دانشگاه آزاد اسلامی
واحد ………….
پروژه برای دریافت درجه کارشناسی در رشته برق
عنوان:
تاسیسات برقی پالایشگاه شیراز
استاد راهنما:
……………………………………………..
پژوهشگر:
………………
شماره دانشجویی:
…………….
سال………
تادییه پروژه
نام و نام خانوادگی دانشجو : ……………… در تاریخ ……………………………. رشته : برق پروژه خود را با عنوان : " تاسیسات برقی پالایشگاه شیراز " تحویل دانشگاه نموده است.
نام و نام خانوادگی تاییدکنندگان پروژه مالی سمت امضاء تاییدکنندگان
1 – …………………………………… استاد راهنما
2 – ………………………………………………………. مدیر گروه
تقدیر و تشکر
شکر شایان نثار ایزد منان که توفیق را رفیق راهم ساخت تا پروژه را به پایان برسانم . از استاد فاضل و اندیشمند………………. به عنوان استاد راهنما که همواره نگارنده را مورد لطف و محبت خود قرار داه اند ،کمال تشکر را دارم .
تقدیم به :
خدایی که آفرید
جهان را، انسان را، عقل را، علم را، معرفت را، عشق را
و به کسانی که عشقشان را در وجودم دمید.
گاهی بیاییم و احوالشان را بپرسیم
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
تاریخچه 1
فصل دوم
معرفی قسمت های اصلی، خدمات و ایمنی در پالایشگاه
HSE 4
سیستم 5
مقررات ایمنی در پالایشگاه 6
PPE 6
انواع خطرات در پالایشگاه 6
گازهای خطرناک در پالایشگاه 7
مجوزهای کار 7
فرایند تولید نفت 8
قسمت های پالایشگاه 8
واحد یوتیلیتی 9
فصل سوم
تشریح روند کار ، فرآیند تولید و ارائه خدمات
کارگاه تعمیرات مرکزی 10
روند کار در کارگاه 11
نمونه وسایل موجود در کارگاه برق 13
– جرثقیل های سقفی و ریلی 14
دستگاههای جوش ، دریل های صنعتی و سمباده های برقی 14
پولی کش 14
گرولر 14
تابلوهای برق 14
کارهای که در کارگاه برق انجام می شود 15
قسمت آب بخار 16
عملکرد ژنراتورها 18
UPS (برق ماندگار) 19
کارهای که در قسمت تعمیرات برق نیروگاه انجام می شود 19
طرح کلی از نیروگاه بخاری 20
تجهیزات نیروگاه بخاری 21
سوت بلور 23
خلاصه ای بر تامین آب مورد مصرف پالایشگاه 23
SUB STITION 24
کلیدهای قدرت مورد استفاده در سیستم پالایشگاه 25
حفاظت از سیستم برق پالایشگاه شیراز 26
نگاهی به عملکرد کلید قدرت و حفاظت های آن 27
دستگاه های تست حفاظت 32
ترانس ابزار دقیقی 35
راکتور 35
تلمبه نفت خام 35
تفاوت فیوز و رله 36
سیستم مگنت 36
نمک گیر 36
تنظیم زاویه پره ها فن ها 37
Sut bluer 38
سیستم برق بلا قطع ups 38
نحوه عملکرد کمپرسور 39
تعیین درجه حرارت موتورها 39
درجه بندی گازی موتورها 40
انتخاب فیوز به شکل تجربی 40
فصل چهارم
جمع بندی
پیشنهادات 42
نتیجه گیری 43
فصل اول
تاریخچه
شرکت پالایش نفت شیراز در کیلومتر ۲۲ جاده ی شیراز- اصفهان واقع شده است. ظرفیت طراحی شده ی این پالایشگاه 40،000 بشکه در روز معادل ۲ میلیون تن در سال می باشد. طبق طراحی خوراک نفت خام مورد نیاز به وسیله ی یک خط لوله ی۱۰ اینچی به طول ۲۳۰ کیلومتر از چاه های نفتی منطقه گچساران تامین می شود. مراحل طراحی و ساخت این پالایشگاه از سال ۱۳۴۹ شروع شد و در سال ۱۳۵۲ به اتمام رسید و در همـان سال مورد بهره برداری قرار گرفت.
واحدهای این شرکت پالایشی شامل واحد تقطیر در جو، واحد تقطیر در خلا، واحد غلظت شکن، تصفیه نفتا و تبدیل کاتالیستی (بنزین سازی)، واحد تصفیه نفت سفید با هیدروژن، واحد هیدروکراکر (آیزوماکس)، واحد هیدروژن سازی، واحد تولید و تصفیه گاز مایع، واحدهای شیرین سازی و سولفورزدایی نفتای سبک و نفت سفید، بازیافت گوگرد، تصفیه گاز با آمین و سولفورزدایی آب ترش، واحد تصفیه پساب صنعتی، واحدهای تولید آب صنعتی، برق و بخار و همچنین مخازن مربوطه می باشد.
عمده محصولات پالایشگاه شامل گاز مایع، بنزین معمولی، بنزین جت، نفت جت، حلال ها،نفت سفید، نفت گاز (گازوئیل)، نفت کوره، وکیوم سلاپس، ایزوریسایکل، ایزوفید، قیر و گوگرد می باشد . فرآورده های تولیدی پس از انجام آزمایشهای متعـدد در آزمایشگاه مجهـز این شــرکت و پس از حصول اطمینان ازانطباق بامشخصات اطمینان ازانطباق بامشخصات استاندارد شرکت ملی پالایش وپخش فرآورده های نفتی ایران به بازارداخلی عرضه می گردد.
طی مدت فعالیت این واحد صنعتی، با همت و تلاش کارکنان و کارشناسان تغییرات زیادی به منظور افزایش ظرفیت، بهبود کیفیت و ارتقاء فرآیند انجام گرفته است که حاصل آن، افزایش ظرفیت پالایشگاه به ۰۰۰/۶۰بشکه در روز (معادل ۵۰ درصد بیش از ظرفیت طراحی ) و همچنین تولید محصولات متنوع جدید متناسب با نیاز کشور بوده است. در حال حاضر، خوراک مورد نیاز این شرکت علاوه بر خط لوله گچساران، بوسیله خط لوله ده اینچی بطول ۱۱۰ کیلومتر از منابع نفتی سروستان و خط لوله ۸ اینچی بطول ۲۲۷ کیلومتر از میعانات آغار و دالان تامین می گردد .
در زمان جنگ تحمیلی، پالایشگاه شیراز که از اهداف اصلی دشمن محسوب می شد، بارها مورد حمله هوایی قرار گرفت که منجر به وارد شدن خسارت های بسیار و شهادت تعدادی از کارکنان شریف آن گردید، اما به دلیل لزوم تامین نیازهای جبهه، خسارت های وارده هر بار به دست توانمند کارکنان و متخصصان ایثارگر به سرعت بازسازی شد و پالایشگاه بلافاصله با ظرفیت کامل در سرویس قرار گرفت؛ به طوری که پالایشگران، این ایثارگران سنگر تولید و اقتصاد اجازه ندادند ارسال سوخت به جبهه ها قطع گردد.
امروزه در راستای سیاست های کلان کشور، ایـن شرکت با تولید فرآورده های نفتی مطابق بااستانداردهای جهانی و استفاده از آخرین تکنولوژی و دستـاوردهای فنــی دنیـا توانسته است با تغییــر واصلاح عملیات، ارتقاء کیفی محصولات، صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش و حذف مواد آلاینده و زیانبار گام های موثر و بزرگی بردارد. به علاوه شرکت پالایش نفت شیراز طی چند سال اخیر موفق به اجرای سیستم های مدیریتی و اخــذ گواهینـامـه های معتبــر جهــانی در زمینه های ISO 9001، ISO 14001، ISO 18001 و IMS گردیده است.
همچنین شرکت پالایش نفت شیراز در سال ۱۳۸۰ به عنوان صنعت برتر و برگزیده سبز کشور انتخاب شد، در سال۱۳۸۳ جایزه ملی ساخت کالا و تجهیزات نفت را از آن خود کرد، در سال ۱۳۸۴ نیز موفق به اخذ گواهینامه اهتمام به سرآمدی جایزه ملی کیفیت ایران گردید. دریافت جایزه اهتمام به کیفیت INQA در سال ۱۳۸۸ و عنوان شرکت برتر پالایشی در سال ۱۳۹۰ نیز افتخاری دیگر برای این پالایشگاه محسوب می شود .
مطمئناً با یاری خداوند متعال و تلاش و همت کارکنان و کارشناسان شرکت، دست یابی به افق های روشن آینده و موفقیت های بزرگتر در عرصه های ملی و بین المللی دور از دسترس نخواهد بود.
فصل دوم
معرفی قسمت های اصلی، خدمات و ایمنی در پالایشگاه
در این فصل به بیان ایمنی در محیط پالایشگاه ، خطرات و قوانین موجود در کار پرداخته و قسمت های مختلف پالایشگاه و محصولات و شرکت های وابسته به آنرا معرفی می نماییم.
(Health Safety Environment) HSE
در هرسیستمی با اهمیت ترین مسئله حفظ سلامتی کارکنان مجموعه است در نتیجه قطعاً قسمتی برای ایمنی کل سازمان در نظر گرفته می شود .
هرسیستمی که تشکیلات منظمی برای حفظ سلامتی و ایمنی و محیط زیست را دارا باشد و بتواند استانداردهای لازم برای تامین این سه اصل را فراهم کند، دارای تشکیلات HSE خواهد بود . HSE باید بر تمام عملکردهای کاری مجموعه نظارت داشته و ایمنی کل مجموعه را با وضع قوانین و پیش فرض هایی تامین نماید.
سلامتی (H)
– شخصی : فرد با رعایت احتیاط ها سلامتی خود را حفظ کند.
– دیگران : فرد به حقوق دیگران اهمیت داده و در حفظ سلامت جمعی کوشا باشد.
ایمنی (H)
– افراد
– اموال ( دستگاهها ، تجهیزات و …)
محیط زیست (E)
– آب
– هوا
– خاک
– جانداران
استانداردهای متداول سیستم
– مدیریتی ISO 9000
– محیط زیست ISO 14000
– ایمنی و بهداشت شغلی OHSAS 18000
سیستم
مجموعه افراد، تجهیزات ، قوانین ، روشها و دستورالعمل ها که به منظور اجرای یک فعالیت معین در یک محیط خاص کنار یکدیگر قرار می گیرند.
در ایمنی موارد زیر مهم هستند:
– خطرات کار
– حادثه
– شبه حادثه: خطری که صدمه ای به اموال و افراد وارد نشود.
– ریسک : ترکیبی از احتمال و پیامدهای ناشی از حادثه
– ارزیابی ریسک
انواع ارزیابی ریسک
* what if
* hazop
* jsa
* fta
– ریسک قابل تحمل: ریسکی که میزان آن تا حد قابل تحمل سازمان پایین آمده باشد.
– ریسک غیر قابل تحمل: در سیستم این رسک باید حذف یا انتقال یا کاهش یابد.
مقررات ایمنی در پالایشگاه
مقررات عمومی : در تمام نقاط باید رعایت گردد.
مقررات اختصاصی : برای کارهای عملیاتی و تعمیراتی رعایت می شود. مانند کار در محفظه های سر بسته که ارتباطی در هنگام کار با اتمسفر ندارند مثل کوره، برج، راکتور، ظرف، مخزن.
(PERSONAL PROTECTIV EQUEMENT) PPE
کلیه تجهیزات فردی مانند لباس کار ،دستکش ، کلاه ، کفش و غیره را شامل می گردد.
Hydrant : ادوات آتش نشانی مانند شیرهای آتش نشانی را شامل می شود.
مخاطرات و ریشک های هر واحد برای آن واحد تعریف و ثبت می گردد.
انواع خطرات در پالایشگاه
1- دماهای مختلف ( ماکزیمم 450 درجه سانتیگراد).
2- فشارهای مختلف( مکزیمم 200 bar در واحد آیزوماکس و راکتورها).
3- سیالات مختلف ( مواد نفتی، بخار، آب، اسیدها و گازها).
4- سقوط از ارتفاع
5- تصادف رانندگی
6- آلاینده ها
7- رادیواکتیو در هنگام رادیوگرافی
8- مواد شیمیایی
گازهای خطرناک در پالایشگاه
1- آمونیاک 500ppm
2- کلر 0.5 ppm
3- هیدروژن سولفوره 10 ppm ( بیشترین عامل مرگ در صنعت نفت).
4- ازت
– ازت را به عنوان گاز پوششی که از بخار شدن مواد نفتی و جدا کردن قسمت ها از هوای آزاد ، استفتده می کنند. باید اکسیژن هوا را در حدود 19تا20 در صد در نظر گرفت و از تفزایش ازت در هوا جلوگیری کرد.
مجوزهای کار (permit to work)
انواع permit
1- کار گرم
2- کار سرد
3- گود برداری و حفاری
4- رادیوگرافی
5- صعود افراد با سبد توسط جرثقیل
6- داربست بندی
7- ورود به محفظه سربسته
8- کارهای برقی
اهداف permit :
– حفظ سلامت افراد
– حفظ سلامت سیستم
فرایند تولید نفت
– انتقال: ( قسمت خطوط لوله ) نفت خام توسط هفت تلمبه خانه از چاه های نفت استان خوزستان به پالایشگاه انتقال می یابد.
– پالایش : نفت خام در این قسمت که اساسی ترین قسمت فرایند است، پالایش و به محصولات مختلف تبدیل می گردد.
– پخش : محصولات تولید شده در پالایشگاه در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد.
قسمت های پالایشگاه
واحدهای پالایش :
1- واحد تقطیر: واحد مادر از لحاظ فرآیند نفتی.
2- واحد کاهش گرانروی
3- واحد گاز مایع
4- واحد آیزوماکس
5- واحد تولید هیدروژن
6- واحد تبدیل کاتالیتی
7- واحد بازیافت گوگرد
8- واحد یوتیلیتی : واحد مادر از لحاظ کارکرد کل سیستم
9- واحد تولید قیر
10-واحد روغن سازی
11-واحد حلال های ویژه
واحد یوتیلیتی
– تولید برق
– تولید بخار
– تولید آب
– تولید هوا
** در کل پالایشگاه سیستم ابزار دقیق بوسیله هوا و با سیستم نیوماتیکی صورت می گیرد. ولی در واحد حلال ها از سیستم برقیDCS برای ابزار دقیق بهره می گیرند.
** پالایشگاه یکسری از محصولات را به پتروشیمی اصفهان می دهد و پتروشیمی از این مواد محصولات متعدد تولید می کند که اکثراً مواد اولیه صنایع دیگر هستند، مثل تولید LAB که مواد اولیه صنایع تولید کننده مواد شوینده است.
فصل سوم
تشریح روند کار ، فرآیند تولید و ارائه خدمات
در این فصل به معرفی قسمت هایی که در آن مشغول به کار بوده ایم پرداخته و انواع خدمات و تجهیزات این قسمت ها را به تفضیل بیان خواهیم نمود.
کارگاه تعمیرات مرکزی
این کارگاه وظیفه تعمیرات اساسی و اصلی تمام تجهیزات را بر عهده دارد که شامل بخش های مختلفی از جمله جوشکاری ، تراشکاری ، فرزکاری و کارگاه برق است. هر قسمت وظایف تعریف شده ای داشته که برای پیش برد کار در چارچوب مقررات با بخش های دیگر همکاری دارد . تجهیزات برای تعمیر ، سرویس دوره ای ، تعویض قطعه به این کارگاه ارسال می گردند. البته برخی از تجهیزات که قابل حمل نبوده یا امکان از سرویس خارج کردن آنها نیست ، با اعزام تعمیر کار به واحدها به آنها سرویس دهی می شود. در واحدها هم یکسری کارگاه تعمیرات کوچک وجود دارد که خدمات جزئی را ارائه می دهند.
کارگاه برق با تجهیزات کامل شامل تابلوهای برق ، دستگاههای سیم پیچی، جرثقیل های کوچک ، وسایل اندازه گیری و کلیه لوازم مورد نیاز برای تعمیرات بخشی حیاتی در کارگاه مرکزی است.
روند کاری در کارگاه برق بر دو اصل پایه ریزی گشته است ، که این دو اصل خود شامل چند بخش هستند:
الف- تفکیک
1- تهیه برگه های تعیین مخصوص وضعیت اشیاء و اسناد
2- شناسایی اقلام مورد نیاز زاید و تعمیری
3- استفاده از برگه های مخصوص برای تعیین وضعیت آنها
4- دور نمودن اشیاء زاید از کارگاه
5- تفکیک اشیاء زاید
6- کنترل اوراق و اشیاء زاید
7- پیشگیری از پدید آمدن اشیاء و اموال زاید
ب- تعمیر
1- تعمیر وسایل در ساختمان ها ،معابر،پل و …
2- تعمیر یا تعویض سیستم های روشنایی، تهویه و تاسیسات
3- تعمیر یا تعویض ماشینالات ، تجهیزات و …
4- تعویض یا بازسازی اشیائ مستحلک یا غیر قابل استفاده
5- تعمیر اشیائ و ابزار خراب
6- اصلاح و بازسازی برنامه های نرم افزاری
7- نگهداری اشیائ ، اموال و تاسیسات
8- برنامه ریزی و نظارت بر تعمیر و نگهداری
روند کار در کارگاه
تجهیز ارسالی بعد از دریافت ، رسید شده و تمام مشخصات آن مانند شماره پلاک ، وضعیت ظاهری ، علت رجوع و… درون برگه های ویژه ثبت می گردد. وسیله با توجه به مشکل آن به تکنسین مربوط به آن ارجاع گشته و تعمیرکار بعد از بررسی های لازم عیب تجهیز را به سرپرست کارگاه برق گزارش داده و سرپرست اقدام به تهیه وسایل تعویضی و ثبت گزارش می نماید.
تجهیز بعد از تعمیر یا تعویض قطعات تست شده و آزمایشات مختلفی روی آن صورت می گیرد . بعد از اطمینان از سلامت تجهیز ، آنرا به واحد مربوطه ارسال می نمایند.
نمونه کارهای در حال انجام:
بالانس و تعویض بلبریگ موتور ME-220v-afa
سیم پیچی و سرویس پمپ PM- 2650
Face – کف تراشی و تعویض پایه موتور PM-310c
ارسال شافت موتور برای سنگ تراشی و آبکاری ME-2101-apb
ساخت کاپلینگ موتور MEM- 26h
* PM علامت پمپ
* EM علامت فن
* کاپلینگ: قطعه ای در جلوی شافت موتور که با گیربکس درگیر می شود.
*Faace : به صیقل دادن قسمت جلوی کاپلینگ گفته می شود.
تمام قطعات موتورهای ارسالی برای سرویس مانند استاتور و رتور از هم جدا می گردد و برای شستشو به قسمت steam ارسال میگردد. در این مرحله استاتور و تمام قطعات کثیف توسط بخار آب با فشار زیاد شسته و در کوره مخصوص با درجه حرارت مشخص ( تا حدی که به سیم پیچ استاتور آسیب نرسد) قرار داده شده و بعد از خشک شدن برای تعویض قطعات آماده و به تعمیرکار تحویل داده می شود. بعد از تعمیر و تعویض وسیله ، تجهیز را تست نموده و اندازه گیری های لازم را روی آن انجام داده و از عملکرد صحیح وسیله اطمینان حاصل کرده و آنرا به واحد مربوطه میفرستند.
فاصله هوایی بین رتور و استاتر باید کنترل شود که این کار با اندازه گیری قطر شافت رتور توسط میکرومتر صورت میگیرد.در صورتیکه شافت 0.01mm کوچکتر از مقدار استاندارد باشد ، رتور به قسمت آبکاری فرستاده شده تا به قطر آن اضافه گردد. اگر 0.01mm بیشتر بود مشکلی ایجاد نمی گردد ولی اگر 0.02 mm بیشتر بود باید به قسمت تراشکاری فرستاده گردد تا به مقدار 0.01mm از قطرش کاسته شود. 0.01mm بیشتر را برای آن در نظر می گیرند چون با گذشت زمان و استهلاک رتور ، قطر رتور کاهش مییابد. در صورت کاهش غیر مجاز فاصله هوایی ، رتور با استاتور برخورد کرده و باعث صدمه جدی به موتور می شود.
نمونه وسایل موجود در کارگاه برق
Megger- (مگر) :
دستگاه مگر برای تعیین مقاومت اهمی و مقاومت عایقی و آنکه آیا بدنه موتور با سیم پیچی داخلی اتصالی دارد یا نه استفاده میشود . این تست قبل از روشن کردن موتور انجام میگردد تا در صورت اتصال به علل مختلف مثل وجود رطوبت در رتور ، از روشن کردن آن جلوگیری و محل اتصالی قطع یا رطوبت موجود خشک گردد. در صورتیکه بدون توجه به اتصالی موتور روشن گردد ، سیم پیچ های استاتور سوخته و امکان آسیب رسیدن به افراد نیز وجود دارد.
دستگاه مگر در دو نوع دیجیتال و آنالوگ وجود دارد . نوع دیجیتال با 8 باطری 1.5 ولتی و نوع آنالوگ با چرخاندن یک اهرم ولتاژی بالا و جریانی در حد میلی آمپر تولید می کند. انواع تستر مگر با توجه به ولتاژ تولیدی تقسیم بندی می گردد که از 1000 تا 10000 ولت وجود دارد.
روش کار بدین صورت است که یک سیم تستر به بدنه وسیم دیگر به یک سر سیم پیچ استاتور متصل می شود ،در صورتیکه با برخورد سیم تستر به بدنه موتور باعث ایجاد جرقه شود ، موتور اتصالی دارد و باید رفع عیب شود ولی اگر جرقه نزد ، می توان آنرا راه اندازی و تست کرد. هرچه مقاومتی که ارت تستر نشان می دهد بیشتر باشد عایق دستگاه بهتر است. در هنگام تست باید دستگاه کاملاً بدون برق باشد.
در هنگام تست مگر نباید هیچ سیم دیگری بجز دو سیم تستر به موتور متصل باشد، چون امکان خطا در آزمایش وجود خواهد داشت.
– جرثقیل های سقفی و ریلی ( کرن ):
با ظرفیت های مختلف از 500 کیلوگرم تا 18 تن .
– دستگاههای جوش ، دریل های صنعتی و سمباده های برقی
– پولی کش :
یک نوع جک که با فشار هوا و یک پمپ روغنی کار می کند و برای بیرون کشیدن بلبرینگ های ابتدا و انتهای شافت رتور استفاده می شود.
– گرولر:
دستگاهی است جهت تست آرمیچر ، با قرار دادن آرمیچر در بین دوصفحه فلزی دستگاه و روشن کردن آن از روی عملکرد آرمیچر ،سالم ویا خراب بودن آن تشخیص داده می شود به طریقی که اگر آرمیچر آهن ربا گردد و وسایل فلزی را جذب کند آرمیچر خراب می باشد و چنانچه در آرمیچر تغییری ایجاد نشود آرمیچر سالم می باشد.
– تابلوهای برق:
این تابلوها دارای ولتاژها و آمپرهای مختلف و کابلهای خروجی با ضخامت های مختلف (باریک – متوسط- ضخیم) می باشند و جهت دادن برق به تجیزات مورد تعمییر استفاده می شود.
کارهای که در کارگاه برق انجام می شود
– تعمییر یک موتور تکفاز:
در این تعمییر قسمتی از سیم پیچی های استاتور که دچار مشکل شده بود از جای خود خارج و با قرار دادن سیمهای سالم به جای آن کلافها را به تعداد مشخص خود مرتب کردند و بعد از پایان تکمیل سیم پیچی کلافها آنها را با یک ماده مخصوص (به شکل لاک) آغشته ساخته ، که این ماده پس از چند دقیقه سفت شده و سیم ها را در جای خود به محکمی نگاه می دارد این کار بدین علت می باشد که در هنگام استارت اولیه موتور به کلفها فشاری وارد نشود و در جای خود ثابت باقی بمانند . سپس رتور این موتور جهت بالانس و برطرف کردن تابی که در آن ایجاد شده بود به قسمت تراشکاری فرستاده شد.
– سرویس یک موتور سه فاز:
این موتور از مدل HV-4 (u.s.motors) و دارای مشخصات زیر بود:
1488rpm وزن3 تن
6 kv
23 A
موتور مربوط به پمپ آب درچه ،که وظیفه پمپاژ آب از رودخانه زاینده رود به پالایشگاه را بر عهده دارد می باشد.
این موتور دارای دو مخزن روغن می باشد که در قسمتهای بالا و پایین آن قرار دارند. مخزن بالایی دارای سه عدد بولبرینگ و ظرفیت 40lit روغن و مخزن پایین دارای یک عدد بولبرینگ و ظرفیت 4lit روغن می باشد . این روغن از نوع Hp80 و بسیار رقیق می باشد.
– تعویض بلبرینگ های یک موتور سه فاز :
با بررسی این موتور از روی لرزشی که داشت معلوم شد که بولبرینگ های آن دچار مشکل شده اند .موتور را باز و بولبرینگهای آن را تعویض کرده و پس از یک سرویس کامل آن را بسته و تست لازم را بر روی آن انجام دادندکه نتایج بدست آمده از تست به شرح زیر می باشد:
جریان فازR=7.1 A
جریان فازS=7.4 A
جریان فاز T=7.5 A
جریان راه اندازیP=18 A
قسمت آب بخار (نیروگاه برق)
پالایشگاه روزانه 32 MW مصرف برق دارد که کل این مقدار توسط نیروگاه داخلی خود پالایشگاه تامیین می شود . در ادامه به اجزاء موجود در این نیروگاه و چگونگی تولید برق در آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
در این نیروگاه 5 ژنراتورموجود می باشد که هر کدام دارای مشخصات ذیل هستنند.
P=16 MW
I=1100 A
V=10500 V
F=50 HZ
این پنج ژنراتور همیشه با کل توان خود در سرویس نمی باشند و با توان های کمتر از توان نامی خود در سرویس می باشند ، این مقدار بستگی به تعداد ژنراتورهای زیر بار دارد و معمولاً دو ویا سه ژنراتور به صورت رزرو هستنند البته ژنراتورهایی که زیر بار نیستنند بطور کامل خاموش نمی باشند و بایک توربین روغنی به آرامی حرکت می کنند تا وزن آن تماماً روی شافت قرار نگیرد و منجر به برهم خوردن بالانس رتور نشود.
خروجی ژنراتورهای (1و2 ) ، (3و4 ) ، (5 ) بر روی سه باس بار (M. BUS) قرار می گیرند و این سه باس بار نیز توسط سه عدد سلف به باس بار دیگری (SUN.BUS) متصل میشوند . این راکتور ها جهت کنترل جریان های لحظه ای دو باس بار و تشکیل یک باس سنکرون تعبیه شده اند.
لازم به ذکر است که پالایشگاه اصفهان در واقع از دو پالایشگاه تشکیل شده است که این دو کاملاً قرینه همدیگر می باشند و هرقسمت در دو پالایشگاه از دو خط مجزا (که هر کدام از باس بار مجزایی خارج می شود) تغذیه می گردد. در بعضی از واحدها خط های خروجی از M. BUS مستقیماً به ترانسی در نزدیکی واحد وارد شده و خروجی ترانس برق آن واحد را تامیین می کند ولی در بعضی از واحد ها خط های خروجی از M.BUS ، باس بار های مجزایی (هر کدام بر روی یک باس بارمجزا که توسط یک کلید به یکدیگرمتصل اند ودر حالت عادی این کلید باز می باشد ) را تغذیه می کند و سپس ترانس ها از خروجی های این دو باس بار تغذیه می شوند و خروجی هر کدام از ترانس ها بر روی باس بارهای جداگانه رفته و واحد ها از خروجی این باس بارها تغذیه می شوند.
باس باری که از خروجی ژنراتور شماره 5 تغذیه می شود فعلاً از آن خروجی هایی گرفته نشده است . (این باس بار به همراه ژنراتورآن جدیداً ایجاد شده است )
در ابتدا ویا در انتهای هر کدام از M.BUS ها یک بانک خازنی قرار داده شده است که این بانک ها دارای اتصال ستاره می باشند و بر روی هر فاز 5 عدد خازن با ظرفیت های 167MVAR قرار گرفه است که در کل بانک خازن از 15 عدد خازن تشکیل شده است.جنس این خازن ها روغنی می باشد.
پنچ ژنراتور هرکدام توسط یک کلید به یک باس مشترک وصل شده اند ،ازکلیدهای پنج ژنراتور ی که به این باس بار متصلند تنها یکی از آنها وصل می باشد .
دو سر باس بار مشترک توسط دو مقاومت به زمین وصل می شودکه از این دو مقاومت یکی از آن ها در حالت عادی رزرو می باشد تا مسیری برای گردش جریان بوجود نیاید .
عملکرد ژنراتورها
شافت خروجی از توربین وارد یک گریبکس با نسبت تبدیل 6000/1500 rpm (علت انتخاب نسبت 4/1 برای گریبکس این است که تغییرات توربین نتواند تغییرات اساسی بر روی ژنراتور داشته باشد ) شده و خروجی گریبکس به یک شافت بلند متصل می شود که سه ژنراتور با مشخصات متفاوت بر روی آن قرار دارند . در انتهای شافت یک ژنراتورکوچک و بدون جاروبک داریم (ژنراتور P.EX) رتور این ژنراتور آهن ربای معمولی می باشد که خروجی آن یک برق AC با ولتاژ 220 V ، فرکانس 75 HZ و 3 قطب می باشد .این خروجی وارد یک A.V.R شده و به برق DC تبدیل می شود .
خروجی DC ژنراتور P.EX وارد رتور یک ژنراتور دیگر می شود (M.EX) و استاتور آن ولتاژ AC را بر روی رتور القاء می کند و توسط یک القاء گر ولتاژ AC به DC تبدیل شده و به رتور ژنراتور اصلی وارد می شود. (خروجی ژنراتور دوم دارای فرکانس 200HZ ، از نوع تحریک ثانویه و8 قطب می باشد)
ژنراتور اصلی دارای فرکانس 50 HZ ، توان 16 MW ، ولتاژ 10500 V ، 2قطب و جریان 1100 A می باشد.
در سیستم های جدید از ژنراتور P.EX استفاده نمی شود و توسط AVR که توسط برق خود پالایشگاه تغذیه می شود (در مواقع اضطراری قطع برق از برق شهر استفاده می کند ) ، برق تحریک ژنراتور را تامین می کنند.
توربین و ژنراتور دارای مخزن روغن 4000lit ، فاقد بلبرینگ و به صورت یاتاقانی می باشد که روغی درون یک سیکل در گردش می باشد.
شافت رتور موتور P.EX به عنوان فن برای خنک کردن رادیاتور های آبی ژنراتور استفاده می گردد. دور تا دور ژنراتور با رادیاتورهای ویژه ای احاطه گشته که با عبور هوای تازه که از بیرون محیط نیروگاه به داخل مکش می شود از این رادیاترها ، ژنراتور خنک نگه داشته می شود.
برای کنترل ولتاژ و جبران افت ولتاژهای احتمالی با تغییر جریان تحریک به ولتاژ مورد نظر می رسند ولی برای کنترل دور ژنراتور از وسیله ای به نام گاورمنت استفاده می گردد که بوسیله یک موتور DC و مدار فرمان خاص مقدار فشار بخار ورودی توربین را کنترل می نماید و در صورت تغییر فشار با باز بسته کردن دریچه ورودی بخار به فشارز مورد نظر دست خواهد یافت.
پالایشگاه دارای یک شبکه ارت کلی با چاه هایی با عمق 90 متر می باشد.
وظیفه کنترل رله ها و سیستم های حفاظتی به عهده بخش protection می باشد.
UPS (برق ماندگار )
قسمت حیاطی پالایشگاه ups می باشد که مدارهای کنترلی کل تجهیزات را تحت پوشش دارد و بوسیله یک بطری خانه مجهز سرویس دهی میگردد.
باطری های1.2 تا 1.7 ولتی همیشه توسط باطری شارژرهایی تحت شارژ بوده و بصورت سری و موازی قرار گرفته تا بتواند ولتاژ 110 ولت مستقیم را برای مدارهای فرمان تهیه کند.
اگر تحت شرایطی کل سیستم قطع گردد با روشن ماندن مدارهای کنترلی می توان سیستم را دوباره راه اندازی کرد. پس نیاز مبرم به یک برق ماندگار خواهیم داشت .
کارهای که در قسمت تعمیرات برق نیروگاه انجام می شود
– تعمیر موتور ولو شیر کنترلی مربوط به ورودی یکی از کندانسورها:
مشکل این موتور این بود که در موقع باز یا بسته بودن آلارمی به اتاق کنترل نمی داد .قسمت کنترلی این موتور از دو قسمت مجزا به نام limit و tork تشکیل شده است که قسمت tork در واقع back up قسمت limit می باشد و هنگامی شیر کنترلر تا آخر باز یا بسته شود tork علاوه بر limit نشان دهنده آن می باشد.
– وصل کردن سیم نول و ارت دیزل ژنراتور رزرو:
در کارخانه برق یک دیزل ژنراتوری تهیه گردیده که در مواقعی که برق پالایشگاه shot down شود این ژنراتور به طور اتوماتیک شروع به کار کرده و برق قسمت های کنترلی و روشنایی های اضطراری را تامین می کند که طبق استاندارد گفته شده سیم نول و ارت آن بهم دیگر متصل شد و مورد تست قرار گرفت.
این دیزل ژنراتور دارای مشخصات زیر می باشد:
V=400 -230 v
P= 400 kw
1500rpm
طرح کلی از نیروگاه بخاری
بخار خروجی از توربین پس از عبور از کندانسور تبدیل به مایع اشباع شده و به سمت پمپ نیروگاه هدایت می شود (از طریق پمپ تخلیه ) همچنین با استفاده از بخارهای زیر کشی شده از توربین در دو پیش گرمکن فشار قوی و فشار ضعیف عملکرد بازیافت سیکل انجام می شود . با افزایش فشار مایع خروجی از پمپ تغذیه سیال خروجی وارد دیگ بخار می شود البته به منظور استفاده بهینه از حرارت موجود در دیگ بخار در انتهای آن لوله هایی به نام اکنومایزر قرار دارد تا مایع پس از ورود به دیگ بخار از این لوله ها عبور کرده و سپس وارد مخزن درام شود (مخزن اصلی دیگ بخار ) در این مخزن آب به سمت لوله های اواپراتور که در جداره اصلی دیگ بخار تعبیه شده است حرکت نموده و پس از جذب حرارت از مشعل های کوره به بخار تبدیل شده و دوباره وارد درام می شود ، در این مخزن بخار از مایع جدا شده و پس از گذر از سوپرهیتر با فشار ودمای زیاد به توربین فشار قوی منتقل می شود . این بخار در توربین فشار قوی منبسط شده و فشا ر و دمای آن کاهش می یابد که برای افزایش درجه حرارت مجدد آن ، را از ری هیتر استفاده می شود . در نهایت بخار خروجی از ری هیتر وارد توربین های فشار متوسط و فشار ضعیف شده و پس از چرخاندن توربین جهت خنک شدن و تبدیل به آب مجدداً وارد کنداننسور می شود و حرارت ایجاد شده در کوره از دیگ خارج شده و توسط فن مکش گاز به سمت دودکش نیروگاه هدایت می شود .
تجهیزات نیروگاه بخاری
– دیگ بخار
دیگ بخار یکی از مهم ترین تجهیزات نیروگاه بخاری است که در آن آب تغذیه شده توسط پمپ با جذب حرارت به بخار خشک تبدیل می شود . این تجهیز از نظر چگونگی گرم کردن آب ورودی به دونوع دیگ بخار درام دار و دیگ بخار یک طرفه تقسیم می شود که در نیروگاه پالایشگاه اصفهان از مدل درام دار استفاده می شود .
دربویلر درام دار آب ورودی پس از عبور از لوله های اکنومایزر وارد مخزن درام شده و از طریق لوله هایی به پایین دیگ بخار منتقل می شود سپس توسط لوله های دیواره ای (اواپراتور) به سمت بالا هداایت می شود و با قرار گرفتن در معرض شعله های حاصل از احتراق به بخار تبدیل شده و مجدداً وارد درام می شود سپس در درام قطرات آب از بخار جدا شده و بخار اشباع شده به سمت سوپرهیتر هدایت می شو د و در آنجا به بخار پس تافته تبدیل می شود .
– اکنومایزر
تعداید لوله سری که در انتهای مسیر گاز های حاصل از احتراق در کوره قرارا می گیرد ، در این وسیله گازهای داغ کوره پس از برخورد به صفحات اکنومایزر حرارت خود را به آب داخل لوله می دهد و باعث گرم شدن آب می شود . محل قرار گرفتن این لوله ها پس ری هیتر و سوپرهیتر د رانتهای دیگ بخار می باشد.
– درام
درام همان مخزن در دیگ بخار می باشد که وظایفی از قبیل جدا کردن قطرات آب از بخار ، ذخیره آب و کنترل آب تغذیه شده به سیکل را بر عهده دارد .
– اواپراتور
تعداد زیادی لوله موازی نزدیک هم که اطراف محفظه احتراق دیگ بخار قرار می گیرد حرارت حاصل از احتراق را به صورت تششعی و جابجایی جذب کرده و به صورت هدایتی به آب داخل لوله انتقال می دهد .
– سوپر هیتر
تعدادی لوله موازی که در تماس با حرارت گاز های کوره می باشند و حرارت این گازها را به بخار عبوری از داخل خود منتقل نموده تا دمای بخار خروجی از آن افزایش یابد و به بخار خشک تبدیل شود (تا حدود 500درجه سانتی گراد)
– ری هیتر
ساختمان این تجهیز همانند سوپرهیتر می باشد و از آن معمولاً جهت افزایش راندمان و کاهش رطوبت بخار خروجی از توربین استفاده می شود
– دی سوپر هیتر
وظیفه این قسمت کنترل درجه حرارت بخار می باشد تا مشکلاتی از قبیل آسیب رسیدن به پره های توربین و کاهش راندمان بوجود نیاید، و شامل دونوع دی سوپر هیتر غیر تماسی و دی سوپر هستر تماسی می باشد .
سوت بلور (soot blower )
یک موتور چپگرد راستگرد می باشد که برای تمیز نمودن نازل مشعل های موجود در بیلر استفاده می گردد. این تجهیز بصورت دستی و اتوماتیک قابل استفاده است . روش کار باید به شکل کاملاً دقیق و بدون هیچ اشکالی انجام گردد ریال چون در صورت اشتباه و تاخیر در کار سوت بلور در حرارت بالای بیلر از بین خواهد رفت. سوت بلور بعد از ورود به بیلر با steam خشک فشار بالا مشعل ها را از زایعات سوختی پاک می کند.
خلاصه ای بر تامین آب مورد مصرف پالایشگاه
آب از رودخانه زاینده رود در شهر درچه گرفته شده و در همان جا گل ولای آن توسط فیلترهایی جدا میگردد و بوسیله پمپ های قدرتمندی به پالایشگاه پمپاژ می شود. آب وارد برج های فعل و انفعال شده و به آن آهک و بخار 0.7 bar اضافه شده و سختی های موقت آن که در حدود 50 درصد سختی های اصلی آب هستند گرفته می شود. این سختی ها که شامل بیکربنات کلسیم و منیزیم است در صورت جدا نشدن باعث ایجاد رسوب و گرفتگی در لوله ها میگردد. سختی های دائم در داخل بیلرها از غلظت آن کاسته شده و بعد از مدتی رسوبات لوله های آن باید بوسیله شستشو بیلر از آن خارج گردد. پمپ ها آب را با فشار زیاد از مخزن به سمت فیلترهای زغالی فرستاده تا کدری آب به علت وجود کلر گرفته شود، بعد از آن آب از زالایت ها که فیلترهای رزینی هستند عبور کرده و سختی های موقت به شکل صددرصد از آب گرفته میشود. جایگزینی یونی در آب بصورت اصافه کردن نمک به آن صورت می پذیرد و آب مناسب به سمت دیگ بخار پمپاژ میگردد.
آب مقطر خروجی از کندانسور ژنراتورها وارد واحد دیتک چنجر شده و از فیلترهای رزینی عبور کرده و سختی های آن گرفته میشود.
آب مقطر واحدهای دیگر که ممکن است حاوی روغن باشند وارد فیلترهای زغالی گشته و با اضافه کردن کلراید سدیم و آلومینیوم تصفیه شده و به واحد باز گردانده می شود.
SUB STITION
محلی که خطوط خروجی 10kv نیروگاه وارد آن شده و به دو روش به ترانس های 6kv و 400v متصل شده و خروجی های ترانس به سمت مصرف کننده ها منتقل میگردد.
دو روش ورود یکی به صورت مستقیم بوده که بدون هیچ واسطه ای برق 10kv وارد ترانس های ما می شود ، ولی در روش دوم ابتداً خط 10kv به روی یک باسبار آمده و سپس از آنجا به ترانس ها فرستاده می گردد. پس حفاظت های هر کدام نیز با توجه به این موضوع متفاوت است و نوع این روش ها را اهمیت مصرف کنندگان نعیین می کنند.
خروجی های ترانس ها به شکل6kv یا400v نیز روی بسبار خود فرستاده شده و بهد از ورود به rack های ویژه تعیین شده توسط حفاظت ها و سوئیچ های کنتنرلی مشخص به سمت موتورهای هر واحد خطوط ارسال شده و در خود محل موتورها هم اپراتور توسط سوئیچ های استارت و استوپ توانایی کنترل موتور را دارد.
هر rack خود شامل 28 جعبه بوده که با توجه به نوع کلیدهای استفاده شده 400 ولت ، حداقل 3 خانه از 28 خانه موجود را اشغال می کند و با توجه به سایز ها نوع کلیدها را با 28/3 و یا 28/8 و… نشان می دهند.
نحوه آدرس دهی سوئیچ و مدار فرمان هر موتور در هر rack به این طریق است که ، rack ها از داخل بعد محل قرار گرفتن tai breaker به ازای هر ردیف یک شماره مشخص و هر ستون rack با حروف الفبای انگلیسی از a تا هر تعداد که موجود بوده نامگزاری شده و با توجه به موقعیت جلو یا عقب با F و B نماد گزاری می گرددو نهایتاً شماره جعبه قرار گرفته شده را درج می کنند، مثل 213FA4 و یا 214BC1 .
تمام کلیدها و حفاظت های آنها و باسبار ها درون جعبه های خاص در ترتیب مشخص در sub station قرار دارد، که تمام کنترل ها و تست های دوره ای و عیب یابی های مسیر را در این محلب انجام می دهند.
کلیدهای قدرت مورد استفاده در سیستم پالایشگاه
(oil circuit breaker) OCB –
کلیدهای روغنی می باشد که بسیار قدیمی بوده و در ولتاژهای 10 kv مورد استفاده است . البته به علت سرطان زا بودن روغن این نوع کلید ها در حال حاضر به مرور در حال از رده خارج شدن می باشند ، ولی به دلیل تعداد زیاد آنها این کار به کندی صورت می پذیرد. کلید ها درون جعبه های ویژه ای قرار داشته و به صورت ریلی قابل حرکت می باشند و مدار حفاظتی و رله های کلید در جعبه ای بالای سر کلید نصب گشته است. مدار حفاظتی کلید های 10 و6 kv توسط ولتاژ 110 DC تغذیه شده که از باطری خانه خود sub station تامین میشود.
سیستم برق رسانی پالایشگاه از نوع دو خطی بوده و هر بسبار بوسیله دو خط سه فاز تغذیه می گردد.که هر باسبار بوسیله یک tai breaker به دو قسمت تقسیم می شود و در صورت بروز اشکال در یک خط با وصل کلید تای ، برق مورد نیاز بارها تامین می گردد. این کلید نیز از نوع روغنی است.
Tai breaker در باسبارهای 6 و 10 kv طبق تنظیمات مدار فرمان ، 2 ثانیه بعد از قطع یکی از خطوط وصل و در 400 ولت بعد از 4 ثانیه وصل میگردد.
(vacuum circuit breaker) VCB
در این نوع کلیدها از خلاء برای قطع کنتاکت ها استفاده می شود . این کلیدها جدید بوده و جایگزینی مناسب برای کلیدهای OCB بشمار می رود. استفاده آنها در برق 6 و 10 kv استفاده میگردد.
(air circuit breaker) ACB
کلیدهایی هستند که عایق بین کنتاکت ها هوا بوده و در برق فشار ضعیف مورد استفاده قرار می گیرد که در پالایشگاه معدل 400 ولت می باشد.
حفاظت از سیستم برق پالایشگاه شیراز
سیستم های حفاظتی در پالایشگاه شامل رله ها و کلیدها و فیدرهای مختلف و نهایتاً بارهای متفاوت که عمدتاً موتوری هستند می باشد.
– کلیدهای فشار قوی با ظرفیت 2000 آمپری و در کلیدهای فرعی ظرفیت 800-1000 آمپر استفاده می شود.
CT -ها در فیدرهای 400 ولت با نسبت تبدیل های 1/300 و 1/400 و در فیدر های فشارقوی از نسبت 1/60 استفاده می گردد. به علت وجود آمپرمترهای متفاوت برای بارهای مختلف نسبت به رنج آمپرمتر ، می توان با پیچیدن سیم به تعداد دور مناسب به آن رنج دست یافت. مپلا در یک CT 1/300 برای استفاده در رنج 0-60 باید به تعداد 5 دور سیم را به دور CT بپیچیم تا به نسبت تبدیل دلخواه دست یابیم.
– مدارهای فرمان در سیستم های فشارقوی 6 و 10kv چه در خروجی و چه در ورودی فیدرها از برق 110 ولت DC بوده که در مدار فرمان ورودی 10kv به 400 ولت هم از این ولتاژ استفاده می شود. این برق به وسیله باطری های تعبیه شده در خود sub station تامین شده که بصورت دائم بوسیله باطری شارژرهایی که از برق ac تغذیه می شوند تحت شارژ قرار دارند. علت استفاده از این نوع برق هم در مدار فرمان های موجود وجود تغذیه دائم حتی در صورت قطع برق و همینطور عملکرد صحیح تجهیزات در صورت قطع و وصل سیستم برق مرکزی تا رله ها و کلید ها با قطع برق به حالت قطع برگشت پیدا کرده و با وصل مجدد برق ، تجهیزات توسط اپراتور به سرویس بازگردند .
تغذیه استفاده شده در مدارهای فرمان خروجی از 400 ولت از نوع AC 220 ولت بوده که توسط یک فاز و یک نول موجود در مرکز تامین می شود.
– چون نوع سیستم انتقال نیرو در پالایشگاه از نوع زیر زمینی است پس برای حفاظت از لوله های موجود برای عبور کابل ها از حفاظت کاتدی که توسط دستگاه ویژه ای انجام می شود ، استفاده شده که با عبور یک جریان ضعیف مناسب از لوله ها از خوردگی آن در برابر یمن های موجود در خاک جلوگیری میکند.
– کابل های خروجی از ترانس به علت داشتن تعداد بار زیاد و جریان بالا باید به تعداد زیاد باشد که توانایی تحمل این جریان ها را داشته باشد.
– رله های مورد استفاده در سیستم از نوع ارت فالت ، رله های اضافه جریان امبالنسی و تک خطی ، رله های over loud ، رله های under voltage ،pur رله بوخهلتس و رله های دیفرانسیل می باشد.
PTها تماماً ثانویه 100 را دارا می باشند و اولیه آنها 10000 و 6000 و 400 می باشد.
نگاهی به عملکرد کلید قدرت و حفاظت های آن
کلیدهای قدرت دارای یک فنر شارژی بوده که در حالات قطع و وصل به سرعت کنتاکت های دو سر کلید را به هم وصل می کند ، این کار توسط موتور dc که فنر را همیشه در حالت آماده قرار می دهد انجام می شود.
کلید توسط دو سیم پیچ عمل کننده و مدار های فرمان هر کدام و مدارات فرمان رله ها کنترل می شود . دو حالت trip coil و close coil برای کلید تعریف میگردد که در اصل حالات قطع و وصل را طبق شرایط تعیین شده مشخص می نماید.
برق DC به دو سر مدار فرمان به شکل مستقیم داده شده و سر راه هر ده قطب مثبت و منفی کنتاکت های ویژه ای قرار میگیرد تا در صورت قطع کلید هر دو قطب قطع شود ، چون در صورت عدم قطع یکی از قطب ها امکان بسته شدن جریان در مدارهای فرمان موجود بوده و این عمر امکان اشتباه در عملکرد سیستم را در بر خواهد داشت.
سه فیوز ویژه آمپر مشخص برای مدار وجود دارد که به نام های F101 , F102, F103 تعریف می شود.
F101 به عنوان تامین کننده برق اصلیشارژ موتورفنر ، استفاده و F102 برای تامین برق مدار کنترل و F103 برای فعال سازی هیترها بکار می روند.
F101 ارتباط دهنده بخش مدار فرمان و قدرت در سیستم حفاظت کنترل است و F103 با توجه به قطع یا وصل بودن کلید برق رسانی ، سیستم گرم کننده را برای خشک نگاه داشتن مدارات برای جلوگیری از ایجاد فالت بر عهده دارد.
مدار تعیین وضعیت test position در هنگام خارج کردن کلید از محل و جدا بودن آن از سیستم برای تست قطع وصل کلید تعبیه شده که سه حالت وصل ، خاموش و قطع را دارا می باشد . در حالتی که کلید در سرویس است باید در حالت خاموش قرار گرفته باشد.
مدار فرمان کلید دارای کلید های مخصوصی بوده که با قرار گرفتن صحیح کلید در سرویس یکسری کنتاکت های مشخص را می بندند. نوعی کلید هم در سه حالت خاموش ، کنترل در محل و کنترل درsub stition وجود دارد که بیشتر در حالت کنترل در محل که امکگان کنترل موتور را در محل نصب می دهد را فراهم می کند.
باید دقت کرد که در مدارات فرمان فشار قوی سوئیچ های استارت و استوپ هر دو در حالت باز قرار دارند.
هر رله دارای سه المان اساسی می باشد که عبارتند از :
1- تغذیه
2- سنسور یا حس کننده (CT )
3- عمل کننده ( کنتاکت ها)
انواع مختلف رله ها و تمام کلید ها در نوع های مختلف در نقشه های مدار فرمان و قدرت توسط اعداد مصوب استاندارد IEEE مشخص می گردند. در نتیجه برای نقشه خوانی آشنایی با این اعداد و دانستن آنها الزامی است.
مانند: 52 که مشخص کننده خود کلید اصلی است و هر المانی که با 52 آغاز شود نیز درون پک کلید قرار خواهد داشت.
هر کلید در سیستم پالایشگاه دارای حفاظتهای مرتبط با اهمیت خود می باشد، که عمده حفاظت های آنها به قرار زیر است:
– رله over loud
این رله از نوع بی متال بوده و با عبور جریان زیاد بر اثر افزایش بار روی خط ، با باز شدن کنتاکت های بی متال بر اثر گرمای ناشی از عبور جریان بالا ، کلید را قطع می کند. بعد از عمل این رله اپراتور باید برای ریست کردن رله به محل رفته و رله را به حالت اول باز گرداند . چنانچه رله تازه عمل کرده باشد باید تا خنک شدن آن و جدا شدن کنتاکت بی متال صبر کرده و بعد از آن رله را وصل کند. این رله در مدار فرمان خطوط 400v کاربرد دارد و به عنوان یک کلید کمکی برای فیوز عمل می کند.
-under voltage
در استانداردهای پالایشگاه این رله را روی 70 در صد تنظیم می نمایند. یعنی در صورتی که افت ولتاژ بیش از30 در صد مقدار نامی گردد ، رله فرمان قطع را به کنتاکت های خود خواهد داد. البته این نوع رله دارای تایمر هم می باشد و با تنظیم زمان عملکرد آن ، مشخص می نماید که تا چه زمان می تواند افت ولتاژ را تحمل کند که در این سیستم روی 2 ثانیه تنظیم گشته و بعد از دو ثانیه اگر افت ولتاژ بیش از 30 در صد باقیمانده باشد رله عمل می نماید.
– over current
این رله که روی یک فاز نصب می شود ، توانایی قطع جریان های بالا بر اثر خطا را دارا می باشد. این رله از یک CT برای اندازه گیری جریان فاز استفاده کرده و در صورت مشاهده تغییر ناگهانی جریان ، سیم پیچ تریپ را فرمان داده و کلید قطع می شود.
– earth leakage
زمانی که با موتورهای توان بالا سروکار داریم باید از حفاظت های بیشتری نیز استفاده کنیم. در موتورهای 30KW به بالا از این نوع رله استفاده می گردد . به این شکل که با عبور سه فاز از CT این رله ، رله توانایی بررسی جریان هر سه فاز را خواهد داشت و در صورت بروز ارت فالت و بروز خطا ، اختلاف جریان هر سه فاز را دیده و به سرعت فرمان قطع را صادر می نماید . این رله ها عموماض با توجه به حساسیت دستگاهها روی 0.5 و 1 آمپر تنظیم می گردند و در صورت افزایش اختلاف جریان بین فازها از این مقدار فرمان قطعرا به سرعت می دهد.
Re closing relay –
در مواقعی که برق بر اثر موارد گوناگون به مدت کوتاهی می رود و دستگاهها به طور اتوماتیک قطع می شوند ، باید برای وصل مجدد آنها اپراتور شخصاً اقدام نماید ، ولی در صورتیکه از این رله استفاده گردد دیگر نیازی به این کار نخواهد بود. این رله دارای دو تنظیم زمانی می باشد (on delay(t2) , (t1)off delay).
اگر برق قطع شود و در محدوده زمانی t1 که توسط اپراتور تنظیم می پذیرد برق قطع شده ، وصل گردد ، بر طبق زمان تنظیم شده t2 دستگاههایی که روی این رله قرار دارند به ترتیب تعیین شده وصل می شوند. این رله برای بارهای حساس نصب شده تا در صورت قطع برق ناگهانی و موقت به شکل اتوماتیک بارها وارد سرویس گردند.
البته باید توجه داشت که اگر برق از زمان قطع t1 بیشتر قطع بماند این رله دیگر عمل نخواهد کرد . مثلاً اگر زمان t1 را روی 30 ثانیه تنظیم کنیم و برق بیش از 30 ثانیه قطع گردد ، دیگر رله عمل نمی کند. ایمنی این رله در آن است که برای کار با دستگاههایی که این رله را دارند باید برق مرکزی دستگاه را از پشت رله قطع کرد چون در صورت قطع برق با شاسی استوپ موتور به شکل خودکار بعد از زمان t2 به سرویس می آید که برای تعمیرکار موتور بسیار خطرناک خواهد بود.
– vibration relay ( رله های لرزشی)
در صورت داشتن لرزش در رتور یا لرزش در پره های فن ها این رله نصب می شود که در صورت بودن این لرزش های ناخواسته این رله از استارت شدن موتور جلوگیری به عمل می آورد و تا زمان رفع نقص از فعال خواهد ماند.
– در مکان هایی که مدارهای فرمان با مدارات ابزار دقیق تداول کاری پیدا می کنند و این دو سیستم باید با هم به رله ها فرمان دهند از برق 110 ولت ac استفاده میگردد ، این برق توسط یک ترانس کوچک 400 به 110 تامین می شود.
– موتورهای دالاندر یک نمونه از موتورهای موجود در پالایشگاه است که دارای دو سرعت می باشد ( کند و تند) . سیم پیچ های استاتور این رتورها شامل دو سیم پیچ سری است که در صورت استفاده از دور کند سیم پیچ اول به برق و در دور تند سیم پیچ اول تشکیل یک حلقه را داده و سیم پیچ دوم به برق سه فاز متصل می گردد که حفاظت های خاص و ویژه ای را برای تغییر دور و جلوگیری از آسیب به سیم پیچ ها شامل می شود.
دستگاه های تست حفاظت
Primer test – ( تست اولیه)
برای تست رله over loud از دستگاه primer test استفاده می شود. این دستگاه توانایی دادن آمپرهای بالا را به رله دارد یعنی می توان آمپرهای بالاتر از جریان نامی را به رله داد و زمان قطع رله را کنترل کرد. این تست در شرایطی انجام میگردد که مدار فرمان خارج از سرویس بوده و رله بیرون از سیستم است.
در جریان های مختلف زمان قطع هم متفاوت خواهد بود. در صورتیکه جریان ها را بیشتر از مقدار نامی بدهیم زمان هم به شکل نزولی کاهش خواهد یافت. این کاهش زمان به شکل یک تابع نزولی خواهد بود که هرچه جریان بیشتر ، زمان قطع کمتر میگردد.
– تست ثانویه
این تست در شرایطی صورت می پذیرد که رله در سیستم فرمان قرار گرفته است و در سرویس می باشد. این تست هم مانند تست اولیه بوده و می تواند سالم بودن رله را نشان دهد.
– دستگاه تست اهمی
برای تعیین سرهای ولتاژ بالا و پایین ، تست شاخک های ارتباطی به سیستم قدرت ، صحیح بودن اتصالات بین ارتباطات فرمان و متصل نبودن بدنه دستگاه به مدار از این تست استفاده شده که در صورت اتصال صحیح یک وسیله اهمتر با نشان دادن مقدار و زدن بوق ممتد این امر را نشان خواهد داد.
High poot –
کاربردی همانند تستر مگر داشته با این تفاوت که در اینجا جریان عامل تعیین کننده درستی دستگاه است. تغذیه دستگاه 220 ولت متناوب بوده که تولید ولتاژهای بالاتر از مگر می کند . با دادن ولتاژ به وسیله مورد تست ، جریان عبوری از آن را می خوانیم در صورتیکه طبق استانداردهای تعیین شده پالایشگاه این جریان کمتر از 10 میکرو آمپر باشد ، دستگاه مورد تست سالم خواهد بود.
رنج ولتاژ و جریان خروجی و قابل تحمل دستگاه در زیر آمده است:
25 – 0 kv ، 50 – 0 kv ، 100 – 0 kv
5 – 0 ، 500 – 0 ، 5000-0 میکرو آمپر
TDR cable tester 1503 –
تستر کابل نمونه ای از دستگاه های تست کابل های انتقال می باشد که در صورت قطعی یا ایجاد مشکل در کابل های زیر زمینی از آن استفاده میگردد.
تغذیه دستگاه توسط یک ترانس 12 ولت متناوب تامین شده و مقاومت کابل تحت تست باید زیر 100 اهم باشد در صورتیکه مقاومت بیشتر از 100 اهم بود باید به روش های مختلف همچون سوزاندن قسمتی از کابل مقاومت آنرا به مقدار لازم رساند. به وسیله یک اسکوپ با دادن یک شکل موج سینوسی به کابل ، اگر کابل در نقطه ای قطع شده باشد اسکوپ در فاصله ای جلوتر از شکل موج سینوسی در محور مختصات سیکل مثبت سینوسی را نشان خواهد داد که با چرخش پیچ متراژ دو موج را بر هم منطبق کرده و متراژ نشان داده شده را بر حسب فوت از روی فاصله شمار می خوانیم.
ولی اگر سیم در نقطه ای اتصالی داشته باشد شکل موج نشان داده شده به شکل نیم سیکل منفی خواهد بود که باز هم به وسیله فاصله سنج متراژ نقطه اتصالی را بدست می آوریم .
– cable locator
این دستگاه برای نشان دادن محل عبور کابل های زیر زمینی استفاده میگردد. ولی از آن هم می توان برای محل قطعی کابل نیز استفاده نمود. روش کار بدین صورت است که با اتصال دادن دو سر کابل از یک سمت و متصل کردن دو سر دیگر کابل در سمت دیگر به دستگاه ف یک سیگنال به درون کابل ارسال شده و به یک وسیله عصا شکل بروی زمین سیگنال فوق را دنبال می کنند . این عصا دارای یک گوشی بوده گه با دادن صدای بم و زیر دور و نزدیک شدن به کابل را مشخص می نماید . در نقطه ای اگر صدای دستگاه قطع شود و از نقطه به بعد دیگر سیگنالی موجود نباشد ، آن نقطه کابل قطعی خواهد داشت. تغذیه تستر 220 ولت متناوب بوده و براحتی محل عبور کابل ها را از زیرزمین نشان می دهد.
– ارت تستر
برای تعیین مقاومت چاههای عمیق ارت در پالایشگاه استفاده می گردد. این مقاومت در پالایشگاه اصفهان طبق استانداردهای تعیین شدخ در حدود 5 اهم می باشد . دارای چهارز پایه بوده که دو تا از آنها به هم و سپس به زمین متصل میگردد. دو پایه دیگر بوسیله میله های ارت در امتداد میله اول در فاصله های مختلف کوبیده شده و مقدار مقاومت زمین بوسیله تولید ولتاژ بالا توسط دستگاه و میزان جریان عبوری از زمین تعیین می شود. باید توجه داشت که هر سه میله باید در یک راستا نسبت به هم قرار داشته باشند چون در غیر این صورت ازمایش با خطا همراه خواهد بود.
– Insulation oil دستگاه تست عایقی روغن
این دستگاه تشکیل شده از دو گوی که در فاصله 2.5 میلی متر از همدیگر قرار دارند، می باشد.ولتاژ ورودی این دستگاه 110 ولت می باشد .جهت تست مرغوبیت روغن از نظر عایقی ، با ریختن روغن درون دستگاه و وصل کردن برق آن اختلاف پتانسیل بین دو گوی افزایش یافته و چنانچه خاصیت عایقی روغن مرغوب نباشد در یک نقطه می شکند و نمایشکر نشان دهنده ولتاژ شکست روی عدد موردنظر متوقف می شود . ولتاژ شکست مطلوب برای ولتاژ 10 کیلو ولت معمولاً 30تا 40 ولت می باشد.
عملیات تست عایقی روغن در 6 مرحله و هر بار به فاصله 10 دقیقه از همدیگر انجام می شود.
* در ادامه به معرفی بعضی از وسایل برقی بکار رفته در واحد ها می پردازیم.
ترانس ابزار دقیقی
ورودی این ترانس 400v دوفاز می باشد و یک خروجی 110v از آن گرفته می شود
راکتور
بعضی از ملکول ها ی با ارزش موجود در نفت خام که دارای سختی زیاد می باشند و در برج های دیگر قابل جدا سازی نمی باشند وارد راکتور شده تا از همدیگر تفکیک شوند.
تلمبه نفت خام
این تلبه در سه مرحله نفت را پمپاژ می کند و به قسمتهای دیگر می فرستد .این تلمبه به وسیله یک توربین کار می کند .
تفاوت فیوز و رله
فیوز در در اتصال کوتاه سریعتر از رله (over loud) قطع می کند .این به علت خاصیت عایقی روغن میباشد که دیر تر گرم می شود.
فیوزها دارای دو نوع کند سوز و تند سوز می باشند. در نوع کند سوز فیوز قادر به تحمل جریان زیادی آما برای مدت کوتاه می باشد و درد نوع تند سوز فیوز بلافاصله بعد از افزایش جریان ، از مقدار رنج تظیمی برای آن ، می سوزد.
سیستم مگنت
از این سیستم در موتورهای دارای ترمز استفاده می شود مانند موتور جر ثقیل
با زدن شاستی وصل موتور این سیستم عمل کرده ومگنت حالت آهن ربایی به خود می گیرد و ترمز ها آزاد می شوند و با قطع شاستی مگنت خاصیت آهن ربایی خود را از دست داده و ترمز ها با اتصال به رتور ، باعث توقف موتور می شود.
نمک گیر Desalter
نفت خامی که از اهواز به پالایشگاه فرستاده می شود دارای مقداری نمک می باشد .لذا نفت خام در بدو ورود به پالایشگاه وارد نمک گیر می شود.
در نمک گیر مقدار مشخصی آب به نفت خام اضافه می کنند ، آب نمک موجود در نفت را د رخود حل می کند . ترکیب آب به نمک از طریق تبادل الکترونی میان ملکولهای آنها در اثر اختلاف پتانسیل بین شبکه های موجود د رنمک گیر صورت می گیرد.
شبکه ها ازجنس کربن استیل می باشند ، که دچار خوردگی نمی شوند . اختلاف پتانسیل بین این شبکه ها (3 شبکه) بوسیله اعمال برق خروجی ترانس های مستقر بر روی نمک گیر ، به این شبکه ها بوجود می آید . نمک گیر شامل سه ترانس دو فاز با اتصال ستاره – مثلث ، که ورودی آنها 380v و خروجی آنها بسته به مقدار نمک موجود در نفت خام 16kv الی 22kv می باشد (هرچه مقدار نمک بیشتر باشد تپ ترانس بیشتر است ). این سه ترانس در واقع تشکیل یک ترانس سه فاز را می دهند که به علت افزایش ضریب اطمینان از سه ترانس مجزا استفاده شده است . جهت در سرویس قرار گرفتن ترانس ها باید در شرایطی مهیا شود از جمله وجود مقدار کافی آب ، که این شرایط توسط سنسورهای مختلفی مشخص می شوند.
اتصال ترانس ها به شبکه ها در داخل نمک گیر توسط هادی ها ی عبور کرده از داخل لوله صورت می گیرد و داخل لوله ها توسط روغن عایق می شوند و میکرو سوئیچ های جهت تعیین سطح روغن در نظر گرفته می شود .
پس از ترکیب آب با نمک به علت سنگینی آب نمک نسبت به نفت ، آب نمک از در زیر نفت قرار می گیرد و از دریچه های پایینی نمک گیر خارج می شود .
تنظیم زاویه پره ها فن ها
زوایای پره های فن به دو صورت قابل تغییر می باشند:
1 – دستی
2- توسط بخار از اتاق کنترل
هوا در فصول مختلف سال و یا در روزهای مختلف دارای دما و فشار متفاوت می باشد ، عملکرد فن ( با طبع زاویه پره ها)در فصول و روزها مختلف متفاوت می باشد مثلاً در زمستان به علت سنگینی هوا زاویه پره ها باید زیاد باشد و در تابستان چون هوا سبک است زاویه باید کم باشد .
Sut bluer
یک موتور چپگرد – راستگرد می باشد که کار آن تمیز کردن کوره ها از دود می باشد .
با زدن کلید استارت موتور حرکت خود را به طرف کوره آغاز می کند . همزمان با حرکت موتور به سمت جلو یک اهرم که به محور موتور متصل است کشیده شده و بخار با فشار زیاد از طریق لوله های به دیواره های کوره هدایت می شود و عملیات دوده زدائی را انجام می دهد . با رسیدن موتور به انتهای محور خود با یک لیمیت سوئیچ برخورد کرده و جهت حرکت آن عوض می شود واز کوره دور می شود .
برق موتور 380v ودارای توان 105 hp می باشد ،تغذیه رله های آن 110v و تغذیه مدار الکترونیک 24v می باشد .
برای این موتورها به علت حساسیت بالایی که دارند دو نوع over lood در نظر گرفته شده است که شامل روغنی و بی متال می باشدکه نوع بی متال حساست است .
عملکرد نوع روغنی بدین صورت می باشد که با عبور جریان برق از سیم پیچ کر جریان افزایش می یابد و باعث گرم شدن و انبساط روغن می شود ، روغن وارد تشتک کوچکی شده و بر واشر تعبیه شده بر روی خود فشار وارد می کند و اهرم متصل به واشر به سمت بالا حرکت کرده و با فعال کردن کنتاکتوری موتور را از مدار خارج می کند.
روغن گریبکس این موتور E90 می باشد . قسمتی از کوره که soot bluer جهت دوده زدائی به آن وارد می شود کان وکشن نام دارد .
عملیات دوده زدائی در زمستان یک روز در میان و در تابستان هر دو هفته یکبار انجام می شود .در زمستان سوخت مشعل های کوره مازت و در تابستان سوخت مشعل ها مازت و گاز طبیعی می باشد .
سیستم برق بلا قطع ups
بعضی از وسایل که توسط ابزار دقیق کار می کنند (تعیین درجه حرارت کوره) که نباید به هیچ وجه قطع شوند لذا برای تامیین برق برای مواقع ضروری از سیستمی به نام ups استفاده می شود .
Ups از دو مسیر برق دریافت می کند .یکی از طریق برق اصلی پالایشگاه و دیگری از طریق باطری هایی که برای آن تعبیه شده است . در مواقعی که برق پالایشگاه وصل باشد و مشکلی در مدار موجود نباشد برق ac به آن وارد شدهو برق ac نیز از آن خارج می شود و در مواقع قطعی برق ، ورودی ups از طریق باطری dc تعمین شده و ups برق dc را به ac تبدیل کرده و برق ابزار دقیق را تامیین می کند .البته با قطع برق ژنراتور رزروی که در محل تعبیه شده به طور اتوماتیک وارد مدار می شود و باطری ها فقط در زمان بین قطعی برق و به مدار آمدن ژنراتور رزرو ، برق ups را تامین می کنند.
در ups از یک ترانس تثبیت کننده ولتاژ استفاده شده است که با داشتن هر ورودی تنها خروجی 120v خواهد داشد. (stabilizer transformer )
نحوه عملکرد کمپرسور
برای راه اندازی کمپرسور ها باید فشار روغن آن به یک حد مناسبی برسد .
برای تنظیم روغن از یک پمپ کمکی استفاده می شود که با زدن کلید استارت ابتدا این پمپ وارد مدار شده و با رسیدن سطح روغن به مقدار مورد نظر کنتاکت مربوطه وصل شده و اجازه روشن شده به کمپرسور داده می شود . این پمپ فقط در مواقع خاموش بودن کمپرسور وارد مدار می شود و در موقع کار کردن کمپرسور روغن کاری توسط یک تلمبه مکانیکی متصل به شافت خود کمپرسور انجام می شود .
تعیین درجه حرارت موتورها
درجه حرارت موتورها بر حسب مقاومت عایقی آنها تعیین می شود بدین گونه که هرچه عایق بندی موتورها قوی تر باشد می توان از موتور جریان بیشتری کشید.
کلاس موتور ها بر اساس قدرت و توان موتور تعیین می گردد و با توجه به آن هر چه قدرت موتور بیشتر باشد کلاس آن بالاتر است .
درجه حرات مجاز موتور ها بر اساس حروف مشخص می شوند، عبارت اند از :
درجه سانتی گرادA 105
درجه سانتی گراد B 130
درجه سانتی گراد C 155
درجه سانتی گرادH 180
درجه بندی گازی موتورها
در درجه بندی گازی موتورها IP تا IPS5 ، موتور های ضد آب هستند که تا حدودی هوا هم به داخل آنها نفوذ نمی کند .
درجه IPS5 ، هم ضد آب و هم ضد هوااست و در مکان هایی که امکان اشتعال گاز ها زیاد باشد مورد استفاده قرار می گیرد تا از بروز آتش سوزی جلوگیری شود.
انتخاب فیوز به شکل تجربی
مشخصات فیوز را ازراه محاسبه قطر سیمها و جریان مورد نظری که از سیم عبور می کند می توان بدست آورد .که این روش مستلزم انجام محاسبات زیادی می باشد در ادامه به یک روش تجربی جهت تعیین انتخاب فیوز می پردازیم.
در این روش باید کیلووات موتور را که بر روی پلاک موتور مشخص شده است ، در عدد 1.5 ضرب کرده ، عدد بدست آمده حدود آمپر نامی موتور می باشد. آمپر نامی را در عدد 3 ضرب کرده ، برطبق عدد بدست آمده فیوز را انتخاب می کنیم.
برای جریان راه اندازی باید فیوز از نوع کند سوز باشد تا بتواند در برابر جریان زیاد لحظه راه اندازی مقاومت کند و دچار سوختگی نشود. پس در تمام حالات فیوز را از نوع کند سوز و 3 برابر جریان نامی در نظر می گیریم .
فصل چهارم
جمع بندی
پیشنهادات
– در کل سیستم های حاکم در پالایشگاه شیراز از لحاظ مدیریتی به روز می باشد. ولی تجهیزات عمدتاً قدیمی بوده و در یک طرح چند ساله نیاز به نوع سازی برخی از تجهیزات می باشد. البته سرویس های دوره ای نیز به خوبی انجام می گیرد ، ولی مسئولیت پذیری کارکنان در سطح پایین بوده و انجام کارها به کندی و با بی توجهی صورت می پذیرد. باید در یک برنامه صحیح اشتیاق و توجه به کار را با قرار دادن یکسری تشویق های مناسب در بین کارکنان افزایش داد. البته برخورد جدی با کارکنان بی توجه واقعاً احساس می گردد.
– استفاده از سیستم جمع کننده کابل توسط فنر را در کارگاه برق برای جلوگیری از رها ماندن کابل های فشار قوی تست در سطح کارگاه ، پیشنهاد می گردد.
همینطور استفاده از سیستم کنترل از راه دور برای جرثقیل های ریلی واقعاً لازم است. تا از بروز خطرات احتمالی برای اپراتور جلوگیری گردد.
– استفاده از برنامه های رایانه ای و سیستم های کامپیوتری برای دادن درخواست تعمیر، گرفتن مجوز ایمنی ، اعزام افراد به محل و گزارش انجام کار در روند کاری تعمیرات پالایشگاه امری اساسی است که متاسفانه همکنون تمام این کارها به شکل دستی و با تلفن و صرف وقت زیاد صورت می پزیرد . امید است به زودی نسبت به راه اندازی یک سیستم تعمیراتی مکانیزه مبادرت گردد تا دیگر مشکلات سیستم دستی فعلی که غالباً با بی توجهی بسیاری از کارکنان صورت می پزیرد از بین برود.
نتیجه گیری
در این پروژه سعی بر آن شد که به شکل کامل و در عین حال ساده به معرفی روند کار در پالایشگاه اصفهان و معرفی نیروگاه و قسمت های الکتریکی و تجهیزات برقی پالایشگاه ، بپردازیم.
روند تولید برق از ژنراتور ، تا مصرف آن در واحد ها ، توسط بارهای مختلف که عمدتاً ماشین های الکتریکی است را بیان نموده و دستگاه های مختلفی را که در مدت حضور خود در پالایشگاه مشاهده نمده ایم به تفضیل توضیح دادیم. امید است که با مطالعه آن به نحوه کار سیستم تولید ، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی در پالایشگاه آشنا گردید.
و
ز
ا