اهمیت نماز از دیدگاه اهل بیت

h
وزارت آموزش و پرورش
سازمان آموزش و پرورش خراسان شمالی
مدیریت آموزرش و پرورش بجنورد
دبیرستان شاهد نجابت
پایه اول دبیرستان (متوسطه)
موضوع:
اهمیت نماز از دیدگاه اهل بیت ( علیه السلام )
دبیر رهنما: سرکار خانم معروف
دبیر مشاور: سرکا خانم بابایی
پژوهشگران:
سعیده افتخاری نسب
حدیثه رحمانی
مرضیه رستمی
سال تحصیلی 86-87

اهداء و تقدیم به :
رکوع کنندگان ، سجده کنندگان ، قیام کنندگان و همه آنانی که از اخلاص و بندگی در پیشگاه حضرت احدیت به نماز قیام کرده و پیشانی بر خاک می سایند.

سپاسگذاری :
خدا را شکر می کنیم که این فرصت را پیدا کردیم تا از تمام بندگانی که ما را در امر پژوهش یاری نمودند سپاسگذاری و قدردانی به عمل بیاوریم.
از مادر و پدرمان که در سختی و مشکلات ما را یاری کردند و همچنین سرکار خانم معروف دبیر محترم پژوهش
و سرکار خانم اردبیلی مسئول کتابخانه شاهد نجابت و آقای حسین علی رستمی مسئول بخشی از کتابخانه دانشگاه آزاد بجنورد و مدیر محترم سرکار خانم وحدانی و معان ایشان سرکار خانم گلی قدردانی و تشکر به عمل می آوریم که در این کار گروهی به من و هم گروهی هایم کمک های فراوانی کردند.
در همی جا از همه آنان سپاسگذاری می کنیم
گرداورندگان:
سعیده افتخاری ، حدیثه رحمانی ، مرضیه رستمی

مقدمه
ارائه معارف دین اسلام در زمینه، "عقاید" و "احکام" و "اخلاق" آن هم به زبانی روشن و متکی به آیات و احادیث، ضروری است که نیاز علاقه مندان به این معارف را برآورده می سازد. با توفیق الهی مباحثی که تحت عنوان نماز در طول چند ماه تلاش هم گروهی هایمان از کتاب ها و منابع مختلف جمع آوری شده تاثیرات خوشایندی به اندیشه های ما داشته باشد. مواد اصلی که در تهیه این مقاله مورد استفاده قرار گرفته به طور عمده از احادیث ائمه معصومین است و در روایات نیز از کتب شیعه و اهل سنّت استفاده شده است. آنچه نقطه قوت و مطلوب در این مقاله است مربوط به سخنان نورانی خدا و پیامبر و اهل بیت عصمت (علیهم السلام) و از برکات آن است و اگر لغزش و کم و کاستی در این پژوهش باشد آن هم از ماست. نماز که خدا و برای یاد اوست. چشمه سار پاک و طاهری که شستشوی روح در آن پرواز روج را در بیکران رحمت الهی و سیراب شدن از بی نهایت لطف او به دنبال دارد. ذکری که در زمانه گسیختگی پیوندها پیوندی محکم را با خالق برقرار می کند که نگسستن آن آدمی را در این جهان از طوفانهای سهمگین اضطراب و غوطه ور شدن در گردابهای فحشاء و منکرات نجات داده و به ساحل آرامش می رساند. و در آن جهان رضایت حقتعالی و بهشت جاوید را برایش به ارمغان می آورد. و صراط مستقیمی است که گام نهادن در آن انسان را به سرچشمه ی نور و روشنایی و صفات پسندیده رهنمون می شود، نماز کهن ترین نیایش پروردگار، اهرم استعانت در مشکلات و گرفتاریها سپاس ازخداوند به خاطر تمام الطافی که در حق ما روا داشته است.
داروی فراموشی نگرانیها و ابزار تقرب به خدا وسیله حراست انسانها از شد. شیطان از نشانه های آئین مستقیم و درست وسیله جلب رحمت خدا و آنگاه که به جماعت برگزار شود نشانه ای از برادری برابری وحدت و همدلی جامعه مسلمانان است. از خداوند بزرگ اخلاص و دوام توفیق و تاثیر سخن و نوشته می طلبیم و امیدواریم که این گام کوچک، در زمینه سازی برای گرایش به فریضه بزرگ نماز موثر باشد. و در سایه نظام اسلامی سهمی در نشر فرهنگ اسلام در سراسر جهان داشته باشیم که این وظیفه یک یک ماست و امت بزرگ اسلامی ما بتوانند با تکیه به هویت دینی و فرهنگ غنی خویش دژ استوار که حمایت از حق، و پناه مستحکمی برای محرومان جهان باشند.

سعید افتخاری نسب
بهمن 1386

(وظیفه حکومت اسلامی در احیاء نماز)
"یاران خدا کسانی هستند که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم ، نماز را بر پا می دارند. و زکات را ادا می کنند و امر به معروف و نهی از منکر می نمایند و پایان همه امور از آن خداست"1
این آیه خطاب به یاران خدا است که در آیه قبل وعده یاری به آنها داده شده است و مقام و اوصاف مومنین را بیان می کند آنها هرگز پس از پیروزی ، همچون خودکاگان و جبارات به عیش و نوش و لهو و لب نمی پردازند و در غرور و مستی فرو نمی روند بلکه پیروزی ها و موفقیتها را نردبانی برای ساختن خویش و جامعه قرار می دهند. آنها پس از قدرت یافتن تبدیل به یک طاغوت جدید نمی شوند ارتباطشان با خدا محکم و با خلق خدا نیز مستحکم است. چرا که نماز سمبل پیوند با خالق است و زکات رمزی برای پیوند با خلق و امر معروف و نهی از منکر پایه های اساسی ساختنن یک جامعه سالم محسوب می شود.2
همین چهار صفت ببرای معرفی این افراد کافی است ، و در سایه آن سایر عبادات و اعمال صالح و ویپگیهای یک جامعه با ایمان و پیشرفته فراهم است. مومنان تنها قبل از پیروزی به در خانه خدا نمی روند بلکه بعد از پیروزی هم به مقتضای "الذین ان ملکنا هم فی الارض اقاموا الصلواه…" رابطه خود را با او همچنان محکم می دارند و پیروزی به دشمن را به وسیله ای برای نشر حق و عدالت و فضیلت قرار می دهند.
در بعضی از روایات اسلامی آیه فوق به حضرت مهدی (ع) و یارانش یا آل محمد به طور عموم تفسیر شده است. چنانکه از حدیثی از امام باقر (ع) می خوانیم که در تفسیر آیه "الذین ان ملکن هم فی الارض)". فرمود: "این آیه تا آخر از آن آل محمد و مهدی و یاران او است."
خداوند شرق و غرب زمین را در سیاره حکومت آنها قرار می دهد آیینش را آشکار می سازد و به وسیله مهدیب (عج) و یارانش بدعت و باطل را نابود می کند آن چنان که تبهکاران حق را نابود کرده بودند و آن چنان می شود که بر صفحه زمین اثری از ظلم دیده نمی شود. (چرا که) آنها امر به معروف و نهی از منکر می کنند.
این احادیث بیان کننده مصداقهای روشن و آشکار است و مانع عمومیت مفهوم آیه نیست بنابراین مفهوم گسترده آیه همه افراد با ایمان و مجاهد و مبارز را شامل می شود.
یکی از صفات مومنین این است که اگر در زمین تمکنی پیدا کنند و در انتخاب هر قسم زندگی که بخواهند به آنها آزادی داده شود و در میان همه انواع و انحا زندگی یک زندگی صالح را اختیار می کنند و جامعه ای صالح بوجود می آورند که جامعه نماز به پا داشته می شود و زکات داده می شود و امر به معروف و نهی از منکر انجام می شود.3

اهمیت فریضه نماز
"فارا قضیتم الصلواه فا ذکر و الله قیاماً و قعواٍ و علی جانولکم"
"پس از اتمام نماز یاد خدا را فراموش نکنید و در حال ایستادن و نشستن و زمانی که بر پهلو آرمیده اید به یاد خدا باشید و از او کمک بجوئید"4
منظور از یاد خدا در حال قیام و عقود و بر پهلو خوابیده ممکن است همان حالات استراحت در فاصله هائی که در میدان جنگ واقع می شود باشد و نیز ممکن است به معنی حالات مختلف جنگی که سربازان گاهی در حال ایستادن و زمان نشستن و زمانی به پهلو خوابیده سلاحهای مختلف جنگی از جمله وسیله تیر اندازی را به کار می برند بوده باشد آیه فوق در حقیقت اشاره به یک دستور مهم اسلامی است که معنی نماز خواندن در اوقات معین این نیست که در سایه حالات انسان از خدا غاقل بماند بلکه نماز یک دستور انظباطی است که روح توجه به پروردگار را در انسان زنده می کند و می تواند در فواصل نماز ها خدا را به خاطر داشته باشد خواه در میدان جنگ باشد و خواه در غیر میدان جنگ.
آیه فوق در روایات متعددی به کیفیت نماز گزاران بیماران تفسیر شده که اگر بتوانند ایستاده و اگر نتوانند نشسته و اگر باز نتوانند به پهلو بخوابند و نماز را به جا بیاورند این تفسیر در حقیقت یک نوع تصمیم و توسعه در معنیب آیه است اگر چه آیه مخصوص به این مورد نیست سپس قرآن می گوید "دستور نماز خوف یک دستور استثنائی است و به مجرد این که حالت خوف زایل گشت باید نماز را به همان طرز عادی انجام دهید."
در پایان سر این همه سفارش و دقت را درباره نماز چنین بیان می دارد. "نماز وظیفه ثابت و لا تغییری برای مومنان است."
از امیرالمومنین امیر مومنان امام علی علیه السلام چنین نقل شده است که شخصی از آن بزرگوار از معنی دو سجده در هر رکعت از نماز سوال کرده ام فرمود: "معنی سجده نخستین هنگانی که سر به زمین می گذاری آن اسن که پروردگار را من در آغاز از این خاک بودم و هنگامی که سر برمی داری مفهومش این است که مرا از این خاک بیرون فرستادی و مفهوم سجده دوم این است که مرا به این خاک باز می گردانی و هنگامی که سر از سجده دوم بر می داری مفهومش این است که تو بار دیگر مرا از خاک مبعوث خواهی کرد.
در حدیثی از حضرت علی علیه السلام می خوانیم که فرمود: "صلوا المساجد فی بقاع مختلفه فان کل بقعه تشهد للمصلی علیها یوم القیامه".
در قسمتهای مختلف مساجد نماز بخوانید زیرا هر قطعه زمینی در قیامت برای کسی که روی آن نماز خوانده گواهی می دهد.5 و در حدیث دیگری آمده است که امیر مومنان علی (ع) هنگامی که بین الهان را تقسیم می کرد و خالی می شده دو رکعت نماز بجا می آورد 6 و فرمود: "اشهد ان ملاتک بحق و فرغتک بحق (روز قیامت) گواهی ده که من تو را به حق پر کردم و به حق خالی کردم.7
آثار تربیتی نماز :
بعد از ذکر گوشه ای از عذاب های قیامت به ذکر اوصاف افراد بی ایمان و در مقابل آنها مومنان راستین می پردازد تا معلوم شود چرا گروهی اهل عذابند و گروهی اهل نجات . نخست می فرماید: انسان حریص و کم طاقت آفریده شده است. (ان الانسان خلق هلوعاٌ)8 هنگامی که بدی به او برسد بسیار جزع و بی تابی می کند (اذا مسر الشر جزوعاً)9 و هنگامی که خوبی به او رسد از دیگران دریغ می دارد (و اذا مسر الغیر منوعاً)10
جمعی از مفسران و از باب لغت "هلوع" را به معنی حریص و جمعی به معنی کم طاقت تفسیر کرده اند بنات به تفسیر اول در اینجا سه نکته منفی اخلاقی در وجود اینگونه انسانها اشاره شده حرص و جزع و نجل بنا به تفسیر دوم به دو نکته جزع و نجل زیرا آبه دوم و سوم تفسیری است برای معنی (هلوع)
این احتمال نیز وجود دارد که در معنی در این واژه جمع باشد ، چرا که این دو وصف لازم و ملزوم یکدیگرند آدمهای حریص غالباً نجیل اند و در برابر حوادث کم تحمل و عکس آن نیز صادق است.11
رفع ناراحتی های پیامبر (ص) از طریق نماز
(برای رفع ناراحتی آنان) پروردگارت را تسبیح و حمد گو و سجده کنندگان باش.
حجر 98
به عنوان دلداری و تقویت هر چه بیشتر روحیه پیامبر (ص) اضافه می کند ما می دانیم که سخنان آنها سینه تو را تنگ و ناراحت می سازد. ولی نگران نباش برای زدودن آثار سخنان زشت و ناهنجار شان به تسبیح پروردگارت بپردازد و در برابر ذات پاکش سجده کن. فسبح بحمد ربک و کن من الساجدین.
چرا که این تسبیح خداوند اولاً اثرات بیدگفتار آنها را از دلهای مشتاقان می زداید و از آن گذشته به تو نیرو و توان می بخشد نور و صفا می دهد روشنایی و جلا می آفریند پیوندت را با خدا محکم می کند اراده ات را نیرومند می سازد. و به تو قدرت تحمل بیشتر و جهاد پی گیرتر و قدم راسخ تر می بخشد. لذا در روایات از ابن عباس می خوانیم: هنگامی که پیامبر (ص) غمگین به نماز برمی خاست "آثار این حزن و اندوه را در نماز از دل می شست."12
مانع شدن از نماز رسول خدا (ص):
در احادیث آمده است ابوجهل از اطرافیان خود سئوال کرد آیا محمد در میان شما نیز (برای سجده) صورت به خاک می گذارد؟ گفتند آری گفت : سوگند به آنچه ما به آن سوگند یاد می کنیم اگر او را در چنین حالی ببینیم با پای خود گردن او را له می کنم! به او گفتند: ببین او در آنجا مشغول نماز خواندن است.
ابوجهل حرکت کرد تا گردن پیامبر (ص) را بر پای خود بفشارد ولی هنگامی که نزدیک آمد عقب نشینی کرده و با دستش گویی چیزی را از خود دور کرد. به او گفتند: این چه وضعی است در تو می بینیم گفت: ناگهان میان خودم و او خندقی از آتش دیدم و منظره وحشتناک و همچنین بال و پرهایی مشاهده کردم.
در اینجا پیغمبر (ص) فرمود: قسم به کسی که جانم در دست اوست اگر به من نزدیک شده بود فرشتگان خدا بدن او را قطعه قطعه می کردند و عضو عضو او را می ربودند. اینجا بود که آیه ای به پیغمبر نازل شد.
در آیه نازل شده آمده اگر این شخص طغیانگر که رهروان راه حق را از نماز و هدایت و تقوی باز می دارد اگر تکذیب حق کند و از آن روی گرداند چه سرنوشت دردناکی خواهد شد.13
نماز حضرت علی
در کتاب (کافی) از امام صادق (ع) می خوامی "کان علی (ع) اذا اهاله امر فزع قام الی الصلواه ثم تلاهذه ادیه و استعینوا بالصبر والصلواه".
هنگامی که مشکلی مهم برای علی (ع) پیش می آمد به نماز بر می خاست سپس این آیه را تلاوت فرمود "واستعینوا بالصبر والصلوا" آری نماز انسان را به قدرت لایزانی پیوند می دهد که همه مشکلات برای او سهل و آسان است و همین احساس سبب می شود که انسان در برابر حوادث نیرومند و خونسرد باشد.14
در قرآن مجید دو دستور به مومنان داده می شود یکی "نماز" که در انجام آن ارتباطی مخلص بین آنان و خداوند ایجاد می شود دیگری "زکات" که با ادای آن همبستگی های اجتماعی محکمی به وجود می آید > و این هر دو برای پیروزی به دشمن لازم می باشد چرا که پیروزی در پرتو اراده های نیرومند و ایمان قوی و اتحاد و همبستگی های ملتها صورت می پزیرد.15
اقامه نماز یکی از مصادیق وفاء به عهد الهی و حتی مصداق زنده ای برای حفظ پیوندهای الهی و از یک نظر ازم صادیق صبر و استقامت است ولی از آنجا که این مفاهیم کلی پاره ای از مصداقهای بسیار مهم دارد که در سرنوشت انسان فوق العاده موثر است در این جمله و جمله های بعد روی آنها انگشت گذاشته شده است.
چند حدیث در مورد فلسفه نماز:
رسول خدا (ص) می فرماید:
هر کس که نمازش او را از فحشاء و منکر باز ندارد هیچ بهره ای از نماز جز دوری از خداوند تبارک حاصل نکرده و نیز می فرمایند: کسی که اطاعت فرمان نماز نکند نمازش نماز نیست و اطاعت نماز آن است که نهی آن را از فحشا و منکر به کار بندد. و در حدث سومی از همان بزرگوار چنین می خوانیم که جوانی از انصار نماز را با پیامبر (ص) ادا می کرد اما با این حال آلوده به گناهان زشتی بود این ماجرا را به پیامبر (ص) عرضه داشتند و ایشان فرمودند: "ان صلاه تنها یوما" سر انجام نمازش روزی وی را از این اعمال پاک می کند.
این اثر نماز به قدری اهمیت دارد که در بعضی از روایات اسلامی به عنوان معیار سنجش نماز مقبول و غیر مقبول از آن یاد شده چنانکه امام صادق (ع) می فرمایند:
"هر کسی دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه ببیند که آیا نمازش او را از گناه و زشتی باز داشته یا نه؟ پس به هر قدر که نمازش او را از گناه باز داشته به همان اندازه نمازش قبول شده است.
دعای ابراهیم (ع) باری اقامه نماز:
ابراهیم قهرمان توجید و نیایش و مبارز با بت و بت پرستی و ظالم و ستمگر هفت تقاضا از خداوند می کند نخستین تقاضا بامنیت شهر مکه آن کانون بزرگ جامعه توحیدی است (و چه پر معنی است این تقاضا)
دومین تقاضایش دور ماندن از پرستش بتهاست که اساس و پایه همه عقاید و برنامه های دینی را در بر می گیرد. سومین تقاضایش تمایل دل ها و توجه افکار عمومی توده های خدا پرستان که بزرگترین سرمایه یک انسان در اجتماع است ، نسبت به فرزندان و پیروان مکتبش می باشد.
چهارمین تقاضایش بهره مند شدن از انواع ثمرات. آن هم به عنوان مقدمه ای برایس شکر گذاری و توجه بیشتر به خالق آن نعمتها است. پنجمین تقاضایش توفیق برای بر پا داشتن نماز که بزرگترین پیوند انسان با خداست می باشد نه تنها برای خودش که برای فرزندانش نیز همین تقاضا را می کند.
ششمین خهواسته ابراهیم پذیرش دعای او است و می دانیم خدا دعایی را می پذیرد که از قلبی پاک و روحی بی آلایش بر می خیزد که در واقع این تقاضا به طور ضمنی مفهومش تقاضای توفیق پاک داشتن قلب و روح یاز هر گونه آلایش یمی باشد و سر انجام هفتمین و آخرین تقاضایش آن است که اگر لغزشی از او سر زده خداودند بخشنده و مهربان او را مشمول لطف و آمرزش خود قرار دهد و همچنین پدر و مادرش و همه مومنان را از این لطف و مرحمت در روز رستاخیز بهره مند سازد.16
"الذین هم علی صلاتهم دائمون"
نمازگزاران بطور پیوسته بر نلماز مراومت دارند.
مراومت بر نماز:
این نخستین ویژگی نمازگزاران است که ارتباط مستمر با پروردگار دارند و این ارتباط از طریق نماز تامین می گردد. نمازی که انسان را از فحشا و منکر باز می دارد نمازی که روح و جان انسان را پرورش می دهد و او را همواره به یاد خدا می اندازد و این توجه مستمر مانع از غفلت و غرور و فرو رفتن در دریای شهوات و اسارت در چنگال شیطان و هوای نفس می شود. بدیهی است منظور از مداومت بر نماز این نیست که همیشه در حال نماز باشد بلکه منظوراین است که در اوقات معین نماز را انجام می دهند. اصولاٌ هر کار خیری آن گاه انسان اثر مثبت می گذارد که تداوم داشته باشد رسول بخدا (ص) در حدیثی می فرماید ب"ان احب الاعمال یالی الله مادام و ان قل" "محبوبترین اعمال نزد خدا چیزی است که مداومت داشته باشد هر چند کم باشد"17
در حدیثی از امام باقر (ع) آمد که منظور این است که هر گاه انسان چیزی از نوافل را بر خود فرض می کند همواره به آن ادامده دهد. در حدیثی دیگر از اما صادق (ع) آمده این آیه فوق منظور به نافله است و آیه "والذین هم علی سلاتهم یحافظون" ناظر بر نماز فریضه است.18 این تفاوت ممکن است از اینجا باشد که تعبیر به محافظت مناسب نماز های واحب است که دقیقاٌ آنها را باید در وقت های معین انجام داد اما تعبیر به تداوم مناسب نمازهای مستحب است چرا که انسان می تواند آنها را انجام دهد و گاه ترک کند.19
آثار و برکات نماز:
ظاهر جمله فوق این است که بیان فلسفه مهم تری برای نماز می باشد یعنی یکی دیگر از آثار و برکات مهم نماز که حتی از نهی از فحشا و منکر نیز متهمتر بودن آن است که انسا را به یاد خدا می اندازد که یریشه و مایه اصلی هر خیر سعادت است و حتی عامل اصلی نهی و فحشا و منکر نیز همین ذکر "الله" می باشد در واقع برتری آن به خاطر آن است که علت و ریشه محسوب می شود. یاد خدال مایه حیات قلوب و آرامش دلها است و هیچ چیز به پایه آن نمی رسد. "بذکر الله تطمئن القلوب" آگاه باشید یاد خدا مایه اطمینان و آرامش دلها است.20
اهمیت فوق العاده نماز:
در روایات متعددی که ذیل آیات فوق از پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) نقل شده تعبیراتی دیده می شود که از اهمیت فوق العاده نماز در مکتب اسلام پرده بر می دارد. ابو عثمان می گوید: من با سلطان فارسی زیر درختی نشسته بودم او شاخه خشکی را گرفت و تکان داد تا تمام برگهایش فرو ریخت ، سپس رو به من کرد و گفتن سوال نکردی چرا این کا را کردم.
گفتم: بگو ببینم منظورت چه بود؟ گفت: این همان کاری بود که پیامبر (ص) انجام داد هنگامی که خدمتش زیر درختی نشسته بودم سپس پیامبر این سوال را از من کرد و گفت: سلطان نمی پرسی پرا من چنین کردم؟ من عرض کردن بفرمائید چرا؟ فرمود: هنگامی کره سملمان وضو بگیرد و خوب وضو بگیرد سپس نمازهای پنجگانه را بجا آورد گاناهان او فرو می ریزد همانگونه که برگهای این شاخه فرو ریخت سپس همین آیه "اقم الصلواه" را تلاوت فرمود.
در حدیث دیگری از یکی از یاران پیامبر (ص) بنام "ابی امامه" می خوانیم که می گوید:
روزی در مسجد خدمت پیامبر (ص) نشسته بودیم که مردی آمد و عرض کرد یا رسول الله من گناهی کرده ام که حد بر آن می شود ، آن حد را به من اجرا فرما ، فرمود: آیا نماز با ما خواندب: عرض کرد آری ای رسول خدا فرمود: خداوند گناه تو را بخشید. و نیز از علی (ع) نقل شده که می فرماتیند با رسول خدا در مسجد در انتظار نماز بودیم که مردی برخاست و عرض کرد ای رسول خدا من گناهی کرده ام پیامبر (ص) روی از او برگرداند هنگانی که نماز تمام شد همان مرد برخاست و سخن اول را تکرار کرد پیامبر فرمود: آیا با ما این نماز را انجام ندادی؟ و برای آن بخوبی وضو نگرفتی؟ عرض کرد آری این کفاده گناه تو است!21
و نیز از علی (ع) از پیامبر (ص) نقل شده که فرمود: نمازهای پنج گانه برای امت من همچون یک نهر آب جاری است که بر در خانه یکی از شما باشد آیا خواهد ماند؟ مسلماٌ همچنین است به خدا سوگند نمازهای پنج گانه برای امت من.22 یبه هر حال جای تردید نیست که هر گاه نماز با شرایطش انجام شود ، انسان را در عالمی از معنویت و روحانیت فرو می برد که پیوندهای ایمانی او را با خدا چنان محکم می سازد که آلودگیها و آثار گناه را از دل و جان او شستشو می دهد. نماز انسان را در برابر گناه بیمه می کند و نیز نماز زنگار گناه را از آئینه دل می زداید نماز جوانه های ملکات عالی انسان را در اعماق جان بشر می رویاند نماز اراده را قوی و قلب را پاک و روح را تطهیر می کند و به این یترتیب نماز در صورتی که به صورت جسم به روح نباشد مکتب عالی تربیت است.23

نماز حضرت زکریا (ع):
همسر زکریا و مادر مریم خواهر یکدیگر بودند و اتفاقاٌ هر دو در آغاز عقیم و نازا بودند هنگامی که مادر مریم از لطف پروردگار صاحب چنین فرزند شایسته ای شد و زکریا اخلاص و ویژگیها شگفت آور او را دید آرزو کرد که او هم فرزندی پاک و با تقوی و پرهیزگار و همچون مریم داشته باشد؟ که چهره او آیت و نشانه عظمت هداوند و توحید گردد! و با این که سالیان درزای از عمر زکریا و همسرش گذشته بود از نظر موازین طبیعی بسیار بعید به نظر می رسید که صاحب فرزندی شوند عشق به پروردگار و مشاهده وجود میوه های تازه در غیر فصل در کنار محراب عبادت مریم ، قلب او را لبریز از احساسات که ممکن است در فصل پیری میوه فرزندی بر شاخسار وجودش آشکار شود و لذا هنگامی که مشغول نیایش بود از خداوند تقاضای فرزندی کرد. زکریا از خداوند طلب فرزند نمود و فرمود خداوند فرزند پاکیزه ای به من عطا کن که تو دعای بندگان خود را می شنوی. چیزی نگذشت که دعای زکریا به اجابت رسید و موقعی که در محراب عبادذت مشغول نیایش بود فرشتگان او را صدا زدند و بشارت دادند که خداوند به زودی پسری بنام یحیی او خواهد داد.. 24
سفارش لقمان به فرزندش در مورد نماز :
بعد از تحکیم پایه های مبدا و معاد که اساس همه اعتقادات مکتبی است به مهمترین اعمال یعنی مسئله نماز پرداخته می گویند: "یا بنی اقم الصلواه" "پسرم نماز را به پا دار"
چرا که نماز مهمترین پیوند تا با خالق است نماز قلب تو را بیدار و روح تو را مصفا و زندگی تو را روشن می سازد. آثارز گناه را از جانت پاک می کند و نور ایمان را در سرای قلبت پرتو افکن می کند. و تو را از فحشا و منکرات باز می دارد.25 بعد از برنامه نماز به مهمترین دستور اجتماعی یعنی امر به معروف و نیهی از منکر پرداخته می گوید:
مردم مردم را به نیکی ها و معروف دعوت کن و از منکرات و زشتی ها باز دار و بعد ازا ین سه دستور مهم عملی به مسئله صبرو استقالمت که در برابر ایمان همچون سر نسبت به تن است پرداخته می گوید: و در برابر مصائب و مشکلاتی که بر تو وارد می شود صابر و شکیبا باشد که این از وظایف حتمی و کارهای اساسی هر انسانی است.26
توصیه به حضرت مریم برای نماز:
"یا مریم اقنتی لربک و اسجدی و ارکعی مع الراکعین"
"ای مریم (به شکرانه این نعمت) برای پروردگار خود خضوع کن و سجده بجا بیاور و با رکوع کنندگان رکوع نما"
این آیه دنباله سخن فرشتگان را با مریم شرح می دهد که آنها به دنبال بشارت دادن به مریم درباره برگزیده شدن از طرف خداوند به او گفتند: اکنون در برابر پروردگار خضوع کن و سجده و رکوع بجا بیاور و این در حقیقت شکرانه ای در برابر آن نعمت بزرگ بود. در اینجا سه دستور از طرف فرشتگان به مریم داده شده: نخست (قنوت) در برابر پروردگار و این واژه همان طور که سابقاً اشاره کردیم به معنی خضوع و دوام اطاعت و دیگر سجود که آن نیز نوعی از خضوع کامل در برابر خدا است و دیگر رکوع که آن هم نوع دیگری از خضوع و تواضع می باشد.27
نماز و حضرت محمد (ص) و زنان ایشان:
"و امر اهلک بالصلواه و اصطبر علیها لا نسئلک رزقاً برزقک و العاقبه للتقوی "28
"و خانواده خود را به نماز دستور ده و به انجام آن شکیبا باش از تو روزی نمی خواهیم بلکه ما به تو روزی می دهیم و عاقبت نیک برای تقوی است."ای پیامبر خانواده ات را به نماز دستور ده زیرا که برای تو و خاندانت دوام یاد خدا مایه پاکی و صفای قلب است و چیزی بر عظمت پروردگار نمی افزاید بلکه سرمایه بزرگی باری تکامل انسانها و کلاس عالی تربیت است و منافع و برکاتش تنها متوجه خود شما است. علاوه بر تمام سفارشات زنان پیامبر را به طور خاص مورد خطاب قرار داده و ضمن بیان سفارشاتی آنها را به بر پا داشتن نماز دعوت می کند. و قرن فی بیوتکن و لا تبر جن الجاهلیه الا ولی اهمن الصلواه … 29"در خانه های خود بمانید و همچون جاهلیت نخستین ظاهر نشوید و نماز را بر پا دارید…"
سفارش به نماز تنها اختصاص به پیامبر گرامی اسلام نداشته است بلکه صقبل از ایشان حضرت عیسی (ع) به بر پایی این فریضه الهی دعوت می کرده اند. و جعلنی مبارکاً این ماکنت و اوصانی بالصلواه و الذکوه ما دمت حیا 30 و مرا وجودی پر برکت قرا د اده در هر کجا باشم و مرا توئصیه به نماز و زکات کرده است مادام که زنده ام. عیسی هنگامی که در گهواره بزبان آمد و شروعغ به سخت گفتن کرد بعد از اظهار بندگی به درگاه خدا و کذر این نکته که وجودی پر برکت است بلافاصله به سفارش خدا به او برای بر پایی نماز و پرداخت زکات اشاره می کند که تا هنگامی که زنده است مامور به انجام آنهاست. جالب توجه است که او از میان تمام عبادات ابتدا از نماز و سپس از زکات یاد می کند.
نماز پیامبران:
خداوند به وسیله فرشتگان بشارت به یحیی را در محراب نماز به زکریا داد و این موضوع مبین این است که او هم نماز گزار بوده است. "در آنجا که زکریا با پروردگار خویش را خواند عرض کرد خداوند از طرف خود فرزند پاکیزه ای به من عطا فرما که تو دعا را میی شنوی و هنگامنی که او در محراب ایستاده مشغول نماز بود فرشتگان او را صدا زدند کهع خدا تو رزا به یحیی بشارت می دهد.31
و قابل ذکر است قبل از حضرت عیسی (ع) حضرت موسی (ع) نیز هنگامی که برای اولین بار مورد خطاب خداوند قرار گرفت به اقامه نماز سفارش شد "بی شک من خدای یکتا هستم. معبودی حز من نیست مرا پرستش کن و نماز را برای یاد من به پا دار." 32در این آیه پس از بیان مهمترین اصل دعوت انبیا یعنی توحید مردم به عبادت خداوند دعوت و به دنبال آن به نماز یعنی بزرگترین عبادت دستور داده شده است.
همچنین قرآن ضمن آیه دیگری این موضوع را یاد آوری می کند " و به موسی و برادرش وحی کردیم که برای قوم خود خانه هایی در سرزمین مصر انتخاب کنید و خانه هایتان را مقابل یکدیگر قرار دهید و نماز را بر پا دارید و به مومنان بشالرت دهید."33 درا ین آیات به موسی دستور می دهد برای تمرکز بخشیدن به بنی اسرائیل خانه هایی را انتخاب و مقابل یکدیگر بسازند و علاوه بر آن برای تقویت روحیه معنوی و شستشوی روح از آلودگی گناه و جدا شدن از خلق و پیوند به خالق امر به اقامه نماز می کند. در سوره بقره می فرماید"و (به یاد آورید) زمانی که از بنی اسرائل پیمان گرفتیم که جز خداوند یگانه را پرستش نکنید و نسبت به پدر و مادر و نزدیکان و یتسمان و بینوایان نیکی کنید و به مردم نیک گوئید و نماز را به پا دارید … "34
علاوه بر موسی (ع) قبل از آن پدر زن او حضرت شعیب (ع) نیز نماز را اقامه می کرده است. "گفتند: ای شعیب آیا نمازت تورا دستور می دهد که ما آنچه را پدراتان می پرستیدند ترک گوئیم…" 35
این قوم چشم وگوش بسته که از پدرانشان در پرستش بحقا پیروی در مقابل دعوت حضرت شعیب(ع) به پرستش خدای یگانه وترک بتها این دعوت را به نماز او نسبت می دادند که آیا نمازت دستور به ترک پرستش آنها می دهد واین سخنان بر اقامه نماز توسط حضرت شعیب(ع) دلالت دارد. علاوه برآنها، فرزندان حضرت ابراهیم نیز نمازرابرپا می داشتند . در آیاتی از سوره مریم ضمن یاد از اسماعیل (ع) اورابه صفاتی می ستاید که از جمله آنها دعوت خانواده اش به نماز است."ویادکن در کتاب خود اسماعیل را که دربسیار در وعده صادق وپیامبری بزرگوار بود- وهمیشه اهل خود را به نماز وزکات امر می کرد واو نزد خدا بنده ای پسندیده بود."36
ودرآیه ای دیگر " و(به ابراهیم) اسحاق ویعقوب را عطا کردیم وهمه را صالح وشایسته گرداندیدیم -وآنان را پیشوای مردم قرار دادیم تا خلق را به امر ما هدایت کنند وانجام کارهای نیک وبرپاداشتن نماز وادای زکات را به آنها وحی کردیم وآنها مرا عبادت می کردند."37
در این آیات مواهب اعطایی به ابراهیم که از جمله آنها بخشیدن اسحاق ویعقوب به اوست را یادآوری می کند وسپس آنچه که برآنها امر شده است از جمله برپا داشتن نماز را ذکر می کند. آری علاوه بر اسماعیل (ع) فرزندان دیگر ابراهیم هم نیز نماز را اقامه می کرده اند قبل از همه ابراهیم از خدا خواسته بود که نه تنها خودش بلکه فرزندانش را از نمازگزاران قرار دهد و حتی فرزندش را در سر زمین بی آب و علف (مکه) ساکن کرد تا بر پا کننده نماز باشد. "پروردگارا من بعضی از فرزندانم را در سرزمین بی آب و علفی در کنار خانه ای که حرم تو است ساکن ساختم تا نماز را بر پا دارند."38 و آن گاه چنین دعا می فرماید: پروردگارا مرا بر پا دارنده نماز قرار ده و فرزندان من را نیز چنین کن پروردگارا دعای ما را بپذیر."39
قابل توجه این که آن حضرت تنها به دعا قناعت نکرد بلکه برای تحقق این آرزو و بر پا داشتن نماز هجرت کرد و آوارگیها را به جان خرید. او دعا می کند که مقیم نماز باشند نه صرفاً نماز گزار و نماز خوان بلکه قیام نماز را به عهده گیرند. وقتی نماز قیام کرده ملت در پرتو قیام از هر گونه شک رو طغیانگری منزه خواهند بود.
قیام نماز هم بدون خواند نماز میسر نیست برای گرایش دل هم هیچ راهی جز راه الله وجود ندارد. تا دل حرکت نکند قیام همگانی نخواهد شد و دل هم در اختیار احدی جز خالق نیست.
همان که از جانب خدا به او حکمت عطا شده بود نیز ضمن بیات سفارشاتی به فرزندش او را به اقامه نماز دعوت می کند. ای فرزند عزیزم نماز به پا دار.40

اهمیت نماز
نماز در تمام ادیان بوده است :
قبل از حضرت محمد (ص) در آئین حضرت عیسی هم نماز بوده که قرآن از زمان او نقل می کند که خداوند مرا به نماز سفارش کرده است: و اوصافی بالصلواه (مریم/31) و قبل از او موسی بوده که خداوند خطاب می کند: "ام الصلوه الذکری" (طه /24) و قبل از موسی پدر زن او حضرت شعیب بوده که نماز داشته است : "یا شعیب اصلاتک تامرک" (هود/87) و قبل از همه آنها ابراهیم بوده که خداوند برای خود و فرزندش توفیق اقامه نماز را خواهد:"ربا جعلنی مقیم الصلوه و من ذریتی" (ابراهیم/40)
و این همان است که به فرزندش می گوید: یا بنی اقم الصلوه و امر به معروف و انه عن المنکر" (لقمان /17)
"پسر من نماز را بپا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن"
جالب آن است که معمولاً در کنار نماز سفارش به زکات می شود ولی از آنجا که جوان معمولاً پول ندارد در این آیه در کنار نماز به جای زکات و مالیات به امر به معروف و نهی از منکر سفارش شده است.41
ما در هر شبانه روز 5 نماز داریم در هر نمازی سفارش به اذان و اقامه شده است.
به خصوص که در اسلام سفارش شده اذان را بلند بگوئید با صدای زیبا بگوئید و برای اذان پاداش بسیار نقل شده است.
اذان به حج کار ابراهیم و اذان به نماز وظیفه همه ماست اذان شکستن سکوت است و اذان یک دوره ایدئولوژی و تفکرات ناب اسلامی است اذان سرود مذهبی است با عباراتی کوتاه و پر محتوا اذان هشدار به غافلان است اذان نشانه باز بودن جو مذهبی است اذان نشانه حیات معنوی است.42
در ایام ویژه مثل شب قدر ، اعیاد اسلامی ، جمعه ، و هر شب و روزی که داراب فضیلت و ارزشی است و برای آن ایام دعا و مراسمی مخصوص است مثل شب مبعث ، شب میلاد ، شب جمعه معمولاً نمازهای خاص هم وارد شده است.43
هجرت و نماز:
حضرت ابراهیم می گوید خداوند ذریه خودم را در منطقه خشک بی آب و گیاه قرار دادم پروردگارا برای اقامه نماز.
آری وظیفه نماز خوانها آن است که با سفرها و هجرت ها به مناطق بد آب و هوا هم بروند تا شور و هیجان نماز عالمگیر شود.
نماز در جلو چشم مردم نه در خفا:
تظاهر به نماز و صحنه کشاندن آن یک ارزش است و نباید در هتل ها ، شرکت ها ، پارک ها ، فرودگاهها ، خیابانها و رستوران ها نماز خانه ها در گوشه باشد باید در بهترین مکان و در جلو چشم دیگران نماز اقامه شود هر چند از جلوه دین کم شود جلوه فسادذ اضافه خواهد شد اگر کاسب ها اول وقت کنار مغازه ها اذان بگویند مشتریان بی حجاب خودشان را جمع تر خواهند کرد.
بانی مسجد و معمار و مهندس و بنا باید اهل نماز باشد:
فقط کسانی حق تعمیر و آباد کردن مسجد را دارند که علاوه بر داشتن ایمان و شجاعت و پرداخت زکات اهل اقامه نماز باشند نا اهلان حق تعمیر مسجد را ندارند.
اولین وظیفه هر مسلمانی اقامه نماز است هم با شرکت خودمان و هم با تشویق همه جانبه از طرف مرد و مسئولین.
هر یک از دستورات اسلامی ممکن است به دلیلی تعطیل شود.
مثلاً رفتن جهاد برای کور و لنگ واجب نیست روزه برای مریض واحب نیست ، خمس و زکات و حج برای طبقه محروم واجب نیست. اما تنها عبادتی که تعطیل بردار نیست نماز است که تا لحظه ای مرک حتی یک روز قابل تعطیل شدن نیست.
نماز همراه با مردم داری:
نمازگزاران باید با مردم خوب حرف بزنند و آنان را بپذیرند و بعد نقطه نظرات خود را بیان کنند.
نماز اولین واجب بعد از ایمان به توحید و معاد است.
خداوند ستایشگر کسی است که نماز را بر همه کارها مقدم می دارد:
قرآن از کسانی که هنگام اذان کار و کسب را رها می کنند ستایش کرده است. رئیس جمهور شهید ایران مرحوم رجائی فرمود:به نماز نگوئی کار دارم به کار بگوئید نماز دارم.
نماز و تجملات:
علاوه بر حضور قلب و خشوع معنوی و توجه کامل که سفارش اسلام و از علامات مومن است و اهمیت آن تا آنجاست که اگر نماز با توجه به خوانده نشود قبول نمی شود و از نماز همان مقداری مورد قبول است که با حضور قبل باشد.44
نماز یک معامله پرسود:
یاد برای خدا سودی ندارد ولی یادی که خداوند از ما می کند لطفش را نصیب ما می فرماید لغزش ما را می بخشد دعای ما را می پذیرد مشکل ما را حل می کند لطف او برای ما بی نهایت ارزش دارد. پس در نماز که ما یاد خدا می کنیم کم ارزش را داده و پر ارزش را گرفته ایم. 45
نماز و آرامش:
تنها مشکلی را که دنیای علم و صنعت امرو حل نکرده مشکل آرامش روحی است. هر روز آمار بیماریهای روانی ، جنون مصرف قرص اعصاب زیاد می شود هیچ چیزی آرامش نمی دهد جز یاد خدا و ایمان و انس و عشق و توکل به او . 46

نماز و بزرگی خداوند:
اولین کلمه واجب در نماز همان الله اکبر ایت و کسی که خداوند نزدش بزرگ شد همه چیز را کوچم خواهد دید.47
نماز و اخلاص:
در سراسر نماز قصد قربت شرط صحیح بودن آن است حتی اگر حرکت یا کلمه ای از واجبات یا مستحبات نماز را برای غیر خدا انجام دهیم باطل می شود واکر مکان نماز یاد زمان آن را برای غیر خدا تعیین نماییم نماز باطل است حتی اگر قیافه و حالتی که هنگام نماز به خود می گیریم برای غیر او باشد نماز باطل است.48
نماز میزان سنجش:
قرآن می فرماید : نماز بار سنگینی است مگر برای افراد خاشع(بقره /45)
با این حال هر گاه احساس کردیم نماز برای ما سنگین است باید بفهمیم روح خشوع نسبت به پرروردگارمان نداریم و رفتن خشوع به زمینه بی تفاوتی و کبر است49
ترک نماز و گرفتاری دوزخ:
در قیامت بارها میان اخل بهشت و دوزخ گفتگو رخ می دهد که قرآن ترسیمی از آن گفتگوها را بیان فرموده است. یکی از آن صحنه هت در سوره موثر است این است که اهل بهشت از مجرمان می پرسند چه عاملی شما را به دوزخ روانه کرد؟ آنها می گویند چهار عامل که اولین آنها پایبند نبودن به نماز دومین عامل بی اعتنایی به فرشتگان بوده سومین جهت ایبن بود که ما در جامعه فاسد هضم شدیم و بالاخره قیامت را هم نمی پذیرفتیم.50
نماز کلید قبولی تمام عبادت ها:
اگر نماز قبول شود عبادات دیگر هم قبول می شود ولی اگر نماز مردود شود کارهای دیگر نیز هم رد خواهد شد پیوند پذیرش عبادات دیگر به قبولی نماز نقش کلیدی آن را نشان می دهد.51
نماز اولین کلام و آخرین وصیت:
در تاریخ امام صادق (ع) آمده است که حضرت در آخرین لحظه های عمر مبارک خود چشم باز کرده و فرمود: تمام بستگان را جمع کنید و سپس فرمود: شفاعت ما شامل کسانی که نسبت به نماز سهل انگاری و استخفاف دارند نخواهد شد. 52
نماز وسیله آزمایش خود:
در حدیث می خوانیم که هر که بخواهد بدان مقام و ارزش او نزد خداوند چیست ببیند که خداوند نزد او چه مقامی دارد. اگر اذان نماز نزد تو بزرگ و محترم بود تو نیز نزد خداوند احترام داری و اگر نسبت به انجام فرمان او بی تفاوت بودی مقام و ارزش نزد او نداری و همچنین اکر نماز از فساد و فحشا باز داشت نشانه تاثیر و قبول نماز است.53
نماز اولین سوال درز قیامت است:
در این حدیث می خوانیم اولین چیزی که در قیامت مورد سوال و حساب قرار می گیرد نماز است. 54
نماز و صداقت:
کسی که دیگری را دوست دارد سخن گفتن با او را هم دوست دارد. آنها که با زبان مدعی خدا خواهی و دخا دوستی اند ولی علاقه ای به نماز ندارند در ادعابی خود صداقت ندارند نماز ملاک و میزان مقدار تعهدی است که انسان در اظهارات خود دارد به همین دلیل نماز منافق همچون سسایر اعمالش همراه با صداقت است.55
نماز وانتخاب همسر:
در اسلام سفارش شده که اگر کسی اهل مسجد وجماعت نیست وعملا به عبادت ووحدت وامت بدون عذر پشت پا می زند ، او را بایکوت کنید ، او را به عنوان همسر خوب انتخاب نکنید ، عمل به همین دستور می تواند مساجد را پر کند، زیرا جوانان که فهمیدند رها کردن مسجد ومسلمین به قیمت طرد عملی آنان تمام می شود هرگز مساجد را رها نخواهند کرد.56

نماز وقرآن:
زنده شدن نماز همان زنده شدن قرآن است ، زیرا هر نماز گزار مجبور است که در نمازهای هفده رکعتی خود روزی ده بار سوره ی حمد را بخواند نیز چند آیه دارد مثلا سوره ی توحید باشد، پنج آیه خواهد بود.
وکسی که ده بار در ده رکعت این سوره را بخواند می شود پنجاه آیه .
بنابراین مجموع آیاتی که نماز گزار باید بخواند ودر هر شبانه روز یکصدوبیست آیه خواهد بود وتلاوت این تعداد آیه در هر روز ، قرآن را از مهجوریب بیرون می آورد .
رابطه ی انسان وقرآن را در جامعه زیاد می کند، بگذریم که بسیاری از اوقات انسان به جای سوره ی توحید سوره های دیگر را می خواند که آن نیز سبب حفظ کردن سوره ها ست. بعلاوه قرآن ونماز بارها در کنار هم آمده اند .
" یتلون کتاب الله واقامواالصلوه" (فاطر/29): کسانی که قرآن تلاوت می کنند
ونماز به پا می دارند57.
بازداشتن از فحشا ومنکر:
ونماز را بر پا دارید که نماز انسان را از زشتی ها و منکرات باز می دارد وذکر خدا بزرگتر است وخدا به هر چه کنید آگاه است طبیعت نماز از آن جا که انسان را به یاد نیرومند ترین عامل بازدارنده یعنی اعتقاد به مبدا ومعاد می اندازد ، دارای اثر بازدارندگی از فحشا ومنکر است. نماز، کسی را که به انواع وسایل هوسرانی مجهز وپایه های حکومت غرایز طغیا نگر در کانون وجودش مستحکم وپابرجاست وبرای آن ها مرزی نمی شناسد، کنترل می کند. در هر روز پنج بار ادای نماز کردن ، صبح بعد از برخاستن از خواب (که انسان از همه چیز غافل است)، وسط روز (هنگامی که غرق در زندگی مادی است)، در پایان روز وآغاز شب، می تواند جامعه ای صالح ایجاد نماید. نمازی که برای انجام آن از ابتدا ، انسان خود را از هر گونه آلودگی پاک کرده وحرام وغضب را از خود دور می سازد وبا حمد، تسبیح، تکبیر وسلام بر بندگان صالح خدا، خدا، مقام اولیاء ، درجات مردات خدا، عذاب الهی، کیفر خطاکاران، حسابهای دقیق وبی اشتباه روز رستاخیز را به یاد می آورد وبا قیام در مقابل خدا، اورا از هرچیز برتر وبالاتر می شمرد وبا یاد نعمت هایش او را سپاس می گوید وازاو صراط مستقیم را می طلبد ، بدون شک انسان را متوجه جهان معنوی کرده ودر درونش جنبشی به سوی حق وپاکی پیدا می شود واو را از خود خواهی ودنیا پرستی باز می دارد وبا تواضع در مقابل ذات لا میزان الهی،عشق به جاه ومقام کنار می رود. نماز گزار با توجه به معافی آیاتی که در نماز می خواند، متهرا از مواعظش پند گرفته ، به اهرو فرمانش تن داده وخود را از گناهان باز می دارد. مسلما ذکری که متضمن یاد خدا وخشوع در برابر او وتلاوت قرآن (که بر وعده ثواب ، عذاب وهدایت مشتمل است) می باشد با گناهان سازش ندارد. البته میزان اثر نماز به درجه خلوص نماز گزار بستگی دارد واین که چه مقدار موانع را از بین برده باشد.58

با عجله نماز خواندن :
رسول اکرم (ص) می فرمایند:
دزدترین مردم کسی است که به خاطر سرعت وشتاب زدگی از نماز خود کم کند نماز چنین انسانی همچون جامعه مندرسی درهم پیچیده شده به صورت او پرتاب می گردد.59
نتیجه سبک شمردن نماز:
پیامبر خدا می فرمایند:
کسی که نماز را سبک شمارد، از من نیست. به خدا سوگند که بر حوض (کوثر در قیامت ) مرا ملاقات نخواهد کرد60
محرومیت از شفاعت:
پیامبر می فرمایند:
هر کسی که نماز را از وقت خودش به تاخیر بیاندازد در فردای قیامت هرگز به شفاعت من نخواهد رسید .61
حدیث قدس: نزدیک نمی شود بنده به من به هیچ چیز که برتر باشد از چیزی که من براو واجب گردانیده ام ، همانابنده نزدیک می شود به من به سبب گزراندن نافلتها حدسی که من اورا دوست دارم62

مسواک زدن هنگام وضو:
پیامبر فرموده اند:
ای علی ابر تو باد مسواک زدن برای هر وضو63
اهمیت وقت نماز:
پیامبر (ص) می فرماید:
خداوند تبارک وتعالی فرمود: من تعهد ی نسبت به بنده ام دارم که اگر نماز خود را در وقتش به پا دارد، او را عذاب نکنم وبی حساب او را به بهشت ببرم64
مداومت در دعا کردن:
به درستی که نمازگزار در خانه ی خدا را می زند وکسی که مدام دری را بکوبد ، عاقبت روی آن باز می شود65
نماز تکرار نیست ،معراج وتعمیق است:
برخلاف تصور بعضی که نماز را تکرار می دانند، نماز نردبان ترقی است که هر چه بیشتر با حضور قلب خوانده شود بالاتر می روی، گرچه در ظاهر رکوع وسسجودها تکرار می شود ولی در حقیقت مانند گلنگی است که بر حفره چاه می زنند کلنگ زدن در ظاهر تکراری است اما در واقع هر کلنگی که می زنید یک قدم به آب نزدیک قدم بر آب نزدیک می شوید، هر گاه که در نردبان بر می داریم یک قدم به آسمان نزدیک می شویم66
نمازونیاز:
آنجا که درگیری وتلاش بیشتر است نیاز به نماز بیشتر است . انسان معمولا در شب ها خواب ودرگیری کمتری دارد. واز این رو از عشا تا صبح نمازی واجب نیست ولی نیاز معنوی انسان در روز بیشتر است. هوس ها، طاغوت ها، جلوه ها، حیله هاوتمام پرتگاه ها در روز جلوه دیگری دارند ولذا اول روز وآخر روز باید نماز خوانده شود.67
نماز سدی محکم در برابر سیل وطوفان گناه:
هر کجا نماز پایگاه داشت شیطان ها بساط خود را جمع می کنند وهر کجا که رشته نماز پاره شد همه کمالات متفرق می شود 68
نماز ویاد شهدا:
بهترین چیزی که سجده برآن سفارش شده خاک کربلا وتربت امام حسین علیه السلام است. امام صادق علیه السلام هنگام سجده پیشانی مقدس را برخاک کربلا گذاشت. برای همراه داشتن تسبیح تربت امام حسین نیز روایاتی وارد شده است . تا آن جا که همراه داشتن آن قتل گفتن سبحان الله است وسجده بر مهر آن سبب کنار رفتن پرده ها وقرب بیشتر به ذات مقدس اوست.69

نماز وسیاست:
اگر انسان تمام عمرش را به نماز مشغول کند آن هم در کنار کعبه در شهر مقدس مکه ولی رهبری را نپذیرد نمازش قبول نیست70
مهندسی خانه ونماز:
در جهت گیری خانه ها وشهرسازی مسئله قبله ونماز را فراموش نکنید.
اوقات نماز:
نماز ظهر را با مردم هنگامی بگذارید که آفتاب به مغرب بازگردد وسایه آن به اندازه ی دیوار آغل بز شود، ونماز عصر را هنگامی که آفتاب سپید است ونمودار ، وبخشی چندان از روز مانده که درآن بتوان دو فرسنگ راه پیمود ، ونماز مغرب را هنگامی با آنان بخوانید که روزه دار افطار کند، وجایی روانه نمی شود ، ونماز عشا را آنگاه که شفق پنهان گردد تا یک سوم از شب بگذرد، ونماز بامداد را تا هنگامی که کسی رفیق خود را بشناسد، ونماز را با آنان در حد توان ناتوان ایشان بگزارید وسبب کراهت آنان از نماز ودرفتنه افتادنشان مگردید71
اعمالت تابع نمازت:
وهرگز خداوند را به خاطر رضایت احدی از مخلوقش به خشم نیاوری ، چرا که خداوند جای همه کس را می گیردو کسی نمی تواند جای خداوند را بگیرد. نماز را در اوقات خودش به جای آر،نه آن که به هنگام بیکاری در انجامش تعجیل کنی وبه هنگام اشتغال به کار آن را تاخیر اندازی وبدان که تمام اعمالت تابع نمازت خواهند بود نماز، کاملترین حلقه ی پیوند انسان با خداوند است. باید مواظب بود که اشتغال به کارهای دنیا ویا کسب رضایت خلق، انسان را از آن غافل نکند ودر بر قراری آن سستی به خرج ندهد.
خشم ومحبت انسان ها، همچون خودشان فانی است اما خشم خداوند، چون خودش جاودانی است. پس می باید مواظب بود تا آن را برای خود نخریم.
نماز ذکر خدا ویاد اوست واوقات معینی دارد وپا داشتن این اوقات از نشانه های نماز کامل ومایه کسب رضایت ومحبت خداست.پس مبادا فراغت ما را به تعجیل در ادای آن وادار کند یا مشغله ها از اقامه آن در وقتش باز دارد. زیرا همه اعمال تابع نماز است، اگر قبول شد اعمال دیگر نیز قبول می شود واگر پذیرفته نشود ، اعمال دیگر نیز مردود است72
کمک به نمازگزاران :
واز صبر ونماز یاری بجویید واین کار جزاز برای خاشعان گران است.
کلمه ی استعانت به معنای طلب کمک است واین هنگامی است که انسان به تنهایی نمی تواند مشکلی را به دلخواه حل کند.
چرا که در حقیقت یاوری جز خدای یگانه وجود ندارد. این دو، بهترین وسایل برای پیروزی هستند، چون صبر هر بلایی را هر چند عظیم ، کوچک وناچیز می کند ونماز که التجاء به خدا است ، ایمان را درون زنده ساخته وبه آدمی می فهماند که به جای تکیه دارد که انهدام ناپذیر است وبه ریسمانی دست زده که پاره شدنی نیست وبه این ترتیب با ایجاد پایگاه درونی وتکیه گاه برونی که برای پیروزی بر مشکلات لازم است، را غلبه برگرفتاری ها آسانتر می شود ونیز می فرماید : ای کسانی که ایمان آورده اید از صبر وصلاه استعانت جوئید که خدا با صابرین است73
آرامش:
خداوند در سوره ی رعد فقط یادخدا را آرام بخش دل ها می داند: "آگاه باشید که تنها یاد خدا آرامبخش دل هاست" ودر سوره ی طه ، هنگام اولین وحی به موسی (ع) می فرماید: ونماز را برای یاد من به پادار" واین گونه نماز را از مظاهر یاد خود بر می شمارد.74
حال چرا دردل چنین کسانی ترس وغم جای داشته باشد .
مومنان قدر ومنزلت نماز را شناخته وحق آن را به خوبی ادا می کنند. زیرا دنیا وزینت های آن ، آن ها را به خود مشغول نکرده است. نماز راهی است که رهروخود را به بهشت جاویدان رهنمون می سازد.
پس خدا را خدا را، از تعجیل عقوبت وکیفر سرکشی وستم برحذر باشید، واز سرانجام وخیم ظلم وسوء عاقبت تکبر وخودپسندی ، که کمینگاه بزرگ ابلیس ومرکز کید ونیرنگ اوست ، بهراسید.
کیدو نیرنگی که با قلب های مردان ، همچون زهرهای کشنده می آمیزد وهرگز از تاثیر فرو نمی ماند وکسی از هلاکتش جان به در نمی برد. نه عالم به خاطر عملش ونه فقیر به خاطر لباس کهنه اش.
وخداوند به خاطر حفظ بندگانش با نماز ، زکات ومجاهده در گرفتن روزه واجب ، آنان را حراست فرموده است تا انحصا وجود رحشان آرام وچشم خا یشان خاشع وغزائز وتمایلات سرکتشان خواروذلیل وقلب ها آن خاضع گردد وتکبر از آن ها رخت بربندد.
به علاوه سائیدن پیشانی که بهترین جاهای صورت است به خاک ، موجب تواضع وگذراندن اعضا پرارزش بدن برزمین بدلیل کوچکی است… به آثار این فعالیت بنگرید که چگونه شاخه های تفاخر را درهم می شکنند و از جوانه زدن کبروخودپسندی جلوگیری می کنند.."
انسان جاهل ، فراموشکار وکم ظرفیت هنگامی که به مالی می رسد. برمسند قدرتی تکیه می زند یا فرزندانش اطرافش را می گیرند، فراموش می کند این ها همه مواهبی است که خداوند چند روزی به او عنایت فرموده تا اورا بیا زماید ولذا همه آن ها را از خود دانسته وخدا را از یاد می برد ودر دام تکبری گرفتار می شود که شیطان برای انتقام در کمینگاه ها پهن کرده است.75

با نماز به خدا تقرب جوئید:
" نماز را به پا دارید ومحافظت آن را بر عهده گیرید وزیاد به آن توجه کنید وفراوان نماز بخوانید وبه وسیله آن به خدا تقرب جوئید زیرا نماز به عنوان فرضیه واجب در اوقات شبانه روز بر مومنان مقرر شده است."
مگر به پاسخ دوزخیان گوش فرانداده اید در برابراین پرسش که (چه چیز شما را به دروغ کشانیده است می گویند ما از نمازگزاران نبودیم.) نماز، گناهان را همچون برگ های پاییزی می ریزد و غل وزنجیرهای معاصی را از گردن ها می گشاید.
پیامبران(ص) نماز را به چشمه ی آب گرمی که بردرب خانه ی کسی باشد وشبانه روزی پنج بار خود را شستشو دهد، تشبیه کرده است که بدون تردید چرک وآلودگی در بدن چنین کسی باقی نخواهد ماند. گروهی از مومنان که زینت ومتاع این جهان وچشم روشنی آن یعنی فرزندان واموال ، آنان را به خود مشغول نداشته است، حق نماز را خوب شناخته اند.
خداوند سبحان می فرمایند: (مردانی هستند که تجارت ودادوستد آن ها را از یاد خدا وبرپاداشتن نماز وپرداختن زکات باز نمی دارد.) رسول خدا(ص) بعد از اشارت به بهشت، خویش را در مورد نماز به تعب ومشقت انداخته بود زیرا خداوند به ایشان می فرماید: (خانواده خویش را به نماز فرمان ده ودر برابر آن شکیبا باش.) لذا آن حضرت پی درپی اهل بیت خود را به نماز امر می کرد وخود نیز در انجام آن شکیبایی داشت. (وبدانید که)زکات همراه نماز مایه تقرب مسلمانان به خداوند است.."
پس نماز را با محافظت کامل به پادارید که چون چشمه ای که شنا در آن ، آلودگی های تن وروان را می زاید ، همهی آلودگی ها و زنگارها را از قلب وروح زدوده وگناهان را همچون برگ های بی رمق پائیزی که به کوچکترینه جنبشی برزمین می ریزد، ازبین می برد وروح را از قید وبندزنجیرهای گران معاصی که باعث بازداشتن روح از تعالی می شود، می رهاند.
نماز رحمت الهی است ودر این مورد حضرت علی(ع) فرموده اند:
اگر نماز گزار بداند که چقدر از رحمت خداوند تعالی او را فراگرفته است، سرش را از سجده بر نمی دارد.76
نماز وسیله ی نجات است می خواهید بدانید چگونه؟
پیامبر فرموده اند: کسی که بر نمازهای پنجگانه محافظت ومراقبت نماید، این نمازها برای او در قیامت نور ووسیله ی نجات خواهد بود77
نماز محور زمان بندی ها:
در آیه 58 سورهی نور قرآن به نونهالی که هنوز به تکلیف نرسیده اند می فرماید:
هرگاه خواستید وارد اتاق والدین خود شوید باید درسه وقت با اجازه وارد شوید:
اول: قبل از نماز صبح دوم: بعد از نماز عشا وسوم:هنگام ظهر که انسان معمولا لباس های خود را برای استراحت در می آورد.
توجه داریم که زمان بندی اجازه فرزندان بر اساس نماز صبح وعشا شده است.
چه زیباست ساعات جلسات ما نیز این چنین باشد مثلا ملاقات ما بعد از نماز مغرب یا عشا یا قبل از نماز ظهر باشد تا به تکرار زمان فرهنگ نماز را در جامعه شایع تر سازیم78
نماز ، وسیله ی محو گناهان:
قرآن در کنار فرمان نماز ، می فرماید:
همانا کارهای نیک ،گناهان را محو می کند واز بین می برد. حضرت علی(ع) می فرماید: اگر بعد از گناه ودورکعت نماز خواند واز خداوند ، عافیت، در خواست کند، اثر آن گناه محو می شود.
از رسول اکرم (ص) نیز روایت شده که: گناهانی که میان دونماز واقع می شود ، مورد عضو قرار می گیرد.
اینگونه است که گناه (که دراثر غفلت از یاد خدا سر می زندم با نماز وعبادت (که انس وارتباط با خداوند است)زدوده می شود وبا مغفرت ، جای معصیت را می گیرد79
نماز ومردم:
اصل در نماز، جماعت خواندن است ودرجماعت با مردم، در مردم، از مردم بودن مطرح است، درکنار مردم بدون هیچ گونه امتیازی از هر نژاد واقلیم ودر شرایط اقتصادی.80
نماز واطلاعات عمومی:
امروز در دنیا تشکیلات بسیار مهمی وجود دارد که با صرف بودجه های سرسام آوری برای بدست آوردن اطلاعات عمومی می کوشد. در اسلام طرح نماز جماعت وحضور مردم در صفحه عبادت آن هم در خانه خداوند وبا وضو بهترین ضرورت برای آشنایی با حرف مردم ودرد مردم وکمبودها وآشنایی با توطئه های دشمنان وپیش بینی راه حل ها برای خنثی کردن آن وشنیدن آخرین اخبار وگرفتن تحلیل درست از زمان امام جماعت با سواد وبا تقوای واحوال پرسی از یکدیگر وتفقد از محرومین جامعه ویاد خیر برای گذشتگانی که در مسجد بوده اند وحضور وغیاب مقدس وساده وبی تشریفات ودعای دسته جمعی یرای حل مشکلات واستمداد از خداوند و.. است81
نماز جماعت ورهبری:
نماز جماعت همانند هر اجتماع دیگر نیاز به رهبر وامام دارد. در انتخاب امام جماعت مردم باید توجه به کمالات ،علم، تقوی، لیاقت هاو اهلیت ها داشته باشند واین خودتمرینی است که درجامعه زیر بار هر رهبری نرود.82
نماز جمعه و جماعت :
نماز جمعه سلام رسمی و نیایش برتر مومنان است و نماز جمعه برای توحید صفوف و وحدت جامعه و به نمایش گزاردن قدرت و صلابت اهل ایمان است تا همه محله ها و منطقه ها و جمعیت ها و همه طبقات و اصناف جامعه وحدت و یکپارچه خود را تجربه کنند.83
اسرار نماز:
ما اگر بگوییم اسرار نماز را فهمیده ایم و درک کرده ایم این حقیقتاٌ جفایی به نماز و کوچک شمردن امر نماز است و اما اگر بگوییم و یاد آور شویم که نماز را نشناخته ایم و اسرار آن را نفهمیده ایم این لا اقل به حقیقا نزدیکتر است و از قدیم گفته اندو لا ادری نصف العلم و آنکس که بداند که نداند باشد که ره خویش به منزل برساند و لااقل بپرسد و سراغ بگیرد از آن کسی که می داند.
این مخصوص نماز نیست شناخت ما در دیگر امور نیز این چنین است علتش این است که کلمات الهی و حقایق توحیدی و احکام و مقررات پروردگار اینها هم مانند همه دیگر کلمات و مخلوقات و آیان پروردگار دارای یک ظاهری هستند که خیلی ساده هستند و آشکار قابل رویت برای همگان و در ضمن دارای کی بواطنی و پنهانی هستند که آن باطن و آن پنهان نیازمند یک شناخت دیگر یک عرفان دیگری است و محتاج بررسی و دقت و توفیق و علنایت است کار تحقیقی می خواهد آمار و ارقام می خواهد.
خداوند می فرماید: آهن را برای داود نرم کردیم و می فرماید ما باد را در فرمان سلیمان قرار دادیم او را به هر کجا که می خواست می برد که حرکت آن در یک شبانه روز به مانند یدو ماه راه بود حددو 400 یا 500 کیلومتر در ساعت .
خداوند می فرماید:
علم کتاب چنان علمی است که سنگین ترین کارها را در کوتاهترین زمانها انجام می دهد و هر دوری را نزدیک و هر مشکلی را آسان می کند.
بگو ای مردم شاهد صدق من خداست که بر هرچیزی گواه است و این شاهد آسمانی است و شاعهد زمین من این امامت است که علم کتاب در نزد ایشان است وحل همه مشکلات با ایشان است و این شاهد صدق پیامبر است و سر امامت و سر رهبری و فایده ی رهبری علی و اولاد علی دستیابی به علوم اولین و آخرین است و این علوم اولین و آخرین آثار خارجی دارد قابل ملاحظه است اثر خارجی دارد صخره ها را از این سوی زمین به آن سوی زمین حمل می کند. و تو را از اقطار آسمان ها عبور می دهد و تو را بر بالهای علم و قدرت و در جدار برکات خداوند قرار می دهد قبل از آنکه پلک هایت را بهم بگذاری.
سلام می فرستد بر تو و رحمت را می گشاید به سوی تو و برکات را نازل می کند بر تو و دایره سلام خداوند و برکات خداوند این چنین است و با داشتن چنین فرمول ها و چنین راه ها و طریقت هایی.
آن وقت روزگار ما این است که دارید می بینید و اهل طریقت های ما را هم که داری می بینی و می بینی که همه این کلیدها به دست شیاطین یو دشمنان ما افتاده است و این شیاطین هستند که فعلاٌ در این ملک سلیمان دارند این کلمات را تلاوت می کلنند و اسرار زمین و آسمان را می خوانند و ما هنوز بحث می کنیم که راه از کدامین سوی است ماهیت اصل است یا وجود یو هیزاران مباحث که هرگز اثر خارجی ندارد.
مداومت بر نماز جماعت:
کسی که نماز جماعت مداومت داشته باشد غیبت او بر مسلمانان حرام و عدالتش ثابت می شود84
نماز جماعت سبب ورود به بهشت:
پس مومنی که در راه نماز جماعت قدم بر دارد یمگر اینکه خداوتند تبارک و تلعالی ترس و هراس روز قیامت را برای او سبک گیرد سپس او را امر می کند ورود به بهشت.
همگان در نمازند:
این جهان که ما در آن زندگی می کنیم جاه نآفرینش همه کهکشان ها ، خورشید ها ، ستارگان ، کوه ها ، دریاه ها ، همه اجرام و عضو عضو این جهان هستی ، همه درختان و گیاهان یو همه موجودات همه و همه ، یدر حقیقت در نماز و در نیایش پروردگار هستند همه و همه ، وظایف خود را تکلیف محوله را انجام می دهند. بدر وظایفی که به آنان سپرده شده است کمتریبن تقسیری و کوچکترین قصوری روا نمی دارند. 85
هر یک از این آفریدگان الهی ، راه و رسم عبادت و نماز و نیایش خود را می دانند و آن راه و روشنی را که راه پروردگار و دست آفرینش برای آنان مقرر فرموده است می شناسند و آن را به انجام می رسانند و از یک سو نمازگزار بلکه به زبان آفرینش خداوند را از عیب و نقص بر می دانند و هر عیب و نقص را از ساخت قدس الهی به دور می شمارند. همه موجودات می دانند و نماز خدا و به تسبیح و تقدیس ذات پروردگار.86
نماز خدا پرستان و مومنان:
در اینجا صلواه به معنی نماز نیست بلکه به معنای درود و طلب خیر و طلب رحمت است یعنی خداوند طلب خیر و رحمت و برکت می کند برای پیامبر شما نیز طلب رحمت و برکت کنید برای پیامبر و تسلیم اراده او شوید برای او سلامت و خیر بخواهید.
در هر حال این نماز که همان اظهار عبودیت و اقرار به عبودیت و درخواسهت هدایت و رحمت و برکت از خداوند است یک وظیفه ای است که از آن روز اول به اهل ایمان نوشته شده و جزو هر دیانت و هر راه و روشی بوده است.
نماز چنین مراسمی است اقامه نماز یعنی اقامه باعلام و اعلان عبودیت پروردگار با یاد و ذکر خداوند و اظهار حمد و ثنای پروردگار و این برنامه همه مومنین در همه روزگاران بوده است.
در هر حال نماز یکی از مشخصات همه مومنین و خدا با وران در طول تاریخ بشیریت بوده است و این نماز و اظهار حمد برای خداوند از مختصات مومنان بوده است که این همان نماز اهل ایمان است.

در آستانه نماز:
آسمان و زمین و ملک و ملکوت به تو یاد آور می شوند که زمان و لحظه عرض حاجات و زمینه مناجات فراهم شده است و تو می توانی عبودیت و اخلاص و بندگی و اطاعت خودت را به درگاه خالق متعال عرضه بداری و توبه تعلیم خداوند آماده فیض حضور می شوی و طمنینه چنین می گویی الله اکبر خدا بزرگترین است الله اکبر خدا بزرگترین است. و سپس چون بدین حقیقت جاودانه اعتراض کردی و آن را به زبان آوردی و قلبت و زبانت هن را فهم کرد. آن گاه شهادت می دهی که داخئی جز الله نیست و آشکارا وارد ضصف انبیا می شوی و می گویی من شهادت می دهم. که خدایی جز او نیست.
تو حق داری شهادت را ادامه بدهی و با بانک بلند این توطئه را افشا کنی و ولی الله راستین را به خلق الله معرفی کنی و فریاد کنی. من شهادت می دهم که مردی همچون علی ادامه دهنده راه پیامبران است و ولی الله و دوست خدا و یار خدا و ادامه دهدنده راه رسول خدا اوست.
آنگاه روی می آوری به بهترین اعمال و دیگران را نیز می خوانی به روی آوردن به بهترین اعمال و آنگاه با بر پا شدن نماز را اعلام می داری و می روی به آستانه نمازو دیگران را نیز به نماز امر می کنی.

نماز مشرکان:
در مورد مشرکان باید دید که مشرکان ارزش ها را در چه چیزهایی می بینند و آنان حمد و ستایش را برای چه اموری تقدیم می کنند که می دانیم سمشرکان همه ارزش ها را در این زندگی دنیا می بینند که همان خور و خواب و خشم و شهوت است و بنابراین حمد و ستایش آنان در همه زمان ها برای این امور واقع شده و می شود.
امروزه این نمازها یعنی مکاء و تصدیه به صورت ساده و ابتدایش در نزدذ قبائل بومی و بت پرستان سنتی و پیگون ها وجود دارد و نیز همین معنی و همین حمند و سپاس برای خور و خواب و خشم و شهوت و شراب و کباب و رباب در نزد اقوام به اصطلاح متمدن در جدیدترین تکنیک ها مشاهده می شود و کاباره ها و عشرتکده ها مجالس و محافلی برای به نمایش گزاردن یارزش های جهان مشرکان و شهوت پرستان می باشد.87
نماز هدیه انبیا:
در حقیقت نماز یک حقیقت و یک معنایی است که درجات آن به اندازه درجات انسا نها متفاوت است و ابعاد آن همراه با ابعاد وجود آدمی گسترش می یابد یک اثرهایی در جامعه دارد کی آثاری در فرد دارد.
یک نشانه هایی در چهره و رفتار و کردار ادمی پدید می آورد و یک درجاتی و مراحلی را در روح و روان انسان پدیدار می کند نماز ماجهدین یک درجاتی دارد.
نماز قیام کنندگان در راه پروردگار یک درجات زدیگری دارد و نماز صالحیسن ، متقین ، مخلصین ،زاهدان ، سائحان ، سالکان و ابرار و اخیار و انبیا و شهدا و صدیقین و اهل رضا و اهل یقین و اهل معرفت و اهل مناجات اینها همه درجات ویژه خود را دارد. اینها همه هر کدام در جایگاه و پایگاه ویژه معلومی دارند و اسرار صلوه آنطور که می فهمم یدر اسرار ینبوت است یعنی آنطور که پیامبران و آن انسان هایی که با غیبت یاین جهان ارتباط یافته اند و ظرف وجود آنان نفحات غیبی این عالم را دریافت کرده است و به محضر مناجات الهی راه یافته اند و طعم مناجات را چشیده اند یو زیبایی یو عظمت و شکوه و لذت مناجات و گفتگو با پروردگاتر را فهمیده اند تا بدانجا که پیام الهعی را و کلام رب را دریافت داشته اند ساینان دریغشان آمده است که از چنان سر چشمه زلالی یآب گوارای حیات ابدی و مجد سر مدی و عز و شکوه معنوی را بنوشند بی آنکه جامی از آن را به دیگر بندگان گرفتار در وادی غفلت ننوشانند.
نماز تولیدی جدید:
نماز و آن نماز واقعی و نماز در سطح جامعه و نماز در سطح است اسلامی و تبدیل شدن میلیون ها انسان بی تفاوت و بی اراده و بی تعهد و باری به هر جهت سر خور و ول و بدون اتجاه و بدون جهت به انسانهای با مسئولیت با اراده متعهده مسئولیت پذیر ساخته شده و مصمم و متحرک و دارای مقصد و هدف این یک امر عظیمی است که همه مشکلات ما راحل می کند. و جامعه را از حضیض ذلت و بونی به اوج قدرت و عزت می آورد.
حلقه وصل آنان عبادت و اطاعت پروردگار باشد و این است که در احادیث ما بیان فرموده اند که ثواب نماز جماعت ثواب تصاعدی است یعنی یک نفر که نماز می خواند به او ده برابر پاداش می دهند یک دانه که می کارد ده ها بر می دارد. حالا واحد این ثواب ها چیست آن را هم تنها خدا میس داند شما چند تا سنگ بر سر شاه ظالم کوبیدید خداوند به شما یک حکومت عظیم پر از انبار غنائم و معادن و ذخائر و نفائس و از خدائی خداوند چیزی کم نشده و حالا این اجر دنیاست و اجر آخرت عظیم تر است از برای عمل کنندگان .

1 سوره حج آیه 41
2 نمونه ، ج 14 ص 117 . ( کتاب سلامت روح نوشته عباس عزیزی با مقدمه آیت الله مکارم شیرازی ص 63
3 نمونه ج 14 ص 117 تا 121 ( کتاب سلامت روح نوشته عباس عزیزی با مقدمه آیت الله مکارم شیرازی صفحه 64
4 سوره نساء آیه 103
5 لئالی الاخبار ج 5 ص 79 چاپ جدید ( کتاب سلامت روح نوشته عباس عزیزی با مقدمه آیت الله مکارم شیرازی ص 71
6 نمونه ، ج 27 ص 225 –
7 لئالی الاخبار ج 5 ص 79
8 سوره معارج آیه های 19 الی 23
9 سوره معارج آیه های 19 الی 23
10 سوره معارج آیه های 19 الی 23
11 کتاب سلامت روح نوشته عباس عزیزی ص 109
12 کتاب سلامت روح – همان ص 127 و ص 128
13 کتاب سلامت روح – همان -ص 129
14 نمونه ج ص 219
15 نمونه ج 1 ص 285
16 کتاب سلامت روح همان – ص 144
1 المعجع المفهرس لا لفاظ الحدیث ج 2 ص 160 ( ماده دوام )
18 نور الثقلین ج 5 ص 416 . 1.2.3 کتاب سلامت روح عباس عزیزی ص 155
19 نمونه ج 25 ص 31
20 کتاب سلامت روح نوشته عباس عزیزی ص 83
21کتاب سلامت روح نوشته عباس عزیزی . با مقدمه آیت الله مکارم شیرازی ص 94 و 95
22 مجمع البیان ذیل آیه

23 کتاب سلامت روح نوشته عباس عزیزی . با مقدمه آیت الله مکارم شیرازی ص 94 و 95
24 نمونه ج 2 ص 2 و 4
25 نمونه ج 17 ص 53
26 کتاب سلامت روح نوشته عباس عزیزی ص 137
27 کتاب سلامت روح نوشته عباس عزیزی ص 138
28 طه / 132 .
29 احزاب / 33
30 مریم / 31
31 سوره آل عمران آیه 38 و 39
32 سوره مبارکه طه آیه 14
33 سوره مبارک یونس آیه 87
1-2-3 کتاب سیمای نماز در قران و نهج البلاغه نوشته حمید رضا قاسمی ص 22 .23
34 سوره مریم آیه 31
35 هود / 87
36 مریم / 54 / 55
37 انبیاء / 72 . 73 ( کتاب سیمای نماز در قران در نهج البلاغه نوشته حمید رضا قاسمی ندوشن ص 23 . 24 .25
38 ابراهیم / 37
39 ابراهیم /4
40 لقمان / 17
کتاب سیمای نماز در قرآن نهج البلاغه ص 25 .26 نویسنده حمید رضا قاسمی ندوشن
41 114 نکته در مورد نماز ص 18 محسن قرائتی
42 114 نکته در مورد نماز ص19 محسن قرائتی
43 114 نکته در مورد نماز ص20 محسن قرائتی
44 114 نکته در مورد نماز ص44 محسن قرائتی
45 114 نکته در مورد نماز ص45 محسن قرائتی
46 114 نکته در مورد نماز ص45 محسن قرائتی
47 114 نکته در مورد نماز ص47 محسن قرائتی
48 114 نکته در مورد نماز ص48 محسن قرائتی
49 114 نکته در مورد نماز ص49 محسن قرائتی
50 114 نکته در مورد نماز ص22 محسن قرائتی
51 114 نکته در مورد نماز ص23 محسن قرائتی
52 114 نکته در مورد نماز ص24 محسن قرائتی
53 114 نکته در مورد نماز ص24 محسن قرائتی
54 114 نکته در مورد نماز ص25 محسن قرائتی
55 114 نکته در مورد نماز ص25 محسن قرائتی
56 کتاب یکصد و چهارده نکته در مورد نماز محسن قرائتی ص 90
57 کتاب یکصد و چهارده نکته در مورد نماز محسن قرائتی ص 77
58 سیمای نماز در قران و نهج البلاغه ص 30 نوشته حمید رضا قاسمی ندوشن
59 نماز در آینه حدیث ص 52 عباس عزیزی
60 نماز در آینه حدیث ص 53 عباس عزیزی
61 نماز در آینه حدیث ص 53 عباس عزیزی
62 نماز در آینه حدیث ص 82 عباس عزیزی
63 نماز در آینه حدیث ص 64 عباس عزیزی
64 نماز در آینه حدیث ص 67 عباس عزیزی
65 نماز در آینه حدیث ص 74 عباس عزیزی
66 114 نکته در مورد نماز ص 50 محسن قرائتی م . ق
67 114 نکته در مورد نماز ص 62 محسن قرائتی م . ق
68 114 نکته در مورد نماز ص 63 محسن قرائتی م . ق
69 114 نکته در مورد نماز ص 67 محسن قرائتی م . ق
70 114 نکته در مورد نماز ص 82 محسن قرائتی م . ق
71 سیمای نماز در قران و نهج البلاغه ص 68
72 سیمای نماز در قران و نهج البلاغه ص 71
73 سیمای نماز در قران و نهج البلاغه ص 27
74 سیمای نماز در قران و نهج البلاغه ص 28
75 سیمای نماز در قرآن و نهج البلاغه ص 63 . 65
76 نماز در آینه حدیث ص 27 عباس عزیزی
77 نماز در آینه حدیث ص 21 عباس عزیزی
78 114 نکته در مورد نماز ص 65 محسن قرائتی
79 114 نکته در مورد نماز ص 66 محسن قرائتی
80 114 نکته در مورد نماز ص 72 محسن قرائتی
81 114 نکته در مورد نماز ص 73 محسن قرائتی
82 114 نکته در مورد نماز ص 73 محسن قرائتی
83 و نماز یعنی رهبری ص 147 سید ابوالفتح دعوتی
84 نماز در آینه حدیث 404 ص 98
85 85 نماز در آینه حدیث 404 ص 99
86 86 نماز در آینه حدیث 404 ص 95
87 و نماز یعنی سید ابوالفتح دعوتی ص 20
—————

————————————————————

—————

————————————————————