دانشگاه آزاد اسلامی
واحد گرگان
گزارش کار آموزی
واحد گرگان
کاردانی کامپیوتر
مکان : اداره مخابرات شهرستان آزادشهر
موضوع : آشنایی با آموزش سیستمهای مخابراتی
استاد کار آموزی : آقای مهندس برومند
تهیه کننده : الهام سدیدی
ترم: تابستان سال : 1385
فهرست
عنوان صفحه
فصل اول 2
فصل دوم 4
فصل سوم 5
فیبر نوری 18
ارتباطات سیار 41
فرم گزارش کار آموزی 52
فرم پایان دوره کار آموزی 56
مقدمه و تشکر:
مخابرات در واقع مبادله اخبار و اطلاعات و تصویر در دنیا ، توسط علائم قراردادی و سمعی و بصری و الکترونیکی از محلی به محل دیگر می باشد . شرکت مخابرات وابسته به وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات است . عموما شبکه های مخابرات به سه بخش عمومی ، خصوصی و ویژه تقسیم می شوند .
شبکه عمومی: مانند شبکه های دیتا ، شبکه عمومی تلفن ، شبکه های موبایل و … که تمامی مشترکین به آنها دسترسی دارند.
شبکه خصوصی: مانند شبکه های نیروی انتظامی یا شبکه های تلفنی شرکت نفت و… که فقط مشترکین این نوع شبکه ها دسترسی دارند . البته این شبکه ها می توانند به شبکه های عمومی متصل شوند.
شبکه ویژه : این شبکه وظایف خاصی را به عهده دارند و مشترکین به آنها دسترسی ندارند.
این گزارش کارآموزی در بادی امر جهت آشنایی و آموزش دانشجویان به قسمتهای فنی مخابرات تهیه شده که نتیجه بازدید از قسمتهای فنی مخابرات می باشد.
در پایان لازم می دانم از استاد گرامی آقای مهندس برومند ریاست محترم گروه کامپیوتر و سرکار خانم جلینی مسئول گروه کامپیوتر و سرپرست کارآموزی آقای رجبلی ، سپاسگذاری می نمایم .
الهام سدیدی
تابستان 1385
فصل اول
آشنایی کلی بامکان کارآموزی
تاریخچه مخابرات :
نخستین تلفن از نوعی که اصول کار آن با تلفن های امروزی مشابه بود بوسیله الکساندر گراهامبل اسکاتلندی در امریکا ساخته شد و اولین مکالمه بل و دستیارش در روز دهم مارس 1876 (بیستم اسفند 1255) در شهر بوستون انجام گرفت.
تلفن بل بزودی مورد استفاده عمومی واقع شد و نخستین شبکه تلفنی که 21 نفر مشترک داشت در تاریخ هشتم بهمن ماه 1256 شمسی در شهر نیوهاون امریکا به کار افتاد و سپس در سراسر جهان توسعه یافت. ارتباط تلفنی در ایران بین سال های 1264و1265 شمسی آغاز گردید وآن موقع صاحب امتیاز راه آهن تهران – ری برای ایجاد ارتباط بین دو ایستگاه تهران و ری و نیز بین گاز شهری و واگن خانه سیم کشیهایی نمودن و ارتباط تلفنی را برای نخستین بار در ایران دایر نمودند.
اولین مرکز تلفنی مغناطیسی با ظرفیت 1350 شماره در سال 1305 شمسی در تهران دائر و در سالهای بعد، 2000 شماره افزایش یافت.
نخستین اقدام جهت ارتباط تلفن خارج از تهران در سال 1280 شمسی به شرکتی واگذار شد که در شهر تبریز به شعاع 24 کیلومتر اقدام به ایجاد ارتباط تلفی بنمایند.
پس از آنکه تلفن شهری در تهران و شهرهای مهم کشور تاسیس گردید شرکت تلفن به تدریج بین شهرها سیم کشیهایی نمود که عموما یک سیمه و از نوع اهنی گالوانیزه نمره4و12بوده و روی تیرهای چوبی قرار داشت.
تاریخچه مخابرات سیار:
اولین ارتباط رادیویی یا در حقیقت استفاده عملی از ارتباط رادیویی سیار در سال 1897 میلادی توسط مارکنی به ثبت رسیده است که برقراری موفقیت آمیز ارتباط بین یک نقطه از خشکی با قایقی در فاصله 18 مایلی بود.
خلاصه از مهمترین وقایع تاریخی در امر مخابرات سیار بشرح ذیل می باشد
1880-اثبات عملی اصل ارتباطات رادیویی(هرتز)
1897-برقراری 6 ارتباط رادیویی با یک قایق در فاصله 18 مایلی (مارکنی)
1937-تهیه قوانین جهت سرویس های منظم رادیویی در امریکا
1959 -پیشنهاد محدوده فرکانس 32 مگا هرتز جهت افزایش ظرفیت ارتباطات رادیویی سیار
1964-152 مگا هرتز( ارتباط FULL DUPLEX )
1974-اختصاص محدوده فرکانس 40 مگا هرتز در محدوده فرکانس 800 تا 900 مگا هرتز
1981-نخستین سیستم تلفنی سلولی متحرک (در خشکی) در محدوده فرکانس 800 تا 900 مگا هرتز جهت استفاده تجارتی
1987-تشکیل کنفرانس جهانی توسط اتحادیه جهانی مخابرات جهت وضع ضوابط جدید برای ارتباط سیار ماهواره ای و زمینی
1991-شروع سرویس تجارتی تلفن سیار در اروپا با تکنولوژی GSM
1993-تاسیس اولین شبکه رادیویی سیار در ایران و شروع سرویس متحرک با استفاده از تکنولوژی Gs
فصل دوم
ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته علمی کار آموز
ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته کارآموز:
از آنجایی که همه ما می دانیم علم کامپیوتر در همه امور زندگی اجتماعی امروزی مدرن بی بهره و جدا نیست و حتی می توان گفت که بدون سیستم اداره و مدیریت جهان قادر نمی باشد و مخابرات هم از این قائده مستثنی نمی باشد و برای کنترل مدیریت سیستم مخابرات نیاز مبرم و شدید به سیستم کامپیوتری می باشد چون با تغییر سیستم های آنالوگ مخابراتی به سیستم های دیجیتال این امر شدیدتر و ضروری تر شده است . و من در اینجا به قسمتهایی اشاره خواهم کرد که با توجه به بازدیدها و آموزشهایی که در طی این دوره کارآموزی داشتم عبارتند از : سوئیچ ، دیتا ، PC و تلفن .
در قسمت PC که با سیستم کامپیوتری مجهز شده اند .این قسمت مخابرات که مدیریت تمام خطوط تلفن های مکاتبه ای با استفاده از سیستم کامپیوتری صورت می گیرد. این سیستم های کامپیوتری که با استفاده از سیستم عامل ZTE و با برنامه های بخصوصی که توسط برنامه نویسان مجرب نوشته شده است کار می کنندو در هر مدت خاص توسط این متخصصین برنامه هایشان به روز رسانی می شود.
O&M کامپیوتر اصلی است که در سالن دستگاه قرار دارد و تمامی اطلاعات مربوط به PC و CPUبر روی آن قرار دارد و به راحتی به آن دسترسی پیدا کرد .
این سیستم می تواند حالت های Down load و Up load را داشته باشد .
– آشنایی با قسمتهای فنی مخابرات
تغذیه نیرو:
برای راه اندازی سیستم مخابراتی احتیاج به نیروی الکتریکی داریم . برق ابتدا وارد Control Panel شده و اگر تشخیص دهد که برق شهر دارای سلامت است یعنی دارای ولتاژ و آمپر استاندارد باشد، از خودعبور می دهد و بعد وارد دستگاهی به نام استابیلایز می شود
این دستگاه از ترانس تشکیل شده و وظیفه آن تقویت ولتاژ می باشد . از آنجا وارد دستگاهی به نام شارژر می شود .
شارژر یکسو کننده می باشد واز کارتهایی تشکیل شده است و وظیفه آن تبدیل برق 220 ولت AC به 48 ولت DC است . شارژر یک سیستم Dabel است که در صورت خرابی یکی ،دیگری شروع به کار می کند . ولی در عمل برقی که شارژر تولید می کند بین 43-56 نوسان می کند .
برای اینکه بتوان از سیستم در تمام مواقع استفاده کرد باید این شارژرها از طریق دیگر هم محافظت شوند
1- دیزل ژنراتور 2- باطری خانه
– باطری خانه:
زمانی که برق شهر در جریان است باطری ها شارژ می شوند و در زمان قطعی برق به عنوان شارژر می توان از آنها استفاده کرد.
وظیفه باطری خانه آن است که زمانی که برق شهر قطع می شود ، برق مورد نیاز دستگاه ها را تامین کرده که در آن باید از باطری خشک استفاده شود .
مدت زمان شارژ ر باطری ها به آمپر ساعت آن بستگی دارد یعنی هر چه آمپر ساعت آن بیشترباشد مدت زمان شارژ آن بیشتر می شود . حال اگر مدت زمان قطعی برق به ا ندازه ای با شد که باطری ها دیگر نتوانند دستگاه های سوئیچ را تغذیه کنند ، دستگاه ها خاموش می شوند .
برای رفع این مشکل از دیزل ژنراتور استفاده می شود.
– دیزل ژنراتور:
وظیفه دیزل ژنراتور تولید برق است .این دستگاه از یک موتور مکانیکی و یک ترانس تشکیل شده است .
و همه کارهای دیزل ،تحت فرمان های Control panel می باشد از قبیل کنترل آب ، روغن ، سوخت و …
Control panel در صورت دو فاز شدن برق یا قطع کامل فرمان Start داده و دیزل ژنراتور روشن می شود. وقتی برق شهر به جریلن افتاد آن گاه Control panel دستور خاتمه کار دیزل ژنراتور را ارسال می کند.
شارژر دو خروجی 48 ولت DC دارد که یکی به PDB رفته و دیگری به باطری خانه می رود.
بعد از وارد شدن به باطری خانه ،در باطری ها ذخیره می شود.
PDB : ( جعبه تقسیم )
این قسمت مانند جعبه تقسیم عمل می کند . در این قسمت می توانیم به تعداد مورد نیاز خروجی 48 ولت DC داشته باشیم و برای هر قسمت نیز یک فیوز قرار می دهیم.
UPS : ( اینورتر )
تغذیه کامپیوتر از این دستگاه می باشد. چون برق 220 ولت ACشهر نوسان دارد و صاف نمی باشد یعنی ممکن است بیشتر از 220 ولت و یا کمتر از آن شود ، در این صورت به Case کامپیوتر آسیب رساند . بنابراین لز دستگاهی به نام اینورتر استفاده می شود.
کار این دستگاه این است که برق 48 ولت DC را گرفته ( از PDB ) و آن را به 220 ولت AC صاف و بدون نوسان تبدیل می کند .
. O&M :
O&M کامپیوتری است که در سالن دستگاه وجود دارد . در صفحه نمایش کامپیوتر علامت SL نشان دهنده تعداد CPU هایی که در دستگاه سوئیچ وجود دارد و به تعداد CPU هایی که در دستگاه سوئیچ وجود دارد ،کارت شبکه در Case کامپیوترنصب می شود.
از پشت CPU که در دستگاه سوئیچ قرار دارد ،دو سیم خارج می شود که به آنها 2B+D می گویند و به Case کامپیوتر وصل می شود و اطلاعات مربوط به سوئیچ را به O&M می برد. و در مانیتور نمایش می دهد .
حالت های Down Load و Up Load را می توان داشته باشیم.
دستگاه سوئیچ:
دستگاه سوئیچ با ولتاژ 48 ولت DC تغذیه می کند که این تغذیه را ازPDB دریافت می کند .
این ولتاژ ابتدا وارد کارت Power می شود . به دلیل حیاتی بودن تغذیه دستگاه ، سوئیچ از دو کارت Power استفاده می شو د .که یکی از این کارت ها فعال می باشد و در صورتی که به هر دلیل این کارت از کار افتاد و خراب شد برای اینکه اختلالی در کار دستگاه سوئیچ به وجود نیاید و بوق مشترکین قطع نشود، کارت دیگر وارد مدار شده و به ادامه کار می پردازد.
معرفی چند کارت در دستگاه سوئیچ:
کارت Power :
این کارت ولتاژ مورد نیاز قسمتهای مختلف دستگاه سوئیچ را تامین می کند.
ولتاژ مورد نیاز دستگاه عبارتند از +5 ، -5 ، +48 ، -48 ، +12 و -12
– در دستگاه سوئیچ بسته به ظرفیت کارت CPU وجود دارد و با هر کارت CPU ، 368 شماره کار می کند.
– در دستگاه سوئیچ هر ردیف را یک شلف می نامند که این شلف ها به وسیله کابل فیزیکی که Flat Cable نام دارد به هم ارتباط داده می شوند.
کارت LINE :
بر روی این کارت 16 مشترک قرار می گیرد که وظایف این کارت به شرح زیر می باشد.
-Battrrey Feed
جریان 220 ولت AC را به 48 ولت DC تبدیل می کند .
– Over Voltage
حفاظت در برابر ولتاژهای القائی را بر عهده دارد .
– Ringing
جریان زنگ را برقرار می کند که مشخصات زنگ در سوئیچ به قرار زیر است
1- فرکانس زنگ 25 HZ می باشد.
2- ولتاژ زنگ 80 تا 110 ولت می باشد.
3- جریان آن 50 میلی آمپر می باشد.
-Super Viser
به عنوان مدار نظارت کننده می باشد و چک می کند مشترک گوشی را برداشته یا اینکه خراب است.
وظایف مدار نظارت کننده:
1- نظارت بر بلند کردن یا گذاشتن گوشی مشترک (تشخیص Off hook یا ON hook )
2 – نظارت و تشخیص بر ارسال پالس های شماره گیری
3 – تشخیص به بلند کردن صدای گوشی مشترک در حال اعمال زنگ به او
-CoDac :
جریان سیگنال سینوسی یا همان آنالوگ را گرفته و به 0 و 1 یا همان دیجیتال تبدیل می کند.
– Hybrid :
تبدیل دو سیم به چهار سیم و بر عکس را بر عهده دارد .
صدای رفت روی یک زوج و صدای برگشت روی یک زوج سیم دیگر .
– Test :
تست و آزمایش می کند .
کارت ISDN :
این کارت در ردیف بالای کارت Power قرار می گیرد که وظایفی دارد
1- ساختن بوق ها (نوع اشغال ، شماره گیری و …)
2- ارتباط بین شهری را برقرار می کند .
سالن دستگاه :
در سالن دستگاه ، دستگاه های سوئیچ ، شارژر، PDB ، O&M , و اینورتر قرار دارد .
دستگاه سوئیچ انواع مختلفی دارد مانند SiMeNse ، کیاتل ، ZTE و …
که هم اکنون در سالن دستگاه مخابرات آزادشهر دستگاه سوئیچ ZTE نصب شده است .
نکاتی در مورد سالن دستگاه :
در سالن دستگاه چون دستگاه های سوئیچ به طور مرتب روشن بوده از خود گرما تولید می کند همچنین دمای محیط نباید از 22 درجه تجاوز کند زیرا برای دستگاه ها مضر می باشد .
بنابراین برای خنک نگه داشتن محیط از دستگاهی به نام پکیج ( هوا ساز ) استفاده می شود .
در سالن دستگاه برای خنک نگه داشتن دستگاه ها ، آنها را بر روی کف کاذب قرار می دهند و کف کاذب را به فاصله 30 تا 40 سانتی متر از سطح زمین نصب می کنند .
پکیج ها بر روی کف کاذب قرار گرفته و جریان هوای سرد را بین کف کاذب و سطح زمین هدایت
می کنند این جریان هوای سرد از زیر وارد دستگاه های سوئیچ می شود .
برروی پکیج ها صفحه نمایشی وجود دارد که مقدار دما و رطوبت محیط را نشان می دهد.
وظیفه دو کارت مهم موجود در دستگاه ZTE :
کارت V5 :
به دلیل تعداد مشترکین کمتر (به طور مثال در روستای فاضل آباد ) دیگر از دستگاه سوئیچ استفاده نمی شود و به جای آن از OLT ( کافو نوری ) استفاده می شود.
به این ترتیب که در سالن دستگاه آزادشهر یک OLT قرار گرفته است. از این کارت در دستگاه سوئیچ فیبر نوری به OCDF می رود و از آنجا وارد کافو نوری شده که در سالن دستگاه وجود دارد.
به این طریق فیبر نوری به کافو موجود در روستای فاضل آباد وصل می شود.
کارت FBI :
یک نوع کارت فیبر نوری می باشد که فقط بین ماژول ها و ارتباط های بین مراکز استفاده می شود. کارتی است که سیگنال های الکتریکی را به اپتیکال ( نوری ) تبدیل می کند . در سالن دستگاه در ماژول 2 ، رک 1 ، 4 کارت FBI وجود دارد که دو کارت FBI برای ارتباط بین ماژول 2 و ماژول 3می باشد ( این ارتباط از طریق فیبر نوری انجام می شود ) و دو کارت دیگر برای ارتباط بین ماژول های موجود در سالن دستگاه (2 و3 ) با ماژول 11 در نظام آباد می باشد به این ترتیب که از کارت FBI ، فیبر نوری به OCDF می رود و از آنجا از طریق فیبر نوری به کارت FBI موجود در ماژول 11 در نظام آباد وصل می شود.
OCDF :
یک ترمینال به عنوان ورودی و خروجی کابل ها می باشد که Link ها به آن وارد می شوند و از آن خارج می شوند.
نتیجه اینکه در سالن دستگاه ،به وسیله دستگاه سوئیچ بوق های مشترکین تولید می شود و این بوق ها به وسیله زوج سیم وارد بخش MDF می شوند .
MDF :
بوق ها به وسیله کابل های 16 یا 24 زوجی از سالن دستگاه وارد MDF شده و در MDF ترمینال های افقی و عمودی وجود دارد .
ابتدا زوج سیم ها وارد ترمینال افقی شده ( شماره ها در ترمینال افقی قرار می گیرند ) و از ترمینال افقی به وسیله سیم رانژه به ترمینال عمودی منتقل می شود. از ترمینال عمودی ( آدرس مشترکین در آن قرار دارد) به بعد مربوط به شبکه کابل و از آن به بعد وارد کافو سپس پست و تا جلوی درب خانه های مشترکین می رود.
لازم به ذکر است که زوج سیم ها از سالن دستگاه تا ترمینال افقی توسط کابل و از ترمینال افقی تا ترمینال عمودی توسط سیم های رانژه به هم متصل می شوند.
– اتاق کابل :
کابل ها از سالن دستگاه تا خانه مشترکین مسیری را طی می کنند که یکی از آن مسیرها وارد شدن در اتاق کابل می باشد. این اتاق در مخابرات (ساختمان مرکز تلفن ) قرار دارد در این ساختمان کابل ها از سالن دستگاه وارد MDF شده و از آنجا وارد اتاق کابل می شود .
در اتاق کابل دستگاهی به نام گاز کنترل وجود دارد که هدف آن این است که هوای خشک را وارد کابل ها می کند .
طریقه کار این دستگاه به این صورت است که هوای آزاد توسط دستگاه کمپرسور ،گرفته می شود این هوا وارد برجکهایی که یک سری مواد خشک کننده دارد ،می شود . هوا خشک شده سپس وارد مخزنی می گردد از آنجا توسط شلنگهایی وارد کابل ها می شوند .
در کنار دستگاه کنترل ،دستگاه دیگری به نام فلومتر داریم که این دستگاه نشتی کابل ها را نشان می دهد،که ممکن است در اثر کندن زمین آسیب دیده باشد .
به راه افتادن کار دستگاه گاز کنترل به این صورت است که اگر فشار سنج ،فشار کمتر از 2 را نشان دهد دستگاه به راه افتاده و شروع به کار می کند و اگر فشار 4 را نشان دهد دستگاه متوقف می شود .
اگر هم نشتی در کابلی باشد دستگاه هر چند دقیقه به طور اتوماتیک روشن می شود.
سپس کابل ها از اتاق کابل وارد حوضچه می شوند.
حوضچه :
یکی دیگر از نقاطی که در مسیر کابل قرار می گیردحوضچه ها می باشند . حوضچه را که معمولا به شکل اتاقک در کنار خیابنها و در زیر زمین می سازند ، به منظور اتصال سیم های کابل به یکدیگر میباشند این حوضچه ها که می بایست در مسیر کابل های کانالی ساخته شوند ، سیم های کابل های طرف مشترک را به کابل های طرف مرکز و یا ممکن است سیم های کابل های بین مراکز در آنجا به یکدیگر متصل نموده و یا بعبارت دیگر مفصل بندی می شوند و روی محل اتصال را هم مفصل ها میپوشانند . البته فلسفه ساختن حوضچه ها به این علت است که اولا طول کابل های پر زوج به دلایل زیاد نمی توان بیش از 500 متر مساحت و معمولا فاصله مراکز از یکدیگر بیش از این اندازه است و ثانیا محلی باشد برای کنترل وتغییر مسیر کابل .
ضمنا این نکته را نباید از نظر دور داشت که هر چه زوج کابل بالاتر رود قیمت آن نسبت به کابل های کم زوج تر ، کمتر است . یعنی فرضا قیمت یک متر کابل 1200 زوج کمتر از 2 متر کابل 600 تمام می شود .
کافو :
کافو تشکیل شده از یک جعبه فلزی و یا فایبرگلاس و غیره که در داخل آن با کلید ها ( ترمینال ها ) قرار دارد و کابل هایی که از طرف پست ها ( سمت مشترکین ) با استفاده از ترمینال هایی به سیم های کابل طرف مرکز متصل می شود ضمنا کابل از کافو به طرف مرکز را کابل مرکزی و کابل از کافو به سمت مشترکین را کابل ابونه گویند و معمولا بستر این کابل زمین و به کابل خاکی معروف هستند .
منظور از نصب کافو در مسیر کابل اولا یک جعبه تقسیم و محل کنترل بوده و علاوه بر آن به خاطر مسائل اقتصادی و انعطاف پذیری مستقیم می باشد . محل نصب کافو روی زمین و معمولا در پیاده روها می باشد و همیشه یک نسبتی بین تعداد سیم های ورود به کافو و خروجی از آن وجود دارد.
پست تلفن :
پست عبارت است از یک جعبه که بین خانه مشترکین و کافو قرار دارد و معمولا دارای یک کلید ( ترمینال) عمودی ده زوجی می باشد و در نقاط معینی به دیوار یا به یک تیر ( فلزی یا چوبی ) و یا در روی زمین نصب می شود . ضمنا برای هر پنج مشترک یک پست در نظر گرفته می شود و حداکثر ده مشترک می توان از آن استفاده نمایند.
پست های هر منطقه به وسیله کابل پرزوج به کافو مربوطه وصل می شوند.
کابل ها از نظر محلهایی مورد استفاده
-کابل خاکی
-کابل کانالی
-کابل هوایی
-کابل MDF و سالن دستگاه
کابل خاکی:
کابل های خاکی اصطلاحا به کابل هایی گفته می شود که مستقیما زیر خاک دفن می شوند و با توجه به طول عمر کابل خاکی و با توجه به هزینه زیاد کابل کشی ، این کابل باید دارای لایه های محافظت کننده در مقابل نفوذ رطوبت در کابل که تاثیر نامطلوبی بر کیفیت انتقال می گذارد باشد علاوه بر آن پوشش خارجی کابل نیز در مقابل اصلاح موجود در زمین باید مقاوم باشد.
کابل کانالی :
این نوع کابل ها چون در داخل کانال قرار می گیرند کمتر از کابل های خاکی در معرض ضربات مکانیکی خارجی و یا نفوذ رطوبت و آبرفتگی می باشند .
به همین دلیل این کابل ها در مقایسه با کابل های خاکی به محافظت کمتری نیاز دارند .
کابل هوائی :
این نوع کابل ها امروزه عمدتا با پوشش پلاستیکی مورد استفاده قرار می گیرد . از نظر لایه های محافظ این کابل ها چون معمولا روی دیوار نصب می شوند و یا در حد فواصل بین تیرهای هوائی کشیده می شود دارای لایه های محافظی کمتری نسبت به کابل های خاکی می باشند.
کابل MDF و سالن دستگاه :
این کابل ها چون در فضای بسته مورد استفاده قرار می گیرند نیاز به لایه های محافظت کننده ندارنند و هادیها را یک لایه مواد پلاستیکی در بر می گیرند و با توجه به اینکه این کابل ها باید دارای قابلیت انعطاف زیادی باشند و در دستگاه یا سالن MDF از مسیرهای مشخص عبور نماید .
مرحله انتقال :
در این مرحله جریان ها و پالس های الکتریکی حاصل از تبدیل اطلاعات توسط یکی از سیستمهای انتقال از نقطه ای به نقطه دیگر منتقل می شود.محیط انتقال شامل دو بخش می باشد
– محیط های انتقال سیمی
– محیط های انتقال بی سیم
محیط انتقال سیمی :
محیط های انتقال سیمی یا غیر رادیوئی عبارت از محیطی است که بین دستگاه مبدا و دستگاه مقصد یا بین دو دستگاه انتهائی ( اعم از مبدا یا مقصد ) با مرکز و پایین مرکز به وسیله انواع سیم های فلزی بهم متصل شده است و انواع آن به قرار زیر می باشد .
-خط هوائی
-کابل زوجی
-کابل کواکسیال
-فیبر نوری
خط هوائی :
ایگونه خطوط معمولا از دو رشته سیم که ممکن است از آهن یا مس و یا مغز فولاد باشد بطور موازی روی پایه های چوبی اشباع شده و برای جلوگیری از تداخل فرکانس یک رشته بر روی رشته یا رشته- های دیگر در فواصل معین و حساب شده به صورت زیگزاک در آورده اند.
کابل کواکسیال :
یکی از مهمترین محیط های انتقال در مخابرات کبل کواکسیال یا کابل هم محور است . این این کابل که از سال 1936 برای انتقال اخبار و اطلاعات در دنیا بکار گرفته شده است دارای مزایایی از قبیل قابلیت اعتماد زیاد ، ظرفیت زیاد انتقال ، دوام و پایداری خوب ، تهیه طرح آسان ، مخارج کم برای نگهداری و …
فیبر نوری :
جدیدترین محیط های انتقال فیبر نوری می باشد. فیبر نوری عبارت است از یک میله استوانه ای که هسته نامیده می شود. و جنس آن سیلیکا بوده ، شعاع این استوانه 2 تا 3 میکرون برای فیبر تک مودی و تا چند ده میکرون برای فیبر چند مودی می باشد.
تعریفی از فیبر نوری
فیبر نوری یک موجبر عایق است که در فرکانس های نوری کار می کند و این موجبر معمولا به شکل استوانه است. انرژی الکترومغناطیسی بصورت نور در بین سطوح آن هدایت می شود و نور موازی با محور استوانه منتشر میگردد. خصوصیات انتقال در یک م.جبر نوری به مشخصات ساختمانی آن بستگی دارد . ساختمان فیبر نوری تعیین کننده ظرفیت اطلاعات و همچنین میزان اعوجاج و پاشندگی فیبر است به عبارت دیگر ظرفیت فیبر نوری به نحوه ساخت و جنس مواد تشکیل دهنده آن و پهنای طیف منبع نور آن بستگی دارد.
تاریخچه فیبر نوری
الف 🙂 تاریخچه فیبر نوری در اروپا
بعد از اختراع لیزر در سال 1960 میلادی، ایده بکارگیری فیبر نوری برای انتقال اطلاعات شکل گرفت. خبر ساخت اولین فیبر نوری در سال 1966 همزمان در انگلیس و فرانسه اعلام شد که عملا درانتقال اطلاعات مخابراتی قابل استفاده نبود تا اینکه در سال 1976 با کوشش فراوان محققین تلفات فیبر نوری تولیدی شدیدا کاهش داده شد و به مقدار رسید که قابل ملاحظه با سیم های کوکسیکال مورد استفاده در شبکه مخابرات بود.
ب:)تاریخچه فیبر نوری در ایران
در ایران در اوایل دهه 60 ، فعالیت های تحقیقاتی در زمینه فیبر نوری در مرکز تحقیقات منجر به تاسیس مجتمع تولید فیبر نوری در پونک تهران گردید و عملا در سال 1373 تولید فیبرنوری با ظرفیت 50.000 کیلومتر در سال در ایران آغاز شد .
چگونگی ارسال نور در فیبر
فیبرنوری یک موجبر استوانه ای از جنس شیشه (یا پلاستیک) که دو ناحیه مغزی وغلاف با ضریب شکست متفاوت ودولایه پوششی اولیه وثانویه پلاستیکی تشکیل شده است . بر اساس قانون اسنل برای انتشار نور در فیبر نوری شرایطی : می بایست برقرار باشد که به ترتیب ضریب شکست های مغزی و غلاف هستند . انتشار نور تحت تاثیر عواملی ذاتی و اکتسابی ذچار تضعیف می شود. این عوامل عمدتا ناشی از جذب ماورای بنفش ، جذب مادون قرمز ،پراکندگی رایلی، خمش و فشارهای مکانیکی بر آنها هستند . منحنی تغییرات تضعیف برحسب طول موج در شکل زیر نشا ن داده شده است.
انواع فیبر نوری
1-(single mode fiber)ـsmf:قطر هسته ۹ میکرون و طول موج ۳/۱ میکرومتر:
فیبر های تک مدی آنهایی هستند که تنها یک شعاع نورانی را از خود عبور می دهند
2 -(multi mode fiber)ـmmf:خود بر دو نوع است:
الف:multi mode stop index:زاویه شکست در سراسر کابل یکسان است ودارای پهنای باند ۲۰ تا ۳۰ مگاهرتز است.
ب:multi mode graded index:سرعت انتشار نور در این کابل در جایی که شکست نور تحت زاویه کمتری صورت می گیرد نسبت به جایی که تحت زاویه بزرگتری صورت می گیرد،بیشتر است.پهنای باند آن ۱۰۰مگا هرتز تا ۱ گیگا هرتز است.
فیبر های نوری را به طور کلی به چهار دسته مشخص می توان تقسیم کرد:
1-فیبر نوری تک مدی با ضریب شکست پله ای
2-فیبر نوری تک مدی با ضریب شکست تدریجی
3-فیبر نوری چند مدی با ضریب شکست پله ای
4-فیبر نوری چند مدی با ضریب شکست تدریجی
سیستم رله فیبر نوری
سیتستم رله فیبر نوری از عناصر زیر تشکیل شده است :
فرستنده : مسئول تولید و رمزنگاری سیگنال های نوری است .
فیبر نوری: مدیریت سیکنال های نوری در یک مسافت را برعهده می گیرد.
بازیاب نوری : بمنظور تقویت سیگنا ل های نوری در مسافت های طولانی استفاده می گردد.
دریافت کننده نوری : سیگنا ل های نوری را دریافت و رمزگشائی می نماید
الف:فرستنده
وظیفه فرستنده: فرستنده سیگنال های نوری را دریافت و دستگاه نوری را به منظور روشن و خاموش شدن در یک دنباله مناسب ( حرکت منسجم ) هدایت می نماید. فرستنده ، از لحاظ فیزیکی در مجاورت فیبر نوری قرار داشته و ممکن است دارای یک لنز به منظور تمرکز نور در فیبر باشد. لیزرها دارای توان بمراتب بیشتری نسبت به LED می باشند. قیمت آنها نیز در مقایسه با LED بمراتب بیشتر است . متداولترین طول موج سیگنا ل های نوری ، 850 نانومتر ، 1300 نانومتر و 1550 نانومتر است.
ب : بازتاب نوری
همانگونه که قبلا" اشاره گردید ، برخی از سیگنال ها در مواردیکه مسافت ارسال اطلاعات طولانی بوده ( بیش از یک کیلومتر ) و یا از مواد خالص برای تهیه فیبر نوری ( شیشه ) استفاده نشده باشد ، تضعیف و از بین خواهند رفت.در چنین مواردی و بمنظور تقویت ( بالا بردن ) سیگنا ل های نوری تضعیف شده از یک یا چندین " تقویت کننده نوری " استفاده می گردد. تقویت کننده نوری از فیبرهای نوری متععدد بهمراه یک روکش خاص (doping) تشکیل می گردند. بخش دوپینگ با استفاده از یک لیزر پمپ می گردد . زمانیکه سیگنال تضعیف شده به روکش دوپینگی می رسد ، انرژی ماحصل از لیزر باعث می گردد که مولکول های دوپینگ شده، به لیزر تبدیل می گردند. مولکول های دوپینگ شده در ادامه باعث انعکاس یک سیگنال نوری جدید و قویتر با همان خصایص سیگنال ورودی تضعیف شده ، خواهند بود.( تقویت کننده لیزری)
ج:دریافت کننده فیبر نوری
دستگاه فوق سیگنال های دیجیتالی نوری را اخذ و پس از رمزگشائی ، سیگنا ل های الکتریکی را برای سایر استفاده کنندگان ( کامپیوتر ، تلفن و … ) ارسال می نماید. دریافت کننده بمنظور تشخیص نور از یک "فتوسل" و یا "فتودیود" استفاده می کند .
فن آوری ساخت فیبر نوری
برای تولید فیبر نوری ، ابتدا ساختار آن در یک میله شیشه ای موسوم به پیش سازه از جنس سیلیکا ایجاد می گردد و سپس در یک فرایند جداگانه این میله کشیده شده تبدیل به فیبر می گردد . از سال 1970 روش های متعددی برای ساخت انواع پیش سازه ها به کار رفته است که اغلب آنها بر مبنای رسوب دهی لایه های شیشه ای در اخل یک لوله به عنوان پایه قرار دارند .
الف:روشهای ساخت پیش سازه
روش های فرآیند فاز بخار برای ساخت پیش سازه فیبرنوری را می توان به سه دسته تقسیم کرد :
– رسوب دهی داخلی در فاز بخار
– رسوب دهی بیرونی در فاز بخار
– رسوب دهی محوری در فاز بخار
ب:موادلازم در فرایند ساخت پیش سازه
-تتراکلرید سیلسکون :این ماده برای تا مین لایه های شیشه ای در فرایند مورد نیاز است .
– تتراکلرید ژرمانیوم : این ماده برای افزایش ضریب شکست شیشه در ناحیه مغزی پیش سازه استفاده می شود
– اکسی کلرید فسفریل: برای کاهش دمای واکنش در حین ساخت پیش سازه ، این مواد وارد واکنش می شود .
– گازفلوئور : برای کاهش ضریب شکست شیشه در ناحیه غلاف استفاده می شود .
– گاز هلیم : برای نفوذ حرارتی و حباب زدایی در حین واکنش شیمیایی در داخل لوله مورد استفاده قرار می گیرد.
-گاز کلر: برای آب زدایی محیط داخل لوله قبل از شروع واکنش اصلی مورد نیاز است .
ج:مراحل ساخت
1-) مراحل سیقل حرارتی: بعد از نصب لوله با عبور گاز های کلر و اکسیژن ، در درجه حرارت بالاتر از 1800 درجه سلسیوس لوله صیقل داده می شود تا بخار اب موجود در جدار داخلی لوله از ان خارج شود.
2)مرحله اچینگ: در این مرحله با عبور گازهای کلر، اکسیژن و فرئون لایه سطحی جدار داخلی لوله پایه خورده می شود تا ناهمواری ها و ترک های سطحی بر روی جدار داخلی لوله از بین بروند
3)لایه نشانی ناحیه غلاف : در مرحله لایه نشانی غلاف ، ماده تترا کلرید سیلیسیوم و اکسی کلرید فسفریل به حالت بخار به همراه گاز های هلیم و فرئون وارد لوله شیشه ای می شوند ودر حالتی که مشعل اکسی هیدروژن با سرعت تقریبی 120 تا 200 میلی متر در دقیقه در طول لوله حرکت می کند و دمایی بالاتر از 1900 درجه سلسیوس ایجاد می کند ، واکنش های شیمیایی زیر به دست می آیند. ذرات شیشه ای حاصل از واکنش های فوق به علت
پدیده ترموفرسیس کمی جلوتر از ناحیه داغ پرتاب شده وبر روی جداره داخلی رسوب می کنند و با رسیدن مشعل به این ذرات رسوبی حرارت کافی به آنها اعمال می شود به طوری که تمامی ذرات رسوبی شفاف می گردند و به جدار داخلی لوله چسبیده ویکنواخت می شوند.بدین ترتیب لایه های شیشه ای مطابق با طراحی با ترکیب در داخل لوله ایجاد می گردد و در نهایت ناحیه غلاف را تشکیل می دهد .
مکانیسم تلفات(تضعیف)
تضعیف در فیبرنوری یکی از عوامل در پهنای باند انتقال اطلاعات که در میزان فاصله ریپتری اثر می گذارد. یعنی تا فاصله ای که شکل سیگنالدرحد قابل برداشت (قابل بازسازی)باشد،بعبارت دیگرحداکثر فاصله بدون اینکه از اطلاعات ارسالی چیزی حذف گردد.این پارامتر در تعیین مکانیزم فاصله بین گیرنده و فرستنده نقش عمده ای را ایفا میکند و مقدار تضعیف با مقایسه با کابل مسی خیلی کم بوده و در نتیجه فواصل ریپترها خیلی زیاد خواهد شد. و فاکتور مهمی را برای تعیین مقرون به صرفه بودن دراستفاده ازسیستم های فیبر نوری بیان میکند.
با این وصف ، چنانچه تضعیف مربوط به محدوده هر ریپتر را بدانیم، مقدار فاصله مجاز برای کابلکشی با این نوع کابل خواهد شد.
مکانیزم های اصلی تلفات فیبر نوری عبارتند از :
1. تلفات جذبی
2-.تلفات پراکندگی بعلت نا همگونی ضریب شکست هسته (پراکندگی رایلی)
3-تلفات پراکندگی بعلت ناهمواریهای مرز میان هسته و غلاف(تلفات مرزی)
4-تلفات خمش
5-.تلفات بعلت اتصال فیبرها به یکدیگر(تلفات در محل اتصالها و پیوندها)
6-تلفات در محل ورودی و خروجی فیبر
پدیده جذب
پدیده جذب باعث تبدیل مقداری از انرژی نورانی به حرارتی می گردد. این پدیده در اثر مواد تـشکیل دهنده فیبر بوجود می آید. موادی که در ساخت فیبر بکار می رود باعث جذب یا از بین بردن مقداری انرژی ورودی به فیبر می شود. پدیده جذب را می توان به دو دسته تقسیم کرد .
1 . جذب ذاتی(داخلی)
2 . جذب عارضی ( خاجی)
1 . جذب ذاتی(داخلی)
این جذب به جنس شیشه فیبر بستگی دارد و با هیچ ترکیبی از مواد مختلف نمی توان آنرا از بین برد . در طول موجهای مختلف دارای جذب متفاوتی است یکی دراثر ارتعاش و انتقال الکترونها اتم ششه از مداری به مداری با انرژی یشتر است که در این حال انرژی کمی مورد نیاز است این جذب در منطقه ماورا بنفش یعنی در طول موج های کمتر از700 نانومتر صورت می گیرد. یکی دیگر از عوامل ،اثر ارتعاش ملکول شیشه در مقابل فوتون عبوری می باشد و زمانی اتفاق می افتد که یک فوتون با یک الکترون در باند ظرفیت برخورد کرده و آنرا تحریک می کند و به سطح انرژی بالاتر می برد که اثر آن در منطقه مادون قرمز و بعد از آن یعنی در طول موجهای بیشتر از 1700 نانومتر آشکار می گردد.بنابراین سیستمهای مخابراتی فیبر شیشه ای الزاماً باید در طول موجهای 1700 الی700 نانومتر محدود شوند.از عوامل دیگر افت ذاتی پراکندگی رایلی می باشد.(اگر تلفات رایلی در مقیاس طول موج انگسترم باشد) که مربوط به توزیع ماده داخل جامدات بی شکل می باشد که در آنها ضریب انکسار متفاوت می باشد و مقدار این افت همانطور که بعداً توضیح خواهیم داد با عکس توان چهارم طول موج متناسب می باشد بنابراینطول موجهای بیشتر ، دارای تلفات پراکندگی کمتری هستند.
2-) جـذب عـارضـی
این جذب که توسط اتمهای مواد ناخالص موجود در مواد شیشه صورت میگیرد .در ساخت فیبر به روش ذوب مستقیم مقدار خلوص به % 100 نمیرسد و اتمهای فلزی هر چند مقدار کم ( 10 ) باقی می ماند و همچنین اتمها
جذب ایجاد می کند که از همه مهمتر فلزات ( Cu ) مس ، ( Fe ) آهن ،( cr )کرم ، بیشتری ن جذب را نشان می دهند .
ولی ساخت فیبر به روش رسوب بخار ، این جذب یک تا دو برابر کمتر خواهد شد و میتوان تقریباً از جذب ناخالص مواد صرف نظر کرد و تنها جذب موجود مربوط به یون بخار آب ( OH ) می باشد وجود ناخالصی OH ( آب ) در پیش سازه ( پریفورم ) فیبر به این علت که از ترکیب اکسیژن با Sicl و Gecl و Pocl در فعل و انفعالات شیمیایی استفاده می شود . بطور کلی در محیط رطوبت ، تلفات OH بیشتر نمایانگر می گردد . وجود آب در شیشه باعث افزایش هارمونیک نوسانات ( مربوط به عامل OH ) می شود که در اثر جذب در طول موج مورد نظر حاصل می گردد . فیبرهای اولیه که میزان OH آنها زیادبود ، تلفات زیادی از خود نشان می دادند که ماکزیمم آنها در طول موجهای 1.38 ، 0.95 ، 072 میکرومتر قرار داشت که اینها همان هارمونیکهای اول و دوم و سوم جذب هستند ، در شکل ( 3-4 ) منحنی تضعیف در طول موجهای مختلف برای یک فیبر ساخته شده با روشهای اولیه که مقدار ناخالصی آب آن زیاد است ، نشان داده شده است . مقدار افت عارضی را در صورت دقت در تکنیک ساخت می توان تا حدود زیادی کاهش داده و یا از برین برد . همانطور که گفتیم علت عمده تلفات جذبی ، وجود ناخالصی های فلزی و آب است برای کاهش مقدار تلفات تا حدود قابل قبول لازم است که میزان ناخالصیهای فلزات به کمتر از 1ppm ( یک ذره به ازای یک میلیون ذره ) برسد . و ناخالصی یون OH را به کمتر از 1ppm ( یک ذره به ازای یک میلیون ذره ) برسد ، بنابراین لازم است که به جای پیروی از سنتهای مرسوم در صنعت شیشه سازی ، از فنون بکار گرفته شده در صنایع نیمه هادی که خلوص بسیار زیادی را امکان پذیر ساخته ، استفاده به عمل آید البته درجه حرارت لازم برای آنکه تعداد یون های OH به کمتر از 0.1 برسد 1200 است بعنوان مثال منحنی شکل ( 3-5 ) مربوط به فیبری است که به روش رسوب بخار ساخته شده و OH آن کمتر از 0.8ppb می باشد . تلفات جذبی را برای یک فیبر تک مدی در طول موج های مختلف در شکل ( 3-6 ) تصویر شده است که جذب یون OH به صورت تجربی رسم شده است نشان می دهد که در طول موج 1.55 کمترین تضعیف یعنی 0.2 می توان بدست آورد . ( wave guide imperfection ) یعنی اختلالات ساختاری در ساخت
موجبر نیز جز عوامل تضعیف بشمار می رود که بر خلاف بقیه به طول موج بستگی ندارد و هر چه فیبر ساخته شده دارای انحناء کمتر و تغییر قطر کمتری در طول خود باشد و به بیان دیگر مستقیم تر و دارای ساخت یکنواخت تری باشد ، تلفات انرژی مربوط به اختلالات ساختاری در آن کمتر است .
تلفات پراکندگی
تلفات پراکندگی علاوه بر مواد ساخت فیبر به غیر یکنواختی ساختمان فیبر نیز بستگی دارد. این تلفات عمدتاً از عوامل نظیر تغییرات و نوسانات دانسیته ( چگالی ) مواد ( density fluctuation ) و تغییرات جزئی در حجم و محتوا و ترکیب مواد فیبر ( content fluctuation ) و ناهمگونی های ساختمانی فیبرنوری که در موقع ساخت آن بوجود می آید ناشی می شود . نوسانات در دانسیته خود معلوم نوسانات حرارتی مربوط به اتمهای تشکیل دهنده شیشه است و زمانی رخ می دهد که فیبر در حال سرد شدن در مرحله ساخت باشد . عوامل ذکر شده بالا باعث تغییرات جزئی ضریب شکست در طول فیبر و پراکندگی نور منتشره می شود . بطور کلی دو نوع مکانیزم پراکندگی در فیبرهای نوری موجود است.
مزایای فیبرنوری در مقایسه با کابل مسی
فیبرنوری سبک تر و ارزانتر از کابل مسی است و حجم کمتری را اشغال می کند. ظرفیت انتقال فیبرنوری چندین هزار برابر کابل مسی است، بطوریکه در کشور ژاپن، یک تار فیبرنوری نه هزار و 500 ارتباط و درایران می تواند حدود چهار هزار ارتباط تلفنی را برقرار کند.
فیبرنوری فاقد اثرات نویز محیطی است و طول عمرش هم بیشتر است، همچنین در انتقال اطلاعات تلفات کمتری دارد.
در مخابرات: برای انتقال پیام های مخابراتی با سرعت و ظرفیت بالا در ارتباط بین مراکز تلفن شهری و انتقال اطلاعات شبکه رایانه ای و همچنین برای برقرای ارتباط تلویزیونی به صورت CABLE-TV
– در پزشکی: برای اندوسکوپی و جراحی لیزری
– درصنعت: برای انتقال نور لیزر به منظور برش دقیق فلزات، شبکه بندی رایانه های صنعتی
– در احساسگرها ( SENSORS ) به منظور اندازه گیری فشار جریان برق، حرارت، پلاریزاسیون، شتاب و چرخش
– در امور نظامی برای هدایت موشکهای محل یاب
معایب فیبر نوری
برای این که دیگر در فیبرنوری با سیگنال الکتریکی سروکار نداریم باید از ادواتی مثل تقویت کننده ها و آشکارسازهای نوری استفاده کنیم که تا حدودی گران است. از سوی دیگر از فیبرنوری فقط می توان برای انتقال اطلاعات آن هم به صورت شعاع های نوری استفاده کرد و نمی توان برای انتقال الکتریسیته استفاده کرد.اتصال فیبرنوری به یکدیگر بسیار مشکل و وقت گیر و نیاز به یک کادر فنی سطح بالا دارد یکی از ایرادهای مهمی که به فیبرنوری وارد می شود این است که به راحتی کابل ها را نمی توان پیچ و خم داد زیرا زاویه تابش نور در داخل آن تغییر کرده و باعث می شود نور از سطح آن خارج شود و از طرف دیگر آنها را نمی توان به راحتی قطع کرد و برای قطع آنها نیاز به تخصص ویژه ای است چون در غیر این صورت زاویه شکست عوض می شود.
کاربردهای دیگر فیبر نوری
استفاده از حسگرهای فیبرنوری برای اندازه گیری کمیت های فیزیکی مانند جریان الکتریکی، میدان مغناطیسی، فشار، حرارت و جابجایی آلودگی آب های دریا، سطح مایعات، تشعشعات پرتوهای گاما و ایکس بهره گرفته می شود. یکی دیگر از کاربردها فیبرنوری در صنایع دفاعی و نظامی است که از آن جمله می توان به برقراری ارتباط و کنترل با آنتن رادار، کنترل و هدایت موشک ها و ارتباط زیردریایی ها اشاره کرد. فیبرنوری در پزشکی نیز کاربردهای فراوانی دارد از جمله در دزیمتری غدد سرطانی، شناسایی نارسایی های داخلی بدن، جراحی لیزری، استفاده در دندانپزشکی و اندازه گیری خون و مایعات بدن. ظرفیت و سرعت زیاد و ایمنی اطلاعات از دلایل اصلی استفاده از شبکه فیبرنوری است فیبرنوری در اندازه گیری کمیت های فیزیکی، صنایع دفاعی و نظامی و پزشکی به کار گرفته می شود .
یک سری از وظایف مرکز تلفن :
هدف اصلی مخابرات ایجاد ارتباط بین مبدا و مقصد می باشد .
1-در مرکز تلفن تعریف می شود که شماره تلفن مشترکین در چه محدوده ای باشد که این کار به دست راه انداز سیستم می باشد و در data base تعریف می شود .
2-وظیفه دوم مرکز تلفن این است که وقتی مشترکی شماره ای را گرفته و منتظر تماس می شود این شماره وارد ساختمان مرکز تلفن شده و عمل پردازش انجام می شود و مشخص می کند این شماره مال کدام مشترک است و می خواهد با چه کسی تماس برقرار کند .
حال اگر تلفن مقصد وصل باشد وظیفه مرکز تلفن بعد از عمل پردازش ،یک سیگنال زنگ تولید می کند زنگ را روی خط تلفن مشترک قرار می دهد و به سمت مبدا هم یک سیگنال به نام Ring Back Tone فرستاده می شود.
3-مشترک علاوه بر ارتباط ممکن است یک سری سرویس های دیگر را هم بخواهد مانند سرویس مزاحم یاب یا همان Caller ID
4-سرویس انتقال مکالمه یا Call Forward ،که سه حالت دارد
الف )always
این حالت به گونه ای است که هر گاه مشترک اول شماره مشترک دوم را بگیرد ، مشترک دوم زنگ نمی خورد و این زنگ برای مشترک سوم می افتد .
ب )busy
اگر مشترک دوم خطش مشغول بود به سومی زنگ می خورد .
ج ) No Answer
اگر مشترک دوم جواب ندهد مشترک سوم زنگ می خورد .
5- Call Wating یا سرویس انتظار مکالمه
با مشترک تماس گرفته می شود ولی او مشغول مکالمه باشد ، دیگر بوق اشغال نمی زند و به مقصد یک بوق به نشانه اینکه کسی پشت خط است ،می زند.
6- ارائه سرویس کنفرانس
با ارائه این سرویس می توان با چند نفر حرف زد و ارتباط برقرار کرد .
7- وظیفه بعدی مرکز تلفن ثبت هزینه مکالمه می باشد که روش های آن به صورت زیر است
روش ثبت هزینه :
ارتباطات به سه صورت ممکن است باشد
ارتباط محلی :
در ارتباط محلی دو پارامتر در مقدار شارژینگ ( هزینه ) موثر است
1- مدت زمان مکالمه 2- زمان مکالمه
زمان مکالمه به این صورت است که در سوئیچ تعریف می شود
برای 8 صبح تا 1 بعد اظهر هر 135 ثانیه یک پالس ( هر پالس 7/44 ریال )
برای 1 بعداظهر تا 8 شب هر 160 ثانیه یک پالس
برای 9 شب تا 8 صبح هر 193 ثانیه یک پالس
روز های جمعه + تعطیلات رسمی مانند زمان شب یعنی 9 شب تا 8 صبح حساب می شود .
Zone :
کدهای کل کشور ،تقسیم بندی می شوند که این همان مساحت بین مبدا و مقصد می باشد . مثلا اینکه کل استان گلستان یک Zone به حساب می آید .
مکالمات بین شهری :
در این نوع ارتباط سه پارامتر در مقدار شارژینگ موثر می باشد
1- فاصله ( Zone ) 2- مدت مکالمه 3- زمان مکالمه
مثلا برای کل استان گلستان که یک Zone است مقدار شارژینگ به صورت زیر است
برای 8 صبح تا 9 شب هر 20 ثانیه یک پالس می افتد
برای 9 شب تا 8 صبح هر 30 ثانیه یک پالس می افتد
روزهای جمعه +تعطیلات رسمی مانند زمان شب یعنی 9 شب تا 8 صبح حساب می شود .
ارتباط بین الملل
PC یا : STD
ارتباط بین شهری را ساپورت می کند . وقتی مشترک کد را می گیرد وظیفه PC این است که تشخیص می دهد مقصد کجاست و هر چند ثانیه پالس می افتد .
شماره ابتدا از مبدا به مرکز تلفن مبدا از آنجا به ترتیب به PC مبدا ،SC مبدا ، SC مقصد ، PC مقصد ، مرکز تلفن مقصد و سپس به مقصد می رسد .
طریقه برقراری تماس :
مشترک به محض اینکه گوشی را برداشت یک سیگنالی به نام off hook ، به مرکز تلفن می فهماند که مشترک گوشی را برداشت بعد بوق از طرف مرکز تلفن می آید که همان بوق آزاد یا Dial Tone است. وقتی مشترک این بوق را دریافت کرد ، شروع به شماره گیری می کند ( Dialling ) .
بعد از اتمام تماس یک سیگنالی دیگر به نام ON hook یعنی گوشی را گذاشت به مرکز تلفن می رود.
اگر مشترک بخواهد با شهر دیگر تماس بگیرد به محض اینکه مشترک مبدا صفر را بگیرد یک سیگنالی به نام sieze ارسال می شود که این سیگنال تقاضای کانال کرده که به مرکز STD می رود و منتظر پاسخ می شود که سیگنالی به نام ACK.Signal می فرستد که موافقتش را اعلام می کند .
بعد از این سیگنال شماره های بعد از صفر به مرکز STD ارسال می شود یعنی Dialling ( شماره گیری ) انجام می شود . سپس سمت مشترک مقصد زنگ ارسال می شود و مشترک مبدا هم Ring Back Tone (شبه زنگ ) را دریافت می کند .
وقتی مشترک مقصد بعد از شنیدن صدای زنگ تلفن گوشی را برداشت مکالمه برقرار شده ، از مرکز تلفن مقصد سیگنالی به نام Answer به سمت مرکز تلفن مبدا می رود و اعلام می کند مکالمه برقرار شده و شارژینگ شروع می شود .
سیستم کامپیوتر به صورتی برنامه ریزی شده که ساعت شروع مکالمه و مدت زمان آن و تعداد پالس های آن را نشان می دهد .
PCM-4 :
در صورت اضافه شدن مشترک جدید اگر پست جای خالی نداشته و ظرفیت آن پر شده باشد یکی از راه ها برای اضافه کردن مشترک جدید استفاده از PCM-4 می باشد .
اساس کار PCM-4 به این صورت است که با استفاده از یک خط فعال ، 3 خط دیگر را نیز فعال می کند .( سه خط جدید روی یک خط اصلی انتقال می دهد )
در ترمینال افقی PCM-4 ، شماره های 5 و 10 اتصال های اصلی می باشد که بوسیله آنها اتصال های 1 ، 2 ، 3 ، 4 و اتصال های 6 ، 7 ، 8 ، 9 فعال می شود . در PCM-4 هر کارت 8 مشترک را ساپورت می کند و دو خط اصلی نیز وجود دارد به نام DSL ، که این دو خط اصلی به اتصال های 5 و 10 وصل می شوند .
طریقه انجام PCM-4 :
ابتدا در داخل پست جلوی درب منزل یک شماره فعال یعنی شماره ای که بوق داشته باشد را انتخاب می کنیم و آن را همان خط اصلی در نظر می گیریم . سپس مکان این شماره را روی ترمینال افقی و عمودی در MDF پیدا کرده . حال سیمی را که از ترمینال افقی رانژه شده و به ترمینال عمودی وصل شده است را قطع می کنیم .
پس از قطع کردن سیم رانژه یک سر سیم را که به ترمینال افقی وصل شده است را گرفته و آن را به اتصالی یک ، بروی ترمینال افقی PCM-4 وصل می کنیم . همچنین می توانیم حداکثر 3 شماره جدید دیگر را روی ترمینال افقی انتخاب کرده و آنها را به اتصال های 2 ، 3 ، 4 روی ترمینال افقی PCM-4 وصل کنیم . سر دیگر سیم رانژه را که به ترمینال عمودی وارد شده و ما آن را قطع کرده ایم را به اتصالی 5 روی ترمینال افقی PCM-4 وصل کرده .
بر روی هر کارت PCM-4 نیز به ازای هر 4 مشترک یک خروجی داریم که به اتصال های 5 و 10 وصل می شود .
حال در پست جلوی درب خانه به شماره مورد نظر( شماره اصلی )یک دستگاه ریموت وصل کرده .
کار دستگاه ریموت این است که یک خط را به چهار خط تبدیل می کند .
دستگاه ریموت چهار خروجی دارد که یک خروجی ، خروجی اصلی ( همان خط اصلی می باشد ) و خروجی دیگر مربوط به 3 خط جدید می باشد .
رنگ بندی سیم ها :
کل سیم های موجود در مخابرات طبق پنج رنگ اصلی و پنج رنگ فرعی دسته بندی می شوند .
رنگهای اصلی : سفید ، قرمز ، مشکی ، زرد ، بنفش
رنگهای فرعی : آبی ، نارنجی ، سبز ، قهوهای ، طوسی
به طور مثال :
سفیدآبی- سفیدسبز – سفیدقهوهای – سفیدطوسی
قرمزآبی – قرمزنارنجی – قرمزسبز – قرمزقهوهای- قرمزطوسی
شبکه GSM :
مطابق با اصول و تعاریف تدوین شده بین المللی ، تامین و برقراری یک ارتباط تلفنی بین ایستگاه های رادیویی متحرک یعنی تلفن هایی که در اتومبیل نصب می شود و یا توسط اشخاص حمل و نقل می شود بنام شبکه رادیویی سیار معروف است و چون مشترکین این گونه تلفن های متحرک معمولا در خشکی از آنها استفاده می کنند . لذا شبکه آنها را اصطلاحا شبکه عمومی زمینی سیار ( PLMN ) می گویند.
شبکه های رادیویی در یک روند چشمگیر پیشرفت و توسعه تکنیکی ، امروزه با بکارگیری روشهای ارسال دیجیتالی پیش از هر زمان دیگر در عرصه مخابرات و ارتباطات مطرح و به صورت یک شالوده برای پی ریزی شبکه ارتباطات شخصی (POS ) در آمده که قطعا وجه غالب در شبکه ارتباطی دنیای فردا خواهد بود . شبکه رادیویی سیار GSM در راستای تکامل و پیشرفت سریع تکنیکی شبکه های رادیویی سیار ، یکی از آخرین پدیده های این سیستم ارتباطی است .
پی ریزی این سیستم که حاصل کار کشور های اروپایی است در سال 1982 آغاز و در سال 1992 به بهره برداری رسید .
طراحی شبکه سلولی :
مخابرات سلولی یکی از مهمترین نیازهای رو به رشد مخابرات در دنیای امروز می باشد . از چندین سلول پیش استفاده از سیستم های سلول آنالوگ در سطح اروپا متداول شده است ولی استفاده از سیستم های سلولی دیجیتال امری جدید در سطح بین المللی می باشد .
در سیستم مخابرات سیار به دلیل متحرک بودن مشترک استفاده از امواج رادیویی تنها وسیله مناسب برای ارتباط واحد سیار ( MS ) با مرکز تلفن می باشد .
با توجه به اینکه طیف امواج رادیویی محدود می باشد لذا محدوده فرکانسی کمی در اختیار سیستم قرار می گیرد از این رو به منظور سرویس دهی به مشترکین روز افزون نیاز به استفاده مجدد از فرکانس ها در سلول های متفاوت احساس می شود . آینده ارتباطات تلفنی متحرک بستگی به طراحی شبکه ها و سیستم های انتشاری دارد که هم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بوده و هم از نظر انتشار بتوان توسط این نوع طراحی ، منطقه وسیعی را تحت پوشش قرار داد با ایده سلولی کردن منطقه جغرافیایی و استفاده مجدد از فرکانس و پوشش دادن منطقه جغرافیایی به وسیله سلول ها در نهایت افزایش ظرفیت را خواهیم داشت .
سلول :
منطقه ایست که هر کدام از ایستگاه ها ، ناحیه ای را پوشش می دهند . روش تقسیم سلولی و تعیین شعاع سلول ها بستگی به شرایط جغرافیایی منطقه تحت پوشش ، در نظر گرفتن ساختمان ها و موانع مصنوعی ، قدرت فرستنده ، بهره آنتن و نوع آن و حساسیت گیرنده دارد .
برای پوشش رادیویی هر سلول از دو نوع آنتن می توان استفاده نمود .
1)آنتن همه جهته 2)آنتن جهت دار
آنتن همه جهته ، پرتو یکسان در تمام جهات و بهره یکسان داشته ولی آنتن جهت دار دارای پوشش منطقه تحت زاویه سلول ها می باشد .
پوشش رادیویی :
سلول منطقه ای است که توسط یک یا چند سیستم فرستنده و گیرنده رادیویی ( BTS ) پوشش داده می شود به طوریکه در این منطقه یک واحد سیار می تواند با شبکه سیار سلولی ارتباط برقرار کند .
در طراحی سلولی پارامترهای اصلی ذیل در نظر گرفته می شود .
الف) تعداد مشترکین سیار آن منطقه با پیش بینی های لازم راجع به افزایش آن در آینده
ب) رفتار ترافیکی مشترکین از لحاظ میزان و مدت تقاضا برای دریافت سرویس
ج) کیفیت سرویس دهی قابل قبول از لحاظ میزان سد شدن (Gos & Blocking )
د) منطقه جغرافیایی مورد نظر
پوشش ایده آل رادیویی یک فرستنده-گیرنده با آنتن همه جهته معمولا دایروی شکل می باشد و در صورتی که دو ایستگاه ثابت با آنتن های همه جهته داشته باشیم در این صورت مرز بین این دو را که در آن قدرت سیگنال دریافتی از هر دو ایستگاه برابر باشد یک خط مستقیم در نظر می گیرند . بنابراین سلول ها را به صورت شش ضلعی منتظم در نظر می گیرند .
کنترل کننده ایستگاه ثابت (BSC ) :
از کنار هم گذاشتن وظایف رادیویی مرکز سوئیچینگ (MSC ) و تمرکز کردن آنها در یک بخش خاص BSC شکل می گیرد ، BSC شامل سیستم سخت افزاری است که نرم افزاری قوی آنرا حمایت می کند ، وظایف مهمی را که BSC بعهده دارد عبارتند از :
الف) مدیریت شبکه رادیویی
ب) مدیریت ایستگاه های فرستنده-گیرنده
ج) ایجاد ارتباط با واحد سیار
د) مدیریت شبکه انتقال
مدیریت شبکه رادیویی :
BSC مدیریت سلول ها و کانال های منطقی وابسته به آنها را بر عهده دارد . چون ترافیک سلول ها رو به افزایش می باشد لذا پس از چندی نیاز به تغییر مشخصات سیستم رادیویی احساس می شود .
این امر احتیاج به داشتن آمارهای متفاوتی از سیستم می باشد که توسط BSC جمع آوری می شود .
این آمار نتایج اندازه گیریهایی از قبیل تعداد مکالمات غیر موفق ، تعداد تحویل مکالمه های موفق و غیرموفق ، ترافیک هر سلول و غیره می باشد . در ضمن BSC قادر است اگر یک سلول به میزان زیادی افزایش یافت مقداری از بار آنرا به سلول دیگر منتقل کند .
مدیریت ایستگاه فرستنده-گیرنده
اکثر فعالیت های فرستنده-گیرنده ها توسط BSC کنترل می شود . در هنگام راه اندازی یا آغاز عملیات BSC نمودار مشخصاتی فرستنده-گیرنده ها و فرکانس های مربوط به هر سلول را تعیین می -کند و در نتیجه به یک سری کانال های منطقی دست می یابد که قابل تخصیص به واحدهای سیار می باشد . در ضمن بوسیله سوئیچ گروهی که در آن تعبیه شده است می توان مسیر ارتباطی لازم را با سایت ها برقرار کند .
ایجاد ارتباط با واحد سیار :
BSC مسئول برقراری و قطع مسیرهای ارتباط با واحدهای سیار می باشد . در هنگام برقراری ارتباط ، BSC با توجه به دریچه های زمانی خالی هر موج حامل می تواند کانل های فیزیکی قابل تخصیص به واحد سیار را مشخص نماید . در طول برقراری مکالمه قدرت سیگنال دریافتی توسط MS مربوط به BTS خودی و BTS های مجاور اندازه گیری شده و نتایج به اطلاع BTS خودی می رسد در ضمن BTS هم به نوبه خود قدرت سیگنال های دریافتی از MS و TA لازم را اندازه گیری نموده و هر چند گاه یکبار اندازه گیریهای ذکر شده را به اطلاع BSC می رساند .
حال BSC می تواند برای انواع تحویل مکالمه ها و یا مثلا فرمان کاهش توان خروجی BTS و MS به منظور کاهش مزاحمت برای کل شبکه تصمیم گیری نماید . اگر عمل تحویل مکالمه بین BTS های محدوده یک BSC انجام پذیرد وی شخصا عمل تحویل مکالمه را بعهده می گیرد و اگر عمل تحویل مکالمه بین BTSهای مختلف باشد این عمل را MSC/VLR با کمک مستقیم BSC انجام می دهد . تحویل مکالمه بعلت کاهش بار یک سلول یا بعلت عملیات نگهداری یک کانال ترافیکی خاص و یا به منظور بهبود کیفیت یک کانال نیز ممکن است عملی گردد که تمام این موارد را BSC کنترل خواهد نمو د .
BTS کوچکترین واحد تامین کننده سرویس در شبکه رادیویی سیار می باشد .
مدیریت شبکه انتقال :
تبدیل کانال های ترافیکی 16 کیلو بیت بر ثانیه به کانال های 64 کیلو بیت بر ثانیه برای ارسال به مرکز سوئیچینگ و بالعکس که توسط واحدی که در BSC مستقر بوده و TC نام دارد ، انجام می گیرد .
وظایف عمده یک BTS :
1- اجرای پرش فرکانسی
2- گزارش کیفیت کانال ترافیکی خالی به BSC
3- رمز نگاری و رمز گشایی اطلاعات روی مسیر رادیویی
4- ارسال مستقیم اندازه گیریهای توان واحد سیار و اندازه گیریهای خود BTS ، به سمت BSC
5- عمل همزمانی بین واحدهای سیار و BTS مربوطه
6- آشکار سازی قطار پالس های دسترسی تصادفی رسیده از واحدهای سیار مختلف
7- مدیریت خط سیگنالینگ بین BSC و واحد سیار
8- تطبیق نرخ بیت و اجرای کدگذاری انتقالی
9- انجام فرآیند لایه گذاری روی مسیر رادیویی
کانال های سیستم GSM :
کانال های مورد استفاده در سیستم GSM به دو بخش اصلی کانال های فیزیکی و کانال های منطقی تقسیم می شوند .
کانال های فیزیکی :
امواج رادیویی به صورت FDMA/TDNA منتقل می شود . هر قاب TDMA شامل 8 دریچه زمانی است و روی موج حامل خاصی ارسال می شود . به هر یک از این دریچه های زمانی یک کانال فیزیکی گویند . پس در GSM هر موج حامل ، دارای 8 کانال فیزیکی است .
به اطلاعاتی که در طی یک دریچه زمانی ارسال می شود یک قطار پالس می گویند .
کانال های منطقی :
اطلاعات بین MS وBTS با حجم زیادی باید رد و بدل شوند و با توجه به نوع اطلاعات طی ساختار های خاصی ارسال می شوندکه به آنها کانال های منطقی می گویند .
بعبارت دیگر بسته به اینکه چه اطلاعاتی در کانال فیزیکی ارسال یا دریافت می شود ، کانال منطقی شکل می گیرد .
کانال های منطقی به دو دسته اصلی ، کانال های ترافیکی و کانال های کنترلی تقسیم می شوند .
قطار پالس :
قطار پالس اطلاعاتی است که در طی یک دریچه زملنی ارسال می شوند و دارای پنج شکل خاص می باشند .
قطار پالس معمولی :
اطلاعات کانال ترافیکی و کانال کنترلی بدین شکل ارسال می شود که شامل چهار قسمت می باشد .
-57 بیت رمز شده از مکالمه یا داده به همراه یک بیت پرچم ،که همواره یک است .
-26 بیت که همسان ساز ، به منظور بازیابی اطلاعات اصلی از آن استفاده می کند .
-3 بیت صفر که همسان ساز برای درک شروع و ختم اطلاعات به آن نیاز دارد .
-8 بیت خالی ، برای حفاظت اطلاعات می باشد بعبارتی برای جلوگیری از تلاقی قاب های متوالی در نظر گرفته شده است .
قطار پالس تصحیح کننده فرکانسی :
این قطار پالس برای تصحیح فرکانس واحد سیار به کار می رود که توسط BTS اعلام می شود .کلیه بیت های ثابت این قطار پالس ، صفر می باشد و در نتیجه دمدولاتور واحد سیار ، فرکانس موج حامل مربوط را استخراج خواهد کرد ، تکرار این قطار پالس تصحیح فرکانس کانال می باشد .
قطار پالس همزمان کننده :
این قطار پالس به منظور همزمان کردن واحد سیار با BTS به کار می رود . اطلاعات این قطار پالس شامل شماره قاب TDMA ، که جهت رمز کردن مورد نیاز می باشد و رمز مشخصاتی ایستگاه فرستنده-گیرنده می باشد .
قطار پالس ساختگی :
این قطار پالس شبیه قاب قطار پالس معمولی است با این تفاوت که حاوی هیچ نوع اطلاعاتی نمی باشد . این قطار پالس در موقعیت های خاصی توسط BTS ارسال می شود.
قطار پالس دسترسی تصادفی :
این قطار پالس برای دسترسی تصادفی بکار می رود و دارای GP بیشتری نسبت به بقیه قطار پالس ها می باشد . زیرا وقتی برای اولین بار واحد سیار با ایستگاه ثابت ارتباط برقرار می کند و از طریق این کانال ، تقاضای کنترل اختصاصی می نماید هنوز از میزان فاصله اش تا ایستگاه ثابت با خبر نیست تا زمانش را تنظیم کند . بنابراین اکر GP به اندازه کافی نباشد اطلاعاتش با اطلاعات کانال فیزیکی بعدی تلاقی خواهد کرد .
پدیده محو شدگی سیگنال :
قدرت سیگنال دریافتی ، در اثر عوامل گوناگونی همچون عوامل جوی ، جغرافیایی ، موانع طبیعی ، ساختمانها و غیره کم می شود به این پدیده ، محو شدگی سیگنال گویند . و به دو نوع عمده ذیل تقسیم می شود .
1)محو شدگی قدرت آهسته/ بلند مدت / لگاریتمی نرمال / پدیده سایه
2) محو شدگی چند مسیره سریع / کوتاه مدت / رایلی
محو شدگی قدرت:
در اثر عوامل جوی همچون باران و توپوگرافی زمین( تپه ها و بلندی ها ) و موانع ساخت بشر سیگنال دریافتی با تضعیف به گیرندگی می رسد که به آن محو شدگی قدرت یا پدیده سایه گفته می شود .
وجود موانع بین فرستنده و گیرنده باعث ایجاد سایه در نزدیکی موانع می شود .
در صورتی که از سیگنال دریافتی در بلند مدت ( از نظر فاصله ) متوسط گیری گردد ملاحظه می شود که قدرت متوسط سیگنال بطور آهسته کاهش می یابد لذا به محو شدگی بلند مدت و همچنین به محو شدگی آهسته نیز معروف بوده و تابع توزیع این سیگنال Log-Normal می باشد . با طراحی مناسب و افزایش قدرت فرستنده تا حدی که موجب تداخل نشود می توان بر این پدیده غلبه کرد .
محو شدگی چند مسیره :
محو شدگی سریع بوسیله انتشار چند مسیره ایجاد می شود و این بدان معنی است که سیگنال دریافتی درگیرنده با سیگنال اصلی انتقال یافته جمع برداری می شود .
نمونه واقعی آن در مخابرات سیار بوجود می آید . این مسئله بویژه در مناطق شهری قابل توجه می باشد و در جاهاییکه اغلب ساختمان ها و ساختار های بلند وجود دارند . هر کدام مانند منعکس کننده ای عمل می کنند و در واقع ممکن است مسیر مستقیمی از فرستنده به واحد سیار وجود نداشته باشد و دریافت بطور کلی از انعکاسات برقرار شود .
بعبارت دیگر اگر سیگنال دریافتی در اثر انعکاس از موانع از مسیرهای غیرمستقیم نیز به گیرندگی برسد . در اثر اختلاف مسیر پرتوهای منعکسه با پرتو اصلی ، اختلاف فاز بین پرتوهای منعکسه با پرتو اصلی بوجود آمده و چون سیگنال دریافتی حاصل جمع برداری این پرتوها می باشد لذا تضعیف می گردد که به آن پدیده محوشدگی چند مسیره گویند و تابع توزیع سیگنال دریافتی رایلی است .
در صورتیکه از سیگنال دریافتی در کوتاه مدت ( از نظر فاصله ) متوسط گیری گردد ملاحظه می شود که تغییرات شدیدی در قدرت سیگنال وجود دارد از این رو به محو شدگی کوتاه مدت و محو شدگی سریع نیز معروف است .محو شدگی چند مسیره بر دو نوع می باشد .
الف) محو شدگی انتخابی
ب) محو شدگی مسطح
محو شدگی انتخابی :
این نوع محو شدگی فقط روی برخی فرکانس ها افت داشته در صورتیکه قدرت متوسط سیگنال تغییری نمی کند .
سیستم های آنالوگ به این نوع محو شدگی حساس نمی باشد در حالیکه در سیستم های دیجیتال پرظرفیت، موجب پدیده تفرق یا پاشندگی زمانی می گردد ، یعنی در اثر انعکاسات از فواصل دور (فواصل چند کیلومتر) سیگنال های مختلف با فازهای غیر یکسان و با تاخیر به گیرندگی می رسند لذا باعث تداخل بین سمبلی می شود .
محو شدگی مسطح :
در این نوع محو شدگی ، افتی که بر اثر محو شدگی چند مسیره در سیگنال رخ می دهد برای کلیه فرکانس ها یکسان می باشد . با جمع برداری سیگنالهای رسیده از موانع نزدیک ، ممکن است قدرت سیگنال دریافتی افزایش یافته یا کاهش یابد که در این صورت عمق محو شدگی خواهیم داشت . فاصله زمانی بین دو عمق محوشدگی به سرعت واحد سیار و فرکانس موج حامل بستگی دارد . فاصله تقریبی بین دو عمق محوشدگی نصف طول موج می باشد .
فصل سوم
آزمون آموخته ها ، نتایج و پیشنهادات
56