r
موضوع : :
اسکلرو تراپی:
استاد محترم : جناب آقای مقصودی
تهیه کننده : زهرا رفیعی
اسکلروتراپی
اسکلروتراپی نوعی درمان موثر برای ناهنجاریهای سیاهرگی و لنفی است. این روش درمانی شامل تزریق زیر پوستی درون رگ های غیر طبیعی به وجود آورنده ناهنجاری است. این ماده یکی از چندین ماده ای است که میتوانند به دیواره رگ هایی که باعث پیدایش لکه های توده ای میشوند آسیب وارد کند. توده خون باعث توقف جریان خون در رگ های خونی میشود و اگر این آسیب دیدگی به اندازه کافی قوی باشد رگ های خونی را نابود کرده و با بافت همبند زخم جایگزین میشوند. این مرحله معمولا در اتاق آنژیوگرافی با کمک دستگاه های فراصوتی و تصویر برداری با اشعه ایکس انجام میشود . اگر اسکلروتراپی تنها راه درمانی باشد چندین مرحله برای تکمیل درمان نیاز است.
اسکلروتراپی
انتخاب اسکلروسانت ( ماده ای که در تزریق استفاده میشود ) به میزان جریان خون ، محل ضایعه و تجربه پزشک بستگی دارد. هر چه میزان آسیب رسانی اسکلروسانت بیشتر باشد درمان موثرتر خواهد بود . این امر متاسفانه با عوارض جانبی همراه است . بنابراین پزشک رادیولوژیست باید در انتخاب ماده دقت لازم را انجام دهد . گهگاهی اسکلروتراپی به عنوان مقدمه جراحی انجام میگیرد و نقش آن در این حالت این است که خونریزی را کنترل و یا از آن جلوگیری کند. استفاده از این روش ترکیبی بسیار برای درمان مفید است. در این روش خونریزی داخلی به شدت کاهش میابد و جراحی به راحتی انجام میگیرد مخصوصا زمانی که ساختارهای مهم و حیاتی درون ناهنجاریهای سیاهرگی حفظ شود.
اسکلروتراپی زیر پوستی
فرایندی است که در آن محرکی به داخل ناهنجاری سیاهرگی تزریق می شود و موجب لخته شدن ضایعه و از بین بردن بخش و یا کل آن میشود و به اسکلروتراپی زیر پوستی معروف است. این تکنیک امروزه تکامل یافته است و در دستان پزشک با تجربه و متخصص روشی امن برای درمان است. طبیعتا در این امر ریسک هایی وجود دارد و باید با پزشک رادیولوژیست مشورت شود. اسکلروتراپی زیر پوستی برای به دست آوردن نتیجه مطلوب باید چندین مرتبه تکرار شود. بلافاصله پس از درمان ، ناحیه تحت درمان دچار ورم شدید میشود و ممکن است چندین هفته تا خوابیدن ورم زمان ببرد.
اسکلروتراپی زیر پوستی
سوزن اسکلروتراپی، یکی از روش های رایج جهت تزریق محلول دارویی و یا مکش آن از دستگاه گوارش استفاده از سوزن اسکلروتراپی از طریق دستگاه آندوسکوپی می باشد. این محصول به صورت آندوسکوپی برای وارد ساختن عامل اسکلروتراپی یا رگ بند به درون محلهای مشخص شده بکار میرود تا خونریزی قسمت جراحت دیده در دستگاه گوارش را کنترل نماید. با استفاده از این سوزن، محلول خاصی برای کمک به برش مخاطی از طریق آندوسکوپی (EMR)، روشهای برداشتن پولیپ و کنترل عدم خونریزی، تزریق میشود.
یک سوزن اسکلروتراپی در حالت کلی از 4 جزء سوزن تیز شده 4 تا 6 میلیمتری، تیوب پلاستیکی دو جداره از جنس PTFE، بخش ثابت دستگیره و بخش متحرک دستگیره می باشد که در برندهای مختلف، طراحی و نحوه کارکرد آنها با یکدیگر متفاوت می باشد.
اسکلروتراپی زیر پوستی
این محصول فقط برای استفاده یکبار مصرف است. نباید آن را دوباره استریل و استفاده مجدد نمود. استفاده یا استریل مجدد آن میتواند یکپارچگی محصول را به خطر انداخته یا منجر به تخریب محصول شود که این امر به نوبه خود ممکن است موجب صدمه، بیماری یا مرگ بیمار شود.
ویژگیها
حرکت روان و دقیق نیدل بدلیل استفاده از پین استیل
طراحی مناسب دسته برای کنترل بهتر حرکت
بکارگیری مکانیزم قفل شونده جهت جلوگیری از لرزش نیدل
بالاترین میزان تیزی نوک نیدل جهت فراهم سازی قدرت سوراخ کنندگی حداکثری
اندازه
دستورات قبل از انجام اسکلروتراپی:
از 10 روز قبل لازم است از خوردن آسپرین، بروفن داروهای مشابه خودداری کنید. (استفاده از استامینوفن منعی ندارد)
از مالیدن کرم، لوسیون و پودر به پاها در روز مراجعه پرهیز نمائید
هنگام مراجعه موهای ای مورد نظر برای اسکلروتراپی تراشیده شود.
هنگام مراجعه جوراب واریس خود را همراه بیاورید.
15 دقیقه پس از انجام اسکلروتراپی و قبل از سوار اتومبیل شدن و رفتن به منزل در محل کلینیک قدم بزنید.
حتما جوراب واریس خود را تا 48 ساعت (شبانه روز) بپوشید.
بعد از 48 ساعت می توانید جوراب واریس خود را باز کرده و استحمام کنید. جهت استحمام از آب ولرم استفاده نمائید و تا دو هفته به هیچ وجه از حمام دوش داغ و یا جکوزی گرم استفاده نکنید، زیرا گرما می تواند باعث گشاد شده عروق وریدی شود.
اصول تشخیص
اتساع و پیچ خوردن سیاهرگ هاى سطحى اندام تحتانی، معمولاً دوطرفه
عدم وجود نشانه ها یا تنها وجود خستگی، ناراحتى و درد، و تورم خفیف
رفع نشانه ها با بالابردن ساق
پیگمانتاسیون، زخمى شدن، و ادم پائین ساق به نفع وجود سیاهرگ ها واریسى ثانویه هستند
ملاحظات کلى
این گرفتارى در زنا شایع تر است و میزان شیوع با افزایش سن بالا مى رود. شایع ترین محل واریس، اندام تحتانى است ولى در نقاط دیگر نیز از جمله طناب اسپرماتیک (واریکوسل)، مرى (واریس هاى مری)، و مقعد و رکتوم (هموروئید) ایجاد مى شود. براساس علل زمینه ای، سیاهرگ هاى واریسى به دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم مى شوند. در واریس هاى اولیه، سیاهرگ هاى عمقى طبیعى هستند، در حالى که واریس هاى ثانویه، عارضهٔ بیمارى سیاهرگ هاى عمقى یا فیستول هاى شریانى – وریدى هستند. واریس در افراد مبتلا به بیمارى هاى دیورتیکولى کولون شایع تر است و با مصرف رژیم غذائى کم فیبر در کشورهاى توسعه یافته ارتباط مستقیم دارد. ارتباط اتیولوژیک مفروض نامشخص است. عواملى که باعث تشدید افزایش میزان بروز واریس مى شوند شامل جنس مونث، تعداد زایمان ها، لباس تنگ، ایستادن به مدت طولانی، چاقى بیش از حد، و مصرف استروژن (قرص هاى ضدبارداری) هستند.
یافته هاى بالینى
شایع ترین نشانه ها شامل درد، تورم، سنگینی، کرامپ، خارش، و بدشکلى ظاهرى هستند. درد معمولاً به صورت مبهم، سنگین و ناراحت کننده توصیف مى شود و به خصوص پس از ایستادن طولانى ظاهر مى شود و با بالابردن پا یا پوشیدن جوراب هاى کشى تسکین مى یابد. با پیشرفت روز معمولاً نشانه ها تشدید مى شوند. تورم همراه واریس اولیه خفیف است و معمولاً فقط پاها و مچ هاى پا را گرفتار مى کند. با بالا آوردن ساق در بستر در طول شب، ادم کاملاً برطرف مى شود. در زنان نشانه ها اغلب در چند روز پیش از قاعدگى شدیدتر هستند. واریس هاى ثانویه به علت نارسائى مزمن سیاهرگ هاى عمقی، اغلب باعث ایجاد نشانه هاى شدیدترى مى شوند. پیشرفت بیمارى به سمت زخم هاى مچ پا نسبتاً شایع است، در حالى که این عارضه در واریس هاى اولیه نادر مى باشد. خونریزى – که گاه شدت زیادى دارد – ممکن است در پارگى تروماتیک واریس یا به صورت خودبه خود پدید آید.
یافته هاى بالینى
خشکى پوست و درماتیت همراه پوسته ریزى و خارش، گاهى برروى سطح واریس هاى بزرگتر، به ویژه در مچ پا دیده مى شود. اگرچه سیاهرگ واریسى ممکن است دردناک و حساس به لمس باشند، هرگز نباید درد شدید و ناگهانى را به وریس اولیه نسبت داد. آزمون برودى – ترندلنبرگ (Brodie-Trendelenburg) مانورى مفید براى آزمایش کارآئى دریچه هاى سیاهرگ هاى سوراخ کننده و سیستم سیاهرگى صافن بزرگ است. در حالى که بیمار به پشت خوابیده، ساق پا بالا آورده مى شود تا تمام خون سیاهرگ هاى سطحى تخلیه گردد. سپس سیاهرگ صافن در ناحیهٔ ران فشرده مى شود و بیمار مى ایستد؛ سیاهرگ هاى واریسى براى مدت ۳۰ ثانیه تحت نظر گرفته مى شوند و سپس تورنیکه باز مى گردد. در حالت طبیعی، پس از ایستادن بیمار، سیاهرگ هاى سطحى به تدریج از پائین پر مى شوند و با بازشدن تورنیکه، پرشدن با همان سرعت تدریجى ادامه پیدا مى کند. اگر سیاهرگ ها از پائین به سرعت پر شوند، دریچه هاى سیاهرگ هاى سوراخ کننده نارسا هستند و واریس از طرف سیستم عمقى پر مى شوند. با بستن تورنیکه هاى متعدد در اطراف ساق و ران و مشاهدهٔ اینکه کدام قسمت سیاهرگ پر مى شود، مى توان موقعیت سیاهرگ هاى ارتباطى نارسا را مشخص کرد.
جراحی
تشخیص افتراقى
در صورت وجود زخم، سفتى عضلات و پیگمانتاسیون قابل توجه مى توان مطمئن بود که نارسائى سیاهرگى عمقى وجود دارد و واریس ثانویه است؛ در غیر این صورت، معمولاً واریس ها اولیه هستند. تریل و بروئى عروقى روى اندام، نشان دهندهٔ وجود فیستول شریانى – وریدى است.
عوارض
افزایش فشار منجر به پارگى عروق کوچک مى شود و درنتیجه به علت تجمع هموسیدرین در ماکروفاژها پوست پیگمانته مى شود. ممکن است در بخش دیستال ساق و مچ پا، پوست نازک و آتروفیک و واریس ها خودبه خود یا در اثر تروما پاره شوند. امکان بروز غیرمنتظرهٔ خونریزى شدید و فعال وجود دارد، ولى این خونریزى با فشار مستقیم و بالابردن ساق به آسانى کنترل مى شود. درماتیت و آزردگى پوست مى تواند باعث خارش و خراش هاى متعدد ناشى از خاراندن شود و پوست گرفتار، کاملاً مستعد بروز سلولیت است.
نتایج و پیش آگهى
پس از درمان جراحی، واریس ها تقریباً در ۱۰% بیماران عود مى کنند. شایع ترین علل عود، نبستن تمام شاخه هاى سیستم صافن بزرگ در محل اتصال سیاهرگ صافن به رانى و نبستن سیاهرگ هاى سوراخ کنندهٔ نارسا است.
درمان هاى غیرجراحى
بیمار باید هرچه سریع تر راه بى افتد و از نشستن هاى طولانى و ایستادن خوددارى کند. بهتر است براى کاهش فشار وریدی، بلند کردن مکرر ساق ها تا حد امکان توصیه شود. جوراب هاى کشى مناسب با فشردن سیاهرگ هاى سطحی، بازگشت خون از سیاهرگ هاى عمقى به سطحى را از طریق سیاهرگ هاى سوراخ کنندهٔ نارسا متوقف، از بروز ادم جلوگیری، و عمل تلمبه اى عضلات ساق را تقویت مى کند. جوراب باید از بخش دیستال متاتارس ها تا زیر زانو را بپوشاند. استفاده از جوراب هاى کشى باعث تسکین نشانه ها و پنهان شدن سیاهرگ ها مى شود و از پیشرفت بیمارى جلوگیرى مى کند. پوشش کشى به همراه بالابردن متناوب پا و ورزش، در بیشتر بیماران مبتلا به واریس هاى بدون عارضه درمان انتخابى است و در صورت خفیف بودن واریس یا مسن بودن بیمار یا عدم رضایت وى براى جراحى نیز باعث تسکین عالى نشانه ها مى شود.
پایان