.
ب) این کار تا اندازه ای برایم دشوار است.
ج) این کار برایم آسان است.
36- فرض کنید همه راه های معمولی برای گرم کردن غذا را از دست داده ایم ، تهیه فهرستی طولانی از راه های دیگر برای گرم کردن غذا چقدر برایتان آسان است؟
الف) این کار برایم خیلی دشوار است.
ب) این کار تا اندازه ای برایم دشوار است.
ج) این کار برایم آسان است.
37- اگر ناچار به ایراد سخنرانی باشید تا چه اندازه از عهده آن بر می ایید؟
الف) بطور کامل از روی یادداشتها می خوانم.
ب) بیشتر از روی یادداشتها می خوانم.
ج) گاهی به یادداشتها می خوانم.
38- اگر با گروهی از دوستان باشید و آنان از شما بخواهند درباره هر چیزی که در آن تجربه دارید یک ساعت صحبت کنید چه می کنید؟
الف) سعی می کنم از صحبت کردن خودداری کنم.
ب) می توانم فکر کنم و چیزهایی بگویم.
ج) می توانم مدتی طولانی درباره آن صحبت کنم.
39- آیا هرگز به شغلی علاقه مند هستید که مستلزم سرهم کردن داستان در مقابل شنوندگان باشد؟
الف) * علاقمند نیستم.
ب) * علاقمند باشم.
ج) * علاقمندهستم.
40- *باشید با کسی خوب فارسی بلد نیست ارتباط برقرار کنید یافت راه های ساده برای بیان مطالب چه اندازه برایتان آسان است؟
الف) * کار برایم دشوار است.
ب) * برایم آسان است.
ج) * برایم آسان است.
41- * ساختن چیزهای جدید لذت می برید؟
الف) * ساختن چیزهای جدید لذت نم برم.
ب) * ساختن چیزهای جدید لذت می برم.
ج) * ساختن چیزهای جدید لذت می برم.
42- * که به سختی متقاعد می شوند چگونه برخورد می کنید؟
الف) * دلایل متقاعد کننده آنان چند دلیل مختلف بیابم.
ب)*می کنم برای متقاعد کردن آنان چند دلیل مختلف بیابم.
ج)* متقاعد کردن آنان دلایل بسیارمی یابم.
43- * می خواهید کار پیچیده ای انجام دهید، معمولا کدام روش را بر می گزینید؟
الف) * می یابم.
ب)* چند روش بیابم.
ج) * روش های متنوع بیابم.
44- * نوع کاری را بیشتر دوست دارید؟
الف)* که تقریبا همه مراحل آن از پیش مشخص باشد.
ب) * که بخشی از آن از پیش مشخص شده و بخشی از آن نیازمند ابتکار باشد.
ج) که بیشتر مراحل آن نیازمند ابتکار باشد.
45- * توضیح دلایل رفتار پیچیده مانند رفتار یک کودک نابهنجار برای شما دشوار است؟
الف) رفتار پیچیده خیلی برایم دشوار است.
ب)*توضیحات کلی ارائه بدهم.
ج) * توضیحات بسیاری ارائه بدهم.
46- * به گردهمایی دعوت شوید تا مسائل جامعه خود را مورد بحث قرار دهید تهیه فهرستی طولانی از آن چقدر دشوار است؟
الف) خیلی دشوار است.
ب) تا حدودی دشوار است.
ج) به هیچ وجه دشوار نیست.
47- اگر از شما دعوت شود تا به انجمن شهر برای دریافت کمک مالی پیشنهادهایی ارائه دهید تا چه اندازه ای از این کار بر می آیید؟
الف) ارائه پیشنهادهایی فراتر از آنچه که شورای شهر قبلا در نظر گرفته است برایم دشوار است.
ب) * پیشنهادهایی فراتر از آنچه که شورای شهر قبلا در نظر گرفته است تاحدودی برایم دشوار است.
ج) * پیشنهادهایی فراتر از آنچه که شورای شهر قبلا در نظر گرفته است برایم آسان است.
48- * می توانید به یک معلم اول کمک کنید تا راه های گوناگون برای آموزش اعداد بیابید به طوری که کودکان به * اعداد علاقمند شوند؟
الف) خیر، این کار را نمی توانم انجام دهم.
ب) باید، بتوانم چند راه حل محدود ارائه بدهم.
ج) * می توانم راه ها ی گوناگونی ارائه دهم.
49- * کمک فکری به مدرسه ای با امکانات محدود، برای دستیابی به راه هایی جهت تامین امکانات ورزشی و سرگر می ها * برای شما امکان پذیر است؟
الف)* خیلی دشوار است.
ب)* می توانم راه های جدید ارائه کنم.
ج) * می توانم راه های گوناگون بسیاری ارائه بدهم.
50- وقتی حادثه غیر عادلانه ای برای شما رخ می دهد، آیا سعی می کنید به عوامل مختلف که احتمالا در آن حادثه * داشته اند پی ببرید؟
الف) سعی نمی کنم
ب) * سعی می کنم.
ج) معمولا سعی می کنم.
51- وقتی حادثه ی عجیبی رخ می دهد معمولا چه می کنید؟
الف) به آن توجه نمی کنم.
ب) به جستجوی برخی از علل آن می پردازم.
ج) به جستجوی همه علل ممکن می پردازم.
52- وقتی که به چیزی علاقمند می شوید چقدر به جزئیات آن توجه می کنید؟
الف) زیاد به جزئیات آن توجه نمی کنم.
ب) خیلی توجه می کنم.
ج) گاهی توجه می کنم.
53- وقتی که به یک آواز گوش می کنید چقدر به محتوای آن توجه می کنید؟
الف) زیاد به جزئیات آن توجه نمی کنم.
ب) خیلی توجه می کنم.
ج) گاهی توجه می کنم.
54- وقتی که به یک اثر هنری نگاه می کنید آیا به آنچه که هنرمند سعی داردبگوید توجه می کنید؟
الف) من به آنچه که هنرمند سعی دارد بگوید نمی اندیشم.
ب) گاهی اوقات به آنچه که هنرمند سعی دارد بگوید می اندیشم.
ج) اغلب به آنچه که هنرمند سعی دارد بگوید می اندیشم.
55- وقتی که یک نمایش بدون کلام (پانتومیم) تماشا می کنید چه واکنشی نشان می دهید؟
الف) فقط برای لذت بردن تماشا می کنم.
ب) آنرا تماشا می کنم و سعی می کنم پیام عمومی آنرا درک کنم.
ج) آن را تماشا می کنم و همه پیام های آن را درک می کنم.
56- پس از تماشای فیلمی که شما را تحت تاثیر قرار داده است معمولا چه می کنید؟
الف) به کار بعدی خود می پردازم.
ب) شاید درباره یک جنبه از فیلم با دیگران صحبت کنم.
ج) درباره حوادث فیلم فکر می کنم و درباره آن با دیگران صحبت می کنم.
57- وقتی نامه ای می نویسید، معمولا چه مطالبی را در آن می گنجانید؟
الف) درباره چیزهایی می نویسم که دیگران به دانستن آن نیازمند هستند.
ب) درباره مهم ترین حوادث می نویسم.
ج) درباره جزئیات حئوادث می نویسم.
58- وقتی که کتاب ها را می خوانید آیا آن چه را می خوانید در ذهن مجسم می کنید؟
الف) آنچه را می خوانم در ذهن خود مجسم می کنم.
ب) آنچه را می خوانم گاهی در ذهن خود مجسم می کنم.
ج) همه آنچه را می خوانم در ذهن خود مجسم می کنم.
59- در آنچه که انجام می دهید از چه مقدار پیچیدگی لذت می برید؟
الف) از انجام امور ساده و سرد لذت می برم.
ب) از انجام امور اندکی پیچیده لذت می برم.
ج) از انجام امور بسیار پیچیده لذت می برم.
60- چقدر به جزئیات کار که انجام می دهید می پردازید؟
الف) به ندرت به جزئیات می پردازم.
ب) گاهی به جزئیات می پردازم.
ج) اغلب به جزئیات می پردازم.

1 – makkenin
2 – boos
3 katel-
4 – terman
5 – kacs
6 – kalnen
7 – toorans
8 – feldheus
9 – cliken berd
10 – Aallberikh
11 – Mohammady
12 – Dooeing
13 – Walah
14 – William Jems
15 – Seprnet hall
16 – karel rajers
17 – Gilford
18 – Gezel
19 – Gakson
20 – Gharainy moghaddam
21 – Atkinson
22 – Toorans
23 – Afrouz
24 – Parsa
25 – Silberman
26 – Kalagar
27 – Kalaz mayer
28 – seif
29 – Atkinson
30 – Hilhgard
31 – Atkinson
32 – Yung
33 – Shoaary nesuad
—————

————————————————————

—————

————————————————————

79