چاقی و اضافه وزن و بررسی رابطه بین درصد چربی با میزان فعالیت بدن

مقدمه و بیان مساله
بیش از 2000 سال است که اطلاعات پزشکی اثرات اضافه وزن را روی بیماری ها و مرگ و میر نشان داده است. در آن زمان بقراط تشخیص داد که مرگ ناگهانی در میان افرادی که بطور طبیعی چاق هستند نسبت به افراد لاغر بیشتر رایج است و این موضوع در عرض 50 سال گذشته بسیار مورد بحث بوده است. (8)
در سالهای اخیر درک اهمیت توزیع چربی، به ویژه چربی شکمی به عنوان عامل خطرزا برای بسیاری از بیماری ها و مرگ و میر ناشی از آنها مورد توجه پژوهشگران بوده است. یافته های پژوهشی نشان می‎دهد که چربی درون شکمی یا احشایی، بیش از چربی زیرپوستی مسئول افزایش خطر بیماری هاست. (4)
با توجه به اینکه بیماران دارای اضافه وزن در معرض خطرات بیشمار ناتوانی های پزشکی، اجتماعی و روانی قرار دارند، کم تحرکی و چاقی به عنوان یکی از مهمترین نگرانی های بهداشت و تندرستی در همه کشورهای دنیا در نظر گرفته می‎شود و با توجه به اینکه در مورد چاقی، توزیع چربی موضعی نقش مهمی را در خطر مرگ بازی می کند(4)، برای اولین بار در شروع قرن بیستم به این مطلب اشاره شد. اما به این موضوع اهمیتی داده نشد تا اینکه پس از جنگ جهانی دوم، نتایج مطالعات نشان دادند که افراد چاق با توزیع چربی بدن آندروئید یا مردانه نسبت به افراد با چاقی ژینوئید یا زنانه در معرض خطر زیادتری برای ابتلا به دیابت و بیماریهای قلبی بودند. بهرحال، بررسی کلینیکی و همه گیر شناسی در سال 1980 بود که دنیا را به وجود ارتباط بین توزیع چربی بدن و خطر مرگ و میر زیاد متقاعد کرد و همچنین پژوهشگران به وجود رابطه بین فعالیت های جسمانی و بیماری های مختلف از جمله بیماری های قلبی عروقی پی بردند. البرایت و یولاک اظهار می دارند، کم تحرکی دلیل افزایش جمعیت مبتلا به بیماری های قلبی- عروقی است و اجرای فعالیت های منظم و مستمر جسمانی می‎تواند از توسعه بیماری های قلبی عروقی جلوگیری کند (7) چاقی شکمی با خطر بالای پرفشار خونی، بیماری قلبی و عروقی، افزایش انسلین خون، دیابت، بیماری کیسه صفرا، سکته مغزی و سرطان سینه و رحم همراه است.(4)
بنابراین با توجه به ارتباط میزان فعالیت بدنی و میزان چربی و چگونگی توزیع آن در قسمتهای مختلف بدن با اختلالات تندرستی، بی دلیل نیست که اندازه گیری فعالیت بدنی، ترکیب بدنی و نحوه توزیع چربی در بدن مورد توجه بسیاری از پزشکان، متخصصین بهداشت و متخصصین ورزشی قرار گرفته است. درصد چربی بدن برای برآورد سطح چاقی دقیق تر است. اما اندازه گیری دقیق آن به تکنیکهای ویژه ای مانند وزن کشی در زیر آب1، امپدانس الکتریکی2 یا رقیق سازی ایزوتوپی3 نیاز دارد که این تکنیکها معمولاً در مکانها و محیط های پزشکی، بهداشتی و ورزشی در دسترس نیستند. به همین دلیل غیر از ارزیابی دقیق درصد چربی بدن، مهمترین شاخص های ترکیب بدنی که در ارتباط با تندرستی مورد ارزیابی قرار گرفته اند، شاخص توده بدنی (BMI)، ضخامت چربی زیر پوستی، نسبت دور کمر به دور لگن (WHR) بوده اند. با توجه به اینکه یکی از ساده ترین روشهای ارزیابی توزیع چربی در بدن استفاده از (WHR) است، از آن برای تعیین خطر بیماریهای قلبی- عروقی استفاده می‎شود. کچ، مک آردل (1993) در کتاب فیزیولوژی ورزش اشاره می کنند که اگر (WHR) در مردان فراتر از 9/0 باشد نشانگر افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی- عروقی و سایر بیماریها مانند دیابت، بالا بودن تری گلیسیرید و پرفشار خونی است. (17)
با توجه به خطرات ناشی از ناهنجاریهای ترکیب بدنی در تندرستی افراد و به طور کلی جامعه، مساله ای که در این تحقیق مطرح است اطلاع از میزان ارتباط بین مهمترین متغیرهای ترکیب بدنی یعنی (BMI) ، (WHR) ، درصد چربی بدن با عوامل خطرزای قلبی- عروقی شامل قند خون ناشتا، کلسترول تام، تری گلیسیرید، لیپوپروتئین پرچگالی، لیپوپروتئین کم چگالی و نسبت لیپو پروتئین کم چگالی به لیپو پروتئین پرچگالی (عامل خطر) و همچنین ارتباط آنها با میزان فعالیت بدنی در بخشی از جامعه ایران مورد نظر است. با توجه به اینکه در سالهای اخیر با تحقیقات انجام گرفته در جوامع خارجی مشخص شده است که شاخص نسبت دور کمر به دور لگن (WHR) پیشگوی قوی برای بیماری های قلبی- عروقی است. (6) آگاهی از این شاخص در جامعه ما می‎تواند نقش موثری در تعیین احتمال بروز بیماری های قلبی- عروقی در بین مردان و زنان ایران داشته باشد. بنابراین سوالات اصلی تحقیق عبارتند از:
آیا بین افراد فعال و غیرفعال از نظر عوامل خطرزای قلبی- عروقی تفاوتی وجود دارد؟
آیا بین شاخص های پیکرسنجی و عوامل خطرزای قلبی- عروقی رابطه ای وجود دارد؟
آیا بین افراد فعال و غیرفعال از نظر میزان شاخص های پیکرسنجی تفاوتی وجود دارد؟
2- اهمیت و ضرورت تحقیق
چاقی یکی از شایع ترین مشکلات پزشکی انسان در دوران کنونی است که از آن به عنوان یکی از عوامل خطرزا برای بسیاری از بیماریها یاد می‎شود. چاقی زمینه ساز بسیاری از مرگ و میرها بوده. و هر ساله هزینه های اجتماعی و مالی هنگفتی را بر جوامع بشر تحمیل می کند. بنابراین تعیین مرز دقیقی برای چاقی در هر جامعه و تعیین ارتباط آن با عوامل تهدید کننده سلامتی می‎تواند نقش مهمی در کاستن مرگ و میر ناشی از بیماریهای مرتبط با چاقی از یک سو، کاهش هزینه های اجتماعی و مالی از سوی دیگر داشته باشد. لذا پیشگیری از عوارض چاقی به ویژه عوارض قلبی- عروقی ضروری است و کنترل چاقی، لیپیدهای خون و فشار خون از اهمیت خاصی برخوردار است.
واضح است که پیشگیری ارزان تر و مفیدتر از درمان است و به لحاظ اجتماعی و اقتصادی هم مقرون به صرفه و مفید می باشد، زیرا با کاستن از عوارض بیماریها از هزینه های غیرضروری و اتلاف وقت جلوگیری به عمل خواهد آمد و از این طریق از سنگینی بار تحمیل شده بر اقتصاد جامعه نیز کاسته خواهد شد (7).
با توجه به نقش مثبت و پیشگیرانه فعالیت های جسمانی از بعضی بیماری ها و اهمیت سلامتی اعضای جامعه تعیین میزان رابطه بین فعالیت های جسمانی و برخی عامل های خطرساز قلبی- عروقی ضرورتی برای انجام این تحقیق است.
کمبود اطلاعات در زمینه میزان ارتباط درصد چربی بدن، شاخص توده بدنی و نسبت دور کمر به دور باسن در کشور ضرورت دیگری را برای انجام این پژوهش نمودار می سازد. و همچنین با توجه به سادگی اندازه گیری مربوط به این شاخص ها و پایین بودن هزینه آنها در مقابل آزمایش های مختلف پزشکی در صورت وجود ارتباط با عوامل خطرزا در جامعه مورد تحقیق با داشتن نورم و با یک اندازه گیری ساده می‎توان احتمال بروز بیماری های قلبی- عروقی را در افراد معلوم کرد. و همچنین ابزار موثری در پیشگیری از آن بیماری ها و نیز سایر بیماری های ناشی از چاقی باشد.
3- اهداف پژوهشی
3-1- هدف کلی
هدف کلی پژوهش حاضر بررسی رابطه بین (WHR) ، (BMI) و درصد چربی بدن با میزان فعالیت بدنی و عوامل خطرزای قلبی- عروقی در جامعه مردان 30 سال به بالای قزوین است.
3-2- اهداف اختصاصی
1- تعیین ارتباط بین شاخص های BMI , WHR و درصد چربی بدن با میزان فعالیت بدنی در آزمودنی ها.
2- تعیین ارتباط بین شاخص های BMI , WHR و درصد چربی بدن با عوامل خطرزای قلبی- عروقی در آزمودنی ها.
3- تعیین ارتباط بین فعالیتهای بدنی با عوامل خطرزای قلبی- عروقی در آزمودنی ها.
4- فرضیه های تحقیق
با توجه به اهداف تحقیق، فرضیه های تحقیق عبارتند از:
1- بین میزان فعالیت بدنی و شاخص های BMI , WHR و درصد چربی بدن آزمودنی ها ارتباط معنی داری وجود دارد.
2- بین BMI و عوامل خطرزای قلبی- عروقی در آزمودنی ها ارتباط معنی داری وجود دارد.
3- بین WHR و عوامل خطرزای قلبی- عروقی در آزمودنی ها ارتباط معنی داری وجود دارد.
4- بین درصد چربی بدن و عوامل خطرزای قلبی- عروقی در آزمودنی ها ارتباط معنی داری وجود دارد.
5- بین میزان فعالیت بدنی و عوامل خطرزای قلبی- عروقی در آزمودنی ها ارتباط معنی داری وجود دارد.
5- پیشینه تحقیق
آگاهی از ساختار، اندازه و ترکیب بدنی ورزشکاران نقش مهمی در تعیین موفقیت های ورزشی آنها بازی می کند. واضح است که این شناخت و آگاهی در مورد افراد غیرورزشکار نیز بسیار سودمند است. در حقیقت دستیابی به وزن مطلوب و حفظ آن برای نیل به زندگی سالم و بانشاط موضوعی است که امروزه اغلب انسانها نسبت به آن آگاهی دارند. شیوع چاقی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه رو به فزون است (13). گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی نیز بر شیوع گسترده اضافه وزن و چاقی در بسیاری از کشورها تاکید دارد (15). چاقی وضعیت پیچیده و چند عاملی است که عوامل بسیاری در گسترش آن دخالت دارند. اگرچه بحث های زیادی در خصوص عوامل درگیر در بروز چاقی وجود دارد، اما عقیده عمومی بر این است که کاهش فعالیت بدنی روزانه به همراه مصرف مواد غذایی فراوان و غنی از چربی و قند سازی دو عامل مهم از عوامل مهم از عوامل افزایش روز افزون شیوع چاقی هستند.
در این قسمت با توجه به موضوع تحقیق، ضمن مرور سابقه اندازه گیری ترکیب بدن و پیکرسنجی و روش مختلف ارزیابی آن، ارتباط برخی از شاخص های ترکیب بدنی و پیکر با عوامل خطر زای قلبی – عروقی و میزان فعالیت بدنی مرور خواهد شد. و به یافته های برخی از تحقیقات انجام گرفته در زمینه موضوع تحقیق حاضر اشاره خواهد شد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) شاخص توده بدنی (BMI) را به عنوان معیار مناسبی برای طبقه بندی وزن پیشنهاد کرده است که پذیرش بین المللی را به همراه داشته است. بر این اساس، BMI بین 9/29-25 به عنوان اضافه وزن و BMI برابر با 30 و بالاتر به عنوان چاقی در نظر گرفته می شود. (15) مقالات بسیاری شیوع چاقی () را در بیشتر کشورها گزارش کرده اند (13). با این حال، اختلاف گستره ای در میزان شیوع چاقی از یک منطقه به منطقه دیگر دیده می شود. برای مثال در شهر تولوز فرانسه، 9 درصد مردان و 11 درصد زنان چاق هستند در حالی که در استراسبورگ، 22 درصد از مردان و 23 درصد از زنان چاق می باشند. (4).
چاقی با افزایش مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی – عروقی ارتباط دارد و اکنون به عنوان عامل خطرزای مستقلی در نظر گرفته می شود. (11). علاوه بر چاقی عمومی بدن میزان چربی شکمی نیز به عنوان پیشگوی مستقلی برای خطر بیماری قلبی – عروقی شناخته شده است. (11).
بسیاری از پژوهشگران اندازه گیری WHR را به عنوان شاخص و پیکر سنجی ساده ای برای ارزیابی خطر بیماری قلبی – عروقی و پیشگیری از آن توضیف کرده اند (12). و برخی دیگر از پژوهشگران BMI را شاخص بهتری برای تعیین خطر بیماری قلبی – عروقی در بزرگسالان و میز کودکان و نوجوانان دانسته اند، اگر چه BMI , WHR پیشگوی مناسبی برای سطوح چربی خون هستند، ولی اندازه گیری چربی زیر پوستی ارتباط قوی تر با سطوح چربی در هر دو جنس دارد (4)، و می تواند شاخص مفیدی در شناسایی کودکانی باشد که دارای نیمرخ چربی خون غیرطبیعی و فشار خون بالا هستند.
تحقیقات انجام شده در داخل از کشور
در تحقیقی ارتباط بین WHR و عوامل خطر زای (افزایش لیپید ها و فشار خون) در بیماران مبتلا به دیابت وابسته به انسولین مراجعه کننده به انستیتو غدد تهران بررسی شد. یافته های این پژوهش نشان داده که بین HDL-C , WHR همبستگی منفی وجود دارد (2994/0=r) و بین LDL-C , WHR (3825/0=r) و ‏TG (3136/0=r) و فشار خون دیاستولیک (3825/0=r) ارتباط و همبستگی مثبت بوده است. همچنین بین WHR و BMI ارتباط و همبستگی مثبت وجود داشته است. (5173/0=r). (1)
در تحقیق عبدالناصر پیغون و همکاران در سال 1381 مطالعه ای با عنوان هنجار یابی WHR در مردان 40 سال به بالای شهر اهواز و ارتباط آن با عوامل خطر زای قلبی – عروقی انجام دادند. تجزیه و تحلیل یافته های این پژوهش نشان داد که بین WHR و چهار عامل خطر زای قلبی و عروقی و دیابت (FBS ، Tchol ، TG ، VLDL-C) و بین BMI و دو عامل خطر زای قلبی-عروقی و دیابت (Tchol و VLDL-C) ارتباط معنی داری وجود داشت، بین درصد چربی بدن و سه عامل خطر زای قلبی-عروقی (TG و VLDL-C و ‏Tchol) ارتباط معنی داری بدست آمد. همچنین بین گروه فعال و غیر فعال مردان 40 سال به بالای شهر اهواز از نظر میزان BMI , WHR درصد چربی و نسبت دور کمر به قد تفاوت معنی داری داشت که میزان این شاخص پیکر سنجی در گروه غیر فعال بیشتر از گروه فعال بود. (6)
خانم شاکر حسینی و همکاران ر سال 1379، مطالعه ای را به عنوان بررسی WHR , BMI در بیماران قلبی – عروقی انجام دادند. برای تعیین چاقی مرضی، BMI بالاتر از 30 و برای تعیین چاقی شکمی (مرکزی) 8/0> WHR برای زنان و 95/0> WHR برای مردان در نظر گرفته شد. طبق یافته های بدست آمده از کل بیماران مطالعه شده 54 درصد زنان با میانگین و 13 درصد از مردان با میانگین 98/0=WHR دارای چاقی شکمی بودند. در نتیجه گیری این مطالعه بیان شده است که شیوع چاقی از نوع شکمی در بیماران قلبی – عروقی بالاست و چاقی فاکتور مهمی در بروز بیماری قلبی – عروقی است. (3)
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور
تحقیقات گوناگون در زمینه BMI , WHR و WC در خارج از کشور صورت گرفته است. به طوری که بعضی از کشور ها از قبیل کانادا، ایرلند، انگلستان، سوئیس، سوئد و … هنجار های مربوط به جامعه خودشان را بدست آورده اند. مطالعات زیادی ارتباط بین چاقی شکمی و بیماری های گوناگون را نشان داده اند.
نتایج تحقیقات نشان دادند که با افزایش WC عومل خطر زای سلامتی افزایش می یابد. بر اساس مطالعه ای که هان و همکارانش (2000) روی WC و پیشگیری عوامل خطر زای سلامتی در هلند انجام دادند در حدود 2183 مرد و 2698 زن هلندی 20 تا 59 ساله را از لحاظ WC بررسی کرده و مشاهده کردند که با افزایش WC بیشتر یا مساوی برای مردان و بیشتر یا مساوی برای زنان به طور قابل توجهی عوامل خطر زای سلامتی افزایش می یابند. (9)
در پژوهش دیگری هان و همکارانش (1997) ارتباط بین قد، WC , WHR , BMI با دیابت نوع دوم در نمونه تصادفی از 5887 مرد و 7018 زن و 20 تا 59 ساله را بررسی کردند. نتایج پژوهش نشان داد با وجود اینکه در مطالعات طولی، دور کمر پیشگوی قوی وقوع دیابت بوده است، دیابت نوع دوم در بررسی مقطعی با قد کوتاه، WC بالا، BMI زیاد به طور قوی با WHR بالا مرتبط است.
هانگ و همکارانش تحقیقی را تحت عنوان "ارزیابی ارتباط بین چهار اندازه آنتروپومتریکی WHR , WC , BMI و نسبت دور کمر به قد (WHR) با عوامل خطر زای قلبی – عروقی در بین 37556 مرد و زن تایوانی با میانگین سنی سال" انجام دادند. در هر دو جنس با افزایش WHR , WHR , WC , BMI ارتباط معنی داری با افزایش خطر پر فشار خونی، اختلال در FBS، دیابت و اختلال در متابولیسم چربی در تمام گروه های سنی وجود داشت. در گروه های سنی بالاتر از 65 سال، این ارتباط پایدار نبود. (10)
اسکو دووا و همکاران در تحقیقی ارتباط بین عوامل خطر زای قلبی- عروقی با ویژگی های آنتروپومتریکی شامل وزن، قد و WHR را در افراد 64-25 سال چک ارزیابی کردند. یافته های تحقیق نشان دهنده بالاتر بودن WHR در مردان (936/0) نسبت به زنان (836/0) بود که در هر دو جنس با افزایش سن افزایش می یافت. WHR مردان و زنان چک در این رده سنی به مراتب بالاتر از همسالان فنلاندی خود بود (مردان فنلاندی 90/0 و زنان فنلاندی 78/0). همبستگی مثبت معنی داری بین عوامل خطر زای قلبی – عروقی مانند کلسترول تام، نسبت ، فشار خون دیاستولی و WHR؛ و همبستگی منفی معنی داری بین HDL-C و WHR بدست آمد. (4)
6- جامع آماری
جامعه آماری پژوهش، جمعیت 30 سال به بالای شهر قزوین است.
7- نمونه آماری
روش نمونه گیری پژوهش حاضر به شکل نمونه گیری تصادفی طبقه ای است و تعداد 20 نفر با استفاده از این روش به عنوان آزمودنی انتخاب می شوند.
8- ابزار جمع آوری اطلاعات
ابزار و وسایل مورد استفاده برای سنجش متغیرهای تحقیق عبارتند از: متر نواری، ترازوی آزمایشگاهی، خط کش، قدسنج، کالیبر، پرسشنامه ثبت فعالیت بدنی "بک" برگه ثبت نتایج و آزمایشگاه تشحیص طبی
9- روش اجزای تحقیق
روش آماری
پژوهش حاضر از نوع پژوهش ها توصیفی و همبستگی است. برای توصیف شاخص های WHR , BMI و درصد چربی بدن از روشهای آمار توصیفی و برای ارزیابی ارتباط این شاخص ها با فعالیت بدنی و عوامل خطر زای قلبی – عروقی و همچنین قدرت پیشگویی آنها از روش آماری همبستگی پیرسون در سطح معنی داری و برنامه SPSS استفاده می شود. این پژوهش به صورت میدانی انجام می شود.
روش کار
قبل از دریافت رضایت نامه و پرسشنامه، آزمودنی که کاملاً با هدف تحقیق، فوائد، خطرات شرکت در آن آشنا می شوند. سپس رضایت نامه و پرسشنامه ثبت میزان فعالیت بدنی در اختیار هر یک از آزمودنی ها قرار می گیرد. اندازه گیری هر یک از شاخص های BMI , WHR و درصد چربی بدن با توجه به برنامه ای که از پیش تعیین شده است، انجام می گیرد. همچنین انجام آزمایش خون برای بدست آوردن کلسترول نام (Tcho)، لیپو پروتئین پر چگالی (HDL)، لیپوپروتئین کم چگالی (LDL)، لیپو پروتئین بسیار کم چگالی (VLDL)، تری گلیسیرید (TG) و قند خون ناشتا (FBS) توسط کارشناس آزمایشگاه، که از قبل با او و آزمودنی ها هماهنگ شده است، انجام می پذیرد.
10- محدودیت های تحت کنترل تحقیق
10-1- محدودیت های تحت کنترل تحقیق
1- خطای دید در استفاده از ترازوی، قد سنج و مترنواری که ممکن است بر نتایج تحقیق تاثیر بگذارد.
2- نمونه آماری مورد بررسی در تحقیق از میان مردان 30 سال به بالای شهر قزوین انتخاب می شوند.
10-2- محدودیت های خارج از کنترل تحقیق
1- ویژگی های وراثتی آزمودنی ها که ممکن است بر نتایج تحقیق اثر بگذارند.
2- وضعیت روانی آزمودنی ها که ممکن است بر نتایج تحقیق اثر بگذارند.
3- وضعیت تغزیه ای که ممکن است بر نتایج تحقیق اثر بگذارند.
4- میزان فعالیت بدنی روزانه، شغل و میزان استراحت آزمودنی ها به طور دقیق قابل کنترل نیست (تنها از طریق پرسشنامه کنترل می شود.) که ممکن است بر نتایج تحقیق اثر بگذارند.
5- وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آزمودنی ها که ممکن است بر نتایج تحقیق تاثیر بگذارند.

11- تعریف عملیاتی واژه ها و اصطلاحات
1- جرم
اندازه اثر نیروی جاذبه زمین بر بدن انسان بر حسب کیلوگرم و یکی از شاخص های پیکر سنجی است.
2- اضافه وزن
بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) فردی دارای اضافه وزن است که BMI بین داشته باشد (15).
3- پیکر سنجی
شاخه ای از دانش که به سنجش مقایسه ای بدن انسان، اعضاء و نسبت های آن می پردازد و اغلب به تعیین تفاوت ها در بین فرهنگ ها، نژادها، جنس ها، گروه های سنی مختلف و اعضای یک گروه توجه دارد (4).
4- شاخص توده بدن (BMI)
شاخص توده بدن از تقسیم وزن به کیلوگرم بر مجذور قد به متر بدست می آید یعنی از این روش ساده برای اندازه گیری توده بدون چربی و اجزاء وزن چربی بدن و معیار سنجش اضافه وزن. چاقی درجه 1، چاقی درجه 2، و چاقی درجه 3 استفاده می شود (2).
5-
درصد چربی بدن (%BF)
نسبت وزن چربی بدن به وزن بدون چربی بدن بر حسب درصد که در این تحقیق با استفاده از اندازه گیری ضخامت چربی زیر پوستی سه ناحیه سه سر بازو، شکم و فوق خاصره ای و فرمول مربوط محاسبه شده است (2).
6- نسبت دور کمر به دور لگن (WHR)
یکی از شاخص های مهم ترکیب بدنی است که از تقسیم اندازه دور کمر به دور لگن به متر یا سانتی متر بدست می آید و از معتبرترین شاخص های پیکرسنجی در تعیین خطر بیماری های قلبی – عروقی است.
7- فعال و غیر فعال
در این تحقیق افرادی که بر اساس اظهار نظر خودشان دارای فعالیت منظم و مستمر ورزشی (حد اقل 3 جلسه در هفته و هر جلسه به مدت نیم ساعت) بودند به عنوان افراد فعال و افرادی که دارای فعالیت منظم و مستمر ورزشی نبودند به عنوان افراد غیر فعال در نظر گرفته شدند (6).
8- کلسترول تام (Tcho)
نوعی چربی است که یا از طریق مواد غذایی وارد بدن می شود یا اینکه توسط خود بدن (کبد) ساخته شده و وارد خون می گردد. به طوریکه مقدار زیاد آن در خون می گردد. به طوریکه مقدار زیاد آن درخون موجب بروز بیماریهای قلبی – عروقی می شود (2).

9- لیپوپروتئین پر چگال (HDL)
نوعی لیپو پروتئین موجود در خون است که با انتقال کلسترول به کبد از رسوب آن در دیواره رگها جلوگیری می کند و به چربی مفید یا چربی خوب خون معروف است که حاوی پروتئین زیاد، تری گلیسرید کم، مقادیر متوسط فسفو لیپید و مقادیر نسبتاً کم کلسترول است (16).
10- لیپوپروتئین کم چگال (LDL)
نوعی لیپوپروتئین موجود در خون است که مقدار زیاد آن موجب رسوب کلسترول در دیواره عروق شده و به چربی مضر یا چربی بد خون معروف است، که حاوی تری گلیسیرید کم، کلسترول زیاد و مقادیر متوسطی از پروتئین و فسفولیپید است (16).
11- لیپوپروتئین بسیار کم چگال (VLDL)
نوعی از لیپوپروتدین های پلاسمایی که حاوی تری گلیسیرید زیاد، مقادیر متوسط فسفو لیپید و کلسترول و پروتئین اندک است. مقدار متوسط آن در خون 6/0 گرم در میلی لیتر است (16).
12- عامل خطر (RF)
به عامل اصل خطر ساز معروف است که از تقسیم لیپوپروتئین کم چگال بر لیپوپروتئین پر چگال (LDL/HDL) بدست می آید و عاملی است که در کل، خطرات ناشی از چربیهای خون را ارایه می کند و چنانچه مقدار این نسبت بیشتر از 3 باشد. اعلان خطری برای فرد است (2).
13- تری گیلیسرید (TG)
شکل ذخیره شده چربی در بدن انسان که هر مولکول آن از سه ملکول اسید چرب ویک ملکول گلسترول تشکیل شده است. در حالت ناشتا تری گلیسیرید های ذخیره شده در بافت های عضلانی و چربی تجزیه شده و اسید های چرب حاصل برای استفاده به بافت های مختلف منتقل می شوند (2).
14- قند خون ناشتا (FBS)
میزان قند خون در پلاسما بعد از 12 ساعت ناشتایی است که مقدار طبیعی آن بین 70 تا 110 میلی گرم درصد میلی لیتر خون است.

منابع و مآخذ
1- اکبر زاده رویا: بررسی ارتباط بین نسبت اندازه دور کمر با سن و عوامل خطر (افزایش لیپید و فشار خون) در بیماران مبتلا به دیابت وابسته به انسلین مراجعه کننده به انستیتیو غدد شهر تهران در سال 75-1374 پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران
2- ویلمور جک اچ و دیوید ال، کاستیل؛ ترجمه دکتر سید ضیاء معینی دکتر فرهاد رحمانی نیا، دکتر حمید رجبی، دکتر حمید آقا علی نژاد و دکتر فاطمه سلامی: فیزیولوژی ورزشی و فعالیت بدنی. جلد اول، انتشارات مبتکران، 1387
3- شاکر حسینی و همکاران: بررسی BMI و WHR در بیماران قلبی – عروقی؛ انستیتو تحقیقات تغزیه ای و صنایع غذایی کشور، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 1379
4- توفیق، اصغر؛ هنجار یابی BMI, WC, WHR درصد چربی بدن و میزان فعالیت بدنی در مردان 30 سال تا 55 سال شهر تهران و ارزیابی ارتباط آنها با عوامل خطر زای قلبی – عروقی پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تابستان 82
5- فاکس ماتیوس؛ فیزیولوژی ورزشی؛ ترجمه اصغر خالدان، جلد دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران 1372
6- پیغون، عبدالناصر؛ هنجار یابی نسبت دور کمر به دور لگن (WHR) در مردان 40 سال به بالای شهر اهواز و ارتباط آن با عوامل خطر ساز قلبی – عروقی و دیابت؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس 1381
7- ویلمور و پولاک، فیزیولوژی ورزشی بالینی، ترجمه ناظم و فلاح محمدی، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا همدان، 1379
8- Albu, j., and F.X.Pi- sunyer. (1997), Obesity and diabetes. In Handbook of Obesity Eds. G.A.Bray, C. Bouchard, and W.P.T James . Network;
9- Han SC,etal.2001. Association between simple anthropomatric indices and caradiovascular risk factors. Internation Journal of Obesity.
10- Huang K.C. w.y.lin,l.T.Lee , C.Y.chen , H.La.H.H.Hsia , I.L, liu , w.y. shan and R.S.lin; four anthropometric indices and cardiovascular risk factor in Taivan . Int.j.obes.Relat.metab.Disard. 2002 Aug.
11- Natural Task Force on The prevention and treatment of obesity and health risk.Arch.Intern. med 2000;160.
12- Oliveira C.L., G.V. veiga and R.sichieri; Anthripometric markers fot cardio-vascular disease risk Factors among overweight adolescents.nuts.Res,2001.
13- Seidell J.c; Time trends in obesit: an epidemiological perspective. Hormone metab. Res. 1997.
14- T,S Han & etal, 1998. Associations of body composition with Type 2 diobetes mellitus. Diabete, med, 15,129-135.
15- World Health organization; Measuring Obesity. Classification and discription of anthropometric data. Compenhagen. Denmarh: WHO;1989
16- Wang.Z.M, pierson.R.N, HesField. S.B; (1992).The five level model: A new approach to organizing body composition reserch, American Journal of clinical natrition.
17- W.D. MC Ardle, etal. (1993), Exercise physiology. 3 rd Edition; lea. H.febiger.

فهرست مطالب
مقدمه و بیان مساله 1
2- اهمیت و ضرورت تحقیق 4
3- اهداف پژوهشی 5
3-1- هدف کلی 5
3-2- اهداف اختصاصی 5
4- فرضیه های تحقیق 5
5- پیشینه تحقیق 6
تحقیقات انجام شده در داخل از کشور 8
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور 10
6- جامع آماری 11
7- نمونه آماری 11
8- ابزار جمع آوری اطلاعات 12
9- روش اجزای تحقیق 12
روش آماری 12
روش کار 12
10- محدودیت های تحت کنترل تحقیق 13
10-1- محدودیت های تحت کنترل تحقیق 13
10-2- محدودیت های خارج از کنترل تحقیق 13
11- تعریف عملیاتی واژه ها و اصطلاحات 14
منابع و مآخذ 18

1 – under water weighting
2 – Electrical impedance
3 – Isotope dilution
—————

————————————————————

—————

————————————————————

5