آیین کار نگهداری توت فرنگی در سردخانه

آیین کار نگهداری توت فرنگی در سردخانه
فهرست مطالب

آئین کار نگهداری توت فرنگی در سردخانه
مقدمه
هدف
دامنه کاربرد
تعاریف و اصطلاحات
شرایط برداشت
نگهداری
مدت نگهداری
کارهای پس از نگهداری
پیوست: بیماری‏های قارچی و پیشگیری از آن

بسمه تعالی
پیشگفتار
آیین کار نگهداری توت فرنگی در سردخانه که بوسیله کمیسیون فنی مربوطه تهیه و تدوین شده و در یکصد و نود و دومین کمیته ملی آیین کار کشاورزی و غذایی مورخ 1375/10/5 مورد تایید قرار گرفته , اینک باستناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاحی قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه 1371 بعنوان آئین کار رسمی ایران منتشر می‏گردد .
برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی در زمینه صنایع و علوم , آیین کارهای ایران در مواقع لزوم مورد تجدید نظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این آیین کارها برسد در هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراین برای مراجعه به آیین کارهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدیدنظر آنها استفاده نمود .
در تهیه و تدوین این آیین کار , سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه حتی‏المقدور بین این آیین‏کار و آیین‏کار کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود .
لذا با بررسی امکانات و مهارتهای موجود و اجرای آزمایشهای لازم این آیین کار با استفاده از منابع زیر تهیه گردیده است :
1) کاشی ـ عبدالکریم ـ حکمتی (1370) پرورش توت فرنگی
2- ISO 6665 (1983) Strwberries – Guide to cold storage.

آئین کار نگهداری توت فرنگی در سردخانه
0 ـ مقدمه
این استاندارد یک راهنمای کلی برای نگهداری توت فرنگی است . زیرا عواملی مانند رقم میوه , شرایط کاشت , داشت و برداشت در قابلیت نگهداری میوه و شرایط نگهداری آن تاثیر می‏گذارند .
سفارش‏های این استاندارد را نمی‏توان در همه موارد , به طور یکسان به کار برد . در نتیجه هر کارشناس می‏تواند با نظر خود دگرگونی‏های لازم را انجام دهد .
چون توت فرنگی به سرعت می‏رسد و مستعد خراب شدن است , لذا نباید به مدت طولانی نگهداری شود و اگر لازم باشد چند روزی انبار شود , بهتر است نگهداری در سردخانه انجام گیرد .
1 ـ هدف
هدف از تدوین این آئین‏کار , راهنمایی دست اندرکاران نگهداری توت فرنگی در سردخانه برای تازه خوری یا فرآیند می‏باشد .
2 ـ دامنه کاربرد
این آئین کار درباره نگهداری رقم‏های گوناگون توت فرنگی در سردخانه بالای صفر زینه سلسیوس برای تازه خوری یا انجام فرآیندهای بعدی کاربرد دارد .
3 ـ تعاریف و اصطلاحات
در این آئین کار واژه‏ها و اصطلاحات با تعاریف زیر به کار برده می‏شود :
3 ـ 1 ـ توت فرنگی : توت فرنگی میوه رسیده رقم‏های گوناگون گیاه فراژاریاوسکا1 از خانواده گلسرخیان می‏باشد .
3 ـ 2 ـ توت فرنگی رسیده : به توت فرنگی گفته می‏شود که کمینه پهنه بیرونی آن دارای رنگ ویژه میوه رسیده همان رقم باشد .
3 ـ 3 ـ بارپا ( پالت ) : وسیله‏ای است که برای چیدن و جابجائی بار از آن بهره ‏گیری می‏شود .
4 ـ شرایط برداشت
هنگام برداشت توت فرنگی باید نکات زیر رعایت شود :
4 ـ 1 ـ برداشت باید در هوای خنک انجام گیرد ( بهتر است در بامداد برداشت شود .)
4 ـ 2 ـ برداشت باید در هوای خشک ( بدون بارندگی ) انجام گیرد .
یادآوری : برداشت در هوای نمدار ممکن است سبب پیدایش گندیدگی ( کپک خاکستری ) شود .
4 ـ 3 ـ فقط میوه‏های رسیده باید برداشت شود .
4 ـ 4 ـ توت فرنگی‏هایی که برای تازه خوری در نظر گرفته شده‏اند , باید با کاسه گل و دم ( نزدیک به یک سانتی‏متر ) برداشت شوند .
4 ـ 5 ـ توت فرنگی‏هایی را که برای فرآیند در نظر گرفته شده‏اند , می‏توان بدون کاسه گل و دم برداشت کرد .
4 ـ 6 ـ میوه را باید یک به یک برداشت کرد .
4 ـ 7 ـ هر میوه برداشت شده را باید بسته به درشتی و ریزی و اندازه رسیدگی در گنجایه جداگانه گذاشت .
4 ـ 8 ـ میوه‏های برداشت شده را می‏توان در گنجایه‏هایی مانند سبد , سینی یا دیگر گنجایه‏های در خور گذاشت .
4 ـ 9 ـ برای جلوگیری از آسیب دیدن و آلودگی میوه‏ها باید روی گنجایه‏ها را با پوشش سوارخ‏داری پوشاند .
4 ـ 10 ـ پهنه بالای توت فرنگی‏هایی که برای تازه خوری در نظر گرفته شده‏اند , باید کمینه 2 سانتی‏متر پایین‏تر از پهنه بالایی گنجایه آن باشد .
4 ـ 11 ـ توت فرنگی را باید به گونه‏ای برداشت و بسته‏بندی کرد که به آن فشاری وارد نیاید و خراب نشود .
5 ـ نگهداری
5 ـ 1 ـ توت فرنگی‏هایی که برای نگهداری در سردخانه در نظر گرفته می‏شوند , باید کامل , سالم , تازه , پاک ( نشسته ,) بدون گندیدگی , بدون آفت زدگی , بدون ژاله , بدون بو یا مزه ناجوری بوده و دارای بسته‏بندی در خور باشند .
5 ـ 2 ـ چون توت فرنگی زود خراب می‏شود , باید هر چه زودتر پس از برداشت , برای از دست دادن گرمای کشتزار خنک شود . پیش سرد کردن با هوای خنک بهتر است .
5 ـ 3 ـ بسته‏ها را باید با دقت جابجا کرد و به گونه‏ای روی هم چید که از له شدن بسته‏هایی که در بخش زیرین چیده شده‏اند , جلوگیری گردد و هوا از میان میوه‏ها بگذرد.
5 ـ 4 ـ برای بهر ‏گیری بیشتر از گنج ( حجم ) انبار , بسته‏ها را باید روی باکس پالت‏ها چیده , سپس این باکس پالت‏ها را تا نزدیک به بلندای انبار روی هم چید .
5 ـ 5 ـ دمای بهینه برای نگهداری توت فرنگی از صفر تا 2/5 زینه سلسیوس است و آن را می‏توان تا 6 زینه سلسیوس افزایش داد به شرط آن که نوسان آن از ±1 زینه سلسیوس بیشتر نشود .
یادآوری : گرمای تولید شده از هر تن میوه در نتیجه تنفس در صفر زینه سلسیوس برابر 700 تا 960 کیلو کالری و در دمای 5 زینه سلسیوس بین 900 تا 1900 کیلوکالری در هر ساعت می‏باشد .
5 ـ 6 ـ دمه نسبی :
دمه نسبی بهینه از 85 تا %90 می‏باشد .
5 ـ 7 ـ گردش هوا :
برای یکنواخت کردن سرمای کالا بهتر است از گردش هوا بهر ‏گیری شود .
6 ـ مدت نگهداری
6 ـ 1 ـ توت فرنگی را می‏توان در دمای بهینه سفارش شده بسته به کیفیت میوه , پایانه ترابری و تندی ( سرعت ) سرد شدن و دیگر شرایط نگهداری به مدت 3 تا 8 روز نگهداری کرد . بیشینه مدت نگهداری در صفر زینه سلسیوس به شرح زیر است :
ـ میوه‏های تازه‏ای که برای فروش در نظر گرفته شده‏اند 3 تا 6 روز
ـ میوه‏هائی که برای فرآیند در نظر گرفته شده‏اند , 8 روز .
ـ توت فرنگی‏های بدون کاسه گل و دم 3 روز
6 ـ 2 ـ هرچه دما بالا رود , مدت نگهداری کوتاه‏تر خواهد شد . برای مثال در 6 زینه سلسیوس این مدت می‏تواند فقط یک روز باشد . در طی نگهداری , میوه‏ها شروع به از دست دادن تازگی و رنگ براق خود نموده , پژمرده شده , عطر خود را از دست داده و خراب می‏شوند . در دوران نگهداری باید برای ارزیابی اندازه رسیده و یا پیشرفت خرابی هر روز توت فرنگی‏ها را بررسی کرد .
7 ـ کارهای پس از نگهداری
دمای توت فرنگی‏هایی را که برای فروش در نظر گرفته شده‏اند , پس از بیرون آوردن از انبار باید کم کم ( برای پیشگیری از تراکم بخار آب ) بالا برد و میوه‏ها پس از نگهداری و بیرون آوردن از انبار باید هر چه زودتر برای فروش یا فرآیند به بازار یا کارگاه‏های فرآوری فرستاده شوند .
یادآوری : توت فرنگی را نباید بیش از یکبار سرد کرد .
پیوست: بیماری‏های قارچی و پیشگیری از آن
1 ـ پیشگیری :
برای پیشگیری از بیماری‏های قارچی در انبار انجام کارهای زیر پیشنهاد می‏شود :
ـ ضدعفونی انبار و پوشش‏ها پیش از نگهداری
ـ سرد کردن انبار و پوشش‏ها پیش از نگهداری
ـ بهره گیری از پوشش‏های آغشته به قارچ کش‏های مجاز
2 ـ بیماری‏های قارچی :
دو قارچی که در دوران نگهداری , بیشتر به توت فرنگی آسیب می‏رسانند , سازواره‏های " بوتری تیس سینه ره آ " ( کپک خاکستری )2 و ریزوپوس 3 می‏باشند , این قارچ‏ها نخست در کشتزار و سپس در انبار سبب خرابی توت فرنگی می‏شوند . " ریزوپوس " بیشتر به توت فرنگی‏های خیلی رسیده گزند می‏رساند . این خراجی در دوران ترابری , نگهداری و عرضه به بازار به ویژه هنگامی که دما از 10 زینه سلسیوس بیشتر شود , گسترش می‏یابد .

1-Fragaria Vesca
2-Botrytis cinerea
3-Rhizopos sp