تهیه شده توسط :
سجاد آقاسی زاده شعرباف
عابس علیزاده آغوئی
تهیه شده در دی ماه 1383 هـ ش
فهرست :
بخش اول : انتظار از منظر قرآن کریم
* چلچراغ اول (مقدمه) 5
* چلچراغ دوم ( آیه 53 سوره فصلت ) 6
* چلچراغ سوم ( آیه 156 سوره بقره ) 6
* چلچراغ چهارم ( آیه 7 سوره آل عمران ) 7
* چلچراغ پنجم ( حدیث از امام صادق (ع) ) 7
* چلچراغ ششم ( آیه 37 سوره انعام ) 7
* چلچراغ هفتم ( آیه 65 سوره انعام ) 8
* چلچراغ هشتم ( آیه 51 سوره یونس ) 9
* چلچراغ نهم ( آیه 50 سوره سباء ) 9
* چلچراغ دهم ( آیه 1 سوره معارج ) 9
* چلچراغ یاز دهم (آیه 105 سوره انبیاء ) 10
* چلچراغ دوازدهم (آیه 5 سوره قصص ) 10
* چلچراغ سیزدهم (آیه 54 سوره مائده) 10
* چلچراغ چهاردهم (آیه 56 سوره نور) 11
* چلچراغ پانزدهم (آیه 33 سوره توبه) 11
* چلچراغ شانزدهم (آیه 114 سوره بقره) 12
* چلچراغ هفدهم (آیه 33 سوره اسراء) 12
* چلچراغ هجدهم (آیه 86 سوره هود) 13
* چلچراغ نوزدهم (آیه 158 سوره انعام) 13
* چلچراغ بیستم (آیه 4 سوره دخان) 14
بخش دوم : انتظار از منظر روایات ائمه (علیهم السلام)
* چلچراغ بیست و یکم (نقش امامان شیعه در لوح عرش ) 16
* چلچراغ بیست و دوم ( تعداد امامن شیعه ) 17
* چلچراغ بیست و سوم ( شجره نامه امامان از زبان رسول خدا ) 18
* چلچراغ بیست و چهارم ( مصادیق اولی الامر و 19
ترسیم جریان امامت از دیدگاه رسول خدا )
* چلچراغ بیست و پنجم (پدر و مادر امام زمان (عج)) 21
* چلچراغ بیست و ششم ( تاریخ و کیفیت ولادت امام زمان (ع)) 22
* چلچراغ بیست و هفتم(مصادیق اولی الامر و غیبت به عنوان اسرار الهی) 23
* چلچراغ بیست و هشتم(شباهتهای ظاهری امام زمان با رسول خدا) 25
* چلچراغ بیست و نهم (شک و تردید پیرامون غیبت امام زمان (عج)) 27
* چلچراغ سی اُم ( شرایط قبل و بعد از ظهور از دیدگاه امام رضا (ع) 29
* چلچراغ سی و یکم (مشخصات اسلام و قرآن پیش از ظهور) 31
* چلچراغ سی و دوم(ویژگی های عصر ظهور) 32
* چلچراغ سی و سوم ( شرایط عمومی طبقات مردم در زمان ظهور) 33
* چلچراغ سی و چهارم(علائم ظهور از نظر زمانی ) 35
* چلچراغ سی و پنجم(ویژگی های منتظران ظهور) 36
* چلچراغ سی و ششم(جایگاه یاران امام زمان از دیدگاه رسول خدا) 37
* چلچراغ سی و هفتم (جایگاه منتظران) 38
* چلچراغ سی و هشتم (رجعت شهدای کربلا در زمان ظهور) 39
* چلچراغ سی و نهم ( مدت زمامداری امام زمان (عج)) 41
* چلچراغ چهلم (کیفیت زمامداری و حکومت جهانی حضرت مهدی (ع)) 42
* پیوست آیات و ترجمه آن ها 43
* منابع و مآخذ 55
بخش اول :
انتظار از منظر قرآن مجید
مقدمه :
اولین چراغ از چلچراغ انتظار
آیاتی که در قرآن کریم از طرف خداوند بزرگ به وسیله رسول اکرم (ص) به ما رسیده از منبع علم خدایی سرچشمه گرفته است . یکی از بشارتهایی که در قرآن مجید آمده است مساله قیام جهانی حضرت بقیته الله (ارواحنا الفداء) و سیطره عدل و داد در عالم ( بعد از پر شدن آن از ظلم و جور ) است ، عدالت در حکومت حضرت مهدی (ع) طبق نص صریح آیات قرآن و تفاسیر رسیده است از اهل بیت عصمت و طهارت (ع) پس از پر شدن عالم از ظلم و جور ، قسط و عدل بر آن حاکمیت خواهد یافت .
نشانه های پیدایش این حکومت :
دومین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 53 از سوره آل فصّلت :
ممکن است نشانه های آفاقی همان صیحه آسمانی باشد و منظور از آیات انفسی همان رعب و ترس باشد که در دلها جای می گیرد .
علائم و نشانه هایی که برای بشر تمام مجهولات را از بین ببرد و پرده از روی حقایق و ملکوت عالم بردارد در صحنه گیتی دیده نشده است اما با توجه به اینکه خداوند خلف وعده نخواهد فرمود و این کار باید بشود ، غیر از قیام آخرین نماینده و سفیر اعظم او یعنی حضرت بقیه الله ( روحنا و ارواحنا له الفداء ) نشانه دیگری نخواهد بود .
سومین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 156 از سوره بقره :
محمد بن مسلم از امام صادق (ع) روایت می کند که پیش از قیام مهدی ما (ع) مردم به انواع بلا ها مبتلا می شوند . موفقیت با صابران است .
بنابر این نشانه های قبل از ظهور در این روایت عبارت است از :
1- وحشت و اظطرابی که در حال حاظر در میان بعضی از کشور های اسلامی دیده می شود .
2- گرسنگی و قحطی که در بعضی از کشورهای جهان مشهود است ( به طور متوسط روزانه چند صد هزار تن از گرسنگی می میرند مانند برخی از قسمتهای آفریقا و هندوستان )
3- فساد در تجارت و بازرگانی و کمبود درآمد بعضی از اقشار جامعه
4- تلفان جانی ( مانند تلفات در جنگ ایران و عراق ) و نقصان زراعت و میوه جات ناشی از آفات و کمی برکت آنها
اکنون به اصل روایت که امام صادق (ع) نقل کرده اند توجه فرمایید :
چهارمین و پنجمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 7 از سوره آل عمران :
عن محمد بن مسلم عن ابی عبدالله جعفر بن محمد (ع) انه قال ان قدام قیام القائم علامات بلوی من الله تعالی اعباده المومنین قلت و ما هی قال ذلک قول الله عزوجل " و لنبلونکم بشیءٍ من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات و بشر الصابرین " قال لنبلونکم (یعنی المومنین ) بشیء من الخوف من ملوک بنی فلان فی آخِرِ سلطانهم (والجوع)بغلاءِ اسعارهم( ونقص من الاموال ) فساد التجارات و قله الفضل فیها ( و الانفس ) قال موت ذریغٌ (والثمرات) قله ریع ما یزرع و قله برکه الثمار ( و بشر الصابرین )عند ذلک بخروج القائم (ع) ثم قال لی یا محمد هذا تاویله انَّ الله عزوجل یقول " و مایعلم تاویله الاّ الله و الراسخون فی العلم "
محمد بن مسلم نقل کرده است که امام صادق (ع) فرموده اند : پیش از قیام قائم نشانه هایی است جهت آزمایش از جانب خداوند نسبت به بندگان مومنش . عرض کردم : آنها چیست : فرمودند : آن ، گفتار خداوند عزوجل است که فرموده است : "ولنبلونکم " یعنی هر آینه بیازماییم شما مومنان را " بشیءٍ من الخوف " به مقداری و چیزی از ترس از ملوک بنی فلان (بنی عباس) در پایان زمام داریشان و "الجوع" و گرسنگی به خاطر بالا بودن قیمتها "و نقص من الاموال " و کاستی از مالها و فساد تجارتها " و الانفس " و جان ها ( مرگ سریع ) " والثمرات " و محصولات ( کم شدن کشاورزی ) و کمبود برکت محصولات " و بشر الصابرین " بشارت ده صابران را در چنین وقت به خروج قائم (ع) سپس به من فرمود : ای محمد ! این است تاویل حکم خداوند عزوجل که می فرماید : " و مایعلم تاویله …." نمی داند تاویل قرآن را جز خداوند وپایدارانش در دانش .
ششمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه37 از سوره انعام :
در تفسیر این آیه به چند نشانه از نشانه های ظهور حضرت ولی عصر (ع) اشاره شده است که عبارتست از :
1- خروج دابّه الارض
2- دجال
3- نزول عیسی بن مریم (ع)
4- طلوع خورشید از مغرب
ابی الجالود می گوید : امام باقر (ع) در تفسیر آیه " انَّ اللهَ قادِرٌ الخ " فرمودند : زود است که در آخر الزمان آیات و نشانه هایی از قدرت خداوند می بینی :
1-دابّه الارض ( که منظور تشریف فرمایی حضرت امیر المومنین (ع) در رجعت و با حضرت بقیه الله روحی له الفداء است )
2-دجّال
3-نزول عیسی بن مریم (ع) از آسمان
4-طلوع خورشید از مغرب
هفتمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه65 از سوره انعام :
در این آیه به بعضی از علائم ظهور اشاره شده است :
1- خروج دجّال
2- صیحه آسمانی
3- خسف و فرو رفتن در زمین "بیداء" . گویا مقصود لشکر سفیانی باشد .
4-اختلاف مردم در دین و طعن و شتم یکدیگر و کشتار بعضی به وسیله افراد دیگر ( در حالتی که همه آنها خودشان را مسلمان می دانند )
امام باقر (ع) فرمودند : آن دجال و صیحه است ( عذاب آسمانی و از بالا ) و مراد از " او من تحت ارجلیکم " عبارت از خسف و فرورفتگی زمین است و مراد از " او یلبسکم شیعاً " اختلاف در دین و طعن به یکدیگر زدن است و منظور از "یذیق بعضکم باس بعض " کشتن بعضتان است بعضی دگر را ، و تمام این حوادث در میان اهل قبله و مسلمان به وقوع می پیوندد .
هشتمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه51 از سوره یونس :
از امام باقر (ع) نقل شده است که فرمودند : مراد از عذاب در این آیه بلاهایی است که در آخر الزمان بر مردم نازل می شود .
نهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه50 از سوره سباء :
امام باقر (ع) در تفسیر این آیه شریفه نقل کرده اند که در مقدمه قیام جهانی حضرت مهدی (ع) صیحه ای از آسمان بلند می شود که همه مردم این صدا را می شنوند و در زمین بیداء لشکریان سفیانی در زمین فرو خواهند رفت که جمعیت آنها حدود سیصد هزار نفر است .
دهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 1 از سوره معارج :
از حضرت باقر (ع) در رابطه با این آیه مبارکه سوال کردند که منظور از این عذاب چیست ؟ آن حضرت فرمودند :
عذاب در اینجا آتشی است که از طرف مغرب شعله ور می شد و پادشاهی آن را رهبری می کند و تمام خانه های بنی امیه و همه غاصبان حقوق اهل بیت را آتش می زدند و مخصوصاً از بنی امیه آثاری باقی نخواهد گذاشت و اوست مهدی آل محمد(ع)
علامه مجلسی می فرماید : این جریان یا از علائم ظهور است و یا در وقت ظهور واقع می شود .
در قرآن کریم ، درباره مسائل آینده دوران ، و حوادث آخر الزمان ، و استیلای خوبی و خوبان بر جهان ، و حکومت یافتن صالحان گاه با اشاره و گاه بتصریح سخن گفته شده است .
اینک در ذیل به آیاتی می پردازیم که در آنها راجع به مهدی و آخر الزّمان و ظهور " طلعت رشیده " و " دولت کریمه " تصریح شده است :
یازدهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 105 از سوره انبیاء :
شیخ طبرسی در حدیثی از امام محمد باقر (ع) نقل می کند که آن حضرت فرمودند:
" اگر از عمر دنیا باقی نماند مگر یک روز ، خداوند همان یک روز را آنقدر دراز کند تا مردی صالح ، از اهل بیت من برانگیزد ، و او جهان را ، همانگونه که از جور و ستم لبریز شده باشد ، از داد و دادگری لبریز سازد
دوازدهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 5 از سوره قصص :
طبق بیان امام علی بن ابیطالب (ع) در نهج البلاغه این آیه ناظر به مستظعفان شیعه و پیروان راه حق است که سرانجام جهان از آن شایستگان ایشان خواهد شد.
سیزدهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 54 از سوره مائده :
علی بن ابراهیم در تفسیر این آیه می نویسد :
این آیه درباره قائم و اصحاب اونازل شده است همانان که در راه خدا جهاد کنند ، و از هیچ چیز پروا ندارند .
چهاردهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 56 از سوره نور :
شیخ طبرسی درباره این آیه می گوید :
چون گسترش دین در سراسر زمین و جهانگیر شدن آیین از گذشته تا کنون پدیدار نگشته است پس به یقین این امر در آینده خواهد بود . چه این جهانگیری دین و آئین ، وعده خدایی است ـ طبق آیه ـ و وعده خدایی خلف بردار نیست و خلف نخواهد گشت .
پانزدهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 33 از سوره توبه :
رشید الدین میبدی در تفسیر " کشف الاسرار " در شرح این آیه می گوید :
رسول در این آیه محمد است . هدی هدایت ، قرآن و ایمان است . و دین حق اسلام است . خدا این دین را بر دیگر ادیان برتری دهد چنانکه دینی نماند مگر اینکه اسلام بر آن غالب آید و این امر بعد از این خواهد شد و هنوز نشده است . و قیامت نخواهد آمد مگر اینکه این کار بشود . ابو سعید خدری نیز روایت کرده است که پیامبر اکرم (ص) از بلائی یاد فرمود که به این امت رسد تا به آنجا که از بسیاری ظلم و ستم کس برای خویش پناهی نیابد . چون چنین شود خداوند مردی از خاندان مرا برانگیزد و به دست او زمین را از عدل و قسط پر کند ، آنسان که از ستم آکنده باشد . همه ساکنان آسمان و همه ساکنان زمین از او خرسند باشند . در روزگار او قطره ای باران در آسمان نباشد مگر اینکه بر زمین فرو بارد و گیاهی در زمین نباشد مگر اینکه بروید . چنان روزگاری خوش و با برکت پدید آید که کسان آرزو کنند ، کاش مردگانشان زنده شوندو به این جهان باز گردند …
شانزدهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 114 از سوره بقره :
رشید الدین میبدی در شرح این آیه می گوید :
ترسایان راست در این جهان رسوایی و خورای و ننگ اگر ذِمّی بود گِزْیَت و اگر حربی بود قتل و در آن جهان عذاب مهین ـ جاودان در آتش . مقاتل و کلبی گفتند : "لهم فی الدنیا خِزْیٌ " فتح قسطنطنیه و عموریه و رومیه است ، حصارها و نشستگاه ایشان که در آن استیصال ایشان است و تبتُّرِ نظام دولت ایشان . مصطفی (ع) گفت : " واقعه و کشتار بزرگ ، فتح قسطنطنیه است و خروج دجال که خلال هفت ماه پدید آید .
سدّی گفت : خزی ایشان در دنیا آن است که مهدی (عج) بیرون آید و قسطنطنیه بگشاید و جای ایشان خراب کند و قومی را بکشد و قومی را به بردگی ببرد و مهدی (عج) آن است که مصطفی (ع) گفت :
"اگر از عمر جهان باقی نماند مگر یک روز ، خداوند همان روز را چنان دراز کند ، تا مردی از خاندان من بر انگیزد …"
هفدهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 33 از سوره اسراء :
در تفسیر " نور الثقلین " در ذیل این آیه آمده است :
امام محمد باقر (ع) فرمود : این کس حسین بن علی (ع) است که مظلوم کشته شد و ماییم اولیای این خون و هنگامی که قائم ما بیرون آید خون حسین را بطلبد ….و انّه کان منصورا ، آن است که جهان پایان نگیرد تا انتقام این خون به دست مردی از آل رسول (ص) گرفته شود ، مردی که جهان را از قسط و عدل لبریز سازد همانسان که از ستم و بیداد لبریز شده باشد .
هجدهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 86 از سوره هود :
شیخ ابو منصور طبرسی در کتاب "الاحتیاج" از امیر المومنین (ع) نقل کرده است که آن حضرت فرمودند :
بقیه الله ، یعنی مهدی که پس از گذشتن این دوره خواهد آمد و زمین را از عدل و قسط پر خواهد کرد ، همانگونه که از ظلم و ستم پر شده باشد .
شیخ صدوق نیز در کتاب " اکمال الدین "حدیثی از امام محمد باقر (ع) نقل کرده است که در آن حدیث می فرماید :
هنگامی که قائم خروج کند به خانه کعبه تکیه دهد آنگاه 313 تن نزد او گرد آیند و سپس نخستین سخنی که گوید این آیه است :
بقیه خیر لکم ان کنتم مومنین"
انا بقیه و حجته و خلیفه علیکم
من بقیه الله ام و حجت خدایم و خلیفه شمایم در میان شما . و سپس می فرماید
آنگاه هر مسلمانی که به او سلام دهد گوید :
" السلام علیک یا بقیه فی ارضه "
نوزدهمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 158 از سوره انعام :
سید هاشم بحرانی صاحب تفسیر "البرهان" می نویسد :
شیخ صدوق از امام جعفر صادق (ع) روایت کرده است که آن حضرت فرمودند:
" آیات در این آیه ، ائمه هستند و آن آیت مورد انتظار ، قائم (ع) است . روزی که قائم با شمشیر قیام کند ایمان آوردن آن کسان که از پیش به او ایمان نداشته اند آنان را سودی نخواهد داشت اگر چه آنان به امامان پیش از او ایمان داشته باشند "
بیستمین چراغ از چلچراغ انتظار : آیه شریفه 4 از سوره دخان :
مقصود از این آیه فرخنده تقدیر امور در شب قدر است در هر سال و این امر در رابطه مستقیم است با حضرت ولی عصر (ع) و حضور ولایتی او در امت و در مجاری تقدیر .
در انتهای این بخش باید خاطر نشان سازم که آیات ذکر شده و برخی دیگر از آیات قرآن کریم به مهدی موعود و مسائل و رخدادهای آخر الزمان و وقایع مقارن ظهور و پس از ظهور تفسیر شده است .
بخش دوم : انتظار از منظر روایات ائمه ( علیهم السلام )
بیست و یکمین چراغ از چلچراغ انتظار ( نام امامان شیعه در لوح عرش ) :
راوی حدیث : فضل بن شاذان از صفوان بن یحیی از ابو ایّوب ابراهیم بن زیاد خراز ، از ابوهمزه ثمالی ، از ابو خالد کابلی، از امام سجاد گفت که :
انگیزه بیان حدیث : به محضر مولایم علی ابن حسین رسیدم . در دست مبارکش ورقی بود که به آن می نگریست و به شدت می گریست .
وقتی عرض کردم : ای فرزند رسول خدا ، پدر و مادرم به فدای شما باد ، این ورق چیست؟ امام سجاد فرمودند :
ناقل حدیث : امام سجاد
متن حدیث : (( هذِهِ نُسخَهُ اللَّوحِ الَّذی اَهداهُ تعالی الى رسوله الذی کان فیه اسم تعالی و رسوله و امیر المومنین و عمی الحسن ابن علی و ابی و اسمی و اسم ابنی محمد باقر ، و ابنه جعفر الصادق ، و ابنه موسى الکاظم ، وابنه علی الرضا و ابنه محمد التقی و ابنه علی النقی و ابنه الحسن ازکی و ابنه حجه القائم بامر ، المنتقم من اعدا ، الذی یغیب غیبه طویله ، ثم یظهر فیملاُ الارض قسطاً و عدلاً کما مائت جوراً و ظلماً ))
ترجمه حدیث : (( این نسخه لوحی است که خداوند متعال آن را به رسولش اهدا فرمود ، که در آن نام خدا ، رسول خدا ، امیر مومنان ،عمویم حسن مجتبی ، پدرم ( امام حسین ) و نام من ، پسرم محمد باقر ، پسرش جعفر صادق ، پسرش موسی الکاظم ، پسرش علی الرضا ، پسرش محمد التقی . پسرش علی النقی ،پسرش حسن الزکی ، پسرش حجت خدا ، قائم به امر خدا ، انتقام گیرنده از دشمنان خدا ، کسی که مدت طولانی غایب می شود ، پس ظاهر شده و زمین را پر از عدل و داد کند ، آن چنان که پر از جور و ستم شده باشد .
منابع : کفایه المهتدی صفحه 27
بیست و دومین چراغ از چلچراغ انتظار ( تعداد امامان شیعه و زمان ظهور ) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از محمد بن عمیر ، از حماد بن عیسی از ابوشعبه حلبی از امام صادق از پدرش امام باقر از پدرش امام زین العابدین از امام حسن مجتبی از رسول خدا
انگیزه بیان حدیث : در مورد امامان بعد از او پرسیده و عرضه داشتم : ای رسول خدا ! پس قائم ما اهل بیت کی ظاهر می شود ؟ وی فرمود :
ناقل حدیث : رسول اکرم
متن حدیث : (( الائمه بعدی عدد نقباء بنی اسرائیل : اثنی عشر ، اعطاهم علمی و فهمی ، و انت منهم یا حسن))
ترجمه حدیث : (( امامان بهد از من به تعداد نقبای بنی اسرائیل دوازده تن می باشند ، که خداوند دانش و بینش مرا به آنها عطا فرموده است . تو نیز ای حسن یکی از آنها می باشی ))
متن حدیث : (( یا حسن ! انما مثله مثل الساعه ، اخفی علمها علی اهل السماوات و الرض ، لا تاتی الا بغتهً ))
ترجمه حدیث : (( ای حسن ! مثل او مثل قیامت است ، خداوند زمان آن را از آسمانها و زمین مکتوم داشته است ، جز به صورت ناگهانی ظاهر نمی شود .))
منابع : منتخب کفایه المهتدی صفحه 50
بیست و سومین چراغ از چلچراغ انتظار ( سیره و شجره نامه امامان شیعه از زبان رسول خدا (ص) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از علی بن حکم از جعفر بن سلیمان ضبعی از سعد بن ظریف از اصبغ بن نباته ، از سلمان فارسی از رسول خدا روایت کرده است:
ناقل حدیث : رسول اکرم
متن حدیث : (( اولهم و سیدهم علی بت ابی طالب و بعده سبطای الحسن و الحسین و بعدهما علی بن الحسین زین العابدین و بعده محمد بن علی باقر علم النبیین و بعده الصادق جعفر بن محمد و بعده الکاظم موسی بن جعفر و بعده الرضا علی بن موسی الذی یقتل بارض الغربه ثم ابنه محمد ثم ابنه علی ثم ابنه الحسن ثم ابنه الحجت القائم المنتظر فی غیبته ، المطاع فی ظهوره فانهم عترتی من لحمی و دمی ، علمهم علمی و حکمهم حکمی من آذانی فیهم فلا انا له شفاعتی))
ترجمه حدیث : (( نخستین آنها سید و سرورشان علی بن ابی طالب ، بعد از او دو سبط من حسن و حسین ، بعد از آنها علی بن الحسین زین العابدین و سپس محمد بن علی باقر علوم نبیین آنگاه جعفر صادق بن محمد و بعد از او موسی کاظم بن جعفر و بعد از او علی بن موسی الرضا که در سرزمین غربت به شهادت می رسد سپس پسرش محمد آنگاه پسرش علی بعد از او حسن آنگاه پسرش حجت قائم – عجّل تعالی فرجه که در زمان غیبت ظهورش را انتظار کشند و به هنگام ظهور فرمانش مطاع است .
آنها از تبار منو گوشت و خون من هستند ، دانش آنها دانش من ، فرمان آنها فرمان من است . هر کس مرا در حق آنها آزار دهد خداوند او را به شفاعت من نائل نکند )) .
منابع : کفایه المهتدی صفحه 41
بیست و چهارمین چراغ از چلچراغ انتظار ( مصادیق اولی الامر و ترسیم جریان امامان شیعه از دیدگاه رسول خدا ) :
راویان حدیث :
فضل بن شاذان از محمد ابن اسماعیل بن بزیع ، از حماد بن عیسی از ابزاهیم بن عمر یمانی از ابان بن عیاش از سلیم بن قیس هلالی ، روایت بسیار مفصلی را نقل کرده است . که
انگیزه یا شان بیان حدیث : امیر مومنان علی حقایقی را از رسول اکرم در حق امامان روایت می کند ، که در آن از نقش ائمه در جهان هستی گفتگو می شود ، و سر انجام آیه" اولی الامر " تلاوت می گردد امیر مومنان از رسول گرامی اسلام می خواهد که اسامی آنها را بیان کند
ناقل حدیث : رسول اکرم
متن حدیث : " انت یا علی اولهم ، ثم ابنی هذا و وضع یده علی راس الحسن ثم ابنی هذه و وضع یده علی راس الحسین ثم سمیک علی ابنه زین العابدین و سیولیدفی زمانک یا اخی ، فاقراه منی السلام ، ثم ابته محمد الباقر ، باقر علمی و خازن وحی تعالی ثم ابنه جعفر الصادق ثم ابنه موسی الکاظم ثم ابنه علی الرضا ثم ابنه محمد تقی ثم ابنه علی نقی ثم ابنه الحسن الزکی ثم ابنه الحجه القائم ، خاتم اوصیائی و خلفائی و منتقم من اعدائی الذی یملاُ الارض قسطاً و عدلاً کما مائت ظلماً و جوراً " .
ترجمه حدیث : " یا علی ! تو نخستین آن ها هستی ، این پسرم ( امام حسن ) انگاه این پسرم ( امام حسن ) پس فرزندش علی همنام تو :زین العابدین ، که در عهد تو متولد می شود ( سلام مرا به او برسان ) سپس فرزندش محمد باقر ، شکافنده دانش من و کنجینه وحی خداوند متعال ، سپس فرزندش جعفر صادق ، سپس فرزندش موسی کاظم ، سپس فرزندش علی نقی ، سپس فرزندش حسن زکی سپس فرزندش حجت قائم ، خاتم اوصیاء و خلفای من و منتقم از دشمنان من ، که زمین را پر از عدل و داد کند آنچنان که پر از ظلم و جور شده است " .
آنگاه امیر مومنان علی فرمود :
متن حدیث : " و اِنّی لَاَعْرِفُ جَمیعَ مَنْ یُبایِعُهُ بَینَ الرُّکْنِ وَ الْمَقامِ وَ اَعْرِفُ اسماءَ انصارِهِ وَ اَعْرِفُ قَبائِلَهُمْ " .
ترجمه حدیث : " به خدا سوگند من همه کسانی را که با او در میان رکن و مقام بیعت می کنند می شناسم و نام یاران او و قبیله هایشان را می دانم " .
منابع : مختصر اثبات الرجعه ، حدیث اول وکفایه المهتدی صفحه 6
بیست و پنجمین چراغ از چلچراغ انتظار ( پدر و مادر امام زمان (عج) ) :
راوی حدیث : فضل بن شاذان از محمد بن عبد الجبار از امام حسن عسکری روایت کرد که گفت :
انگیزه بیان حدیث :
به محضر مقدس مولایم امام حسن عسکری عرض کردم :ای فرزند پیامبر ! خداوند مرا فدای شما کند : دوست دارم بدانم که امام و جحت خدا بر بندگان ، بعد از شما کیست ؟ امام عسکری فرمودند :
ناقل حدیث : امام حسن عسکری
متن حدیث : " ان الامام و الحجه بعدی ابنی ، سمیُّ رسول و کنیه الذی هو خاتم حجج و آخِر خافائهِ " :
ترجمه حدیث : امام و حجت خدا بعد از من ، پسرم می باشد که همنانم رسول خدا و هم کنیه آن حضرت است . او پایان بخش حجت های پروردگار و اخرین خلیفه الهی است و چون پرسیدم مادرش کیست ؟ فرمود :
متن حدیث : "من (ابنه) ابن قیصر ، ملک الروم الاّ انّه سیولد ، فیغیب عن الناس غیبهً طویله ثم یظهر و یقتل الدجال فیملاُ الارض قسطا و عدلاً کما ملئت جورا و ظلماً فلا یحل لاحد ان یسمیه او یکنیه باسمه و کنیته قبل خروجه صلوات علیه " :
ترجمه حدیث : مادرش از پسر قیصر پادشاه روم است ، جز اینکه در آینده متولد خواهد شد آنگاه غیبتی طولانی خواهد داشت پس ظاهر خواهد شد و دجال را خواهد کشت ، او زمین را پر از عدل و داد کندآنچنانکه پر از ظلم و جور شده باشد ، برای هیچ کس روا نیست که او را با نام ، یا با نام و کنیه ، پیش از ظهورش نام ببرد ، صلوات خداوند بر او باد
منابع : کفایه المهتدی صفحه 60
بیست و ششمین چراغ از چلچراغ انتظار ( تاریخ و کیفیت ولادت امام زمان (عج)):
راویان حدیث : فضل بن شاذان از محمد بن علی بن حمزه ( یکی از نوادگان حضرت ابوالفضل ) از امام حسن عسکری ( ع) نقل می کند : از ایشان شنیدم که فرمود :
ناقل حدیث : امام حسن عسکری
متن حدیث : "قد ولد ولی و حجته علی عباده و خلیفتی من بعدی مختونا لیله النصف من شعبان سنه خمس و خمسین و مآتین ، عند طلوع الفجر و کان اول من غسله رضوان خازن الجنان مع جمع من الملائکه المقربین بماء الکوثر و السلسبیل ثم غسله عمتی حکیمه بنت محمد بن علی الرضا " :
ترجمه حدیث : ولی خدا حجت خدا بر بندگان و جانشین من بعد از من ، در شب نیمه شعبان سال 255 به هنگام طلوع فجر ختنه شده از مادر متولد شد نخستین کسیکه او را غسل داد : " رضوان " خازن بهشت بود ، که با گروهی از فرشتگان مقرب با آب کوثر و سلسبیل او را شستشو داد سپس عمه ام " حکیمه" دختر امام جواد او را شستشو داد .
نام مادر بزرگوار آن حضرت ملیکه است که گروهی او را سوسن و هنگامی ریحانه صدا می کردند ، از دیگر نام هایش صیقل و نرجس می اشد
و در ادامه باید خاطر نشان کنم که " صیقل " به هر شیء صیقلی و نورانی گفته می شود چون آن حضرت پس از حامله شده به آن وجود نورانی صیقل نامیده شد ، زیرا هاله ای از نور جمال نورانی اش را گرفت .
منابع : کفایه المهتدی صفحه 67
لسان العرب : 7/377
غیبت شیخ طوسی : 241 و کمال الدین : 2/432
بحار : 51/15
بیست و هفتمین چراغ از چلچراغ انتظار(مصادیق اولی الامروغیبت و اسرارالهی) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از جابر بن عبد انصاری از رسول خدا روایت کرده که گفت :
انگیزه بیان حدیث : هنگامی که آیه شریفه ( یا ایها الذین آمنوا اطیعو و اطیعو الرسول و اولی الامر منکم ) نازل شد گفتم :
ای رسول خدا ، خدا و رسولش را شناختیم آیا اولی الامر چه کسانی هستند که خدا وند طاعت آنها را به طاعت ایشان مقرون ساخته است ؟!
ناقل حدیث : رسول اکرم فرمود :
متن حدیث :" هم خافائی یا جابر و ائمه المسلمین من بعدی اولهم علی بن ابی طالب ثم الحسن ثم الحسین ثم علی بن الحسین ثم محمد بن علی المعروف فی التورات بالباقر ، و ستدرکه یا جابر فاذا لقته فاقرءه منی السلام ثم الصادق جعفر بن محمد ثم موسی بن جعفر ثم علی بن موسی ثم محمد بن علی ثم علی بن محمد ثم الحسن بن علی ثم سمیی و کنیی ، حجه فی الارض و بقیته فی عباده ابن الحسن بن علی ذاک الذی یفتح تعالی ذکره- علی یدیه مشارق الارض و مغاربها ذاک الذی عن شیعته و اولیائه غیبته لا یثبت فیها علی القول بامامته الا من امتحن للایمان "
ترجمه حدیث : ای جابر آنها جانشینان من هستند آنها پیشوایان مسلمین هستند بعد از من ، نخستین آنها علی بن ابی طالب است سپس حسن ، حسین ، علی بن الحسین ، محمد بن علی ، که نامش در تورات باقر است و تو او را درک خواهی کرد ( پس هنگام ملاقات سلام مرا به او برسان ) سپس جعفر بن محمد صادق ، موسی بن جعفر ، علی بن موسی ، محمد بن علی ، علی بن محمد ، حسن بن علی ، آنگاه هم نام و هم کنیه من ، حجت خدا در روی زمین ، ذخیره الهی در میان بندگان ، فرزند حسن بن علی که شرق و غرب به دست او فتح می شود اوست که از دوستان و شیعیانش غایب می شود آن چنان غیبتی که بر اعتقاد بر امامتش باقی نمی ماند جز کسی که خداوند قلبش را با ایمان آزموده باشد
جابر عرض کرد آیا شیعیان در آن زمان از آن حضرت سودی می برند ؟
رسول خدا فرمودند :
متن حدیث :" ای والذی بعثنی بالنبوه انهم لَیَستَضیئُونَ بنوره و ینتفعون بولایته فی الغیبته ، کانتفاع الناس بالشمس و ان تجللها سحاب یا جابر هذا من مکون سر و محزون علمه ، فاکتمه الا عن اهله "
ترجمه حدیث : آری سوگند به خدایی که مرا به پیامبری بر انگیخت "نها از پرتو نورش کسب نور می کنند و از ولایتش در زمان غیبت بهره مند می شوند همانند بهره مند شدن آنها هنگامی که پشت ابرها قرار بگیرد
ای جابر ! این از گنجینه های اسرار الهی و از رازهای دانش پروردگار است ، آن را مکتوم بدار ، مگر از اهلش
منابع : منتخب کفایه المهتدی صفحه 28
بیست و هشتمین چراغ از چلچراغ انتظار ( شباهت های رفتاری و گفتاری امام زمان با رسول خدا ) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از حسین بن علی بن سالم از پدرش از ابو حمزه ثمالی از سعید بن جبیر از عبد بن عباس از رسول اکرم روایت کرده که فرمود:
ناقل حدیث : رسول اکرم
متن حدیث : لما خلق الدنیا اطلع علی الارض اطلاعه فاختارنی منها فجعلنی نبیا ، ثم اطلع الثانیه فاختار منها علیّاً فجعله اماماً ثم امرنی ان اتخذه اخا و وصیا و خلیفه و وزیرا ، فعلیٌّ ، منی و انا من علی ، و هو زوج ابتنی ، و ابوسبطی الحسن و الحسین
الا و ان تبارک و تعالی جعلنی و ایاهم حججا علی عباده ، و جعل من صلب الحسین ائمه یقومون بامری و یحفظون وصیتی
التاسع منهم قائم اهل بیتی ، و مهدیُّ امتی ، شبه الناس بی ، فی شمائله و اقواله و افعاله ، یظهر بعد غیبهٍ طویلهٍ و حیره مضله ، فیعلن امر و یظهر دین و یُویَّدُ بنصر ، و ینصر بملائکه فیملاُ الارض قسطا و عدلا کما ملئت جورا و ظلماً
ترجمه حدیث : هنگامی که خادوند جهان را آفرید نگاهی به سوی زمین افکند و مرا برگزید و به پیامبری بر انگیخت و یکبار دیگر به سوی زمین نظز کرد و علی را برگزید و به امامت منصوب نمود . آنگاه به من امر فرمود که او را به عنوان : برادر ، وصی ، جانشین و یاور برگزینم پس علی لز من است و من از اویم ، او همسر دختر من و پدر دو سبطم ؛ حسن و حسین است
آگاه باشید که خداوند تبارک و تعالی من و ایشان را حجت خود بر بندگانش قرار دادو از نسل حسین امامانی برگزید که به فرمان من قیام می کنند و وصیت مرا رعایت می کنند
نهمین آنها قائم اهل بیت من و مهدی امت من می باشد ، که در سیرت و صورت ، کفتار و رفتار شبیه ترین است به من ، پس از غیبتی طولانی و حیرت او ظاهر می شود و امر خدا را آشکار می کند و دین خدا را پیروز می گرداند
او بانصرت خدا و فرشتگان موید است ، او زمین را پر از عدل و داد کند آنچنانکه پر از ظلم و جور شده باشد
منابع : کفایه المهتدی صفحه 40 و کشف الحق : 108
بیست و نهمین چراغ از چلچراغ انتظار ( شک و تردید در حوزه انتظار ) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از ابو جعفر محمد بن علی ( حضرت جواد ) شنیدم که فرمود :
ترجمه حدیث : امام بعد از من فرزندم علی ( امام هادی ) است که فرمان او فرمان من ، کفتار او گفتار من و اطاعت او اطاعت از من است، و امام بعد از او فرزندش حسن ( امام حسن عسکری ) است که فرمانش فرمان پدرش ، گفتارش گفتار پدرش و اطاعتش اطاعت پدرش می باشد
پس عرض کردم بعد از امام حسن عسکری امام کیست ؟
امام به شدت گریست آنگاه فرمود
متن حدیث : ان من بعد الحسن ابنه القائم بالحق المنتظر
ترجمه حدیث : بعد از امام حسن عسکری فرزندش قائم به حق عجل فرجه الشریف امام است که همگان در انتظار اویند
فضا بن شاذان می پرسد چرا آن حضرت قائم نامیده می شود ؟! فرمود :
متن حدیث : لانّه یقوم بعد موت ذکره و ارتداد اکثر القائلین بامامته
ترجمه حدیث : زیرا او هنگامی قیام می کند که یادش از خاطره ها محو شود و بیشتر معتقدان به امامت او از اعتقاد خود برگشته باشند
عرض کردم : پس چرا منتظر نامیده می شود ؟ فرمود:
متن حدیث : لانَّ له غیبه تکثر ابامها و یطول امدها ، فینتظر خروجه المخلصون و ینکره المرتابون و یستهزیءُ بذکره الجاحدون ، و یکذب فیها القاتون و یهلک فیها المستعجلون و ینحو فیها المُسَلِّمُونَ
ترجمه حدیث : زیرا برای او غیبتی است که روزگاری بس دراز به طول می کشد ، در آن دوران غیبت مخلصان انتظار می کشند ، شک پیشگان به تردید می افتند ، منکران یادش را به استهزاء می برند ، وقتگزاران دروغ می گویند ، شتابزدگان هلاک می شوند ، تنها کسانی نجات می سابند که تسلیم ارائه حق تعالی شوند .
منابع : کفایه المهتدی صفحه 22 و منتخب الکفایت المهتدی : 56
سی اُمین چراغ از چلچراغ انتظار ( شرایط قبل و بعد از ظهور از دیدگاه امام رضا ):
راویان حدیث : فضل بن شاذان باستناد خود از علی بن موسی الرضا روایت کرده که فرمود :
ناقل حدیث : امام رضا
متن حدیث : لا دین لمن لا ورع له ، و لا ایمان لمنلاتقیّه له و انّ اکرمکم عند اعلمکم بالتّقیه
ترجمه حدیث : کسی که از گناه پرهیز نمی کند دین ندارد ، و کسی که تقیّه نمی کند ایمان ندارد ، گرامی ترین شما در نزد خدا کسی است که بیش از دیگران به تقیه عمل کند
متن حدیث : الی یوم الوقت المعلوم و هو یوم خروج قائمنا فمن ترک التَّقیه قبل خروج قائمنا فلیس منا
ترجمه حدیث : تا روز و وقت معلوم ، و آن روز خروج قائم ماست ، هر کس پیش از خروج قائم ما تقیه را ترک کند از ما نیست
گفته شد : قائم شما اهلبیت کیست ؟ فرمود :
متن حدیث : الرابع من ولدی ، ابن سیده الاماءِ ، یظهر به الارض من کل جور و یقدسها من کلِّ جورٍ ، و یقدسها من کل ظلم و هو الذی یشک الناس فی ولادته و هو صاحب الغیبه قبل خروجه ، فاذا خرج اشرقت الارض بنوره و وضع میزان العدل بین الناس ، فلا یظلم احدٌ احداً ، و هو الذی یطوی له الارض و لا یکون له ظلُّ . و هو الذی ینادی مناد من السماءِ یسمعه جمیع اهل الارض بالدعاء الیه : الا انَّ حجه قد ظهر عند بیت فاتَّبِعوه ، فان الحق معه و فیه . و هو قول (ان نشا ننزل علیهم من السماء آیه فظلت اعناقهم لها خاضعین )
ترجمه حدیث : او چهارمین فرزند من است ، پسر سرور کنیزان است ، خداوند به وسیله او زمین را از هر ظلم و ستمی پاک می سازد و از لوث هر ستمگری منزه می نماید. او همان کسی است که مردم در تولدش دچار شک و تردید می شوند . او پیش از آنکه خروج کند غیبتی دارد ، هنگامی که خارج شود زمین با نوراو منور می گردد ، او میزان عدالت را در روی زمین می گستراند ، دیگر احدی ، احدی را ستم نمی کند ، زمین در زیر پاهایش طی می شود، برای او سایه نیست ، و اوکسی است که منادی آسمانی به سوی او فرا می خواند ، و همه اهل زمین صدای او را می شنوند ، منادی گوید : "آگاه باشید حجت خدا در کنار خانه خدا ظهور فرمود . از او پیروی کنید که حق با اوست " و اینست فرمایش خداوند : اگر بخواهیم نشانه ای از آسمان فرو می فرستیم که همه گردن ها در برابرش خاضع می شوند .
منابع : کفایه المهتدی صفحه 55
سوره شعراء : آیه 4
سی و یکمین چراغ از چلچراغ انتظار (اسلام و قرآن قبل از ظهور) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان ، از محمد بن ابی عمیر واحمد بن محمد بن ابی نصر ،هر دو از ابان بن عثمان احمر ،از ابان بن تغلب ، از عکرمه از ابن عباس روایت کرده که
انگیزه بیان حدیث : یک نفر یهودی به نام (نعثل) به محضر مقدس رسول اکرم شرفیاب شد و مسائل فراوانی در مورد ذات اقدس الهی و اوصاف باری تعالی پرسید ، سپس از اوصیای پیامبر پرسید ، رسول اکرم ص همه را پاسخ فرمود و ائمه اثنا عشر را یکایک بر شمرد ،پس نعثل شهادتین گفت و مسلمان شد و عرض کرد : ای رسول خدا از دوازدهمین وصی خود برایم سخن بگو . رسول اکرم فرمود :
ناقل حدیث : رسول اکرم
متن حدیث : (یغیب حتی لا یری و یاتی علی امتی زمان لا یبقی من الاسلام الا اسمه ومن القران الا اسمه و من الا رسمه فحینئذ یاذن له بلخروج )
ترجمه حدیث : (او غایب می شود و از دیده ها ناپدید می گردد، بر امت من زمانی فرا رسد که از اسلام جز نام و از قران جز نقش و نگاری باقی نماند ،در آن هنگام خداوند به او اذن خروج دهد ).
در آن موقع نعثل برخاست عرض کرد :درود بر تو و بر اوصیای پاک و پاکیزهتو ، وسپاس بیکران بر پروردگار عالمیان .
منابع : کفایه المهتدی صفحه 34
کفایه الاثر 11
بحار 36/283
سی و دومین چراغ از چلچراغ انتظار (ویژگی های عصر ظهور ) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از محمد بن ابی عمیر، از حماد بن عثمان از حلبی از امام صادق روایت کرد که فرمود :
ناقل حدیث : امام صادق
متن حدیث : اذا قام قائمنا اشرقت الارض بنوره ، و استغنی العباد عن ضوء الشمس و ذهب الظلمه و یعمر الرجل فی ملکه حتی یولد له الف الذکر ، لا یولد فیها انثی و تظهر الارض کنوزها ، حتی یراها الناس علی وجهها و یطلب الرجل من یصله بماله و یاخذ منه زکاته ، فلا یجد احداً یقبل ذالک منه ، استغنی الناس بما رزقهم من فضله
ترجمه حدیث : هنگامی که قائم ما عجل تعالی فرجه قیام کند زمین با نور آن حضرت منور می شود به طوری که از نور خورشید بی نیاز می شود و تاریکی از بین می رود .
در عصر ظهور یک فرد آنقدر عمر می کند که هزار پسر برای او متولد شود ، بدون اینکه میان آنها دختری متولد شده باشد .
زمین همه کنج های نهفته اش را ظاهر می سازد تا در معرض دید مردمان قرار بگیرد ، انسان هر چه جستجو می کند تا کسی را پیدا کند که به او ثروتش را صله و زکات مالش را بپذیرد کسی را پیدا نمی کند ، همه مردمان با آنچه خداوند از فضل خود به آنها عطا فرموده بی نیاز می شوند
منابع : کفایه المهتدی صفحه 134
کشف الحق 212
سی و سومین چراغ از چلچراغ انتظار (شرایط اجتماعی و طبقاتی مردم در هنگام ظهور ) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از صفوان بن یحیی ، از محمد بن حمران از امام جعفر صادق روایت کرده که فرمود :
ناقل حدیث : امام جعفر صادق
متن حدیث : ان القائم منا منصور بالرعب ، موید بالنصر ، تطوی له الارض ، و تظهر له الکنوز کلها ، و یظهر تعالی به دینه علی الدین کله و لو کره المشرکون ، و یبلغ سلطانه المشرق و المغرب ، و لا یبغی فی الارض خراب الا عُمِّرَ ، و ینزل المشرق و المغرب ، و لا یبغی فی الارض خرابٌ الّا عمر ، و ینزل روح عیسی بن مریم فیصلی خلفه
ترجمه حدیث : قائم ما – عجل تعالی فرجه به وسیله رعب در دل دشمن همیشه پیروز است ، او با نصرت پروردگار موید است ، زمین در زیر پایش طی می شود و همه گنج های زمین برایش ظاهر می گردد . خداوند به وسیله او دینش را بر همه ادیان پیروز می گرداند اگر چه مشرکان خوش ندارند ، سلطنت او مشرق و مغرب را فرا می گیرد . در روی زمین ویرانه ای نمی ماند جز اینکه آباد شود . حضرت عیسی بن مریم فرود می آید و پشت سر آن حضرت نماز می گذارد .
راوی حدیث محمد بن حمران عرض کرد : ای فرزند پیامبر ! قائم شما کی خروج می کند ؟ امام در پاسخ فرمودند :
ترجمه حدیث : هنگامی که مردان خود را شبیه زنان و زنان خود را شبیه مردان نمایند ، مردان به مردان و زنان به زنان بسنده کنند ، زنها بر زینها شوار شوند ، گواهی زورگویان پذیرفته شود و گواهی عادلان رد گردد ، مردم رریختن خون ، ارتکاب فحشاء ، ربا و رشوه خواری را سبک شمارند ، اشرار بر اخیار چیره شوند ، سفیانی از شام و یمانی از یمن خروج کند ، سرزمین بیدا خسف شود ، نوجوانی از آل محمد که نامش محمد و لقبش نفس زکیه است ، در میان رکن و مقام کشته شود و منادی آسمانی بانگ بر آورد که حق با علی و شیعیان علی است در آن هنگام قائم ما که درود خدا بر او باد خارج می شود . هنگامی که او ظهور کند پشت خود را به دیوار کعبه تکیه دهد ، 313 تن از یارانش در محضر مقدسش گرد آیند ، نخستین چیزی که به زبان آورد این آیه شریفه است :
"بقیه خیر لکم ان کنتم مومنین"
و سپس می فرماید
انا بقیه و حجته و خلیفه علیکم
و احدی بر او سلام نمی کند جز اینکه می گوید :
" السلام علیک یا بقیه فی ارضه "
هنگامی که یک عقد یعنی 10.000 نفر گرد آمدند از مکه خروج می کند .
در روی زمین جز خداوند متعال هیچ معبود دیگری از بت و غیر آن باقی نمی ماند جز اینکه طعمه ی حریق می شود
و در توضیح باید بگویم که این حدیث شریف علاوه بر منابع شیعی در منابع اهل سنت نیز آمده است .
منابع : الفصول المهمه 302
سی و چهارمین چراغ از چلچراغ انتظار (نشانه ها و زمان ظهور ) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از محمد بن ابی عمیر از علی بن موسی الرضا روایت کرده که آن حضرت فرموده اند :
ناقل حدیث : علی بن موسی الرضا
متن حدیث : ان القائم ینادی باسمه لیله ثلاث و عشرین من شهر رمضان و یقوم یوم عاشوراء
فلا یبقی راقد الاّ قام ، و لا قائم الاّ قعد ، و لا قاعدٌ الاّ قام علی رجلیه من ذالک الصوت و هو صوت الجبرئیل
و یقال المومن فی القبره : یا هذا ! قد ظهر صاحبک ، فان تشا ان تلحق به فالحق ، و ان تشا ان تقیم فاقم
ترجمه حدیث : در شب بیست و سوم ماه رمضان به نام قائم ندا می شود و در روز عاشورا قیام می کند
در اثر این ندای آسمانی که همان بانگ جبرئیل است ، خفتگان بیدار می شوند ، افراد ایستاده می نشینند و نشسته ها بر می خیزند .
به هنگام ظهور به افراد مومن ( که در حال انتظار فرج از دنیا رفته اند ) در قبر گفته می شود : هان ای فلانی ! مولایت ظهور فرمود ، اگر می خواهی به او بپیوندی اینک بپیوند و اگر می خواهی در کرامت پروردگارت بمانی بمان
منابع : کفایه المهتدی صفحه 127
سی و پنجمین چراغ از چلچراغ انتظار (ویژگی منتظران ظهور ) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان ، از صفوان بن یحیی از ابراهیم بن زیاد از ابو حمزه ثمالی ، از ابو خالد کابلی از امام سجاد روایت کرده که :
انگیزه بیان حدیث : به محضر امام سجاد شرفیاب شدم و از امامان واجب الاطاعه سوال نمودم ، امام اسامی ائمه اثناعشری را با شرح و تفصیل بیان فرموده و از طولانی شدندوران غیبت سخن گفته و فرمودند :
ناقل حدیث : محضر امام سجاد
متن حدیث : یا ابا خالد ان اهل زمان غیبته القائلین بامامته و المنتظرین لظهورهان اهل زمان غیبته القائلین یامامته و المنتظرین لظهوره ، افضل من آهل کل زمان ، فانَّ تبارک و تعالی اعطاهم من العقول و الافهام والمعرفه ما صارت به الغیبه (عندهم) بمنزله المشاهده ، و جعلهم فی ذلک الزّمان بمنزله المجاهدین بین یدی رسول بالسّیف ، اولئک المخلصول حقّاً و شیعتنا صدقاً ، و الدّعاه الی الدین سرّاًو جهراً
ترجمه حدیث : ای ابو خالد ! کسانی که در عهد غیبت به امامت او قائل و انتظار ظهورش را بکشند ، از اهل هر زمانی برتر هستند زیرا خداوند متعال آنقدر به آنها عقل و بینش و شناخت عطا می فرماید که غیبت در نزد آنها همانند مشاهده می شود ، خداوند مرتبه آن ها را همانند کسانی قرار داده است که شمشیر برداشته و در رکاب رسول خدا جهاد کنند ، آنها مخلص واقعی ، شیعه حقیقی و دعوت کننده به سوی آئین پروردگار در آشکار و نهان می باشند
آنگاه امام سجاد فرمود :
انتظار الفرج من اعظم الفرج
انتظار فرج از بزرگترین فرجها می باشد
منابع : کفایه المهتدی صفحه 52
سی وششمین چراغ ازچلچراغ انتظار(جایگاه یاران امام زمان ازدیدگاه رسول خدا
راویان حدیث : فضل بن شاذان ، از محمد بن واسطی ، از زفر بن هذیل ، از سلیمان بن مهران اعمش ، از مورق ، از جابر بن عبد انصاری از رسول خدا روایت کرده که گفت :
انگیزه بیان حدیث : یکی از یهودیان خیبر به نام جندل بن جناده به محضر مقدس رسول اکرم شرفیاب شد ، سولاتی کرد و پاسخ دریافت نمود ، در آخرین فراز رسول اکرم فرمود :
ناقل حدیث : رسول اکرم
متن حدیث : فی زمن کل واحد منهم شیطان یعتریه و یوذیه ، فاذا اذن للحجه خرج و طهّر الارض من الظالمین ، فیملاُها قسطاً و عدلاً ، کما ملئت جوراً و ظلماً ، طوبی للصّابرین فی غیبته ، طوبی للسّاکین فی محجّته و الثّابتین فی موالاته و محبته اولئک ممن وصفهم فی کتابه ، فقال : ( الذین یومنون بالغیب و قال ( اولئک حزب الا ان ّ حزب هم المفلحون )
ترجمه حدیث : ای جندل در زمان هر یک از آنها ( یعنی امامان ) شیطانی هست که بر ایشان جفا کند و ستم روا دارد ، هنگامی که خداوند حجت خود را اذن دهد ، او ظاهر می شود و زمین را از لوث ستمگران پاک می سازد و زمین را پر از عدل و داد کند ، آن چنانکه پر از جور و ستم شده باشد .
خوشا به حال کسانی که در غیبت او شکیباییی پیشه کنند و در راه او گام بردارند و در محبت و ولایت او پا بر جا بمانند .
آنها از جمله کسانی هستند که خداوند آنها را در کتاب خود وصف کرده و فرموده : " آنان که به غیبت ایمان می آورند " و فرموده " آتها حزب خدایند و آگاه باش که تنها حزب خدا رستگارانند "
منابع : کفایه المهتدی صفحه 37 و کشف الحق 117
سی و هفتمین چراغ از چلچراغ انتظار (جایگاه منتظران ) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از جابر از امام باقر روایت کرده که فرمود:
ناقل حدیث : امام باقر
متن حدیث : یاتی علی الناس زمان یغیب عنهم امامهم ، فطوبی للثّابتین علی امرنا فی ذلک الزّمان ، انّ ادنی ما یکون لهم من الثواب ان ینادیهم الباری جاّ جلاله ، فیقول : عبادی و امائی ! آمنتم بسرّی و صدقتم بغیبی ، فابشروا بحسن الثّواب منی ، فانتم عبادی و امانی حقاً ، منکم اتقبَّلُ ، و عنکم اعفو ، و لکم اغفر ، و بکم اسقی عبادی الغیث و ادفع عنهم البلاءَ ، لو لا کم لانزلت علیهم عذابی
ترجمه حدیث : برای مردم زمانی فرا می رسد که امامشان از آنها ناپدید می شود ، خوشا به حال آنان که در آن زمان در امر ما ثابت و پا بر جا باشند ، کمترین پاداشی که آنها دارند ، اینست که خداوند متعال آنها را ندا می کند و می فرماید :
ای بنگان من و ای کنیزان من شما به راز نهفته من ایمان آوردید و غیب پوشیده مرا تصدیق کردید ، پس بشارت باد بر شما با پاداشی نیکو از من ، شما بنده حقیقی و کنیز واقعی من هستید . من فقط از شما می پذیرم ، فقط شما را مورد عفو و مغفرت خود قرار می دهم ، من بخاطر شما باران می فرستم و به جهت شما بلا را از بندگان دفع می کنم ، اگر شما نبودید بر آنها عذاب می فرستم .
جابر می گوید : عرض کردم ای پسر پیامبر ! بهترین شیوه ای که مومن در آن روزگار می تواند انتخاب کند چه شیوه ای است ؟ فرمود :
" حفظ اللسان و لزوم البیت "
مواظبت بر زبان و در خانه نشستن است .
منابع : کفایه المهتدی صفحه 54
کشف الحق 161
سی و هشتمین چراغ از چلچراغ انتظار (رجعت شهدای کربلا در زمان ظهور):
راویان حدیث : فضل بن شاذان از حسن بن محبوب ، از مالک بن عطیه ، از ابو حمزه ثابت بن ابی صیفه دینار ، از امام محمد باقر روایت کرده که فرموده اند :
انگیزه بیان حدیث : شب عاشورا سالار شهیدان امام حسین خطبه مهمی برای اصحاب خود ایراد کردند و به آنها اطلاع دادند که هر کس با من باشد به شهادت خواهد رسید و به آنها اجازه داد که هر کس بخواهد می تواند از آن سرزمین بیرون برود و خود را نجات دهد . آنها تاکید کردند که هرگز از آن حضرت جدا نمی شوند ، پس خطبه ای خواند و چنین فرمود :
ناقل حدیث : امام حسین
متن حدیث : فابشروا بالجنه ، فو انما نمکث ماشاء تعالی بعد ما یجری علینا ، ثم یخرجنا و ایاکم حین یظهر قائمنا ، فینتقم من الظالمین ، و انا و انتم نشاهدهم فی السلاسل و الاغلال ، و انواع العذاب و النکال
ترجمه حدیث : شما را با بهشت بشارت باد ، به خدا سوگند پس از آنکه به شهادت رسیدیم هر قدر خدا بخواهد در کرامت الهی می مانیم سپس خدا ما و شما را به هنگام ظهور قائم ما خارج می کند ، پس او از ستمگران انتقام می کشد ، و ما آنها را در غل و زنجیر و انواع شکنجه و عذاب می بینیم
گفته شد :" ای پسر رسول خدا ! قائم شما کیست ؟ " فرمود :
متن حدیث : السابع من ولد ابنی محمد بن علی الباقر ، و هو الحجه بن الحسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی ، ابنی و هو الذی یغیب مدّهّ طویله ، ثم یظهر و یملاُ الارض قسطاً و عدلاً ، کما ملئت جورا و ظلما
ترجمه حدیث : او هفتمین فرزند پسرم محمد بن علی الباقر است ، اوحجت خدا ، فرزند حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد پسر فرزندم علی می باشد ، که مدتی بس دراز غایب می شود ، سپس ظاهر شده ، زمین را پر از عدل و داد می کند ، آنچنانکه پر از ظلم و جور و ستم شده باشد
نتیجه گیری : طبق این حدیث امام حسین و شهدای کربلا در زمان ظهور رجعت می کنند
منابع : کفایه المهتدی صفحه 50
سی و نهمین چراغ از چلچراغ انتظار (مدت زمامداری حضرت ) :
راویان حدیث : فضل بن شاذان از علی بن عبد از عبد الرحمن بن ابی عبد از ابو الجارود ، از امام محمد باقر روایت کرده که فرمود :
ناقل حدیث : امام محمد باقر
متن حدیث : ان القائم یملک ثلاثمائه و تسع سنین ، کما لبث اهل الکهف فی کهفهم ، یملاُ الارض عدلا و قسطا ، کما ملئت ظلماً و جوراً و یفتح له شرق الارض و غربها و یقتل الناس حتی لا یبقی الاّ دین محمد یسیر بسیره سلیمان بن داود
ترجمه حدیث : قائم به تعداد سالهای توقف اصحاب کهف در غار کهف : سیصد و نه سال (قمری معادل با سیصد سال شمسی ) ، حکومت می کند ، زمین را پر از عدل و داد کند ، آن چنانکه پر از ظلم و جور شده است . خداوند شرق و غرب زمین را برای او می گشاید ، او مخالفان را می کشد تا جز دین حضرت محمد آئین دیگری در روی زمین باقی نباشد و سیره او همانند سیره حضرت سلیمان بن داود می باشد .
منابع : کفایه المهتدی صفحه 134
چهلمین چراغ ازچلچراغ انتظار(نحوه ی زمامداری وحکومت جهانی حضرت قائم)
راویان حدیث : فضل بن شاذان از عبد بن جبله از علاء از محمد بن مسلم از امام صادق روایت کرده که فرمود :
ناقل حدیث : امام صادق
متن حدیث : اذا قام القائم حکم بین الناس بحکم داود ، لایحتاج الی بینه ، یلهمه تعالی لیحکم بعلمه ، و یخبر کلُّ قوم بما استبطنوه ، و یعرف ولیّه من عدوّه بالتّوسّم ، قال " انَّ فی ذلک لآیاتٍ للمتوسلین و انّها لبسبیلٍ مقیم "
ترجمه حدیث : هنگامی که قائم قیام کند در میان مردم همانند حضرت داود قضاوت می کند ، او نیازی به بینه نخواهد داشت ، بلکه خداوند به او الهام می کند که به علم خود عمل کند . او هر کسی را از آن چه در دل مخفی داشته است خبر می دهد . او دوستانش را از دشمنانش با فراست باز می شناسد و خداوند متعال می فرماید :
" در آن نشانه هائی است برای هوشمندان ، همانا آن به راهی پایدار استوار است "
منابع : کفایه المهتدی صفحه 132
سوره حجرات آیه 75
منابع و مآخذ اصلی :
قرآن کریم ترجمه آیت الله ناصر مکارم شیرازی / نشر قم دارالقرآن الکریم و دفتر مطالعات / چاپ اول 1373 ش 604 ص
اثبات الهدایه شیخ حر عاملی چاپ 1399 هـ ق
اصول کافی محمد بن محمد بن نعمان چاپ 1413 هـ قم
بحار الانوار مجلسی چاپ 110 جلدی تهران
کفایته المهتدی
کشف الحق
چهل حدیث از فضل بن شاذان
منابع و مآخذ جانبی :
تفسیر نور الثقلین
کشف الاسرار
تفسیر البرهان
کشف الاسرارغیبت نعمایی
مجمع البیان
منتخب الکفایه المهتدی
نهج البلاغه
لسان العرب
4
چلچراغ انتظار انتظار از دیدگاه قرآن و عترت
10